Kayın Tomruklarının Biçilmesinde Korkut Randıman Optimizasyonu

Transkript

KAYIN TOMRUKLARININ BİÇİLMESİNDE KORKUT
RANDIMAN OPTİMİZASYONU PAKET PROGRAMININ
KULLANILMASI
Usage of Korkut Yield Optimization Package Programme in
Sawing of Beech Logs
Süleyman KORKUT
A.İ.B.Ü. Düzce Orman Fakültesi , Orman End. Müh. Bölümü
A.İ.B.Ü. Düzce Forestry Faculty, Department of Forest Industry
Engineering
81620 DÜZCE
DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA MÜDÜRLÜĞÜ
DOA DERGİSİ (Journal of DOA)
Sayı: 10
Sayfa: 131-159
1
Yıl: 2004
KISA ÖZET
Kereste endüstrisinde, üstün teknolojik vasıfları ve kullanış alanlarının
genişliği ile önemli bir ağaç türü olan Doğu Kayını (Fagus orientalis
Lipsky) ülkemizde toplam 1 335 527.4 ha yayılış alanına sahip olup,
toplam orman varlığımızın % 6’ını oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı;
KORKUT Randıman Optimizasyonu Paket Programında hesaplanan
teorik randıman ile tomrukların biçilmesinde bilgisayar programının
uygulanması sonucu elde edilen program uygulamalı randıman
arasındaki farkı ortaya koyarak programın Doğu Kayını tomruklarının
biçilmesinde uygulanabilirliğini kanıtlamak ve program uygulamalı
randıman ile geleneksel yöntemlerle elde edilen sektör randımanı
arasındaki farkı kıyaslayarak sektöre bu tip programların kullanılması
durumunda randımanın arttırılabileceğini göstermektir. Bu amaçla; 3, 4
ve 5m boyunda, çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3 cm/m ve 25-50 cm
arasındaki çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf Doğu Kayını tomruğu
prizma ve keskin kesiş tekniği kullanılarak deneysel çalışmalar
yapılmıştır.
Doğu Kayınında prizma ve keskin kesiş teknikleri kullanılarak her bir
tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman
değerleri dikkate alınarak yapılan Varyans Analizleri sonucunda, teorik
randıman ile program uygulamalı randıman arasında saptanan farklılığın
% 99 ve % 95 güven düzeyinde istatistiki anlamda önemli olmadığı
saptanmıştır. Bunun neticesi olarak programın Doğu Kayını
tomruklarının biçilmesinde kullanılabilir olduğu ispatlanmıştır.
Araştırmada bulunan sektör randımanı ile program uygulamalı randıman
arasında program uygulamalı randıman lehine olan önemli farklar,
üreticinin bilgisayar programını kullanması halinde büyük kazanç
sağlayacağını ve dolayısıyla ülke ekonomisine büyük katkıda
bulunacağını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Doğu Kayını, Kereste, Bilgisayar Programı, Randıman.
ABSTRACT
Beech, having superior technological properties and high usage potential,
is an important species in lumber industry. It spreads over 1335527.4 ha,
which consists of 6% of our total forest existence. The aim of this study
is, to show the sector the increase in the yield by preparing an
optimization programme and applying it; to compare theoretical yield
and the yield after the application of the programme and to prove the
applicability of it. It was thought to compare the traditional methods and
the developed optimization programme to prove its applicability and
reliability. Fagus orientalis Lipsky 3rd grade logs were used. They had
1cm/m, 2cm/m, and 3cm/m taper; 3,4, and 5m of length and 25-50 cm
diameters.
Cant sawing and live sawing techniques were used in Beech. Theoretical
yield and the yield with the optimization programme results for each log
characteristics were evaluated by ANOVA. As the result of analysis the
difference between the theoretical yield and the yield with the
optimization programme was statistically 99% and 95% nonsignificant.
Therefore, it was proved that the programme was found suitable for
Beech. There is statistically difference between the ANOVA of the
application programmed yield and sectoral yield. The result of these
differences, when we use the programmed the yield ingresses.
The result of this study shows that the yield with the optimization
programme makes important changes in the income for the user and
supply countrywide economical development.
Key Words: Beech, lumber, computer programme, yield.
1. GİRİŞ
Kereste üretiminde üstün teknolojik vasıfları ve kullanış alanlarının
genişliği ile önemli bir ağaç türü olan Doğu Kayınının oluşturduğu
ormanlar, ülkemizde toplam 1 335 527.4 ha yayılış alanına sahip olup,
toplam orman alanının % 6’ını oluşturmaktadır (ANONİM, 2001).
Doğu Kayını masif mobilya, bükme mobilya, spor aletleri, alet sapları,
tornacılıkta, kontrplak, kaplama levha, parke, ambalaj fıçıları ve
sandıkları, ayakkabı topuğu, fırın küreği, taşıt araçları yapımı, maden
direği, karoser yapımı, yongalevha, liflevha ve kağıt odunu olarak,
emprenye edildiği takdirde travers yapımında kullanılır. Nötral sülfit
yarı kimyasal metodu ile elde edilen selülozlar ambalajlık, oluklu
mukavva, yüzey kağıdı, özel kartonların yapında ve soda ve sülfit
selülozları ile karıştırılarak yazı kağıdı imalinde kullanılır. Ayrıca odun
kömürü yapımında da değerlendirilmektedir (BOZKURT ve ERDİN,
2000; BERKEL, 1941; SUN, 1985).
Orman ürünleri endüstrisinde bu kadar geniş kullanım alanına sahip olan
Doğu kayını kerestelerinin minimum zayiatla üretilmesi ancak kalite ve
kantite randımanı maksimum yapan bir başka deyişle optimize eden
bilgisayar programları kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir.
Çalışmanın amacı; KORKUT Randıman Optimizasyonu Paket
Programında hesaplanan teorik randıman ile tomrukların biçilmesinde
bilgisayar programının uygulanması sonucu elde edilen program
uygulamalı randıman arasındaki farkı ortaya koyarak programın Doğu
Kayını tomruklarının biçilmesinde uygulanabilirliğini kanıtlamak ve
program uygulamalı randıman ile geleneksel yöntemlerle elde edilen
sektör randımanı arasındaki farkı kıyaslayarak sektöre bu tip
programların kullanılması durumunda randımanın arttırılabileceğini
göstermektir.
2. MALZEME VE YÖNTEM
Ülkemiz de doğal olarak yetişen ve kereste endüstrisinde fazla miktarda
rağbet gören Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) tomrukları deneysel
çalışmalarda tercih edilmiştir. Araştırmada ülkemizde en çok kullanılan
tomruk boyu olan 3, 4 ve 5m boyunda, yine ülkemizde en fazla bulunan
25-50 cm arasındaki tomruk çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf
tomruktan yaralanılmıştır.
Deneysel çalışmalar; 21 işçi çalıştıran ve 22950 m3/yıl kereste üretme
kapasitesine sahip ZER Orman Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şirketi’nde
(Demirköy-Kırklareli) gerçekleştirilmiştir. Biçme işlemlerinde 160’lık
tomruk şerit testere makinesi, 120’lik yarma şerit testere makinesi,
otomatik yan alma ve baş kesme makineleri kullanılmıştır. Tomruklar
serbest açısı 160, göğüs açısı 250, diş ucu (kama) açısı 490, diş adımı 45
mm, diş yüksekliği 14 mm, testere kalınlığı 1.5 mm ve çapraz miktarı 0.5
mm olan PV diş şekline sahip şerit testere levhaları ile biçilmiştir.
Fabrikada operatörler 10, bileyihane ustası 6 yıllık tecrübelidir. Ayrıca 4
adet mühendis bulunmaktadır. Biçilecek tomrukların uzunlukları, ince uç
çapları, kalın uç çapları ölçülerek gövde dolgunluğunun tespiti yapılmış,
ayrıca orta çapları ölçülerek hacimleri bulunmuştur. Sonra bu tomruklar,
biçmenin ince uçları tarafından yapılabilmesi için gerektiğinde
döndürülerek ana biçme makinesine sevk edilmişlerdir.
