TEKNİK SORULAR ÇÖZÜMLÜ 175 Soru

Transkript

KIYI EMNİYETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TEKNİK SORULAR
1) Duran dalga oranı (SWR) aşağıdakilerden hangisi olamaz?
a) 0 b) 1
c) 10 d) Sonsuz
Duran dalga oranı Sıfır olamaz.
SWR değeri RF enerjisini antene taşıyan transmisyon hatlarında meydana gelen
SWR değeridir..Duran dalga olarak adlandırılan ve transmisyon hattının
karakteristik empedansının antenin çalışılan frekanstaki karakteristik empedansına
uygun olmaması durumunda Rf enerjisinin bir kısmı geriye yansır..Yansımanın
miktarı iki empedans arasındaki farka bağlıdır.Transmisyon Hatları yazımızda da
belirttiğimiz gibi :
Giden takatin karekökü + Yansıyan takatin karekökü
SWR = ----------------------------------------------------------Giden takatin karekökü - Yansıyan takatin karekökü
Olduğundan SWR hiçbir zaman 1 den küçük olamaz..SWR nin en iyi değeri 1
değeridir..Yani Zo empedansı ile Zyük empedansının eşitliği durumunda değer 1
olarak çıkar..Formüle göre söylersek :
Zo
Z yük
SWR = -------------- veya --------------Z yük
Zo
olarak Zo veya Z yük’ten hangisi küçükse o değer paydaya alınır.
Burada Zo = 50 ohm , Z yük 50 ohm ise SWR değeri = 50 / 50 = 1 olacaktır..
Zo = 60 ohm, Zyük = 50 ohm ise 60 / 50 = 1,20 SWR vardır..
Zo = 50 ohm, Z yük = 60 ohm ise değeri küçük olanı paydaya aldığımızdan
SWR değeri = 60 / 50 = 1,20 olacaktır..Böylece her durumda SWR’nin değerinin 1’
den küçük olamayacağı açıktır..
Bu halde “a” şıkkı işaretlenecektir..
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2) Besleme hattı tiplerinden biri olan çıplak iki telli hat, izolatör çubukları ile sabit
mesafede tutulurlar. İki tel arasındaki mesafe aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
a) Karakteristik empedansa
b) Kullanılan telin direncine
c) Havadaki nem oranına
d) Hiçbirine
İki tel arasındaki mesafe telin Karakteristik empedansına bağlıdır.Bu bilgi ayni
zamanda bize, çift nakilli nakil (Twin Transmisyon line) hatlarında istediğimiz
empedansta nakil hattı yapmamıza yardımcı olur.Bu tip hatların muhtelif isimleri
vardır : Kedi merdiveni,merdiven basamağı,ikiz hatlar vs..
Doğru cevap “a” şıkkı olacaktır
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3) 1 W ve 1 Mohm „luk bir dirençten geçirilebilecek maksimum akım
aşağıdakilerden
hangisidir?
a) 10 üssü-6 A
b) 10üssü-3 A
c) 0.1 mA d) 10üssü-12 A
Ohm kanunu formüllerinden biri şöyledir :
P = I kare x R
Yani Bir elektrik devresindeki Güç, o devreden geçen akımın karesi ile devrenin
ohm olarak rezistans değerinin çarpımına eşittir.Şimdi, Sorudaki değerleri yerlerine
koyarsak :
1Mohm = 1.000.000 ohm olduğundan ve P = 1 wat verildiğinden :
1 = I kare x 1.000.000
olur.
Basit aritmetik işlemi ile “I kare” yi yalnız bırakırsak :
1
------------------ = I kare olacaktır. .
1.000.000
Buradan
:
değerini elde ederiz.
1
Karekök ----------- = I olur
Buradan = 0.001
1.000.000
0.001 ayni zamanda 10 üssü -3 olduğundan sorunun cevabı “b” şıkkı olacaktır…
Yani 10 üssü – 3 Amper.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Soru- 4
SWR metre daima TX cihazının çıkışına bağlanır.Böylece cihazın çıkış empedansı ile
hattın karakteristik empedansının uyuşup uyuşmadığını görürüz.Modern TXRX
cihazlarının hepsinin çıkış empedansları 50 Ohm olduğundan Radyofrekans (RF)
enerjisini yüke taşıyacak nakil hattınında 50 ohm empedansta olması istenir..Cevap
A noktası olacaktır.
O halde “a” şıkkı doğrudur.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Soru- 5
Şekildeki hat 50 ohm karakteristik empedanslı bir koaks kablo parçasıdır.Ancak
uzunluğu ¼ dalga boyunda olduğu ve bir ucu kısa devre yapıldığından devrede
paralel rezonans devresi gibi davranır.Paralel rezonans devrelerinde devrenin
empedansı çok yüksektir, adeta sonsuz gibidir.Dolayısı ile şekildeki bu devreninde
empedansı sonsuza yakın değerdedir.
Bu durumda doğru cevap (d) şıkkı olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------6) Girişine 10 kilohertz frekansında bir sinyal verilen bir frekans katlayıcıdan 120
Kilohertzlik bir çıkış isteniyorsa, aşağıdaki devrelerden hangisine ihtiyaç duyulur?
a) Frekans dörtleyici
b) Bir frekans dörtleyici ve bir frekans ikileyici
c) Bir frekans üçleyici ve bir frekans ikileyici
d) Bir frekans dörtleyici ve bir frekans üçleyici
Frekans katlayıcı devreler, giriş işaretini, çıkışta istenildiği oranda katlayarak
ihtiyacımız olan frekanslara ulaşmamızı sağlayan devrelere verilen isimdir.Sorudaki
10KHz lik giriş işaretini 120 KHz e yükseltmek için frekans katlayıcı devrenin giriş
frekansını 12 kere katlaması gerek olduğu açıktır. 120 / 10 = 12
Böylece cevaplardaki (d) şıkkındaki devre önce 4 kere sonrada 3 kere katlama
yapabildiği için 4 x 3 = 12 kere katlama yapmaktadır.. 12 x 10 KHz = 120 KHz
Doğru cevap (d) şıkkıdır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------7) SWR değerlerindeki düzensiz değişikliklerle ne gösteriliyor olabilir?
a) Verici modüle ediliyor
b) Besleme hattı veya anteninizdeki gevşek bağlantı
c) Verici aşırı modüle ediliyor
d) Diğer istasyonlardan karışma sinyalinizi bozuyor
SWR değerindeki düzensiz değişiklikler besleme hattı veya anten bağlantı
noktalarındaki gevşek bağlantıya işaret eder..Besleme hattındaki gevşeklik, besleme
hattının iki ucuna bağlanan konnektörlerde oluşabilir.Antendeki gevşeklik de yine
anten bağlantı konnektöründen ileri gelebilir.
Doğru cevap (b) şıkkıdır..
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------8 ) Bir süperheterodin alıcı 880 Khze ayarlanmıştır. Alıcının ara frekansı 455 Khz
olduğuna göre lokal osilatör frekansı aşağıdakilerden hangisidir?
a) 1335 Khz b) 1790 Khz c) 2000 Khz d) 880 Khz
Süperheterodin alıcılarda lokal osilatör frekansı daima alma frekansının üstünde ve
ara frekansı ile toplamı kadardır..Yani Alma FRx + FI = LOF, değerleri yerine
koyarsak Lokal osilatör frekansı 880 KHz + 455 KHz = 1335 KHz olacaktır.
Doğru cevap (a) şıkkıdır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------9) Bir SSB vericisinin çıkış katında hangi yükselteç türü kullanılır?
a) A sınıfı
b)B sınıfı
c) C sınıfı d) AB sınıfı
Amplifikatörler yani yükselteçler 4 sınıfa ayrılırlar:
A sınıfı, B sınıfı, AB sınıfı , C sınıfı.
A sınıfı yükselteçler yüksek sadakatli ( high fidelity)çıkışa mukabil d.c. besleme
devresinden oldukça yüksek miktarda akım çekerler.Yani randıman (efficiency )
oranı düşüktür.Bir amplifikatörde iki giriş gücü kullanılır,birisi Giriş işareti gücü,
ikincisi ise d.c takat gücüdür, bunların birbirine oranı amplinin verimlilik, yani
randıman değerini oluşturur. Yüksek sadakatli çıkış, girişe uygulanan işareti hiç
bozmadan yükselterek çıkışa vermek demektir.
B snıfı yükselteçler zayıf sadakatli ama randıman oranı biraz daha iyi yükselteçler
olarak bilinirler.
AB sınıfı yükselteçler A sınıfından biraz daha zayıf sadakatli ve verim oranı biraz
daha iyi yükselteçlerdir.
C sınıfı bunların en az sadakatli olan tipidir.Buna mukabil verim oranları çok iyidir.
SSB vericilerinde giriş işaretinin çıkışta hiç bozulmadan alınması esas olduğundan
veriminin azlığına bakılmaksızın A sınıfı yükselteçler kullanılır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------10) 455 Khz ara frekanslı bir alıcı, 3775 Khzi dinlemek üzere ayarlanmıştır. Lokal
osilatör frekansı sinyal frekansından büyük olduğunda bu alıcının hayal frekansı
(image frequency) nedir?
a) 4685 Khz b) 3320 Khz c) 4230 Khz d) 2865 Khz
Süperheterodin alıcılarda antenden gelen işaret ile lokal osilatörden gelen işaret bir
karıştırıcı devresinde karıştırılarak üçüncü bir frekans üretildiğini biliyoruz.,Buna
Ara frekans (IF) denildiğini biliyoruz.Genellikle bu frekans alıcılarda 455 KHz olarak
seçilir.Lokal osilatör frekansı gelen işaretten büyük ise Lokal osilatör frekansı
Fs + FI olacaktır.Karıştırıcı çıkışında : Flokal + Fs , ve Flokal - Fs olarak iki işaret
üretilir.
Sorudaki örnekte verilen değerlere göre, alıcı 3775KHz frekansında yayın yapan bir
vericiye ayarlanmıştır.Ara frekansı 455KHz olduğuna göre ve Lokal osilatör frekansı
gelen işaretten büyük olduğuna göre :
3775 + 455 = 4230KHz olacaktır.Şimdi 4230 + 3775 = 8005 KHz , diğeri 4230-3775
= 455 KHz.
Görüldüğü üzere birinci ürün işimize yaramamaktadır.İkinci üretilen işaret 455 KHz
olduğundan IF katından
geçerek istenilen çıkışı üretecektir.Alıcılarda yapılmakta olan Heterodin işlemi
budur..Ancak bölgede 4685 KHz frekansında çalışan oldukça güçlü bir verici daha
faaliyettedir.Bu sinyalde lokal osilatör frekansı ile mikserde karıştırılacağından ve
neticede de 455KHz lik ikinci bir ara frekans daha üretileceğinden bu işareti de
alıcının çıkışında duyulacaktır.Nasıl olur diyorsanız hesabı yapalım :
4685 KHz – 4230 KHz = 455 KHz.İşte bu ikinci frekansın alıcıda işitilmesi olayına
İkinci kanal karıştırması ( Second channel interference) veya Hayal frekansı (Image
frequency) denilmektedir.
