İtalyan dil ve kültürü artık yüzyıllardır İstanbul ve

İtalyan dil ve kültürü artık yüzyıllardır İstanbul ve Türkiye’nin tarihi
ve entelektüel çerçevesinin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.
Ortaçağda Venedikli ve Cevenizli tüccar ve iş adamlarının
kullandıkları halk dili aracılığıyla yayılan İtalyan dili, Türkiye’de,
Batı Avrupa ve İtalya’daki seyrine paralel bir gelişim süreci
izlemiştir. İtalyanca, ortaçağda iktisat ve ticaret toplumlarının
kullandıkları önde gelen ortak dilden, Türk dilinde birçok iz bırakan
yerel çeşitliliğe sahip olsa da zamanla daha yapılandırılmış ve bir
örnek bir dil haline gelmiştir. Avrupa tarihinin gelişim süreci içinde
ortaya çıkan ve yaygın olarak kullanılan diğer dillerin öne çıkmasıyla
daha az yaygın bir dile dönüşse de zengin ve çekici bir kültürel
kimlik barındıran bir dil olmuştur.
Günümüzde Türkiye’de İtalyan dili, bir taraftan 19. yüzyılda kurulan
İtalyan eğitim sistemine tanıklık ettiği asırlık kökleri, diğer taraftan
zamanla büyüyen siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin güçlü bir
aracı arasındaki dinamik sentezin göstergesidir.
Türk topraklarında faaliyet gösteren 900’den fazla İtalyan şirketinin
ve Türkiye’nin dördüncü ticari ortağının kullandığı dil olmasından
ötürü, Türk vatandaşları buna ilgi göstermektedir. Bunun yanında,
Türk vatandaşlarının kendilerine çok yakın hissettikleri, Avrupa’nın
en zengin kültürlerinden birinin anahtarı niteliğindedir.
İstanbul İtalya Başkonsolosluğu’nun insiyatifi üzerine İstanbul’da
düzenlenen birinci “İtalyan Okulu Günü” gününde tanıtılan Prof.
Giovanni Amadori ve Dott. Daniele Campari tarafından yürütülen bu
çok değerli çalışma, bugün Türkiye’deki İtalyan dili eğitimine
istinaden derinlemesine bilgi ve dilin geleceği hakkında düşünmek
için değerli bir araç sunmaktadır. Bu, “İtalyan Okulu Günü”
münasebetiyle, kurum ve okulların yanında, İtalya ile bağlantısı olan
Türk kültür ve ekonomi camiasını da içine alacak bir düşünce niteliği
taşımaktadır.
Gianluca Alberini
İstanbul İtalyan Başkonsolosu
Giovanni Amadori
Daniele Campari
TÜRKİYE’DE İTALYANCA
İtalyan dili eğitimi hakkında
istatistiksel araştırma
Çevirmen: Meltem Tosun
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ................................................................................................. 9
ARAŞTIRMANIN KONUSU, HEDEFLERİ VE KULLANILAN
METODOLOJI.................................................................................... 9
TEŞEKKÜRLER............................................................................... 12
TARİHSEL BİLGİLER ................................................................. 13
ANKET ............................................................................................ 16
EĞİTİM TEKLİFİ ......................................................................... 21
İTALYAN KÜLTÜR MERKEZLERI VE KÜLTÜR DERNEKLERI ......... 21
ANAOKULU VE İLKÖĞRETIM OKULLARI....................................... 22
LISELER ......................................................................................... 25
ÜNIVERSITELER ............................................................................ 27
GENEL DURUM .............................................................................. 32
ÖĞRENCİLER ............................................................................... 38
SON YIRMI YILA AIT VERILER ....................................................... 38
2010/2011 EĞITIM YILI.................................................................. 40
İTALYA İLE İLİŞKİLER ............................................................. 46
ULUSLARARASI HAREKETLILIK: 2004 – 2010 ............................... 46
ULUSLARARASI HAREKETLILIK: 2011 – 2012 .............................. 48
SERTIFIKALAR............................................................................... 50
DEĞERLENDİRMELER .............................................................. 51
SONUÇLAR .................................................................................... 57
Türkiye’de İtalyanca
GİRİŞ
ARAŞTIRMANIN
KONUSU,
HEDEFLERİ
VE
KULLANILAN
METODOLOJİ
Bu araştırmanın konusu, tarihçesi hakkında kısa bir giriş bilgisi
verdiğimiz diakronik ve özellikle de senkronik bakış açılarından
Türkiye’de İtalyan dilinin öğretilme şeklidir. Bu çalışmada dikkate
aldığımız temel sorular; İtalyan dili eğitimi veren kurumlar
hangileridir? Bu kurumların Türkiye coğrafyasında dağılımı ne
şekilde
gerçekleşmiştir?
Bu
eğitim
hangi
seviyede
gerçekleşmektedir? Farklı seviyelerde olmak üzere İtalyanca eğitim
programlarına devam eden toplam öğrenci sayısı nedir? Sunulan
program tipolojisi nedir?
Bizi bu araştırmanın yapılmasına yönlendiren iki temel hedef
bulunmaktadır. Her şeyden önce İtalyanca dili eğitimi konusunda
faaliyet gösteren kurumlara ait bir veri bankası oluşturulmasının
önemidir ve ümidimiz bu veri bankasının kurumlar arasındaki
faaliyetlerin koordinasyonunda faydalı bir şekilde kullanılmasıdır.
Bu noktada, 2011 Haziran ayında İstanbul İtalyan Kültür Merkezi,
Özel İtalyan Lisesi, Özel Galileo Galilei İtalyan Lisesi, Evrim
Okulları, Marco Polo Okulu ve İstanbul Üniversitesi İtalyan Dili ve
Edebiyatı Fakültesi temsilcileri arasında İstanbul İtalya
Başkonsolosu’nun İtalyanca dil eğitimi konusunda hazırlanacak
projelerin ve diğer bağlantılı faaliyetlerin görüşüldüğü bir çalışma
grubu toplantısına önayak olmasının önemini vurgulamanın gerekli
olduğuna inanıyoruz.
Ayrıca İtalyan dilinin ve kültürünün yaygınlaştırılmasında çaba
sarfeden çok sayıda kurumun katılımı ile daha geniş kapsamlı bir
toplantı gerçekleştirilmesinin gerekliliğine de inanıyoruz. Nitekim bu
çalışma; İtalyanca eğitimine ilişkin yıllar içerisinde oluşmuş farklı
nitelikteki problemlerin yanısıra değerlendirme teknikleri,
sertifikasyon, didaktik materyaller, kitaplar ve İtalyan üniversiteleri
tarafından dil eğitimi konusunda verilen diplomaların Türk Milli
Eğitim Bakanlığı tarafından tanınması gibi konuların tartışılması için
ideal bir ortam oluşturacaktır.
9
Giriş
İlkiyle doğrudan ilişkili olan ikinci hedef ise İtalyan dili konusunda
Türkiye’de sunulan öğretim sürecine daha fazla önem verilmesinin
sağlanmasıdır. Bugün itibar gören tüm ekonomik varsayımlar her
geçen gün artmakta olan küreselleşmenin yaşandığı senaryo
çerçevesinde, Avrupa’nın gelecek yıllarda endüstriyel sektörde
rekabet edemeyeceğini ve kazançlı çıkacak tek alanın profesyonel
formasyona dayalı olacağını öngörmektedir. Aynı zamanda çok
sayıda gözlemci, eğitim teklifinin uluslararası bir nitelik kazanması
alanında İtalyan üniversite ve eğitim sisteminde büyük eksikliklerin
olduğu ve bu yönde bir rota değişikliğinin acilen gerçekleştirilmesi
konusunda görüş beyan etmektedir. Bununla beraber dünyadaki
İtalyanca eğitimine ilişkin elde edilen veriler sürekli bir gelişim
göstermekte olup ümit vermektedir. Bu konuda Università per
Stranieri di Siena rektörü Massimo Vedovelli: “Son yıllarda dilimiz
ile ilgilenen kişilerin sayısı radikal bir şekilde gelişmekte olan
hareketlilik süreci ile orantılı olarak artmıştır[…]. Sonuç olarak
yakın zamanda dünya çapında oluşan yeni göç hareketleri göçmenler
için bir kaynak haline gelen ülkemizi de ilgilendirmekte ve dilimiz bu
yabancı göçmenlerin dilleri ile bütünleşmektedir”1 görüşüne sahiptir.
Formasyon alanında oluşan rekabetin stratejik önemi, “İtalya
Sistemi’nin” eksiklikleri ve dünyada İtalyan dili eğitimine ilişkin
programlardaki talep artışı bizleri bu araştırmayı gerçekleştirmeye
iten temel motivasyonlar arasında yer almaktadır. Nitekim İtalyan
dili eğitim programının Türkiye’de daha dikkat çekici hale gelmesini
sağlamanın; gerek ilgili yerel kurumları gerekse okulları ve özellikle
de İtalya’da faaliyet gösteren üniversiteleri ilgilendiren önemli
etkileri olacağına inanıyoruz. Bizce İtalyan diline farkedilirlik
kazandırmak, niş bir alanı kapsayan güzel ama sadece az sayıda
meraklıdan oluşan bir grubun zevk için ilgilendiği bir dil olma
yönündeki imajını; bir eğitim, uzmanlık, ekonomik ve ticari
alanlarda kullanılacak bir dil imajı yönünde değiştirilmesine katkıda
bulunmaktır.
1
Vedovelli M. (2003), L’italiano degli stranieri – Storia, attualità e prospettive,
Carocci Editore S.p.a, Milano, s. 15.
10
Türkiye’de İtalyanca
Bu anlamda geçen yüzyılın sonunda İtalyan diline ilgi duyan
yabancıların kimler olduğunu ve bu yöndeki motivasyonlarını ortaya
koymak amacıyla değişik anketler yapılmıştır. Gene Vedovelli’ye
göre “[…] dili sistemin bütününden bağımsız ve sistemle ilgisiz bir
olaylar bütünü olarak değil, buna karşılık ülkemizin ekonomiüretimine dayalı boyutuna, diğer ülkelerle olan ilişkilerine, sosyal ve
kültürel değişimine, projelendirmeye ilişkin kurumsal ve yapısal
kapasitesine, kültürel açıdan yeni önerilerin yaratılması, kültürelsosyal açıdan değerler ve modeller yaratma kapasitesine yatırım
yapan sıkı ve karmaşık ilişkiler ağı üzerine kurulmuştur”. 2 Bu
motivasyonların karşısında durabilmek için bizce ülke olarak sanat
ve kültürel açıdan sahip olunan mirasın getirileri üzerine kurulu bir
hayat sürmektense eğitim teklifi konusunda üst seviyede
programların, İtalyanca’nın ve İtalya’nın sunabileceği daha etkin
eğitim süreçlerinin hazırlanması gerekmektedir. Bu görüşlerin
özellikle Türkiye’de geçerli olması bizce sadece İtalya’nın son
yıllarda önemli bir ekonomik partner olması nedeniyle değil aynı
zamanda bin yıllık geleneksel tarihi nedeniyle yakınlaşan iki ülkenin
ilişki düzeyi İtalyanca’nın basit bir “yabancı dil” olmaktan öte olup
olmadığının sorgulanmasına da bağlıdır.
Uygulanan metodoloji hakkında söylenecek bir kaç cümle ise söz
konusu araştırmanın tarafımızca hazırlanan ve en azından kantitatif
açıdan öne çıkan verilerin toplanması amacıyla farklı kurumlara
gönderilen bir ankete dayanarak gerçekleştirilmesini içermektedir.
Toplanan veriler değişik beklentilere göre değerlendirilmiş olup takip
eden sayfalarda yorumlanmaktadır.
Son olarak araştırmamızın sınırları ile de ilgili kısa notlar vermek
istiyoruz. İlk aşamada çalışmamızı, elde edilen sonuçlarda İtalyanca
eğitim programına ilişkin açık olan ve bizce daha derin analizler
gerektiren bazı problemleri ortaya koyan bazı kalitatif yönlerine yer
verilse de esas olarak sayısal veriler ile sınırlı tuttuk.
Elde edilen tecrübe hatasız ve eksiksiz bir kitap basımının imkansız
olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bu konuda bize yardımcı
2
a.g.y., s. 16.
11
Giriş
olmak isteyen herkese açığız. Olası düzeltmeler, tavsiyeler ve
güncellemeler için aşağıdaki mail adreslerine yorumlarınızı ve
görüşlerinizi göndermenizi rica ederiz:
[email protected] - [email protected].
