okumak için tıklayın - Sime-Sen

Transkript

Parlamento Çalışanlarının Sendikalaşma Hakkı
Aralık 2013
Aralık 2013
Parlamento Çalışanlarının
Sendikalaşma Hakları
Bu çalışmada, Avrupa ülkeleri ile Azerbaycan, İsrail ve
Kanada Parlamentolarında çalışanların sendikalaşma hakkı
ile ilgili düzenlemeler ele alınmıştır.
Feride Eroğlu
Sosyal Politika
Tel: 420 80 15
[email protected]
Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
BİLGİ DERLEME
SP_BD_11881
10/10/2012 tarih ve 32 nolu TBMM Başkanlık Divanı Kararıyla yürürlüğe giren Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığı Araştırma Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Yönetmeliğin 6’ncı
maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları ile 8’inci maddesinin birinci fıkrasının b bendi uyarınca;
Araştırma Merkezi ürünlerinde yer alan bilgiler kaynak gösterilerek kullanılabilir.
Araştırma Merkezi ürünleri TBMM Başkanlığının görüşlerini yansıtmaz. Bilgi
talepleriyle ilgili görüşmeler ve işin teslimi Araştırma Merkezinde gerçekleştirilir.
Aralık 2013
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER............................................................................................................................ i
1. GİRİŞ ................................................................................................................................. 1
2. AVRUPA ÜLKELERİ ........................................................................................................ 1
2.1. Almanya ....................................................................................................................... 1
2.2. Arnavutluk ................................................................................................................... 2
2.3. Avusturya ..................................................................................................................... 2
2.4. Belçika ......................................................................................................................... 3
2.5. Danimarka .................................................................................................................... 3
2.6. Finlandiya..................................................................................................................... 4
2.7. Fransa ........................................................................................................................... 5
2.8. Hırvatistan .................................................................................................................... 6
2.9. Hollanda ....................................................................................................................... 6
2.10. İngiltere ........................................................................................................................ 6
2.11. İspanya ......................................................................................................................... 7
2.12. İtalya............................................................................................................................. 8
2.12.1. Temsilciler Meclisi .................................................................................................. 8
2.12.2. Senato ....................................................................................................................... 9
2.13. İrlanda ........................................................................................................................ 10
2.14. İzlanda ........................................................................................................................ 10
2.15. Litvanya ..................................................................................................................... 11
2.16. Macaristan .................................................................................................................. 11
2.17. Norveç ........................................................................................................................ 12
2.18. Polonya....................................................................................................................... 12
2.19. Portekiz ...................................................................................................................... 13
2.20. Rusya Federasyonu .................................................................................................... 14
2.20.1. Federal Konsey (Parlamento Üst Kanadı) ............................................................. 14
2.20.2. Duma (Parlamento Alt Kanadı) ............................................................................. 15
2.21. Slovakya ..................................................................................................................... 16
2.22. Slovenya ..................................................................................................................... 16
2.23. Yunanistan ................................................................................................................. 16
3. DİĞER ÜLKELER ........................................................................................................... 17
3.1. Azerbaycan................................................................................................................. 17
3.2. İsrail ........................................................................................................................... 17
3.3. Kanada ....................................................................................................................... 18
i
Aralık 2013
1. GİRİŞ
Bu çalışmada Avrupa ülkeleri ile Azerbaycan, İsrail ve Kanada parlamentolarında
çalışanlarının sendikalaşma hakkı ile ilgili düzenlemeler ele alınmıştır. Çalışma ECPRD1
(Avrupa Parlamentoları Araştırma ve Dokümantasyon Merkezi) bünyesinde, “Parlamento
Sendikaları” üzerine Aralık 2012’de gerçekleştirilen bir anket formuna verilen yanıtlardaki
bilgilerden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. 2
2. AVRUPA ÜLKELERİ
2.1.
Almanya
Yetki alanı Bundestag’a ya da federal eyalet meclislerine münhasır bir sendika
bulunmamaktadır. Bundestag memurları ve çalışanları yanı sıra, parti gruplarında çalışanlar
ve Alman Parlamentosunun bireysel üyeleri (milletvekilleri) genellikle kamu yönetimi ve özel
hizmetler sektörü alanından sorumlu sendikalarda örgütlenmektedir. Anayasanın 9/3 maddesi
herkes için birleşme/ koalisyon özgürlüğü ve serbest toplu pazarlık hakkını tanımıştır. İşveren
federasyon ve sendikaları kendi özerklik statüleri çerçevesinde kendi mekânsal ve teknik
(örneğin endüstri veya iş ile ilgili genel hatlar) yetkilerini belirlerler. Bu nedenle Almanya’da
tahminen bir sendikanın tüzüğü, parlamento personeli için bir sendikanın ya da yasal olarak
dışarıda bırakılması muhtemel olmayan alanlarda ücret anlaşmaları akdedilmesini amaçlayan
özel bir federal sendikanın tüzüğü gibi olacaktır.
Bundestag idaresi
Almanya’da kamu
hizmetinin
bir parçasıdır.
Bundestag
görevlilerinin devlet memuru olanları sadece federal yasa tarafından yönetilirken hükümet
çalışanları ve bir istihdam nedeniyle özel sektörün parçası olanlar kamu hizmeti (TVöD) için
toplu sözleşme (akit) kapsamında yönetilirler.
13 Eylül 2005 tarihinde Federal Almanya Cumhuriyeti ile işverenler tarafında Yerel
İşveren Dernekleri Birliği (MCA) ve işçiler tarafında kamu sektörü ve özel sektörden çeşitli
sendikalar arasında kurulmuştur.
“Avrupa Parlamentoları Araştırma ve Dokümantasyon Merkezi [The European Centre for Parliamentary
Research and Documentation (ECPRD)] parlamento araştırma merkezleri arasında bilgi ve deneyim alışverişinde
bulunmak amacıyla oluşturulmuş ve TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının da üyesi olduğu bir kuruluştur.
