adü araştırma ve üretim çiftliğindeki traktör kullanım

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
202
ADÜ ARAŞTIRMA VE ÜRETİM ÇİFTLİĞİNDEKİ TRAKTÖR KULLANIM
SÜRELERİNİN AGROTEKNİK İŞLEM AŞAMALARINA GÖRE
SAPTANMASI
Determination of Tractor Use Periods on ADU Research and Production Farm
According to the Stages of Agrotechnical Process
Bülent COŞKUN*
İbrahim YALÇIN**
Rauf UÇUCU***
ÖZET
Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Üretim Çiftliğinin 170 ha’lık
bölümünde buğday, II.ürün mısır, pamuk, I.ürün mısır, karpuz, kavun, karnıbahar,
domates, çilek üretimi yapılmaktadır. Bu alanlarda değişik model ve güçlere sahip 10
traktör ile tarımsal işlemler yürütülmektedir.
Traktörlerin tarım ve tarım dışı kullanım sürelerinin belirli periyotlar için
belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada, traktörler güç gruplarına göre
sınıflandırılmış ve bu güç gruplarına göre tarla tarımında, bahçe tarımında ve tarım
dışı işlemlerde kullanım zamanları saat, gün ve yıl periyotları için belirlenmiştir.
Çalışma sonuçlarına göre, Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Üretim
Çiftliğindeki alanlarda traktörlerin toplam 11006 h kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Bu
toplam zamanda en fazla payı %30,85 ile toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama
işleminin aldığı, tarım dışı işlemlerin ise %8,14’lük bir pay oluşturduğu
belirlenmiştir.
ABSTRACT
Wheat, secondary crop maize, cotton, primary crop maize, watermelon, melon,
cauliflower, tomato and strawbery are produced on the 170 hectaret part of the
Research and Production Farm of Adnan Menderes University Faculty of
Agriculture. The agriculrural practices on that part of the farm are carried out by 10
tractors of various models and horse-power capacities.
In this study which was made to determine the certain usage periods of the
tractors agricultural and non-agricultural performances, the tractors were categorized
according to their power capacities and in relation with that categorization, their
usage periods in arable agriculture, gardening and non-agricultural practices were
determined in terms of hourly, daily and yearly units.
According to the results of the study, it was found out that on the Research and
Production Farm of Adnan Menderes University Faculty of Agriculture, tractors are
used in 11006 hours in total, and with 30,85%, practices of tillage and seedbed
preparation constitute the highest ratio whereas non-agricultural practices constitute
only 8,14% of the total usage period.
* Doç.Dr., Adnan Menderes Üniv. Zir. Fak. Tarım Makinaları Bölümü-AYDIN.
** Arş.Gör., Adnan Menderes Üniv. Zir. Fak. Tarım Makinaları Bölümü-AYDIN.
*** Prof.Dr., Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü-İZMİR.
GİRİŞ
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
203
Traktör ve traktör kullanımı, tarımsal işlemlerde önemli bir konu olup, bu
önemi nedeni ile gündemden hiç düşmemektedir. Traktör kullanımı işletmeler için
zaman açısından önemli olup, işletmelerde mekanizasyon düzeyinden yeterince
yararlanabilmek için traktör kullanım sürelerinin optimum düzeyde tutulması gerekir.
Ülkemiz genelinde mekanizasyon araçları, traktörlere oranla yetersiz
kalmaktadır. Arazi büyüklüklerinin mekanizasyona elverişli olmamasıda dikkate
alındığında traktör kullanım sürelerinin gereğinden az veya daha fazla olması gibi bir
sonuç ortaya çıkmaktadır (Sabancı, 1986).
Ülkemizde karşılaşılan genel durum traktörlerin dünya standartlarına göre daha
fazla süre çalıştırılması biçiminde olmaktadır (Eren, 1991). Traktör parkının yaşlı
olması da göz önünde bulundurulduğunda işletme maliyetleri yönünden olumsuz
durumlar ortaya çıkmaktadır.
