Okumak için tıklayınız

YEMEKTE DENGE E-BÜLTENİ
NİSAN 2014 5. SAYI
Aralık 2012 1.Sayı
1. Sebze ve Meyve Grubu
Bitkilerin her türlü yenebilen kısmı sebze ve meyve grubu altında
toplanır. Bileşimlerinin önemli kısmı sudur. Bu nedenle günlük
enerji, yağ ve protein gereksinmesine çok az katkıda bulunurlar.
Bunun yanında mineraller ve vitaminler bakımından zengindirler.
Folik asit, A vitaminin ön öğesi olan beta-karoten, E, C, B2 vitamini,
kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan
özelliğe sahip bileşiklerden zengindirler. Vücuda zararlı maddelerin
vücuttan atılmasına yardımcı besinler sebzeler ve meyvelerdir.
Sebze ve meyvelerin fonksiyonları:
• 􀁴 Büyüme ve gelişmeye yardım ederler.
• 􀁴 Hücre yenilenmesini ve doku onarımını sağlarlar.
• 􀁴 Deri ve göz sağlığı için temel öğeler içerirler.
• 􀁴 Diş ve diş eti sağlığını korurlar.
• 􀁴 Kan yapımında görev alan öğelerden zengindirler.
• 􀁴 Hastalıklara karşı direncin oluşumunda etkindirler.
• 􀁴 Doygunluk hissi sağlarlar.
• 􀁴 Dengesiz beslenmeye bağlı şişmanlık ve kronik hastalıkların
(kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, bazı kanser türleri) oluşma
riskini azaltırlar.
• 􀁴 Bağırsakların düzenli çalışmasına yardımcı olurlar.
Bu gruptaki besinlerin herhangi birinden veya bir kaçının
karışımından her gün en az 5 porsiyon (en az 400 g) tüketilmelidir.
Alınan meyve ve sebzenin bir porsiyonu yeşil yapraklı sebzeler;
portakal, mandalina gibi turunçgiller veya domates olmalıdır.
Bir porsiyon miktarı:
• Portakal, elma, armut, muz gibi meyvelerden (orta büyüklükte)
1 tanesi,
• Kayısı, erik gibi meyvelerin 3-6 adedi,
• Çilek, kiraz gibi meyvelerin 10-15 adedi,
• Yeşil sebzeler doğrandığında 2-3, pişirildiğinde ise 1-1,5 su
bardağını dolduran miktarı,
• 1 orta büyüklükte patates,
• 1 orta boy havuçtur.
Kaynak: Sağlık Bakanlığı
3. Meyve ve sebzeleri çocuklara sevdirebilmek için
eğlenceli öneri
Çocuklara sebze ve meyveleri sevdirebilmek için eğlenceli
önerilerimizden yararlanabilirsiniz. Çocukların yaşlarına ve
yeteneklerine uygun olarak kendi tabaklarını hazırlamada rol
almalarını sağlayabilirsiniz. Bu şekilde daha önceden sevmedikleri
ve tüketmedikleri gıdalar onlar için ilgi çekici bir seçenek olabilir.
1. Lezzetli soslar
Çocuklar için meyve ve sebze
tüketimini eğlenceli hale
getirmenin en kolay yollarından
biri lezzetli soslar hazırlamaktır.
Sarımsak veya çeşitli baharatları
yoğurda ilave ederek sebzeler için
uygun bir sos elde edebilirsiniz.
Çocuklar brokoli, havuç gibi
çiğ sebzeleri bu sosla severek
tüketecektir. Tarçın-yoğurt
karışımı bir sos ise çubuk
şeklinde kesilmiş meyveler için
oldukça uygun bir sostur.
2. Besin Gruplarının Günlük Tüketim Miktarı /
Taze Sebze ve Meyveler
Peki ya ülkemizde çocuklar ne sıklıkla sebze-meyve tüketiyor?
Sağlık Bakanlığı olanaklarıyla, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve
Diyetetik Bölümü ile Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
işbirliği ile hazırlanan TÜRKİYE BESLENME VE SAĞLIK ARAŞTIRMASI
2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi
Sonuç Raporu kısa bir süre önce yayınlandı. Sağlık Bakanlığı Sağlık
Eğitimi Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Eğitimciler için
Eğitim Rehberi’nde okul dönemindeki çocukların günlük ortalama 5
porsiyon (400 gr) sebze-meyve tüketmeleri gerektiği belirtilmektedir.
