Yabancılara isveççe (sfi) eğitimi için yeni kurs planı

Yabancılara isveççe (sfi) eğitimi için
yeni kurs planı
Eğitimin amacı
Dil, dünyaya karşı pencereyi açmakta. Dil, insanlar arasında farklılıkları ve benzerlikleri yansıtmakta, ve
aynı zamanda onların kişilikleri, geçmişleri ve ilgi alanlarını yansıtmakta. Sfi, isveççe dışında diğer bir
anadile sahip olanlara, öğrenmeği ve elverişli yeni bir dilde geliştirme imkanı sağlamakta. Kişi burada iyi
bir telaffuz öğrenmekte, çünkü buradakiler samimi ve içten bir kominikasyon potensiyeli ile birleşmekteler.
Telaffuzda ayrıca konuşmanın ritmi ve melodisi de dahildir. Becerileri yeni bir dilde geliştirmek, insana
güven duygusu kazandırmakta, Aynı şekilde insana, değişik durumlarda güven kazanmakta ve kişiliğini
ifade edebilmesi konusunda ona imkan yaratmaktadır. Kişinin geçmişi ve kültürel tecrübeleri, dilin nasıl
kullanıldığı konusunda etkileyici bir rol oynamakta. Değişik durumlarda, dil bilincini yaratabilmek ve
dilin nasıl kullanılabileceği anlayışını gösterebilmek çok önemlidir. Eğitim, böyle bir dil hakimiyeti için
öğrenciye imkan tanımalı, böylelikle öğrenci de öğreniminden yararlanabilecek ve aynı zamanda toplumsal ve iş yaşamında aktif bir duruma gelebilecektir. Eğitim, dilin nasıl öğrenebileceği konusunda bilgiyi
geliştirmektedir.
Öncellikle Sfı’nin nitelikli bir dil eğitimi olduğunu belirtmek isteriz ki, iletişim orada her yönüyle mer-
kezi bir unsur taşımakta. Eğitim, öğrencinin kişisel ilgi, bulunduğu koşullara ve ihtiyaçlarına göre verilmeli.
Herhangi bir ihtiyacın değerlendirmesi öğrencilere ile yapılan bir işbirliğinden sonra gerçekleştirilebilir
ve bu değerlendirme yarar sağlamak amacıyla belgelenebilir. Metin çalışmaları için malzemenin seçimi,
konuşma ve tartışmalar, gündemde olan kurs düzeyi tarafından belirlenmekte ve kurs planı tarafından belirlenmekte ve aynı zamanda da yakın çevreye karşı bir anlayış sağlaması gerekmektedir. Dil eğitimi ve bilgi
arasında bir balans kurulması gerek ve aynı zamanda eğitimin sağlayabileceği toplum ile ilgili bir anlayışın
bulunması gerek.
Öğrencinin, iş yaşamında isveççe dilinde alıştırma yapabilme imkanları kendisine verilmesi çok önemli-
dir, böylelikle sfı’yi iş yaşamı yolunda, alıştırmalarda ya da diğer eğitim ve etkinliklerle bileştirme imkanı
bulabilecektir. Sfi’nin geçim kaynağı bir iş ile bileştirilebilmesi demek, aynı zamanda kişinin diğer bir
eğitime katılabilmesi için bir koşul demektir. Bunu göz önünde bulundurarak, eğitimim değişken olması ve
kişiden kişiye göre ayarlanması büyük önem taşımakta.
Eğitimin yapısı
Eğitim, üç değişik araştırma yöntemiyle oluşmakta. Sfi 1, Sfi 2 ve Sfi 3. Bunlar, değişik geçmişe, koşullara
ve hedefe sahip olan kişilere yöneliktir. Sfi 1 A ve B kurslarından oluşmakta, Sfi 2 B ve C kurslarından, Sfi
3 ise C ve D kurslarından oluşmakta. Her bir araştırma yöntemi ise iki adet kurstan oluşmakta ki; bunlar
eğitimde geliştirmeği anlaşılır bir hale getirmekte. Daha sonra öğrenci, hedeflemiş olduğu çalışmalarına
planlı bir şekilde uygun bir zaman içerisinde ulaşma imkanını elde etmiş oluyor.
Kurslardan iki tanesi, birden fazla araştırma yönteminde mevcuttur. Bu da araştırmanın şekline göre, bu
kurslarda her biri, B kursu ve C kursu, ya yeni başlayanlar kursu ya da bütünleyici kurs olmaktadır. Kursun,
yeni başlayanlar kursu ya da bütünleyici kurs olmasına bakılmaksızın, hedefi aynıdır, fakat kurs tama-
men değişik bir biçim almakta ve bu da kurs başlangıcında öğrencinin isveççedeki dil bilgileri ve seçmiş
olduğu araştırma yöntemine bağlıdır. Bir öğrencinin, öğrenimine hangi düzeyden başlayabileceği kararı,
bu öğrencinin sahip oldu bilgiler, bulunduğu koşullar ve hedefe ulaşabilmesi içi diğer faktörler üzerinde
bir değerlendirme yapıldıktan sonra verilecektir. Kurs ve araştırma yollarını her biri ayrı ayrı durumda Sfi
eğitimini bitirme imkanına rağmen, amaç öğrenciye bir imkan tanıyıp D kursuna kadar devam etmesini
sağlamaktır.