TEŞEKKÜRLER
Değişik kurumlarda yer alan İtalyanca departmanlarının tüm
yetkililerine bu araştırma kapsamındaki anket formunu doldurdukları
için teşekkür ederiz. Bu kitabı Türkçeleştiren Meltem Tosun’a, grafik
tasarımını gerşekleştiren Cem Taylan’a, metinlerin revizyonunda
bize yardım eden Roberta Bergamaschi ve Elif Alpagut’a teşekkür
ederiz. Son olarak da, Türkiye’de İtalyan dilinin mevcudiyeti
konusunda somut olarak destek veren ve bu çalışmanın
gerçekleşmesini sağlayan İstanbul İtalya Başkonsolosu Gianluca
Alberini’ye özel bir teşekkür sunmak istiyoruz.
12
Türkiye’de İtalyanca
TARİHSEL BİLGİLER
1856 yılı eğitim sistemi açısından Osmanlı İmparatorluğu için
önemli bir dönemi ifade etmektir. Nitekim o dönemde yeni kurulan
Maârif-i Umûmiye Nezâreti “Eğitim Sistemi Reform Fermanı’nı”
yayınlayarak imparatorluk topraklarında varlık gösteren her bir dini
cemaatin kendi din adamlarının yönetiminde ve devletin kontrolü
altında okullarını açma imkanı sağlamıştır. Bu noktada her bir
cemaatin temsilcilerinden oluşan (bir müslüman, bir grek-ortodoks,
bir gregoryan ermeni, bir katolik, bir protestan ve bir musevi) altı
kişilik Meclis-i Muhetit-i Maarif kurulmuş ve bu kuruma okulların
kalitesinin belirlenmesi, müfredatların ve eğitimcilerin seçilmesi
görevi verilmiştir. On yıllık bir süre içerisinde İstanbul’da ve o
dönemin geniş Osmanlı İmparatorluğu’nun bir çok diğer şehrinde
yabancı eğitim kurumları açılmıştır.
İtalyan Okullarına ilişkin olarak; 17 Mayıs 1863’te uyanış
hareketlerinin başarısızlığı sonucunda İstanbul’a sığınan işçiler için
kurulan Società Operaia adlı işçi derneği 1885 yılında, daha ilk
kurulduğu yıl 125 kayıt alan “Kraliyet İlk ve Ortaokulu’nu”
kurmuştur. Özel İtalyan Lisesi’nin başlangıcı olan bu okul 1888
yılında dönemin İtalyan Hükümeti’nin Başbakanı Francesco Crispi
tarafından resmen tanınmıştır. Bu tarihten birkaç yıl önce 1870
yılında Başkonsolos, İtalyan cemaatindeki çocukların eğitimi için
Ivrea Rahibelerine başvurmuş ve böylece sadece kız öğrencilerin
ilkokulun ilk üç sınıfına devam edebilecekleri bir okul kurulmuştur.
Kuruluşundan yedi yıl sonra ilkokul eğitim süreci dördüncü ve
beşinci sınıfların açılmasıyla tamamlanmıştır. 1895 yılında İtalyan
Hükümeti başlangıçta üç yıllık bir eğitim programını öngören ve
1900 yılında dört yıla çıkartılan İtalyan Ticaret Okulu’nu yetkili
kılmıştır. 1889 yılında İtalyanların yoğunlukta olduğu bir başka
merkez olan İzmir’de, Ivrea Rahibeleri İtalyan İlk ve Orta Okulu’nu
açmışlardır. Son olarak 1909 yılında aristokrat bir İtalyan aileden
gelen Bartolomeo Giustiniani okul olarak kullanılması amacıyla
İstanbul’daki Salezyen Cemaatine bir bina bağışlamıştır. Kurum aynı
yıl içerisinde kendi eğitim programına başlamış ve böylece İtalyan
İlkokulu Sanat ve Meslek Okulu doğmuştur.
13
Tarihsel bilgiler
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonra, 30 Ekim 1914 öncesinde
eğitim veren yabancı okullar tanınmış ve Türk eğitim kurumları ile
denk kılınmıştır. Geçen yıllar içerisinde İstanbul’da bulunan üç eski
kurumun eğitim programı gerek Türk yasalarında meydana gelen
değişimlere uyum sağlayabilmek gerekse İtalyanların azalmasıyla
yavaş yavaş değişmiştir. Salezyen Topluluğu tarafından kurulan okul
1983 yılında tam anlamıyla özel bir Türk okulu olmuş ve Özel Evrim
Okulu adını almıştır. 1983-2007 yılları arasında salezyen okulunda
ana ve ilköğretim okulu ile lise bulunmaktaydı. Söz konusu okulda
lise eğitimi 2007-2008 eğitim yılında sona ermiştir. Ivrea Rahibeleri
tarafından idare edilen okul uzun yıllar boyunca önce sadece kız
öğrencilere, daha sonra ise karma olarak eğitime devam eden
anaokulu, ilkokul ve ortaokul olarak hizmet vermekteydi ve bu okula
hem yabancıların çocukları hem de Türk öğrenciler kayıt
olabiliyordu. 1997 yılından itibaren zorunlu eğitim konusunda
yürürlüğe giren yasa (N.4306/97) Türk öğrencilerin yabancı
okulların ilk ve ortaokullarına devam etmesine imkan tanımamıştır.
Bu yeni yasa ve İtalyan topluluğunun sayı olarak azalması Ivrea
Rahibelerini eğitim verdikleri farklı seviyelerdeki okullarını
kapatmaya zorunlu kılmıştır ve bunu müteakiben 2000 yılında “Özel
Beyoğlu İtalyan Lisesi” açılmıştır. 2005/2006 eğitim yılından
itibaren söz konusu okul Galileo Galilei Lisesi adını almıştır.
Özel İtalyan Lisesi de yeni Türk Kanunu’ndan etkilenmiş ve ortaokul
bölümünü kapatmak zorunda kalmıştır. Günümüzde halen İtalyan
Orta Okulu Konsolosluk bünyesinde aktif olarak Türk öğrenciler
hariç yabancı uyruklu öğrencilere eğitim vermektedir.
Türkiye’deki İtalyan dili eğitimi konusunda tarihsel açıdan tam bir
tablo elde edebilmek için doğal olarak diğer beş kurumdan da
bahsetmek gerekmektedir. Her şeyden önce 1951’de kurulan ve ellili
yıllardan bu yana İtalyanca kurslar düzenleyen İstanbul ve 1957’de
kurulan ve 1962 yılında İtalyanca eğitime başlayan Ankara İtalyan
Kültür Merkezleri gelmektedir. İkinci aşamada 1960’da ve 1978’de
faaliyete geçen Ankara ve İstanbul Devlet üniversitelerinin İtalyan
Dili ve Filolojileri’nden bahsetmek gerekmektedir. Son olarak ise
1954 yılında kurulan İzmir Dokuz Eylül Devlet Konservatuarı’nda
1983 yılından itibaren İtalyanca dersler okutulmaktadır.
14
Türkiye’de İtalyanca
Bu tarihsel içerikli kısa notlar ışığında Türkiye’deki İtalyanca
eğitiminin Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarından başlayarak
takip eden Türkiye Cumhuriyeti döneminde Fransız, Alman ve
müteakiben İngiliz ve Amerikan eğitim kurumları ile birlikte yabancı
okul eğitimleri arasında önemli bir mevcudiyet göstermekte
olduğunu söyleyebiliriz.
15
Anket
ANKET
1. GENEL BİLGİLER
Kurumun adı
Yasal Merkez ve Mevcut Şubeler
Telefon / Fax No.
Web Site
İtalyanca Departman Sorumlusu
İtalyanca Departman Sorumlusu e-mail adresi
2. KURUM GEÇMİSİ
Kurumun kuruluş tarihi
İtalyan Dili ve Kültürü kurs programlarının
başlama tarihi
Son 20 yılda İtalyan Dili ve Kültürü
programlarına katılan öğrenci sayısı (İtalyan
Liseleri ve İtalyan Kültür Merkezleri daha geçmiş
yıllara dayanan veriler verebilirler)
2004-2010 yılları arasında öğrenimlerine
İtalya’da devam eden öğrenci sayısı (lisans veya
master)
3. İTALYAN DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN EĞİTİMİNE AİT SPESİFİK BİLGİLER
2010/2011 eğitim yılında İtalyan Dili ve Kültürü
kurslarına devam eden öğrencilerin sayısı
İtalyan Dili ve Kültürü kurslarının türlerinin
tanımı (birinci yabancı dil, ikinci yabancı dil, zorunlu
kurs programı, isteğe bağlı kurs, müfredata bağlı kurs,
v.b)
Kurum hangi eğitim seviyesine italyanca kursları
sunuyor? (ana sınıfı, ilköğretim, lise, üniversite, diğer
kurslar)
16
Türkiye’de İtalyanca
Kurum İtalyan dili ile ilgili yabancı dil sertifikası
veriyor mu? Evet ise hangi sertifikalar. (Celi, Cils,
Plida v.b)
İtalyanca başka dersler uygulanıyor mu? Evet ise
hangi dersler.
Kurumun İtalyan okulları/üniversiteleri ile ortak
çalışmaları var mı? Var ise hangileri. (Erasmus,
Comenius, diğer)
İçinde bulunulan eğitim yılında İtalya’da
öğrenimlerine devam etmeye giden öğrenci
sayısı (lisans, master, Erasmus Programları)
Kurumda çalışan ve ana dili İtalyanca olan
eğitmen sayısı
Kurumda çalışan ve ana dili İtalyanca olmayan
eğitmen sayısı
Diğer faydalı bilgiler
İzlenimler
17
Anket
Hazırladığımız ve farklı nitelikteki eğitim
gönderdiğimiz anket üç bölümden oluşmuştur:
3
18
kurumlarına
•
Tamamen bilgiye dayalı birinci bölüm: kurumun adı, yasal
merkezi, İtalyanca departmanı sorumlusunun kimliğine ait
bilgilerin ve iletişim adreslerinin elde edilmesi.
•
İkinci bölümün amacı; İtalyan okullarının veya çeşitli
seviyelerde İtalyanca eğitim veren yerel kurumların
Türkiye’deki mevcudiyeti hakkında oldukça özet bir
tablonun hazırlanması. Bu çalışma ile diakronik açıdan öne
çıkan bir veri bankası ortaya koyabilmek için son yirmi yılda
İtalyanca eğitim programlarına kayıt olan kişi sayısını
sorgulamaya karar verdik. Bu kapsamda eğitim alanında
farklı bir öneme sahip olan İtalyan Liseleri ve İtalyan Kültür
Merkezleri için daha eskiye dayalı bir araştırma
yapılabilmesi ihtimalini göz önünde bulundurarak daha
geçmiş tarihlere yönelik verilere başvurduk. Anket
kapsamındaki dördüncü madde (2004 yılından itibaren 2010
yılına kadar eğitimlerine İtalya’da devam eden öğrenci
sayısına ilişkin bilgiler) hakkında belirtilmesi gereken bir
konu da 2004 yılının başlangıç tarihi olarak seçilmesi
raslantısal değildir. 2004 Mayıs ayında Türkiye’nin Prag
Konferansı’nda imzaladığı Bologna Süreci kapsamındaki
Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen program
sayesinde 2004 yılından başlayarak ilk Türk öğrenciler
topluluk bünyesindeki öğrenci değişim programlarına
katılmaya başlamışlardır. Bu noktada 2005 yılında
yayınlanan Avrupa Topluluğu Komisyonu raporunda
Türkiye’nin 2004 yılında topluluk kapsamında düzenlenen
üç farklı programa (Socrates, Leonardo da Vinci ve Avrupa
için Gençlik) katılımının çok memnuniyet verici olduğu
belirtilmekteydi3.
Avrupa Topluluğu Komisyonları, COM (2005) 561 final, Brüksel, 9.11.2005.
