kayakapı canlanıyor

United Nations
Educational, Scientific and Cultral Organization
World Heritage Center
Birleşmiş Milletler
Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
AĞUSTOS
2012
MAYIS 2012
Sayı:
Sayı:23
Dünya Kültür Mirası Merkezi
“YOLUMUZU”
KAYAKAPI
CANLANIYOR
KAYAKAPI’DA
BELİRLEDİK
Oğuz ÖZDEM
Aysun TOPRAK
KAYAKAPI’NIN
KAYAKAPI PREMIUM CAVES
EN
YAŞLI ÇINARI
EMITT’TE TURİZMCİLERDEN
ÖNCESİ
/ SONRASI
ÜRGÜP SEVDALISI
MAHALLE MUHTARLARI
İLKTURİZM
ETABIPROJESİ ÖDÜLÜ
İYİ
TAM NOT ALDI
KAYAKAPI’DAYDI
KAYAKAPI’NIN
▶▶Sayfa▶▶
2’deSayfa 2’de
▶▶
Sayfa3’te
3’te
▶▶Sayfa
MİMARİ SÜRECİN
KAPADOKYA’DA
YILIN EN
TAMAMLANDI
▶▶Sayfa
4’te4-5’te
▶▶ Sayfa
KAYAKAPI’NIN
AZİZİ:
KAYAKAPI
PROJE ORTAĞIMIZ
YUHANNES
KA-BA MİMARLIĞA EUROPA
NOSTRA ÖDÜLÜ
▶▶ Sayfa 6’da
▶▶Sayfa
4’te
Y. Murat ÖZGÜÇ
- Muammer
SAK
FENER
RUM
PATRİĞİ
TURİZM SEKTÖRÜNDEN
BARTHOLOMEOS
VE
NEA
BAKIŞSİNASOSLULAR
AÇISI
KAYAKAPI’DAYDI
▶▶Sayfa 6’da
▶▶Sayfa
▶▶5’te
Sayfa 7’de
Doç.Dr. Neriman ŞAHİN GÜÇHAN
KAYAKAPI’YA
KAYAKAPI
NEDEN
BİR ÖDÜL DAHA
ÖNEMLİDİR ?
▶▶ 6-7-8’de
Sayfa 8’de
▶▶Sayfa
2
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
KAYAKAPI’NIN EN YAŞLI ÇINARI
Kendi deyişiyle 1340’lı yani 1924 doğumlu. 88 yaşında ve yaşayan en yaşlı Kayakapılı.
Kayakapı’nın en güzel evlerinden biri olan Kuşçuoğlu konağının bulunduğu Kuşçular sokağındaki evin sakini.
Tarih 26 Nisan 2012. Sevgili dostum ve mesai
arkadaşım Hüsnü Sucu ile Şerafettin amcamızın
evine konuk oluyoruz. Yaşayan en yaşlı Kayakapılıyı görmek için can atıyorum. Oğlu Berber
Sadi kardeşimiz, bize babasının biraz yaşlandığını, pek iyi duymadığını, konuşmakta zorluk
çektiğini söyledi ama bizi, dimdik ayakta, yaşına
göre son derece sağlıklı ve gülen gözleriyle kapıda karşıladı Şerafettin amca.
Kısa bir hoş beşten sonra yıllardır çıkmadığı evine, Kayakapıya, ‘’çıkmak ister misin?’’ diye
sorduğumuzda, hiç düşünmeden “çok isterim”
dedi koca çınar.
Yaşından umulmadık bir çeviklikle adeta koşar adımlarla arabaya doğru ilerledi. Onun bu
heyecanı Hüsnü Bey’in de gözünden kaçmamıştı. “Oğuz Hocam görüyor musun, Kayakapı’nın
suyu havasıyla büyüyenler işte böyle olur.”
Uzun süredir bölgeye hiç çıkmamış olan Şerafettin amca, yeni yapılan yolu görünce sevincini gizleyemedi. “Ne güzel olmuş bu yol oğlum,
biz buralardan eşekle zor giderdik.”
Esbelli Köprüsünü görünce daha bir seviniyor Şerafettin Amca. Kayakapı’nın
kuzey girişinden Kuşçuoğlu sokağına kadar yapılan çalışmaları gördükçe sevincini gizlemiyor, yapılan çalışmalara teşekkür ediyordu.
Evinin önüne geldiğimizde tüm sevinci kayboldu Şerafettin Amca’nın.
Araçtan inmeden uzun uzun baktı ömrünün yarım asrını geçirdiği, her yanı
yıkılmış, sadece giriş kapısı ayakta kalmış evine. Bir süre önce koşarcasına bindiği araçtan, yığılır gibi indi. Duvara tutuna tutuna evlerinin neredeyse yarısı yok
olmuş odalarına, duvarlarına baktı. Anlatmadı ama burada geçirdiği yarım asır
bir film şeridi gibi geçiyordu gözlerinin önünden. Bir süre konuşmadan takip ettik Şerafettin amcamızı. Ellerini sürdü duvarlara bir şeyler mırıldandı. “Bir şey
mi dedin Şerafetin Amca?’’ dedim “Şuraların haline bak oğul, gün geçtikçe daha
da bir bozuluyor, ne taş kalmış ne duvar, eee kalmaz tabii elleri kırılasıcalar söktü
söktü götürdü taşı duvarı.” dedi. “Kim söktü amcam?” dedim. “Ne bileyim oğlum
yeni yer yapanlar, duvar için, oda için para verip söktürdüler işte. Epey oluyor
bir gün gidip bakayım şu terk ettiğimiz yerlere diye geldim buraya. Baktım bir
motor dayamışlar evlerin önüne, taşları söküp söküp dolduruyorlar motora. Ne
yapıyorsunuz kimden izin aldınız dedim dinlemediler bile. İstersen senin evin
taşlarını da alalım parası neyse dediler. Kabul etmedim. Aslında tüm suçlu dönemin belediyesi, iki tane bekçi dikmediler şuraya. Sahipsiz kaldı millet burayı
boşaltınca. Sahipsiz kalan yer de böyle olur işte.”