Türkiye’deki traktörlerin yıllık çalışma sürelerine bakıldığında, traktörlerin
%19’unun 300 saatten az, %28’inin 301-600 saat, %11’inin 601-900 saat, %18’inin
901-1200 saat ve %24’ünün 1200 saatten daha fazla çalışma süresine sahip olduğu
söylenebilir (Eren, 1991). Ortalama yıllık çalışma süresine bakıldığında farklı
rakamlar ortaya konmaktadır. 327 h/yıl (Eren, 1980), 350-450 h/yıl (Sabancı, 1986)
ve 720 h/yıl (Eren, 1991) şeklinde verilen rakamlar geniş bir yelpazeyi
göstermektedir.
Bu çalışmada, bir işletme örneğinde yıllık periyotta traktör kullanım sürelerinin
ve bunların agroteknik işlem aşamalarına göre dağılımlarının ne olduğu belirlenmeye
çalışılmıştır. Özellikle sebze ve meyve üretim alanlarında küçük ve özel yapılı, tarla
tarımında ise büyük güçlü traktör kullanılması ön görümünün ne derece gerçekleştiği
saptanmaya çalışılmıştır (Anonymous, 1991).
Tarımsal faaliyetlerin vazgeçilmez unsurlarından olan tarktörün tarım içi ve
tarım dışı kullanımı ile tarım içi kullanımda sektörlere göre çalışma yoğunluklarının
saptanması amacıyla hazırlanan çalışmada, 1997 yılı üretim periyodunda Adnan
Menderes Üniversitesi Araştırma ve Üretim Çiftliğindeki tarımsal alanların 170
ha’lık bölümünde kullanılan değişik model ve güçlere sahip 10 adet traktörün
durumu incelenmiştir. Güç gruplarına göre sınıflandırılan traktörlerin tarla tarımı,
bahçe tarımı ve tarım dışı işlemlerdeki kulanım zamanları ve oranları belirlenmiştir.
MATERYAL ve YÖNTEM
Materyal
Çalışmanın temel materyalini Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve
Üretim Çiftliği ve burada kullanılan traktörler oluşturmaktadır. Çiftlikte 32 parçadan
oluşan arazilerde değişik ürünler yetiştirilmektedir. 1997 yılı itibarıyla parsellerde
yetiştirilen ürünlere ait bilgiler Çizelge 1’de görülmektedir.
Üretim alanının yarısına yakın kısmında buğday tarımı, diğer yarısında ise
pamuk, I.ürün mısır, meyve, karpuz, kavun, karnabahar, domates, çilek tarımı
yapılmaktadır. Ayrıca 80 ha’da yetiştirilen buğdayın 40 ha’ında II.ürün mısır tarımı
yapılarak 40 ha alan ise boş bırakılmaktadır.
Çizelge 1. ADÜ Araştırma ve Üretim Çiftliği 1997 yılı üretim deseni.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
204
ÜRÜN ÇEŞİDİ ALAN (da)
Buğday
800
Pamuk
400
I.Ürün Mısır
300
II.Ürün Mısır
400
Meyve Bahçesi
70
Karpuz-Kavun
50
Diğer
80
TOPLAM
2100
8 saatlik günlük çalışma periyodunda 170 ha’lık alanda yaklaşık 9 çeşit ürünün
üretiminde kullanılan traktörlerin güç ve modelleri ise Çizelge 2’de verilmiştir.
Çiftlikte kullanılan traktörlerin ortalama gücü 66,86 BG ve modeli de 1975’dir.
Mevcut traktörlerin güçlerine göre sınıflandırılmış sayısal değerleri Çizelge
3’de verilmiştir.
Çiftlik bünyesinde en fazla traktörün 71-80 BG güç grubunda, bir başka deyişle
ortalama 75,5 BG gücünde olduğu görülmektedir. 51-60 BG güç grubunda ise traktör
bulunmamaktadır.
Çizelge 2. ADÜ Araştırma ve Üretim Çiftliğinde kullanılan traktörler.
TRAKTÖR ADI
STEYR 8073
STEYR 768
FORD 6600
FORD 5000
FORD 5000
FORD 5000
FORD 5000
FORD 3600
FORD 3000
FORD 3000
ORTALAMA
GÜÇ
BG
70
70
81,6
77
77
77
77
47
46
46
66,86
kW
51,5
51,5
60,0
56,7
56,7
56,7
56,7
34,8
33,8
33,8
49,22
MODEL
1992
1981
1975
1973
1973
1969
1969
1975
1975
1975
1975
Çizelge 3. İşletmedeki traktörlerin güç gruplarına göre dağılımları.