Türkiye’de İtalyanca
•
Anketin üçüncü ve son bölümünde ise günümüzde
Türkiye’deki İtalyanca eğitiminin bir fotoğrafı sergilenmek
istenmiştir: bu noktada araştırmanın 2011 yaz aylarında
başlamış olması nedeniyle 2010/2011 akademik eğitim yılı
ile sınırlandırıldığını belirtmek isteriz. Bu bölüme ait
sonuçların önemini gözönünde bulundurarak ilgili bölüm
maddeleri konusunda biraz detaylı bilgi vermek istiyoruz.
a. İkinci maddede zorunlu eğitim ve/veya isteğe bağlı
eğitim programlarını aynı kapsamda incelemenin
mümkün olamayacağı nedeniyle İtalyanca eğitim
programlarını tiplerine göre sınıflandırmaya çalıştık.
b. Bir sonraki maddede yapılan sınıflandırma ise İtalyanca
eğitim verilen kurumlardaki eğitim seviyelerine ilişkin
olarak yapılmıştır.
c. Dördüncü madde farklı kurumlar tarafından yabancı dil
olarak
verilen
İtalyanca’nın
serifikalandırılması
konusunu içermektedir. Bu konuda temel alınan referans
doğal olarak İtalyan Cumhuriyeti tarafından tanınan
Università per Stranieri di Siena’nın CILS, Università
per Stranieri di Perugia’nın CELI ve Società Dante
Alighieri’nin PLIDA sertifikaları olmuştur.
d. Beşinci madde İtalyanca’yı sadece yabancı dil olarak
değil aynı zamanda farklı derslerin eğitimi için de
kullanan eğitim kurumları ve üniversitelerin analizine
yöneliktir.
e. Altıncı ve yedinci maddeler Türkiye’de ve İtalya’da
faaliyet gösteren eğitim kurumları ile üniversiteler
arasındaki işbirliğine dayalı olarak gerek aralarındaki
ilişkileri gerekse İtalya’da eğitimine devam etmeyi seçen
öğrenci sayılarını ortaya koymaktadır.
f.
Son iki madde ise farklı kurumlarda çalışan İtalyanca
eğitmenlere ait tipolojiyi ve sayıyı ortaya koymaktadır.
19
Anket
Anket aracılığı ile elde edilen verilerin ayrıntılı olarak incelenmesi ve
analizi ilerideki bölümlerde de görüleceği gibi araştırmanın en
önemli parçasını oluşturmaktadır. Bu çalışma bize sadece
Türkiye’deki İtalyanca eğitiminin mevcut durumunu tespit etmeyi
değil, aynı zamanda bu süreçteki kritik ve bazı zayıf noktaların
belirlenmesi için de faydalı olmuştur.
20
Türkiye’de İtalyanca
EĞİTİM TEKLİFİ
İTALYAN KÜLTÜR MERKEZLERİ VE KÜLTÜR DERNEKLERİ
İtalyan Kültür Merkezleri Dışişleri Bakanlığı’na bağlı kurumlardır.
İki tanesi Türkiye’de (İstanbul ve Ankara) olmak üzere dünyada
doksandan biraz fazla sayıda Kültür Merkezi bulunmaktadır.
Türkiye’deki ilk Kültür Merkezi 1951 yılında İstanbul’da kurulmuş
olup 1950’li yıllardan beri İtalyan dili ve kültürü konularında eğitim
vermektedir. Bu kurumun günümüzdeki didaktik bölüm sorumlusu
Maria Luisa Scolari’dir. Kurumda yoğun olarak yetişkinlere yönelik
olarak düzenlenen kurslar on bir İtalyan ve anadili Türkçe olan on
eğitmen tarafından gerçekleştirilmektedir. İkinci Kültür Merkezi
1957 yılında Ankara’da kurulmuş olup ilk kurs programları 1962
yılında başlamıştır. Bu kurumun İtalyanca dil departmanının
sorumlusu Gianluca Biscardi kursların idarecisi ise Burcu
Mastrogiorgio’dur. Kurumda anadili İtalyanca olan dört ve anadili
İtalyanca olmayan beş eğitmen görev yapmaktadır. Kurum Avrupa
Dilleri Ortak Çerçeve Programına bağlı olarak B2 seviyesine kadar
İtalyanca dil eğitimi vermektedir. Bu kurslara genellikle üniversite
öğrencileri, serbest meslek sahipleri, Türk Bakanlıkları’nda görev
yapan personel, Polis ve Jandarma Teşkilatı’nın temsilcileri devam
etmektedir. Kurum ayrıca Türk Jandarma Birliği’ne İtalyanca eğitim
vermek için bir eğitmen temin ederek söz konusu birlik ile işbirliği
yapmaktadır. Kurs bünyesinde başkentte görev yapan İtalyanların
çocuklarına yönelik düzenlenen bir eğitim programı da yer almakta
ve İtalyan Kültür Merkezi kimi zaman katılımcıların isteğine bağlı
olarak pratik, çeviri, dilbilgisi veya İtalyan kültürü ile programlar da
açmaktadır.
Türkiye’de İtalyanca konusundaki bu resmi mevcudiyet sadece
İstanbul ve Ankara ile sınırlı kalmamakta ve 1990’lı yıllardan
itibaren bakanlıkların ortak çalışmasıyla birlikte Bursa’da ve
İzmir’de birer adet Kültür Derneği açılmıştır. Bunlardan ilki 1992
yılında Bursa’da açılmış olup o tarihten itibaren İtalyanca kurslar
düzenlemektedir. İtalyanca kurslar, Bursa’da yetmişli yılların
başında Fiat marka İtalyan otomobil endüstrisinin var olmasıyla
21
Eğitim Teklifi
bağlantılı olarak gelişmiştir. Şu anda bu Dernek’te iki İtalyan
eğitmen görev yapmaktadır; bu noktada Kültür Derneği’nin
ekonomik kriz nedeniyle yeni İtalyan eğitmen temininde güçlük
çektiği yönünde şikayetleri bilinmektedir. İkincisi İzmir Carlo
Goldoni İtalyan Kültür Derneği ise 1995 Ekim ayında kurulmuş
olup o tarihten bugüne İtalyan dili ve kültürüne ilişkin kurslar
düzenlemektedir. Bu kurumda anadili İtalyanca olan altı ve yedi
Türk eğitmen görev yapmaktadır. Bursa’da Oya İzmirli, İzmir’de ise
Lia Ludovici bu kurumlarda didaktik eğitim programlarının
hazırlanması ve yönetimi ile ilgili İtalyanca departmanlarının
sorumlularıdır. Bursa ve İzmir’deki kurslar her yaştan öğrenciye
yönelik olarak düzenlenmektedir.
İTALYAN KÜLTÜR MERKEZLERİ
VE DERNEKLERİ:
KURS BAŞLANGIÇ TARİHLERİ
İzmir
(1995)
Bursa
(1992)
Ankara
(1962)
İstanbul
(50'li Yıllar)
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
ANAOKULU VE İLKÖĞRETİM OKULLARI
Anaokulu ve ilköğretim okulu seviyesindeki eğitim planının
hazırlanmasında gerek coğrafi konumu gerekse dönemsel gelişimleri
içeren çift taraflı bir kutuplaşma gözlemlenmektedir. Nitekim altı
22
Türkiye’de İtalyanca
adet ilköğretim okulundan; iki tanesi İstanbul’da dört tanesi İzmir’de
bulunmaktadır. Ankara’da bu konuda oluşan açığı İtalyan Kültür
Merkezi, burada oturan İtalyan ailelerin çocuklarına yönelik
hazırladığı kurs programları ile gidermeye çalışmaktadır. Kurumları
kuruluş dönemleri göz önünde bulundurularak incelediğimizde iki uç
noktada sonuçlar elde edildiği hemen dikkat çekmektedir. Bir yandan
tarihi bir geçmişe sahip olan kurumlar olarak İstanbul’da Ivrea
rahibelerince 1870 yılında kurulan ve 1997 yılında kapatılan ortaokul
bölümüne ve 2009 yılında kapatılan ilkokul bölümüne sahip İtalyan
İlk ve Ortaokulu, bugün Özel İtalyan Lisesi olarak devam eden
kurumun 1887 yılında kurulmuş ve 19974 yılında kapatılmış İstanbul
Kraliyet ilk ve ortaokul bölümü, 1909 yılında yurtdışındaki bir
İtalyan okulu kimliği ile kurulmuş ve 1983 yılında bir Türk okulu
kimliği kazanmış olan Evrim Okulları ve 1899 yılında İzmir’de
kurulmuş İtalyan Anaokulu ve İlköğretim Okulu yer almaktadır.
Diğer yandan son on beş yılda İtalyan dilinin eğitim programlarının
içine dahil edilmesini isteyen eğitim kurumlarının sayısında büyük
bir artış gözlemlenmektedir.
Evrim Okulları’nda İtalyanca dil eğitimi (1909’dan itibaren başlayan
fakat 1983’den 2000 yılına kadar on yedi sene ara verilen) birinci ve
ikinci yabancı dil statülerine sahiptir. Birinci seçenekte haftada sekiz
saat, ikinci seçenekte ise haftada üç saat İtalyan dili eğitimi
yapılmaktadır. Her hâlükârda İtalyanca müfredat dersi olup ana
sınıfından başlayarak ilköğretim okulu son sınıfına kadar zorunludur.
İtalyanca departmanı sorumlusu Giovanni Amadori anadili İtalyanca
olan iki İtalyan eğitmen, iki Türk eğitmen ve Università per Stranieri
di Siena’dan gelen bir stajyer ile birlikte çalışmaktadır. Ayrıca 2011
yılında İstanbul’da bulunan italyan topluluğunun yoğun isteği
üzerine açılan Marco Polo Ana ve İlkokulu bulunmaktadır. Bu okul
konsolosluk bünyesinde yer almakta ve İtalyan eğitim programlarını
takip etmektedir. Söz konusu kurum şu anda veliler tarafından
oluşturulan bir komite tarafından idare edilmekte olup yönetim
4
Özel İtalyan Lisesi ve Özel Galileo Galilei Lisesi hakkında ilerki sayfalarda
ortaöğretime ayrılmış olan bölümde daha ayrıntılı olarak bahsedeceğiz. Bu bölümde
sadece İtalyan Konsolosluğu içerisinde bulunan bir İtalyan ortaokulunun varlığını
hatırlatmak istiyoruz.
23
Eğitim Teklifi
konusunda Anna Lia Proietti Ergün ile işbirliği yapılmaktadır. Okul,
“denkleştirme” konusunda talepte bulunmuştur.
İzmir’de yaşayan İtalyan camiasının tarihsel varlığı günümüzde
ilköğretim seviyesinde dört kurum ile temsil edilmektedir. Ana
sınıfından başlamak kaydıyla eğitim veren İzmir Ana ve İlköğretim
Okulu
1899 yılında açılmıştır. Bugün iki seviyede eğitim
vermektedir: İtalyanca’nın birinci yabancı dil olduğu ana okulu ve
sadece yabancı öğrencilerin devam edebildiği tüm didaktik
programın İtalyanca olduğu ilköğretim okulu. 5 Maria Rita Neri
tarafından idare edilen italyanca departmanında anadili İtalyanca
olan üç öğretmen ve beş Türk öğretmen çalışmaktadır. Bu okulun
açılışından neredeyse yüz yıl sonra İtalyan dili Özel Piri Reis
İköğretim Okulları bünyesine katılmıştır. 1998 yılında açılan okul
2000-2001 eğitim yılında İtalyancayı programlarına üçüncü yabancı
dil olarak dahil etmiştir. Şu anda program kapsamında haftada bir
saat olarak sunulan İtalyanca eğitimi aynı zamanda departmanın
idarecisi olan Türk öğretmen Bilge Seyhan tarafından verilmektedir.
ANA VE İLKÖĞRETİM OKULLARI:
KURS BAŞLANGIÇ TARİHLERİ
Marco Polo
(2011)
Martı Okulları
(2010)
Yücel Tonguç
(2008)
Piri Reis
(2000)
Evrim
(1909)
Scuola materna e
elementare italiana
(1899)
1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020
5
Günümüzde bu ilkokul İtalyan, Yunan, Romen ve Bulgar pasaportuna sahip
olan öğrencilere eğitim vermektedir.
24
Türkiye’de İtalyanca
2008 yılında Yücel Tonguç Özel İlköğretim Okulu’nun açılmasıyla
eğitim programı genişlemiştir. Yücel Tonguç’ta İtalyan dili Almanca
ile birlikte seçmeli ikinci dil olarak yer almaktadır. Kurslar, eğitim
sürecinin sonucunda Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı’nda
belirtilen A2 düzeyinde dil kazanımını hedeflemektedir. İtalyanca
departmanının sorumlusu Müge Ataman’dır. İzmir’de 2010 yılında
açılan son okul olan Özel İzmir Martı Okulları’dır. Burada İtalyanca
anaokulundan başlayarak lise sona kadar öğretilen ikinci yabancı
dildir. İtalyanca departmanı Buket Kasalı tarafından idare edilmekte
olup okulda anadili italyanca olan üç öğretmen (bir tanesi tam
zamanlı iki tanesi yarı zamanlı olmak üzere) ve anadili İtalyanca
olmayan dört öğretmen (ikisi tam zamanlı ikisi yarı zamanlı)
çalışmaktadır.
LİSELER
Coğrafi açıdan bakıldığında İtalyanca eğitim verilen liselerin üç ana
şehirde olduğu görülmektedir. Dağılım İstanbul’da dört, İzmir’de iki
ve yakın zamanda Ankara’da devreye giren bir lise şeklindedir.