Tomrukların biçilmesinde prizma ve keskin kesiş yöntemleri
uygulanmıştır. Prizma kesişte elde edilen kapak tahtaları ince kereste
üretmek için yarma şerit testere makinesine, yanlı keresteler de
yanlarının alınması için yan alma makinesine sevk edilmişlerdir. Yan
alma işleminde paralel yan alma uygulanmıştır.
Keskin kesişte
kerestelerin yanları alınmamıştır.
Biçme işlemleri sonrasında elde edilen kerestelerin kalınlık, genişlik ve
uzunlukları ölçülerek hacimleri bulunmuştur. Artıkların hacmi tomruk
hacminden kereste hacmi çıkarılarak saptanmıştır. Böylece her bir
tomruktan elde edilen ana ürün, yan ürün ve artıklar belirlenerek hacim
kartlarına yazılmıştır.
Teorik randımanın hesaplanmasında kereste endüstrisinde keskin kesiş ve
prizma kesişi olarak adlandırılan biçme tekniklerini kullanılan hesaplama
yöntemleri ile maksimum verim teorisi (FISCHER, 1971) ve
eşitliklerinden yararlanılarak hazırlanan KORKUT Randıman
Optimizasyonu Paket Programı kullanılmıştır (KORKUT, 2003).
Elde edilen bulguları değerlendirmede Varyans Analizi ve Duncan
Testi’nden yararlanılmıştır.
3. BULGULAR
Programın uygulanabilirliğini kanıtlamak için teorik sonuçlar ile
deneysel çalışmaların sonuçları, programın kullanılması durumunda
randımanın artırılabileceğini göstermek için ise geleneksel yöntemlerle
elde edilen sonuçlar tablolar halinde ayrıntılı olarak verilmiştir.
Ek Tablo 1’de çap düşüşü olmayan; Ek Tablo 2’de çap düşüşü 1 cm/m, 2
cm/m ve 3 cm/m ve Ek Tablo 3’de çap düşüşü 1 cm/m, tomruk uzunluğu
3, 4 ve 5 m olan Doğu Kayını tomrukların prizma kesiş metodu ile
biçilmesinde teorik ve deneysel çalışma sonuçları ile geleneksel
yöntemle elde edilen verilerin karşılaştırılması verilmiştir. Burada cm
olarak “k” kereste kalınlığını, “g” kereste genişliğini, “u” kereste
uzunluğunu, “tiuç” tomruk ince uç çapını, “tkuç” tomruk kalın uç çapını,
“gd” çap düşüşünü (cm/m), “n” belli boyutlardaki kereste sayısını,
“TVk” dm3 olarak bir tomruktan üretilen kerestelerin hacimleri toplamını
ve “R” kantite randımanı (%) göstermektedir. Teorik randıman “Rt” ile
program uygulamalı randıman “Ru” arasındaki fark programın
uygulanabilirliğinin, program uygulamalı randıman ile geleneksel
yöntemlerle elde edilen sektör randımanı “Rs” arasındaki fark ise
programın kullanılması durumunda randımanın artırılabileceğinin
ölçüsüdür. Bu nedenle teorik randıman ile program uygulamalı randıman
arasındaki farkın mümkün olduğu kadar küçük olması arzu edilir.
Esasında program uygulamalı randıman teorik randımandan büyük
olamaz.
Tablo 1’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının prizma
kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman
değerlerinin istatistik verileri ve Tablo 2’de farklı özelliklerdeki Doğu
Kayını tomruklarının prizma kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve
program uygulamalı randıman değerlerine ait varyans analizleri
verilmiştir.
Tablo: 1- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve
Program Uygulamalı Randıman Değerlerinin İstatistik Verileri.
Table : 1- Statistical Results of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Cant Sawn Beech Logs with Different
Properties.
Özellik
10
Çap
düşüşü
olmayan
Çap
düşüşü
1 cm/m
Çap
düşüşü
2 cm/m
Çap
düşüşü
3 cm/m
Uzunluk
3m
Uzunluk
4m
Uzunluk
5m
Randıman
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Teorik
Program
uygulamalı
Doğu Kayını - Prizma kesiş
Varyans Varyasyon
∑x
Katsayısı
2
S
V (%)
3.10517 2.3589051
373.51
Aritmetik
Ortalama
x
74.70
Standart
Sapma
±s
1.762149
∑x²
(∑x)²
Max.
Min.
27914.365
139509.72
77.01
72.51
71.84
67.87
2.277843
3.093557
5.18857
9.5701
3.170629
4.5580637
359.21
203.61
25827.119
13838.151
129031.82
41457.032
74.22
70.72
68.61
64.58
65.21
65.68
3.032166
1.537953
9.194033
2.3653
4.6496112
2.3415852
195.64
197.04
12776.725
12946.318
38275.01
38824.762
67.85
67.27
61.9
64.2
62.47
63.02
1.469875
1.660963
2.160533
2.7588
2.3526788
2.6356134
187.43
189.06
11714.323
11920.079
35130.005
35743.684
64.17
64.78
61.53
61.48
60.39
70.26
1.765002
1.939355
3.115233
3.7611
2.9225119
2.7602556
181.18
210.78
10948.295
14816.925
32826.192
44428.208
62.43
72.27
59.31
68.4
67.37
68.72
2.097212
1.997273
4.3983
3.9891
3.1129767
2.9063928
202.11
206.16
13624.947
14175.293
40848.452
42501.946
69.08
70.77
65.03
66.78
66.17
67.53
2.153609
2.726664
4.638033
7.4347
3.2543334
4.0377086
198.53
202.59
13147.33
13695.772
39414.161
41042.708
68.64
70.5
64.65
65.14
64.94
2.700561
7.293033
4.1581221
194.84
12668.795
37962.626
68.01
62.91
Tablo: 2- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve
Program Uygulamalı Randıman Değerlerine Ait Varyans Analizleri
Table : 2- Analysis of Variance of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Cant Sawn Beech Logs with Different
Properties.
Çap düşüşü olmayan Çap değişimi
Çap düşüşü
11
Çap düşüşü
Çap düşüşü
Uzunluk 3 m
Uzunluk 4 m
Uzunluk 5 m
1 cm/m
2 cm/m
3 cm/m
Serbestlik
Varyans Kaynağı
Derecesi
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
8
Toplam
9
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Örnekler Arası
1
Örnekler İçi
4
Toplam
5
Varyans Analizi Tablosu
Tüm
Varyans
Varyans
20.449
20.449
33.17496
4.14687
53.62396
10.58682
10.58682
37.52827
9.382067
48.11508
15.39202
15.39202
9.051667
2.262917
24.44368
10.34907
10.34907
11.74807
2.937017
22.09713
12.52815
12.52815
16.3188
4.0797
28.84695
9.702817
9.702817
17.25427
4.313567
26.95708
10.01042
10.01042
29.45547
7.363867
39.46588
F Oranı 95%
F Oranı 99%
4.931189
<
5.317
1.12841
<
7.710
6.801849
<
7.710
3.523666
<
7.710
3.070851
<
7.710
2.249372
<
7.710
1.359397
<
7.710
4.931189
<
11.259
1.12841
<
21.200
6.801849
<
21.200
3.523666
<
21.200
3.070851
<
21.200
2.249372
<
21.200
1.359397
<
21.200
Önem Seviyesi
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
(%95) N.S.
(%99) N.S.
Tablo 2’de verilen Varyans Analizi sonuçlarına göre Doğu Kayını
tomruklarının prizma kesiş tekniği ile biçilmesinde tomruk özelliklerine
göre teorik ve program uygulamalı randıman değerleri arasında % 95 ve
% 99 güven düzeylerinde istatistiki anlamda farklılık bulunmadığı
anlaşılmaktadır.
Ek Tablo 4’de çap düşüşü olmayan; Ek Tablo 5’de çap düşüşü 1 cm/m, 2
cm/m ve 3 cm/m ve Ek Tablo 6’da çap düşüşü 1 cm/m, tomruk uzunluğu
3, 4 ve 5 m olan Doğu Kayını tomrukların keskin kesiş metodu ile
biçilmesinde teorik ve deneysel çalışma sonuçlarının karşılaştırılması
verilmiştir.