GÜÇ GRUPLARI (BG) TRAKTÖR SAYISI
40-50
3
51-60
61-70
2
71-80
4
81-90
1
Yöntem
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
205
Traktör çalışma sürelerinin belirlenmesi amacıyla, işletmede kullanılan her bir
traktör için günlük veri formu oluşturulmuş ve TraktörKullanılan aletmakinaÇalışılan parselTraktör çıkış saatiYapılan işTraktör dönüş saati
bilgileri günlük olarak 1 yıllık periyot için belirlenmiştir. Çizelge 4’de günlük ham
verileri elde edebilmek için oluşturulan form örneği verilmiştir.
Günlük elde edilen ham veriler işlenerek her bir traktör için tarım ve tarım dışı
işlemlerin aylık değişim değerleri belirlenmiş ve Ek 1’deki çizelgede verilmiştir.
Bir traktör için örnek olarak verilen değerler benzer biçimde diğer traktörler
için de düzenlenerek traktörlerin tarım ve tarım dışı kullanım sürelerinin yıllık
değerleri elde edilmiştir. Bulunan değerler Ek 2’deki çizelgede sunulmuştur. Çizelge
2 verileri kullanılarak traktör güç gruplarına göre kullanım süreleri saptanmış ve Ek
3’de verilmiştir.
BULGULAR ve TARTIŞMA
Bulgular iki ana başlıkta toplanmıştır. Bunlar traktör güç gruplarına göre ve
zamana göre sonuçlardır.
Güç Gruplarına Göre Bulgular
Mevcut traktörler beş güç grubunda toplanarak, her güç grubundaki toplam
traktörlerin toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama, tesviye, ekim ve gübreleme,
ilaçlama ve bakım, taşıma ve iletim gibi tarla tarımındaki kullanım oranları Şekil
1a’daki gibi bulunmuştur. Her güç grubunda traktör başına kullanım süreleri ise
Şekil 1b’de verilmiştir.
Şekil incelendiğinde, tarla tarımında %94,3 oranla en fazla 71-80 BG güç
grubundaki traktörlerin kullanıldığı ortaya çıkmaktadır. Bu değer Çizelge 3’de
verilen 4 traktör için olup, her güç grubunda traktör başına kullanım süresine
bakıldığında bu oranın %25’e düştüğü söylenebilir.
Tarla tarımında 40-50 BG güç grubunda 3 traktör toplam 1340 h/yıl, 61-70 BG
güç grubunda 2 traktör toplam 2345 h/yıl, 71-80 BG güç grubunda 4 traktör toplam
5210 h/yıl ve 81-90 BG güç grubunda 1 traktör ise 958,5 h/yıl kullanım süresine
sahip olmaktadır. 51-60 BG güç grubunda traktör bulunmamaktadır
Sera ve bahçe işlemlerinden oluşan bahçe tarımında güç gruplarına göre
kullanım oranları Şekil 2a’da ve traktör başına düşen değerleri de Şekil 2b’de
verilmiştir.
Çizelge 4. Günlük veri formu örneği
TRAKTÖR
STEYR 8073
09 KF 396
Kullanılan
Ekipman
Çizel
Çalışılan
Alan
250 da
Çıkış
Saati
0800
Yapılan
İş
Toprak İşl.
Dönüş
Saati
1700
Tarih
10.04.97
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
TARLA TARIMI
81-90
71-80
61-70
51-60
40-50
0
20
0
Traktör Güç Grubu (BG)
81-90
20
40
71-80
40
60
61-70
60
80
51-60
80
100
40-50
100
Traktör Başına Kullanım Oranı (%)
TARLA TARIMI
TümTraktörlerin Kullanım Oranı
(%)
206
Traktör Güç Grubu (BG)
a)
b)
Şekil 1a. Değişik güç gruplarındaki tüm traktörlerin tarla tarımında kullanım
oranları.