Okuma ve yazma öğrenimi, daha önceden eğitim imkanını bulamayan kişilerin burada okuma ve yazmayı
öğrenmeleri demektir. Okuma ve yazma öğrenimi aynı zamanda, kısa dönem eğitim görmüş ve fonksiyonel
bir şekilde edebi olmayan kişilerin, bilgilerini genişletme ve otomatikleştirme imkanına kavuşabiliyorlar.
Her yönden edebi olabilmek için genelde uzun bir zaman gerektirir. Okuma ve yazma öğrenimi aynı za-
manda, edebi olup latince harfleri dışında bir başka yazı sistemini kullanabildikleri, dolayısiyle isveççeyi
okuyup yazabilmeleri için latin alfebesini öğrenmeleri gerekmektedir. Bir sonraki durumda ise öğrenim süreci başka bir görüntü verecektir. Okuma ve yazma öğrenimi A-D kurslarına bağlantılı değildir, oysa kendi
kısmını oluşturmakta ve de tek başına okunabilir ya da başka bir kursla bileştirilebilir. Becerilerin otomatik
bir şekilde işleyebilmesi için, böyle bir eğitim tüm sfı sürecinde devam edebilir. Eğitim aynı zamanda,
öğrencinin anadili ya da diğer bir başka dille olabiliyor, böyle durumlarda ise isveççe eğitimi ile parallel bir
şekilde yürütülmesi gerekmektedir.
Hedef
Sfi’nin amacı öğrenciyi geliştirmektir, bunlar;
– isveççe okuma ve yazma yeteneği geliştirmek,
– iyi bir konuşma yeteneği, karşılıklı konuşma, okuma, dinleme ve isveççeyi değişik bağlamlarda anlayabilmek
– güzel bir telaffuza sahip olmak,
– ilgili yardım gereçleri kullanma yeteneğini geliştirmek,
– dil yeteneğini değişik alıcı ve durumlara ayarlabilme,
– dili nasıl kullanabilme anlayışı ve
– devam etmekte olan dil gelişimi için öğrenme ve iletişim stratejisini geliştirmekte
Değerlendirme ve karne verme
Değerlendirmenin temeli
Okuma ve yazma eğitimi için geçerli olan bu bölümde herhangi bir karne verilmemektedir. A-D kursların
sonunda karne verilmektedir. Değerlendirme, öğrencinin sonuçtaki bilgilerini kapsamakta. Değerlendirme,
karnenin kriterlerinden yola çıkarak, kursun derecesine, içeriğine ve aynı zamanda her kursta ayrı bulunan
diğer açıklamalardaki kararlara göre aktarılacakır.
Sfi’deki değerlendirme aşağıdakiler için geçerlidir:
– öğrenci, kanuşma ve yazıda, ayrıntılarda, anlaşılır olmada ve çeşitlemede kendini ne kadar ifade edebiliyor,
– öğrenci, dili alıcıya ve de duruma göre hangi güzeyde ayarlayabilmektedir,
– dildeki ayrıntıları kavradığı kadar, hem detayları hem de bütünü bir arada kavrayabilmesi ve
– öğrenci, temel eğitimi ile ilgili kanunlara ne derecede uyabiliyor, konuşma ve tartışmalara katıldığı anlar-
da, kendini ifade edebilmesi için ne kadar çaba göstermekte ve de tam anlayışlı bir öğrenci olarak, isveççe dili öğrenebilme konusunda görüşlerini yansıtabilmesi ve analiz üretebilmesi ve aynı zamanda elverişli bir isveççe dili ne kadar geliştirebilmesidir.
Kursun yapısı
Sfi, bazen tek bir kurstan ibarettir, bazen de okuma ve yazmadan oluşmakta, bazen de dört değişik kurslardan oluşmakta.
Okuma ve yazma öğretimi
Kurs A
Kurs B
Kurs C
Kurs D
Okuma ve yazma öğetimi
Eğitimin bu bölümü, temel okuma ve yazmayı tamamlamayan ya da okuma yazma bilip de latince harflerini
ustaca kullanmayan yabancı uyruklu yetişkinlere yöneliktir. Okuma ve yazma eğitimi isveççe dili ile olabiliyor fakat aynı zamanda öğrencinin anadili ile ya da diğer bir başka dille de olabiliyor.
Okuma ve yazma için eğıtimin hedefi
Öğrenci;
– yazının nasıl iletişim aracılığı yaptığı ve dilin ne kadar moralı yükselttiğini anlamalı,
– dili değişik bağlamda kullanabilmeli,
– normal yazı dil kurallarını uygulayabilmeli,
– öğretme, anlama ve kendini ifade edebilmesi için, okuma ve yazmayı kullanabilmeli,
– dil nasıl öğrenilir konusunda bilinçli olmalı ve
– değişik amaçlarla, okuma ve yazma için basit bazı stretejileri geliştirebilmeli.