Tablo 3’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının keskin
kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman
değerleri ve Tablo 4’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının
keskin kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı
randıman değerlerine ait varyans analizleri verilmiştir.
Tablo 4’de verilen Varyans Analizi sonuçlarına göre Doğu Kayını
tomruklarının keskin kesiş tekniği ile biçilmesinde tomruk özelliklerine
göre teorik ve program uygulamalı randıman değerleri arasında % 95 ve
% 99 güven düzeylerinde istatistiki anlamda farklılık bulunmadığı
anlaşılmaktadır.
12
Tablo: 3- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve
Program Uygulamalı Randıman Değerlerinin İstatistik Verileri
Table : 3- Statistical Results of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Live Sawn Beech Logs with Different
Properties.
Özellik
Randıman
13
Çap
düşüşü
olmayan
Teorik
Program
uygulamalı
Çap
düşüşü
1 cm/m
Teorik
Program
uygulamalı
Çap
düşüşü
2 cm/m
Teorik
Program
uygulamalı
Çap
düşüşü
3 cm/m
Teorik
Program
uygulamalı
Uzunluk
3m
Teorik
Program
uygulamalı
Uzunluk
4m
Teorik
Program
uygulamalı
Uzunluk
5m
Teorik
Program
uygulamalı
∑x²
(∑x)²
Max.
Min.
2.84706
Doğu Kayını - Keskin Kesiş
Varyans
Varyasyon
∑x
Katsayısı
2
V (%)
S
8.10578
3.3425673
425.88
36307.17
181373.7
87.99
80.63
81.89
73.44
2.35348
5.45332
5.53887
29.7388
2.8738832
7.4255573
409.46
220.32
33553.65
16239.77
167657.4
48540.90
84.27
79
78.36
68.1
69.34
67.51
4.44368
2.93675
19.7463
8.62453
6.4085389
4.3498898
208.02
202.54
14463.59
13691.4
43272.32
41022.45
74
69.5
65.15
64.14
62.69
63.90
3.01567
6.69163
9.0943
44.7780
4.8104573
10.470956
188.07
191.72
11808.29
12341.74
35370.32
36756.55
65.95
71.38
60
58.47
57.66
80.48
8.59290
1.98081
73.8381
3.92363
14.902723
2.461151
172.98
241.45
10121.70
19440.54
29922.08
58298.10
66.77
82.06
49.7
78.26
75.48
78.08
2.79682
5.15923
7.82223
26.6177
3.7052227
6.6070661
226.45
234.26
17108.84
18345.81
51279.60
54877.74
78.12
82.32
72.55
72.34
74.09
75.35
4.63342
4.04020
21.4686
16.3232
6.2532174
5.3616767
222.29
226.06
16513.88
17067.02
49412.84
51103.12
77.34
79.27
68.79
71.2
70.77
3.65308
13.3450
5.1614263
212.33
15054.7
45084.02
74.34
67.04
Aritmetik
Ortalama
x
Standart
Sapma
±s
85.17
14
Tablo: 4- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve
Program Uygulamalı Randıman Değerlerine Ait Varyans Analizleri.
Table : 4- Analysis of Variance of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Live Sawn Beech Logs with Different
Properties.
Varyans Analizi Tablosu
Çap düşüşü
Varyans
Serbestlik Tüm
Varyans
F Oranı 95% F Oranı 99%
Önem
olmayan Kaynağı
Derecesi
Varyans
Seviyesi
Çap değişimi Örnekler Arası
1
26.96164 26.96164 3.951972
3.951972
(%95) N.S.
Örnekler İçi
8
54.5786
6.822325
<
<
(%99) N.S.
Toplam
9
81.54024
5.317
11.259
Çap düşüşü
Örnekler Arası
1
25.215
25.215
1.019095
1.019095
(%95) N.S.
1 cm/m
Örnekler İçi
4
98.9702
24.74255
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
124.1852
7.710
21.200
Çap düşüşü
Örnekler Arası
1
34.89682 34.89682 3.938952
3.938952
(%95) N.S.
2 cm/m
Örnekler İçi
4
35.43767 8.859417
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
70.33448
7.710
21.200
Çap düşüşü
Örnekler Arası
1
58.53127 58.53127 0.986902
0.986902
(%95) N.S.
3 cm/m
Örnekler İçi
4
237.2323 59.30807
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
295.7635
7.710
21.200
Uzunluk
Örnekler Arası
1
37.5
37.5
6.385225
6.385225
(%95) N.S.
3m
Örnekler İçi
4
23.49173 5.872933
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
60.99173
7.710
21.200
Uzunluk
Örnekler Arası
1
23.88015 23.88015 0.993219
0.993219
(%95) N.S.
4m
Örnekler İçi
4
96.17273 24.04318
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
120.0529
7.710
21.200
Uzunluk
Örnekler Arası
1
31.41882 31.41882 2.118008
2.118008
(%95) N.S.
5m
Örnekler İçi
4
59.33653 14.83413
<
<
(%99) N.S.
Toplam
5
90.75535
7.710
21.200
4. TARTIŞMA ve SONUÇ
Doğu Kayını tomruklarının prizma ve keskin kesiş metotları dikkate
alınarak teorik, deneysel ve geleneksel yöntemle biçilmesi sonucunda
elde edilen toplam ürün hacimleri ile randımanları Tablo 11’de
verilmiştir.
Tablo: 5- Doğu Kayını Tomruklarının Prizma ve Keskin Kesiş Metotları
Dikkate Alınarak Teorik, Deneysel ve Geleneksel Yöntemle
Biçilmesi Sonucunda Elde Edilen Toplam Ürün Hacimleri İle
Randıman Değerleri.
Table : 5- Total Product Volume and Yield Values of Beech Logs Sawn Used
Cant and Live Sawing with Theoric, Experimental and Traditional
Techniques.
Özellik
Çalışma Şekli
Çap
Teorik çalışma
düşüşü Deneysel çalışma
olmayan Geleneksel yöntem
Çap
Teorik çalışma
1 cm/m Geleneksel yöntem
Çap
Teorik çalışma
Çap
Teorik çalışma
Uzunluk Teorik çalışma
3m
Deneysel çalışma
Geleneksel yöntem
4m
Deneysel çalışma
Geleneksel yöntem
5m
Deneysel çalışma
Geleneksel yöntem
Doğu Kayını
Prizma Kesiş
Keskin Kesiş
Toplam ürün Randıman Toplam Ürün Randıman
3
%
Hacmi (dm3)
%
Hacmi (dm )
1607.39
74.70
1868
85.17
1547.36
71.84
1794
81.89
1461.6
67.92
1696
78.35
829.88
67.87
884
73.44
796.84
65.21
832
69.34
710.32
58.30
786
66.13
884.5
65.68
836
67.51
841.2
62.47
772
62.69
760.46
56.37
720
58.29
820.96
63.02
886
63.90
771.87
60.39
806
57.66
674.3
52.7
749
54.23
716.8
70.26
768
80.48
630.84
67.37
720
75.48
575.31
61.54
673.5
70.17
821.6
68.72
1124
78.08
791.06
66.17
1064
74.09
707.83
59.72
1004
68.86
1032.56
67.53
1230
73.35
976.30
64.94
1155
70.77
896.84
59.44
1080
66.14
Doğu Kayını tomruklarının prizma ve keskin kesiş teknikleri dikkate
alınarak teorik, deneysel ve geleneksel yöntemle biçilmesi sonucunda
elde edilen toplam ürün hacimleri ve randımanları arasındaki farklar
Tablo 6’da verilmiştir.
15
Tablo: 6- Doğu Kayını Tomruklarının Prizma ve Keskin Kesiş Metotları Dikkate Alınarak Teorik, Deneysel ve
Geleneksel Yöntemle Biçilmesi Sonucunda Elde Edilen Toplam Ürün Hacimleri ve Randıman Değerleri
Arasındaki Farklar.
Table : 6- The Differences Between Total Product Volume and Yield Values of Beech Logs Sawn Used Cant and Live
Sawing with Theoric, Experimental and Traditional Techniques.