Şekil 1b. Tarla tarımında her güç grubunda traktör başına düşen kullanım oranları.
BAHÇE TARIMI
Traktör Güç Grubu (BG)
a)
0
81-90
81-90
71-80
61-70
51-60
0
5
71-80
5
10
61-70
10
15
51-60
15
20
40-50
Traktör Başına Kullanım Oranı (%)
20
40-50
Tüm Traktörlerin Kullanım Oranı
(%)
BAHÇE TARIMI
Traktör Güç Grubu (BG)
b)
Şekil 2a. Değişik güç gruplarındaki tüm traktörlerin bahçe tarımında kullanım
oranları.
Şekil 2b. Bahçe tarımında her güç grubunda traktör başına düşen kullanım oranları.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
207
Şekil 2’den 40-50 BG, 71-80 BG ve 81-90 BG güç gruplarındaki traktörlerin
bahçe tarımında kullanıldığı görülür. Çiftlik bünyesinde diğer güç grupları bahçe
tarımında kullanılmamaktadır. Bahçe tarımında nispeten küçük güç gruplarının
kullanılması gerektiği halde çiftlik bünyesinde büyük güçlü traktörlerin kullanılması
kapasitenin iyi kullanılmadığını göstermektedir.
40-50 BG güç grubundaki 3 traktör 151,5 h/yıl, 71-80 BG güç grubundaki 4
traktör 44 h/yıl ve 81-90 BG güç grubundaki 1 traktör ise 60,5 h/yıl süreyle bahçe
tarımında kullanılmıştır. Traktör başına düşen kullanım oranlarının, 40-50 BG güç
grubunda 50,5 h/yıl, 71-80 BG güç grubunda 11 h/yıl ve 81-90 BG güç grubunda ise
60,5 h/yıl olduğu görülmektedir.
Traktörler tarla ve bahçe tarımı yanında tarım dışı işlemlerde de
kullanılmaktadırlar. Tarım dışında kullanılan tüm traktörlerin güç gruplarına göre
toplam kullanım oranları Şekil 3a’da, her güç grubunda traktör başına düşen
kullanım oranları ise Şekil 3b’de verilmiştir.
Tarım dışı işlemleri taşıma, kanal kenarlarının otlardan temizliği, inşaat işleri
gibi işlemler oluşturmaktadır. Bu işlemlerde 40-50 BG güç grubundaki traktörler
129,5 h/yıl değeriyle %8,1, 61-70 BG güç grubundaki traktörler 259 h/yıl değeriyle
%10, 71-80 BG güç grubundaki traktörler 271,5 h/yıl değeriyle %4,9 ve 81-90 BG
güç grubundaki traktörler ise 236,5 h/yıl değeriyle %18,9 oranında
kullanılmaktadırlar. Her güç grubunda traktör başına düşen değerlere bakıldığında
40-50 BG’de 43,2 h/yıl (%2,7), 61-70 BG’de 129,5 h/yıl (%5), 71-80 BG’de 67,9
h/yıl (%1,2) ve 81-90 BG’de ise 236,5 h/yıl (%18,9) değerleri göze çarpmaktadır.
Bahçe tarımında olduğu gibi tarım dışı işlemlerde de büyük güçlü traktörlerin
kullanılması kapasite kayıplarının olduğunu göstermektedir.
TARIM DIŞI
81-90
71-80
61-70
51-60
0
Traktör Güç Grubu (BG)
a)
20
0
81-90
20
40
71-80
40
60
61-70
60
80
51-60
80
100
40-50
Traktör Başına Kullanım Oranı (%)
100
40-50
Tüm Traktörlerin Kullanım Oranı
(%)
TARIM DIŞI
Traktör Güç Grubu (BG)
b)
Şekil 3a. Değişik güç gruplarındaki tüm traktörlerin tarım dışı işlerde kullanım
oranları.
Şekil 3b.Tarım dışı işlerde her güç grubunda traktör başına düşen kullanım oranları.