“Ben bu odada doğdum, bu sokaklarda koşturdum, burada evlendim, her
gün tekeldeki işime buradan gittim geldim, oğlum Sadi bu evde doğdu. Şu konak (Kuşçuoğlu Konağı) dedemin eviydi. Mahallenin en güzel evlerinden biriydi
burası. Dedem Hüseyin Erkuş, zamanında padişahın sarayında Kuşçubaşı olarak
çalışmış, o nedenle kendisine Kuşçuoğlu derlerdi. Bak, hemen yolun altındaki şu
kocaman kapısı olan güzel ev Paşababaların eviydi. Sahibi gardiyandı. O ölünce
Temurların Hacılara sattılar. Temur Ağa konağı denirdi oraya.’’
Oğuz ÖZDEM
Kayakapı Basın Danışmanı
Titreyen ayaklarıyla 57 yıl yaşadığı evin
önünde dolaşmaya başladı. Her tarafı yıkılmış,
taşları dökülmüş, zamana, doğaya ve tarih düşmanı hain ellerin parçalayarak yok ettiği binalara baktı hüzünle. “Her akşam bir evin tandırında
oturur metel (masal) anlatırdık birbirimize. Çok
iyi masal anlatan büyüklerimiz vardı. Tandır başı
muhabbetlerine doyum olmazdı. Dokuz on kişi
sıcacık tandıra ayaklarımızı sokar, tabaklarımızda üzüm, ceviz, kuruyemişler olurdu bir başlardı
metel, saatler geçer giderdi. En çok neyi özlüyorum oğlum biliyon mu? Bu mahallenin insanlarının birbirine olan tutkunluğunu. Çok özlüyorum
çok. Buradan bir taşındık komşuluk momşuluk
bitti. Bu mahalledeyken öyle miydi ya. Herkes
birbirini bilir, en ufak bir derdimizde herkes toplanıverirdi.”
Bir an için yine gözleri daldı, geçmişe gitmişti belli ki Şerafettin amca ama bu kez dudağının
kenarında küçük bir gülümseme belirdi sanki.
“Şu odaya gelin geldi karım. Görücü usulüydü
evliliğimiz. İyi kötü yıllardır birbirimizi taşıdık
işte. Üç altın vermiştik almak için.” “Az olmamış
mı Şerafettin amca?” dediğimde “Yok be oğlum o
zaman için iyi paraydı, onunla da kalmadık tabii
başka şeyler de verdik canım” dedi muzip bir ifadeyle. “Fakat şimdi hasta o da yatıyor evde. Kötü bir hastalığa yakalandı yaşı da
var tabii epey.”
Daha fazla üzmek istemedik Şerafettin Amcamızı.
“Şerafettin Amca, şimdi bu gördüğün tüm alan, Kayakapı Mahallesi, yeniden
eski haline kavuşturulmaya çalışılıyor, sokaklarda artık parke taşlar olacak, evler
yeniden hayat bulacak, çeşmeler yine akacak gürül gürül. Bu yıkık viraneler insanla dolacak, sence nasıl olur?” İnanamamış gibi baktı gözüme. “Çok iyi olur be
oğul, inşallah, ellerinize sağlık olsun tabii, çok sevindim inşallah dünya gözüyle
de görürüm” dedi.
57 yıl yaşadığı, hayatının en güzel yıllarını geçirdiği mahalleden ayrılmak istemiyordu Şerafettin Amca ama onu daha fazla yormak istemedik. Tekrar araca
bindirip ayrıldık mahalleden. Biraz ilerledikten sonra “Bak buraya Öksürük kayası derdik.” dedi. “O ne demek?” dedik. “Öksüren kişiler buradan geçerse öksürüğü
geçerdi’’ dedi. Tevatür müydü, gerçekten öyle miydi, bilmiyorum ama Kayakapı
ile ilgili daha önce hiç duymadığım bir şeyi daha böylece öğrenmiş oldum.
Kayakapı’dan ayrılırken, buraların yeniden hayat bulacağı düşüncesi onu
oldukça mutlu etmişti. Tekrar tekrar teşekkür etti bizlere. Onu evine bıraktığımızda yüzündeki ifadeyi çözmekte zorlandığımı itiraf etmeliyim. Mutlu olmuştu
çünkü yıllardır görmediği mahallesini yeniden gezmişti; üzülmüştü çünkü terk
etmiş olsalar bile bıraktığı halinden eser kalmamış yaşam alanları viraneye dönmüştü. Mutluydu çünkü mahallesi yeniden eski haline geliyordu. Üzüntülüydü
çünkü belki de bir daha buraları görmeye ömrü kifayet etmeyecekti.
Biz araçlarımıza binip ayrılırken, o evinin bahçe kapısını açmış içeri giriyordu. Güçsüz ayakları onu evine doğru sürüklerken, son bir kez göz göze geldik.
Ağır ağır kaldırdığı koluyla bize hoşça kalın işareti yapıyordu.
Hoşça kal yaşlı çınar. Allah sağlıklı uzun ömürler versin. Sen ki yaşayan en
yaşlı Kayakapılısın, o mahallenin yeni haline gelmiş, düzenlenmiş, hayat bulmuş
şeklini görmeden ayrılmamalısın bu dünyadan. Allah sağlık versin.