Hayal frekansını bulmak için bir formül vardır :
Fs + (2xIF )
Buna göre yukarıdaki hayal frekansını bir daha bulalım..Değerleri yerlerine koyarsak
:
3775 + ( 2x455 ) = Hayal frekansı = 3775 + 910 = 4685
olacaktır.
Doğru cevap (a) şıkkı olacaktır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------11) Bir SSB vericisinin dengeli modülatör çıkışında aşağıdakilerden hangileri vardır?
a) Tam taşıyıcı ve çift yan band
b) Tam taşıyıcı ve tek yan band
c) Sadece çift yan band
d) Sadece tek yan band
Dengeli modülatörler kendilerine uygulanan taşıyıcı (Carrier) ve modüle edici
(modulating signal) işaretlerin içinde bulunan taşıyıcıyı (Carrier ) bastırır yani filtre
eder ve sadece çift yan bandın ( double side band ) çıkışına müsaade ederler..
Doğru cevap ( c ) şıkkı olacaktır.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------12) Bir yarım dalga anteninin boyu 7.5 metredir.Bu antenin yaklaşık rezonans
frekansı nedir?
a) 15 MHz
b) 20 MHz
c) 25 MHz
d) 30MHz
Anten yarım dalga boyunda olduğuna göre önce tam dalga boyunu bulalım : 7.5 x 2
= 15 metre
olacaktır. Dalga boyu ve frekansla ilgili formüller şöyledir :
300 000
300
Lamba (metre) = -----------Lambda =----------F (KHz )
F (MHz)
3 x 10 üssü 5 =300 000
veya
F (KHz) = ------------------------------Lambda (metre)
Lambda = Metre cinsinden frekansın dalga boyu için kullanılan Yunanca
Lambda harfi
F (KHz) = KHz cinsinden frekans
KHz = KiloHertz = 1000 Hertz
Soruda antenin rezonans frekansı sorulduğundan ikinci formül daha uygun
olacaktır.Değerleri yerlerine koyarsak :
300 000
F (KHz) = ---------------- = 20 000 KHz
15 (Metre)
1000 KiloHz = 1 Mega Hz
olduğundan 20 000 KHz = 20 MHz olacaktır.
Antenin rezonans frekansı 20 MHz ve sorunun cevabı ( b ) şıkkı olacaktır.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------13 ) Bir verici istasyonun frekansı yerine bazen bir uzunluk verilir.Metre cinsinden
verilen bu uzunluk aşağıdakilerden hangisinin ölçüsüdür?
a) Elektromanyetik dalgaların yayuılabileceği en uygun yüksekliğin
b) Yayın yapılan frekansa karşılık gelen dalga boyunun
c) Antenin yerden yüksekliğinin
d) Anteni vericiye bağlayan iletim hattının ideal boyunun
Frekans yerine uzunluk verildiği zaman frekansın lambda boyu veriliyor demektir.12
inci soruyu dikkatlice incelediyseniz, radyo dalgalarının boşluktaki hızı, frekansı ve
dalga boyu arasında bir doğru orantı vardır.Buradan cevabın (b) şıkkı olacağını
bulabilirsiniz.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------14 ) 10 MHz’de rezonansa gelen çeyrek dalga bir antenin boyu yaklaşık olarak
aşağıdakilerden hangisidir?
a) 7.5 m
b) 15 m
c) 20 m
d) 30 m
Çeyrek dalga anten deyimi, ¼ dalga boyundaki anten için kullanılan bir
deyimdir.Şimdi cevaba dönelim, frekans verilmiş, dalga boyu verilmiş, Radyo
dalgalarının hızı da belli .Formüle uygularsak :
300
30
lambda = ------------- x ¼ = 30 x ¼ = -------- = 7.5
m olacaktır.
10 MHz
4
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------15 ) Şekildeki yayılım kalıbı, hangi anten tipine aittir.
Şekildeki yayılım kalıbı yarım dalga dipolün yayılım kalıbıdır.Doğru cevap (a)
şıkkıdır.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------16 ) Aşağıdaki antenlerden kazancı en yüksek olan hangisidir?
a) İzotropik anten
b) Yatay dipol
c) Çeyrek dalga Markoni
d) Yagi
Yagi antenler iki Japon bilim adamının (Yagi ve Uda) bulduğu ve tanıttığı anten tipi
olup hem yönlü hem de kazanclı antenlerdir.Sorudaki anten tiplerinin hepsinden
daha fazla kazanclıdırlar.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------17 ) Aşağıdaki şekilde görülen antenin tipi nedir?
a) END FED (dipten beslemeli)
c) Cubical quad
dipol)
b) Basit dipol
d) Trap dipol (kapan
Şekildeki antenin iki kolunda da birer tane paralel rezonans devresi
görülmektedir.Paralel rezonans devrelerinin rezonansa geldikleri frekanslardaki
empedanslarının çok yüksek olduğunu biliyoruz.O halde kapan olarak
kullanılabilirler, yani devrenin bir kolundan diğer koluna geçirmek istemediğimiz bir
frekans varsa araya o frekansta rezonansa gelen kapan devreleri (Trap) koymak
akıllıca bir iş olacaktır.Bir nevi band geçirmeyen yani band durduran filtre gibi
kullanılabilirler.Burada da antenin iki koluna birer tane konulduğuna göre bu anten
bir Trap dipol antendir.Bunu yapmakla bir anteni iki frekansta çalıştırarak bir taşla
iki kuş vuruyoruz.
Kısaca ve basit olarak olayı şöyle izah edebiliriz:
Şekildeki antenin önce trap’tan önceki soldaki ve sağdaki iki parçası çalışacağı
frekansta rezonansa gelecek boyda kesilmiştir.İkinci parçalar arasına birinci bölüm
frekansında rezonansa gelen trap’ ler yerleştirilmiştir.Yani birinci bölüm frekansı ile
trap’ lerin frekansı aynidir.Bunlar birinci bölümden ikinci bölüme, birinci bölümün
frekansının geçmesini önleyerek antenin birinci bölümünün istenilen frekansta
çalışmasını sağlarlar.birinci bölüm frekansından farklı ikinci bölüm frekansı
uygulandığında, birinci bölüm + trap + ikinci bölüm olarak rezonansa
geleceklerdir.Trap’ler ikinci bölümün frekansında rezonansa gelmedikleri için bu
frekansın geçişine engel olmayacaklar ve antenin bir parçası gibi
davranacaklardır.Böylece anten ikinci bir frekansta da çalışacaktır.Yani çok bandlı
bir antendir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------18) Trap ( kapanlı ) antenin kullanım avantajı nedir ?
a) Yönlü anten olması
anten olması
c) Çok banda çalışabilmesi
olması
b) Tam dalga
d) Çok kazançlı
17. sorunun cevabını incelediyseniz bu sorunun cevabını da kolaylıkla
vereceksiniz.
Doğru cevap çok banda çalışabilmesidir.O halde ( c ) şıkkı doğru cevap
olacaktır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------19 ) Şehir merkezine konacak bir röle anteni için aşağıdakilerden hangisi uygundur?
a) Yagi
b) Çeyrek dalga dikey
c) Yatay dipol
d) Hiçbiri
Şehir merkezine konulacak bir rölenin anteninin her yöne yayın yapabilen
bir anten olması gereklidir.
Yukarıdaki antenlerden sadece Çeyrek dalga dikey anten bu görevi
yapabilir.
Doğru cevap ( b ) şıkkını işaretlemek olacaktır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
20 ) Yukarıda çizimi yapılan direncin değeri ve toleransı aşağidakilerden
hangisidir?
a) 120 ohm, %5
c) 10 ohm , %10
b) 120Kohm , %10
d) 12 Kohm , %5
Ohm, elektriki devrelerde kullanılan direnç birimidir ve bunu bulan bilim
adamının soy adı ile adlandırılmıştır ve Yunan harfi Omega ile gösterilir.
Birinci renk Kahverengi = 1 rakamını ifade eder.
İkinci renk Kırmızı = 2 rakamını ifade eder.
Üçüncü renk Turuncu = 3 adet sıfır konulacağını ifade eder.
Altın rengi tolerans belirtir ve %5 toleranslı bir direnç demektir. Yüzde 5
tolerans direncin değerinin, yüzde 5 kadar altında veya üstünde olabileceğini ifade
eder.Şimdi renklerin değerlerini yerine koyarsak :
1 rakamı 2 rakamı ve 3 sıfır : 12000
Direncin
değeri 12000 ohm’dur.
12000 ohm = 12Kohm olduğundan,( 1000 ohm = 1Kohm ) altın rengi de %5
tolerans gösterdiğinden şekildeki direnç 12Kohm ve %5 toleranslı bir dirençtir.
Doğru cevap (d) şıkkını işaretlemek olacaktır.
Hazırlayan :
Özhan Önder TA3BQ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------21) Paralel bağlı 12 pf, 15 pf, 20 pf lik üç kondansatörün toplam değeri (eşdeğer
kapasitans) nedir?
a) 5 pf
b) 47 pf
c) 8 pf
d) 56 pf
Kondansatörler paralel olarak bağlandıklarında toplam kapasiteyi bulmak için
kullandığımız formül şöyledir :
Ctoplam
= C1 + C2 + C3 + C4 + ……………
Yani, paralel bağlanan kondansatörlerin toplam kapasitans değeri, her birinin
kapasitans değerlerinin toplamına eşittir.
Sorudaki verilen değerleri formüldeki yerine koyarsak :
Ctoplam = 12pf + 15pf + 20pf = 47pf olacaktır.
Bu hesaba göre (b) şıkkı doğrudur.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------22 ) İletim halinde olan bir germanyum diyod’un uçları arasında ki voltaj düşümü
yaklaşık ne kadardır?
a) 0.3 V
b) 0.6 V
c) 0.7 V
d) 1.3 V
Diyotlar iki ters polariteli yarı iletken maddenin birleştirilmesi ile imal edilirler.