Beş değişik güç grubundaki traktörlerin, tarla tarımı, bahçe tarımı ve tarım dışı
işlemlerde bir yıllık periyot boyunca kullanım oranları ise Şekil 4(a-b)’de verilmiştir.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
208
Şekil 4a incelendiğinde, bir yıl boyunca 11.006 h çalışan tüm traktörler
içerisinde, %50,20 oranıyla 71-80 BG güç grubundaki traktörlerin en fazla kullanım
oranına sahip olduğu, buna karşılık %11,36 oranla 81-90 BG güç grubundaki
traktörlerin en az kullanım oranına sahip olduğu görülür.
40-50 BG güç grubu 1621 h/yıl, 61-70 BG güç grubu 2604 h/yıl, 71-80 BG güç
grubu 5525,5 h/yıl ve 81-90 BG güç grubu 1255,5 h/yıl değerlerinde kullanılmış
olup, traktör başına düşen değerlere bakıldığında 40-50 BG’de 540,3 h/yıl (%4,9),
61-70 BG’de 1302 h/yıl (%11,8), 71-80 BG’de 1381,4 h/yıl (%12,6) ve 81-90 BG’de
ise 1255,5 h/yıl (%11,4) kullanım oranlarının olduğu görülür (Şekil 4a-b).
Traktörlerin tarla tarımındaki değişik agroteknik işlemlerde kullanım
oranlarına bakıldığında, %30,85 kullanım oranı ve 3396 h/yıl kullanım süresi ile
toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama işleminin en fazla paya sahip olduğu
görülür (Şekil 5). Bunun yanında ekim ve gübreleme işleminin %3,54 kullanım oranı
ve 389 h/yıl kulanım süresi ile en az pay oluşturduğu söylenebilir. Ayrıca traktörler,
bakım ve ilaçlama işlemlerinde 2379 h/yıl (%21,62), tesviye işleminde 1860 h/yıl
(%16,89), taşıma iletim işleminde 638,5 h/yıl (%5,80), stasyoner ve diğer işlemlerde
ise 1191 h/yıl (%10,82) değerlerinde kullanılmaktadırlar.
Tüm güç grubundaki traktörlerin sera işlemleri, bahçe işlemleri ve tarım dışı
işlemlerde kulanım oranları ise Şekil 6’da verilmiştir.
TARIM İÇİ VE DIŞI TOPLAM
KULLANIM
Traktör Güç Grubu (BG)
a)
81-90
0
71-80
81-90
71-80
61-70
51-60
0
20
61-70
20
40
51-60
40
60
40-50
Traktör Başına Kullanım Oranı (%)
60
40-50
Tüm Traktörlerin Kullanım Oranı (%)
TARIM İÇİ VE DIŞI TOPLAM
KULLANIM
Traktör Güç Grubu (BG)
b)
Şekil 4a. Değişik güç gruplarındaki traktörlerin tüm işlemlerde kullanım oranları.
Şekil 4b. Tüm işlemlerde her güç grubunda traktör başına düşen kullanım oranları.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
209
TARLA TARMINDAKİ AGROTEKNİK
İŞLEMLER
Toplam Traktörlerin
Kullanım Oranı (%)
40
30
20
10
D
TA
B
EG
T
Tİ
0
Tarmsal İşlemler
Şekil 5. Traktörlerin tarla tarımındaki değişik agroteknik işlemlerde kullanım
oranları.
Tİ:Toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama
EG:Ekim+Gübreleme
TA:Taşıma-İletim
T:Tesviye
B:Bakım
D:Diğer
10
8
6
4
2
Tarım
Dışı
Bahçe
0
Sera
Tüm Traktörlerin Kullanım Oranı
(%)
BAHÇE VE TARIM DIŞI İŞLEMLER
Tarımsal İşlemler
Şekil 6. Traktörlerin bahçe ve tarım dışı işlemlerde kullanım oranları.
Tüm güç gruplarının sera işlemlerinde 199,5 h/yıl (%1,82), bahçe işlemlerinde
56,5 h/yıl (%0,52) ve tarım dışı işlemlerde 896,5 h/yıl (%8,14) kullanıldığı
görülmektedir.
