müdafi - Hukuk Market

MÜDAFİ
Av. Dr. iur. Serhat Sinan KOCAOĞLU
MÜDAFİ
9 Temel Bilgiler
9 Müdafiin Hukuksal Statüsü
9 Müdafiden Yararlanma
9 Müdafiin Yetkileri
9 Müdafiin Yükümlülükleri
9 Müdafi Teminatı
9 Müdafiin Muhakeme Süjeleri ve İlişkileri
Ankara 2011
MÜDAFİ
Serhat Sinan KOCAOĞLU
Hukuk Kitapları Dizisi: 1077
342 Sayfa, 16x23,5 cm.
ISBN 978-975-02-1439-4
1. Şüpheli
6. Savcı
Birinci Baskı:
Şubat - 2011
2. Sanık
7. Hakim
3. Avukat
8. Silahların Eşitliği
Sayfa Tasarımı:
İlhan Eroğlu
4. İddia
9. Yargıtay
5. Yargılama
10. Tanık
Kapak Tasarımı:
İsmail Çam
© Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş.’ye aittir. Yayınevinin yazılı
izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir
şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz.
Yayın ve Dağıtım:
Merkez
Sağlık Sok. No: 21
06410 Sıhhiye / Ankara
Tel : (312) 435 30 30
Faks: (312) 435 24 72
[email protected]
Şube
Strazburg Cad. No: 23/B
Sıhhiye / Ankara
Tel: (312) 230 52 62
[email protected]
Şube
Ankara Adliye Sarayı
K-Blok Zemin Kat
Sıhhiye / ANKARA
Tel: (312) 309 52 48
[email protected]
Web Adresi
www.seckin.com.tr / [email protected]
Baskı:
Seçkin Yayıncılık, Tel: (0–312) 435 30 30 / Sertifika No: 12416
Şube
Abide-i Hürriyet Cad.
No: 179/E Şişli / İSTANBUL
Tel : (212) 234 34 77
Faks: (212) 231 24 69
[email protected]
Ceza yargılamasında müdafi bir ihtiyaçtır,
asla bir lüks değildir.
Amerikan Yüksek Mahkemesi Kararı
Gideon v. Wainwright, 372 U.S. 335 (1963).
Önsöz
Ülkemizde ceza yargılaması uygulamalarında müdafi genellikle, iddia ve
yargılama süjeleri tarafında adeta yok sayılan bir konuma hapsedilmiş durumdadır.
Kuram ve uygulamadan kaynaklanan zorluklar göz önüne alındığında avukatlığın ceza yargılamasındaki izdüşümü olan müdafilik çok zor bir meslek
konumundadır.
Çünkü, müdafi, aslında uygulamada karakolda kolluğun hukuka aykırı işlemlerini hukuki hale getirmesi beklenen, duruşmalarda hakim ve savcı tarafından azarlanan, icab-ı halde keyfi bir şekilde salondan derdest ettirilerek attırılan,
hakkında hakikate muhalif tutanaklar tanzim edilen, hatta savunmasını üstlendiği kişi tarafından dahi haksız yere cumhuriyet savcılığına ve baroya hakkında
şikayette bulunulan adeta yalnız bir adalet savaşçısıdır.
Kanun koyucunun ceza adaletinin tesisi için en önemli rollerden birisini
tevdi ettiği makamın sahibi olan müdafiin uygulamada yaşadığı sorunlar sadece
yukarıdaki örneklerle sınırlı değildir. Aslında savunma hakkının kullanılmasında karşılaşılan her somut olay, gazetelerin üçüncü sayfalarında her gün okuduğumuz her ceza hukuku uyuşmazlığı müdafi aleyhine yeni sorunlara sebep verme potansiyeline sahiptir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), henüz yeni bir yasa olması
nedeni ile hukuk literatürümüzde “müdafi” bir tez ya da monografi boyutunda
araştırılmamıştır. Avukatlık hukukundan, askeri ceza yargılamasına kadar pek
çok disiplinin kesişim noktasında bulunan bu konuyla ilgili başka ölçeklerde
yapılmış bilimsel araştırmalar da oldukça azdır. Halbuki çoğu mahkemede
yanlış bir şekilde “vekil” olarak adlandırılan “müdafi”, daha adı başta olmak
üzere hak, yetki ve yükümlülükleri üzerinde uzlaşma sağlanamamış bir süjedir.