Nitekim Ankara’da İtalyanca eğitimi yeni bir lise olan ve İtalyan
Kültür Merkezi ile ortaklaşa çalışan SINAV’da müfredat kapsamına
alınmıştır. İstanbul’da bulunan İtalyan liselerinin mevcudiyeti
1900’lü yılların ortasına dayanmaktadır; önce Galileo Galilei (1870)
daha sonra ise İtalyan Lisesi (1888) İtalyan dilinde eğitim vermek
için kurulmuştur. Galatasaray ve Eyüboğlu liselerinde italyancanın
devreye girmesi milenyumun gelmesiyle birlikte olmuştur; 1999
yılında İtalyanca bu her iki okulda da müfredat kapsamına alınmıştır.
Son olarak İzmir’de İtalyanca öğretilen iki adet lise bulunmaktadır.
Birincisi 2005-2006 eğitim yılında İtalyanca eğitimin başladığı Saint
Joseph Lisesi ve diğer ise 2007’de İtalyanca eğitime başlayan
Işıkkent Lisesi’dir.
Liseler arasında yer alan Galileo Galilei ve İtalyan Lisesi italyanca
eğitim veren diğer iki lise için geçerli olduğu gibi Türk Kurumu
olarak değil, yurtdışında eğitim veren iki İtalyan lisesi niteliğini
taşımaktadır. Bu durumda bu iki kurum hemen hemen tüm eğitim
planlarını İtalyan dilinde sunmaktadırlar. Bu konuda söz konusu iki
25
Eğitim Teklifi
lisenin Türk Kanunları’na gore yabancı dilde eğitim veren özel lise
olduğunu hatırlatmak gerekir. Bu iki lisenin öğrencileri, İtalyanca
bilenleri hariç, İtalyan dili eğitimine ayrılmış olan bir sene süren
hazırlık sınıfına devam etmek zorundadırlar. 1870 yılında kurulmuş
olan ancak 2000 yılında Lise olarak Denklik alan Galileo Galilei
Lisesi’nde matematik, fizik, kimya, sağlık bilgisi, biyoloji, resim ve
sanat tarihi ve latince dersleri İtalyanca olarak görülmektedir. Okul
yöneticisi Susanna Bernardi aynı zamanda italyan dili eğitiminden de
sorumludur. Burada anadili İtalyanca olan on ve iki adet Türk
öğretmen görev yapmaktadır. On sekiz yıl sonra ve birkaç yüz metre
mesafede Özel İtalyan Lisesi Devlet okulu (1888) kurulmuştur.
Okulun eğitim planı; latince, matematik, fizik, fen bilimleri,
coğrafya, tarih ve felsefe, sanat ve resim ve beden eğitimi derslerinin
İtalyanca olarak görülmesini öngörmektedir. Özel İtalyan
Lisesi’ndeki öğrenciler birinci yıllarının sonunda ‘maturità sınavına’
(İtalyan diploması almak için yapılan lise bitirme sınavı) katılmayı
seçebilirler ya da lise öğrenimlerini sadece Türk diploması alarak
bitirebilirler. Massimo di Segni idaresindeki okulda anadili İtalyanca
olan otuz beş ve on dokuz Türk öğretmen çalışmaktadır. Okulun
İtalyanca departmanının sorumlusu Alessandra Pitzalis’tir.
LİSELER: KURS BAŞLANGIÇ TARİHLERİ
Işıkkent
(2007)
Saint Joseph
(2005)
Eyüboğlu (1999)
Galatasaray
(1999)
IMI (1888)
G. Galilei (1870)
1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020
26
Türkiye’de İtalyanca
1481 yılında kurulan Galatasaray Lisesi’nde, 1999 yılından (2010
yılına kadar müfredat kapsamında ve o yıldan itibaren seçmeli ders
olarak) itibaren üçüncü yabancı dil olarak devreye giren İtalyanca
eğitimi anadili İtalyanca olan iki öğretmen ile Micaela Ioio Güzel
tarafından idare edilen İtalyanca departmanı tarafından
yürütülmektedir. Aynı yıl Eyüboğlu Lisesi de, bugün Emel
Müftüoğlu tarafından koordine edilen modern diller departmanı
kapsamında anadili Türkçe olan bir öğretmenin yürüteceği eğitim
programı ile ikinci yabancı dil olarak İtalyancayı devreye almaya
karar vermiştir.
İzmir’de 2005-2006 eğitim yılından itibaren Saint Joseph Lisesi’nin
(1880’de kurulan) bünyesinde Merve Öke tarafından idare edilen bir
italyanca departmanı bulunmaktadır. İtalyanca üçüncü yabancı dil
olarak yer almakta (müfredat kapsamında ancak seçmeli) ve Avrupa
Dilleri Ortak Çerçeve Programına bağlı olarak A1, A2 ve B1
seviyelerinde İtalyanca eğitimi verilmektedir. 1998 yılında kurulan
Işıkkent Lisesi’nde 2007 yılından itibaren Fransızca ve İspanyolca ile
birlikte İtalyanca da seçmeli dil eğitimi programına katılmıştır.
Departman sorumlusu Sibel Şentürk’tür.
ÜNİVERSİTELER
Eğitim planları içerisinde italyan diline yer veren ve bu araştırmanın
istatistik verilerinin toplanmasına katılan üniversiteler tüm
Türkiye’de toplam on dokuz adettir. Bunlardan yedi tanesi
İstanbul’da, yedi tanesi Ankara’da, dört tanesi İzmir’de ve bir tanesi
de Konya’dadır. Bunlar arasında ilki 1960 yılında Ankara’da
kurulurken kronolojik olarak bakıldığında sonuncusu 2009 yılında
İzmir Yaşar Üniversitesi’nde devreye girmiştir.
İstanbul’da ise İtalyanca 1933 yılında kurulan İstanbul
Üniversitesi’nde 1978 yılında iki sınıf ile eğitime başlamış ve bugün
İtalyan Dili ve Edebiyatı Fakültesi olarak Esin Gören’in yönetiminde
farklı eğitim programları ile devam etmektedir. Bunlar; zorunlu
dersler, ikinci yabancı dil dersleri ve sanat ve kültür dersleridir.
Beyazıt’ta üçü anadili İtalyanca ve üçü anadili Türkçe olan altı
27
Eğitim Teklifi
eğitmen çalışmaktadır. 1990’lı yıllarda İtalyan dili ve kültürü
konusundaki eğitim programı kapsamına üç üniversite daha dahil
olmuştur. Bunlardan ilki 1993 yılında kurulan ve 1994’ten itibaren
Bruno Longo tarafından düzenlenen ve anadili İtalyanca olan bir
başka eğitmen ile birlikte yürütülerek seçmeli olarak sunulan
İtalyanca eğitime başlayan Koç Üniversitesi’dir. İkincisi 1911
yılında kurulan ve 1998 yılında İtalyan edebiyatı ve dili konusunda
eğitim programı açma kararı alan Yıldız Teknik Üniversitesi’dir.
Yıldız Üniversitesi’nde eğitim iki şekilde gerçekleşmektedir: bir
yandan Mütercim Tercümanlık Bölümü’nde (bu bölümde gerçek ve
özel tercüme programları da yer almaktadır) okuyanlar için seçmeli
olarak diğer yandan ise Eğitim Bilimleri Bölümü öğrencileri için
seçmeli olarak yer almaktadır. Departman sorumlusu anadili Türkçe
olan bir eğitmen ile birlikte çalışan Anna Lia Proietti Ergün’dur.
Açılışından üç yıl sonra Yeditepe Üniversitesi, 1999 yılında değişik
tipte İtalyanca eğitim programlarını devreye sokmuştur; birinci
yabancı dil, tercümanlık bölümünde okuyanlar için müfredat
kapsamında, seçmeli ikinci yabancı dil. Yeditepe Üniversitesi’nde
İtalyanca olarak görülen İtalyan tarihi, sanatı ve ekonomi dersleri de
yer almaktadır. Bugün İtalyanca departman sorumlusu Carla Obino
ile birlikte beş tanesi anadili İtalyanca olan ve beş tanesi de İtalyanca
olmayan eğitmen çalışmaktadır. İtalyanca, 1863 yılında kurulan
Boğaziçi Üniversitesi’nin eğitim programına 2000’li yıllarda
girmiştir (2004). Sorumlusu Yasemin Bayyurt’un olduğu Eğitim
Bilimleri departmanında İtalyanca eğitimi seçmelidir; her biri iki saat
olan iki ders düzeninde gerçekleştirilmekte ve üç eğitim kredisine
eşdeğer kabul edilmektedir. Program öğrencilere Avrupa Dilleri
Ortak Çerçeve Programı kapsamında Temel Kullanıcı (A1 ve A2
seviyeleri) ve Bağımsız Kullanıcı (B1 seviyesi) düzeyinde italyanca
dil eğitiminin verilmesi şeklinde planlanmıştır. İtalyanca eğitim
programı her fakültenin öğrencilerine açıktır. Mütercim Tercümanlık
Bölümü’nde verilen eğitim programı kapsamında aynı zamanda
İtalyanca/İngilizce simultane tercüme dersi de yer almaktadır.
İtalyanca dersleri için anadili italyanca olan iki eğitmen görev
yapmaktadır. 1994 yılında açılan Sabancı Üniversitesi’nde İtalyanca,
2006 yılında ikinci yabancı dil eğitim programına dahil olmuştur.
28
Türkiye’de İtalyanca
Burada departman sorumlusu Michelangelo De Lauretis’tir. 2007
yılından itibaren Ticaret Üniversitesi’nde de İtalyanca ikinci seçmeli
dil olarak anadili İtalyanca olan iki eğitmen ile birlikte Giacomo
Danielli’nin yönetimindeki departmanın çalışmasıyla eğitim planında
yer almaktadır.
Ankara’da da İstanbul’da olduğu gibi İtalyanca dil eğitimi yedi
üniversitede yer almaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin başkentinde ilk
“gerçek başlangıç” 1960 yılında bir üniversite sınıfı ile
gerçekleşmiştir. O dönemde yeni açılan Ankara Üniversitesi’nde
İtalyanca, üniversitede sunulan diğer yabancı diller ile birlikte yer
almıştır. Bugün İtalyanca departmanı Nevin Özkan tarafından idare
edilmekte ve bu departmanda anadili İtalyanca olan iki ve dört Türk
eğitmen görev yapmaktadır. Burada öğrencilere sadece müfredat
kapsamında bir eğitim programı değil aynı zamanda İtalyan dili ve
kültürü eğitimi de sunulmaktadır. Ankara Üniversiteleri’nde bir
başka İtalyanca departmanının mevcudiyeti için o tarihten itibaren
otuz sene geçmesi gerekmiştir. 1990 yılına gelindiğinde 1956 yılında
kurulmuş olan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Kıbrıs’ta da bir
bölümü olan) yabancı dil eğitim teklifini, İtalyanca’yı seçmeli dil
grubundaki diğer diller arasına dahil ederek genişletmiştir.
Günümüzde departman sorumlusu olan Pelin Akalan anadili
italyanca olan bir eğitmen ile birlikte çalışmaktadır. 1991 yılına
gelindiğinde beş yıl önce kurulan Bilkent Üniversitesi öğrencileri
için seçmeli ikinci yabancı dil olarak İtalyanca eğitim programı
açmıştır. Bugün bu departmanın sorumlusu Engin Soyupak’tır.
Bilkent’te anadili İtalyanca olan bir ve dört Türk eğitmen eğitim
vermektedir. 2003-2004 akademik eğitim yılında İtalyan dili Ufuk
Üniversitesi’nin (1999 yılında açılan) ve Başkent Üniversitesi’nin
(1994 yılında açılan) sıralarında devreye
girmiştir. Ufuk
Üniversitesi’nde eğitim departman sorumlusu Sevim Sönmez’in
kontrolünde seçmeli olarak devam etmekte, Başkent Üniversitesi’nde
ise konservatuar öğrencileri için zorunlu, diğerleri için seçmeli olarak
gerçekleşmektedir. Bu üniversitede ayrı bir departman olmamakla
beraber İtalyan dili eğitimi Abdurrahman Güzel tarafından idare
edilen yabancı diller bölümünde bir Türk eğitmen tarafından
verilmektedir. Ankara’da İtalyanca dil eğitimi veren son üniversite
29
Eğitim Teklifi
2007 yılında açılan TOBB Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesi’dir.
Burada İtalyanca ikinci zorunlu yabancı dil olarak yer almaktadır.
Departman sorumlusu Elif Kalemci’dir.