Beş değişik güç grubunu oluşturan 10 traktör tarla tarımı, bahçe tarımı ve tarım
dışı işlemlerde 11.006 h/yıl kullanılmaktadır. Bunun her bir işleme göre oranları
Şekil 7’de görülmektedir.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
210
TARIM
DIŞI
%8,14
BAHÇE
%2,34
TARLA
%89,52
Şekil 7. Traktörlerin tüm işlemlerde kullanım oranları.
Toplam traktörlerin 11.006 h/yıl çalıştığı çiftlikte, bu değerin 9853,5 h/yıl’ı
(%89,52) tarla tarımında, 896,5 h/yıl’ı (%8,14) tarım dışı işlemlerde ve 256 h/yıl’ı
(%2,34) bahçe tarımında kullanılmaktadır.
Zamana Göre Bulgular
İşletmede kullanılan traktörlerin tarla, bahçe ve tarım dışı işlemlerde kullanım
sürelerinin aylara göre değişimleri Şekil 8, Şekil 9 ve Çizelge 5’de verilmiştir.
Şekil 8, Şekil 9 ve Çizelge 5 incelendiğinde, işletmede tüm aylarda traktörlerin
tarla tarımında diğer işlemlerden daha fazla kullanıldığı görülür. Ayrıca tarla
tarımında traktörler, sonbahar ve kış aylarına göre ilkbahar ve yaz aylarında daha
fazla kullanılmaktadır. Pik kullanım noktaları, toprak işleme, ekim, bakım ve hasat
işlemlerinin yoğunluk kazanmasından dolayı Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında
oluşmaktadır. Traktörler tarla tarımındaki toplam kullanım sürelerinin yaklaşık
%40’ını bu aylarda gerçekleştirmektedirler.
Bahçe işlerinde kullanılan traktörlerin yıl içindeki kullanım sürelerine
bakıldığında Mayıs ve Haziran aylarında toplam kullanım süresinin yaklaşık % 55’i
gerçekleşmektedir. Bu aylar arasında sulama, ilaçlama, toprak işleme işlemlerinin
1400
1200
1000
800
600
400
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Temmuz
200
Ocak
Traktör Kullanım Süreleri (h)
TARLA TARIMINDA AYLARA GÖRE TRAKTÖR KULLANIM SÜRELERİ
Aylar
Şekil 8. Tarla tarımındaki agroteknik işlemlerde aylara göre traktör kullanım
sürelerinin değişimleri.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
211
200
BAHÇE
TARIM DIŞI
150
100
50
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Ocak
Traktör Kullanım Süreleri (h)
BAHÇE VE TARIM DIŞI İŞLEMLERDE AYLARA GÖRE
TRAKTÖR KULLANIM SÜRELERİ
Aylar
Şekil 9. Bahçe ve tarım dışı işlemlerde traktörlerin kullanım sürelerinin aylara göre
değişimleri.
Çizelge 5. Tüm işlemlerdeki traktör kullanım süreleri (h) ve oranları (%).
AYLAR
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
TOPLAM
Tarla
Tarımı
261,5
708,5
790
546,5
1299
1016,5
1302,5
887
920,5
1049
770
302,5
9853,5h
%
2,65
7,19
8,01
5,54
13,18
10,32
13,22
9,00
9,35
10,66
7,81
3,07
100
Bahçe
Tarımı
21
18
32,5
66,5
76
16
4
8
2
4
8
256h
Tarım
Dışı
8,20
93,5
7,03
109
12,71 144,5
32,5
25,98 60,5
29,69
76
6,25
58
1,56
117
3,12
43
0,78
50
1,56
33,5
3,12
79
100 896,5h
%
%
TOPLAM
%
10,44
12,16
16,12
3,62
6,75
8,47
6,47
13,06
4,79
5,57
3,74
8,81
100
376,0
835,5
967,0
579,0
1426,0
1168,5
1376,5
1008
971,5
1101
807,5
389,5
11006h
3,42
7,59
8,79
5,26
12,97
10,61
12,50
9,16
8,82
10,00
7,34
3,54
100
artması kullanım süresini arttırmaktadır.
Tarım dışı işlemlerde traktörlerin kullanımı aylara göre sapmalar
göstermektedir. Bu durum anlık ortaya çıkan kanal temizleme, su taşıma gibi işlerden
kaynaklanmaktadır.
