çocuklarla cinsel gelişimlerini konuşmak

“Bilgi Toplumunun Okulu”
EKİN KOLEJİ P.D.R.H. servisinin ayda bir yayınlanan süreli yayınıdır. Yıl: 4 Sayı: 36 NİSAN-MAYIS. 2007
ÇOCUKLARLA
CİNSEL GELİŞİMLERİNİ
KONUŞMAK
“ ÇOĞU KEZ CİNSELLİĞİMİZLE İLGİLİ SORU SORMANIN AYIP
OLDUĞU ÖĞRETİLDİĞİNDEN, DOĞRU YANITLARI YANLIŞ YERLERDE
ARAMADIK MI?”
İLKİM ÖZ
YAYIN KÜNYESİ
PDR YAYINLARI
1
BÜYÜMEK
GELİŞMEK
VE
KARAR VEREBİLMEK
Genel Koordinatör
Behçet YAVUZ
Büyüme süreci, gencin bedeninin yanı sıra tüm kişilik
yapısının hızla değişip olgunlaştığı bir dönemdir. Bu süreçte
genç, anne babasının çocuğu olmaktan çıkıp bağımsız bir
birey olmaya yönelmektedir. Ergenlik yıllarında gencin, her
cinsten arkadaşları ile kurduğu ilişkiler farklılaşmakta, bazen
arkadaş etkisi ile istemediği veya benimsemediği
davranışları gösterme eğilimi artmaktadır. Gencin cinsellikle
ilgili doğru kararlar vermesi, kadın veya erkek olmaya uyum
sağlaması ve değişmekte olan cinsiyet özelliklerine alışması
zaman almaktadır. Gelecekle ilgili yaşam hedeflerini
belirlemek, ileride yöneleceği mesleği seçmek ergenin karar
vermesi gereken temel konular arasında yer alır. Bütün
bunlar büyüme sürecinin doğal bir parçasıdır. Tüm süreç
boyunca, gencin kendi kararlarını vermeyi öğrenmesine,
ayakları üzerinde durabilmesine, özetle bağımsız bir birey
olabilmesine yardımcı olmak çevresindeki yetişkinlerin en
temel görevidir.
Bilim Kurulu
Yavuz GÜNEŞ
Rezan TURHAN
Simge KARAGÜLLE
Düzelti
Gülay ÖKTEM
Aylin KAMA
Eda TİMMES
Dizgi-Tasarım
Mehmet Aksu
Baskı
Habibe AYDOĞMUŞ
Özel Ekin İlköğretim
Okulu - İZMİR
Tel:02328447475
Fax:02328447484
www.ekin.k12.tr
[email protected]
CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMİ
İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı
©İzinsiz kullanılamaz,
kaynak gösterilerek
alıntı yapılabilir.
Sevgili velilerimiz,
Çocuğumuzla cinsel sağlık gelişimini konuşabilmek, onun hem doğru bilgilere
ulaşmasını sağlamak hem de cinsel kimlik algısının oluşmasına yardımcı olmak demektir.
Anne-babalar
bu konuda
çocuklarının temel eğitimcisidirler. Değerlerini inanışlarını
çocuklarına geçirmek onların sorumluluğundadır.
EMPATİ adına
İÇERİK
•
•
•
•
•
•
•
Başlamadan önce,
Cinsel sağlık eğitimi; ’’ Ne zaman ?’’ , ‘’ Ne şekilde? ’’ ve ‘’ Kim tarafından?’’,
Gelişim dönemlerine göre değişen bilgiler,
Cinsel sağlık eğitimi ile ilgili kafamıza takılanlar,
Okulda yaptığımız çalışmalar,
Cinsellikle ilgili kafamıza takılanlar,
Sonuç.
İLGİLİ KAVRAMLAR
Cinsel kimlik
: Kişinin biyolojik olarak cinsel özelliklerini yansıtmasıdır.