Bu maddeler P tipi ve N tipi maddelerdir.İmalat sonucu meydana gelen devre
elemanına Diyot denilir ve PN veya NP tipte olabilirler.İletim halinde iken yani bir
devrede çalışırken diyotların uçları arasında bir miktar voltaj düşümü olur.Bu düşüş
Germanyum diyotlarda 0.3 V , silisyum diyotlarda 0.7 V olarak görülür.Bu voltajlar
ayni zamanda Junction barrier voltajlarıdır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------23) Aşağıdaki devre ne devresidir?
a) Basit bir alıcı
c) Doğrultucu
b) Basit bir verici
d) Basit bir alıcı –verici
Devre görüldüğü üzere bir anten bir RF transformatör devresi ve arkasında bir RF
ayarlı devresi ve üst ucunda bir diyot devresi görülmektedir.Diyot burada RF
işaretini rektifiye ederek nabazanlı doğru akıma çevirir.Bu akımın çıkışı bir yüke
bağlıdır.Böyle bir devrenin çıkışına yük olarak bir kulaklık bağlanıldığında ayarlı
kondansatörü çevirdiğinizde yayın yapan istasyonları duyabilirsiniz.Duyacağınız
istasyonlar devre elemanlarının değerlerine bağlı olarak değişecektir.
Böyle bir devre en basit bir alıcı devresidir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------24) Aşağıdaki elektronik parçalardan hangisi alternatif akımın endüksiyon yolu ile
bir devreden başka bir devreye aktarılması prensibi ile çalışır?
a) Kondansatörler
c) Transformatörler
b) Transistörler
d) Dirençler
Bu elektronik devre elemanlarından sadece transformatörler kendilerine uygulanan
alternatif akımı endüksiyon yolu ile başka bir devreye yine alternatif akım olarak
aktarırlar
Doğru cevap ( c ) şıkkıdır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------25) Şekilde görülen devrede I2 akımının değeri nedir?
a) 1.25 A
b) 1 A
c) 2 A
d) 0.5 A
A = Amper, akım birimi olarak kullanılır.
Şekilde görüldüğü üzere 50 voltluk bir DC akım kaynağına, aralarında paralel bağlı
50 şer ohmluk iki direnç ve bunlara seri bağlı 25 ohmluk bir dirençten oluşan bir yük
bağlanmıştır.
Burada Ohm kanunu uygulayarak soruyu çözebiliriz.Önce devre akımını bulalım :
I= V/R
Burada R yi yazabilmek için önce toplam direnci bulmamız gereklidir.
Paralel bağlı dirençlerin değerinin bulunması için eğer iki adet ise farklı,eğer çoklu
ise farklı iki formül vardır.Burada iki adet olduğu için şu formulü uygularız :
R1 x R2
Rtoplam = ----------------R1 + R2
Verilen direnç değerlerini yerine koyarsak :
50 x 50
2500
Rtoplam = ----------- = -----------= 25 ohm
50 + 50
100
Paralel dirençlerin devredeki toplam değeri 25 ohmdur.Dikkat ederseniz eğer iki eşit
değerde direnç paralel bağlanmışsa bunların toplam direncini bulmak formüle
gitmeden de mümkündür.Birinin değerini ikiye bölersek toplam değeri bulabiliriz.
Seri bağlı direncin de değeri 25 ohm olduğuna göre seri bağlı dirençlerin toplam
değerleri :
Rtoplam = R1 + R2 + R3 + ….:……..
Formülü ile hesaplanır.R1 = 25 ohm olarak hesaplandı R2 25 ohm olarak
verildiğinden bu değerleri yerlerine koyarsak :
Rtoplam = 25 + 25 = 50 ohm
Devredeki direnç değeri 50 ohmdur.Şimdi Ohm kanununu uygulayalım :
I=V/R
de bulduğumuz ve verilen değerleri yerine koyarsak :
I = 50 / 50 = 1 A
devreden geçen akım 1 Amperdir.
Şimdi I2 akımını bulalım.Dirençleri eşit paralel kollarda bulduğumuz devre akımı
değerini Eşit Paralel kol sayısına böleriz.Böylece paralel kollardaki akımı da bulmuş
oluruz. Burada eşit iki kol var.O halde 1 amperi ikiye böleriz :
I2 = 1 x 1 / 2 veya
1 x 0.5 = 0.5 amper.
I2 akımı 0.5 amperdir.
Doğru cevap (d) şıkkı olur.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------26) Şekildeki devrede 27 ohm’luk dirençten geçen akımın değeri aşağıdakilerden
hangisidir?
a) 0.5 A
b) 0.6 A
c) 0.3 A
d) 0.1 A
Yukarıdaki 25. soruya benziyor.Ancak dikkat ederseniz direnç bağlantısı farklı.
Bizde farklı bir yoldan gideriz.Önce aralarında seri bağlı 27 ohm ve 33 ohm’luk
dirençlerin toplam değerini buluruz.Seri dirençlerin toplam değerinin nasıl
hesaplandığını artık biliyoruz.Direnç değerlerini toplayacağız :
27 + 33 = 60 Ohm.
Şimdi bu iki dirence ( 60 ohm ) paralel bağlı 120 ohm değerinde bir direnç var.
Hesabını biliyoruz artık :
60 x 120
7200
Rtoplam= ------------ = ------- = 40 ohm.
60 + 120
180
Devrenin akımı
Itoplam= V / R olduğundan bu devrede ki akım değeri
6 volt / 40 ohm = 0.15 amper olacaktır.
Şimdi bu değere göre 120 ohm üzerinden geçen akımı bulursak diğer koldan geçen
akım değeride bulunmuş olacaktır :
I = 6 / 120 = 0.05 Amper
Toplam akım 0.15 amper olarak bulmuştuk.
Şimdi :
0.15 - 0.05 = 0.1 amper olacaktır.
27 ve 33 ohmluk dirençler seri olduklarından ve seri kollardaki akım ayni
olduğundan her ikisinden de 0.1 amperlik akım geçmektedir.
Buradan 27 ohmluk dirençten 0.1 amperlik akım geçmekte olduğunu buluruz.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------27) Sinüs şeklindeki bir dalganın etkin (RMS) değeri 200 volttur.Bu gerilimin tepe
değeri ne kadardır?
a) 200 volt
b) 141 volt
c) 282 volt
d) 380 volt
Sinüs şeklindeki bir dalganın etkin (RMS) değerini bulmak için tepe (peak value)
değerini 0.707 rakamına böleriz.Etkin (RMS) değeri bulmak için de bu işlemin tersini
yapmak gerekir.
Verilen etkin değer 200 volt olduğuna göre 200 / 0.707 = 282.8 volt çıkacaktır.
282.8 değerini 282 volt değerine yuvarlayacak olursak :
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------28) Aşağıdaki ses yükselteç devresinde, transistor’ ün emitör ucuna bağlı
RE direnci kısa devre edilirse :
a) Kazanç azalır
c) Kazanç değişmez
b) Kazanç artar
c) Uğultu artar
Devrede emitör ve şasi arasında bağlı RE direnci üzerindeki emitör akımı sebebiyle
bir miktar voltaj düşer.Eğer bu direnci kısa devre edersek bu voltaj düşmesi
olmayacağı için devrenin toplam çıkış voltajı artacaktır.Dolayısı ile devrenin kazancı
artacaktır.
Doğru cevap (b) şıkkıdır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------29) Şekilde görülen devrede, 3 Ohm’luk dirençte harcanan güç nedir?
a) 10 watt
b) 1 watt
c) 5 watt
d) 3 watt
Önce devrenin toplam direncini bulalım :
Rtoplam = 6 + 3 + 1 = 10 ohm.
Şimdi devrenin akımını bulabiliriz:
I=V/R
=
10volt / 10 ohm = 1 amper
Seri kollarda akım aynidir demiştik.O halde 3 ohmluk dirençten geçen akım 1
amperdir.Şimdi Ohm kanunundan :
P = I kare x R olduğundan,
(Bilindiği üzere 1 in karesi 1 dir.)
P = 1 kare x 3 = 3 wat
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------30 ) Bir güç kaynağının beslediği devrede yük akımı geniş sınırlar içinde
hızla değişiyor ise, bu güç kaynağının çıkışında hangi tip filtre kullanılmalıdır?
a) RC filtre
b) Kondansatör filtre
c) Girişi şok bobinli kondansatör filtre
d) Filtre kullanılmamalıdır.
Bir güç kaynağının akım değişikliğine karşı koyacak şekilde yani yükteki akım
değişikliğini önlemek için yani güç kaynağı çıkışında akım değişikliği meydana
gelmeyecek bir düzende olması için hem şok bobini hem de kondansatör
kullanmalıyız.Çünki şok bobinleri geniş akım değişikliklerine karşı koyan deve
elemanlarıdır.Yani şok bobinli kondansatör filtre kullanmalıyız.
31) Bir RF filtrede kullanılacak kondansatör aşağıdakilerden hangisidir?
a) Alüminyum elektrolitik
c) Seramik
b) Tantalyum elektrolitik
d) Polikarbonat dielektrikli
RF filtrelerde rezonans frekansının sabit olması istenir bunu sağlamak için
de seramik kondansatör kullanılır..Bu tip kondansatör kapasitif değerlerinin kararlı
olması sebebiyle tercih edilmektedirler..
İki tip seramik kondansatör vardır :
Düşük dielektrik sabiteli seramik ve yüksek dielektrik sabiteli seramik
kondansatör..
Bunlardan düşük dielektrik sabiteli olanlar nisbeten büyükçe kapasitörlerdir ve HF
devrelerinde mika kondansatörler kadar kararlı ve iyi çalışırlar.Yüksek dielektrik
sabiteli olanlar nisbeten küçük ve kapasitif değerleri pek kararlı değildirler.Bu
sebeble genellikle kuplaj ve bypass işlerinde kullanılırlar.
Doğru cevap c) şıkkı olacaktır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------32- Bir yükselteçte çıkış gücü dBm cinsinden veriliyor.Ayni gücün Watt cinsinden
değeri hesaplanırken alınan referans çarpan değeri aşağıdakilerden hangisidir?
a) 10 watt
b) 1 watt
c) 1 miliwatt
d) 10 miliwatt
Çıkış gücü dBm cinsinden verildiğinde referans değeri miliwatt alınmış
demektir.
Yani :
P
dBm = ---------1 mW
Olarak hesaplanır.
Burada dBm değerini watt değeri cinsinden hesaplamak için 1 mW ‘ı referans çarpan
olarak kullanırız.
Doğru cevap c) şıkkıdır.
Ö.Ö.Notu: Bu soruda ve cevabında şüphelerim var.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------33) Aşağıda gösterilen seri rezonans devresinin rezonans frekansı nedir?
a) 0.5 MHz
b) 1 MHz
c) 5 MHz
d) 0.01 MHz
Seri rezonans devrelerinin frekanslarının hesabı şu formüle göre yapılır :
1
f = ------------------------------2 pi x Karekök LxC
Bu formül radyo frekans devreleri için çok geniş bir formüldür bu sebeble aşağıdaki
formül kullanılır :
10 üssü6
f = ----------------------------2pi x Karekök LxC
f = frekans kiloHertz olarak (KHz),
kiloH = 1000 Hertz
L= endüktans mikrohenry olarak(mikroH),
C= kapasitans pikofarad olarak (pF),
Pi = 3.14 olarak alınacaktır.