3
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
ÖNCESİ / SONRASI
4
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
MİMARİ SÜRECİN İLK ETABI TAMAMLANDI
Aysun TOPRAK
Mimar
Kayakapı Kültürel ve Doğal Çevre Koruma ve Canlandırma Projesi ilk etap çalışmaları tamamlanmıştır. Alt Proje Alanı (A.PR.A) olarak
tanımlanan ilk etabın birinci bölümü olan 3-4-5-6-7-8-9 numaralı parsellerde proje onaylarının ardından uygulama çalışmaları başlamış
durumdadır. Çalışmalar şu şekilde ilerlemiştir:
KAYAKAPI KORUMA VE GELİŞTİRME PLANI
PARSEL BAZINDA TESPİT DEĞERLENDİRME KARAR
ÇALIŞMA ALANI
131 ADA 3-4-5-6-7-8-9 NOLU PARSELLER
133 ADA
131 ADA
183 ADA
132 ADA
184 ADA
133 ADA
185 ADA
179 ADA
186 ADA
180 ADA
187 ADA
181 ADA
PARSEL NO
182 ADA
183 ADA
182 ADA
181 ADA
180 ADA
1/ 500
KORUMA VE CANLANDIRMA PROJESİ
131 ADA
A.PR.A 2.1.2 / 1. BÖLÜM
5-6-7-8-9 PARSELLER
1. Birinci bölüme ait ilk çalışmalar sonbaharda arazide yapılan toprak ve
moloz temizliliğinin ardından yapılan ölçümleme çalışmaları ile başlamıştır. Ölçümleme çalışmaları lazerli nokta okuma yapan elektronik cihaz yardımıyla yapılmıştır. Ölçümleme çalışmaları esnasında mekânlara
ait sistematik fotoğraf çekimleri yapılmıştır.
Arazi üzerinden yapılan çalışmaların ardından, alınan veriler bilgisayar
ortamına aktarılarak Rölöve Projesi hazırlanmıştır. Rölöve Projesi üzerinde mekânın niteliğini, mevcut durumu en iyi şekilde anlatan çizgi ve
renk ifadeleri oluşturulmuş, lejantlandırılmıştır. Bu bilgileri içeren pafta
ÜRGÜP KAYAKAPI
KORUMA ve GELİŞTİRME
Yapısal Durum Analizi
ve Değişmişlik
adı ilePLANI
Koruma Kurulu’na sunulA.PR.A
2.1.2
BİRİNCİ
BÖLÜM
130
ADA
5-6-7-8-9
NOLU PARSELLER
muştur.
NEVŞEHİR K.V.K.B.K. 27.02.2009 GÜN 2577 SAYILI KARARI İLE ONAYLANAN
131 ADA
A.PR.A 2.1.2 / 1. BÖLÜM
5-6-7-8-9 PARSELLER
131 ADA 5-6-7-8-9 PARSELLER KUZEY CEPHESİ Ö:1/200
ÜRGÜP KAYAKAPI KORUMA ve GELİŞTİRME PLANI
NEVŞEHİR K.V.K.B.K. 27.02.2009 GÜN 2577 SAYILI KARARI İLE ONAYLANAN
A.PR.A 2.1.2 BİRİNCİ BÖLÜM - 130 ADA 5-6-7-8-9 NOLU PARSELLER
Rölöve Projesi ayrıca, Prof. Dr. Reşat Ulasay tarafından hazırlanan Jeolojik Etüd sonuçlarını da içermektedir. Bu rapora istinaden ve yerinde yapılan gözlemler
ile mekânların sağlamlık durumu, fiziki olarak kullanılabilirliği ve sağlamlaştırma adına ne tür önlemler alınabileceği belirtilmiş ve fotoğraflarla desteklenmiştir.
Bu bilgileri içeren pafta Sorunlar ve Ön Teşhisler adı ile Koruma Kurulu’na sunulmuştur. Rölöve Projesini içeren bu paftalar Nevşehir Kültür Varlıklarını Koruma
Kurulu’nun 27.4.2012 gün ve 231 sayılı yazısı ile onaylanmıştır.
131-09
131-07
131-08
131 ADA 5-6-7-8-9 PARSELLER VAZİYET PLANI Ö:1/200
5
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
A. HASAR ve BOZULMA - MALZEMEDE YAPISAL DURUM TESPİTİ ÇATLAK VE DEFORMASYON
KÜTLESEL MALZEME KAYBI / EKSİLMESİ
YAPISAL ÇATLAK
YAPISAL ve MİMARİ ELEMANLAR
YÜZEYSEL ÇATLAK
KAPLAMA MALZEMESİNDE KAYIP
STATİK DENGE KAYBI
DERZ BOŞALMASI
DÜŞEYDEN SAPMA, EĞİLME, ŞİŞME, TAŞIYICILIĞINI YİTİRME,
DÖŞEMEDE ve DUVARDA KALINLIĞIN AZALMASI
SIVA - BOYA DÖKÜLMESİ
MALZEME YÜZEYİNDE BOZULMA VE KAYIPLAR
KAYA TABAKALANMA / OYUKLANMA
ŞİŞME PATLAMA
RENK DEĞİŞİMİ / BİRİKİM
YÜZEY EROZYONU / UFALANMA
KABUKLAMA / KOPMA SONRASI YÜZEY
BİYOLOJİK OLUŞUM
YÜZEYSEL KÖKLÜ OLUŞUMU
DERİN KÖKLÜ BİTKİ OLUŞUMU
LEKELENME / SİYAHLAŞMA / SOLMA
BOYA
moloz taş yığını
YAZI (GRAFİTİ)
moloz taş yığını
NEMLENMEYE BAĞLI RENK DEĞİŞİMİ
TANDIR YAKILMASINA BAĞLI
YÜZEYSEL BİRİKİM
moloz taş yığını
TUZ BİRİKİMİ
B. EKLENME / DEĞİŞMİŞLİK
EKLENMİŞ NİTELİKLİ MÜDAHELE
EKLENMİŞ NİTELİKSİZ MÜDAHELE
moloz taş yığını
C. JEOLOJİK ETÜD RAPORUNDAN GELEN BİLGİLERİN YENİDEN
DEĞERLENDİRİLMESİ
2. İkinci aşama olarak kaya mekânlarda gözlemlenen yapısal çatlakların özellikle tavan yüzeylerinde ve duvarlarda deformasyonunun devam ettiği ve ciddi
hasarların söz konusu olduğu noktalarda acilen kalıcı önlemlerin alınması gerektiği kararına yönelik olarak hazırlanan Acil Müdahale Projesi’ni gösterebiliriz. Hangi noktaya ne tip müdahalelerin yapılacağı analiz paftalarında ayrıntılı
olarak anlatılmakla beraber bu müdahalelerin ebat ve biçimleri sayısal ortamda
projelendirilmiştir.