A kursu
Kurs, öğrencinin tecrübesini geliştirmesine ve sözlü ile yazı aracılığıyla iletişim kurabilmesine ve aynı
zamanda dili değişik bağlamlarda kullanabilmesine katkı sağlayacaktır. Bu vesileyle yazılı soruları değişik
şekillerde ele alınacaktır. Yazı metinleri ve konuşmalar öğrencinin ilgisine, imkanlarına ve ihtiyaçlarına
bağlıdır. Kendine ait öğrenimi anlatma ve yansıtma yeteneği geliştiği gibi, basit yardım gereçleri kullanma
yeteneği de gelişmekte. Kurs, insan dili nasıl öğrendiği ve eğitim için ne gibi stratejileri kullanıldığı, aynı
şekilde eğitim ve iletişim için ne gibi yardım gereçleri kullanılabileceğini sağlamaktadır.
Kurs sonunda öğrencinin ulaşabileceği hedef
Öğrenci;
– konuşma ve yazı dili arasındaki farkı ayırdedebilmeli,
– basıt durumlarda sözlü bir şekilde iletişim kurabilmeli,
– basit ve konuşma dilini anlayabilmeli,
– kendine ait bilgi ve becerilerini sade bir şekilde anlatabilmeli,
– yazılı birkaç mesajı yorumlayabilmeli ve kullanabilmeli ve
– dili nasıl öğrenebildiğini ve basit yardım gereçleri nasıl kullanabildiğini bilmesi gerek.
A kursu için karne kriterleri
İyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, belirli bir destekle basit va sözlü bir yönergeyi takip edebilir.
– Öğrenci, gündelik ve iyi bilinen bir konuya katılır ve net bir konuşmayla kendini ifade edebilir.
– Öğrenci, iyi bilinen bir şeyi sözlü ve net bir şekilde anlatır ve mantıksal bir düzeyde hakkında bilgi verir.
– Öğrenci, yazılı bir şekilde ortaya çıkabilecek günlük durumlarını ele almakta.
– Öğrenci, almış olduğu dil eğitimin nasıl devam ettiğini örneklerle anlatabilmekte.
– Öğrenci, birşeyi öğrenme ve iletişim kurabilmesi için basit yardım gereçlerini kullanmakta.
Pekiyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, özgür bir şekilde basit, sözlü yönergeyi takip etmekte.
– Öğrenci, iyi bilinen günlük bir konuya katılır ve gereken anlayışı gösterir.
– Öğrenci, bilinen bir konuyu sözlü olarak anlaşılır ve mantıksal bir düzeyde anlatır.
Kurs B
Kurs, öğrencinin tecrübesini geliştirmesine ve sözlü ile yazılı bir şekilde iletişim kurabilmesine katkı
sağlayacaktır. Yazı metinleri ve konuşmalar öğrencinin ilgisine, imkanlarına ve ihtiyaçlarına bağlıdır. Kendine ait öğrenimi anlatma ve yansıtma yeteneği geliştiği gibi, basit yardım gereçleri kullanma yeteneği de
gelişmekte.
Kurs sonunda öğrencinin ulaşabileceği hedef
Öğrenci;
– günlük ilişkiler arasında sözlü ve yazılı bir şekilde iletişim kurabilmeli,
– kanuşma dili ve basit yazıları rahatlıkla anlayabilmeli,
– kendine ait bilgi ve becerilerini tanımlayabilmeli ve bunları İsveç’teki yaşam tarzı ile kıyaslayabilmeli,
– isveççeyi öğrenebilmesi için, değişik yöntem ve yorumları kullanabilmeli ve
– öğrenebilmesi ve iletişim kurabilmesi için basit yardım araçlarını kullanabilmeli.
B kursu için karne kriterleri
İyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, bilinen bir konunun ana içeriğini tutarlı ve net bir konuşmayla anlatabilmekte.
– Öğrenci, iyi bilinen bir şeyi sözlü ve net bir şekilde anlatır ve hakkında bilgi verir.
– Öğrenci, günlük yazıları ile ilgili bilgileri anlaşılır bir şekilde aktarabilmekte.
– Öğrenci, kendine ait günlük ilişkilerde değişik konuşmalara katılmakta.
– Öğrenci, yazı ile iletişim kurabilmekte, örneğin basit mesajlar yazmakla bunu yapabilmekte.
– Öğrenci, kendi öğrenimini yorumlayabilmektedir.
Pekiyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, bilinen bir konunun içeriğini anlamakta ve aynı zamanda konuşma ile anlatabilmekte.
– Öğrenci, bilinen bir konuyu net ve yetenekle anlatabilmekte.
– Öğrenci, aktif bir şekilde değişik konuşma konularına katılır.
– Öğrenci, yazı ile iletişim kurmakta, örneğin bir betimlemeği biçimlendirme ile.
C kursu
Kurs, öğrencinin isveççe dil bilgilerini sözlü ve yazılı bir şekilde gelişmesine katkı sağlamalı. Yazı metinleri ve konuşmalar öğrencinin ilgisine, imkanlarına ve ihtiyaçlarına bağlıdır. Aynı zamanda karşılaştırma
becerisi de buna dahildir. İsveç’in toplumsal ve iş hayatı, diğer ülkelerle kıyaslamakla çıkış noktasını
oluşturmaktadır. Kendine ait olan araştırma planı ile ilgili düşünceleri de önemli bir bölüm oluşturmakta.