TBSA(2010) verileri incelendiğinde kız çocuklarının erkek çocuklara
oranla daha çok sebze-meyve tükettiği ve kız çocuklarının tükettiği
sebze-meyve miktarının günlük alınması gereken miktara oldukça
yakın olduğu görülmektedir. Kentsel yerleşim bölgelerinde kırsal
bölgelere göre hem erkek hem kız çocuklarının sebze-meyve tüketim
miktarlarının daha fazla olduğu görülmektedir. TBSA(2010)’ da
belirtilen okul dönemindeki çocukların sebze-meyve tüketimi ile
ilgili araştırma sonuçları aşağıdaki gibidir:
2. Meyveli Tırtıl
Kavun, elma, portakal, çilek,
üzüm ve muz gibi meyvelerin
parçalarını çöp şiş üzerinde
birleştirerek eğlenceli ve lezzetli
meyveli tırtıllar yapabilirsiniz.
Sebzeli tırtıl yapmak için ise
domates, havuç, tatlı biber ve
salatalık kullanabilirsiniz.
6-8 yaş grubu çocuklar: Türkiye genelinde bu yaş grubunda
taze sebze ve meyvelerin günlük ortalama tüketim miktarı erkek
çocuklarda 373. 7 g iken, kız çocuklarda 396. 7 g bulunmuştur.
Kentsel ve kırsal yerleşim bölgelerinde, erkek çocukların taze sebze
ve meyveleri günlük ortalama tüketim miktarları sırasıyla 397. 8 g
ve 298. 4 g, kız çocukların sırasıyla 417. 6 g ve 350. 3 gramdır.
9-11 yaş grubu çocuklar: Türkiye genelinde bu yaş grubunda
taze sebze ve meyvelerin günlük ortalama tüketim miktarı erkek
çocuklarda 420. 5 g iken, kız çocuklarda 442. 3 g bulunmuştur.
Kentsel ve kırsal yerleşim bölgelerinde, erkek çocukların taze sebze
ve meyveleri günlük ortalama tüketim miktarları sırasıyla 441. 4 g
ve 361. 3 g, kız çocukların sırasıyla 449 0 g ve 427. 1 gramdır.
3. Meyveli Fıstıklı Kelebek
Havuç veya kereviz ile kelebeğin
vücudunu oluşturun. Fıstık
ezmesi sürülmüş elmalardan
kanat yapın. Kurutulmuş üzüm
ve meyvelerle süsleyin.
4. Patates Adam
Patatesi pişirin ve ortadan ikiye kesin. Dilimlenmiş küçük
salatalıklar, az yağlı peynir ve pişmiş bezelye ve mısır taneleri,
havuç ve zeytin kullanarak eğlenceli bir yüz elde edebilirsiniz.
Kaynak: Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010
Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi
Sonuç Raporu. http://beslenme.gov.tr/index.
php?lang=tr&page=59&newsCat=1&newsID=381
Kaynak: http://www.choosemyplate.gov/
4. Yemekte Denge Etkinlik Takvimi
2013-2014 Eğitim- Öğretim Yılı Yemekte Denge Projesi 2. Dönem Etkinlik Takvimi aşağıdaki gibidir. En iyi uygulama yarışması ile ilgili
ayrıntılı bilgiye http://yemektedenge.org/iyi_uygulama.html linkini, “Dengeli Besleniyorum” Resim Yarışması ile ilgili ayrıntılı bilgiye
http://yemektedenge.org/resim_yarismasi.html linkini kullanarak ulaşabilirsiniz.
"Dengeli Besleniyorum" Resim Yarışması Etkinlik Takvimi
Tarih
Faaliyetin Adı
17 Mart- 18 Nisan
Okul komisyonu tarafından okul birincisi olan resmin belirlenmesi
18 Nisan-21 Nisan
Okul birincisi resmin İl Mili Eğitim Müdürlüğü’ne teslim edilmesi
22 Nisan- 17 Mayıs
İl Millî Eğitim Müdürlükleri’nde il birincilerinin, ikincilerinin ve üçüncülerinin seçilmesi
18 Mayıs
Her 10 ilde ilk üç dereceye giren öğrenci isimlerinin http://yemektedenge.org/ adresi ile SÜGAV Facebook/Twitter
sayfalarında duyurulması
20 Mayıs- 6 Haziran
İllerde ödül törenlerinin düzenlenmesi
En İyi Uygulama Yarışması Etkinlik Takvimi
Tarih
Faaliyetin Adı
18 Nisan
En İyi Uygulama Yarışması Son Başvuru Tarihi
18 Nisan
En İyi Uygulama örneklerinin İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne gönderilmesi
21 Nisan-02 Mayıs
En İyi Uygulama örneklerinin İl bazında değerlendirmesi
5-6- 7 Mayıs
Öğretmen En İyi Uygulama örneklerinin SÜGAV'a gönderilmesi
12-13 Mayıs
MEB ve SÜGAV temsilcileri tarafından nihai değerlendirmenin yapılması
16 Mayıs
Dereceye giren uygulama örneklerinin yemektedenge.org adresi ile SÜGAV Facebook/Twitter sayfalarında duyurulması.