16
Teorik
Özellik
Çalışma Şekli
Randıman
Program
Uygulamalı
Randıman
60.03
Çap
Toplam ürün hacmi
3
düşüşü farkı(dm )
olmayan Randman farkı
2.86
33.04
Çap
Toplam ürün hacmi
3
1 cm/m Randman farkı
2.66
45.3
Çap
Toplam ürün hacmi
3
3.21
49.09
Çap
Toplam ürün hacmi
3
2.63
85.96
Uzunluk Toplam ürün hacmi
3
3m
farkı(dm )
Randman farkı
2.89
30.54
3
4m
farkı(dm )
Randman farkı
2.55
56.26
3
5m
farkı(dm )
Randman farkı
2.59
Doğu Kayını
Prizma Kesiş
Program
Teorik
ile Uygulamalı
Randıman
Randıman
ile Sektör
Sektör
Randımanı
Randımanı
85.76
145.79
Teorik
ile Randıman
Program
Uygulamalı
Randıman
74
Keskin kesiş
Program
ile Uygulamalı
Randıman
ile
Sektör
Randımanı
98
Teorik
Randıman
Sektör
Randımanı
172
3.92
86.52
6.78
119.56
3.28
52
3.54
46
6.82
98
6.91
80.74
9.57
124.04
4.1
64
3.21
62
7.31
116
6.1
97.57
9.31
146.66
4.82
80
4.4
57
9.22
137
7.69
55.53
10.32
141.49
6.24
48
3.43
46.5
9.67
94.5
5.83
83.23
8.72
113.77
5
60
5.31
60
10.31
120
6.45
79.46
9
135.72
3.99
75
5.23
75
9.22
150
5.5
8.09
4.58
4.63
7.21
ile
Doğu Kayını’nda prizma ve keskin kesiş teknikleri kullanılarak her bir
tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman
değerleri dikkate alınarak yapılan Varyans Analizleri sonucunda teorik
randıman ile program uygulamalı randıman arasında saptanan bu
farklılığın istatistiki anlamda % 99 ve % 95 güven düzeyinde önemli
olmadığı saptanmıştır. Bunun neticesi olarak programın Doğu
Kayını’nda uygulanabilir olduğu ortaya çıkmaktadır. Esasında Doğu
Kayını tomruklarının biçilmesinde oluşan bu farklılığın operatörün
dikkatsizliği ve tomruğun tam silindirik olmamasından kaynaklandığı
düşünülmektedir.
Araştırmada bulunan sektör randımanı ile program uygulamalı randıman
arsındaki program uygulamalı randıman lehine olan önemli farklar,
üreticinin bilgisayar programını kullanması halinde büyük kazanç
sağlayacağını ve dolayısıyla ülke ekonomisine büyük katkıda
bulunacağını göstermektedir.
LEWIS ve HALLOCK (1974), sınırlı sürede en iyi biçme yönteminin
seçilmesi ve kereste randımanı maksimizasyonunu sağlayan en iyi açılma
yüzeyi (Best Opening Face (BOF)) adında geliştirdikleri programın
kullanılabilirliğini kanıtlamak için yumuşak ağaç biçen kereste
fabrikasında yaptıkları uygulama sonucu, BOF programının kullanılması
ile kereste kantite randıman optimizastonu söz konusu olduğunda en az
% 10’luk bir iyileşme, fiyat maksimizasyonu söz konusu olduğunda ise
daha yüksek bir iyileşmenin olduğunu belirtmişlerdir (LEVIS ve
HALLOCK, 1974).
STEELE ve ark., (1993), sert ağaç tomrukların keskin kesiş metodu
biçilmesinde BOF (Best Opening Face) programının kullanılması ile
kantite randımanındaki değişmeyi tespit etmek maksadıyla 3.7 m
uzunluğunda ve 40.64 cm çapında, enine kesiti yuvarlak 24 adet Kırmızı
Meşe (Quercus spp.) tomruğunu biçmeleri sonucunda; kantite
randımanında yaklaşık 7.077 dm3’lük bir artma olduğunu ve maksimum
fiyat elde etmek, bir başka deyişle kalite randımanını arttırmak için her
bir tomruktaki iç kusur yerlerinin tam olarak bilinmesinin gerektiğini,
bunun ise iç kusur tarama sistemlerinin kullanılması ile sağlanabileceğini
belirtmişlerdir (STEELE ve ark., 1993).
17
ADAMS (1996), sert ağaç kereste fabrikalarında ekonomik ve ekonomik
olmayan analizler için geliştirdiği PC-SOLVE III bilgisayar programının
kullanılması ile randımanın ve üretimin artırılabileceği, artıkların ve
fiyatların azaltılabileceği ve ürün kalitesinin iyileştirilebileceğini ifade
etmiştir (ADAMS, 1996).
WIEDENBECK ve DWYER (2000), kereste fabrikası yöneticilerine
randımanı arttırmak için geliştirdikleri Microsoft Access tabanlı, kolay
kullanımlı, zengin içerikli ve esnek bir yapıya sahip SOLVE 2000
adındaki bilgisayar programının işlem kontrol stratejileri ihtiva eden
kereste fabrikaları için yol gösterici bir araç olabileceğini ifade
etmişlerdir (WIEDENBECK ve DWYER, 2000).
ÖZŞAHİN (1997) düzgün gövdeli, uzunlukları 3 m, çapları 20-30 cm
arasında değişen toplam 30 adet okaliptus tomruğu biçtiği deneysel
çalışmada ortalama % 66.2’lik randımanla toplam 2986.970 dm3 ürün
elde ederken, aynı tomrukları bilgisayar programı yardımıyla biçmeleri
sonucu % 71.7’lik randımanla toplam 3236.965 dm3 ürün elde etmiştir.
Çalışmasının sonunda; yaptığı deneysel çalışmada, hazırladığı bilgisayar
programını kullanması halinde elde ettiği ürünlerin hacminde 249.995
dm3 ve randımanında % 5.5’lik bir artış sağlayabildiğini, deneysel ve
teorik randıman değerleri arasındaki 1.13 ile 11.05 arsında değişen farkın
biçme işlemini yapan operatörün tomrukları biçerken verdiği kararlarda
isabetli olamadığından kaynaklandığını ifade etmiştir (ÖZŞAHİN, 1997).
KORKUT (2003) çap düşüşü olmayan, çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3
cm/m, tomruk uzunluğu 3, 4 ve 5 m ve ülkemizde en fazla bulunan 25-50
cm arasındaki tomruk çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf Doğu
Kayını tomruğu biçmiştir. Çalışmasının sonunda; yaptığı deneysel
çalışmada, hazırladığı bilgisayar programını kullanması halinde elde
ettiği ürünlerin kantite randımanında prizma kesişte 7.69, keskin kesişte
5.31’lik bir artış sağlayabildiğini ifade etmiştir (KORKUT, 2003).
Kereste üretiminde bilgisayar programlarının kullanılması ile randımanın
arttığını gösteren yurt içi ve yurt dışı çalışmalar mevcuttur. Örneğin;
LEWIS ve HALLOCK (1974), kereste randımanı maksimizasyonunu
sağlayan en iyi açılma yüzeyi (Best Opening Face (BOF)) adında
geliştirdikleri programın kullanılabilirliğini kanıtlamak için yumuşak
ağaç biçen kereste fabrikasında yaptıkları uygulama sonucu kantite
randımanda en az % 10’luk bir iyileşme; STEELE ve ark. (1993),
18
Kırmızı Meşe (Quercus spp.) tomruklarının keskin kesiş metodu
biçilmesinde BOF (Best Opening Face) programının kullanılması ile
kantite randımanında yaklaşık 7.077 dm3’lük bir artma; ÖZŞAHİN,
(1997) Okaliptus tomruklarını prizma kesiş tekniği ile Rokopina adlı
bilgisayar programını kullanarak biçmesi sonucu randımanda % 5.5’lik
bir artış sağlayabildiğini ifade etmişlerdir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
ADAMS, E. L. 1996: PC-SOLVE III User’s Manual: A Procedural Guide for
Computer-Based Sawmill Analysis, USDA Forestry Service, Northeastern
Forest Experiment Station, General Technical Report NE-215.
ANONİM, 2001: Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Ormancılık Özel İhtisas
Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı
Yayın No: DPT:2531-ÖİK:547, ISBN: 975-19-2555-X.