Müdahale biçimleri; aşağıdaki lejantta görüleceği üzere belirlenmiştir. Jeolojik etüd raporunda belirtilen, statik olarak desteklenmesi mümkün olmayacak
yerler desteklense bile, bunun ciddi bir maliyet getireceğinin düşünüldüğü kaya
mekânlar doldurularak kapatılma yoluna gidilmiştir. Bu durum ayrıca komşu
kaya damlar için rijitlik oluşturmuştur. Müdahaleler genel olarak taş malzeme
ile yapısal güçlendirmeyi içermektedir. Bu jeolojik etüd raporunun işaret ettiği
hasarlı noktalara kemer, tonoz ve dolu duvar yüzeyler oluşturmayı içermektedir. Ayrıca taş malzeme ile bölümlenmesi istenmeyen tek hacimli kullanılması
öngörülen mekanlarda ise çelik konstrüksiyon ile destekleme yoluna gidilmiştir.
Mekanik olarak yapısı bozulmuş taş yüzeylerin ise sökülerek yeniden yapılması
önerilmiştir.
Mekanik olarak sağlam ancak sıhhi koşulları uygun olmayan kaya ve taş
yüzeylerin fırçalama, taraklama yolu ile mekanik temizliği önerilmiştir. Genel
YAPILAN MÜDAHALE ÇEŞİTLERİ
olarak taş yüzeylerde tandır isi, neme bağlı renk değişimi, kabuklanma, yosunlanma, boya-badana şeklinde sorunlar gözlemlenmiştir. Kaya yüzeylerde ise yoğun olarak tandır isi, neme bağlı kavlaklanma ve yosunlanma, tabakalar halinde
dökülmeler gözlenmiştir.
Acil Müdahale Projesinin131-07
131-06
onaylanmasının ardından
Haziran ayı başı itibariyle
ilk uygulama çalışmalarına
131-05
başlanmıştır. Öncelikle kullanılacak taşın cinsi ve uygulanacak harcın karışımı
konularında uzmanlardan
destekler alınmış, arazi üzerinde uygulama örnekleri
yapılarak çalışma ekibi tarafından alınan karar doğrultusunda şantiye çalışanlarına bilgi verilmiş olup,
uygulama etaplar halinde yerinde kontrol edilmektedir.
1151.14
NS
NS
NS
NS
JE 487
2.1.2-1-27-06
NS
NS
JE 491
2.1.2-1-27-05
kaya içine gömülen çelik kirişleme
NS
KAYA DAM
NS
NS
1146.45
NS
PN
NS
kaya içine gömülen çelik kirişleme
JE 480
2.1.2-1-27-11
JE 488
2.1.2-1-27-07
KAYA DAM
1150.29
KAYA DAM
MR
DOLDURULARAK KAPATILACAK
1149.19
2.1.2-1-27-11
2.1.2-1-27-1
Cephesindeki niteliksiz duvar
taşından yeniden yapılması ö
ayağını destekler şekilde kes
bağlı kirlenme mekanik püskü
2.1.2-1-27-12 nolu kaya dam
artırmak için projesindeki gib
2.1.2-1-27-13
2.1.2-1-27-1
Giriş / eyvanı oluşturan keme
Kemer dolgusu yapılmalı, üst
damın ile ara duvar kalınlığın
1150.05
1150.12
1149.57
2.1.2-1-27-15
2.1.2-1-27-1
NS
NS
KP
NS
PN
KP
TN
NS
KP
KP
NS
JE 492
2.1.2-1-27-03
KAYA DAM
1150.14
1149.64
NS
JE 493
2.1.2-1-27-08
NS
KP
1149.70
KAYA DAM
---2.1.2-1-27-04
AVLU
TN
1149.13
NS
KP
NS
---2.1.2-1-27-09
AVLU
1149.66
KP
moloz taş yığını
1149.65
KP
NS
KP
Kaya damın kuzey ve kuzeyd
görülmüştür. Sonradan eklen
önerilmiştir. Yapılırken üst ter
gibi yapılması önerilmiştir.