İzmir’de üniversitelerde İtalyanca eğitimi, 1983 yılında Dokuz Eylül
Üniversitesi Devlet Konservatuarının lirik şarkı eğitimi alan
öğrenciler için zorunlu ders olarak kabul etmesiyle birlikte devreye
girmiştir. Onlar için İtalyanca eğitimi hafta yirmi saat olarak ve
Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı kapsamında B1 seviyesinde
dil eğitimi hedeflenerek öngörülmektedir. 1996 yılında Ege
Üniversitesi İtalyanca eğitimi yabancı diller eğitimi programına dahil
etmiştir. Modern Diller Fakültesi’ndeki departman Dilek Direnç
tarafından idare edilmekte olup Dışişleri Bakanlığı’na bağlı okutman
Maria Giuseppina Brandi ile ortak çalışma yürütülmektedir. İtalyan
dili müfredat programının bir parçası olup ilgili üniversite kredileri
ile kabul görmektedir. Ege Üniversitesi’nde İtalyanca’ya büyük
oranda talep olduğu gözlemlenmekte ve Dışişleri Bakanlığı okutmanı
tarafından Tarım Ekonomisi, Yabancı Diller ve Edebiyat
Fakülteleri’nde (İngiliz, Alman ve Amerikan Kültürü departmanları),
Beslenme ve Diyetetik Yüksekokulu, Tekstil mühendisliği ve
İletişim Fakültesi’nde kurslar düzenlemektedir. 2001 yılında açılan
Ekonomi Üniversitesi’nde İtalyanca eğitimi üniversite eğitim
programında ikinci yabancı dil olarak devreye girmiştir. Buket
Kasalı’nın departmanında anadili İtalyanca olan dört ve on Türk
öğretmen eğitim vermektedir.
İtalyan dilini son olarak 2009-2010 akademik eğitim yılından
itibaren çalışma planına ikinci yabancı dil olarak dahil eden kurum
ise Yaşar Üniversitesi’dir. Burada toplam ders saati haftada üç saat
olmakla birlikte üç kredi değerine denktir. İtalyanca departman
sorumluları Laura Bilancieri ve Bilge Seyhan, koordinatör ise Martin
Grygar’dır.
Konya’da İtalyanca 1991 yılından itibaren var olup Selçuk
Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda bir müfredat dersi olarak yer
almaktadır. Departman sorumlusu Caner Nohut’tur.
30
Türkiye’de İtalyanca
ÜNİVERSİTELER: KURS BAŞLANGIÇ TARİHLERİ
Yaşar (2009)
TOBB (2007)
Ticaret (2007)
Sabancı (2006)
Boğaziçi (2004)
Ufuk (2003)
Başkent (2003)
Haccettepe (2003)
Ekonomi (2001)
Yeditepe (1999)
Yıldız (1998)
Ege (1996)
Koç (1994)
Bilkent (1991)
Selçuk (1991)
ODTÜ (1990)
9 Eylül (1983)
İstanbul (1978)
Ankara (1960)
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020
31
Eğitim Teklifi
GENEL DURUM
İtalyanca eğitim yapılan çeşitli kurumlar tarafından doldurulan anket
formlarından elde edilen sayılara ve verilere göre İtalyan dili eğitimi
Türkiye’de toplam otuz iki okulda ve bunların dışında dört İtalyan
Kültür Merkezi ve Derneği’nde gerçekleşmektedir. Bu anlamda
kısaca öğrencilerin İtalyanca öğrenmek için başvurabilecekleri
toplam otuzaltı merkez bulunmaktadır. Daha detaylı olarak ele
alındığında iki Kültür Derneği, iki Kültür Merkezi, altı ilköğretim
okulu, yedi lise ve ondokuz üniversitede İtalyanca eğitim yapıldığını
görüyoruz. İstanbul’da İtalyanca eğitim; biri İtalyan Kültür Merkezi,
ikisi ana ve ilköğretim okulu, dördü lise ve yedisi üniversite olmak
üzere toplam on dört kurumda gerçekleştirilmektedir. Ankara’da biri
İtalyan Kültür Merkezi, biri lise6 ve yedisi üniversite olmak üzere
İtalyanca eğitim yapan toplam dokuz adet kurum bulunmaktadır.
İzmir’de biri İtalyan Kültür Derneği, beşi ana ve ilköğretim okulu,
ikisi lise ve dördü üniversite olmak üzere toplam on iki eğitim
kurumunda italyanca eğitim yapılmaktadır. Bursa ve Konya illerinde
de İtalyan dili eğitimi yapılmaktadır. Bursa’da bir Kültür Derneği ve
Konya’da ise bir üniversite bulunmaktadır.
İtalyanca dil eğitimi veren kurumların doğuşu zaman içerisinde
raslantısal olarak değil aksine kesin hatları belirli üç farklı tarihi
dönemde gerçekleşmiştir:
•
Ondokuzuncu yüzyılın son dönemi ve yirminci yüzyılın
başlangıcında (1870-1910) Türkiye’de İtalyanca eğitimin yer
aldığı beş adet okul bulunmaktadır.7
•
Bu dönemi takip eden yetmiş sekiz yıl (1911-1989)
içerisinde İtalyanca eğitimin sadece iki Kültür Merkezi’nin
6
Araştırmadaki sayıma anketimizi doldurmamış olmasına rağmen SINAV
Lisesi’nin de eklenmesine karar verilmiştir.
7
Burada kurumların genel olarak güncel durumlarından bahsetmeyi tercih ettik.
Galileo ve IMI okullarının tarihi hakkındaki bilgilere Tarihsel Bilgiler bölümünde
bulabilirsiniz.
32
Türkiye’de İtalyanca
ve üç adet üniversitenin bünyesinde devreye girdiği
görülmektedir.
•
Doksanlı yıllarda ise (1990-1999) on bir kurumda İtalyanca
eğitime yönelmeye karar verilirken, kuvvetli bir artış trendi,
takip eden on yıllık döneme ( 2000-2011) rastlamaktadır. Bu
dönemde ana ve ilköğretim okulu, lise ve üniversite
programı olmak üzere toplam on altı kurumda İtalyan dili ve
kültürüne ilişkin kurslar devreye girmiştir.
EĞİTİM PROGRAMLARI BAŞLANGIÇ TARİHLERİ
9
7
4
4
3
3
2
2
2
1911 - 1989
1990 - 1999
1
1870 - 1910
2000 - 2011
İtalyan Kültür Merkezleri ve Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
Günümüzde, Türkiye’de İtalyanca eğitim sadece dil eğitimi ile sınırlı
olmayıp, aynı zamanda toplam dokuz eğitim kurumunda ve
üniversitede dil eğitimi dışında yer alan bazı müfredat kapsamı
dersler de İtalyanca olarak verilmektedir. Bunların arasında tüm
eğitim müfredatının İtalyanca olarak uygulandığı İstanbul’da
bulunan Marco Polo, Özel Galileo Galilei İtalyan Lisesi, Özel İtalyan
Lisesi ve İzmir İtalyan Anaokulu ve İlköğretim Okulu yer
almaktadır. Üniversite programlarında ise İtalyan dili eğitimi
Boğaziçi ve Yıldız Teknik üniversitelerinin Mütercim Tercümanlık
Bölümleri’nde, Ankara ve Yeditepe üniversiteleri’nin Sanat ve
33
Eğitim Teklifi
Tasarım Fakültelerinde, İstanbul Üniversitesi’nin ise İtalyan Dili ve
Edebiyatı Fakültesi’nde verilmektedir.
İTALYANCA GÖRÜLEN DİĞER DERSLER
22
14
9
5
2
4
4
2
Evet
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Hayır
Liseler
Üniversiteler
Toplam
Uygulanan eğitim programlarının tipolojisi 8 dikkate alındığında
İtalyan dilinin:
•
iki ilköğretim ve bir üniversitede birinci yabancı dil olarak;
•
toplam üç anaokulu, ilköğretim okulu, lise ve toplam dokuz
üniversitede ikinci yabancı dil olarak;
•
bir ilköğretim okulunda ve iki lisede üçüncü yabancı dil
olarak verildiği görülmektedir.
8
Elimizdeki bilgilerden kurumlarda verilen İtalyanca eğitimi kurs sayısının
ne kadar olduğunu söyleyemiyoruz.
34
Türkiye’de İtalyanca
Eğitim programlarına ait toplam on bir adet müfredat
uygulanmaktadır (üç adet ilköğretim, dört adet lise, ve dört adet
üniversite). Zorunlu müfredat dersleri olarak yedi (iki ilköğretim ve
beş üniversite) ve isteğe bağlı müfredat dersleri olarak ise on dört
farklı program (bir ilköğretim, bir lise ve on dört üniversite) şeklinde
yürütülmektedir.
PROGRAM ÇEŞİTLERİ
14
14
12
11
9
7
5
44
3
2
3
3
2
1
3
2
2
1
11
I. yabancı dil II. yabancı dil III. yabancı
dil
Müfredat
dersleri
Mecburi
dersler
Seçmeli
dersler
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
Toplam
Son olarak İtalyanca eğitim veren öğretmenler açısından elde edilen
bazı veriler de şu şekilde özetlenebilir; eğitim için toplam 204
eğitimciden oluşan bir topluluk söz konusudur. Bu topluluk; 111
tanesi ana dili İtalyanca olan öğretmenden (yaklaşık %54,4) ve 93
Türk öğretmenden (geri kalan %45,6) oluşmaktadır. Ana dili
İtalyanca olan öğretmenlerin %73,9 oranındaki bölümü İstanbul’da,
%16,2’si İzmir’de ve %8.1’i ise Ankara’da yaşamakta ve
35
Eğitim Teklifi
çalışmaktadır. Ana dili Türkçe olan İtalyanca öğretmenlerin %46,2’si
İstanbul’da, %34,4’ü İzmir’de ve %18,3’ü ise Ankara’da çalışmakta
ve yaşamaktadır. İstanbul’da ana dili İtalyanca olan öğretmenlerin
genel yüzdeye oranı %65,6 iken yine İstanbul’da ana dili Türkçe olan
İtalyanca öğretmenlerin oranı %34,4’tür. İzmir ve Ankara’da bu
oranlar tam ters bir şekilde kendini göstermektedir. Başkent
Ankara’da bu oran anadili İtalyanca olanlar için %34,6, anadili
Türkçe olanlar için ise %65,4’tür. İzmir’de ise bu oranlar %36 ve
%64 şeklindedir.
ÖĞRETMEN SAYISI VE COĞRAFİ DAĞILIMI
200
180
160
93
140
120
100
43
111
80
60
82
40
32
20
0
İstanbul
17
9
18
2
1
Ankara
İzmir
Bursa
Konya
Ana dili yabancı öğretmenler
Türkiye
Ana dili olmayan öğretmenler
Eğer veriler eğitimcilerin hangi türde eğitim kurumlarında çalıştıkları
hususu göz önünde bulundurularak değerlendirilirse ortaya çıkan
tablo şöyledir: İtalyan Kültür Merkezleri ve Dernekleri’nde eğitim
veren kişilere ait oran %22,1, ana-ilköğretim ve liselerdeki
eğitimcilere ait oran %34,8 ve üniversitelerde eğitim veren kişilerin
oranı ise %29,9’dur. Eğitim; İtalyan Kültür Merkezleri ve
Dernekleri’nde ve ana ilköğretim okulları ve liselerde anadili
İtalyanca olan öğretmenler ile anadili Türkçe olan öğretmenler
36
Türkiye’de İtalyanca
arasında eşit bir şekilde bölünmüş ve bu oran %51,1 ve %51,8 olarak
dağılmaktadır.
Söz konusu oran lise ve üniversitelerde birbirine zıt iki yönde
değişmektedir. Nitekim elde edilen verilerden liselerin (burada anket
sonucunun yüksek olmasıyla ilgili hatırlamamız gereken Galileo
Galilei ve İtalyan Lisesi’ninde eğitim veren öğretmenlerin İtalya
Dışişleri Bakanlığı tarafından gönderiliyor olmasıdır) anadili
İtalyanca olan eğitmenleri (lisedeki öğretmen yüzdesi %66,2) tercih
ettiği, üniversitelerin ise Türk eğitmenlere yoğunlaştığı (üniversitede
anadili İtalyanca olmayan eğitmenlerin yüzdesi %55,7)
izlenmektedir.