Şekildeki bobin değeri L = 1000/pi mH ve kondansatör değeri C = 1000/pi pF
olarak verilmiştir.
1000/pi mH = 318,4 mikroHenry
pikoFarad olur.
1000/pi pF = 318,4
Bu değerleri formüldeki yerlerine koyarsak :
1000000
f = ---------------------------------------2x3.14 x karekök 318,4 x318,4
1000000
1000000
f = --------------------------------- = ---------------= 500,1
6,28 x 318,4
1999.55
Devrenin rezonans frekansı 500 KHz olacaktır.
1000 KHz = 1 MHz (Megahertz) olduğundan 500KHz = 0,5 MHz olacaktır.
Doğru cevap a) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------34) Aşağıda blok şeması görülen bir CW vericisinde hangi bölümü kontroıl etmelidir?
a) A
b) B
c) C
d) D
Maniple Buffer devresini kontrol eder çünkü Osc devresinde maniple kullanmak
devrenin frekans kararlılığını bozacaktır veya bozabilir.Buffer devresinin kontrolu
hem bu etkiyi önler hemde çıkış gücü düşük RF katında maniplenin çalışması o
devrenin çalışmasını etkilemez .
Doğru cevap b) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------35) Zener diyot kullanılmasının ana amacı nedir?
a) RF dedeksiyonu
c) Gürültüyü azaltma
b) Kazanç elde etme
d) Sabit gerilim elde etme
Bilindiği üzere zener diyotlar elektronik devrelerde sabit gerilim elde etmek için
kullanılmaktadırlar.
Doğru cevap d) şıkkıdır
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------36 ) Toprak ( Yer) dalgaları hangi tür haberleşmede kullanılır?
a) Yüksek frekans - kısa mesafe
b) Yüksek frekans - uzun mesafe
c) Alçak frekans - kısa mesafe
d) Alçak frekans – uzun mesafe
Yer dalgaları ( Toprak) daha ziyade alçak frekanslı olup uzun mesafe muhaberesi
için kullanılırlar.
Doğru cevap d) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------37) Güneş lekelerinin ve buna bağlı patlamaların, yüksek frekans haberleşmesini
etkilediği bilinmektedir.Bu etkinin periyodu nekadardır?
a) 15 yıl
b) 11 yıl
c) 13 yıl
d) 6 yıl
Güneşteki patlamalar ve lekelerin periyodu 11 yıldır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------38) Aşağıdakilerden hangisi geniş bandlı ve devamlı bir enterferans kaynağıdır?
a) Bir elektrik kaynağı
b) Bir floresant lamba
c) Bir mikrodalga vericisi
d) Kolektör ve fırça teması zayıf bir elektrik motoru
Bunlardan d) şıkkındaki elektrik motoru geniş bandlı ve devamlı bir enterferans
kaynağıdır.
Doğru cevap d) şıkkı olacaktır
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------39 ) Fading olayı nasıl oluşur?
a) Atlama bölgesinde sinyal alınmaması durumunda
b) Verici antenden binlerce km uzaklıkta sinyal alınmaması durumunda
c) Çok atlamalı çeşitli dalgaların , birbirlerini bazen yok ederek bazen de
kuvvetlendirerek aynı noktaya erişmeleri halinde
d) Tek atlamalı sinyalin diğerine nazaran kuvvetli olması nedeni ile
Cevap sorunun içinde mevcuttur.Bilindiği üzere rf dalgalarının muhtelif yollardan
geçerek
ayni noktaya ulaştıklarında dalgalarda faz farklılıkları sebebiyle birbirlerini yok etme
veya birbirlerini kuvvetlendirecek fazda ulaşmalarından meydana gelen oılaya
Fading ( feyding olarak okunur ve kullanılır) diyoruz.
Bu şekilde radyo cihazımıza ulaşan sinyallerde azalma ve çoğalmaları hepiniz
duymuşsunuzdur.Bunun cihazınızla ilgisi yoktur merak etmeyin.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------40) Aşağıdaki verici çıkış kat tiplerinden hangisinde nispeten daha çok harmonik
üretilir?
a) C sınıfı
b) B sınıfı
c) AB sınıfı
d) A sınıfı
Tiplerinden C sınıfı tipi en çok harmonik üreten devredir.Çünkü yüksek çıkış
alabilmek için devre, hatti (linear) olmayan çalışma düzeninde dizayn
edilmiştir.Hatti (Linear) çalışmayan her devre harmonik üretir.
Doğru cevap a) şıkkıdır
41) Geniş bandlı bir güç kuvvetlendirici çıkışında aşağıdakilerden hangisi kullanılır?
a) Yüksek geçiren filtre
c) Dirençli bastırıcı
b) Alçak geçiren filtre
d) Şebeke filtresi
Geniş bandlı yükselteçlerin çıkış transformatörlerinden sonra Alçak geçiren (
Lowpass filter) filtreler kullanılır.Bunun sebebi kuvvetlendirici çıkışındaki harmonik
ihtiva eden akımların önlenmesi veya zayıflatılmasıdır.Böylece RF harmoniklerinin
antenden yayılması önlenmiş olur.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------42) Çıkışında bir band geçirgen filtre ile donatılmış bir VHF verici :
a) Üretilen tüm frekansları keser.
b) Üretilen tüm harmonikleri geçirir.
c) Üretilen tüm alt harmonikleri geçirir.
d) Sadece istenilen frekansları en az kayıpla geçirir.
Band geçiren filtreler ( Bandpass filter) isminden de anlaşılacağı gibi belirlenmiş bir
band genişliğindeki frekansları geçirmek üzere gerekli devrelere konulurlar .Bu ayni
zamanda bandın alt ve üstündeki istenmeyen frekans ve harmoniklerin
durdurulması anlamına gelmektedir.Bunu yaparken filtrelerin mümkün olan en az
kayıpla çalışması istenir.Bu tip Filtreler LC devre elemanlarının muhtelif bağlantı
şekillerinde kullanılması ile Alçak ve Yüksek geçiren filtre olarak dizayn
edilebilir.Chebyshev ( Rus matematikçi ve bilim adamı Pafnuty Chebyshev adına
izafeten ) filtreleri bunların en önemli örnekleridir.Daha keskin kesme (Cut-off)
frekanslı filtrelerde genellikle seri ve paralel rezonans devreleri kullanılmaktadır.
Günümüz elektronik devrelerinde çok çeşitli filtreler kullanılmaktadır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------43) Bir amatör telsizcinin komşusu, telsiz istasyonunun müzik setine yaptığı
enterferanstan şikayetçidir.Mümkün olan çözüm aşağıdakilerden hangisi olabilir?
a) Verici çıkışına ferrit filtre konulması.
b) Verici çıkış uçları arasına bir kondansatör bağlanması.
c) Müzik setinin hoparlör bağlantılarının ekranlı kablo ile yapılması .
d) Vericinin çıkışının çıplak iki telli hat ile yapılması..
Komşu, müzik setine yapılan enterferans sebebiyle haklı olarak şikayette
bulunmuştur.
Bu tip olaylar bir çok arkadaşımızın başına gelmiştir ve gelecektir.Amatör telsizci ,
telsizini kullanma hakkına sahiptir ancak komşularının müzik seti,TV, radyo
cihazlarına sarkması kabul edilemez.Bu gibi durumlarda genellikle hoparlör bağlantı
kablolarının şildli yapıda ( ekranlı = screened , yani koaks kablolarında olduğu gibi)
kablolarla değiştirilmesi sorunu genellikle çözmektedir.TV ve radyo cihazlarında AC
giriş filtresi veya anten filtresi kullanılması sorunu genellikle çözmektedir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------44)
RF akımları ile çalışan bir elektronik cihaz :
a) Topraklanmamalıdır.
b) Batarya ile beslenmelidir.
c) Mümkün olduğunca iyi ekranlanmalıdır.
d) Hepsi.
RF akımları ile çalışan elektronik cihazlar mümkün olduğu kadar iyi ekranlanmalıdır.
Bunun için genellikle cihazların dış kapları metalden imal edilmekte ve böylece
ekranlanma (screening) temin edilmiş olmaktadır.. ( Faraday kafesi )
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Soru 45) 144 MHz’in üçüncü harmoniği aşağıdaki bandlardan hangisine düşer?
a) UHF bandı
c) Hava bandı
b) FM broadcast
d) SHF bandı
144 MHz’in üçüncü harmoniğini bulmak için 144’ü 3 le çarparız :
144 x 3 = 432
432 MHz frekansı UHF bandı içinde yer alır .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------46) Sinüs şeklinde bir dalganın efektif (RMS) değeri 12 volttur.Tepeden tepeye
değeri aşağıdakilerden hangisidir?
a) 16.97 Volt
b) 24 Volt
c) 33.9 Volt
d) 36.4 Volt
Sinüs dalgasının RMS değeri (Root Means Square) kelimelerinin baş harfleri alınarak
oluşturulmuş bir değerdir yani Karekök değeri demektir.220 volt şehir cereyanı
ifadesi kullandığımız AC voltajın RMS değeridir.Aklımızda bulunmasında yarar var
çünkü bazen imtihanlarda soru olarak gelebilir.
Burada önce Vtepe (Vpeak)
değerini bulmamız gerekir :
Vpeak = Vrms x Karekök 2
Karekök 2 açılımı 1.414 olacağından :
Verilen RMS değeri 12 volt olduğuna göre
çıkacaktır.
Vpeak = Vrms x 1.414
Vtepe =
olur.
12 x 1.414 = 16.96 volt
Şimdi tepeden tepeye değerini bulmak için tepe değerini 2 ile çarparız, çünki bir AC
voltajın tepe (peak) değeri pozitif alternanstaki veya negatif alternanstaki
değeridir.Bir saykılı yani sıfırdan maksimum pozitif değere oradan sıfıra ve negatif
maksimum değere oradan sıfıra geçmesi sebebiyle meydana gelen sinüs dalgasının
toplam voltajı tepeden tepeye ( peak-to-peak ) voltaj olarak adlandırılmıştır.
Böylece tepe ( peak) değerinden tepeden tepeye ( peak-to-peak) değerini
bulabilmek için tepe (peak) değerinin 2 ile çarpılması gerektiği açıkca anlaşılır.