2.1.2-1-27-18 ve 2.1.2-1-27-1
nitekliksiz moloz taş duvarla a
yeniden yapılması önerilmişti
kapı pencere açıklıkların göz
2.1.2-1-27-18
Giriş / eyvan niteliğindeki me
kemer ayağı ve üzengi taşı y
projesindeki gibi tamamlanma
gözetilerek yapılması önerilm
KP
2.1.2-1-27-19
NS
2.1.2-1-27-10
1149.19
NS
---2.1.2-1-27-01
ODA
NS
---2.1.2-1-27-02
ODA
1149.23
1149.75
SD
1150.22
DUVAR, KEMER, KOLON, PAYANDA VB. EKLEMEK
KEMERLER ASKIYA ALINARAK KEMER AYAKLARININ YENİDEN YAPILMASI VB.
4. KAYA YÜZEYLERİN ISLAHI
ÇEŞİTLİ NEDENLERLE OLUŞAN (TANDIR İSİ - NEME BAĞLI KAVLAKLANMA, KABUKLANMA, YOSUNLANMA - SIVA,BOYA/BADANA VB.)
YÜZEYDEKİ KİRLENMENİN TEMİZLENMESİ, AŞINMIŞ - YÜZEY KAYBI OLUŞMUŞ ALANLARIN SAĞLAM KAYA
YÜZEYİNE ULAŞANA DEK TARAKLANMASI
moloz taş yığını
moloz taş yığını
ÇEŞİTLİ NEDENLERLE OLUŞAN (TANDIR İSİ - NEME BAĞLI RENK DEĞİŞİMİ VE YÜZEY AŞINMASI - SIVA,BOYA/BADANA VB.)
YÜZEYDEKİ KİRLENMENİN TEMİZLENMESİ, AŞINMIŞ - YÜZEY KAYBI OLUŞMUŞ TAŞLARIN YENİSİ İLE
DEĞİŞTİRİLMESİ
moloz taş yığını
6. DRENAJ KANALI AÇILMASI
YAĞMUR SUYUNUN VERDİĞİ ZARARI EN AZA İNDİRMEK İÇİN; ÖNCELİKLE YAMACIN ÜST KOTUNDA VE TERAS AVLU GİBİ GENİŞ YÜZEYLERDE DRENAJ KANALLARININ AÇILMASI
YIKILIP YENİDEN YAPILAN
2.1.2-1-27-10
Giriş / eyvan niteliğindeki me
önerilmektedir..
KP
3. YIKIP / SÖKÜP YENİDEN YAPMAK
EKLENEN
Bu mekanın avluya bakan ce
KAYA DAM
DUVAR, KEMER, KOLON, PAYANDA VB. EKLEMEK
KİMİSİ KAPALI DURUMDAKİ SAVAKLARIN KULLANIMINA YÖNELİK İYİLEŞTİRMELERİN YAPILMASI
2.1.2-1-27-08
1150.40
2. ÇELİK KONSTRÜKSİYON İLE DESTEKLEME
7. MEVCUT SAVAKLARIN SAĞLIKLAŞTIRILMASI
2.1.2-1-27-07
Tavanı koparak düşen kaya d
kottaki mekanların sağlıklı ku
süreli ve maliyetli olacağı düş
doldurulmadan önce tüm yan
sağlamlaştırılacaktır.
kaya içine gömülen çelik kirişleme
NS
1. TAŞ MALZEME İLE YAPISAL GÜÇLENDİRME
5. TAŞ YÜZEYLERİN ISLAHI
2.1.2-1-27-06
Bu kaya dam tavanında üstte
kopmalar görülmüştür. Tavan
kirişler ile desteklenmesi öne
kısımlarının taş duvar ile tam
moloz taş yığını
G1-G1 K E S İ T İ
3. Son olarak hem iç hem dış mekânların kullanım senaryolarını ve teknik olarak iyileştirme bilgilerini içeren Onarım Projesi hazırlanmıştır. Onarım Projesi kapsamında mekânların hangi işlevlerle kullanılacağı, bu işlevlere yönelik olarak kullanılacak zemin kaplama malzemeleri, ıslak hacimlerin teknik ve fiziki planlaması, dış
mekân zemin yüzeylerin malzeme ayrıştırmaları, sirkülasyon planlaması gibi konular hakkında kararlar üretilmiştir. Ayrıca uygulamaya yönelik detaylar 1/20 ölçek
olarak hazırlanmıştır. Onarım Projesi, Nevşehir Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 27.4.2012 gün ve 231 sayılı yazısı ile onaylanmış olup, şantiye çalışmaları
Temmuz ayı itibariyle devam etmektedir.
Kaya damın giriş cephesi kes
2.1.2-1-27-20
Kaya damın 2.1.2-1-27-18 no
eklenmiştir. kuzey batı ucund
avlu/terasın sağlamlığı için ge
taşıtacak şekilde duvar yapılm
duvar yüzeyinin incelmişliği iç
6
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
KAYAKAPI’NIN AZİZİ: YUHANNES
Doğum tarihi tam olarak belli olmamakla birlikte, 1711-1718 Osmanlı –
Rus savaşı sırasında, Rus Çarı Petrus’un ordusunda asker olarak görev yaptığına göre, doğum tarihi 1690-1693 tarihleri arasında olmalıdır.
Sıkı bir Ortodoks Hıristiyan olan ailesinden aldığı dinsel öğretileri, askerliği sırasında da sıkça kullanmıştı. Savaşın yoğun olarak sürdüğü Azof Kalesi
civarındaki bir muharebede, Osmanlı ordusuna esir düşer. Diğer esirler gibi
o da İstanbul’a gönderilir.
O dönemde, Osmanlı ordusunda yeniçeri ağası olarak görev yapan Ömer
Esat Ağa, savaş sonrası memleketi olan Ürgüp’e dönerken, kendisine memleketinde yardımcı olması maksadıyla, esirler arasından Yuhannes’i yanına alır.