Bu yüzden bu konuyu merkez alan bir bilimsel araştırmada en önemli olan
husus uygulama ve kuramı bir arada inceleyen bir çalışmanın ortaya konulabilmesidir. Dr. KOCAOĞLU bu boşluğun üstesinden gelerek bir “başyapıt”ı Türk
öğretisine kazandırmıştır.
Zira genç hukukçu, adaleti yasalarda ve yanlış verilen karar ve içtihatlardan
daha uzun yaşıyor dercesine, hiçbir şeyden çekinmeden müdafiliğin evrensel
ilkelere ve temel insan haklarına uygun bir biçimde yapılmasının yolunu göstermeye çalışmıştır. Böylece savunmanın ve savunma hakkının gereğince icrasının
insanlığın en temel meselelerinden birisi olduğunu açıkça vurgulamaktadır.
Belirtmeliyim ki kaynakların tüketilmesi prensibinin tam olarak uygulanmış olduğu; ceza muhakemesi meselelerine felsefi mercekten bakmayı başara-
8
Müdafi
bilmiş; yerli, yabancı ve uluslararası mahkeme kararları ve müdafilik
mesleğinden gelen tecrübeler ile de zenginleştirilmiş olan bu eser ceza muhakemesi alanında savunma ile ilgili önemli bir boşluğu doldurmuştur.
Son tahlilde altını çizmekten mutlu olduğum asıl husus, Sayın Dr.
KOCAOĞLU’nun sabrı, azmi, çalışkanlığı, yaratıcılığı ve mütevazılığı ile Türk
hukukunun bu ehemmiyetli görevini başarı ile yerine getirmiş olmasıdır.
Umarız “Müdafi” başlıklı bu eser bütün avukat, hakim, savcı ve akademisyenlere bir başucu kaynağı olarak faydalı olur.
Gelecekte ismini devamlı olarak ve çok daha iyi şekillerde duyacağımıza
emin olduğum; insan hakları, hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin
yılmaz savunucusu olacağına inancım tam olan genç meslektaşım ve çırağım
Dr. KOCAOĞLU’nun Türk öğretisinde hak ettiği ayrıcalıklı yeri süreç içerisinde almasını umuyorum.
Bu vesile ile tez danışmanı olarak birlikte çalışmaktan büyük keyif aldığım
Av. Dr. iur. S. Sinan KOCAOĞLU’nu kalpten kutluyor, akademik ve mesleki
başarılarının devamını diliyorum.
Av. Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU
Ankara Barosu Başkanı
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eski Dekanı
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve
Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Başkanı
Sunuş
Elinizdeki bu çalışma, yoğun bir çaba neticesinde ortaya çıktı. Aslında
Brüksel’den yüksek lisans eğitimi dönüşünde tavsiye almak için yanına uğradığım değerli hocam ve baba dostum sayın Prof. Dr. Ejder YILMAZ’ın tavsiyesi
ile tamamen bir tatlı tesadüf neticesinde ceza ve ceza usul hukuku alanında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde doktora çalışmalarına başladım.
Zaten hayatımı kazandığım meslek olan ceza avukatlığını yani müdafiliği
bir doktora tezi olarak çalışmak; hem savunma mesleğinin icrasında ve hem de
Ankara Barosu Yönetim Kurulu Üyeliğim esnasında edindiğim müdafiliğe yönelik tecrübelerimi bilimsel anlamda yazıya dökebilmek de benim için çok büyük bir fırsat oldu.
Bir doktora çalışmasının gerçek hayatı yani uygulamayı analiz etmeden sadece bilimsel teorinin belirli kalıpları içerisine sokulması, bu tezin bilimsel
alanda kayda değer bir yenilik getirme amacından zaten daha ilk başta koparılması demektir. Çünkü özellikle ceza usul hukuku bilim dalı açısından, kolluk,
savcılık ve mahkemelerdeki uygulama kavranmadan bilimsel olarak doğru bir
tespit, değerlendirme ve sonuca ulaşabilmek mümkün değildir.