Netice :
16.96 x 2 = 33.9 volt.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------47) AGC katının işlevi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Amplifikatör güç kontrolu
b) Alt-geçirgen doğrulma
c) Otomatik çıkış kontrolu
d) Otomatik kazanç kontrolu
AGC ismi Otomatik kazanç kontrolu (Automatic Gain Control) ifadesinin baş
harflerinden oluşturulmuş bir ifade olup bu devre kullanıldığı devrede otomatik
kazanç kontrolunu yapar.Kısaca bu devre, alıcıda hemen demodülatör devresinin
çıkışındaki voltajın uygun bir noktadan alınıp geriye yani başlangıçtaki RF
katlarındaki devrelere negatif bayez ( Negative bias voltage) voltajı olarak
uygulanması ile oluşturulur.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------48) Bir çıkış katının aşırı sürülmesi :
a) Yüksek SWR’ye neden olur
b) Çıkış gücünü arttırır
c) Yüksek seviyeli harmonic üretir
d) Çıkış transistor ünü yakar
Çıkış katı olan herhangi bir elektronik devrede çıkış katının aşırı sürülmesi demek,
girişe uygulanan işaretin seviyesinin normalinin üstünde arttırılması
demektir.Böyle bir işlem o katın çalışma eğrisinin ( Her devrenin bir çalışma eğrisi
grafiği vardır) hatti olmayan (Nonlinear) kısmında çalışmasına sebeb olacağından
çıkışta bol miktarda harmonikler üretilir.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------49) Bir FM sinyalinin güçlendirilmesi sırasında kullanılacak en etkili güçlendirici
sınıfı aşağıdakilerden hangisidir?
a) A sınıfı
b) AB sınıfı
c) B sınıfı
d) C sınıfı
Daha önceki sorulardan birine cevap verirken amplifikatör sınıflarının
kullanılışlarından bahsetmiştik.C sınıfı amplifikatörler kesinlikle saturasyonda
çalışırlar ve dolayısı ile çalışma eğrilerinin hatti olmayan ( Nonlinear) bölümlerinde
çalıştırılırlar.Yani giriş işaretinin tepe değerleri ile çalışma başlatılacak şekilde
gereken besleme voltajları ile çalıştırılırlar ve giriş işareti genliği de bu çalışma
şekline uygun olacak seviyede uygulanır.Bu hatti olmayan çalışma sebebiyle de çok
miktarda harmonik üretilir.FM sinyalinde taşıyıcının genliği değişmez sadece
uygulanan modüle edici sinyal ile frekansı değiştirilir.Kısaca FM sinyalinin genliği
sabittir ancak uygulanan RF giriş işaretinin genliğine bağlı olarak genliği
değişir..Böylece modulasyon işaretinin uygulanması toplam FM işareti genliğinde
değişiklik yapmaz. Bu özellik FM sinyalinin distorsiyonsuz olarak bir C sınıfı
amplifikatörde istenilen değerde yükseltilmesini mümkün kılar.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------50) Bir yapay yük üzerine uygulanan RF akımı ölçülmek istenirse, aşağıdaki
ampermetre tiplerinden hangisi kullanılır?
a) Hareketli bobinli
b) 50 Hz’e ayarlı, demir göbekli
c) Thermocouple cihazlı
d) Hiçbiri
Bir devredeki RF ( Radio Frequency) akımını ölçmek için Thermocouple
miliampermetre veya ampermetreler kullanılır.Thermocouple algıladığı ısı
derecesine göre bir dc akım üreten ve ayrı cins metallerin birleştirilmesiyle
oluşturulan bir devre aparatıdır.Devresine eklenmiş alçak değerde bir resiztans,
üzerinden geçen RF akımı ile ısınır ve bu ısı thermocouple elemanını harekete
geçirir.Isınan eleman ufak miktarda bir DC akım üretir.Bu voltaj bir DC
miliampermetreye (Ampermetreye ) uygulanır, bu metreler AC unitlere göre kalibre
edildiğinden RF akımın AC değerini gösterirler.Böylece RF akımının değeri ölçülmüş
olur.
51) Bir akortlu devrenin rezonans frekansı aşağıdaki cihazlardan hangisi ile
bulunur?
a) DC Voltmetre
b) Grid-dip metre
c) Sayısal frekans metre
d) Ohm-metre
Akortlu devrelerde rezonans frekansı Grid-dip metrelerle ölçülür. Özet olarak Griddipmeter, takılıp çıkarılabilen yani seyyar bobinleri olan, bu bobinlerin frekans
bandlarına uygun olarak çalışan bir Osilatör (Oscillator = Salınım yapan ) olup
yaklaştırıldığı devrede kendi rezonans frekansında bir Rezonant devre varsa, bu
devreyi yük olarak görür ve kendi akımı bu yükün rezonans frekansına bağlı olarak
düşer.Bu düşmeyi üzerindeki miliampermetrede okuyabiliriz.Düşme ne kadar
keskinse iki devrenin rezonans frekansı birbirine okadar yakındır.Dipmetre
üzerindeki ayar kontrolu ile ayar yaparak daha fazla düşme olup olmadığını kontrol
ederiz ve en düşük noktayı buluruz böylece rezonant devre frekansının dipmetre
frekansından ne kadar farklı olduğunu görebiliriz ve Rezonant devrenin frekansını,
ayar yaptığımız kabza ile hareket eden cihazın ön yüzündeki kalibre edilmiş bir
Iskaladan okuyabiliriz. Doğru cevap b) şıkkıdır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
52) Bir thermocouple elemanı ile :
a) Direnç ölçülür
c) Elektrik alanı ölçülür
b) Sıcaklık ölçülür
c) Manyetik alan ölçülür
Bir thermocouple elemanı ile Sıcaklık ölçüldüğünü daha önceki bir soruya verdiğimiz
cevaptan hatırlayacaksınız.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------53) Harici antenler daima tercih edilir, çünkü:
a)
b)
c)
d)
Daha az harmonik üretirler
Yayılımları daha azdır
Yayılımları daha çoktur
Daha geniş bandlı çalışırlar
Dışarıda ve mümkün olduğunca yükseğe kurulmuş antenler hem almada hemde
göndermede tercih sebebimizdir.Çünkü bu tip antenler daha fazla yayılım, (Işınım
olarakta biliniyor ve kullanılıyor) (Radiation) ve daha fazla alma (Reception)
yaparlar..
Doğru cevap c şıkkıdır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------54 ) Mili ( m) kısaltması aşağıdakilerden hangisine eş değerlidir?
a) 1000000
b) 10
c)
1/1000
d) 1000
Mili ifadesi binde bir ( 1/1000) demektir. Mesela ; mililitre, miligram, milimetre gibi
ifadelerin hepsinde litre, gram, metre birimlerinin binde birini göstermek üzere
kullanılır.Bu birimler Metrik ölçü sisteminin birimleridir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------55) Bir tümleşik devre :
a)
b)
c)
d)
Pasif bir elemandır
Bir kondansatör takımıdır
Birçok aktif ve pasif elemanın birleşmesinden oluşur
Tek bir aktif elemandır
Bir tümleşik devre ( Integrated circuit= IC ) yani diğer adı ile entegre devre, içinde
bir çok aktif ve pasif elemanları barındıran bir devre elemanıdır.
Doğru cevap c) şıkkıdır
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------56) Bir CW vericisinin çıkış gücü 100 watt’tır, bu değer aşağıdakilerden hangisine
eşittir?
a) 10dBW
b) 20dBW
c) 22 dBW
d) 26 dBW
Bu sorunun cevabını küçük bir aritmetik işlemle cevaplayabiliriz:
Soru 100 watt’lık gücün dBW olarak değerini sormaktadır,
dBW değeri referansı 1 watt olan bir logaritmik ifadedir. Yazarsak :
P
dBW = 10log10 -----------
buna göre verilen değeri yerine
koyalım :
1 watt
100
dBW = 10log10 ------------ =
1 watt
10log10 x 100
Şimdi hesabı tamamlayabilmemiz için 10 tabanına göre yazılmış logaritma
cetveline ihtiyacımız var.
Bu tip sorularda verilen rakamın logaritmasınında verilmesi esastır yani ( 100’ün
logaritması 2 dir ) şeklinde verilmelidir. .Cetvelde 100 rakamının 10 tabanına göre
logaritmasının 2 olduğunu bulabilirsiniz.
Şimdi bunu formüldeki yerine koyarsak :
olarak çıkacaktır.
dBW = 10 x 2 olacaktır.Netice 20 dBW
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------57 ) Verici çıkışına bağlanmış bir koaksiyel kablonun diğer ucu açık devre olursa, bu
noktadaki voltaj:
a) Yüksek bir değere çıkabilir
c) Verici çıkışına eşit olur
b) Daima sıfır olur
d) Doğru akıma döner
Verici çıkışındaki koaks kablonun diğer ucu açık devre ise bu durumda hattın
sonundaki akım sıfırdır (Zero current) çünkü giden ve yansıyan akumlar ayni
genlikte ve 180 derece faz farklı olduğundan birbirlerini ifna ederler, yani sıfıra
indirgerler.Diğer taraftan giden voltaj ile yansıyan voltajlar ayni fazda
olduklarından birbirlerine eklenerek açık olan uçta yüksek bir değere ulaşırlar.Bu
gibi açık uçlu koaks devrelerde uçlardaki voltaj yüksek olur. Mesela Manyetik Loop
antenlerde (MLA ) açık uçtaki voltaj en küçük bir takat uygulamasında bile öldürücü
değerlere ulaşmaktadır.Bu sebeble bu antenlerle uğraşanların dikkatli olmaları
sağlıkları açısından çok önemlidir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------58) Bir Quad antenin bir kenarı :
a) Çeyrek dalgadır
c) 5/8 dalgadır
b) Yarım dalgadır
c) Tam dalgadır
Quad antenler kare şeklindeki loop antenlerdir.Tek elemanlı olabildikleri gibi çok
elemanlı da olabilirler.Genel olarak bir sürücü (Driven) ve bir yansıtıcıdan
(Reflector) oluşan kare şeklindeki antenlere Quad antenler diyoruz.Bazen bir
yönlendirici ( Director) da eklenerek 3 elemanlı quad antenler yapılmaktadır.Bu tip
antenlerde karenin bir kenarı ¼ lambda boyunda ve toplamı tam dalga boyunda 4 x
1/4 olmaktadır.Yani bir kenarı Çeyrek dalga boyundadır.Radyo amatörleri arasında
özellikle VHF ve UHF bandındaki quad antenler daha çok popülerdir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------59) 10 MHz‘de yayın yapan bir telsiz verici cihazının anteni lambda/4 (Çeyrek)
dalga boyuna göre kaç santim olması gerekir?
a) 30 cm
b) 300cm
c) 250cm
d) 750cm
Böyle bir vericinin anteninin çeyrek dalga olması için küçük birkaç aritmetik işlem
yapmamız
gerekir :
Bir frekansın dalga boyunu hesap etmek için kullandığımız formülü daha
evvelki cevaplarımızdan hatırlayacaksınız.”Hatırlayacaksınız” diyorum çünkü bunları
ezberlemeniz lazım olduğu kanaatindeyim.