Mastürbasyon
: Kendi kendini uyarma (mastürbasyon) davranışı. Genital bölgeyi elle veya bir
nesneyle uyarma, yüzükoyun yere uzanıp sürtünme gibi pek çok şekilde görülebilir, yalnız kaldığı anlarda
çocuğun daha çabuk aklına gelir, uykuda tekrarlayabilir, hatta başkalarının varlığında dahi engellenemez
noktalara gelebilir. Yoğunluğu gittikçe azalır, altı yaşından sonra kaybolur veya seyrek görülür.
BAŞLAMADAN ÖNCE
Dorothy Corkille Briggs diyor ki “ Eğer cinsellik eğitimi üremenin gerçeklerini anlatmakla sınırlı
olsaydı, sorumluluğumuz baba-oğul ya da ana-kız sohbeti veya iyi bir kitapla çözülebilirdi”
Çocuklarımızın cinsel gelişimleri ile ilgili eğitim, bilgilendirmek veya yalnızca üremeyi, büyüme gelişmeyi
konuşmakla sınırlı kalmıyor. Bu eğitim çalışması, çocuğunuzun cinsiyetini kabulünüzden başlayarak anne
baba olarak birbirinize karşı tutumlarınızı da içine alan uzun bir süreci gerektiriyor. Çünkü burada yapılması
gereken çocuğa hem gerekli bilgileri vermek hem cinsel kimlik oluşturması için uygun davranış ve duygu
geliştirmesinin ortamını hazırlamaktır.
Çocuklarla cinsel gelişimlerini konuşmak çoğu kez anne babaların biraz çekinerek yaklaştıkları bir
konu olabilmektedir. Çünkü cinsel sağlık eğitimi, seks eğitimi olarak da anlaşılabilmekte ve ebeveynleri
kaygılandırabilmektedir. Oysa artık yurt dışında bazı okullar programlarına seks eğitimi dersi koyabilmekte,
anne babalar ise bu konuda daha çok bilinçlenmekte, uygun yaklaşımları öğrenmeye çalışabilmekteler.
Çocuğun gelişimi bütünlük gösterir. Onun cinsel gelişimi bu bütünün parçalarından biridir. Bilişsel,
duygusal, sosyal, bedensel gelişim alanlarında olduğu gibi çocuk, bu konuda da bir eğitim almalı;
bilgilenmesi rastlantılara bırakılmamalıdır.
Konuya başlamadan önce eğitim veren açısından dikkat edilmesi gereken birkaç noktaya değinmek
istiyoruz. Bilgilendirmeyi doğru yürütmek açısndan eğitim veren kişilerin eğitimini, hazırlığını önemli
görüyoruz.
• Çocukların bakış açısını bilmek, ( Yaş düzeylerine göre değişen bakış açılarını.)
• Çocuğun neyi öğrenmek istediğini bilmek,
• Kendi tutumlarımıza ve verdiğimiz mesajlara dikkat etmek,
• Bilgilendirmeyi doğru yönetmek,
Çocukların bakış açısını bilmek: Yaşadıkları sorunlara çözüm ararken ve davranırken küçük
çocukların algılayışları, anlayışları ve yaşam deneyimlerinin yetişkinlerden farklı olduğu unutulmamalıdır.
Küçük çocuklar genellikle soyut kavramları anlamakta güçlük çekerler. Örneğin bir bebeğin annenin
karnında büyüdüğü anlatıldığında, bebeğin annenin midesinde yiyeceklerle karışık olduğu tarzında
düşünebilirler. Bu nedenle onun geri bildirim yapması beklenmeli, neyi anladığı bilgisine ulaşılmalıdır.
Ergenler ise eleştiren ve akıl veren tutumlardan hoşlanmazlar. Kaygılı, yönlendiren, eleştiren tutumlar eğitim
çalışmasının sağlıklı gitmesini engeller. ( Daha sonraki bölümlerde aile tutumlarına değineceğiz.)
