Mukozit Nedir? Sıklıkla ağız içinde görülen normal mukozanın

Mukozit Nedir?
Sıklıkla ağız içinde görülen normal mukozanın (ağızdan anüse kadar olan doku) ülseratif ve
enflamatuvar reaksiyonlar zinciriyle bozulmasıdır. Yanağın hareketli mukozasında, dudaklar,
yumuşak damak ve dilin alt yüzeyinde en çok görülürler. Baş-boyun bölgesi radyoterapi alan
tüm hastalarda oral komplikasyonlar (yan etkiler) gelişmektedir. Mukozit sadece ağrı verici
değil aynı zamanda beslenmeyi sınırlandırıcı ve hastanın tedaviye devam isteğini azaltıcı bir
nedendir. Çok ciddi durumlarda beslenme tedavisi için hastaneye yatmayı gerektirebilir.
Mukozit yaşam kalitesini bozmakta ve ciddi klinik yan etkilere neden olabilmektedir.
Mukozit Oluşumda Risk Faktörleri Nelerdir?
Kemoterapi, radyoterapi, çeşitli hastalıklar, immün yetmezlik, diş teli v.b. nedenler risk
faktörleri arasında yer almaktadır.
Mukozitin Belirtileri Nelerdir?
Ağız içinde kızarıklık ve lekelenme ile başlar, pul pul plaklarla normal mukozada çukurluk
şeklinde ilerler ve dokunma ile ağrı vericidir. Bu gelişmeyi takiben yutma zorluğu ve ağızdan
alımın azalması ile akut ağrılı bakteri odaklı lezyonlar gelişir. Bakteri, virüs ve mantar
hücrelerinin neden olduğu oral (ağız içi) enfeksiyonlar mukozite neden olabildikleri kadar
sistemik enfeksiyonlar da oluşturabilirler. Eğer hastada hem ciddi derecede mukozit hem de
kan değerlerinde düşüş geliştiyse oral kanamalar başlar ve tedavisi güçleşir.
Mukozit Oluşum Mekanizması Nedir?
Mukozit, kemoterapi ilaçlarının sistemik etkileri ve radyasyonun ağız içi dokusuna lokal
(bölgesel) etkisi sonucu gelişir. Ancak ağız içi dokusunun kemoterapi ve radyoterapiye yanıtı
önceden bilinemez. Belirli ilaç dozları bazı hastalarda şiddetli oral reaksiyona neden olurken,
diğer hastalarda aynı tedavi herhangi bir etki yapmayabilir. Kanser tedavisinde kullanılan
radyoterapi ve kemoterapi hızla çoğalan hücreler üzerinde etkilidir. Bu nedenle,
gastrointestinal sistemi (sindirim sistemi) ağızdan rektuma kadar kaplayan epitel hücreler
tedaviden özellikle etkilenirler. Çocuklarda mukozit görülme sıklığı yetişkinlerden daha
yüksektir. Çünkü onlarda epitel hücrelerin bölünme hızı yetişkinlerden daha fazladır.
Oral Mukoziti Önleme/Tedavisel Yaklaşım?
Kanser tedavisinde kullanılan bazı ürünlerin yan etkisi olarak mukozit ile sıklıkla karşılaşılır bu
nedenle, bu ürünleri kullanan hastalarda mukozit oluşumunu ertelemek veya engellemek
amacıyla bazı önlemleri almaları önerilir.Örneğin etkin ve düzenli diş fırçalanması, diş ipi
kullanımı, antiseptik gargara kullanımı mukozit oluşumunu azaltma/engellemede etkilidirler.
Mukozit görülen hastada ise antiseptik gargaralar, lokal anestezikler, analjezikler ve mekanik
sürtünmeyi azaltmak ve tedaviyi hızlandırmak için mukoza örtücü ajanlar tercih edilir.