Kurs sonunda öğrencinin ulaşabileceği hedef
Öğrenci
– sözlü ve yazılı bir şekilde, değişik durumlarda iletişim kurabilmeli ki, bunlar öğrenci ile ilgilidir,
– çeşitli konuşma ve türlü türlü yazıları değişik durumlarda anlayabilmeli,
– kendine ait dil, iş hayatı ve kültürü ile ilgili bilgi ve becerilerini açıklayablmeli ve bunları İsveç’teki koşullara göre karşılaştırabilmeli ve
– isveççeyi öğrenebilmesi için değişik stratejiler kullanabilmeli, devam etmekte olan eğitimi planlayabil-
meli ve bununla ilgili değişik yardım gereçleri kullanabilmeli.
C kursu için karne kriterleri
İyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, bilinen bir konuyu kavrayabilmekte ve onu net bir dille anlatabilmektedir.
– Öğrenci, günlük araştırma ya da iş durumları ile ilgili değişik tecrübe ve görüşleri tanımlayabilmek için kendini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilmekte ve aynı zamanda kendini tutarlı, anlaşılır ve değişik şekillerde ifade edebilmektedir.
– Öğrenci, ortaya çıkabilecek normal enformasyon, yazılı yönerge, ve grafikli resimler ile diyagram ve çizelgeleri okuyabilmekte ve aynı zamanda yorumlayabilmektedir.
– Öğrenci, günlük yazı, hikaye, betimleme ve yazınsal yazıları okuyabilmekte ve aynı zamanda yorumlaya-
bilmektedir.
– Öğrenci, kendi tarzıyla isveççeyi öğrenme şeklini yansıtabilmekte, ve devam etmekte olan dil öğrenimini kolaylaştırabilmek için bazı stratejilerini tanımlayabilmekte.
– Öğrenci, ilgili yardım gereçlerini kullanmakta.
Pekiyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, sezme yeteneği, tutarlı ve net bir şekilde bilinen bir konunun içeriğini anlatabilmekte.
– Öğrenci, günlük araştırma ya da iş durumları ile ilgili değişik tecrübe ve görüşleri tanımlayabilmek için kendini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilmekte ve aynı zamanda kendini tutarlı, anlaşılır ve değişik şekillerde ifade edebilmektedir.
– Öğrenci, günlük yazı, hikaye, betimleme ve yazınsal yazıları okuyabilmekte ve aynı zamanda yorumlaya-
bilmektedir.
– Öğrenci, dil sorunların üstesinden gelebilmesi için değişik strateji ve yardım araçları kullanmakta.
D kursu
Kurs, öğrencinin isveççe dil bilgilerini çoğalmasına ve daha fazla gelişmesine katkı sağlamalı. Yazı metin-
leri ve konuşmalar öğrencinin ilgisine, imkanlarına ve ihtiyaçlarına bağlıdır. İsveç’in toplumsal ve iş hayatı,
diğer ülkelerle kıyaslamakla çıkış noktasını oluşturmaktadır. Sözkonusu kurs bu gibi dil bilgileri öğrenciye
kazandırmakta. Bu da öğrencinin, dili alıcıya ve duruma göre oldukça güvenilir bir şekilde kullanmasını
sağlamaktadır. Öğrenci daimi bir eğitim için bilinçli bir şekilde değişik stratejileri kullanmakta.
Kurs sonunda öğrencinin ulaşabileceği hedef
Öğrenci
– kendini nispeten güvenilir bir şekilde ifade edebilmeli,
– günlük yaşamın topumsal ve iş yaşamında sözlü ve yazılı bir şekilde iletişim kurabilmeli ki, bunlar öğrenci ile ilgilidir,
– kendine ait İsveç’teki dil, kültür, toplumsal ve iş hayatı ile ilgili tecrübeleri başka ülkelerinki ile karşılaştırabilmeli,
– okuyabilmeli, yorumda bulunabilmeli ve değişik yazılar hakkında karşılıklı bir şekilde konuşabilmeli ve
– isveççeyi öğrenebilmesi için değişik stratejiler kullanabilmeli, devam etmekte olan eğitimi ile ilgili değişik yardım gereçleri kullanabilmeli.
D kursu için karne kriterleri
İyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, değişit türdeki konuşma ve yazıların içeriğini anlıyor ve anlatabiliyor.
– Öğrenci, günlük çalışma ve toplumsal yaşamla ilgili konuşma ve tartışmalara atkif bir şekilde katılabiliyor.
– Öğrenci, kendini açık ve anlaşılır bir şekilde ifade edebilmekte ve konuşma ile yazıda tutarlı bir şekilde dilde ayrımlar yapabiliyor, ve aynı zamanda kişisel görüş ve fikirleri başkalarına aktarabiliyor.
– Öğrence, değişik yazıları okuyor ve onlardan yararlanabiliyor, aynı şekilde içerik ve amaçları hakkında görüşlerini yansıtabiliyor.