ECPRD hakkında daha fazla bilgi için bkz. ECPRD İnternet Sitesi,
https://ecprd.secure.europarl.europa.eu/ecprd/navigation.do”
2
“Parliamantary Trade Unions”, Aralık 2012, ECPRD İnternet Sitesi, No: 2171, Erişim:02.12.2013,
https://ecprd.secure.europarl.europa.eu/ecprd/secured/detailreq.do?id=153320, (Sınırlı Erişim)
1
1
Aralık 2013
Çalışanlar tarafında sözleşme yapanlar şu sendikalardan oluşur:
- Hizmet hattındaki mesleklerde iki milyondan fazla üyesi ilan Birleşik Hizmet Şirketi
Verdi,
- Eğitim ve bilim mesleklerinde yaklaşık 260.000 üyesi ile Eğitim ve Bilim Sendikası
(GEW )
- Yaklaşık 170.000 polisin örgütlendiği Polis Sendikası ( GSYH)
- DBB, 16 eyalet ittifakı, federal kamu hizmeti veya özel hizmet sektöründe 12
sendika ve 31 zanaat sendikasını bir araya getiren ve toplamda 1.260.000 üyeyi temsil eden
örgüt.
TVöD düzenlemeleri sözleşmeye taraf olan sendikaya üye olmayan kamu çalışanları
için de geçerlidir.
TVöD düzenlemeleri Bundestag’daki hem siyasi parti çalışanları hem de gruplarda
çalışanların özel hizmet anlaşmaları kapsamında geçerlidir. Buna karşılık, işverenin bireysel
milletvekili olduğu hallerde çalışanların çalışma koşullarına TVöD uygulaması gönüllülük
esasına dayalıdır.
2.2.
Arnavutluk
Hali hazırda Arnavutluk Parlamentosu’nda özel bir “parlamento sendikası” yoktur.
Arnavutluk Parlamentosu çalışanları devlet memuru statüsündedir. Devlet Memurları
Kanunu 20. maddesine göre bir memur şu haklara sahiptir:
- Sendikalar ve meslek örgütleri kurmak ve üye olmak. Memurların sendika
faaliyetleri hakkında kurallar özel bir yasayla belirlenir.
- Sendikalar ya da temsilcileri aracılığıyla, çalışma koşulları ile ilgili karar alma
süreçlerinde yer almak.
2.3.
Avusturya
“Avusturya Parlamento İdaresi çalışanları devlet memuru statüsündedir. Diğer
memurlarla örneğin Federal Bakanlık çalışanlarıyla, aynı statüdedirler. Sendikalarda
2
Aralık 2013
örgütlenme hakkına sahip olup genellikle Kamu Hizmetleri Sendikası (Gewerkschaft
oeffentlicher Dienst) üyesidirler. Bu sendika içerisinde siyasi ve mesleki eğilimleri ile ilgili
çeşitli gruplar vardır. Özel bir “parlamento sendikası” yoktur.
Sendikalar özel hukuk kapsamındaki kuruluşlar olarak faaliyet gösterir ancak
varlıkları ve rolleri bir dizi federal yasada tanınmıştır. Üyeleri mahkemede yasal olarak temsil
edilme ve hukuki danışmanlık gibi haklara sahiptir. Kamu Hizmetleri Sendikası -özel
sektördeki diğer sendikalar gibi - Federal Hükümet ile tüm memurlar için yasal çerçeveyi
müzakere eder. Her idari birim düzeyinde, sendika grupları üyeleri için hizmet sağlar ve yasal
olarak kurulmuş ve seçilmiş bulunan çalışan temsilcileri ile yakın işbirliği yapar.
2.4.
Belçika
Belçika parlamentosunda parlamentoya özel bir sendika bulunmamaktadır. Ancak
parlamento çalışanları Belçika’da faaliyet gösteren genel sendikaların herhangi birine
katılmakta serbesttir. Parlamentonun her iki kanadında Conseil du personnel” adında personel
düzenlemelerini tüm yönleriyle kapsayan bir yetkiyle donatılmış bir danışma organı vardır.
2.5.
Danimarka
Danimarka Parlamentosu Folketing’de personel için ayrı bir sendika yoktur.
Ancak personel kendi işleri ve eğitimleri ile ilgili Sendikalara üye olmayı seçebilir.
Örneğin büro işlerinde çalışanlar kendi alanlarında örgütlü HK Sendikasına üye olabilirken,
IT personeli Prosa sendikası üyesi olabilir.
Folketing İdaresi içinde her sendikanın üyeleri için profesyonel kulüpler
bulunmaktadır ve her birinin işyeri temsilcileri vardır. Bu temsilciler ücretleri müzakere eder
ve Danimarka Parlamentosu İdaresi istihdama ilişkin yeni politikalar tasarlaması gibi
personeli ilgilendiren diğer konularda üyeleri temsil eder.
Sendikal ilişkilerde genel iş yasaları geçerlidir. Danimarka Parlamentosu personeli için
uyarlanmış toplu sözleşmeler vardır.
3
2.6.
Aralık 2013
Finlandiya
Parlamento (Eduskunta) çalışanları da dahil olmak üzere tüm çalışanlar sendika
kurma, sendikaya katılma ve toplu sözleşme hakkına sahiptir. Bu hak Anayasa (Bölüm 13)
tarafından garanti edilmektedir. Eduskunta’da toplu sözleşme hakkı Parlamento Devlet
Memurları Kanunu ile tanınmıştır. Eduskunta’nın Parlamento memurlarının maaşlarının yanı
sıra hizmet koşullarını ve diğer unsurları düzenleyen kendi toplu hizmet sözleşmesi
bulunmaktadır. Bu sözleşme parlamento yönetimi ile sendikalar arasında müzakere edilir.
Mevcut durumda Parlamentoda temsil edilen üç sendika bulunmaktadır. Bu sendikalar
şunlardır:
Eduskunnan Ammattiosastor.r. y. ( EMO ) Aynı zamanda ülke çapında Kamu ve
Sosyal Yardımlaşma Sektörleri Sendikası (Trade Union for the Public and Welfare Sectors)
üyesidir. Parlamento memurları ve milletvekili yardımcı personeli sendikaya katılma hakkına
sahiptir.