Çocuk neyi öğrenmek istediğini bilmek: Çocuğun bu konudaki eğitimi onun soruları ile başlar. O
hazır olmadan bilgilendirme veya eğitim çalışması etkili olmayabilir. Ailenizde kabul edici açık bir iletişim
söz konusu ise ve çocuk yargılanıp suçlanılmayacağını düşünüyorsa merak ettiği konularda rahatlıkla sorular
sorabilir. “Gelişim Dönemlerine Göre Değişen Bilgiler“ bölümünde çocukların yaş dönemlerine göre
öğrenmek istedikleri konulara değineceğiz.
Tutumlarımız ve verdiğimiz mesajlar: Mesajlarda; ne söyleyeceğimiz, nasıl söyleyeceğimiz ve neleri
söylemeyeceğimiz belirlenmelidir. Çocuğumuza verdiğimiz mesajlar aynı zamanda bizim değer ve
tavırlarımızı yansıtır. Örneğin bir duruma karşı sözel cevap vermesek bile yüz ifademiz güçlü mesajlar
oluşturabilir. Bunun yanında sosyal olarak, şarkılarla, TV programları ve reklamlarla çevremizden birçok
mesajlar verilmektedir.
Anne babalar vermek istedikleri mesajın ne olacağı üzerinde karar verdikten sonra, bu mesajları
çocuğun sorularına cevap olarak nasıl ifade edeceklerini öğrenmelidir. Ayrıca çocuktan gelen geri
bildirimlerle mesajlarının seçimini değerlendirip uygun olanını bulabilirler.
Süreç: Çocukla cinselliği konuşmak zaman gerektirir ve basamak basamak ilerlenmelidir.
Çocuğun soruları ile ilgili basamaklar şunlardır:
• Çocuğun gerçekten neyi sormak istediğini anlamak: Yukarıda da belirttiğimiz gibi çocuğun neyi
öğrenmek istediğini anlamak önemlidir. Karşıt sorularla konunun netleşmesini sağlayabilirsiniz.
Örn: - Tam olarak neyi bilmek istiyorsun?
- Biraz açıklar mısın?
- Sen ne düşünüyorsun?
- Sence nasıl?
• Verilecek bilginin ne olacağına karar vermek: Onun soruları geçiştirilmeden, ertelenmeden ve
sorduğu kadar yanıtlanmalıdır. Verilen gereksiz veya fazla bilgi onun kafasını karıştırabilir.
• En uygun sözel ifadenin seçilmesi. Soruları yanıtlayanın konuya yaklaşımı; kaygı içermeyen bir tutum
içinde olması, eğiticinin rahatlığı, çocuğun anlaşılmış ve kabul edilmiş bir duygu yaşaması önemlidir.
CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMİ . “NE ZAMAN?, NE ŞEKİLDE?, KİM TARAFINDAN?”
Günümüzde çocuklar hızla değişen ve karmaşık ilişkilerin egemen olduğu bir dünyada yaşamak
durumundalar. Toplumdaki gelenek ve değerler yerini hızla yeni değer ve yaklaşımlara bırakıyor. Bu da anne
babalarının rollerini gittikçe zorlaştırıyor. Bu konunun diğer gelişim alanlarından farkı “etik” değerlerle ve
“kültürel yapıyla” daha fazla ilgili olmasıdır. Kısacası hem yeni yaklaşım ve tutumları bilecek hemde
yaşadığınız toplumun etik değerlerine ters düşmeyen bir tutum içinde olacaksınız. Bu nedenle de değişen
koşullar altında çocuklarımıza cinsel eğitim vermek; ’’ ne zaman ?’’ , ‘’ nasıl ?’’ ve ‘’ kim tarafından ?’’
sorularını beraberinde getiriyor.