Traktörlerin aylara göre tüm işlemlerdeki kulanım süreleri Şekil 10’da
verilmiştir.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
212
1600
1400
1200
1000
800
600
400
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Temmuz
200
Ocak
Traktör Kullanım Süreleri (h)
TÜM İŞLEMLERDE AYLARA GÖRE TRAKTÖR KULLANIM SÜRELERİ
Aylar
Şekil 10. Traktörlerin tüm işlemlerdeki kullanım sürelerinin aylara göre değişimi.
Şekil 10’da, tüm işlemler dikkate alındığında traktörlerin, Mayıs, Haziran ve
Temmuz aylarında daha fazla kullanıldığı görülür. En az kullanım ise tarımsal
faaliyetlerin çok az olduğu kış aylarında olmaktadır.
SONUÇ
Yıllık bazda traktör kullanım sürelerinin ve bunların agroteknik işlem
aşamalarına göre dağılımlarının belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmada, traktörlerin
ortalama yılda 1100 h çalıştığı, bunun ise Türkiye ortalamasının üstünde olduğu
söylenebilir.
Tüm traktörlerin %89,52’sinin tarla tarımında, %2,34’ünün bahçe tarımında ve
%8,14’ünün tarım dışı işlemlerde kullanıldığı saptanmıştır. Bahçe tarımında küçük
güçlü traktörlerin yanı sıra büyük güçlü traktörlerin de kullanıldığı görülmüştür.
Tarla tarımında kullanılan traktörlerin ise genelde büyük güçlü olduğu söylenebilir.
Traktörlerin kullanımlarının mevsimlere göre dağılımlarına bakıldığında
Nisan-Ekim ayları arasında tarla tarımında daha yüksek sürelerde kullanıldığı, NisanTemmuz aylarında ise bahçe tarımında kullanım süresinin arttığı söylenebilir.
Tarım dışı kullanım sürelerinin anlık ortaya çıkan işlemler nedeni ile aylara
göre sapmalar yaptığı görülmektedir.
Genel olarak tarım dışı kullanılan traktör oranının %10 olduğu dikkate alınırsa
bu rakamın da genel rakamdan düşülmesi ile işletmede traktörlerin tarımsal
işlemlerinde ortalama yılda 990h/yıl kullanıldığı bunun ise optimum rakamlara yakın
olduğu söylenebilir.
KAYNAKLAR DİZİNİ
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
213
Anonymous, 1991. VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ö.İ.K. Raporu, Tarım Alet ve
Makinaları İmalat Sanayi, ANKARA.
Eren,Y., 1980. Türkiye’de Tarım Traktörlerinin Yıllık Çalışma Süreleri. Tarım ve
Mühendislik, Yıl:1, Sayı:1, 28-30s., ANKARA.
Eren,Y., 1991. Türkiye’de Traktörlerin Kullanma Süreleri Üzerine Bir İnceleme.
Tarımsal Mekanizasyon 13. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 514-519 s.,
KONYA.
Sabancı,A., Özgüven,F., 1986. Çukurova Bölgesinde Ekonomik Traktör
Kullanımına Etkili Faktörler Üzerinde Bir Araştırma. Tarımsal Mekanizasyon
10. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 46-58 s., ADANA.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
214
EK 3. Traktörlerin güç gruplarına göre tarımsal işlemlerde kullanım süreleri (h) ve
oranları (%).
Tarımsal
İşlemler
Traktör Güç Grupları (BG)
Toplam
40-50
51-50
61-70
71-80
81-90
TARLA
Topr. İşl.ve
Toh.Yat.Haz
436
-
679,5
1860,5
420
Tesviye
4
-
210
1638
8
Ekim+Gübr.
69
-
246,5
72
1,5
İlaçl.+Bakım
431
-
853,5
1069,5
25
Taşımaİletim
105
-
259
167
107,5
Diğer
295
-
96,5
403
396,5
Toplam
1340
%82,67
-
2345
%90,05
5210
%94,30
958,5
%76,34
BAHÇE
Sera İşlem.
135
-
-
4
60,5
Bahçe İşl.