EVY - Eduskunnan virkamiesyhdistys r. y. Bağımsız bir sendika olup ülke çapındaki
herhangi bir sendikanın üyesi değildir. Sadece Parlamento memurları sendikaya katılma
hakkına sahiptir.
Eduskunnan akavalaiset ry -Akava, Ülke çapında Finlandiya Profesyonel ve İdari
Personel Sendikaları Konfederasyonu üyesidir. Parlamento memurları ve milletvekili
yardımcı personeli sendikaya üye olma hakkına sahiptir.
Sendikalar özel hukuk kapsamındaki örgütler olarak faaliyet gösterir. Finlandiya
Parlamentosu’ndaki sendikaların tümünün, üyeleri tarafından genel kurullarında seçilmiş bir
yönetim kurulu vardır.
Sendikaların temel görevi memurların maaşları ve diğer şartları ve hizmet koşullarına
ilişkin toplu pazarlık yapmaktır. Üyeleri yasal danışmanlık yanı sıra diğer bazı kazançlardan
yararlanma hakkına sahiptir.
4
2.7.
Aralık 2013
Fransa
Millet
Meclisi
İçtüzüğünün
17.
maddesinde Başkanlık
Divanının
personel
düzenlemeleri ile Meclis Yönetimi ve personel örgütleri arasındaki ilişkilere dair kuralları
belirleyeceği hükme bağlanmıştır.
Millet Meclisi Başkanlık Divanı Yönetmeliği’nin 145. maddesi sendika hakkına
ayrılmıştır. Buna göre;
Başkanlık Divanı, Meclis memurlarının sendika ve örgütlenme hakkını tanır.
Meclis personelinin statüsü, özlük hakları, sosyal güvenlik ve emeklilik hakları ile
görev dağılımında yapılması planlanan her türlü değişiklik için sendikalara danışma
zorunluluğu bulunmaktadır.
Millet Meclis’inde üç adet sendika bulunmaktadır:
•
Millet Meclisi Görevlileri ve Personeli Ulusal Sendikası, SNAFAN
•
Millet Meclis Personeli Sendikası, SPAN-C.G.T.
•
Millet Meclisinde Çalışanların Sendikaları Özerk Birliği, USAPAN
Sendika temsilcileri Müzakere Komisyonu ve Teknik Komite toplantılarına
katılabilmektedir.
Sendikaların görüşünün alınmasını sağlayan 3 farklı mekanizma bulunmaktadır:
Müzakere Komisyonu: 3 İdare Amiri, Genel Sekreterler ve İnsan Kaynakları
Başkanından oluşur. Bu komisyon sendikaların taleplerini görüşmek üzere yılda bir kez
toplanır. Toplantının ardından, İdare Amirleri yapılması gereken çalışmaları teknik komitelere
iletirler.
-
Teknik Komitelere iki Genel Sekreter veya İnsan Kaynakları
Başkanınca başkanlık edilir. Personelin özlük hakları, sosyal ve emeklilik hakları,
sağlık güvencesi, görev organizasyonu gibi alanlara giren tüm konularda sendikalara
danışılması zorunlu olduğu için Teknik Komitelerin görev alanı hayli geniştir. İdare
Amirlerince konuyu anlatan bir rapor hazırlanması üzerine sendikalara danışılması
kararlaştırılır. Sendikalar konu üzerindeki görüşlerini sunar, idare amirleri bu
görüşlerden bir rapor oluşturduktan sonra atılması gereken adımları kararlaştırır.
5
-
Aralık 2013
Sağlık ve Güvenlik Komitesi İdari Hizmetler Başkanı ve diğer İdari
yöneticilerden oluşur. Personelin güvenliği ve sağlığını ilgilendiren konuları görüşmek
üzere yılda en az 3 kez toplanır.
-
Ayrıca, sosyal güvenlik fonlarının idaresinden sorumlu komite de
sendikaların karar alımına katılımında önemli rol oynamaktadır.
2010 yılında gerçekleştirilen seçimler sonucunda, 3 farklı sendika, Teknik Komitede
9, 4 ve 3 üye ile temsil edilmektedir. Sosyal güvenlik fonlarının idaresinden sorumlu
Komitede ise aynı sendikalar 2,1 ve 1 üye ile temsil edilmektedir.
2.8.
Hırvatistan
Parlamentoda bir sendika bulunmamaktadır. Ancak Parlamento çalışanları devlet
memurları olarak Hırvatistan Devlet ve Yerel Yönetimler Çalışanları Sendikası’na
katılabilirler.
2.9.
Hollanda
Temsilciler Meclisi ve Senato’da sendika bulunmamaktadır.
2.10. İngiltere
İngiltere Parlamentosu’nda dört sendika vardır. Hepsi de İngiltere’de Kamu
Hizmetinde eşdeğer işlerde çalışanlar dahil bir dizi örgütte personeli temsil eden ulusal
sendikalardır.
Anılan dört sendika Parlamento içinde farklı meslek ve sınıflarda personeli temsil
eder. İngiltere Parlamentosu tarafından istihdam edilen tüm personel bu sendikalardan birine
katılma hakkına sahiptir. Doğrudan Parlamento üyelerine çalışan personel için ek bir sendika
daha bulunmakla birlikte bu sendika söz konusu personeli bir grup olarak temsil edecek
şekilde resmen tanınmamıştır.
Parlamentoda sendikalar ve yönetim arasındaki müzakerelere ilişkin ‘Whitley sistemi’
olarak bilinen resmi ve yasal bir yapı bulunmaktadır. Bu sistem parlamento personelinin
şartları ve koşullarının Hükümet memurlarınınkiyle “büyük ölçüde uyumlu” olmasını
gerektiren 1978 tarihli Avam Kamarası İdaresi Yasası uyarınca uygulanan ve Hükümet
dairelerindeki memurlar için de geçerli olanla aynıdır.