Ömrünün bundan sonraki 12 yılını Ömer Esat Ağa’nın evinde çalışarak
geçiren bu yerel aziz, gerek Müslüman gerekse Hıristiyan halk tarafından sevilen bir kişiliğe sahipti. 27 Mayıs 1730 tarihinde ölümüne kadar Kayakapı
Mahallesinde yaşadı.
Oldukça kısa süren ömrü boyunca insanlara, hayvanlara, doğadaki tüm
canlılara sevgi ve merhamet duyan Aziz, günlük yaşamında sürekli elleri göğsünde çapraz bir vaziyette dolaşır, “Allah” kelamını dilinden hiç düşürmezdi.
Hayatı Ömer Esat Ağa’nın evi ile hemen evlerinin yanındaki Aya Yorgi (Aziz
Georgios)Kilisesi arasında geçerdi. Gördüğü tüm insanlara Allah adı ile selam verir, merhamet ve sevginin onlarla olmasını dilerdi.
Aziz, Ömer Esat Ağa’nın evine geldikten
sonra evde bereketin arttığı, hayvanların sağlıkla sürekli çoğaldığı, işlerinin hep rast gittiği
gözleniyordu. Ömer Esat Ağa da onun bu uysal
halinden, insanlara saygısından, herkesle iyi
geçinmesinden oldukça memnundu. Ona tahsis ettiği kaya oda yerine bir ev vererek orada yaşamasını istediyse de o, mütevazı hayatından vazgeçmedi ve hayvanlarla birlikte bir
ahırda yaşamayı tercih etti.
efendisi, faraz-ı mezhebiyesini serbestçe ifa etmesine izin verir ve fevkalade
izzet-ü ikram ile kayadan oyma ve karanlık ahır olan meskenine münasip bir
mahale tebdil etmek ister.
Aziz Yuannis pederimiz aklen, fikren ve amelen tabii olduğu Hristos efendimizin dünyanın her mevkiinden ziyade mağarada hayvanların musulünü
tercih etmesine istinaden mezkûr ahırı öyle bir mesken ittihaz ederek orada
serbestane şedid oruçlar ve uzun ibadetler ve birkaç sene daha ömür geçirmekte iken vücuduna sâri olan bir hastalıktan hayatını hıtamını hiç ederek ol vakti
tedarıkatına nail olarak ruhunu teslim eder.
Hemen efendisi Hıristiyanların papaz ve ruesasını davet ederek büyük tantana ile levanosunu üzerine bir de kıymetli halı atarak kaldırır.
Lakin aziz pederimiz misafir kaldığı şu memlekete ebedi bir mükâfat vermek muradı ile 3 sene sonra şehrin ihtiyar papazlarından birinin rüyasına
cesedinin mezardan çıkarılıp sandık içine konmasını tavsiye eder. Papaz dahi
bunda vazifesizlik etmesi üzerine mezarına semavi şavk inerek geceleri alev
gibi parlamaya başlar. O zaman bütün ahali toplanıp mezarı açarlar ve aziz
Levanosunu hoş raihalardan dolu tekmil azaları ile bütün bulurlar ve sandık
içine vaks ederek mezkûr Aziz Gorgios kilisesine naklederler. Kendi namına
olarak mezarının bulunduğu mevkiye bir kilise yapılmasına ahali tarafından
karar verilerek şimdi buna muvaffak olunmuş ise de leifonası ellen 1883 de
inşa olunan Aziz Vasilyos kilisesinde bulunup
yalınız Ortodoksların değil kendisine itikatle
iltica eden bütün civar Hıristiyanlarına büyük
nimetler ihsan edici bir deva-i nafi makamındadır.
Aziz Yuhannes yortusu her sene Ürgüp’te
Mayısın 27. günü icra olunarak Kayseri metropoliti Vasilios zamanında Meyalı kilisesinin izni
ile tanzim olunan hususi “akoluthıasıfal” olunmakta ise de mezkûr akoluthia bu defa Ayan
Oros Pateresleri tarafından tafsil ve tashih olunarak İzmir’de der desti tab ve neşr olunmaktadır.”
Mucizelerinin hemen hemen tamamına yakını ölümünden sonra ortaya çıktı. Özellikle,
dermansız dertlere düşenlerin, hastaların, sakatların, çare bekleyenlerin azizi oldu.
Aziz Yuhannes ile ilgili anlatılan bazı mucizeler:
İlk mucizesine bizzat Ömer Esat Ağa’nın
kendisi şahit olmuştu.
Ömer Esat Ağa niyet edip hacca gider. Hac
görevini ifa ederken bir akşam canı çok sevdiği mantı yemeği çeker. Yanındaki arkadaşlarına “bu akşam şöyle sarımsaklı yoğurtlu
mis gibi bir mantı olsa da yesek” der. Bu dilek
Ürgüp’te Aziz Yuhannes’e malum olur. Ömer
Esat Ağa’nın hanımından büyük bir kap mantı hazırlamasını, Ömer Esat Ağa’nın canının
mantı çektiğini söyler. Evin hanımı O’nun ısrarları üzerine yemeği yapar, Aziz yemeği alır ve kaybolur. Ömer Esat Ağa
ve arkadaşları ibadetten dönüp eve geldiklerinde sofrada dumanı üzerinde
koca bir sahan mantı bulurlar. Kimin yaptığı, nerden geldiğini ise kimse bilmemektedir.
Aylar sonra Ömer Ağa Esat Ürgüp’e döndüğünde bu olayı eşine anlatır, O
da Yuhannes’in kendisinden bir sahan mantı aldığını ve o gün bir daha hiç
görünmediğini anlatır. Olayı hayretle öğrenen Ömer Esat Ağa bu temiz delikanlıda bir farklılık olduğunu anlamıştır.