Formül
olacaktır .
300000
300
Lambda (Metre) = ------------------- = ------------
:
F (KHz)
F (MHz)
Frekansımız 10MHz olduğuna göre MHz formülünü kullanarak :
300
Lambda = ------- = 30 metre
30 metre tam dalga boyu olduğundan çeyrek dalgayı bulabilmek için bu değeri 4 e
böleriz : 30/4 = 7,5 metre
Cevaplarda cm cinsinden sorulduğundan ve bilindiği üzere 1 metre 100 cm
olduğundan
7,5 x 100 = 750 cm olarak çıkacaktır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------60) Bir osiloskop’ un dikey (Y) girişi neyi gösterir?
a) Voltaj
b) Kapasite
c) Reaktans
d) Zaman
Osiloskoplar girişlerine uygulanan işaretlerin dalga şeklini ekranlarında gösteren
aletlerdir.Genel olarak katod ışınlı lamba ( Cathode Ray Tube= CRT)
kullanırlar.Gösterdikleri şekilleri X ve Y doğrultusundaki eğri sisteminde
gösterirler.Bunlardan X eğrisi yatay eğri, Y eğrisi ise dikey eğri olup yatay eğri
zamanı, dikey eğri voltajı gösterir.Bu tip çalışmalar X-Y operasyonu olarak
adlandırılır ve çift izli (Dual Trace) osiloskoplarla yapılır.Çok çeşitli ölçümlerde
kullanılabilen osiloskoplar yapılmıştır.
61) Bir amatör telsizcinin cihazı, kendisinin ve komşusunun telefonunu enterfere
etmektedir.Her iki telefonda ayni model olduğuna göre, enterferansın oluşum
sebebi en yüksek olasılıkla aşağıdakilerden hangisidir?
a)
b)
c)
d)
Elektrik şebeke hatlarının RF taşıması
Direk telefon cihazının iç yapısı ve telefon kablajı
Vericinin lokal osilatörü
Vericinin AGC’sinin ayarsız olması
Bir verici iki ayni model telefona karıştırma ( Interference ) yani enterferans
yapıyorsa , telefonlarda yapısal olarak enterferansa karşı önlem alınmamış
olmasından ve telefon kablajından yani telefonun iç bağlantı kablolarından
kaynaklanır..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------62) 4700 ohm’luk bir direncin toleransı %10 dur.Direncin gerçek değeri aşağıdaki
sınırların hangisinin içindedir?
a) 4230-5170
b) 4653-4747
c) 4230-4747
d) 4653-5170
Ohm
Ohm
ohm
Ohm
Dirençlerde Tolerans, direncin yapısal olarak verilen değerinin altına ve üstüne ne
kadar kayabileceğinin bir ifadesidir.Bu değerler %5, %10, %20 olabiliyor.
Burada %10 toleranslı 4700 ohm’luk direnç sorulduğuna göre hesabımızı yapalım:
4700 x 10
----------------- =
100
47000
-------------= 470
100
Görüldüğü üzere tolerans değeri 470 ohm olacaktır.Şimdi bu değeri direncin değeri
ile bir kere toplayarak bir kerede çıkararak hesabımızı yapalım :
4700 + 470 = 5170 ohm ,
diğer taraftan :
4700 – 470 = 4230
olacaktır..
Öyleyse 4230 - 5170 ohm arası doğru cevabımızdır.
Cevap a) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------63) Aşağıdaki şekilde görülen devre :
a) Güç doğrultucusudur
c) Bir varaktör tunerdir
b) Bir FM diskriminatörüdür
d) A.M. dedektördür.
Şekildeki devre temelde bir yarım dalga doğrultmaç devresidir.Burada girişine 10.7
MHz ‘lik bir IF ( Ara frekans ) işareti uygulandığı görülmektedir.Devre bir IF
dedektör devresidir yani A.M. amplitüd modulasyonu ( Genlik modülasyonu olarakta
adlandırılır) dedektör devresidir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------64) Aşağıdaki şekilde A ve B noktaları arasındaki voltaj ne kadardır?
a) 2.2 volt
b) 5 volt
c) 8 volt
d) 5.6 volt
Şekildeki devre transistorlu bir regülatör devresidir.Transistör devreye seri olarak
bağlanmış ve beyzindeki 5.6 voltluk zener diyotla 5.6 volt bayez verilmiştir.Girişe
uygulanan 13 volt, regülatör çıkışında :
Vreg= Vzener – Vbe
Vbe = beyz-emitör de düşen voltaj.
Bu voltaj genel maksatlı transistörlerde 0.6 volt civarındadır.
Vreg = 5.6 – 0.6 = 5 volt
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------65) Bir vericinin çıkış empedansı 50 ohmdur.En yüksek güç aktarımı için yük direnci
ne olmalıdır?
a) 50 ohm
b) 75 ohm
c) 100 ohm
d) 150 ohm
En yüksek güç aktarımı eşit ohm değerindeki kaynak ve yük direnci arasında
gerçekleşir yani vericinin çıkış empedancı 50 ohm ise yük direnci de 50 ohm
olmalıdır.Böyle olduğu durumlarda yansıyan dalga olmayacak ve kayıpsız bir güç
nakli olacaktır.İdeali de bu şekilde eşit empedanslı güç naklidir..
Cevap a) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------66) 1 mH lik bir bobin , 1 uF lık bir kondansatör ile paralel bağlanmıştır.Devrenin
rezonans frekansı nedir?
a) 0.5033 KHz
c) 5.033 KHz
b) 0.5033 MHz
d) 5.003 MHz
Bir bobin (Coil) ve bir kondansatörü (Capacitor) paralel olarak bağladığınız zaman
meydana gelen devre bir paralel rezonans devresidir.Formülüne göre yapılan
hesapla belirlenen frekansta salınım yani osilasyon (Oscillating) yapar.
Bunun hesabının formülü :
1
f =--------------------------2pi x Karekök (LxC)
Bu formül radyo frekans devre hesaplamalarında çok geniş olduğu için aşağıdaki
formülü kullanıyoruz :
10 üssü 6
f (KHz) = ------------------------------------------
olarak hesaplanır
.
(2x3.14) x karekök ( uH x pF)
Verilen değerlere tekrar göz atacak olursak 1 mH ve 1 uF
olduklarını
görürüz.Hesaplamayı yapbilmek için bu değerleri formülün kabul edeceği değerlere
çevirmemiz gerekiyor.
1
1
1mH = ------------ Henry olduğundan ve uH = ------------------------- olduğu için
1000
1000000 (10 üssü 6)
1 mH = 1000 uH oluyor
Şimdi kondansatörü görelim : 1 uF verildiği görülmektedir yani :
1
1uF =
---------------------------- Farad olacaktır.Formülümüzde ise pikoF olarak
gereklidir.
1000000 (10 üssü6)
1
1 pF =-----------------Farad’dır.
10 üssü 12
1
Öyleyse 1pF = --------------------uF olarak çıkacaktır.
10 üssü 6
Buradan 1000000 ( 10 üssü 6 ) pF = 1 uF olarak değişimi yapabiliriz.
Şimdi rezonans formülümüzdeki yerlerine koyabiliriz :
10 üssü 6
10 üssü 6
f = ------------------------------------------- = ------------------------------------ =
6.28 x Karekök ( 1000 x 1000000)
6.28 x karekök ( 10 üssü 9 )
1000000
1000000
------------------ = ---------------- = 5.035 KHz
6.28 x 31622
198591
5.035 KHz = 0.5035 MHz dir.
0.5033 yerine 0.5035 çıkmasının sebebi küsuratları dikkate almamamdan
kaynaklanıyor.
Karışık bir işlem gibi görünse de tekrar tekrar gözden geçirerek alışmanızda yarar
var ve biraz pratik ve Değişimler tablosu (Conversion factors) ile ilgilenirseniz kolay
olduğunu göreceksiniz.
Mühim olan, Değişimler tablosu ve sıfır sayısına dikkat etmek gereğidir.
Not : Bu hesaplamaları yaparken Değişim faktörü (Conversion factors) denilen ve Pico, Nano,
Micro, Mili gibi birimlerin birbiri arasındaki değişimleri ile ilgili Tablolar vardır.Hesaplamaları
kolayca anlamanız bakımından bunları incelemenizde yarar var.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------67 ) 3.73 MHz deki bir vericinin ikinci harmoniği nedir ?
a) 1.865 MHz
b) 7.46 MHz
c) 10.19 MHz
d) Hiçbiri
Daha önceki soruların birinin cevaplaması sırasında Harmonik hesaplaması
yapmıştık.
3.73 MHz frekansının ikinci harmoniğini bulmak için kendisini 2 ile çarparız :
3.73 x 2 = 7.46 MHz
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------68) SSB yayınlarını elde etmek için kullanılan metod hangisidir?
a)
Faz kaydırma metodu
b)
Filtre metodu
c)
a ve b nin ikiside kullanılır
d)
a ve b nin hiçbiri kullanılmaz
SSB yayınlarını elde etmek için bir balanslı modülatör devresi kullandığımızı ve
çıkışta taşıyıcının bastırılarak iki yan band elde edildiğini artık biliyoruz.İki yan
bandlardan birini elde etmek için balanslı modülatör çıkışında bir filtreleme
yapılarak üst kenarband (Upper side band= USB) veya altkenar band (Lower side
band =
LSB ) seçilerek SSB yayını elde edilir örüldüğü gibi hem faz kaydırma hem de filtre
metodu kullanılmaktadır...
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------69) 300 ohm’luk bir verici antenini alıcımıza 75 ohm değerinde bir koaksiyel kablo
ile bağlamak istiyoruz.Araya konulması gereken balun’un sargı oranı ne olmalıdır?
a) 1:1
b) 1:2
c) 1:4
d) 1:16
300 ohm empedansı 75 ohm empedansına uygulayabilmek için 300/ 75 = 4 , 300
ohm empedansı 4’e bölerek 75 ohm empedansa uygulayacak bir baluna ihtiyacımız
olduğu görülüyor.Bu durumda 1:4 sargı oranlı balun kullanacağız.Cevap
anahtarında b) şıkkı olarak belirtilmiş ama 1:2 oranı doğru orantı değildir.Eğer
kullanılan koaks kablo 150 ohm luk olsaydı 1:2 oranı doğru olurdu.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------70) 12.5 voltluk bir besleme kaynağı çıkış gücü 90 watt olan bir güç amplifikatörüne
bağlanmıştır.Besleme kaynağından 16 A çekilmektedir.Bu amplifikatörün verimi
nedir?
a) %45
% 222
b) % 55
c) %100
d)
Bu amplifikatörün verimini hesap edebilmek için önce besleme kaynağından çekilen
gücü görmemiz gerekir.Bunun için küçük bir hesaplama yaparız :
Ohm kanununa göre P = E x I olduğundan 12.5 x 16 = 200 watt
harcanmaktadır.