ÖĞRETMEN SAYISI VE OKUL TÜRÜ
200
180
160
93
140
120
100
111
80
60
40
20
24
34
47
22
13
23
14
İtalyan Kültür
Merkezleri ve
Kültür
Dernekleri
Ana Okulları,
İlkokulları ve
Orta Okulları
0
Ana dili yabancı öğretmenler
27
Liseler
Üniversiteler
Bütün okullar
Ana dili olmayan öğretmenler
37
Öğrenciler
ÖĞRENCİLER
SON YİRMİ YILA AİT VERİLER
İstatistiki soruları cevaplandıran kurumlar tarafından gönderilen ve
son yirmi yılda İtalyanca programlara devam eden yaklaşık 158.000
öğrenciye ait verileri içeren bilgilere göre çoğunluğun (neredeyse
95.000) İtalyan Kültür Merkezleri ve Dernekleri’nde eğitim aldıkları
görülmektedir. Yarısından biraz fazlasının (40.598) İtalyan dilini
üniversitelerde, yaklaşık 17.000 öğrencinin lise sıralarında ve 6.196
öğrencinin ise ana ve ilköğretim okullarında İtalyanca eğitim
gördüğü ortaya çıkmıştır.
SON 20 YILDA ÖĞRENCİ SAYISI
100000
94374
90000
80000
70000
60000
50000
40598
40000
30000
16982
20000
10000
6196
0
İtalyan Kültür
Ana Okulları,
Merkezleri ve
İlkokulları ve Orta
Kültür Dernekleri
Okulları
Liseler
Üniversiteler
Coğrafi açıdan ele alındığında İstanbul’un İtalyan Kültür Merkezi
(yaklaşık 50.000 öğrenci), üniversiteleri (9.700), ana ve ilköğretim
okulları (2.746) ve liseleri (16.597) ile son yirmi yılda en çok
öğrencinin İtalyanca eğitim aldığı şehir olduğu görülmektedir
(yaklaşık 79.000 öğrenci). Ankara’da bu rakam yarıya inmektedir,
38
Türkiye’de İtalyanca
nitekim bu dönemde İtalyanca eğitim alan öğrenci sayısı 40.517
olarak tespit edilmiştir. İtalyan Kültür Merkezi’nde eğitim gören
öğrenci sayısı 23.124, üniversitedeki öğrenci sayısı 17.358 ve
SINAV Lisesi’nde İtalyanca eğitim görenler ise 35 kişidir. Başkentte
ana ve ilköğretim seviyesindeki okullarda İtalyanca eğitim yoktur.
İzmir’de son yirmi yılda İtalyan dili ve kültürü alanında eğitim
görmüş toplam 37.720 öğrencinin 3.450 adedi küçük yaşta eğitime
başlamış, lise sıralarına gelindiğinde ise bu rakamda bir “çöküş”
olduğu gözlemlenmektedir (yaklaşık 350 öğrenci). “C.Goldoni”
Kültür Derneği (1991’den bu yana 20.500 öğrenci) ve üniversiteler
(13.420) dikkate alındığında ise yine belirgin bir artış olduğu
görülmektedir. Bursa ve Konya’daki veriler ise Konya’da 1992’den
itibaren 750, Bursa’da ise 1991’den itibaren 120 öğrenciyi
göstermektedir.
SON 20 YILDA ÖĞRENCİ SAYISI
90000
79043
80000
70000
60000
50000
50000
30000
20000
23124
20500
16597
9700
10000
40517
37720
40000
2746
17358
13420
3450
350
35
750
750
120 120
0
İstanbul
İzmir
Ankara
Bursa
İtalyan Kültür Merkezleri ve Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
Toplam
Konya
39
Öğrenciler
2010/2011 EĞİTİM YILI
2010/2011 eğitim yılında 11.864 öğrenci öğrenim İtalyancayı eğitim
programlarına dahil etmiştir. Bunlardan 5.496 öğrenci Türkiye’de
bulunan İtalyan Kültür Merkezleri ve Dernekleri’ndeki
programlardan bir tanesine devam etmiştir. Eldeki veriler İstanbul
İtalyan Kültür Merkezi’nde 3.358, Ankara İtalyan Kültür
Merkezi’nde 1.063, İzmir İtalyan Kültür Derneği’nde 950 ve Bursa
İtalyan Kültür Derneği’nde ise 125 kayıt olduğunu göstermektedir.
İTALYAN KÜLTÜR MERKEZLERİ VE DERNEKLERİ
4000
3500
3358
3000
2500
2000
1500
1063
1000
950
500
125
0
İstanbul
Ankara
İzmir
Bursa
Öğrenciler (2010/2011)
Anaokulu ve ilköğretim okullarından elde edilen veriler Evrim
Okulları’nda eğitim gören 240 öğrencinin en yüksek adedi
kapsadığını göstermekte olup bu sayının hemen hemen yarısı
İtalyancayı birinci, geri kalanı ise ikinci yabancı dil olarak tercih
etmektedir. İzmir’deki veriler ise Martı Okulları’nda 160, İzmir
40
Türkiye’de İtalyanca
İtalyan Ana ve İlkokulu’nda 92, İzmir Piri Reis Okulu’nda 90 ve
Yücel Tonguç Okulu’nda 80 öğrenci olduğunu ortaya koymaktadır.
2011 yılında açılan İstanbul Marco Polo Okulu’nda ise İtalyanca
eğitim gören öğrenci sayısı 46’dır.
ANA VE İLKÖĞRETİM OKULLARI
300
250
240
200
160
150
92
100
90
80
46
50
0
Evrim
Marco Polo
Martı
Okulları
Scuola
Materna e
Elementare
Italiana
Piri Reis
Yücel Tonguç
Öğrenciler (2010/2011)
Lise eğitimindeki veriler arasında kendini belirgin bir şekilde
gösteren rakamlar birçok dersin İtalyanca olarak görüldüğü Özel
İtalyan Lisesi (368 öğrenci) ve Özel Galileo Galilei (298 öğrenci)
Lisesi’ne aittir. Bunları İtalyancanın üçüncü seçmeli ders olarak
okutulduğu Galatasaray Lisesi (350) takip etmektedir. Eyüboğlu
Lisesi’nde İtalyanca eğitim alan öğrenci sayısı 62’dir. İzmir’de
2010/2011 eğitim yılında Martı Okulları’nda 160 öğrenci İtalyanca
eğitim görmüştür, Saint Joseph’de İtalyanca 145 ve Işıkkent’te 4
öğrenci için üçüncü seçmeli yabancı dil olmuştur.
41
Öğrenciler
LİSELER
400
368
350
350
300
293
250
200
160
150
100
145
62
35
50
4
0
Öğrenciler (2010/2011)
Araştırmanın
yapıldığı
dönemde
4.243
öğrenci
Türk
üniversitelerinde İtalyanca eğitimi görmüşlerdir. Bu konuda rekor
rakamlar İzmir ve Ankara üniversitelerine ait olup İzmir Ekonomi
Üniversitesi’ne 995 öğrenci, Bilkent Üniversitesi’ne ise 650 öğrenci
kayıt yaptırmıştır. Üçüncü sırada İzmir Ege Üniversitesi ve dördüncü
sırada 275 öğrenci ile İstanbul Yeditepe Üniversitesi yer almaktadır.
Bunları Yıldız (230), Boğaziçi (220), İstanbul (184), Sabancı (140)
Koç (125) ve Ticaret (75) Üniversiteleri takip etmektedir. İzmir’de
daha önce belirtilen iki üniversite dışında 122 öğrenci Yaşar
Üniversitesi ve 72 öğrenci de Dokuz Eylül Devlet Konservatuarı’nda
İtalyanca eğitim almıştır. Ankara’daki İtalyanca eğitim programı
Bilkent Üniversitesi’nin yanısıra 260 öğrenci ile Orta Doğu Teknik
Üniversitesi’nde, 250 öğrenci ile Ankara, 200 öğrenci ile Hacettepe,
42
Türkiye’de İtalyanca
85 öğrenci ile TOBB, 25 öğrenci ile Başkent ve 12 öğrenci ile Ufuk
Üniversitesi’nde devam etmektedir. Konya Selçuk Üniversitesi’nde
ise İtalyanca eğitim programlarına 23 kayıtlı öğrenci bulunmaktadır.
ÜNİVERSİTELER
1200
995
1000
800
650
600
400
200
230
184
125
300
275
250 260
220
200
140
75 72
122
85
12 25
23
0
Öğrenciler (2010/2011)
2010/2011 eğitim (veya akademik) yılı verilerini özetlersek yaklaşık
5.500 öğrencinin İtalyan Kültür Merkezleri ve Dernekleri’ndeki kurs
programlarına devam ettiği (toplamın %46’sı), 4.243’ünün
üniversitede (%36), 1.417’sinin lisede ve 708 öğrencinin ise ana ve
ilköğretim okullarında (%6) İtalyanca eğitim aldıkları görülmektedir.
43
Öğrenciler
ÖĞRENCİLER (2010/2011)
6000
5496
5000
4243
4000
3000
2000
1000
1417
708
0
İtalyan Kültür
Ana Okulları,
Merkezleri ve
İlkokulları ve Orta
Kültür Dernekleri
Okulları
Liseler
Üniversiteler
2010/2011 yılı için öğrencilerin Türkiye’deki coğrafi dağılımı
açısından ilgili verileri incelersek en çok kayıtlı öğrencinin yaklaşık
6.000 öğrenci (3.358 İtalyan Kültür Merkezi, 1.249 üniversite, 1.073
lise ve 286 ana ve ilköğretim) ile İstanbul’da olduğu görülmektedir.
Kayıtlı öğrenci sayısı açısından ikinci şehir 3.170 öğrenci (1.489
üniversite, 950 İtalyan Kültür Derneği, 582 ana ve ilköğretim ve 149
lise) ile İzmir, üçüncü şehir ise 1.580 öğrenci ile Ankara’dır (İtalyan
Kültür Merkezi 1.063, üniversite 482 ve lise 35 öğrenci). Son olarak,
Bursa Kültür Derneği’ndeki öğrenci sayısı 125 ve Konya
Üniversitesi’ndeki öğrenci sayısı ise 23 olmuştur.
44
Türkiye’de İtalyanca
ÖĞRENCİLER / ŞEHİR
5966
3358
3170
1249
1073
1580
1489
1063
950
582
286
İstanbul
482
149
35
İzmir
Ankara
125
23
Bursa
Konya
İtalyan Kültür Merkezleri ve Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
Toplam
ÖĞRENCİLER DAĞILIMI 2010/2011
36%
İtalyan Kültür Merkezleri ve
Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta
Okulları
Liseler
12%
46%
6%
Üniversiteler
45
İtalya ile ilişkiler
İTALYA İLE İLİŞKİLER
ULUSLARARASI HAREKETLİLİK: 2004 – 2010
Prag Konferansı’nın imzalanması (Mayıs 2001) ile Türkiye Bologna
Süreci kapsamındaki Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratılması
sürecine dahil olmuştur. Bu anlaşmayla birlikte Türk öğrenciler
öğrenci hareketliliğine dayalı olan çeşitli programlara katılmaya
başladılar. Ankara İtalyan Büyükelçiliği ve İstanbul İtalyan
Başkonsolosluğu’na bağlı vize departmanlarından elde edilen veriler
2004-2012 yılları arasında öğrenim nedeni ile 9.500’den fazla (tam
olarak Ankara’dan 670 ve İstanbul’dan 8.871) vize verildiğini
göstermektedir. Bu anket formunun gönderilmesi ile elde edilen
veriler İtalyan otoritelerine ait vize ofislerinden elde edilenlere
kıyasla büyük ölçüde farklılık göstermekte ve bu nedenle envanter
amaçlı kabul edilmektedir. Bu farklılıkların iki ana nedeni olduğuna
inanıyoruz. Bunlardan ilki birçok kurumun kendi öğrencilerinden
İtalya’ya gidenlere ait ellerinde kesin verilerin olmadığını belirterek
cevap vermemeyi tercih etmiş olması, ikincisi ise İtalyan
üniversiteleri ile öğrenci hareketliliğine ilişkin ortaklaşa program
yürüten bazı üniversitelerin İtalyanca dil eğitimine sahip olmamaları
nedeniyle araştırmamıza dahil olmamasıdır.
Anket verileri 2004-2010 döneminde İzmir’den farklı öğrenci
hareketlilik programlarına Ege Üniversitesi’nden 900, Saint Joseph
Lisesi’nden 350, Yücel Tonguç İlköğretim Okulu’ndan 100 ve
Ekonomi Üniversitesi’nden 18 öğrenci ile katılım gerçekleşmiştir.