ÇOCUĞUN CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMİNE NE ZAMAN BAŞLANMALI? Çok sorulan bu
sorunun yanıtı ise ; onun cinselliğinin belirlendiği anne karnında başlamıştır bile… Çocuğun anne karnında
şekillendiği yıllarda, anne babalarının duyguları, hazırlıkları çok önemlidir ve uzun süreli etkiye sahiptir. Bu
nedenle çoğu uzmanlar gibi biz de diyoruz ki çocuğun cinsel sağlık eğitimi ailede ve anne babanın eğitimiyle
başlar. Mavi giysiler içinde bir kız bebek, pek sık karşılaştığımız bir durum değildir. Yani, "Anne-babanın
bebeğin cinsiyetine uygun tutumları bebek doğar doğmaz başlıyor" diyebiliriz. Ona giydirilen giyeceklerden,
seçilen renklerden, seslenme biçimleri ve sahip olduğu cinsel yapıya uygun davranışlar da başlıyor, bu tutum
da değişmez bir biçimde sürdürülüyor. Bu eğitim sürecinde, içinde bulunan toplumun yönlendirmesi de rol
alır. Toplumsal normlar ve ailenin özellikleri, bu süreç içinde önemlidir.
NE ZAMAN? Bu sorunun sorusunun yanıtını yukarda değindiğimiz, noktanın altını çizerek
tekrarlamak istiyoruz. Cinsel gelişimle ilgili bilgi, çocuğun soru sorduğu zaman veilir. İhtiyaç duyulmayan
veya hazır olamadan verilen bilgi yaşının öğrenme ihtiyaçlarını karşılamayabilir.
NASIL KONUŞULMALI?
• Çocuğun sorduğu sorulara eksiksiz ve yaşına uygun yanıtlar verilmelidir.
•
Soruların yanıtları çocuğun anlamasını engelleyecek kadar uzun ve detaylı olmamalıdır.
• Sorulara kaçamak yanıtlar verilmemelidir.
• Çocuğun sorularına alaycı bir tavırla veya utanarak yanıt verirseniz tepkinizden emin olmak için
mutlaka size yeniden başvuracaktır.
•
Çocuğun sorularını yanıtsız bırakırsanız veya sağlıksız yanıtlar verirseniz, onun, cinselliğin yanlış,
çekinilecek ve hatta bazen suçluluk duyulacak, utanılacak bir şey olduğunu düşünmesine sebep olabilirsiniz.
Daha sonra ise o size bu konuda bir daha soru sormayabilir. Bu da onun yanlış bilgilere ya da yönlendirmeye
sahip olmasına neden olabilir.
• Çocuğunuzun konuya ilgisine ve davranışlarına tutumunuz hem sağlıklı, hem de tutarlı olmalıdır. Bir
soruya verilen yanıtla, bir davranışa verilen tepki çelişkili olmamalıdır. Cinselliğin ayıp bir şey olmadığını
söyleyip mastürbasyon yaparken yakaladığınızda ona ceza verirseniz cinsellikle ilgili çelişkili duygu ve
düşünceler geliştirmesine sebep olursunuz.
• Topluluk içinde çocuğunuzun soru ve davranışlarına verdiğiniz yanıt ve tepkilerle, yalnızken
verdiğiniz yanıt ve tepkiler paralel ve tutarlı olmalıdır.
• Anne-babaların çoğu, cinsel kimliğini bulmaya çalışan bu yaş döneminde çocuğun davranışları ve
sorduğu sorular karşısında bocalar. Her anne-baba kendi eğitimine, sosyo-kültürel düzeyine, aile yapısına,
ahlaki değerlerine ve inançlarına uygun olarak çocuğun sorularını yanıtlar ve davranışlarına tepki gösterir.
ANNE-BABALARIN BU KONUYLA İLGİLİ TUTUMLARI:
- Baskılayıcı - yasaklayıcı tutumlar: Cinsel konuları tabu olarak gören veya ona zarar vereceğini
düşünen ailelerin yaklaşımıdır.
- Cezalandırıcı tutumlar: Özellikle cinsel rollerin ve karşı cinse olan yönelimlerin cezalandırıldığı aile
yaklaşımlarıdır.