– Öğrenci, kendisini ile başkaların dil, kültür, toplumsal ile iş hayatı ile ilgili karşılaştırmalar yapabiliyor.
– Öğrenci, kendisinin öğrenme stratejileri ve yardım gereçleri seçimini tartışabiliyor.
Pekiyi karnesinin kriterleri
– Öğrenci, değişik konuların içeriğini anlıyor ve anlatabiliyor, bunların bazıları tanımadık konular olabiliyor.
– Öğrenci, günlük çalışma ve toplumsal yaşamla ilgili konuşma ve tartışmalara atkif bir şekilde katılabiliyor ve kendi görüşleriyle bunları kanıtlayabiliyor.
– Öğrence, değişik yazıları okuyor ve onlardan yararlanabiliyor, aynı şekilde içerik ve amaçları hakkında görüşlerini yansıtabiliyor ve bunları kendi gözlemleriyle formüle edebiliyor.
Yorum
Yabanci uyruklular için isveççe
eğitimin (sfi) kurs planı
Yabancı uyruklular için isveççe eğitimin (sfi) yönetmeliği son alarak 2002/2003’te değişmişti.
Yardım amacıyla, Okullar Genel Müdürlüğü (Skolverket), öğretmenlere destek malzemesi
sunmuştu: Sfi. Tanımlama ve eğitim planı (Sfi. Kartläggning och studieplanering) ve de
Değerlendirme Malzemesi – Yabancılar için isveççe. Kurs A – D (Bedömningsmaterial – Svenska
för invandrare. Kurs A – D). Her iki malzeme, Okullar Genel Müdürlüğün web sayfası olan
www.skolverket.se ve Vuxenutbildning/Sfi başlığı altında mevcuttur.
1 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olacak olan kurs planı, parlamentoya sunulan yasa
tasarısında belirtilen ve sfi okullarında yapılacak değişiklik önergesinden yola çıkarak hareket etmektedir. Yetişkinlerin eğitimi ile ilgili bazı sorular (Vissa frågor om vuxnas lärande)
(prop.2005/06:148) :
’’Hükümet uzun yıllar boyunca çalışmış ve yabancı uyrukluların isveç toplumundaki entegrasyon durumlarını iyileştirmek için bir fikir ortaya koyma konusunda işi çabuklaştırmaya gayret
etmiştir. İsveç’e gelen bir insan için , isveççe dil bilgileri hem topluma hızlı bir şekilde ayak
uydurabilmesi konusunda hem de iş piyasasında önemli bir faktör oluşmaktadır.’’
Değişiklikler, hem okul kanunun 13. bölümünde (1985:1100) hem de yabancı uyruklular için
isveççe eğitimi ile ilgili yönergede (1994:895) mevcut ve Okullar Genel Müdürlüğün web
sayfasında yasalar ve kanunlar (Lagar och regler) başlığı altında okuyabilirsiniz.
Değişikliklerin amacı ’’kaliteyi yükseltmek, iyi bir sonuç elde edebilmek ve aynı zamanda sfı’ye
başvuru talebi çoğaltmakta ve bu da:
– temel okuma ve yazmaya sahip olmayan yetişkin yabancı uyruklular, bu eğitim imkanı bundan
sonra sfı okullarında elde edecekler, şu ana kadar bu imkanlar yetişkinler temel eğitimi okullarında sağlanıyordu.
– okuma ve yazma öğrencinin anadili ya da diğer bir başka dilde olacaktır.
– isveççe dil eğitimi ve toplumsal açıklamalara ağırlık veren bugunkü sfi kursları, bundan sonra daha nitelikli dil eğitimine dönüştürülecektir,
– not değerlendirmesi İyi ve Pekiyi duruma değiştirilecek ve
– aynı zamanda Okullar Genel Müdürlüğü not kriterlerini Pekiyi için hazırlayabilir.
Yabancılar için temel okuma yazma öğrenimi (Alfabetiseringen) yetişkinler için temel eğitimi
okulundan (grundläggande vuxenutbildningen) sfi okuluna taşınacaktır. Eskiden burada ikinci
dil olarak Isveççe şeklinde öğretiliyordu. Burada ise temel okuma yazma öğrenimi, öğrencinin
anadili ya da başka bir dille gerçekleştirilecektir.
Zamanında kaliteli bir eğitimin ölçüsü gelecekte de 525 saat olacaktır ve en azından haftada
ortalama 15 saat eğitim süresiyle dört hafta boyunca devam etmesi, devam etmekte olan eğitim
süresi için bir şarttır. Öğrencinin başvurusu üzerine ve belediye de bunu eğitim amacıyla uygun
gördüğü hallerde, eğitim süresini kısaltılabilir. Temel okuma yazma öğrenimi (alfabetisering)
oluşturan kısım ise 525 saatin dışında kalmakta.