Bu yüzden belirtmeliyim ki Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Şeref Salonu’nda 08. 09. 2010 tarihinde “oybirliği” ve “pekiyi” derece ile geçen bu doktora tezinin sadece teoriye değil, aynı zamanda da uygulamaya yönelik bir bilimsel çalışma olması için gerekli olan tüm çaba gösterilmiştir.
Tez, zaten güçlü olan iddia ve yargılama makamlarını koruyucu bir anlayıştan beslenen devletçi bir mantığa değil; zayıf olan savunma makamını yani bireyi destekleyici yöntemler araştırarak ceza muhakemesinin asıl amaçlarını
insan hakları ilkeleri ile uyumlu bir şekilde gerçekleştirebilme maksadına matuf
bir metodolojiye dayanmaktadır. Bu yüzden çalışmada dipnotlar sadece atıf
yapmak için değil, konu ile bağlantılı başka hususları açıklamak ve bütün eksik
noktalara değinebilmek için yoğun olarak kullanılmıştır. Bundan maksat okuyucuya farklı açılardan da yol gösterici ve düşündürücü olabilmektir.
Çünkü, en son amaçlarımızdan birisi de, ülkemizde müdafilik mesleğini icra eden yaklaşık 90.000 avukata ve hakim, savcı gibi ceza muhakemesini süjesi
hukukçulara hem akademisyen ve hem de uygulamacı bakış açısına birlikte
sahip başucu kitabı ortaya koyabilmekti. Zira nasıl ki kuşun uçabilmesi için iki
kanada ihtiyacı vardır; düşüncemize göre 21. Yüzyıl’ın rekabetçi şartlarında
hukukçuların varolabilmeleri için bilimsel teori ile uygulama bilgisine aynı anda
sahip olmaları kaçınılmazdır.
Doktora tez savunma jürimin başkanı, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı, hocam sayın Prof. Dr.
10
Müdafi
Doğan SOYASLAN’ın tez raporunda yapmış olduğu “Eser oldukça kapsamlıdır. Müdafilik konusunda değinilmedik konu bırakılmamıştır. Referanslar isabetlidir” değerlendirmesi en hafif tanımı ile şahsımı çok mutlu etmiş ve gururlandırmıştır. En son dipnota kadar çizerek okuduğu çalışmama yapmış olduğu
olumlu katkılar için kendisine teşekkürü bir borç biliyorum.
Çalışmamı “Şerhçi değil, kavramcı, felsefi temeli olan, emek ürünü bir tez”
olarak değerlendiren kıymetli tez danışmanım, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi eski Dekanı - Ceza ve Ceza Usul Hukuku Kürsüsü Başkanı-Ankara Barosu Başkanı, hocam sayın Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU’nun yoğun gündemi
içerisinde yaratabildiği dar vakitlerde dahi olsa araştırmamın daha iyiye ve doğruya ulaşması için yapmış olduğu yol göstericiliğe ve katkılarına her daim müteşekkirim.
Yine jüri üyesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul
Hukuku Öğretim Üyesi, hocam sayın Prof. Dr. Muharrem ÖZEN’in “kaynakların tüketilmesi prensibine uygun olarak hazırlanmış, ceza muhakemesinin temel
ve güncel bir konusunda son zamanda yazılmış en kapsamlı, akıcı dilli ve doyurucu çalışma” olarak değerlendirdiği bu tezin araştırmaları boyunca usta çırak
ilişkisi içerisinde şahsıma yapmış olduğu rehberlik ve vermiş olduğu tavsiyeler
için minnettarım.
Diğer jüri üyeleri, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza
Usul Hukuku Öğretim Üyesi, sayın Yrd. Doç. Dr. Uğur ERİŞ’e esirgememiş
olduğu akademik yardımları ve Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve
Ceza Usul Hukuku Öğretim Üyesi, sayın Yrd. Doç. Dr. Ali İhsan ERDAĞ’a
katkıları için yeterince teşekkür edebilmek asla mümkün değil.
Araştırmalarım esnasında kendisine sıkıştığım alanlarda sık sık başvurduğum Başkent Üniversitesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Bölümü Başkanı sayın
Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI’nın aynen jürimdeki diğer bütün hocalarım
gibi lisans döneminden beridir üzerimde sahip oldukları emekleri için her daim
şükran duygusu içerisindeyim.