- Hoşgörülü - bilgilendirici tutumlar: Bu tutumu benimseyen anne-babalar çocuğun sorduğu
sorulara, çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine uygun yeterli bilgi verirler. Çocuğun cinsel konulara olan
ilgisini hoşgörüyle karşılar, bu konuda çocuğa yasaklama getirmez ve çocuğun davranışlarını
cezalandırmazlar. Çocuğun cinsellikle ilgili davranışlarının aşırıya kaçtığını düşündükleri zamanlarda
dikkatini başka bir yöne çekmeye çalışırlar. Diğer zamanlarda ise çocuğun bu tip davranışlarını görmezden
gelerek pekiştirmemeye çalışırlar. Çocuğun cinselliğine ilişkin en sağlıklı tutum hoşgörülü bilgilendirici
tutumdur.
- Pekiştirici tutumlar: Bazı anne-babalar, çocuğun cinselliğe ilişkin sorularına yaş dönemine uygun
olmayan fazla ayrıntılı yanıtlar verirler. Çocuğun yetişkin bedeniyle ilgili merakını gidermek için yanında
çıplak dolaşır, çocukla çıplak banyo yaparlar. Bu çeşit davranışlar, hazır olmadığı bir dönemde çocuğun
kafasını karıştırır. Ayrıca çocuğun cinselliğe ilişkin merakını artırır veya gereksiz yere çok erken dönemde
uyarılmasına neden olur.
GELİŞİM DÖNEMLERİNE GÖRE DEĞİŞEN BİLGİLER
Cinsel sağlık eğitiminin aşamaları :
1. Okul öncesinde aile tarafından verilecek bilgiler,
2. İlköğretimde aile tarafından verilecek bilgiler,
3. Lisede aile tarafından verilecek bilgiler,
1. Okul Öncesinde Aile tarafından Verilecek Bilgiler
Çocuk konuşmaya başladıktan sonra cinsellikle ilgili soracağı ilk soru cinsel organların ne olduğu ile
ilgili olabilir. Anne baba cevap verirken; bu soruyu ciddiye aldığını belirtecek şekilde, lafı döndürüp
dolaştırmadan sakin bir ifadeyle nasıl ağız yemek yemeye, göz etrafını görmeye yarıyorsa, cinsel
organlarında bu yaş gurubu için, çiş yapmaya yaradığını söylemek yeterlidir.
Kendisinin nereden geldiği kendisinin de annesinin karnından mı çıktığı gibi sorulara aile çok bilgili
ve meraklı dahi olsa fazla detaylı bilgi vermekten sakınmalıdır. Örneğin: Kısaca annelerin karnında
bebeklerin oluşması için bir yer vardır. Bebek orada gelişir, sonra iyice büyüyünce bacaklarının arasındaki bir
delikten çıkar denilmelidir.
Çocuğun baskalarının cinsel organlarını görmek istemesi durumunda buraların kişilere özel yerler
olduğu ve bu durumun karşıdaki kişiyi rahatsız edebileceği söylenmelidir. Aynı şekilde kendisinin de özel
yerlerine başkalarının dokunmasının da yanlış olduğunu ve bu konuda kişilere saygı gösterilmesi gerektiği
anlatılmalıdır. Çocuğun bazı konularda gereğinden fazla bilgilendirilmesi ve uygun olamayan bazı şeyleri
görmesi , çocukta cinsel olarak çok erken uyarılara neden olabilir.
2. Çocuklara İlköğretimde Verilecek Cinsel Bilgiler:
İlköğretim çağındaki çocukların cinsel konulara olan merakları okul öncesi dönem kadar yoğun
değildir. Daha önceki dönemde sorularının cevabını alan çocukların bu konularla ilgili sorularının azaldığı
görülür. Kendi cinsindeki arakadaşları ile oynar. Bu dönemde sık sorulan sorular :
• Bebek nasıl olur veya nasıl doğar?