BOZKURT, A.Y., ERDİN, N. 2000: Odun Anatomisi, İ.Ü. Yayın No. 4263,
O.F. Yayın No. 466, ISBN 975-404-592-5.
BERKEL, A. 1941: Şark Kayını (Fagus orientalis Lipsky) nin Teknolojik
Vasıfları ve İstimali Hakkında Araştırmalar, T.C. Yüksek Ziraat Enstitüsü
Rektörlüğü, Sayı: 118, Ankara.
FISCHER, R. 1971: Sägewerkstechnik, Veb Fachbuchverlag Leipzig,
Lizenznummer: 114-210/44/71, Deutsche Demokratische Republik.
KORKUT, S. 2003: Kereste Üretiminde Optimizasyon Üzerine Araştırmalar,
İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
LEWIS, D. W. and HALLOCK, H. 1974: Best Opening Face Programme,
Australian Forest Industries Journal, pp.21-31, November 1974.
ÖZŞAHİN, Ş. 1997: Okaliptus (Eucalyptus camaldulensis) Odunundan Kereste
Üretimi Ve Bilgisayar Programı Yardımıyla Randıman Hesaplamaları, K.T.Ü.
Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
STEELE, P. H., WAGNER, F. G., KUMAR, L., ARAMAN, P. A. 1993: The
Value Versus Volume Yield Problem for Live-Sawn Hardwood Sawlogs, Forest
Products Journal, 43 (9): 35-40.
SUN, 0. 1985: Kayın, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, El Kitabı
Dizisi 1, Muhtelif Yayınlar Serisi: 42, Ankara.
WIEDENBECK, J. and DWYER, J. 2000: Sawmill Performance Systems for
Industry: SOLVE 2000, PROCEEDİNGS of The 2000 Hardwood Research
Symposium, May 12 2000, Valley Resort; WV, Canaan.
19
Ek Tablo: 1- Çap Düşüşü Olmayan Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Elde Edilen
Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları İle Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması.
Append. Table: 1- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Non-tapered Beech Logs.
Tomruk
20
Teorik Çalışma Sonuçları
(Bilgisayar Programı)
Rt
tiuç tkuç
gd
Kereste
n
TVk
3
(%)
(cm/m) Boyutları adet (dm )
a
kxgxu (cm)
31 31
5x22x400
3 222.4 73.65
2.2x22x400 2
2.2x16x400 2
2.2x13x400 2
33 33
5x25x400
3 263.6 77.01
2.2x25x400 2
2.2x20x400 2
2.2x10x400 2
2.2x9x400 2
35 35
5x25x400
4 291.78 75.78
2.2x22x400 2
2.2x16x400 2
2.2x14x400 2
37
37
-
47
47
-
5x25x400
2.2x25x400
2.2x20x400
2.2x19x400
5x25x400
2.2x20x400
2.2x18x400
4
2
2
2
9
2
2
312.01 72.51
517.6
Deneysel Çalışma Sonuçları
a-b
Kereste
n
TVk
Ru R
Boyutları adet (dm3) (%) (%)
kxgxu (cm)
b
5x22x400
3 212.96 70.51 3.14
2.2x20x400 2
2.2x14x400 2
2.2x12x400 2
5x25x400
3 253.84 74.22 2.79
2.2x22x400 2
2.2x19x400 2
2.2x10x400 2
2.2x8x400
2
5x25x400
4 282.72 73.43 2.35
2.2x20x400 2
2.2x15x400 2
2.2x12x400 2
5x25x400
2.2x22x400
2.2x18x400
2.2x14x400
74.56 5x25x400
2.2x16x400
2.2x14x400
4
2
2
2
9
2
1
295.04 68.61 3.9
502.8 72.44 2.12
Geleneksel Yöntemle Elde
Edilen Veriler
Kereste
n
TVk
Rs
Boyutları
adet (dm3)
(%)
kxgxu (cm)
c
5x22x400
3
198.88 65.85
2.2x18x400
2
2.2x11x400
2
2.2x9x400
2
5x25x400
3
239.76 70.10
2.2x20x400
2
2.2x15x400
2
2.2x9x400
2
2.2x8x350
2
5x25x400
4
270.4 70.23
2.2x18x400
2
2.2x13x400
2
2.2x10x400
1
2.2x8x400
1
5x25x400
4
282.72 65.74
2.2x19x400
2
2.2x17x400
2
2.2x11x400
2
5x24x400
9
469.84 67.70
2.2x12x400
2
2.2x11x400
1
2.2x8x400
1
b-c
R
(%)
4.66
4.12
3.2
2.87
4.74
Ek Tablo: 2- Çap Düşüşü Olan Doğu Kayını Tomrukların Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve
Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması.
Append. Table: 2- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Tapered Beech Logs.
Tomruk
tkuç
gd
(cm/m)
27
31
1
32
36
1
41
45
1
31
39
2
33
41
2
21
tiuç
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x18x400
2.2x17x400
2.2x12x400
2.2x9x290
n
adet
TVk
(dm3)
3
2
2
2
170.7
5x20x400
2.2x18x400
2.2x17x400
2.2x10x310
2.2x10x260
5x22x400
2.2x30x400
2.2x24x400
2.2x16x400
2.2x14x400
5x20x400
2.2x17x400
2.2x16x375
2.2x13x250
2.2x13x225
2.2x8x85
5x22x400
2.2x19x400
2.2x17x400
2.2x15x285
2.2x14x245
2.2x10x125
2.2x8x80
4
2
2
2
2
6
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
2
248.18 68.31
Rt
(%)
a
64.58
411
70.72
247.1
64.20
282
65.57
a-b
n
adet
TVk
(dm3)
R
(%)
3
1
1
2
2
4
2
2
2
2
6
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
4
4
2
2
2
2
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x18x400
2.2x15x400
2.2x12x400
2.2x10x400
2.2x8x400
5x20x400
2.2x15x400
2.2x12x400
2.2x10x400
2.2x8x400
5x22x400
2.2x26x400
2.2x22x400
2.2x14x400
2.2x12x400
5x20x400
2.2x17x400
2.2x13x350
2.2x12x250
2.2x10x200
2.2x8x60
5x22x400
2.2x17x400
2.2x12x250
2.2x15x250
2.2x10x100
2.2x8x60
163.4
Ru
(%)
b
61.90
2.68
239.2
65.89
2.42
394.24 67.85
2.87
236.91 61.53
2.67
265.45 61.73
3.84
Geleneksel Yöntemle Elde Edilen
Veriler
n
TVk
Kereste
Rs
adet
(dm3)
Boyutları
(%)
kxgxu (cm)
c
150.32 56.93
2
5x18x400
3
2.2x15x400
1
2.2x10x400
2
2.2x9x400
2
2.2x8x400
209.12 57.60
4
5x18x400
2
2.2x13x400
2
2.2x10x400
2
2.2x8x400
2
2.2x8x350
350.88 60.39
6
5x20x400
2
2.2x23x400
2
2.2x19x400
2
2.2x13x400
2
2.2x8x400
214.7
55.76
4
5x19x400
2
2.2x15x400
2
2.2x11x350
2
2.2x10x250
2
2.2x10x150
2
2.2x8x50
231.72 53.88
4
5x20x400
2
2.2x15x400
2
2.2x11x400
2
2.2x10x250
2
2.2x8x250
2
2.2x10x100
2
2.2x8x50
b-c
R
(%)
4.97
8.29
7.46
5.77
7.85
Ek Tablo 2’nin Devamı.
Append. Continue Table 2.