Ayrıca bu zor dönemimde beni manevi olarak devamlı cesaretlendiren, destekleyen canım annem emekli öğretmen Döne KOCAOĞLU, sert görünümlü
ama içi şefkat dolu bir mücadele insanı ve gariban dostu olan Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurucu Dekanı babam Av. Prof. Dr. A. Mehmet
KOCAOĞLU, kardeşim New York Barosu avukatlarından Dr. N. Kağan
KOCAOĞLU, Esq. ve Ankara Barosu stajyerler avukatlarından Ş. Elif
KOCAOĞLU olmasa bu çalışma asla gerçekleşemezdi. Yine kızım A. Sinem
KOCAOĞLU’nun doğumunun bir baba olarak ruhumda oluşturduğu şefkat
duygusunun tetiklediği çalışma azmi ve enerjisi tezin hazırlıkları esnasında
benim için tarifi imkansız bir olumlu motivasyon kaynağı olmuştur.
Sunuş
11
Arkadaşlar kişinin kendi seçtiği kardeşleridir derler. Görüşmelerimizde sürekli bir biçimde tezimden konuşarak bıktırdığım, buna rağmen hiçbir zaman
yanımda olmaktan vazgeçmeyen kıymetli dostlarımın her birisinin kalbimde
yerlerinin ayrı olduklarını zaten bildiklerini düşünüyorum. Sizlere duyduğum
manevi borcu ödeyebilmem mümkün değil. Bu bağlamda tezimi okuyarak, gözden kaçan düzeltmeleri yapan kıymetli abim Ayhan ÖZÇALIK’a da teşekkürü
borç bilirim.
Müdafi başlıklı bu araştırma, ceza usul hukuku akademisyenlerine ve uygulamacılara yol gösterici bir mütevazı bir rehber olarak insanlık ülküsünün inşasında ufak da olsa bir tuğla olabilmesi en samimi duygumuz ve en içten ümidimizdir.
Dileriz öyle olur!
Av. Dr. iur. S. Sinan KOCAOĞLU
20.11.2010-Bahçelievler/ANKARA
İçindekiler
Önsöz ................................................................................................................................... 7 Sunuş .................................................................................................................................. 9 Kısaltmalar Cetveli ............................................................................................................ 19 Giriş ................................................................................................................................... 23 Birinci Bölüm
TEMEL BİLGİLER, MÜDAFİİN HUKUKSAL STATÜSÜ VE
MÜDAFİDEN YARARLANMA I. TEMEL BİLGİLER ............................................................................................................ 27 A. Ceza Muhakemesinin Anlamı, Devlet, Savunma ve Müdafi .......................................................27 B. Savunma Olgusu ve Çelişme İlkesi.............................................................................................34 1. Genel Olarak ..........................................................................................................................34 2. Savunma Makamı ve Süjeliği ................................................................................................39 a. Genel Olarak............................................................................................................................. 39 b. Bireysel (Maddi) Savunma....................................................................................................... 41 c. Teknik (Toplumsal/Biçimsel) Savunma .................................................................................... 43 C. Savunma Hakkı ..........................................................................................................................47 1. Savunma Hakkı, Niteliği, Kapsam ve Önemi ..........................................................................47 2. Hukuk Devleti, İnsan Hakları ve Savunma Hakkı ....................................................................49 D. Kavramsal Olarak Müdafi ...........................................................................................................54 1. Genel Olarak ..........................................................................................................................54 2. Müdafiin Süjeliği (Toplumsal Savunma Süjesi Olarak Müdafi) ...............................................56 3. Sanık ile Müdafiin İşbirliği .....................................................................................................57 4. Müdafiden Yararlanma Hakkı.................................................................................................58 a. Genel Olarak............................................................................................................................. 58 b. Uluslararası Sözleşmeler Çerçevesinde Müdafiden Yararlanma Hakkı ...................................... 59 E. Müdafi Yardımının Gerekliliği ......................................................................................................63 1. Genel Olarak ..........................................................................................................................63 2. Bireysel Savunmanın Yetersizlikleri .......................................................................................65 a. Teknik Bilgi ve Tecrübe Eksikliği .............................................................................................. 65 b. Savunma İsteğinde Eksiklik...................................................................................................... 67 c. İnandırıcılık Eksikliği ................................................................................................................. 68 d. Sanığın Duruşmalara Katılmasının Zorluğu ............................................................................... 68 3. Müdafi Yardımının Yararları ...................................................................................................70 F. Mahkeme Kararlarının Meşruluğunda Müdafiin Önemi ...............................................................71 14
Müdafi