27 Mayıs 1730 tarihinde hayata gözlerini kapatan Aziz ile ilgili günümüze
kadar yüzlerce mucize örneği anlatılmıştır. Onlardan bir kaçını örnek vermeden önce özellikle ölümünden kısa bir süre sonra Ürgüp’te yaşanan mucizeyi
Karamanlıca yazılı “Kayseri Metropolitleri” adlı kaynaktan olduğu gibi orijinal hali ile aktarmak istiyorum.
Karamanlıca metin:
“Aziz Ioannis’in vatanı ve ataları meçhul ise de nesli itikatlı Rus Ortodoks’larından olduğu muhakkaktır. O zaman vukuu bulan muharebede kendisi esir
düşerek süvari zabıta memuriyetinde bulunan bir Ürgüplü Osmanlı tarafından
Ürgüp’e getirilir ve vatanı ile atalarından ve behemehâl mülkünden ayrılan
aziz genç, semavat-ı tekmillik izzetine nail olmak isteyenlere tarif ettiği gayet
muvafık bulmakla her bir meşakkat ve tahkırata kemali memnuniyetle dayanmaktaydı.
Efendisinin ağır hizmeti için gündüze geceyi dahi ilave eder. Meskenine 20
dakika mesafede kayadan oyma Aziz Georgios Kilisesine her gece devamla,
sabahlara kadar Allah’a ibadet mukaddesesini gizlice ifa eder ta ki acayip ve
garip mucize ve hikmetlerini görüp de kendisinin azizlerden olduğunu anlayan
Kuzey Buz denizinden Hollanda limanına
doğru giderken fırtınaya yakalanan Yunanlı
denizciler, Rus Aziz Yuhanna’nın ikonası önünde sürekli dua ediyorlardı. Geminin kaptanı
“Azizim benim için çok değerli olan bu gemi ve
mürettebatım için sana yalvarıyorum, ne olur
bizi bu azgın dalgaların elinden kurtar” diye
dua eder.
Bütün gece soğuk deniz dalgaları ve korkunç fırtına ile boğuşurlar. Sabah, gün ışıdığında gemi Rotterdam rıhtımının emin bir noktasında bağlı halde duruyordu.
Kimse geminin oraya nasıl gediğini, nasıl demirlendiğini bilmiyordu. Geminin
kaptanı bu mucizeden sonra Hollanda’dan ayrılarak Yunanistan’a gelir eşini
ve beraberinde çok değerli hediyeleri de alarak, Azizin yattığı Prokopi’ye gider. Bugün o hediyeler hala kilisede muhafaza edilmektedir.
Kıbrıs’ın Magosa kenti yakınlarındaki Frenaro köyünde yaşayan Maria Siaka adlı yaşlı kadın, on sekiz yıl boyunca yüzü yere değecek kadar kambur
biri olarak yaşadı. Maria 11 Ağustos 1978 tarihinde Prokopi’ye, azizin naşının bulunduğu kiliseye dua etmeye gelir. Kadın, onu sırtındaki kamburdan
kurtarması için günlerce azize dua eder. Bir gün yine kilisede dua ederken,
herkesin gözleri önünde kadın, sırtından bir el onu geriye doğru çekiyormuşçasına, omurga kemikleri çıtırdayarak ağır ağır dik hale gelir . Kadın eski haline dönmüştür. Maria dualar arasında “Azizim ben yaşlı ve fakir bir kadınım
sana verecek bu bastondan başka bir şeyim yok der.” Bastonunu azizin naşının üstüne asar ve dimdik yürüyerek kiliseden çıkar. Bu gün o baston hala
yerinde asılıdır.
BİLGİ NOTU: Günümüzde Yunanistan’ın EVİA (Eğriboz) adasında, 1923
yılında Lozan Mübadelesi ile giden Ürgüplülerce kurulan PROKOPİ (Ürgüp)
kasabasında Aziz Yuhannes adına yaptırılan kiliseye her yıl 27 Mayıs’ta onu
anmak için binlerce Ortodoks ziyaret etmektedir.
Kaynakça:
Paraklitos manastırı Oropos başpapazı Vernezis’in Rus Aziz Yuhanna’nın
mucizeleri”, 2009
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
7
FENER RUM PATRİĞİ BARTHOLOMEOS
VE NEA SİNASOSLULAR KAYAKAPI’DAYDI
Her yıl 26 Mayıs’ta Mustafapaşa’da düzenlenen geleneksel ayin töreni
için Yunanistan’ın Evia (Eğriboz) adası, Nea Sinasos köyü ve çevresinden
gelen mübadil torunları, 50 kişilik bir heyetle Aziz Yuhannes’in yaşadığı
evi ve Kayakapı’yı ziyaret ettiler.
26 Mayıs’ın Aziz Yuhannes’in ölüm yıldönümü olması nedeniyle her
yıl Mustafapaşa’da düzenlenen ayin töreni bu yıl daha bir görkemli oldu.
Aya Nikola Manastırına, Nea Sinasos Derneği üyelerince, 1923 yılında
gerçekleşen mübadele esnasında sökülerek götürülen ikonalarının röprodüksiyonlarının konulması ve Mustafapaşa Belediyesince onarımının
yapılması ile ayine katılım geçen yıllara göre çok daha fazlaydı. Ayini bizzat Hıristiyan Ortodoks dünyasının ruhani lideri Fener Rum Patriği Bartholomeos yönetti.