16,5
-
-
40
-
Toplam
151,5
%9,35
129,5
-
-
-
259
44
%0,8
271,5
60,5
%4,82
236,5
129,5
%7,98
1621h
%14,78
-
259
%9,95
2604h
%23,66
271,5
%4,90
5525,5h
%50,20
236,5
%18,84
1255,5h
%11,36
TARIM
DIŞI
Toplam
GENEL
TOPLAM
-
3396h
%30,85
1860h
%16,89
389h
%3,54
2379h
%21,62
638,5h
%5,80
1191h
%10,82
9853,5
%89,53
199,5h
%1,82
56,5h
%0,52
256
%2,33
896,5h
%8,14
896,5
%8,14
11006h
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
215
EK 2. Bir yıllık periyotta agroteknik ve tarım dışı kullanım alanlarında traktörlerin kullanım süreleri.
TARIMSAL
İŞLEMLER
STEYR STEYR
8073
768
FORD
6600
FORD
5000
FORD
5000
FORD
5000
FORD
5000
FORD
3600
FORD
3000
FORD
3000
TOPLAM
TARLA
Top.İşl.ve Toh.Yat.Ha.
393,5
286
420
462
432,5
559
407
182,5
171
82,5
3396
Tesviye
18
192
8
451
429
423,5
334,5
4
-
-
1860
Ekim-Gübrel.
133,5
113
1,5
4
58
4
6
43
6
20
389
Bakım-İlaçlama
478,5
375
25
294
329
111,5
335
274
92
65
2379
Taşıma-İletim
155,5
103,5
107,5
49,5
70,5
38
9
45
31
29
638,5
Stasyoner-Diğer
44
52,5
396,5
88,5
82
84
148,5
3
204
88
1191
Toplam
1223
1122
958,5
1349
1401
1220
1240
551,5
504
284,5
9853,5
Sera İşlemleri
-
-
60,5
-
-
4
-
20
78,5
36,5
199,5
Bahçe İşlemleri
-
-
-
8
-
16
16
10
-
6,5
56,5
Toplam
-
-
60,5
8
-
20
16
30
78,5
43
256
Tarım Dışı İşlemler
183,5
75,5
236,5
53,5
21,5
135,5
61
45,5
76,5
7,5
896,5
Toplam
183,5
75,5
236,5
53,5
21,5
135,5
61
45,5
76,5
7,5
896,5
GENEL TOPLAM
1406,5
1197,5
1255,5
1410,5
1422,5
1375,5
1317
627
659
335
11006
BAHÇE
TARIM DIŞI
EK 1. Traktörlerle yapılan işlemlerin saatlik değerlerinin aylık değişimleri.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ
TARIMSAL İŞLEMLER
Ocak
1997
TRAKTÖR
Şubat Mart Nisan
1997 1997 1997
:
Mayıs
1997
216
STEYR 8073 (09 KP 396)
Hazi. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım
1997 1997 1997 1997 1997 1997
Aral.
1997
TOPLAM
TARLA
Top.İşl.ve Toh.Yat.Ha.
-
19,5
46
52,5
91
-
105
8
52
4
15,5
-
393,5
Tesviye
-
14
-
-
-
-
-
-
4
-
-
-
18
Ekim-Gübrel.
18
4
10
17
19
-
25
-
-
-
-
40,5
133,5
Bakım-İlaçlama
38
48
-
-
56
139
47,5
62
13
46
26
3
478,5
Taşıma-İletim
-
14
28
-
-
8
-
-
-
62,5
43
-
155,5
Stasyoner-Diğer
-
-
-
-
-
-
-
24
8
8
4
-
44
Toplam
56
99,5
84
69,5
166
147
177,5
94
77
120,5
88,5
43,5
1223
Sera İşlemleri
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Bahçe İşlemleri
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Toplam
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Tarım Dışı İşlemler
-
20
43
4
38
3
3
38
28,5
4
-
2
183,5
Toplam
-
20
43
4
38
3
3
38
28,5
4
-
2
183,5
TOPLAM
56
119,5
127
73,5
204
150
180,5
132
105,5 124,5
88,5
45,5
1406,5
BAHÇE
TARIM DIŞI