Bitki ve hayvanlardan örnekler vererek dişi ile erkeğin
birleşmesinin normal bir şey olduğunu ifade ederek kısa fakat doğru bilgi verilebilir. Bebeğin anne karnına
nasıl girdiği ile ilgili soruya anne ve babanın bedenlerinin farklı olduğu ve çocuk yapmak için onların
birbirine çok yakın olmaları gerektiği anlatılabilir.
• Anne ve baba neden birlikte yatar? Çünkü büyükler birbirlerini çok sevdiklerinde bazen sadece birbirini
sevmek ya da öpmek yeterli olmaz. O zaman birbirine gerçekten çok yakın olmak isterler.
3. Ortaokul ve Lisede Verilecek Cinsel Bilgiler
Çocukluktan gençliğe geçen çocuklarımızın ilgileri ve ihtiyaç duyulan bilgiler değişmektedir.
Zamanımızda çocuğun istediği bilgilere ulaşması artık çok kolay olabilmektedir. Daha çok yaşıtla paylaşımlar
yapılabilmektedir. Oysa bazı bilgileri ailesi ile paylaşabilmesini önemli görüyoruz. Bunu sağlayacak ortam
ise daha önce anne-baba tutumları ile hazırlanabilir. Bu dönemde sık sorulan sorular
• Regl ne demektir? Yetişkin kadınlar ayda bir kez vajinalarından kanarlar. Buna “Regl” ya da
“aybaşı” denir. Bunun sebebi kadınların yumurtalıklarından her ay 1 yumurtanın döllenmek üzere
hazırlanmasıdır. Eğer döllenme yani bebeğin oluşumu gerçekleşmezse bu yumurta bir miktar kan ile
vücuttan atılır ve ertesi ay yeni bir yumurta oluşur. Her genç kız 12-15 yaşları arasında ilk kez regl olur.
OKULDA YAPTIĞIMIZ ÇALIŞMALAR
Okul öncesi cinsel sağlık bilgisi: Ana sınıfında yaptığımız “Cinsel Sağlık Eğitimi” çalışmalarının
konuları:
• Her iki cinsin bedenlerinin tanıtılması,
• Bebek nerede büyür?
• Bedenimiz bize ait,
• Kötü dokunma nedir?
1., 2., ve 3. Sınıfların konuları:
• Bedenlerin daha ayrıntılı tanıtımı,
• Canlılar nasıl çoğalır?
• Bebek nasıl olur? ( Anne rahminde büyüyen bebek görüntüleri ile)
• Temizliği alışkanlığa dönüştürmek.
4., 5. sınıfların, ile 6., 7. ve 8. sınıfların konuları:
a. Büyüme, gelişme ve olgunlaşma,
b. Erkeklerde ve kızlarda farklı değişimler,
c. Duygusal, sosyal, zihinsel değişim ve gelişimler,
d. Cinsellikle ilgili değerler,
e. Ergenlikte temizlik, bakım ve beslenme,
f. Sorular. ( Çalışmanın sonunda gurubun ihtiyacına göre ayrı oturumlar ve soru yanıtlar çalışması
yapılabilmektedir )
CİNSELLİKLE İLGİLİ KAFAMIZA TAKILANLAR
MASTÜRBASYON: Özellikle küçük yaşlarda bedenini keşfetme, kendini keşfetme hareketidir. Er ya da
geç tüm çocuklar cinsel organlarını ve bu organların hoş algılara yol açtığını keşfeder. Bu durum bebeklik
dönemlerinde de görülebilir. Daha sonra bunu unutabilir. Eğer çocuk bu keşfetme hareketlerine devam etmek
isterse bu gerginlik gidermenin bir aracı olarak düşünülebilir. Aşırıya kaçtığında gencin veya çocuğun
mutsuz olduğu ya da aşırı baskı altında zorlandığına işaret edebilir. Yaşamında çok az sayıda anlamlı katılım
olduğunu gösterebilir. Gerginliklerini olumsuz duygularını içinde tutmaktan, gerçekçi olmayan
beklentilerden, aşırı yarışmadan, kendisini yetersiz ya da yalnız hissetmekten, sıkıntıdan, çok sıkı ya da
gevşek disiplinden kaynaklanabilir.