200 watt harcanarak 90 watt çıkış gücü elde ediliyorsa 90 / 200 = 0.45
Amplifikatörün veriminin %45 olduğu anlaşılıyor.
Doğru cevap a) şıkkı olacaktır.
71) Yukarıdaki devrenin A ve B uçları arasındaki toplam bobin değeri nedir?
a) 1.33 H
b) 3 H
c) 3.5 H
d) 6 H
Not : H = Henry = Endüktans değeri birimi.Çok büyük bir değer olduğundan genel
olarak mH (miliHenry), uH (mikroHenry) gibi daha küçük değerlerini kullanıyoruz.
Devrede 2 H ‘lik bir bobinin yine 2 Henri’lik fakat paralel bağlı 2 bobinle seri olarak
bağlandığını görüyoruz.
Önce Seri bağlı endüktansları hesaplayalım :
L = L1 + L2 + L3+….
1
1
1
1
Paralel endüktanslar : ------- = -------- + ------- + ------- + ….. buradan
L
L1
L2
L3
:
1
L = ---------------------------------1
1
1
------ + ------- +------ + …
L1
L2
L3
Olarak hesaplanır.Ancak burada ayni değerde iki empedans paralel bağlı olduğundan
Dirençlerdeki gibi birinin değerinin yarısı alınır. 2H / 2 = 1 H
Öyleyse paralel iki endüktansın devredeki değeri 1 H olacaktır.
Şimdi seri bağlı 2H ve 1 H lik iki adet endüktansımız oldu. L = L1 + L2 de yerlerine
koyarsak
L= 2 + 1 = 3 H olacaktır.
NoT : Dirençlerin hesapları ile ayni, kondansatör hesapları ile ters olduğunu fark
ettiniz sanırım.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------72) Üç farklı değerde kondansatör paralel bağlandığında toplam kapasite ne olur?
a)
b)
c)
d)
En yüksek değerli kapasiteden daha büyük
Üçünün aritmetiksel ortalaması
En düşük değerli kapasiteden daha küçük
En yüksek ve düşük kapasiteli kondansatörler arasında herhangi bir değer
Üç farklı değerde kapasite paralel bağlandığında kapasiteleri toplamı kadar bir
kapasite değeri meydana gelir.Çok açıktır ki toplam kapasite en büyük değerli
kapasitenin değerinden daha büyük olacaktır.Paralel bağlantı formülünü
hatırlayınız :
Ct = C1 + C2 + C3 + …….
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------73 ) Aşağıdakilerden hangisi yüksek geçirgen filtredir?
a)
b)
c)
d)
Şekilde ikinci filtrede yani b) deki filtrede devreye seri kondansatör bağlanmış.O
halde bu bir Yüksek geçirgen ( High pass) filtredir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------74) 10uF’lık iki kondansatör 10V,1KHz’ lik bir besleme kaynağına paralel
bağlanmıştır.Akım ve gerilim arasındaki faz farkı ne kadardır?
a) 0 derece
b) 45 derece
c) 60 derece
d) 90 derece
Sinusoidal dalga voltajlı bir besleme devresinde, devreye paralel bir kondansatör
bağlandığında devredeki akım ve voltaj arasında 90 derecelik bir faz farkı meydana
gelir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------75) Aşağıdakilerden hangi filtre HF vericinin çıkışındaki harmonikleri minimuma
indirir?
a)
b)
c)
d)
Filtrelerin eğrilerde gösterilen çıkış değerlerine baktığımız zaman b) deki filtrenin
30MHz lik işaretin sonunda çıkış değerinin keskin bir biçimde değer kaybı ile sıfıra
indiğini görüyoruz.
Bu filtre 30 MHz ‘ in harmoniklerini minimuma indirir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------76) Aşağıdaki devrelerden hangisi bir mikrofon devresinde bant genişliğini
minimum yapmak için kullanılan bir alçak geçirgen filtredir?
a)
b)
c)
d)
Şekildeki filtrelerden a) da gösterilen filtrede giriş ve çıkışta iki adet kondansatörün
devreye paralel bağlandığını görmekteyiz.Bu kondansatörler yüksek frekansları
toprağa aktaracaklarından çıkışta alçak frekanslar kalacaktır.Bu devre bir alçak
geçirgen (Low-pass) filtre görevi görecektir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------77) Aşağıda bir amplifikatör devresi görülmektedir.R2 ve C1 üzerinde akıp D
noktasına ulaşan akım hangisidir?
a)
b)
c)
d)
A transistorünün çıkış akımıdır
Negatif geri besleme akımıdır
Yükseltecin giriş akımıdır
Pozitif geri besleme akımıdır
R2 ve C1 ile geri beslenen akım emittörden (Emitör burada negatif voltajlıdır)
alındığı için bir negatif geri besleme akımıdır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------78) Aşağıdaki modülasyon çeşitlerinden hangisi genlik modülasyonu değildir?
a)
b)
c)
d)
Seri modülasyon
Transformatör modülasyonu
Şok modülasyonu
Reaktans modülasyonu
Reaktans modülasyonu genlik modülasyonu değildir.Reaktans modülasyonu SSB
modülasyonunda kullanılır.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------79) Şekilde görülen sinyal hakkında ne söylenebilir?
a)
b)
c)
d)
%100 modülelidir
%50 modülelidir
Modülasyon yüzdesi çok düşüktür
Aşırı modüleli sinyaldir.
Şekildeki sinüs dalga şekillerindeki taşıyıcının genliğinin çok fazla düştüğü açıkca
görülmektedir.Dolayısı ile aşırı modulasyon olduğu söylenebilir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------80 ) Yarım dalga dipol antenin fiziki uzunluğu 81 metre olduğuna göre vericinin
yayın frekansı aşağıdakilerden hangisidir?
a) 672 KHz
b) 1.8 KHz
c) 879 KHz
d) 760 KHz
Bu soruda dalga boyundan frekansa geçiş hesabı vardır.Bu formül :
300 000
‫ ג‬Lamba
= -------------- ( netice metre olarak çıkacaktır).
f (KHz)
Verilen değeri formülde yerine koyarsak ;
300000
300000
81 =------------- buradan f (Kz) = ----------- = 3703 KHz
f(KHz)
81
Anten Yarım dalga dipol olduğu için bu değeri 2 ile böleriz : 3703 / 2 = 1.85 KHz
Cevapta yuvarlak olarak 1.8 KHz alındığı görülüyor. Vericinin Yayın frekansı 1.8
KHz’dir
81 ) Şekildeki dedektör devresinin Eo çıkışında elde edilecek esas işaret üzerindeki
dalgalanmayı önlemek için aşağıdaki elemanlardan hangisinin seçimi çok önemlidir?
a) Cp kapasitesi
c) Ds kapasitesi
b) C kapasitesi
d) C kapasitesi ve R direnci
Şekildeki diyod devresinde çıkış işaretindeki dalgalanmayı önlemek üzere çıkışa C ve
R den oluşan bir filtre devresi konulmuş olduğu görülüyor.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------82 ) Şekildeki devrede köprünün üst ucu (+) ise ilk yarı dönüşte aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
a)
b)
c)
d)
D3 ve D4 iletimdedir
Her dönüşte RL üzerindeki akımın yönü değişir
Köprünün üst ucu pozitifte ise köprünün alt ucuda negatiftedir.Bu durumda doğru
bayezde olan diyotlar D2 ve D3 olacaklardır.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
83 ) Yukarıdaki devrede V2 voltajının değeri nedir?
( I1 = 5A , R=50 ohm, n2/n1 = 10 )
a) 100 V
b) 50 V
c) 25 V
d) 12,5 V
Klasik transformatör hesaplamalarında kullanılan formüller ile çözebileceğimiz bir
sorudur bu soru.
Şimdilik bize lazım olabilecek temel formülleri yazalım :
1) Vs = (ns/np) x Vp Voltaj orantı formülü,
2) Ip = (ns/np ) x Is
Akım orantı formülü
3) Zp = (np/ns) kare x Zs Empedans orantı formülü
4) Zp/Zs = (np/ns) kare Empedans uygulama orantısı formülü
5) Ohm kanunlarıda lazım olacak
Birinci devredeki akım belli ise ki burada verilmiş (I1=5A) birinci devre voltajını
bulmak için ( Çünkü ikinci devrenin voltajını bulmak için lazım olacak)
kullanacağımız formül
3 nolu formül olacaktır.Bakalım çıkarabilecekmiyiz?
Zp=(ns/np) kare x Zs
Verilenleri yerlerine koyalım : Zp= (1/10) kare x 50
1/10=0,1 olduğundan Zp= 0,1 kare x 50 = 0,01 x 50 = 0.5 ohm.
Evet birinci devre empedansı 0.5 ohm çıktı.
Ohm Kanunu V= I x R
V= 5 x 0.5 = 2,5 Volt, şimdi işimiz çok kolay :
n2/n1 orantısı 10 olduğundan yani ikinci devrede endüklenen voltaj birinci devreye
tatbik edilen voltajın 10 misli olacağı için :
2,5 x 10 = 25 volt olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------84) Şekildeki dalga sisteminde A ve B noktaları arasındaki uzaklık 6 metredir.C
noktasından dakikada 7800 dalga geçtiğine göre dalganın yayılma hızı nedir?
a) 780 m/s
b) 130 m/s
c) 1300 m/s
d) 468 m/s
Burada çok dikkat etmemiz gereken bir ince iş var.”Nedir?” derseniz, 6 metre dalga
boyu A ile B arasında, ama dalga boyu bundan uzun çünkü C ye ulaşması için bir
çeyrek dalga boyu daha uzaması gerekiyor.Yani dalga boyu 6,25 metredir.Bilmem
anlatabildim mi?.Şimdi buna göre 6,25 metrelik dalga boyunun frekansını bulalım :
Hatırlayacaksınız; Lambda = 300 / F (MHz) idi. Buradan F (MHz) = 300/ Lambda
(metre) ye geçebiliyorduk.Netice MHz olarak çıkacaktır.
Verileni yerine koyalım :
f (MHz) = 300 / 6,25
= 48 MHz = 48000 KHz =48000000 Hertz
C noktasından dakikada 7800 dalga geçiyor.Saniyede geçiş sayısı 7800 x 60 =
468000
geçiş olacaktır.Şimdi dalganın yayılma hızını bulalım :
300.000.000 / 468.000 = 641 m/s olacaktır.
Benim çıkardığım sonuç cevaplardaki doğruya uymuyor ( Doğru cevap a) şıkkı
gösteriliyor cevap cetvellerinde).Belki de yanlış yapıyorum yada yanlış
düşünüyorum.