Aynı dönemde Ankara’dan 536 öğrenci İtalya’daki öğrenci
hareketlilik projesine Başkent Üniversitesi’nden 520, Ankara
Üniversitesi’nden 5, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden 6, TOBB
Üniversitesi’nden 5 öğrenci katılmıştır. Ufuk Üniversitesi ise her yıl
yaz aylarında Perugia ve Urbino üniversitelerine öğrenci
göndermektedir. Bu çalışmalardan en önemlisi İtalyan Kültür
Merkezi tarafından gerçekleştirilmiştir. 2004 yılından 2010 yılına
kadar İtalya’daki dil okulları ve üniversitelerle işbirliği yaparak
(Milano ve Torino Teknik Üniversiteleri, La Sapienza-Roma) 50
46
Türkiye’de İtalyanca
tanesi dil eğitimi konusunda geri kalanı ise lisans ve lisansüstü
olmak üzere toplam 175 eğitim bursu vermiştir.
EĞİTİME İTALYA'DA DEVAM EDEN ÖĞRENCİLER
(2004-2010)
918
1000
900
800
700
536
600
500
400
300
200
350
259
176
100
100
52
100
20
0
İstanbul
İzmir
Ankara
Bursa
İtalyan Kültür Merkezleri ve Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
İstanbul ele alındığında 2004-2010 yılları arasında öğrenci
hareketlilik programlarına katılan Türk öğrencilere ait veriler
konusunda büyük bir boşluk görülmekte ve daha derin araştırmalar
gerekmektedir.
•
Yeditepe Üniversitesi; değişik İtalyan üniversitelerine
Erasmus programları ile 19 öğrenci göndermiştir.
•
Sabancı Üniversitesi; Bocconi’ye Erasmus Programı ile 30
ve Politecnico Milano veya Moda Enstitüsüne 30 öğrenci
göndermiştir.
47
İtalya ile ilişkiler
•
Koç Üniversitesi’nin öğrencileri birçok İtalyan üniversitesi
ile yapılan Erasmus konvansiyonlarına katılabilirler. Ayrıca
2005 yılından itibaren FIAT Roma ve Floransa’da yaz
dönemleri için bir aylık eğitim bursu vermektedir (her yıl
yaklaşık on beş öğrenci bu programlara katılmaktadır).
Toplanan verilerden 2004-2010 yılları arasında İtalya’ya eğitim
amacıyla giden lise öğrencilerinin sayısının üniversite öğrencilerine
göre çok daha fazla olduğu görülmektedir; İtalyan Lisesi’nden 195
öğrenci, G.Galilei’den 54 öğrenci, Galatasaray Lisesi’nden 5 öğrenci
ve Eyüboğlu Lisesi’nden 5 öğrenci. Özel İtalyan Lisesi “Discover
Your Talent” projesi kapsamında Pisa Normal Lisesi ile yaz okulu ve
Bocconi Üniversitesi ile oryantasyon konularında ve Macerata
Üniversitesi ile yaz okulları konusunda işbirliği yapmaktadır. Özel
Galileo Galilei Lisesi beş İtalyan lisesinin yer aldığı bir kardeş okul
programı dahilinde (CAVERFRISA) Padova, Imperia ve Empoli
liseleri ile kültürel değişim programları gerçekleştirmektedir.
İlköğretim okulları arasında yer alan Evrim Okulları Università per
Stranieri di Siena ile son altı yılda yaklaşık yüz öğrencinin katıldığı
yaz okulu seyahatleri düzenlemiş ve aynı üniversite ile öğretmenlere
yönelik formasyon kursları ve Life Long Learning Programı
kapsamında üniversiteden stajyer temini gibi konularda işbirliği
yapmaktadır. Okulun aynı zamanda Roma’daki La Sapienza
Üniversitesi ile Hocus & Lotus ve Reggio Emilia’daki Reggio
Children Merkezi ile didaktik dil eğitimi konusunda ilişkileri
bulunmaktadır. Son olarak İtalyan Kültür Merkezi’nin Università per
Stranieri di Siena ve Perugia ile öğrenciler için eğitim bursu temini
konusunda ilişkileri ve biri Dışişleri Bakanlığı diğeri ise Università
per Stranieri di Siena ile olmak üzere iki adet staj anlaşması
bulunmaktadır. Bursa Kültür Derneği’nden de 2004-2010 yılları
arasında eğitimlerine İtalya’da devam eden 20 öğrenci vardır.
ULUSLARARASI HAREKETLİLİK: 2011 – 2012
2011-2012 akademik yılında İzmir’in “uluslararası” olma niteliği bir
kez daha teyit edilmektedir. Erasmus Programı ile Ege Üniversitesi
48
Türkiye’de İtalyanca
150, Yaşar Üniversitesi 15 ve Ekonomi Üniversitesi 2 öğrenciyi
İtalya’ya göndermiştir.
Ankara
Bilkent
Üniversitesi’nden
15
öğrenci,
Ankara
Üniversitesi’nden 4 öğrenci ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden
3 öğrenci Erasmus Programından faydalanmıştır. Orta Doğu’nun her
yıl eğitim bursu veren bazı özel İtalyan okulları ile de ilişkisi vardır.
EĞİTİME İTALYA'DA DEVAM EDEN ÖĞRENCİLER
(2011- 2012)
167
180
160
140
120
100
80
60
34
40
20
10
28
14
10
0
İstanbul
İzmir
Ankara
Bursa
İtalyan Kültür Merkezleri ve Kültür Dernekleri
Ana Okulları, İlkokulları ve Orta Okulları
Liseler
Üniversiteler
2011-2012 yılında İstanbul’dan Erasmus ile 14 üniversite öğrencisi
(altısı Yeditepe’den sekizi İstanbul Üniversitesi’nden), Özel Galileo
Galilei Lisesi’nden 2, Özel İtalyan Lisesi’nden 28, Galatasaray
Lisesi’nden 4 öğrenci, Bursa Kültür Derneği’nden ise 10 öğrenci
eğitimlerine İtalya’da devam etme kararı almışlardır. Evrim
Okulları’ndan ise 10 öğrenci İtalya’ya eğitim amaçlı bir geziye
katılmışlardır.
49
İtalya ile ilişkiler
SERTİFİKALAR
Türkiye’de İtalyanca’nın yabancı dil olarak sertifikalandırması için
üç farklı sertifika programı vardır: Università per Stranieri di
Siena’ya ait CILS, Università per Stranieri di Perugia’ya ait CELI ve
Dante Alighieri’nin PLIDA. CILS’in temsilcileri İstanbul’da Evrim
Okulları (aynı zamanda aynı üniversitenin DITALS sertifikasının) ve
İzmir’de Carlo Goldoni İtalyan Kültür Derneği’dir. Ege kıyılarındaki
Carlo Goldoni ile işbirliği yaparak kendi öğrencilerine öğrendikleri
yabancı dilin resmi bir şekilde sertifikalandırılması yönünde çalışma
yapan diğer iki lise ise Saint Joseph Lisesi ve Yücel Tonguç’tur.
İstanbul’da Özel İtalyan Lisesi ve Galileo Galilei Liselerinin bir çok
öğrencisi son yıllarda CILS sınavlarına katılmıştır.
CELI sertifika sınavının uygulandığı üç merkez bulunmaktadır:
İstanbul ve Ankara İtalyan Kültür Merkezleri ve İzmir Ekonomi
Üniversitesi.
Son olarak da, elde edilen verilere göre PLIDA sertifika programı
2012-2013 eğitim yılından itibaren İzmir Martı Okulları’nda devreye
girecektir.
YABANCI OLARAK İTALYANCA SERTİFİKALARI
Istanbul
2
1
Izmir
1
1
Ankara
1
0
3
1
2
Plida
50
Celi
3
Cils
4
Türkiye’de İtalyanca
DEĞERLENDİRMELER
İlk değerlendirme Türkiye’de İtalyan dili eğitimi sunan kurumların
coğrafi dağılıma göre mevcudiyeti konusundadır. Yapılan
araştırmaya göre İtalyanca eğitim beş şehirde verilmektedir: İstanbul,
Ankara, İzmir, Bursa ve Konya. Bu şehirlere ek olarak
Eskişehir’deki Anadolu Üniversitesi’nde de İtalyanca eğitimi
olmakla birlikte maalesef anket formu doldurulmamıştır. Bu beş
şehrin nüfusunun toplam nüfusa oranı yaklaşık %30’dur (2011
yılında gerçekleştirilen sayımlara göre 78.785.999’luk toplam
nüfusun 23.277.000’lik bölümü). Buradan da anlaşıldığı üzere
Türkiye’deki İtalyanca eğitiminin dağılımı homojen değildir ve belki
de araştırmanın giriş bölümünde de bahsettiğimiz gibi geçmişten
gelen köklerin ve İtalyan camialarının önemli bir bölümününün
mevcudiyetine istinaden özellikle İstanbul ve İzmir şehirlerinde
yoğunlaşmıştır. Üniversite eğitimi ile sınırlı kalındığında yaklaşık
kırk Türk şehrinde herhangi bir İtalyan dili kürsüsü olmadığı
gözlemlenmektedir.
Araştırmadan elde edilen en açık sonuç hiç şüphesiz İtalyanca
eğitimin olduğu yerlerdeki eğitimin seviyesine ilişkindir. Eğer bu
veri grafik ile gösterilmek istenirse ters bir piramit çizilmesi gerekir;
piramit taban kısmında altı adet ana ve ilköğretim okulu, biraz
üstünde yedi lise ve son olarak da on dokuz üniversite ile
genişleyerek tamamlanmalıdır. Bu verinin yorumları farklı şekillerde
yapılabilir; ilk aşamada İtalyanca’nın Türk öğrenciler tarafından
özellikle üniversite döneminde ikinci veya üçüncü yabancı dil
şeklinde seçmeli bir dil olarak görülmesi şeklinde düşünülebilir. Bu
İngilizce dil eğitiminin Türkiye’deki hakimiyeti göz önünde
bulundurulduğunda anlaşılır bir sonuç olmakla birlikte söz konusu
verilerin Almanca ve Fransızca dillerinin değişik seviyelerdeki
eğitimlerine ilişkin verilerle karşılaştırılmasının ilginç olacağına
inanıyoruz. Birinci ile herhangi bir terslik göstermeyen hatta
destekleyen olası ikinci bir yorum da İtalyanca eğitim programınının
farkedilirlik konusundaki yetersizliği, dolayısıyla gözardı edimesi
hakkındandır. Bu konunun son yıllarda üzerinde sayfalarca
51
Değerlendirmeler
mürekkep harcanmış bir problem olduğunu kabul etmekle birlikte,
İtalyan üniversite sisteminin bizce diğer Avrupa ülkelerinden
kıskanılacak hiç bir farkı olmadığı konusunda hiç de mütevazi
olamayacağız. Ancak söz konusu eğitim teklifi genellikle iyi
tanıtılamamakta ve Avrupa Topluluğuna ait yirmi yedi ülke arasında
İtalya, öğrenci hareketliliğinin ve eğitim teklifinin uluslararası nitelik
taşımasıyla ilgili sınıflandırmalar arasında son sıralarda yer
almaktadır. Giriş bölümünde yer verdiğimiz Università per Stranieri
di Siena’nın rektörü Massimo Vedovelli’nin sözlerinden de
anlaşıldığı gibi İtalya’nın son yıllarda artık tüm gezegeni ilgilendiren
göçmen hareketlerinde bir kaynak olmaktan ziyade bir varış noktası
olma haline dönüştüğü bilinmektedir. Bu göçmen hareketlerinin
önemli bir bölümünü daha iyi eğitim programları arayışı içerisinde
olan gençler oluşturmaktadır ve bu hareket halindeki beyinler
ülkelerin gelişiminde önemli bir kaynak oluşturabilirler. İtalyan
dilinde meydana gelen değişim sürecini anlamak; ilgilileri (yetkin
bakanlıklar, kültür merkezleri, okullar, üniversiteler, öğretmenler)
İtalyan dil eğitimi ve İtalyanca eğitim konularına yeni bir didaktik
program hazırlamaya itmelidir. Sıklıkla İtalyan üniversite ve master
eğitim programlarındaki ana sınırlamaların İtalyan dilinden
kaynaklandığını duyuyoruz. Nitekim üniversitelerimiz eğitimlerinin
tamamını İtalyan dilinde gerçekleştirmekte olup bunların arasında
“politecnico” okulları lisans ve master programlarında İngilizce
eğitim sunmaya başlamışlardır. Ayrıca bu konuda çalışma yapan
kişiler, İtalya’da Erasmus programı ile eğitime gelen ancak İtalyanca
bilgisi sadece barda bir kahve sipariş edecek ve dolayısıyla bir
üniversite programı takip edemeyecek seviyede olan öğrencilerle
karşılaşma imkanı bulmuşlardır. İngilizcenin en önemli uluslararası
dil olma özelliğini yadsımaksızın italyan fakültelerindeki üniversite
öğrenci sayısını artırmanın başka bir yolu olduğuna inanıyoruz;
İtalyanca’nın yurtdışında yayılmasına ilişkin yatırım yapılması ile
basit anlamda niş bir dil olmaktan öte bir eğitim ve ekonomik alanda
geçerli bir dil olmasını sağlamak. Bu konuda tarafımızca incelenen
verilerin ötesinde bir problem olduğunu ve ilk aşamada İtalyan
hükümetinin eğitim konusundaki politika seçimlerini ilgilendirdiğini
ancak yine de bu problemi vurgulamamız gerektiğini düşünüyoruz.