19 Mayıs- 13 Haziran
Ödüllerin Verilmesi
Anket Takvimi
28 Nisan -12 Mayıs
Beslenme testi (son test) anketi doldurulması
28 Nisan -12 Mayıs
Yıl sonu değerlendirme formunun internet üzerinden doldurulması
6. Okul Ziyaretleri
5. Yemekte Denge Yarışmaları
Değerli öğretmenlerimiz ve Sevgili öğrencilerimiz,
Yemekte Denge Projesi “En İyi Uygulama Yarışması” ve“Dengeli
Besleniyorum” Resim Yarışması hakkında detaylı bilgiye
yemektedenge.com adresinden ulaşabilirsiniz. Değerli
katılımlarınızı bekliyoruz.
Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı (SÜGAV), Yemekte
Denge Projesi’nin işleyişini yerinde izlemek, proje kapsamında
gerçekleştirilen etkinlikleri ve sınıf içi aktiviteleri görmek, okul
yönetimi ve öğretmenler ile yüz yüze görüşerek olası sorunların
dinlemek ve çözümlemek, Yemekte Denge yarışmalarının duyurularını
aktif olarak yapılabilmek ve Yemekte Denge Projesi’ni daha da
geliştirmek üzere sayın öğretmenlerimizin görüşlerini alabilmek için
İstanbul-Fatih Hobyarlı İlkokulu ve Yenibosna Erguvan İlkokulu,
İzmir-Balçova Ertuğrul Gazi İlkokulu, Aydın Güzelhisar ve İmamköy
İlkokulu ve Gaziantep Lions İlkokulu’na ziyaretler gerçekleştirdi.
Okul yöneticilerimizden ve öğretmenlerimizden Yemekte Denge
eğitimine yaptıkları katkılar ve bizlere verdikleri değerli bilgilerden
dolayı çok teşekkür ediyoruz.
Ziyaret ettiğimiz okullardan öğretmenlerimizin görüşleri;
Gaziantep Lions İlkokulu – Eda Uzun
Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı
(SÜGAV) ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile
yürütülen Yemekte Denge Projesi kapsamında
öğrencilerim sağlıklı ve dengeli beslenme
alışkanlığı kazandılar. Öğrencilerim bu projeyle
birlikte yemek seçilmemesi ve öğün atlanmaması
gerektiğini öğrendiler. Eğitim müfredatı ile
uyumlu eğitim materyalleri her türlü uyarı ve
yasaklardan daha etkili oldu. Ayrıca Sabri Ülker
Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı (SÜGAV)
tarafından sınıfımıza yapılan ziyaret sonrasında
öğrencilerim Yemekte Denge Projesi’ne daha
çok sahip çıkmaya başladılar. Bu projede emeği
geçen herkese teşekkür ederim.
İzmir-Ertuğrulgazi İlkokuluNursal Goral
“Yemekte Denge Projesi” uygulama okulu
olarak, Proje koordinatörümüz ve SÜGAV
tarafından okulumuza gerçekleştirilen ziyaret
oldukça olumlu ve verimli geçmiştir. Proje
bileşenlerinin uygulama ile ilgili beklenti
ve deneyimlerinin paylaşıldığı ziyarette,
öğrenciler de projenin günlük hayatlarına
katkılarını aktararak, çalışmaların somut
İstanbul-Hobyarlı İlkokulu- Sema Özer
algılanılanabilirliğini artırmışlardır. Okulumuz
“Yemekte Denge Projesi” uygulama okulu olarak, özelinde velilere yönelik eğitim faaliyeti
Proje koordinatörümüz ve SÜGAV tarafından
(proje içerikli) beklentimiz SÜGAV yetkililerine
okulumuza gerçekleştirilen ziyaret oldukça
iletilmiştir. İşbirliği ve koordinasyonun
olumlu ve verimli geçmiştir. Proje bileşenlerinin projenin sağlıklı olarak algılanması ve
uygulama ile ilgili beklenti ve deneyimlerinin
yürütülmesi bakımından önemi konusunda
paylaşıldığı ziyarette, öğrenciler de projenin
ortak görüş bildirilmiştir.
günlük hayatlarına katkılarını aktararak,
çalışmaların somut algılanılanabilirliğini
artırmışlardır. Okulumuz özelinde velilere yönelik
eğitim faaliyeti (proje içerikli) beklentimiz
SÜGAV yetkililerine iletilmiştir. İşbirliği ve
koordinasyonun projenin sağlıklı olarak
algılanması ve yürütülmesi bakımından önemi
konusunda ortak görüş bildirilmiştir.
Detaylı bilgi için;
www.yemektedenge.com ve www.sugav.org