Tomruk
tiuç tkuç
gd
(cm/m)
45
2
28
39
3
31
43
3
35
46
3
22
37
Rt
Kereste
n
TVk
3
(%)
Boyutları
adet (dm )
a
kxgxu (cm)
5x28x400
4
355.4 67.27
2.2x25x400
2
2.2x19x400
2
2.2x17x330
2
2.2x15x250
2
2.2x12x175
2
2.2x9x90
2
5x15x400
4
216.86 61.48
2.2x19x390
2
2.2x17x290
2
2.2x16x275
2
2.2x14x180
2
2.2x13x160
2
2.2x8x65
2
5x25x400
3
270.2 62.80
2.2x22x400
2
2.2x20x330
2
2.2x17x240
4
2.2x13x140
2
2.2x13x135
2
5x25x400
4
333.9 64.78
2.2x22x400
2
2.2x19x330
2
2.2x19x315
2
2.2x16x220
2
2.2x16x200
2
2.2x11x105
2
2.2x11x90
2
Kereste
n
TVk
Ru
3
Boyutları
adet (dm )
(%)
kxgxu (cm)
b
5x28x400
4
338.84 64.17
2.2x22x400
2
2.2x18x400
2
2.2x17x300
2
2.2x12x250
2
2.2x10x100
4
a-b
R
(%)
5x15x400
2.2x17x350
2.2x17x250
2.2x13x150
2.2x8x60
4
2
4
4
2
202.85 59.31
2.07
5x25x400
2.2x20x400
2.2x20x300
2.2x15x250
2.2x10x150
2.2x10x100
5x25x400
2.2x20x400
2.2x14x320
2.2x17x300
2.2x16x200
2.2x10x100
2.2x10x80
3
2
2
4
2
2
4
2
2
2
4
2
2
255.6 59.44
3.36
313.42 62.43
2.35
3.1
Mevcut Durum
Kereste
n
TVk
3
Boyutları
adet
(dm )
kxgxu (cm)
5x26x400
4
314.04
2.2x20x400
2
2.2x18x400
2
2.2x15x300
2
2.2x12x250
2
2.2x10x100
2
2.2x8x50
2
5x14x400
4
170.96
2.2x15x350
2
2.2x15x250
2
2.2x11x200
2
2.2x9x100
4
2.2x8x50
2
5x24x400
2.2x20x400
2.2x17x300
2.2x13x250
2.2x9x150
2.2x8x100
5x23x400
2.2x18x400
2.2x11x300
2.2x15x250
2.2x13x200
2.2x9x100
2.2x8x50
3
2
2
3
3
2
4
2
2
2
2
4
2
235.52
Rs
(%)
c
59.47
b-c
R
(%)
4.7
49.98
9.33
54.77
4.67
267.82 53.35
9.08
Ek Tablo: 3- Tomruk Uzunluğu 3, 4 ve 5 m Olan Doğu Kayını Tomrukların Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde
Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması.
Append. Table: 3- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Log Length (3,4 and 5 m) Beech
Logs.
Tomruk
tiuç
32
Kereste
n
TVk
Rt
tkuç gd
3
(cm/m)
Boyutları
adet (dm )
(%)
kxgxu (cm)
a
35
1
5x25x300
3
185.4 70.11
2.2x24x300
2
2.2x18x300
2
2.2x9x235
2
2.2x9x230
2
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x25x300
2.2x20x300
2.2x16x300
2.2x10x200
2.2x8x150
n
adet
TVk
3
(dm )
3
2
2
2
2
174.1
Ru
(%)
b
68
a-b
R
(%)
2.11
39
1
5x25x300
2.2x24x300
2.2x18x300
2.2x17x300
5
2
2
2
265.7 68.40
5x25x300
2.2x21x300
2.2x14x300
2.2x10x300
4
2
2
2
209.4 65.03
3.37
38
41
1
5x25x300
2.2x16x300
2.2x8x300
2.2x8x200
5
4
2
2
247.34 69.08
3.19
33
1
5
2
2
2
2
4
2
2
2
265.7 72.27
29
5x25x300
2.2x21x300
2.2x20x300
2.2x11x295
2.2x10x230
5x18x400
2.2x16x400
2.2x11x395
2.2x9x250
201.6 66.78
5x18x400
2.2x15x400
2.2x11x350
2.2x9x200
4
2
2
2
195.26 64.65
2.13
33
37
1
5x25x400
2.2x25x400
2.2x20x400
2.2x11x365
2.2x11x350
3
2
2
2
2
264.1 68.61
5x25x400
2.2x22x400
2.2x20x400
2.2x10x350
2.2x9x300
3
2
2
2
2
251.2 65.24
3.37
23
36
Veriler
Kereste
n
TVk
Rs
3
Boyutları
adet
(dm )
(%)
kxgxu (cm)
c
5x24x300
3
161.85 63.22
2.2x18x300
2
2.2x14x300
2
2.2x9x200
2
2.2x8x150
1
2.2x8x60
1
5x23x300
4
189.92 58.98
2.2x19x300
2
2.2x12x300
2
2.2x10x300
1
2.2x8x250
1
5x23x300
5
223.54 62.44
2.2x13x300
4
2.2x8x300
2
2.2x8x200
1
2.2x8x150
1
5x17x400
4
182.2 60.33
2.2x13x400
2
2.2x10x350
2
2.2x8x250
1
2.2x8x200
1
5x24x400
3
233.49 60.64
2.2x20x400
2
2.2x17x400
2
2.2x9x350
2
2.2x8x300
2
b-c
R
(%)
4.78
6.05
6.64
4.32
4.6
Ek Tablo 3’ün Devamı
tiuç
Tomruk
tkuç
gd
(cm/m)
Teorik çalışma sonuçları
Rt
Kereste
n
TVk
3
(%)
Boyutları
adet (dm )
a
kxgxu (cm)
5x25x400
5
355.9 70.77
2.2x21x400
2
2.2x20x400
2
2.2x12x360
2
2.2x11x295
2
5x18x500
4
253.9 65.14
2.2x16x500
2
2.2x12x455
2
2.2x10x315
2
Deneysel çalışma sonuçları
Kereste
n
TVk
Ru
3
Boyutları
adet (dm )
(%)
kxgxu (cm)
b
5x25x400
5
344.6 68.64
2.2x20x400
4
2.2x10x300
2
2.2x10x250
2
a-b
R
(%)
5x18x500
22x12x500
2.2x10x400
2.2x10x300
4
2
2
2
237.2 62.91
2.23
42
1
29
34
1
32
37
1
5x20x500
2.2x18x500
2.2x14x500
2.2x11x370
2.2x11x325
4
2
2
2
2
313.06 66.95
5 x20x500
2.2x16x500
2.2x12x500
2.2x10x350
2.2x10x300
4
2
2
2
2
290.2 63.92
3.03
39
43
1
5x25x500
2.2x23x500
2.2x22x500
2.2x14x500
2.2x12x445
5
2
2
2
2
465.6 70.50
5x25x500
2.2x21x500
2.2x12x500
2.2x10x400
5
4
2
2
448.9 68.01
2.49
24
38
2.13
Mevcut durum
Kereste
n
TVk
Rs
3
Boyutları
adet
(dm )
(%)
kxgxu (cm)
c
5x24x400
5
292.14 58.19
2.2x17x400
4
2.2x10x300
2
2.2x10x250
1
2.2x8x200
1
5x17x500
4
217.52 57.69
22x10x500
2
2.2x9x400
2
2.2x8x300
1
2.2x8x250
1
5 x18x500
4
257.88 56.80
2.2x14x500
2
2.2x10x500
2
2.2x9x350
2
2.2x9x300
1
2.2x8x300
1
5x24x500
5
421.44 63.85
2.2x19x500
4
2.2x10x500
2
2.2x10x400
1
2.2x8x400
1
b-c
R
(%)
10.4
5
5.22
7.12
4.16
Ek Tablo: 4- Çap Düşüşü Olmayan Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Elde Edilen
Append. Table: 4- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Non-tapered Beech Logs.