6
Aralık 2013
Dört sendikanın her biri farklı şekilde oluşturulmuştur, ancak kuruluş biçimleri,
yapıları 1992 tarihli Çalışma İlişkileri ve Sendikalar (Konsolidasyon) Yasası ile uyumludur.
Genellikle her sendikanın farklı çalışma alanlarından alt grupları ve yerel temsilcileri ile bir
ana organizasyon komitesi bulunur.
Sendikaların ana işlevi personelin çıkarlarını temsil etmek, ücret ve çalışma koşulları
hakkında çalışanlar adına yönetim ile müzakere etmektir. Dört Sendika da Parlamento
tarafından tanınmıştır, yani tüm personel adına müzakerelerde bulunabilirler. İlaveten, bir
anlaşmazlık ya da bir disiplin meselesi var olduğu durumlarda Sendikalar bireysel üyelerini
temsil eder. Personelle ilgili konularda yönetim ile ortak çalışma gruplarına katılabilir.
‘Whitley Sistemi’nde Avam Kamarası yönetimi ve her sendikanın temsilcileri arasında
düzenli ortak toplantılar yapılır.
2.11. İspanya
Temsilciler Meclisinde aşağıda sıralanan çeşitli sendikal örgütlenmeler bulunmaktadır:
•
Birlik Platformu (C-G-T-CC.00.-U.G.T.)
•
Parlamento İdari Personeli Mesleki Birliği (AFAP)
•
Parlamento Teşrifatçıları Mesleki Birliği
•
Parlamento Günlük Görüşme Tutanakları Yazanlar ve Stenograflar Mesleki
Birliği
•
Parlamento Teknik-İdari Personeli Birliği
•
Parlamento Hukuk Danışmanları (clerks) Birliği
İspanya Parlamentosu Personel Yönetmeliği’nde Parlamento sendikalarının kuruluş,
işleyiş ve yönetim organlarının oluşturulması, grev ve toplu pazarlık düzenlemeleri ayrıntılı
olarak yer almaktadır.
3
Parlamento memurları, tarafsızlık görevlerine halel getirmeden herhangi bir sendika,
siyasi parti ya da yasal olarak kurulmuş derneğe serbestçe katılabilirler. Parlamento
memurlarının özlük dosyaları bu tür bağlantılara ya da görevlinin ideolojik eğilimlerine dair
verilere atıfta bulunan bilgiler içeremez. Parlamento memurları her durumda kendi kişisel
3
Staff Regulations of Spanish Parliament,
http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Organos/SecGen/Staff%20Regulations.pdf,
Erişim: 09.12.2013
7
Aralık 2013
dosyalarına serbestçe erişim hakkına sahiptir. Memurlar kişisel düşünceleri nedeniyle
kariyerlerinde ve çalışma koşullarında hiçbir şart altında herhangi bir kısıtlamaya tabi
olmayacaktır.
Parlamento memurlarının sendika ilişkisi, temsil, katılım, toplu pazarlık ve grev
haklarının kullanımı Devlet Memurları Kanununda belirtilen düzenlemeler kriteri üzerine
kurulmuştur. Temsilciler Meclisi ve Senato Başkanlık Divanları bir ortak toplantısında bu
düzenlemeleri Parlamento İdaresi için uyarlar.
Sendikal faaliyetler sendika üyeleri arasında yapılan seçimler sonucu oluşturulan
Personel Temsilcileri Kurulu ve Pazarlık Bürosu üzerinden yürütülür.
Pazarlık Bürosu’nda Parlamento İdaresi temsilcileri olarak Temsilciler Meclisi ve
Senato Başkanlık Divanından birer temsilci ile her iki kanadın Genel Sekreterleri yer alırken
personeli Personel Temsilcileri Kurulunda temsil edilen Sendikalar ve Birliklerden bu amaçla
atananlar temsil eder.
2.12. İtalya
2.12.1. Temsilciler Meclisi
Temsilciler Meclisinde sendika ilişkileri tarafları, haklarını ve işleyiş düzeylerinin
genel bir referans çerçevesini belirleyen Personel ve Hizmet Yönetmeliği ile ekindeki çeşitli
prosedürleri, temsil, sendika temsili ve müzakerelerle ilgili hükümleri düzenleyen Sendika
İlişkileri belgesi kapsamında yürütülür.
Sendika ilişkilerinde idare tarafında Başkanlık Divanı ve Personel İşleri Komitesi
sendika tarafında ise tamamı Temsilciler Meclisi Personeli arasında oluşturulan ve kuruluşu
Parlamento yönetimine bildirilen sendika örgütleri bulunmaktadır. Meclis’te 12 sendika
bulunmaktadır.
Meclis sendikaları oluşumları Başkanlık Divanı’na bildirilmesi gerekmekle birlikte
serbest örgütlerdir. Müzakerelere katılmak için sendikaların Meclisin işlevselliğini korumak
üzere bir grev hakkı iç yönetmeliği uyarlamaları ve üye sayılarının toplam personel sayısının
% 5’inden az olmaması gereklidir (temsil etme indeksi).
8
Aralık 2013
Sendikalar müzakerelere katılmak yanında danışmanlık görevi de yerine getirir,
kendilerine danışıldığında İdarenin eylemleri hakkında görüşlerini ifade etmeleri istenir.
Ayrıca sendikaların talebi üzerine ya da kendi inisiyatifiyle İdare, belirli olaylar veya idari
kararlara açıklık getirir.
Tüm Sendikaların bir Tüzüğü ve Yönlendirici Organları vardır. Her Sendika örgütüne
sendikal toplantılar için yılda 30 saat sendika izin hakkı tanınır.
2.12.2. Senato
Sendikalar Senatoda da faaliyet göstermektedir. Bazıları idarede farklı kategorilerde
çalışanları temsil eden sendikalar iken bazıları ülkede faaliyet gösteren temsil düzeyi en
yüksek sendikaların şubeleridir. Senatodaki sendika ilişkileri 2004 yılından bu yana
yürürlükte olan Senato İdari Personeli Yönetmeliği ile düzenlenir.