Belediye ve il çalışma kurulu işbirliği yaparak, sfi’de okuyan bir öğrenciye isveççe dili, iş
hayatında kullanmasını sağlamalı ve aynı zamanda, iş hayatında yol saptama, sınav, alıştırma ya
da diğer eğitimle bileştirmeler kurabilmesi için bu işbirliği gerçekleştirmeli. Belediye aynı za¹ www.regeringen.se
manda, öğrencinin, genel sigortanın (1961:381) madesi olan hastalık sigortasından ödence alabilmesi için, çabada bulunması gerektiği ve aynı zamanda sfı, sağlık ve hastalık bakım kurumun
sağladığı etkinliklerle bileştirilebilmesi gerekmekte. Sfı daha sonra, karşılığında gelir sağlanan iş
ile bileştirilmesi gerek.
Okul yasası ile ilgili değişiklikler 1 Temmuz 2006 tarihinde yürürlüğe girdi. Okulla ilgili 13.
bölümdeki 1 § yasa, temel okuma yazma öğrenimi (alfabetisering) için geçerli olup, ilk defa
eğitimin başlayacağı 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
Değerlendirme için Okullar Genel Müdürlüğü, daha önceden karne kriterlerini sadece İyi derecesi için hazırlamıştı. Karne derecelendirmesi İyi ve Pekiyi şekline değiştirildi ve Okullar Genel
Müdürlüğün yetkisi değişmesiyle birlikte, Okullar Genel Müdürlüğün karne yektisi de her iki
karne derecesi için değişmekte. Kurallar, yabancılar için isveççe eğitimi yönergesinin 15. ve 16.
madelerinde mevcut ve 1 Aralık 2006 tarihinden itibaren geçerlidir.
Kurs planının hazırlanışı ve çalışması ile ilgili bazı hususlar
Okullar Genel Müdürlüğün görevi, sfı’nin öncelikle, nitelikli bir dil eğitimi verebilmesini
sağlamaktır. ’’Sfı’deki yeni kurs planı, eğitimdeki ağırlık noktasının yerini nitelikli bir dil
eğitime değiştirmesini sağlamalı’’ (Devlet Okulları Genel Müdürlüğün üstlemiş olduğu görev
gereği, yabancı uyruklular için isveççe eğitimi (sfı) vb. için yeni bir kurs planı hazırlamaktır). Bu
eğitim aynı zamanda, isveç toplumu ile ilgili anlayış bilgileri de vermeli. Hükümet, önerge metninde şunları yazmakta:
’’Dil ve kültür birbiriyle çok ilintilidir. Dil öğretiminde, orada konuşulan dilin toplum ve kültürüyle ilgili metinler, hem sözkonusu ülkeyle ve hem o ülkenin diliyle ilgili bilgilere birer kaynaktır.’’
Aynı yazıda, dil eğitimin günlük yaşamdan yola çıkarak olması, kişi için önemli bir unsur
oluştuğu ve isveççe dilin mesleki dille bağdaşması da olumlu bir sonuç verebileciği denilmekte.
Bir çok öğrenci, anayurtlarında kazandıkları bir nevi mesleki bilgi ve tecrübeleri bulunmakta ve
bunları kendilerini açıklayabilmek ve aynı zamanda herkes kendi dalında deneyim kazanması ve
tecrübelerini isveç toplumuna uygulayabilmesi önemlidir. Bu bilgi ve tecrübeler, kişinin mesleki
durumuna göre daha çabuk bir şekilde iş hayatına sokulabilmektedir.
Öğretmenler, malzeme ve metod seçme konusunda büyük bir özgürlüğe sahipler, böylelikle
değişik taleplar arasında bir balans oluşabiliyor. Sfı’nin dil eğitiminde, açık bir şekilde odak
noktası olma ötesinde, toplumsal enformasyonu da ön plana çıkartma özelliğine sahip ve bunu
da mümkün olduğu kadar çabuk ve kişinin anadili ile gerçekleştirebilmesini sağlamaktır. Bunun
dışında, toplumsal enformasyonu, belediyeler için bir sorumluluk özelliği taşımakta. Ülkeye yeni
gelenler hepsi ise, İsveç’te bulundukları ilk dönemde bireysel tanıtmaya hakkı vardır.
Kurs planı çalışması sırasında, Okullar Genel Müdürlüğü, eldeki bilgilerden yararlanmıştır.
Bu arada, belediyelerin 2003 yılı kurs planı, yabancılara yönelik isveççe dil eğitimi için ve
aynı zamanda güncel statistik konusunda, Okullar Genel Müdürlüğü, hükümetin görevini
değerlendirmektedir. Sfı okullarını belediyelerde takip etme ve değerlendirme, Okullar Genel Müdürlüğü webe dayalı bir anketle ülke belediyelerinde bulunan tüm müdürleri ile temas
kurulmuştur. Aynı zamanda, dört belediyede röportaj gerçekleştirilmiştir.
Mülteci ve diğer yabancılar için geliştirme tanıtımı için sağlanan sözleşme dahilinde, İş
Piyasası Kurumu (Arbetsmarknadsstyrelsen-ams), Entegrasyon Dairesi, Mülteci Dairesi, Okulu
Geliştirme Kurumu ve İsveç Belediyeleri ile İl Genel Meclisleri, ortak bir çalışma için ön hazırlık
oluşturdular. Bu arada, Okullar Genel Müdürlüğü ve ams, iş piyasasında dil bilgileri konusunda
ortaya çıkan taleplerle ilgili, isveççe dilindeki bilgilerin konusu ele alındığı ve bu konularla ilgili
yapılabilecek gelişmeler tartışılmıştır.