Tomruk
Rt
Kereste
n
TVk
3
Boyutları
adet (dm ) (%)
a
kxgxu (cm)
5x28x400
1
224 84.75
5x26x400
2
5x16x400
2
tkuç
gd
(cm/m)
29
29
-
33
33
-
5x32x400
5x30x400
5x23x400
1
2
2
276
80.63
36
36
-
5x35x400
5x31x400
5x21x400
2
2
2
348
85.44
41
41
-
87.07
45
-
1
2
2
2
2
2
2
2
460
45
5x40x400
5x39x400
5x34x400
5x22x400
5x44x400
5x41x400
5x35x400
5x20x400
560
87.99
25
tiuç
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x27x400
5x26x400
5x24x400
5x15x400
5x31x400
5x29x400
5x28x400
5x26x400
5x20x400
5x34x400
5x33x400
5x30x400
5x20x400
5x39x400
5x38x400
5x32x400
5x21x400
5x43x400
5x40x400
5x34x400
5x32x400
5x18x400
a-b
n
adet
TVk
3
(dm )
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
2
2
1
2
2
2
2
2
1
1
2
214
Ru
R
(%)
(%)
b
81.06 3.69
268
78.36
2.27
334
82.06
2.38
442
83.71
3.36
536
84.27
3.72
Veriler
Rs
Kereste
n
TVk
3
(%)
Boyutları
adet
(dm )
c
kxgxu (cm)
5x27x400
1
208
78.78
5x25x400
1
5x22x400
1
5x15x400
2
5x31x400
1
250
73.09
5x29x400
1
5x28x400
1
5x23x400
1
5x14x400
1
5x34x400
1
316
77.64
5x32x400
1
5x28x400
2
5x18x400
2
5x39x400
1
426
80.68
5x37x400
2
5x30x400
2
5x20x400
2
5x42x400
2
496
81.57
5x37x400
2
5x32x400
1
5x28x400
1
5x15x400
2
b-c
R
(%)
2.28
5.27
4.42
3.03
2.7
Ek Tablo: 5- Çap Düşüşü Olan Doğu Kayını Tomrukların Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve
Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması
Append. Table: 5- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Tapered Beech Logs.
Tomruk
Rt
Kereste
n
TVk
3
Boyutları
adet (dm ) (%)
a
kxgxu (cm)
5x25x400
2
180 68.10
5x20x400
2
tkuç
gd
(cm/m)
27
31
1
32
36
1
5x31x400
5x29x400
5x22x400
1
2
2
266
73.22
40
44
1
5x39x400
5x38x400
5x32x400
5x20x400
1
2
2
2
438
79
27
34
2
5x29x400
5x20x400
2
2
196
69.50
33
41
2
5x32x400
5x30x400
5x23x400
1
2
2
276
64.14
26
tiuç
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x25x400
5x19x400
5x17x400
5x31x400
5x27x400
5x25x400
5x21x400
5x40x400
5x38x400
5x35x400
5x28x400
5x18x400
5x30x400
5x25x400
5x20x400
5x18x400
5x34x400
5x29x400
5x26x400
5x22x400
5x18x400
a-b
172
Ru
(%)
b
65.15
2.95
250
68.87
4.35
410
74
5
186
65.95
3.55
258
60
4.14
n
adet
TVk
3
(dm )
2
1
1
1
1
1
2
1
1
1
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
R
(%)
Veriler
Rs
Kereste
n
TVk
3
(%)
Boyutları
adet
(dm )
c
kxgxu (cm)
5x23x400
2
156
59.09
5x17x400
1
5x15x400
1
5x30x400
1
238
65.56
5x26x400
1
5x23x400
1
5x20x400
2
5x38x400
1
392
70.75
5x36x400
1
5x34x400
1
5x28x400
2
5x16x400
2
5x30x400
1
170
60.28
5x21x400
1
5x19x400
1
5x15x400
1
5x32x400
1
242
56.27
5x27x400
1
5x24x400
1
5x22x400
1
5x16x400
1
b-c
R
(%)
6.06
3.31
3.25
5.67
3.73
Ek Tablo 5’in Devamı
Tomruk
Kereste
n
TVk
Rt
3
Boyutları
adet (dm )
(%)
kxgxu (cm)
a
5x36x400
2
364 68.90
5x32x400
2
5x23x400
2
27
tiuç
tkuç
gd
(cm/m)
37
45
2
31
42
3
5x30x400
5x28x400
5x20x400
1
2
2
252
61.87
27
38
3
5x30x400
5x20x400
2
2
200
58.47
39
50
3
5x43x400
5x38x400
5x31x400
5x18x400
1
2
2
2
434
71.38
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x38x400
5x34x400
5x31x400
5x25x400
5x18x400
5x35x400
5x32x400
5x24x400
5x16x300
5x31x400
5x22x400
5x16x400
5x41x400
5x38x400
5x28x400
5x15x400
n
adet
TVk
3
(dm )
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
1
2
1
2
2
2
a-b
328
Ru
(%)
b
62.12
R
(%)
6.78
230
56.51
2.36
170
49.70
8.77
406
66.77
4.61
Veriler
Kereste
n
TVk
Rs
3
Boyutları
adet
(dm )
(%)
kxgxu (cm)
c
5x36x400
1
308
58.33
5x33x400
1
5x29x400
1
5x22x400
1
5x17x400
2
5x34x400
1
215
52.82
5x31x400
1
5x20x400
1
5x15x300
2
5x30x400
1
150
46.72
5x17x400
1
5x14x400
2
5x40x400
1
384 63.15
5x36x400
2
5x27x400
2
5x13x400
2
b-c
R
(%)
3.79
3.69
2.98
3.62
Ek Tablo: 6- Tomruk Uzunluğu 3, 4 ve 5 m Olan Doğu Kayını Tomrukların Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde
Append. Table: 6- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Log Length (3, 4 and 5 m) Beech
Logs.
Tomruk
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x28x300
5x20x300
n
adet
TVk
3
(dm )
30
gd
(cm/
m)
1
2
2
144
Rt
(%)
a
78.26
34
37
1
5x33x300
5x29x300
5x17x300
2
2
2
237
82.06
44
47
1
81.13
32
1
1
2
2
2
2
2
387
28
5x44x300
5x42x300
5x37x300
5x28x300
5x30x400
5x21x400
204
72.34
34
38
1
5x35x400
5x29x400
5x17x400
2
2
2
324
79.60
tiuç
tku
ç
27
28
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x28x300
5x18x300
5x15x300
5x32x300
5x28x300
5x26x300
5x16x300
5x45x300
5x41x300
5x36x300
5x25x300
5x30x400
5x27x400
5x20x400
5x35x400
5x32x400
5x28x400
5x16x400
n
adet
2
1
1
2
1
1
2
1
2
2
2
1
1
2
1
1
2
2
TVk
3
(dm )
Ru
(%)
b
133.5 72.55
225
a-b
R
(%)
5.71
78.12
3.94
361.5 75.78
5.35
194
68.79
3.55
310
76.16
3.44
Veriler
Kereste
n
TVk
Rs
3
Boyutları
adet
(dm )
(%)
kxgxu (cm)
c
5x27x300
2
123
66.84
5x16x300
1
5x12x300
1
5x35x300
2
205.5 71.35
5x27x300
1
5x25x300
1
5x15x300
2
5x42x300
1
345
72.32
5x40x300
2
5x32x300
2
5x22x300
2
5x30x400
1
178
63.12
5x25x400
1
5x17x400
2
5x34x400
1
290
71.25
5x31x400
1
5x25x400
2
5x15x400
2
b-c
R
(%)
5.71
6.77
3.46
5.67
4.91
Ek Tablo 6’nın Devamı
Tomruk
Rt
Kereste
n
TVk
3
(%)
Boyutları
adet (dm )
a
kxgxu (cm)
5x48x400
2
596 82.32
5x42x400
2
5x36x400
2
5x23x400
2
5x30x500
1
285 75.59
5x26x500
2
5x16x500
2
tkuç
46
50
gd
(cm/
m)
1
29
34
1
33
38
1
5x35x500
5x30x500
5x21x500
1
2
2
342.5 71.20
42
47
1
5x43x500
5x40x500
5x35x500
5x24x500
1
2
2
2
602.5 79.27
29
tiuç
Kereste
Boyutları
kxgxu (cm)
5x47x400
5x40x400
5x35x400
5x18x400
5x31x500
5x24x500
5x15x500
5x13x500
5x34x500
5x31x500
5x28x500
5x20x500
5x44x500
5x38x500
5x32x500
5x22x500
5x20x500
n
adet
TVk
3
(dm )
2
2
2
2
1
2
1
1
1
1
1
2
1
2
2
1
1
560
a-b
Ru
(%)
b
77.34
4.98
267.5 70.95
4.64
322.5 67.04
4.16
565
74.34
R
(%)
4.93
Veriler
Kereste
n
TVk
Rs
3
Boyutları
adet
(dm )
(%)
kxgxu (cm)
c
5x47x400
2
536
72.23
5x38x400
2
5x33x400
2
5x16x400
2
5x30x500
1
247.5 65.64
5x22x500
2
5x15x500
1
5x10x500
1
5x32x500
1
305
63.40
5x27x500
1
5x23x500
1
5x20x500
2
5x43x500
1
527.5 69.40
5x36x500
2
5x28x500
2
5x22x500
1
5x18x500
1
b-c
R
(%)
5.11
5.31
3.64
4.96
30
YAZIM KURALLARI
DOA (Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü) Dergisi,
Ormancılıkla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili, Enstitü elemanları ile Enstitü
dışındaki araştırıcı ve uygulayıcıların hazırladığı, daha önce başka bir yerde
yayımlanmamış, çeşitli araştırma sonuçları, çeviri ve derleme makalelerin yer
aldığı, yılda bir defa yayımlanan ve aşağıdaki yazım kurallarının uygulandığı
bir yayındır.