II. MÜDAFİİN HUKUKSAL STATÜSÜ VE KOŞULLARI ....................................................... 72 A. Müdafiin Hukuksal Statüsü ........................................................................................................72 1. Genel Olarak ..........................................................................................................................72 2. Öğretide Müdafi İle İlgili Görüşler ..........................................................................................73 a. Sanığın Temsilcisi Olarak Müdafi ............................................................................................. 73 b. Sanığın Yardımcısı Olarak Müdafi ............................................................................................ 77 c. Adli veya Sınırlı Adli Organ Olarak Müdafi ................................................................................ 78 d. Taraf Menfaatini Gözeten Savunman Olarak Müdafi ................................................................ 80 e. Öğretideki Görüşlerin Değerlendirilmesi ................................................................................... 80 3. Müdafiliğin Koşulları ..............................................................................................................83 a. Genel Olarak............................................................................................................................. 83 b. Avukat Olmak .......................................................................................................................... 83 ba. Türk Vatandaşı Olmak ................................................................................................................ 92 bb. Hukuk Öğrenimi Görmüş Olmak ................................................................................................. 93 bc. Avukatlık Stajını Bitirmek .......................................................................................................... 93 bd. İkametgâh ................................................................................................................................. 94 be. Avukatlık Engellerinin Olmaması ................................................................................................ 95 bea. Mahkûmiyet ...............................................................................................................................95 beb. Kesinleşmiş Bir Disiplin Kararı ....................................................................................................97 bec. Avukatlığa Yakışmayacak Tutum ve Davranışlar.........................................................................97 bed. Avukatlıkla Birleşmeyen İşler......................................................................................................97 bee. Kısıtlı Olmamak ...........................................................................................................................99 bef. Müflis Olmamak ..........................................................................................................................99 beg. Aciz Vesikası .............................................................................................................................. 99 beh. Sağlık .......................................................................................................................................100 c. Avukatlık Yasaklarının Olmaması ........................................................................................... 100 ca. Müdafiin Hakim veya Savcı İle Hısımlık veya Evlilik İlişkisi Olmaması ..................................... 100 cb. Bazı Görevlerden Ayrılanların Müdafilik Yapma Yasağı ............................................................ 101 d. Müdafilik Engellerinin Olmaması ............................................................................................ 102 da. Genel Olarak ............................................................................................................................ 102 db. Aynı Muhakemede Sanık Olmama........................................................................................... 102 dc. Aynı Muhakemede Tanık Olmama (Müdafiin Tanıklığı Meselesi)............................................. 102 dd. Aynı İşe Daha Önce El Koymamış Olmak ................................................................................. 105 e. Davaya Bakma Ehliyeti .......................................................................................................... 106 III. MÜDAFİDEN YARARLANMA .................................................................................... 107 A. Genel Olarak ............................................................................................................................107 B. Çeşitli Boyutları İle Müdafiden Yararlanma ...............................................................................110 1. Görevlendirilme veya Seçilme Yoluyla Müdafilik Statüsünün Başlangıcı ve Sona Erişi ........110 2. Seçilmiş Müdafi ..................................................................................................................110 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 110 b. Avukatlık Hukuku Perspektifinden Serbest Meslek Olgusu ve Müdafi .................................... 111 c. Avukatlık Sözleşmesi ............................................................................................................. 112 d. Vekaletname .......................................................................................................................... 114 d. Ücret Anlaşması .................................................................................................................... 118 İçindekiler
15
