Terfezia boudieri Chatin`ninGüneydoğu Anadolu Bölgesindeki Yayılışı

SG–002
Microfungi Diversity on Betulaceae in Uludağ Forests
Hasan Akgül, Demet Yılmazkaya
Gaziantep University, Arts and Sciences Faculty, Department of Biology, Gaziantep, Turkey,
[email protected]
Objectives: This research was carried out within the boundaries of Uludağ Forests of Bursa
province to identify microfungi diversity on the trees of the Betulaceae family between the years
of 2002 and 2008.
Materials and Methods: The material for this study was collected from trees of Uludağ Forests and
its surroundings between 2002 and 2008. The fungal materials were taken to the laboratory, then
macroscopic and microscopic measurements were performed. Using the overall data, obtained from
the field and laboratory, they were identified with the help of Allescher, 1901; Ellis & Ellis, 1987;
Ignataviciüte & Treigiene, 1998; Mel’nik, 1997; Merejko, 1980; Saccardo, 1972; Smitskaya et al.,
1986; Teterevnikova-Babayan et al., 1983; Vasil’yevskiy & Karakulin, 1937 and Yachevsky, 1913,
1917. The systematics of the taxa are in accordance with Kirk et al. (2008) and index fungorum
website. The samples are kept at Uludağ University, Arts and Science Faculty, Department of
Biology, Bursa,Turkey.
Results: In this study, 22 microfungi species of Ascomycota division (Anthostoma decipiens (DC.)
Nitschke, Asteroma carpini (Lib.) B. Sutton, Bertia moriformis var. multiseptata Sivan., Cheirospora
botryospora (Mont.) Berk. & Broome, Cytospora decorticans Sacc., Diatrype disciformis (Hoffm.)
Fr., Diatrypella placenta Rehm., Dothiorella dryophila Sacc. & Briard, Eutypa acharii Tul. &
C. Tul., Hypoxylon cohaerens (Pers.) Fr., Hypoxylon crustaceum (Sowerby) Nitschke, Hypoxylon
fuscum (Pers.) Fr., Hysterium angustatum Alb. & Schwein., Melanconium apiocarpon Link,
Melanconium bicolor Nees, Melanconium stromaticum Corda, Melogramma bulliardi Tul. & C.
Tul., Microdiplodia iliceti Sacc., Myxosporium carpini Peck, Passalora bacilligera (Mont. & Fr.)
Fresen., Stilbospora macrosperma Berk. & Broome, Tubercularia vulgaris Tode) were determined.
Conclusion: As a result of this study, 22 microfungi species in 18 genera belongs to Ascomycota
were identified.
Key words: Microfungus, Ascomycota, Betulaceae, Turkey
SG–003
Terfezia boudieri Chatin’nin
Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Yayılışı
Abdunnasır Yıldıza, Hilal Acayb
Dicle Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Diyarbakır, [email protected]
b
Mardin Artuklu Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Mardin
a
Amaç: Terfezia boudieri’nin Akdeniz bölgesi’nde Kıbrıs, Cezayir, Suriye, Tunus, Fransa, İspanya,
İtalya ve Libya’da doğal olarak yetişmektedir (Marchand, 1976). Ayrıca Ortadoğu’da; Suriye’nin iç
262
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr
kesimleri, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da yetiştiği belirtilmektedir. Bu mantarın Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nde de yetiştiği bilinmektedir. Fakat Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiği alanların
bilinçsizce kullanılması sonucu zarar görmektedir. Dolayısıyla, bu türün, yetişme alanı giderek
azalmaktadır. Doğada yetiştiği alanda da anız yakma, tarımsal ilaçların bilinçsizce kullanımı, aşırı
hayvan otlatma vb gibi etkenler nedeniyle, mikorizi olarak yetiştiği Helianthemum salicifolium’nın
azalması nedeniyle bu türün geleceği tehlike altına girmektedir. Bu nedenle; bu türün Güneydoğu
Anadolu Bölgesinde yayılışının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Çalışmamızda kullanılan örneklerden T. boudieri, arazide yapılan
çalışmalar sonucu doğadan sağlanmıştır. Bu türün arazide yetiştiği alanların saptanmasında yöre
halkından faydalanılmıştır. T. boudieri’nin teşhisi GÜCİN (1983)’e göre yapılmıştır. T. boudieri’nin
birlikte mikoriz olarak yetiştiği H. salicifolium’un teşhisi ise CULLEN ve COODE (1965)’e göre
Dicle Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı Öğretim
Üyesi Prof. Dr. A. Selçuk Ertekin’den yardım alınarak yapılmıştır.
Bulgular: T. boudieri çalışma bölgesinde, biyolojik özelliği itibariyle Mart’ın sonu ile en fazla
Mayıs ayının ilk haftasını kapsayan sürelerde yetiştiği saptanmıştır. Su tutma kapasitesi az olan
ve çabuk kuruyan, geçirgen ve kumlu topraklarda sıcaklığın 20 ºC civarında olduğu dönemlerde
toprağı kabartıp, çatlatarak yerini belli etmektedir. Yaptığımız çalışmada T. boudieri Urfa –
Viranşehir’in Şahinli (Sesik), Yüceler (Alya), Ulaklık (Habara), Baştuğ (Tavuk), Alakonak (Cinez)
köyleri çevrelerinde, Urfa – Hilvan - Şapeli, Bahçecik, Ağveren, Karaburç köy çevrelerinde,
Urfa–Ceylanpınar–TİGEM (Çiftlik arazisi) sahasında değişik mıntıkalarda geniş alanlarda, Suriye
sınırına yakın geniş alanlar(Cewre), Erbit köyü çevresi, Urfa – Bozova – Canbek köyü, Urfa –
Siverek – Bucak, Kefernan, Güngörmez, Herbılas, Sadi köy çevrelerinde ve Urfa – Ceylanpınar
- Matla köyü çevresinde tespit edilmiştir. Mardin ‘de ise; Mardin – Merkez - İncekuyu (Bizıravi),
Dara, Yukarı Aydın, Ambar, Güneyli, Sarınca, Sulak, Tandır, Akıncı, Sereçke köy çevreleri, Mardin
– Kızıltepe - Işıklar köyü çevresi, Mardin – Nusaybin - Güneybakan, Tepeveren, Açıkyol, Yolbindi,
Yandere, Şabane köy çevreleri, Mardin – Mazıdağı – Şanlı ve Deşan köy çevreleri, Mardin – Derik
- Denktaş, Kızlar, Kuyucuk, Pirabbas köy çevrelerinde tespit edilmiştir.
Sonuç: Doğa’da T. boudieri, H. salicifolium ile birlikte mikoriz olarak yaşamaktadır. Bir anlamda,
doğa koşullarında bu mantar türünün, gelecekte de bulunması, belirtilen bu bitki türünün
varlığına bağlıdır. Bu nedenle; bu mantarın ve bitkinin yetiştiği alanların koruma altına alınması
gerektiğini düşünmekteyiz. H. salicifolium’un kültürü yapılarak elde edilen tohumları, T. boudieri
sporları ile enfekte ederek Ekim veya Kasım ayında uygun arazilere serpilmesi şeklinde belki bu
mantarın üretimi artırılabilir. Kısa vadede uygulanabilir bir proje olarak ele alınması gerektiğini
düşünmekteyiz.
Anahtar Kelimeler: Terfezia boudieri Chatin, Yayılış, Güneydoğu Anadolu
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr
263