İtalyan Parlamentosu tarafından istihdam edilen tüm personel, bu sebeple herhangi bir
önyargıya maruz kalmadan, sendika kurmak, sendikalara katılmak ve toplu pazarlık hakkına
sahiptir. Aynı anda birden fazla sendikaya üye olmak mümkün değildir. Bir sendikanın
oluşumu Senato Başkanlığına bildirilmelidir.
Çalışanlar yılda en fazla 18 saatlik bir süre için çalışma saatlerinde işyerinde
toplantılar için bir araya gelme hakkına sahiptir. Sendika ya da işle ilgili konuları görüşmek
üzere sendikalar tarafından toplantı çağrısı yapılabilir.
Toplantılar Parlamento işlerini etkilemeyecek gün ve zamanlarda 24 saat önceden
Genel Sekretere bildirilerek yapılır. Olağanüstü durumlarda, sendikaların gerekli gördükleri
hallerde bildirim süresi 4 saate düşürülebilir.
Senato
yerleşkesi
içerisinde
sendikaların
yasal
organlarının
faaliyetlerini
yürütebilecekleri kalıcı yerler sağlanır. Senato yönetimi sendika toplantıları için uygun
odaların kullanımına da izin verir.
Sendikaların ana işlevi personelin çıkarlarını temsil etmek ve onlar adına İdare ile
hukuki durum, ücretler, çalışma koşulları ve diğer farklı konularda müzakere etmektir.
Kendilerini ilgilendiren konularda görüş alışverişinde de bulunabilirler. Üyelerinden katkı
isteyebilirler.
9
Aralık 2013
Her yasama yılı başında Başkanlık Divanı personel sorunları için daimi bir temsil
organı atar. Başkanlık Divanı yönergelerine uygun olarak bu organ sendikalar ile müzakere
masasına oturur. Daha sonra varılan anlaşmalar Başkanlık Divanı’na sunulur. Anlaşmaya
varılamaması durumunda Başkanlık Divanı Sendika temsilcileri ile doğrudan görüşür.
Daimi organ sendikaların en az üçünün yazılı isteği üzerine toplantı çağrısı yapar.
İstekte görüşme konularının belirtilmesi gereklidir. Faaliyetlerini yürütmek için her sendika,
ayda en fazla 120 saate kadar olmak üzere, her kayıtlı üyesi için ayda 2 saat izin alabilir.
2.13. İrlanda
İrlanda Parlamentosunda sendika bulunmamaktadır. Parlamento personeli kendi kamu
hizmeti derecelerine uygun bir birlik ya da derneğe veya kendi mesleki profesyonel/teknik
konumlarına uygun sendikaya katılmakta serbesttir.
2.14. İzlanda
İzlanda Parlamentosu Althingi’de personel için bir sendika bulunmaktadır. Parlamento
tarafından
istihdam
edilen
personel
sendikaya
üye
olabilir.
Hükümet Görevlileri Kanunu’nun 51. maddesine göre Althingi Başkanı çalışanlarından
sorumludur ve bir bakan ya da kamu kurumları yöneticileriyle aynı şekilde bu Kanuna uygun
olarak Althingi çalışanlarının hakları ve görevleri ile ilgili kararları alır. Ek ücret alımında
erkekler ve kadınlar için fırsat eşitliği sağlayıcı kurallar koyma ve bir personelin disiplin suçu
nedeniyle geçici süreyle görevinden uzaklaştırılması prosedürüyle ilgili konularda Althingi
Başkanı Bakanların kendi çalışanlarına dair kullandıkları yetkiyi Althingi çalışanlarına
yönelik olarak elinde tutar. Geçici süreyle görevden uzaklaştırmada parlamentoyu temsilen bir
ve sendikayı temsilen iki kişiden oluşan bir komite görevden uzaklaştırma nedenlerine dair
gerekçeli görüşünü açıklar.
Sendikanın başlıca rolü personeli arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi ile ücretleri ve
çalışma ortamını iyileştirmektir. Bu rol Althingi Başkanı ile sendika üyelerinin ücretlerini ve
çıkarlarını korumak için müzakere edilerek yerine getirilir. Sendika ayrıca, üyelerine eğitim
merkezleri, mağazalar ve çeşitli hizmetlerden indirimler sağlamaya çalışır. Sendika Yönetim
Kurulu yılda bir kez yapılan genel kurulda en az bir yıl için seçilen bir başkan ve dört üyeden
oluşur. Yönetim kurulu ve özel komiteler sosyal etkinlikler düzenlemek, birlikte seyahatlere,
10
Aralık 2013
tiyatrolara giderek üyeleri arasındaki bağları güçlendirir. Sendika, üyeleri için bir yardım fonu
yönetir.
Sendika, Parlamento çatısı altında 42 personelin görev yaptığı İzlanda Ulusal Denetim
Ofisi ve 8 personelin görev yaptığı Althingi Ombudsmanı personel sendikaları ile işbirliği
yapmakta; Althingi Başkanı ile müzakere, bir tatil fonu ile bir eğitim fonu çalıştırma
konularında bu sendikalarla ortak hareket etmektedir.
2.15. Litvanya
Parlamentoda (Seimas) üç adet sendika bulunmaktadır.
•
Seimas Çalışanları Sendikası
•
Seimas Hizmet Emekçileri Sendikası (İş Kanunu uyarınca sözleşme ile
istihdam edilenler dahil)
•
Seimas Devlet Memurları Sendikası.
Üç sendika da personelin girişimiyle kurulmuştur. İdarenin başındakiler ve siyasi
güvene dayalı çalışan personel (milletvekili danışmanları, siyasi parti gruplarının sekreterleri)
hariç Seimas’da istihdam edilen her kişi bu sendikalara katılabilir.
Tüm sendika örgütlerinin yönetim organları tipik bir yapıya sahiptir: Genel Kurul,
tümü Genel Kurul tarafından seçilen Başkan, İcra Komitesi, Denetim Komisyonu. Sendika
örgütlerinin başlıca görevi İdare önünde üyelerinin çıkarlarını temsil etmektir.