2
3
Effektstudie – sfi-kursplaner. Dnr 75-2006:835
Utbildningsresultat 2006 – Riksnivå. Rapport nr 274
Kimler sfi’de okuyabilir?
Sfi’de okuyabilmek için kişi 16 yaşı doldurması lazım. Bunun yanı sıra belediye de, kişinin liseyi
tekrarlama yerine sfi’ye katılabilme bararını verme yetkisine sahiptir, eğer ki kişi istiyor ve aynı
zamanda hedef aynı ise. Bazıları için liseye gitmek çok doğaldır, bazıları da seve seve isveççeyi
sfi’de öğrenmek ister. Hangi okulun daha uygun olduğu değerlendirmesini yapmak, tamamen
kişinin ihtiyaçlarına ve koşullara bağlıdır.
Belediyenin görev ve sorumluluğu, sfı olanaklarını sağlamak ve aktif bir şekilde sfı hakkına sahip olanlara ulaşabilmek ve aynı zamanda bu eğitime katılabilmelerini sağlamaktır. Eğer ki, biri
çalışıp da sfı eğitimine katılmak istiyorsa, o zaman belediye, işveren ile yerel iş ve işçi bulma
kurumu ile dayanışma içerisinde olması ve sözkonusu eğitime katılımın gerçekleştirebilmelerini
sağlamaları gerekmekte. Eğitim ücretsizdir, fakat öğrenciden ufak bazı harcamalar alınacaktır.
Bu eğitime birkaç ay içerisinde başlanacaktır ve herhangi bir sfı kursuna başladıysa eğer, o
zaman kursu tamamlama hakkı vardır. Buradaki istisna ise, eğer öğrenci öğitimden yararlanamiyor ya da herhangi bir ilerleme gösteremiyorsa o zaman böyle bir öğrenci de bu imkandan
yararlanamayacaktır.
Sfi’de okumak
Sfı’deki eğitim, isveççe dilinde temel bilgilere sahip olmayan yetişkinlere, değişik koşullar
yardımıyla, ihtiyaç ve kişisel hedeflere göre becerilerini geliştirebilme ve günlük toplumsal,
iş hayatı ile araştırmalarda süzlü ve yazılı bir şekilde başkalarıyla iletişim kurabilmelerini
sağlamaktır. Temel okuma yazma öğrenimi (Alfabetiseringen), hem okuma yazma bilmeyecek
derecede çok kısa bir eğitim görmüş hem de diğer bir başka yazı diline sahip olanlar için geçerlidir.
Eğitim geniş kapsamlı olmalı ki, kişi onu anlamlı bulabilmeli ve sonunda da yüksek düzeyli
hedeflere götürebilmeli. Kendi başına yürütülen araştırmalar, alıştırma, iş ve kendi sağlığına
kavuşabilme gibi, eğitim ile tamamlayıcı olabiliyor. Böyle durumlarda, eğitimi diğer etkinliklerle
bileştirebilmesi için düzenli bir plan yapılması gerekli. Temel okuma yazma öğrenimi (Alfabetiseringen), sfi öğrenimi ile aynı anda yürütülmesi ve tüm sfi sürecinde devam etmesi lazım. Çünkü
dil öğrenimi bir süreç olup, bu süreçte düşünce ve bilgileri pekiştirme için bir zaman olanağı
bulunmalı.
Göçmenlere isveççe dil öğretimi, farklı öğrenim amacı olan kişilere ve örneğin kendi
aralarında hayat ve iş tecrübesi, eğitim geçmişi ve yaş gibi unsurları çok farklı olan kişilere yönelik verilir. Öğrencinin, değişik grup ve bireylerinin ihtiyacına karşı üstlemiş olduğu esneklik
ve uyma talebi büyüktür. Bu da demek oluyor ki, örneğin; öğrenci ulaşmak istediği hedefe, sfı
kurslarındaki değişik yollarla ulaşabiliyor.
Eğitimci ve örneğin iş ve işçi bulma kurumu gibi diğer aktörler arasında ortaklaşa bir
çalışma vardır. Bu ortaklık çalışması, gelecekte dil eğitimin ihtiyaca göre ayarlanabilmesi için
yapılmaktadır. Onun için, eğitimin planlı bir şekilde öğrenci ile işbirliği içinde yürütülmesi ve
belgelendirilmesi önemlidir. Örneğin burada, bireysel araştırma yardım aracı olarak kullnılabir
ki; gerektiği zamanlarda da incelemeye tabi tutulacaktır. Bununla ilgili geniş bilgileri Okullar
Genel Müdürlüğün, bireysel araştırma planı, bireysel kurs ve belediye yetişkinler eğitimi (Individuell studieplan, individuell kurs och intyg i kommunal vuxenutbildning) gibi Okullar Genel
Müdürlüğün belge (Intyg) a mevcuttur. Her iki raporu Okullar Genel Müdürlüğün web sayfası
www.skolverket.se yetişkinler eğitimi (Vuxenutbildning) başlığı altında mevcuttur.