3. Seçilmiş Zorunlu Müdafi ......................................................................................................120 4. Seçilmiş İhtiyari Müdafi.......................................................................................................120 C. Zorunlu Müdafi .........................................................................................................................121 1. Genel Olarak ........................................................................................................................121 2. Zorunlu Müdafilik Şartları ....................................................................................................125 D. Baro Tarafından Görevlendirilme ..............................................................................................131 1. Genel Olarak ........................................................................................................................131 2. Görevlendirilmiş İhtiyari Müdafi ...........................................................................................136 3. Görevlendirilmiş Zorunlu Müdafi ..........................................................................................136 4. Barodan Görevlendirilme Usulü ...........................................................................................138 E. Müdafiin Teklif Olunan Savunma Görevini Üstlenmemesi .........................................................141 F. Birden Çok Müdafiin Bir Sanığı Savunması (Toplu Müdafaa)....................................................143 G. Şüpheli veya Sanığın Birden Fazla Olması Halinde Savunma (Ortak Müdafi) ............................146 H. Müdafi Sayısı ...........................................................................................................................152 I. Müdafilik Görevinin Sona Ermesi ...............................................................................................155 1. Genel Olarak ........................................................................................................................155 2. Yasal Nedenlerden Dolayı Sona Erme ..................................................................................156 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 156 b. Savunma Görevinin Sona Ermesi ........................................................................................... 156 c. Müdafilik Görevinden Yasaklama ........................................................................................... 157 d. Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza İle Medeni Hakları Kullanma Ehliyeti’nin Kaybedilmesi ................... 160 3. Hukuki İşlem Sonucu Sona Erme .........................................................................................162 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 162 b. Müdafiin Görevine Son Verilmesi (Azil) .................................................................................. 163 c. Müdafiin Çekilmesi (İstifa) ..................................................................................................... 165 d. Başka Müdafi Vekil Edilmesi veya Atanması ......................................................................... 166 İkinci Bölüm
MÜDAFİİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ I. MÜDAFİLİK STATÜSÜNDEN DOĞAN YETKİLER ......................................................... 169 A. Müdafiin Yetkileri .....................................................................................................................169 1. Genel Olarak ........................................................................................................................169 2. Dosyayı İnceleme, Delilleri Görme ve Dosyadan Suret Alma Yetkisi ....................................170 3. Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi ...........................................................................................185 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 185 b. Müdafiin Soruşturma Evresinde Hazır Bulunma Yetkisi .......................................................... 189 c. Müdafiin Kovuşturma Evresinde Hazır Bulunma Yetkisi.......................................................... 196 d. Müdafiin Ceza Muhakemesi İşlemlerinde Hazır Bulunma Yetkisi ............................................ 200 16
Müdafi
e. Müdafiin Kanun Yolu Muhakemelerinde Duruşmalı İncelemelerde Hazır Bulunma Yetkisi ...... 203 ea. Genel Olarak ............................................................................................................................ 203 eb. İtiraz İncelemesi....................................................................................................................... 204 ec. İstinaf İncelemesi .................................................................................................................... 205 ed. Temyiz İncelemesi ................................................................................................................... 207 f. Müdafiin Bozmadan Sonraki Hazır Bulunma Yetkisi ................................................................ 210 4. Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla İletişim ve Temas Kurma Yetkisi .........................................210 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 210 b. Müdafiin Görüşme Yetkisi ...................................................................................................... 213 c. Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Yazışma Yetkisi ...................................................................... 218 5. Müdafiinin Yargılamanın Gelişimine Müdahale Yetkisi.........................................................220 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 220 b. Müdafiin Kanun Yollarına Başvurma Yetkisi ........................................................................... 220 c. Müdafiin Kanun Yolu Başvurusundan Vazgeçme ve Geri Alma Yetkisi ................................... 223 6. Müdafiin Araştırma Yetkisi ..................................................................................................226 a. Müdafiin Bizzat Araştırma Yetkisi........................................................................................... 226 b. Sanığın Lehine Olarak Kabul Edilen Tanıkların Araştırılması.................................................... 227 7. Soru Sorma Yetkisi ve Doğrudan Soru Sorma .....................................................................228 II. MÜDAFİİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ................................................................................... 233 A. Müdafiin Yükümlülükleri ...........................................................................................................233 1. Genel Olarak ........................................................................................................................233 2. Müdafilik Ahlakı: Dürüstlük ve Özenle Savunma Yapma Yükümlülüğü .................................234 a. Genel Olarak........................................................................................................................... 