2.16. Macaristan
Macaristan Millet Meclisi’nde Parlamento Çalışanları Birliği (Corporation System of
the Parliamentary Employees) (ODÉSZ) adı altında bir sendika bulunmaktadır. 1989 yılında
Parlamento, Cumhurbaşkanı ve Başbakanlığın girişimleriyle kurulmuştur. ODÉSZ’a giriş ve
çıkışlar gönüllülük temelindedir. Uygulamada emekliler ya da diğer kurumlardan memurlar
da girebilir.
Görevleri arasında çalışanların çıkarlarını korumak ve temsil etmek, çalışanların mali
ve sosyal çıkarlarını korumak, daha iyi bir yaşam ve daha iyi çalışma koşulları sağlanması
için çalışmak yer alır.
11
Aralık 2013
2.17. Norveç
Norveç’te tüm çalışanlar, Parlamento İdaresi çalışanları dahil, sendika kurmak,
sendikaya katılmak ve toplu pazarlık yapmakta serbesttir.
Norveç, 1948 tarihli ve 87 nolu ILO Sözleşmesini (Sendika Özgürlüğü ve
Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi) 1949 yılında ve 1949 tarihli ve 98 nolu ILO
sözleşmesini (Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı) 1955 yılında onaylamıştır.
Norveç Parlamento İdaresinde temsil edilen halen üç sendika bulunmaktadır:
•
Norveç Sendikalar Konfederasyonu’nun (LO) bir parçası olan Norveç Kamu
Hizmeti Sendikası (NTL) yerel şubesi,
•
Meslek Sendikaları Konfederasyonu (YS) bir parçası olan STAFO’nun yerel
şubesi,
•
Yükseköğretim görmüş profesyonellerin ücret ve çalışma koşullarını
iyileştirmeyi hedefleyen Norveç Profesyoneller Birlikleri Federasyonunun
(Akademikerne) bir parçası olan Akademikerne’nin yerel şubesi.
Kuruluş tarihleri hayli eskilere giden sendika şubeleri Parlamentoda uzun yıllardır
temsil edilmektedir. NTL ulusal düzeyde 1947 yılında, STAFO ulusal düzeyde 1923 yılında
ve Akademikerne ulusal düzeyde ve parlamentoda 1996 yılında kurulmuştur. Parlamento
İdaresinin tüm çalışanları NTL ve STAFO’nun yerel şubelerine üye olabilirler. Akademikerne
üyesi organizasyonlardan birine üye olan çalışanlar, Akademikerne yerel şubesine üye olma
hakkına sahiptir. Aynı anda birden fazla sendikaya üye olmak mümkün değildir.
Her üç sendikanın da yerel şube üyeleri tarafından seçilmiş yerel yönetim kurulu
vardır. Üç sendikanın liderleri kendilerini ilgilendiren meselelerle ilgili görüş alışverişinde
bulunmak veya kamu çalışanları için ulusal düzeyde anlaşmaya varılmış toplu sözleşmelere
göre çeşitli konularda tartışmak ve / veya müzakere etmek için genel müdür ya da onun
temsilcileri ile düzenli olarak buluşur. Sendikaların yerel şubelerinin ana işlevlerinden biri,
üyeleri adına ücret artışlarını bireysel düzeyde müzakere etmektir. Bu müzakereler genellikle
her sonbaharda yapılır.
2.18. Polonya
Polonya Millet Meclisi’nde (Sejm) iki sendika bulunmaktadır:
12
Aralık 2013
- Bağımsız ve Öz-Yönetimli Sendika ‘Dayanışma’ - Sejm şubesi
- Bağımsız ve Öz-Yönetimli Sejm Çalışanları Sendikası.
Çalışanlar hali hazırda var olan ve faaliyette bulunan büyük bir sendikaya (örneğin,
Bağımsız ve Öz-Yönetimli Sendika ‘Dayanışma’ya) katılabilir ve istihdam edildikleri şirkette
bu sendikanın bir iç örgütsel birimini oluşturabilir.
Sejm sendika örgütleri Sejm çalışanları tarafından oluşturulmuştur ve Sejm
personelinin her üyesi bu sendikalara katılabilir. Personelden sadece küçük bir azınlık
sendikal örgütlere katılmıştır.
Sendikalar Kanunu’na göre sendika kurma ve sendikalara katılma hakkı çalışanlara
istihdam ilişkisi temeli aranmaksızın verilecektir. Bir sendika, sendika kurma hakkına sahip
en az 10 kişi tarafından alınan kuruluş kararı ile kurulur. Sendikanın kuruluşuyla ilgili kararı
veren kişiler sendika tüzüğünü kabul ederek 3-7 üyeden oluşan kurucu komiteyi atar.
Sendikaların Ulusal Mahkeme Kütüğüne (National Court Register) kayıtlı olması gerekir. Bir
şirket ya da bir kurumda örgütlenen sendika sayısında bir sınırlama yoktur. Sendikalar 1991
tarihli Sendikalar Kanunu ve 1974 tarihli İş Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösterir.
Bağımsız ve Öz-Yönetimli Sejm Çalışanları Sendikası’nın yapısı sadedir. Yedi kişilik
yönetim kurulu, üç kişilik denetim kurulu ve üyelerden oluşur. Sendikalar genellikle uygun
çalışma ve dinlenme koşullarının oluşturulması çalışmalarına katılırlar. Tüm çalışanlar için
bazı etkinlikler düzenlerler (örneğin çocuklar için Noel partisi) ve üyelerini desteklerler.
2.19. Portekiz
Parlamento Çalışanları Sendikası (Sindicato dos Funcionários Parlamentares)
parlamento çalışanları tarafından 1985 yılında kurulmuştur ve parlamento görevlilerinin
% 87’sini temsil etmektedir.
Parlamento için çalışan her memur ya da görevli sendikaya katılabilir. Ayrıca, sabit bir
görevleri olmasa bile düzenli ve sürekli bir şekilde altı aydan fazla süreyle Parlamentoya iş
yapan herhangi bir kişi de sendikaya katılabilir.