-Yazılar bilgisayar ile Winword’de Times New Roman karakterinde, 12 punto,
tek aralık ile yazılmış ve normal Word Document olarak saklanmış, bütün tablo
ve şekiller metin içine yerleştirilmiş olmalı, kaynaklar ve şekiller dahil 30
sayfayı geçmemelidir. Sayfa yapısı ise üst 5.4 cm, alt 5.3 cm, sol 4.3 cm, sağ
4.2 cm olmalıdır. Yazılar disket veya CD ve bir nüsha çıktı ile gönderilmelidir.
-Dergide yayımlanması istenilen yazı orijinal bir araştırmanın sonucu ise
dispozisyon şu şekilde olmalıdır: Özet ve Anahtar Kelimeler (Türkçe ve
Yabancı dilde), Giriş, Materyal ve Metod, Bulgular ve Tartışma, Sonuç ve
Öneriler, Yararlanılan Kaynaklar, Ekler (Tablo, Harita, Şekil vb.)
-Derleme ve makalelerde Özet ve Anahtar Kelimeler (Türkçe ve Yabancı dilde)
bulunmalı, bunun haricinde belli bir dispozisyona uyma zorunluluğu yoktur.
-Dergiye gönderilen çevirilerde, çevirisi yapılan eserin aslının fotokopileri yazı
ekinde gönderilmelidir.
-Kapak sayfasında eserin başlığı büyük harflerle, sayfaya ortalı, arial
karakterde, bold, 14 punto olarak yazılmalı, başlık metne uygun, kısa, açık ve
anlaşılır olmalıdır. Başlık yabancı dille de yazılmalıdır (12 punto, arial, açık).
Başlığın altına yazar ya da yazarların adı ve soyadı (12 punto, arial, bold),
adresleri (9 punto, arial, açık) yazılmalıdır.
-Türkçe ve Yabancı dildeki Özet bölümleri en fazla 250’şer kelimeden oluşur.
-Araştırma, bir tez özeti veya bir kurum tarafından desteklenmiş ise Türkçe ve
Yabancı dildeki Özet bölümlerinde bu durum not olarak belirtilmelidir.
-Ana bölüm başlıkları büyük harflerle 12 punto, arial, bold karakterde yazılmalı
ve numaralandırılmalıdır (1. GİRİŞ, 2. METOD vb.).
-Metin içerisinde önemli görülen kısımlar koyu ya da farklı karakterde
yazılmalıdır.
-Yayınlarda metrik ölçü sistemi esastır.
-Kaynakçaların metin içerisinde verilişi: a) Cümle başında kaynakça verilmekte
ise, yazarın soyadı büyük harflerle yazılıp parantez içinde o kaynakçanın yayın
tarihi verilir. b) Cümle sonunda kaynakça verilmekte ise, parantez açılır ve
yazarın soyadı yazılır, virgülden sonra kaynakçanın yayın tarihi eklenir.
Parantez kapandıktan sonra nokta konur. c) İki yazarlı kaynakça belirtilirken iki
yazarın soyadları arasına “ve” bağlacı konulur. İkiden daha fazla yazar
durumunda ise ilk yazar soyadından sonra “ve ark.” kısaltması kullanılır.
-Kaynakçaların Yararlanılan Kaynaklar bölümünde verilişi: a) Kullanılan bütün
kaynaklar için yazarların soyadları dikkate alınarak, alfabetik sıralama yapılır.
b) Yazarı açık olarak belirtilmeyen eserler için “Anonim” kelimesi kullanılır. c)
Kaynak belirtirken büyük harflerle yazarın soyadı, virgül, adının baş harfleri,
nokta ve virgülden sonra yayın tarihi yazılır.
Kaynak olarak verilen bilimsel makale ise yazar adı/adları ve yayın tarihinden
sonra makalenin tam başlığı, makalenin yer aldığı derginin adı, derginin cilt
numarası, derginin sayısı, makalenin başlangıç ve bitiş sayfaları yazılmalıdır.
Örnek: ÖZKURT, N., 1995: Okaliptüs’lerde Fenolojik Gözlemler. DOA
Dergisi, No: 1, Sayfa: 46-63.
Kullanılan kaynak bir kitap veya benzeri bir yayın (rapor, tez, bülten vb.)
olması durumunda ise yazar adı/adları ve yayın tarihinden sonra eserin adı,
varsa cilt numarası, baskı sayısı, varsa yayın numarası, toplam sayfa sayısı,
basımevi ve basıldığı şehir şeklinde bir sıralama yapılmalıdır.
Örnek: TÜFEKÇİ, S., 1999: Okaliptüs Fidanı Yetiştiriciliğinde Farklı
Yetiştirme Ortamı ve Gübre Dozu Uygulamalarının Fidan Gelişimine Etkileri.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 78 sayfa, Adana.
Bir kitap değişik kişiler tarafından yazılan bölümlerden meydana gelmiş ise ve
editörü varsa, kaynakça olarak kullanılan bölümün yazar adı veya adları ve
kitabın yayın tarihinden sonra bölümün başlığı, kitabın başlığı, büyük harflerle
editörün adının baş harfi ve soyadı, kitabın baskı sayısı, bölümün yer aldığı
sayfa numaraları, basımevi ve basım yeri yazılmalıdır.
Örnek: GÜRSES, M.K., GÜLBABA, A.G. ve ÖZKURT, A., 1996: Çukurova
Bölgesinde Tuzlu Toprakların Değerlendirilmesinde Okaliptüs (Eucalyptus)
Türlerinin Kullanımı. Mersin Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi, Tarım-Çevre
İlişkileri Sempozyumu (13-15 Mayıs 1996) Bildiri Kitabı, Editörler: Y. Zeren
ve S. Karbeyaz, Sayfa: 194-203, Selim Ofset Matbaacılık, Mersin.
d) Aynı yazarların aynı yılda yayınlanmış birden fazla eserinden yararlanılmış
ise, bu eserler yayın yılının sonuna “a”, “b”,... harfleri konularak ayırt
edilmelidir.
-Eserde kullanılan çizelge, şekil, harita, resim, grafik ve tablolar da
isimlendirilip ardışık olarak numaralandırılmalı ve başlıkları yazılmalıdır.
Çizelge, şekil, harita, resim ve grafik başlıkları altta ve tablo başlıkları ise üstte
olmak üzere sayfayı ortalamış olarak yer almalıdır. Başlıklar/alt başlıklar
Türkçe (10 punto, arial, bold) ve yabancı dilde (10 punto, arial, açık)
yazılmalıdır. 12X18 cm’den büyük şekil,tablo vb. kabul edilmez.
-Noktalama ve yazım için Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ve Türkçe
Sözlüğüne uyulur.
-Yayımlanan yazı ve çevirilerin her türlü sorumluluğu yazarlarına aittir.

Kayın Tomruklarının Biçilmesinde Korkut Randıman Optimizasyonu

Transkript

Benzer belgeler

adli bilgisayar inceleme uzmanlığı programı

1601-3_iş geliştirme

2029 Yılbaşı Koray Çalışkan [email protected] Bugün

DAĞCILIK YAZ ARAMA VE KURTARMA EĞİTİMİ DERS SAATLERİ

CAM B ORULAR

Referans - Yarinin Habercis