234 b. Yükümlülüğün İhlalinin Sonuçları ............................................................................................ 236 c. Sadakat Yükümlüğü ............................................................................................................... 237 3. Müdafiin Sır Saklama ve Tanıklıktan Çekinme Yükümlülükleri .............................................238 4. Müdafiin Şüpheli ve Sanığın Lehine Hareket Etme Yükümlülüğü .........................................246 B. Müdafiin Gerçeğe Karşı Yükümlülüğü .......................................................................................247 1. Genel Olarak ........................................................................................................................247 2. Müdafiin Gerçeğin Ortaya Çıkmasına Yardım Yükümlülüğü .................................................248 C. Savunma Yükümlüğü ve Serbestisi ..........................................................................................251 Üçüncü Bölüm
MÜDAFİ TEMİNATI, MÜDAFİİN MUHAKEME SÜJELERİ İLE İLİŞKİSİ I. MÜDAFİ TEMİNATI ..................................................................................................... 253 A. Müdafiin Erk ve Süjelere Karşı Bağımsızlığı ..............................................................................253 1. Genel Olarak ........................................................................................................................253 2. Müdafiin Diğer Muhakeme Süjeleri Karşısındaki Bağımsızlığı ..............................................256 a. Müdafiin İddia Makamı Karşısında Bağımsızlığı ..................................................................... 256 İçindekiler
17
b. Müdafiin Yargılama Makamı Karşısında Bağımsızlığı ............................................................. 257 c. Müdafiin Şüpheli veya Sanık Karşısında Bağımsızlığı ............................................................. 263 3. Müdafiin Yasamaya Karşı Bağımsızlığı ................................................................................264 4. Müdafiin Yürütmeye Karşı Bağımsızlığı................................................................................265 a. Müdafiin İdare Organlarına Karşı Bağımsızlığı ........................................................................ 265 b. Müdafiin Levhasına Kayıtlı Olduğu Baroya Karşı Bağımsızlığı ................................................. 266 5. Müdafiin Üçüncü Şahıslara Karşı Bağımsızlığı .....................................................................268 6. Müdafiin Kamuoyu ve Medya Karşısındaki Bağımsızlığı ......................................................269 B. Müdafi – Kolluk İlişkisi .............................................................................................................271 1. Genel Olarak ........................................................................................................................271 2. Müdafiinin Kolluk Baskısı Olmaksızın Görevini İfa Edebilmesi ..............................................273 II. MÜDAFİ VE CEZA MUHAKEMESİ SÜJELERİ İLİŞKİSİ ............................................... 274 A. Müdafi ile Şüpheli ve Sanık İlişkisi ...........................................................................................274 1. Genel Olarak ........................................................................................................................274 2. Müdafiin Şüpheli ve Sanığı Savunma Görevi .......................................................................275 a. Müdafiin Şüpheli ve Sanığı Aydınlatma Yükümlülüğü............................................................. 275 b. Müdafiin Hukuki Yardımda Bulunma Görevi ........................................................................... 275 3. Şüpheli veya Sanık Tarafından Müdafiye Verilen Talimatın Bağlayıcılığı ..............................276 B. Müdafi – Savcılık İlişkisi ..........................................................................................................277 1. Dürüst İşlem İlkesi ...............................................................................................................277 2. Silahların Eşitliği ..................................................................................................................278 C. Müdafi – Mahkeme İlişkisi .......................................................................................................284 1. Genel Olarak ........................................................................................................................284 2. Sözlü Savunma-Yazılı Savunma ...........................................................................................285 3. Müdafiin Duruşmada Verilecek Kararlara Karşı Beyanda Bulunabilmesi ..............................289 4. Müdafi ve Duruşma Disiplini................................................................................................289 5. Müdafi – Tanık İlişkisi .........................................................................................................291 a. Tanık İfadesi ve Müdafi .......................................................................................................... 291 b. Doğrudan Soru Yöneltme ....................................................................................................... 294 6. Müdafi – Bilirkişi İlişkisi.......................................................................................................298 Sonuç .............................................................................................................................. 305 Kaynakça......................................................................................................................... 315 Kavramlar Dizini .............................................................................................................. 333