Sfi, öğrencinin bulunduğu ülkede konuşulan dilde, dil bilgileri geliştirebilmesini nitelendirmektedir.
Eğitim, öğrencinin isveççe dili öğrenebilmesi için istek ve ilgi duymasını, cesarek
edebilmesini, dili değişik durumlarda kullanabilmesini ve dil bakımından hem ondan zevk
almasını ve de dil içeriğini inceleybilmesini amaçlamaktadır. Eğitim aracılığıyla insan çok yönlü
ve değişik becerilere dayalı iletişim yeteneği bakımından gelişmekte. Tutarlı bir dil bütünlüğü
inşa etme yeteneği gelişmekte ve daha sonra iletişime dayalı beceri duruma ve alıcıya göre daha
iyi bir şekilde ayarlanmaktadır. Öğrencinin dil bilgileri buna yetmediği durumlarda, o zaman
kendisi burada yeni yöntemler kullanarak, eşanlamlı sözcükler, değişik sorular ve beden dili kullanarak konuyu tekrar dile getirebilmektedir. Yeteneğe ayrıca, dili ustaca kullnabilme becerisi
dahildir. Bu beceriler, dildeki vurgu, cümle melodisi, deyim, kelime hazinesi, cümle kuruluşu
dilbilgisi ve imla kurallarıdır. İyi bir telaffuzun önemi, kurs planında dile getirilmekte.
Diğer bir koşul ise, dil öğrenimin nasıl devam ettiği bilincinde olmaktır. Öğrencinin,
öğrenimde değişik yöntemleri kullanabilmesi ve sahip olduğu becerilerini geliştirebilmesi
açısından, sözkonusu eğitim bu olanakları ona sağlamakta. Bu, hem bireysel durumlarda hem
de başkalarıyla yapacağı işbirliği durumlarında kesintisiz bir şekilde oluyor. Çevre insanların
konuşma ve yazma dili yardımıyla, planlar yapabilmesi ve isveççe dilini geliştirebilmek için
geleceğe dönük yatırımlar yapabilmektedir. Eğitim ve öğretimin çıkış noktası, öğrencilerin
değişik anna dilleri, diğer dil bilgileri, mesleki tecrübeler, edindikleri eğitimin geçmişi, onların
ilgi ve ihtiyaçları çok önemlidir.
Kendine ait dil ve kültür ile isveççe dil ve İsveç’te eğitimi sırasında diğer kültürlerle buluşan
öğrenci, bunlar arasında bir benzerlik ve ayrılıklar yapabilmesi, alacağı eğitime dahildir. Bu da
sırasıyla, değişik kültür anlayışına katkı sağlayacak ve karma kültür yeteneğini geliştirecektir.
Eğitimin amacı ayrıca, öğrenciye bilgi vermesi ve ona öncülük yapması amaçlamaktadır. Böylelikle, devam etmekte olan eğitim ve iş hayatı için öğrenciye bir plan yapabilme imkanı doğmakta.
Değerlendirme
Önceden olduğu gibi sfi’de iki çeşit değerlendirme yapılmakta. Bunlar İyi ve Pekiyi olarak
adlandırılmakta. Öncekinin aksine Okullar Genel Müdürlüğü, her iki basamak için ayrı kriterler hazırlamakta. Değerlendirme beş ayrı tamamlayıcı unsurlardan yola çıkarak yapılmakta.
Bunlar; duyma yeteneği, okuma yeteneği, karşılıklı konuşma ve sözlü iletişimi, sözlü üretim ve
yazı becerisidir. Stratejiler, dil kalitesi ve karma kültür (interkulturella) tecrübeler de dahildir.
Değerlendirme ile ilgili daha fazla bilgiyi Bedömningsmaterial – Svenska för invandrare. Kurs A
– D. bölümünde okuyabilirsiniz.
Değerlendirmeğe destek amacıyla ayrıca, belirlenmiş merkezi sınavlar mevcuttur, bunlar
öğretmenler tarafından kullanmalı ki; değerlendirme asasları ülke genelinde aynı düzeyde olsun. Fakat ulusal düzeyde yapılan sınavın amacı, mezuniyet sınav özelliği taşıması değil, oysa
öğretmenlerin değerlendirme yapabilmeleri özelliği taşımaktadır. Sfı ile ilgili ulusal sınav
işlevi ve özelliği (Det nationella provets funktion och status inom sfi) içeren bir rapor Aralık
2006’da yayımlandı. Bu rapor 2005 yılında sfı okullarında gerçekleşen ulusal sınav ile ilgili
değerlendirme ve araştırmalar sonucunda alınan neticeler içermekte. Bu raporda, okul müdürleri,
öğretmenler ve 10 adet değişik alanda eğitim etkinliğinde uğraş veren öğrenciler mevcuttur. Rapor, Okullar Genel Müdürlüğün (Skolverket) web sayfası olan www.skolverket.se Publikationer
(yayınlar) başlığı altında mevcut, hem ordan sipariş edilebiliyor hem de internetten yükleyebiliyorsunuz.
Sfi kurs planı ile ilgili bu yorumlar değiştirilebilir ve ihtiyaç durumunda düzeltip tamamlanabilir.