Sendikanın kendi tüzüğü ve aşağıda sayılan organları vardır:
13
Aralık 2013
- Genel Kurul - ana müzakere organdır ve Sendikanın tüm üyelerini bir araya getirir.
Bir Başkan, bir Başkan Yardımcısı ve iki Sekreterden oluşan bir divanı vardır.
- Yönetim Kurulu - Bir Başkan ve bir Başkan Yardımcısı dâhil 7 üyeden oluşur.
- Denetleme Kurulu - Sendikanın mali yönetimini denetler ve üç üyeden oluşur.
Sendikanın, Tüzüğünün 5. maddesinde tanımlanan geniş yetkileri vardır. Özetle,
Sendika üyelerini iş ilişkileri bağlamında veya işyerindeki haklarına ilişkin doğabilecek tüm
konularda yasal açıdan onlara yardımcı olarak savunur.
Sendika parlamento görevlilerinin toplu temsilinden de sorumludur. Yani çalışma
koşulları ile ilgili tüm konularda Parlamento İdaresi (Parliament’s Administration Board) ile
görüşür ve parlamento görevlilerinin profesyonel statüsünü ve çalışma koşullarını ilgilendiren
yasaların yapımına katılır.
Sendikanın iki temel ilkesi vardır:
- Özgüllük ilkesi - Parlamentonun çalışma koşullarının özgünlüğü nedeniyle Sendika
özellikle parlamento görevlilerinin çalışmalarını etkileyen, onlara özgü konularla ilgilidir.
Bağımsızlık ilkesi – Tıpkı Parlamento çalışanlarının genel bir ödev olarak tarafsızlık
ilkesi temelinde çalışmaları gerektiği gibi, Sendika da bağımsızlık ilkesiyle yönetilir. Bu,
Sendikanın bağımsız olduğu ve herhangi bir sendika federasyonuna katılamayacağı,
Başkanlık bürosunda veya parlamento gruplarında çalışanları üyeliğe kabul edemeyeceği
anlamına gelir.
Parlamento Çalışanları Sendikasının temsil ettiği % 87 dışında kalan % 13,
Portekiz’deki devlet memurlarını temsil eden sendikalar gibi diğer sendikalara üyedir ya da
herhangi bir sendikaya katılmamayı tercih etmişlerdir.
2.20. Rusya Federasyonu
2.20.1. Federal Konsey (Parlamento Üst Kanadı)
12 Ocak 1996 tarihli “Sendikalar ve Sendikal Haklara Dair Kanun” hükümleri
kapsamında Rusya Federasyonu Parlamentosu üst kanadı Federal Konsey İdari Teşkilatında
14
Aralık 2013
memurların ve Milletvekili danışmanlarının üyesi olduğu bir sendika bulunmaktadır. Toplu
sözleşmeye ilişkin düzenlemeler hazırlık aşamasındadır.
Sendika, kurduğu komisyonlar aracılığıyla kitle örgütlenmesi; kültürel, spor ve sağlık
faaliyetleri; Federasyon Konseyi çalışanlarının konut sorunları; yemek ve sağlık hizmetlerinin
denetimi ile sosyal güvenlik sorunları üzerine çalışmalar yürütmektedir. Personelin çalıştığı
birimlerde sendika en alt düzey örgütlenmeye sahiptir. Sendikanın temel işlevi üyelerinin
temsili ile onların sosyal haklarını, çalışma haklarını ve siyasi haklarını işveren ve idarecilerle
karşılıklı iletişim içinde savunmaktır.
Sendikanın faaliyetleri arasında, ücretlendirme ve iş hayatına ilişkin uyuşmazlıkların
çözümüyle ilgili sistem kurulmasına katılım; sosyal güvenlik; işverenin ve idarecilerin iş
mevzuatına uygun hareket ettiğinin denetimi; kültürel faaliyetler ve bilinçlendirme
faaliyetleri; sendika üyelerinin ve yakın akrabalarının eğitim, sağlık ve eğlence
organizasyonlarına yardım etme ve sendika üyelerine maddi yardım sağlama da
bulunmaktadır.
2.20.2. Duma (Parlamento Alt Kanadı)
Rusya Federasyonu Parlamentosu alt kanadı Duma’nın idari teşkilatında çalışanların
üye olabildikleri Rusya Kamu Kurumları Çalışanları Moskova Bölgesel Örgütlenmesi Duma
Sendika Birimi adıyla bir sendika bulunmaktadır. Rusya Kamu Kurumları Çalışanları
Sendikası Tüzüğüne göre üyelik aidatını ödeyen ve Tüzük hükümlerini kabul eden Duma
çalışanları ilgili sendikaya üye olma hakkına sahiptir.
Duma’daki sendika örgütlenmesi 6 kişilik bir yönetim kuruluna ve -çalışma koşulları
ve disiplin meseleleri, örgütsel sorunlar, sosyal meseleler, üyelerin korunmasına ilişkin
meseleler ve bütçe sorunları üzerine çalışan- 5 komisyona sahiptir. Sendikanın temel işlevi
çalışanların çıkarlarını korumak ve idareyle bu konuda müzakerelerde bulunmaktır.
Sendikanın diğer faaliyetleri arasında yetimlere yardımda bulunmak, spor aktiviteleri organize
etmek ile çocuklar ve yetişkinler için boş zaman etkinliği organize etme gibi aktiviteler yer
almaktadır.
15
Aralık 2013
2.21. Slovakya
Parlamentoda personel sendikası vardır. Kamu Kurumları Sendikaları Birliğine bağlı
olan sendikaya Parlamento çalışanları ve emeklileri üye olabilmektedir.
Parlamentodaki sendika bünyesinde rotasyon usulü başkanlık yapılan küçük bir
yönetim kurulu bulunmaktadır. Sendikanın başlıca görevi her yıl toplu pazarlık görüşmelerini
yürütmek, personel için daha uzun tatil, mali yardımlar, çalışma süresinin azaltılması gibi
daha iyi şartlar sağlanmasına çalışmaktır.