Ayinden önce beraberindeki heyetle Kayakapı’ya gelerek Aziz
Yuhannes’in yaşadığı yerde dua eden Bartholomeos’un ardından, Yunanistan Nea Sinasos’ta yaşayan 50 kişilik bir grup da Kayakapı’yı ve Aziz
Yuhannes’in yaşadığı evi ziyaret etti.
Aralarında sekiz aylıkken Sinasos’tan göç eden 92 yaşındaki Anna
Papandreu’nun da bulunduğu grup, 27 Mayıs’ta Kayakapı’ya gelerek yapılan çalışmaları da yerinde gördü. Yapılan yenileme ve düzenleme çalışmalarından memnuniyetlerini dile getiren grup üyeleri özellikle Aziz
Yuhannes’in yaşadığı evin, müze haline getirileceğinden dolayı memnuniyetlerini ifade ettiler.
Aziz Yuhannes’in, Ortodokslar için son derece önemli bir şahsiyet olduğunu ve yaşadığı yerin şimdiki gibi harabe halinde değil de, gerekli
düzenlemeler ve tamirlerinin yapılarak ziyarete gelenlerin daha huzurlu
bir ortamda dua edebilmeleri için gerekirse kendilerinin de bazı kutsal eşyalar göndererek destekçi olabileceklerini ifade ettiler.
Ziyaretin ardından Ürgüp belediye
başkanı Sayın Fahri Yıldız’ın özel davetlisi olarak kendileri için düzenlenen
yemeğe katılan grup üyeleri, yemeğin ardından Ürgüp’ten ayrıldılar.
8
AĞUSTOS 2012 Sayı:3
Yılın En İyi
Proje Ödülü
Kayakapı A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı
Sn. Mustafa DİNLER
Nevşehir Valisi Sn. Abdurrahman SAVAŞ
KAYAKAPI’YA BİR ÖDÜL DAHA
AĞUSTOS 2012 Sayı: 3
Nevşehir Gazeteciler Cemiyeti’nin, 26 Şubat 2012 tarihinde düzenlediği geleneksel “yılının en iyileri” ödül töreninde Kayakapı,
Kapadokya’da “Yılın en iyi yatırım projesi” dalında birincilik ödülü almıştı.
Bu kez Nevşehir’in internet medya kuruluşlarında FİB Haber’in “yılın en iyi kent ödülleri” değerlendirmesinde “ 2011 yılın en iyi yatırım
projesi” ödülü yine Kayakapı’nın oldu.
Nevşehir internet medya kuruluşlarından FİB haber’in, her yıl geleneksel olarak düzenlediği ve bu yıl 6.sı gerçekleştirdiği “yılın en iyileri
Anadolu kent ödülleri” töreni de 5 haziran 2012 de Kapadokya Dedeman otelinde yapıldı.
Sanatçısından siyasetçisine, yatırımcısından bilim insanına kadar
birçok alanda değerlendirmenin yapıldığı geceye Nevşehir Valisi Abdurrahman Savaş yanında, Isparta valisi Memduh Oğuz, bürokratlar,
siyasetçiler, kaymakamlar, belediye başkanları, akademisyenler, iş
adamları ve basın mensupları katıldılar.
Bu ödülle Kayakapı, turizm yatırımları alanında, en akılcı ve en sağlam proje olduğunu bir kez daha kanıtlamış oldu.
Ödülü, Nevşehir valisi sayın Abdurrahman Savaş’ın elinden aldıktan sonra bir değerlendirmede bulunan Dinler Turizm A.Ş yönetim
kurulu başkanı sayın Mustafa Dinler “Evet, en iyi projesi dalında 2. Kez
ödül alıyoruz ama bu bize aynı zamanda 2 kat sorumluluk anlamında
da geliyor. Zaten bizler bu sorumluluk duygusu ile kılı kırk yararak,
her taşın hareketini defalarca düşünerek, onlarca mimar, mühendis ve
proje sorumlularımızla tabir-i caiz ise adeta santim santim ilerliyoruz.
Bölgenin tarihi ve kültürel dokusuna zarar vermeden, Kayakapı’yı ve
Ürgüp’ümüzü tüm dünyanın imreneceği bir yer haline getireceğimize
yürekten inanıyorum. Bu ödüller de haklı yolda olduğumuzun birer
göstergesidir. Teşekkür ediyorum.” dedi.
Aldıkları ödüllerle geceye renk katan Sanatçı Mithat KÖRLER ve
AKUT başkanı Nasuh MAHRUKİ ve beraberindeki 6 kişilik heyet geceyi Dinler Hotels’e ait Gül Konakları – Sinasos’ta geçirdi.
Kayakapı Turizm Yatırım Tic. A.Ş.
İmtiyaz Sahibi
Yakup DİNLER - [email protected]
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Oğuz ÖZDEM - [email protected]
Yayın Kurulu
Doç. Dr. Neriman ŞAHİN - Dr. Yusuf ÖRNEK
Grafik Tasarım
www.canfarkajans.com
Fotoğraflar
Barış TERZİOĞLU
Özkan KOSLUOĞLU
Baskı
İrtibat
Kayakapı Projesi Tanıtım Ofisi - [email protected]
Temenni Mah. Ahmet Refik Cad. Yeşilağa Bayırı 52/1, 50400, Ürgüp - Nevşehir
www.kayakapi.com
www.facebook.com/KayakapiPremiumCaves
United Nations
World Heritage Center
BİZDEN BİR KARE
1. İnşaat Yüksek Mühendisi ve Kayakapı Şantiye Şefi Şükrü YILDIZ
2. Mimar Aysun TOPRAK
3. Restorasyon Teknikeri Ayşegül GÜMÜŞ
4. İnşaat Teknikeri İrem KAYABAŞI