52
Türkiye’de İtalyanca
Bu değerlendirmeler tarihi, kültürel ve coğrafi yakınlıklar gibi
nedenlerden dolayı her zaman için İtalya’nın leyine bir ilişkiye sahip
olan Türkiye vakasında özel bir şekilde geçerlilik kazanmaktadır.
Türkiye’de İtalyanca eğitimi ile ilgili olarak yatırım yapmak bizce
ilköğretim ve liselerdeki İtalyanca kürsülerinin kuvvetli bir
gelişimini ve aynı zamanda Türk topraklarında daha geçerli bir
yayılımın gerçekleştirilmesi şeklinde olmalıdır. İtalyanca didaktik
programı, eğitimin ilk seviyelerinden itibaren önemli olmasının
nedeni çok açık olup dil eğitimi konusunda çalışanlar için bu
noktanın derinleştirilmesi gerektiğini düşünmüyoruz. İmkansız bir
rüya mı? Böyle olmadığını düşünüyoruz, özellikle de eğitim
programının daha iyi bir tanıtım ile desteklenmesi ve dilimizin
eğitiminde değişik seviyelerde faaliyet gösteren kurumlar arası daha
iyi bir koordinasyonun sağlanmasıyla yeterli olacaktır.
Öngörülen gözlemler istatistiklerden elde edilen diğer iki unsur
tarafından da onaylanmaktadır. Birincisi Türkiye’de İtalyan dili
eğitim konusunda faaliyet gösteren kurumların açılış tarihleri ile
ilgilidir. Belirlediğimiz üç dönem vardır. Osmanlı İmparatorluğu’nun
son dönemine (1870 -1910) denk gelen birinci dönemde, şu anki
adları Özel İtalyan Lisesi, Özel Galileo Galilei Lisesi, Özel Evrim
Okulları ve Özel İzmir İlköğretim Okulları olan kurumların açıldığı
görülmektedir. Bu dört kurumun açılmasının günümüzdeki
nedenlerden belirgin bir şekilde farklı bir ihtiyaca yönelik olduğu ve
bu konudaki temel ve belki de tek nedenin o dönemde kuvvetli bir
İtalyan camiasının mevcudiyetine dayalı olduğu bir gerçektir. Bu
dönemi İtalyanca eğitim konusunda sadece İstanbul ve Ankara’da
olmak üzere iki kültür merkezinin ve üç üniversitenin (İstanbul
Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi)
açıldığı uzun bir zaman dönemi takip etmektedir. Yeni yüzyılın
sadece ilk on yılında tam olarak on altı eğitim kurumu İtalyanca’yı
programlarına dahil etmişlerdir. Her ne kadar bir çok durumda
İtalyanca seçmeli bir ders olarak tercih ediliyor olsa da benzer bir
çok seçimin İtalyanca’ya dolayısıyla da ülkemizin sunduğu eğitim
programına karşı yeni bir ilgi yarattığına inanıyoruz. Nitekim benzer
seçimlerin sadece “Güzel Ülke” olma büyüsünün bir meyvesi değil,
daha ziyade pazarlama problemleri ile ilgili olduğunu düşünüyoruz.
53
Değerlendirmeler
Belirgin bir şekilde görülen ikinci unsur, 2004 yılından günümüze
kadar eğitim amacıyla (Erasmus programları, lisans ve master
eğitimleri, eğitim amaçlı geziler) İtalya’ya giden Türk öğrenci sayısı
9.500’den fazladır. Bu rakamın diğer Avrupa Birliği ülkelerine ve
Amerika Birleşik Devletleri’ne giden öğrenci sayısı ile karşılaştırmak
gerektiğinin bilincinde olarak yine de önemli bir sayı olduğunu
düşünüyoruz. Özellikle bazı eğitim alanlarında (mimarlık,
endüstriyel tasarım, moda, gastronomi vb.) İtalyan üniversite
sisteminin kuvvetli bir çekiciliği olduğu hissedilmektedir. Bu konuda
ileride Türk öğrenciler tarafından tercih edilen İtalyan fakültelerinin
analizi bir araştırma konusu olabilir. Aynı konuyu tekrar etmek
üzücü de olsa İtalyan üniversitelerinin yurt dışında yaptıkları yetersiz
tanıtım göz önünde bulundurulduğunda söz konusu veriler daha da
önem taşımaktadır. Türkiye’de düzenlenen birçok eğitim fuarında
doğal olarak var olan Alman, Fransız, İngiliz ve Amerikan
üniversitelerinin yanı sıra Yeni Zelanda üniversitelerinin de yer
aldığını ve bununla birlikte İtalyan kurumlarının oldukça az sayıdaki
mevcudiyetini görmek en azından bu konudaki ilgilileri
düşündürmelidir.
Bir diğer gözlem ise sertifika programlarına ilişkin problemler
konusundadır. İtalyan hükümeti tarafından tanınan sertifikaların
(CILS, CELI ve PLIDA) sadece resmi açıdan değil, aynı zamanda
tüm Avrupa Topluluğu’ndaki tüm diller için linguistik becerilerin
değerlendirilmesi konusunda ortak belirleyicilere dayalı olmaları
nedeniyle kullanımlarının yaygınlaştırılması gerektiğine inanıyoruz.
Dil bilimi alanında çalışan herkes öğrencilerin dil becerilerinin
değerlendirilmesinde karşılaşılan zorlukları bilir ve bu doğrultuda
ölçüm parametrelerini belirleyebilecek bir referans model ihtiyacı
hisseder. Università per Stranieri di Perugia (CELI), Università per
Stranieri di Siena (CILS) ve Dante Alighieri (PLIDA) tarafından
gerçekleştirilen “yabancı dil olarak İtalyanca” sertifikaları tüm
Avrupa dilleri tarafından paylaşılan bir skala bünyesinde dil bilgisi
ve iletişim becerilerine ait düzeyi ölçümleyecek prosedürlerin tespit
edilmesi konusunda yapılan uzun araştırmaların meyvesidir. Bunlar
ayrıca öğrenci için her bir bölüme ait denemenin amacına ilişkin
açıklamalarının teminini ve ulaşılacak hedefleri açıkça belirlemeyi
54
Türkiye’de İtalyanca
sağlamaktadır. Türkiye’deki okullarda ve üniversitelerde okutulan
yabancı dil olarak İtalyanca’ya ilişkin olarak elde edilecek
sertifikalar bizce sadece değerlendirilecek konunun homojen bir
nitelik ve değerlendirme parametreleri kazanmasını değil, aynı
zamanda İtalyan diline daha yüksek bir oranda “değer” verilmesini
sağlayacaktır.
Burada yaptığımız çalışmanın sonunda 12 Kasım 2008 tarihinde
İtalyan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin
İzmir’de aşağıda vurgulanması gerektiğini düşündüğümüz önemli üç
maddeyi de içeren bir anlaşma imzalanmıştır.
•
Madde 1 Konu
Taraflar İstanbul’da Türk normlarına göre İtalyanca/Türkçe
eğitim yapacak ve aşağıdaki maddelerde yer alan özellikleri
içerecek bir üniversite kurulmasına karar vermişlerdir.
•
Madde 3 Fakülteler
Üniversite kurulduğu andan itibaren şu fakültelerden
oluşacaktır: Mimarlık Fakültesi (Sanat Tarihi, Tasarım,
Restorasyon);
Fen ve Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji, İtalyan Dili ve
Kültürü);
Mühendislik Fakültesi (Endüstri, Bilişim).
•
Madde 6 Öğrenci Kabul Usulleri
1.Üniversiteye kabul edilecek toplam öğrenci sayısının yarısı
resmi üniversite sınavını kazanan öğrenciler arasından
seçilecektir.
2. Diğer yarının belirlenmesi için ise birinci yabancı dil
olarak İtalyanca eğitim yapan liselerden veya seçmeli
yabancı dil olarak İtalyanca eğitim veren Türk okullarından
mezun olan Türk vatandaşı öğrencilerin katılacağı özel bir
imtihana başvurulacaktır.
Dünyada ekonomik durumun değişmesi ve ekonomik krizin ortaya
çıkması bu projenin gerçekleşmesini engellemiştir, ancak yine de
tamamıyla vazgeçilmiş gibi görünmemektedir. Bu durumda
55
Değerlendirmeler
Türkiye’deki İtalyan dil eğitiminin geniş bir şekilde yaygınlaşması
İtalyan-Türk ortaklı üniversite projesinin tekrar güncel hale
gelmesini sağlayabilir.
56
Türkiye’de İtalyanca
SONUÇLAR
Yapılan bu araştırmanın fikri, Ankara ÖSYM ofisinde yapılan bir
toplantı sayesinde doğmuştur. Amacı çok basit olan ziyaretimizde
gündeme getirdiğimiz konu, sekizinci sınıf öğrencilerinin lise
eğitimleri için girdikleri sınavda (SBS) İtalyanca’nın; İngilizce,
Almanca ve Fransızca gibi diğer dil seçeneklerinin yanında yer
almasıydı. Devletin düzenlediği üniversite giriş sınavlarında (LYS)
bizce nedensiz bir şekilde İtalyanca diğer üç Avrupa diliyle birlikte
yer almamaktadır. Özellikle İtalyan liselerinde en az beş sene
boyunca İtalyanca eğitim gören öğrencileri LYS’de bir başka dil
seçeneğinden sınava girmeye zorunlu tutarak öğrencileri zor
durumda bırakan bu konuyu anlayabilmek amacıyla Ankara’ya
gittik. Bu araştırmada söz konusu toplantıda konuşulan konuları dile
getirmenin yeri olmadığını düşünmekle birlikte bir konuyu kesinlikle
vurgulamak istiyoruz. Ankara’daki ilgili müdürlüklerde İtalyanca’nın
üniversite imtihanına dahil edilecek kadar önemli bir dil olmadığı
düşünülmekteydi (en azından o zaman için böyleydi). Bu konuda
görüştüğümüz görevli bu durumda Çince ve Rusça için de aynı
talebin yapılabileceğini ifade etmişti. Her ne kadar İtalyanca
SBS’deki dil seçeneklerinde yer alsa da özellikle de İtalyan
okullarının Türkiye’de oldukça geçmiş bir tarihe dayalı olarak
mevcudiyetine rağmen üniversite sınavında yer alamaması yaşanan
bir gerçektir.
Bugün bu durum belirgin bir şekilde değişmiştir. Türk eğitim
sisteminde meydana gelen reform ile SBS sınavı kaldırılmış ve aynı
şekilde LYS için de önümüzdeki üç dört yıl içerisinde kaldırılması ve
yeni sınav şekillerinin oluşturulması konuları gündeme gelmiştir.
Ancak İtalyan dilinin imajı konusundaki mevcut durum değişmemiş
ve İtalyanca’nın farkedilirliği ve dil alanında uluslararası alanlarda
varlığı konusundaki problemler geçerliliğini sürdürmektedir.
57
Sonuçlar
Bu noktada Türkiye’de İtalyan dili eğitiminin yaygınlaştırılmasının
iyileştirilmesi için
bizce izlenmesi gereken yolları özetlemek
istiyoruz:
•
Bir veri bankası yaratarak farklı kurumlar arasında
oluşturulacak bir koordinasyon faaliyeti
•
İtalyan Hükümeti tarafından resmen tanınan sertifika
programlarının yaygınlaştırılması
•
İtalyan eğitim programları hakkında daha geniş bilgi
sağlanması (lisans, master programları, uzmanlık ve
İtalyanca dil kursları vb.)
•
Eğitmenler için güncelleme amaçlı formasyon kurslarının
düzenlenmesi ve eğitim personeline ait değerlendirme ve
özdeğerlendirme konularında ilgili araçların devreye girmesi
•
Konferansların düzenlenmesi
•
Didaktik malzemelerin yaygınlaştırılması ve
değerlendirilmesi
Bu yöndeki çalışmalara başlayabilmek için diplomatik temsilcilikler,
kültür merkezleri, okullar ve üniversiteler gibi ilgili tüm kurumların
işbirliğinin gerekli olduğuna inanıyoruz. Ümidimiz bu araştırma
çalışmasının söz konusu projelerin gerçekleştirilmesinde katkı
sağlamasıdır.
58