YAŞ DÜZEYİNİN ÜSTÜNDE CİNSEL KONULARA İLGİ: Eğer çocuğunuzun yaş düzeyinin üstünde
söz ve davranışlara ilgi duyuyorsa,
• Yetişkinleri taklit ediyor olabilir. (Kendinden büyüklerle vakit geçiriyor ve onlardan öğreniyor
olabilirler. Büyük çocuklar özellikle küçük çocuklarla bu konuları konuşarak kendi bilgilerini göstermek
isteyebilirler.)
• Dikkat çekmeye çalışıyor olabilirler.
• Daha büyüdüğünü hissettirmeye çalışıyor olabilirler.
• Özellikle erkek çocuklar, duygularını kontrol etmede ağlama yerine bu alana yönelerek üstünlük
kumak isteyebilirler.
Bu durum eğer sözlü bir ilgi veya küfürse; onun kızgınlığını anlamak, ama bunun için başka sözcükler
kullanabileceğini söylemek. Uygun olmayan davranışların herkesin yanında yapılmayacağını söylemek.
AIDS KONUSUNDA BİLGİLENDİRME. Erken gibi görünmesine rağmen, bu çocuğunuza AIDS'in temel
gerçeklerini öğretmede iyi bir zaman olabilir.Çocuğunuz muhtemelen televizyon ve film izlerken AIDS
hakkında daha önceden bazı şeyleri duymuş olabilir. Duydukları hakkında kafası karışmış olabilir ve bazı
gereksiz korkular hissediyor olabilir. Çocuklara bazı temel bilgilerin verilmesi gerekir. AIDS'in diğer
hastalıkların bulaştığı yöntemle bulaşmadığını açıklamakla başlayabilirsiniz. AIDS sıradan temaslarla geçmez
soğuk algınlığında olduğu gibi. Çocuğunuza kendi yaşına uygun olarak AIDS virüsünü kapmasının
gerçekleşmesinin büyük bir çoğunlukla olası olmadığını açıklayın.
SONUÇ
• Her ailenin farklı değerleri ve eğitim analayışları olabilir. Hiçbir aile birbirine benzemez. Hatta annebabaların bile farklı anlayışları olabilir. Bu farklılıklar çocuk tarafından da bilinir ve çocuk sorularını sormak
için uygun kişileri seçer. Önemli olan, bu soru sorulduğu anı geçiştirmemek, yukarıda da belirttiğimiz ilkeler
ışığında ihtiyacı olan bilgileri verebilmektir. Çocuklar her zaman istedikleri uygun yanıtı alamayabilirler.
Eğer aranızda güven veren bir ilişki varsa, ihtiyaç duyuyorlarsa uygun ortamı yakaladıklarında sorularını
tekrar sorabilirler. Çoğunlukla doğru yanıtı alınamayan sorular onların kafalarına takılıp rahatsız etmezler.
– Özellikle küçük yaşlarda.• Artık tüm bilgilere internet aracılığı ile ulaşabilme olanağımız var. Bu siteleri tarayıp uygun
gördüğünüz bilgilere görsellikte ekleyerek çocuğunuzla paylaşabilirsiniz. Görsellik çocukların öğrenmesini
kolaylaştırabilir. Bütün bu hazırlık çalışmalarınıza rağmen çocuğunuz hazır olmadığınız bir soru sorarsa ona
“Bu konuyu düşünmek için biraz zamana gereksinimim var!” demekten korkulmamalıdır. Eğer çocuğun
sorusu net değilse veya neyi öğrenmek istediğini anlamadığınızı düşünüyorsanız sorular sorarak ne
öğrenmek istediği ile ilgili ip uçları yakalayabilirsiniz Örneğin; “Sen ne düşünüyorsun?” “Sence nasıl?” gibi.
Bu soru çocuğun gerçekten neyi sorduğunu saptamaya yardımcı olacaktır. Böylece çocuğun neyi ne kadar
bildiğini ortaya çıkaracak ve gereksinimi olan cevaba ulaşılabilecektir.