Sendikanın diğer faaliyetleri arasında spor ve serbest zaman faaliyetleri vardır. Her yıl
sendika üyeleri için bazı Avrupa Parlamentolarına gezi düzenlenir ve diğer ülkelerdeki
meslektaşlarının nasıl çalıştığını görme imkanı sağlanır. Ayrıca çocuklar ve yaşlılar için
etkinlikler yapılır. Üyeler arasında dayanışma bilinciyle sosyal durumu sorunlu olanlara mali
destek olunur.
2.22. Slovenya
Parlamento sendikası gibi bir temsil örgütü Millet Meclisinde faaliyet göstermekte
olup Kamu Sektörü Serbest Sendikaları Birliğinin bir parçasıdır. Milletvekilleri de dahil
olmak üzere, her parlamento çalışanı sendikaya katılabilir. Sendika, Kamu Sektörü Sendikası
Tüzüğü ve Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösterir.
Parlamento sendikası, çalışanlar, personel planlaması, iş güvenliği, iş sınıflandırması
ile ilgili olarak alınan kararlara katılır ve disiplin işlemlerinde personelin yasal desteğe ihtiyaç
duyması halinde destek sağlar.
2.23. Yunanistan
Parlamento Çalışanları Birliği (The Parliamentary Workers’ Association) parlamento
çalışanları tarafından 1953 yılında kurulmuştur ve parlamento görevlilerinin % 100’ünü
temsil etmektedir. Yunan Parlamentosu için çalışan her memur veya görevli katılabilir.
Kendi Tüzüğüyle yönetilen Birliğin aşağıda sayılan yönetim organları vardır:
- Genel Kurul -ana müzakere organıdır ve birliğin tüm üyelerini bir araya getirir. Bu
toplantıda yapılan oylama ile Yönetim Kurulu ve Denetim Komitesi seçilir.
16
Aralık 2013
- Yönetim Kurulu - iki yıllık bir görev süresi için seçilen 7 üyeden oluşur. Yönetim
Kurulu, bir Başkan, bir Başkan Yardımcısı, bir Katip ve bir Sayman seçer;
- Denetim Komitesi - iki yıllık bir görev süresi için seçilen 3 üyeden oluşur. Denetim
Komitesi Yönetim Kurulunu kontrol eder, Birliğin mali yönetimini denetler.
Birliğin yetkileri Tüzüğünün 2. maddesinde tanımlanır. Birlik, üyelerinin emek,
finans, sigorta, sosyal ve sendikal haklarını savunur. İşyerinde hakları veya iş ilişkileri
bağlamında doğabilecek tüm konularda yasal olarak onlara yardımcı olur. Birlik, parlamento
görevlilerinin toplu olarak temsilinden de sorumludur. Çalışma koşulları ile ilgili tüm
konularda Parlamento İdaresi ile müzakere eder. Parlamento çalışanlarının mesleki statülerini
ve çalışma koşullarını ilgilendiren yasaların yapımına katılır.
Yunan Parlamento İdaresi çalışanları devlet memurudur ve diğer devlet memurlarıyla
aynı statüye sahiptir. Parlamento Çalışanları Birliği gibi sendikalarda örgütlenmek hakkına
sahiptirler ve Yunanistan’da ADEDY kısaltmasıyla bilinen sendikal örgüt Devlet Memurları
Konfederasyonu üyesidirler. Bu Konfederasyon Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’na da
üyedir.
3. DİĞER ÜLKELER
3.1.
Azerbaycan
Azerbaycan Parlamentosunda (Milli Meclis)
Parlamento idari teşkilatı çalışanları
tarafından bir sendika oluşturulmuştur. Bu sendikanın faaliyetleri Sendikalar Kanununca
düzenlenir. Beş yılda bir yapılan sendika genel kurulunda sendika yönetim kurulunda yer
alacak başkan, başkan yardımcısı ve üyeler seçilir.
3.2.
İsrail
Knesset’te bir sendika vardır. Knesset’in daimi personeli bu sendikaya katılma ve
seçilme hakkına sahiptir. Sendika, ulusal sendikaların çatısı altında faaliyet gösterir.
Başlıca faaliyetleri arasında çalışanların haklarını savunmak, çalışma koşullarını
geliştirmek, Knesset yönetimi ile bir iletişim kanalı oluşturmak ve kültürel etkinlikler
düzenlemek bulunmaktadır.
17
3.3.
Aralık 2013
Kanada
Parlamento çalışanları Kanada Kamu Hizmeti Birliği Sendikasının / Public Service
Alliance of Canada union (PSAC) bir parçasıdır. 4
PSAC kamu hizmeti içinde 40 meslek grubunu temsil eden 16 personel birliğinden
gelen delegeler tarafından 1966 yılında kurulmuştur. Avam Kamarası, Senato ve Parlamento
Kütüphanesi için çalışanlar PSAC’a katılmakta serbesttir, ancak parlamenterler ve onların
yardımcı personeli sendikaya üye olamaz.
PSAC, üyelerinin yaşam kalitelerini artırmak hedefiyle sağlıklı ve güvenli bir çalışma
ortamı teşvik etmekten işverenlerle toplu pazarlık görüşmelerine, üyelerinin haklarını
savunmaya kadar işyeri ilişkileri ile ilgili çeşitli faaliyetler gerçekleştirmektedir.
4
Public Service Alliance of Canada, http://psacunion.ca/home, Erişim: 10.12.2013
18

okumak için tıklayın - Sime-Sen

Transkript

Benzer belgeler

bulgarıstan`da bağımsız sendıkalar konfederasyonu`na bağlı

kesk lütfetti

Önde Kamera Arkada Dayanışma!

Krakow Rapor

Sosyal haklar

Folder TIE2013 _turks_ _07-02-2013

Yetkili Sendika Belirleme Çalışmaları

Demir ve Baykara/Türkiye – 34503/97 Madde 11 - HUDOC