Anne
Annevevebabalar
babalar çocukları
çocuklarıokul
okulçağına
çağına
gelene
gelene
kadar
kadaronların
onların ilgilerine
ilgilerineuygun
uygun
olarak
olarak
cinsellikle
cinsellikle
ilgili aşağıdaki
ilgili şu tutumları
tutumları
onlara
çocuklarına
kazandırmalıdır; kazandırmalıdır:
6. Bedeniyle ilgili olumlu imaj:
1.
Çocuğa
bedeninin güzel olduğu ve ona değer vermesi, onunla
övünmesi gerektiği öğretilmelidir. Eğer çocuk
bedeninin cinsellikle ilgili bölgelerinin utanç verici
olduğunu düşünür ve onlardan utanırsa, evlilik
hayatındaki cinsel ilişkisini mutsuzlaştıracak, bazı
engellemeler ve yanlış kanılar geliştirecektir.
7. Açık
2.
bir
tutum:
Çocuğa
cinsellik
konusunda açık, kabul edici ve dürüst bir tutum
sergilenmelidir. Cinselliğin konuşulmasından utanan
anne-babaların çocuklarının bu konuda açık ve
utanmayan bir tutum içinde olması beklenmemelidir.
8. Doğru Bilgi: Cinsel konuları tartışmak için
3.
yeterli kelime bilgisine sahip olunmalıdır. Bedenimizin
değişik bölümlerinin isimleri ve işlevleri bilinmelidir.
9. Mahremiyete Saygı: Çocuğa yalnız kendi
4.
bedenine saygı, sevgi ve değer vermesi öğretilmemeli,
başkalarının mahremiyetine de saygı göstermesi
sağlanmalıdır.
10. Kendine saygı: Çocuğa bedeninin sadece
5.
ona ait olduğu ve onun izni olmadan kimsenin ona
dokunmaya hakkı olmadığı açıklanmalıdır. Cinsel
taciz ile sevgiyle dokunma arasındaki fark mutlaka
belirtilmelidir (Ketterman,
belirtilmelidir.
(Ketterman,1998).
1998).
CİNSELLİKLE İLGİLİ DEĞERLER
• Cinsellik insan yaşamının sağlıklı ve
doğal bir parçasıdır.
• Cinsellik tüm insanlara özgüdür.
• Her insan özeldir ve değerlidir.
• İnsanlar cinselliklerini farklı bir biçimde
ifade ederler ve yaşarlar.
• Cinsellik; bedensel, sosyal, duygusal ve
ahlaksal boyutlar içerir.
• Uygar
toplumlarda
her
birey,
diğerlerinin cinsellikle ilgili farklı değer ve
inançları olabileceğini kabul etmek ve bu
farklılığa saygı göstermek durumundadır.
• Cinsel yaşam zorlama ve sömürüden
uzak olmalıdır.
• Cinsel davranışlar içten ve karşılıklı
güven ve saygıya dayalı olmalıdır.
• Bütün çocuklar cinsiyeti gözetilmeden
sevilmeli ve korunmalıdır.
• Bütün cinsel kararların etkileri ve
sonuçları vardır.
TELEFONLA İLETİNİZ. İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.
[email protected], [email protected], [email protected]
AYIN ÖNERİLERİ
OKUYABİLİRSİNİZ
Kalp Çarpar, Beyin Böler
İZLEYEBİLİRSİNİZ
Sınav,
DİNLEYEBİLİRSİNİZ
Ferhat Göçer
Fatih Erkoç
Yankı Yazgan
Yolun Açık Olsun
Beklenen
KAYNAKÇA
MEB (İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı)
Cinsel Sağlık Eğitimi (2003)
Kız ve erkek tutumları konusunda araştırma Özlem ERSOY
Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı ( İnternet sayfası)
GELECEK SAYIMIZIN KONUSU
ÇALIŞAN ANNELER