Bu sorunun hesabının yapılmasını tüm amatörlerin dikkatine sunuyorum.Hep
beraber belki doğru bir cevaba ulaşacağız.Belki de doğru cevap yok.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------85 ) Bir kondansatörün değeri yalıtkan maddenin dielektrik sabiti ile
hesaplanır.Mikanın dielektrik sabiti 6, kağıdın ise 2 dir.Mika ve kağıt dielektrikli
kondansatörler hangi değerler bölgesinde kullanılır?
a) 0.001-1 F
c) 0.001- 1 pF
b) 0.001-1 uF
d) 0.001 – 1nF
Sorudaki anlamsızlık bir tarafa benim bulduğum değerlerde Kağıt kondansatörler
1nF-20uF arasındaki değerlerde kullanılır, mika kondansatörler 1pF-0.1 uF
arasındaki değerlerde kullanılırlar.Listedeki cevap şıkkına uyalım.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------86 ) 5 KHz’lik bir giriş verilen frekans çoğaltıcıdan 60 KHz’lik bir çıkış istenirse
aşağıdaki katlardan hangisine ihtiyaç duyulur?
a)
b)
c)
d)
2 frekans ikileyici ve 1 üçleyici
2 frekans dörtleyici
1 frekans dörtleyici ve 1 ikileyici
1 frekans dörtleyici
İstediğimiz çoğaltıcı 60 / 5 = 12 misli çoğaltma yapmalıdır.
Bakalım : a) 2 x 2 x 3 = 12
b) 2 x 4 = 8
c) 4 x 2 = 8
d) 4x 1 = 4
Görüldüğü gibi a) şıkkındaki çoğaltıcı istediğimiz çoğaltıcıdır.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------87 ) İyonosferde, yaz aylarında en düşük iyonizasyon derecesine sahip tabaka
aşağıdakilerden hangisidir.
a) F2 tabakası
b) F1 tabakası
c) E tabakası
d) D tabakası
Bilinen en alçak ionize tabaka D tabakasıdır ve dünya üzerinde 60-92 kilometre
yükseklikte yayılmıştır..İonizasyon seviyesi güneşle doğru orantılıdır.Güneş
yükselince artar güneş alçalınca düşer..Emilme olayı frekansla ters orantılı
olduğundan gündüzleri 160 ve 80 metreler yüksek emilme (absorption) sebebi ile
ölüdürler.Akşam üzeri canlanmaya başlarlar gece uzak mesafe QSO’ları yapılabilir.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------88 ) Şekildeki devrede r ve R bilinmeyen
dirençlerdir.A ampermetresinin sıfır göstermesi için R’nin değeri ne olmalıdır?
a) 3 ohm
b) 32 ohm
c) 6 ohm
d) 2,5 ohm
Şekilde görülen devre bir Wheatstone köprü devresidir ve amatörler arasında
rezistans ölçümleri için kullanılmaktadır.Bir çok ohmmetrede bu devre
kullanılmaktadır.Temel olarak üstteki dirençlerle alttaki dirençlerin ohm
değerlerinin eşitliğinde ortadaki devrede voltaj veya akım sıfır olmaktadır.
Dirençlerden birini ayarlı direnç olarak değiştirirseniz bu direnci ayarlayarak
ortadaki koldaki voltaj veya akımı sıfır yaparsanız köprüdeki dirençlerin eşitliğini
sağlayan varyabıl dirençteki ohm değeri direncinizin değeri olacaktır.
Köprü şeklinde bağlanmış dirençler arasında aşağıdaki formül ile hesaplama
yapılabilir.
Karşı dirençlerin çarpımları diğer karşı dirençlerin çarpımlarına eşit olur.Yazarsak :
R1 x R4 = R3 x Rx
4 x 8 = 10 x Rx
32 = 10Rx
32 / 10 = 3,2 Ohm
Doğru cevap görünmüyor.32 ohmluk cevapta araya virgül konulursa doğru
olabilirdi.Belki ben yanlış yapıyorum.Bir kere de siz yaparsanız neticeyi mukayese
ederiz.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------89 ) Şekilde görülen devrede C1 / C 2 = 1 / 2 ve Ceş = 9 / 10 uF
olduğuna göre , C1 ve C2 yi bulunuz .
a) 4 ve 8 uF
b) 3 ve 6 uF
c) 1 ve 2 uF
d ) 6 ve 12 uF
Bu hesabı yapamadığımı itiraf etmeliyim.Yapabilen varsa ve anlatabilirse teşekkür
ederim.İlerdeki günlerde tekrar bakacağım.Buna takılıp kafayı üşütmek istemiyorum şimdilik
..
Doğru cevap b) şıkkı imiş.!?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------90 ) Şekilde görülen değişken direncin ( R ) değeri kaça ayarlanmalıdır ki 5 ohmluk
dirençteki güç 20 watt olsun?
a) 16 ohm
b) 10 ohm
c) 20 ohm
d) 32 ohm
91 ) Hangi tip antenler dörtlü, kısa dalga ve çanaktır?
a)1985’ten sonra icat edilen antenler
b) Döngü antenler
c) Yönlü veya yönlendirilmiş antenler
d) Amatör telsiz istasyonları için izin verilmeyen antenler
Doğru cevap c) şıkkıdır
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------92) VHF II bandında (88-108 MHz ) yayın yapabilmek veya dinlemek için
kullanılacak
olan bir dipol antenin fiziki uzunluğu nedir? ( f = 98MHz alınız.)
a) 145,4 cm
b) 160,9 cm
c) 170,9 cm
d) 106,9 cm
Bandın ortasını 98 MHz olarak verdiğine göre formüle vurabiliriz :
300
λ = --------- = 3,06 metre Yarım dalga olduğundan 3,06 / 2 = 153 cm
98
Velocity faktörü düşünürsek 153 x 0.95 = 145,35 cm çıkacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------93) Taşıyıcı frekansı 7 MHz olan bir AM istasyonu yayınında ses frekansının 7 KHz
olması durumunda, yan bant frekanslarının değerlerini hesaplayınız?
a) 7207-7193 KHz
c) 7507-7493 KHz
b) 7707- 7693 KHz
d) 7007-6993 KHz
Hesabı kolay bir soru : 7MHz = 7000 KHz olduğuna göre vede taşıyıcıyı modüle eden
ses frekansı 7 KHz olduğuna göre yan bantlar :
7000 – 7 = 6993
ve
7000 + 7 = 7007
olacaktır.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------94 ) 3000 KHz üzerinden yayın yapan bir istasyon , ara frekansı 350 KHz olan bir
alıcıda hayal olarak duyulmaktadır.Dinlenmesi istenen istasyonunun frekansı
aşağıdakilerden hangisidir?
a) 3450 KHz
b) 3700 KHz
c) 2300 KHz
d) 3350
Hayal Frekansı yazımı inceleyenler bu sorunun kolay bir soru olduğunu ve
bir alıcıda hayal frekansının , dinlenmesi istenen istasyonun frekansından ( 2 x IF )
kadar fazla olacağını hatırlayacaklardır.3000 KHz hayal olarak duyulduğuna göre :
Dinlenmesi istenen istasyon
700
3000KHz – (2xIF )
olacaktır . ( 2 x IF ) = 2 x 350 =
Hayal freknası ile fark 700KHz fazla olduğuna göre :
3000 – 700 = 2300 KHz dinlenmesi istenen frekans olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------95) Bir telsiz alıcısının seçiciliği :
a)
b)
c)
d)
Ayarlandığı frekansın dışındaki frekanslarda alış kabiliyetidir.
Ayarlandığı frekansın dışındaki frekansları almama kabiliyetidir
Isıya karşı duyarlılığıdır
Çarpmaya karşı duyarlılığıdır.
Arızalı bir alıcıya bir yumruk vurduğunuzda bazen çalışır ama bunun seçicilikle bir
ilgisi yoktur, seçiciliği sağlamak için alıcınızı bir sobanın üstüne koymazsınız
herhalde? J
Bir alıcının seçiciliği (Selectivity) sadece ayarlandığı frekansı alma
kabiliyetidir.Başka bir deyişle ayarlandığı frekansın dışındaki frekansları almama
kabiliyetidir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------96) SSB verici blok şemasında X ile işaretli kat aşağıdakilerden hangisidir?
a) Dengeli modülatör
c) Taşıyıcı dalga osilatörü
b) Kenar band filitre
c) Konvertör
Şekildeki X işaretli kat iki giriş işareti almakatadır.Biri ses amplifikatörü katından,
diğeri
Osilatör katından, bu halde devre bir Dengeli modülatör ( Balanced modulator)
devresidir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------97 ) Bir paralel rezonans devresinde rezonans halinde devreden geçen toplam akım
:
a)
b)
c)
d)
Minimum’dur
Maksimum’dur
Endüktif’tir
Kapasitif’tir
Paralel rezonans devrelerinde devre rezonansta ise devreden geçen akım
minimumdur.Eski tip lambalı Verici çıkış devreleri ayarlarında, ölçü aletinde daima
minimum akım göreceğimiz pozisyonda ayar yaptığımızı hatırlatırım çünkü bunların
çıkış devreleri paralel rezonans devrelerinden oluşur.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------98 ) 50 ohm’luk bir yük direnci , devamlı dalga vericisinin çıkışına
bağlanmıştır.Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi devredeki ampermetre 1,2 A
okunduğuna göre
göndermecin çıkış gücü kaç Watt’tır?
a) 60 W
b) 42 W
c) 72 W
d) 50 W
Devredeki çıkış gücü yani P sorulduğuna göre ohm kanunundan aşağıdaki eşitliği
yazabiliriz :
P = I kare x R olacağından ;
P = 1,2 kare x 50
= 1,44 x 50 = 72 watt.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------99 ) Aşağıdaki devrede toplam akım I kaç amperdir.
a) 1 A
b) 1,5 A
c) 3 A
d) 4 A
Şekilden de açıkca görülüyor.İlk koldaki akım 2A ve seri koldanda 1 A geçtiğine göre
toplam akım 3 A olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------100 ) Bir SWR ölçerdeki hangi değer , anten ve besleme hattı arasında mükemmel
bir empedans uyumunu gösterir?
a) 1’ e 2
b) 3’e 1
c) 1’e 1
d) 1’e 10
Bilindiği üzere SWR değeri bir orantının neticesidir.En iyi değer 1’e 1 orantısının
değeridir.
Anten empedansı 50 ohm,kablo empedansı da 50 ohm ise orantı :
SWR = 50 / 50 olacaktır.Netice 1’ dir.Bu sebeble SWR değeri
1 denilir.Bu da 1'e 1 orantısının değeridir.
101 ) Gündüz ve gece HF bandında çalışırken frekans seçiminde genel olarak
aşağıdakilerden hangisine uyulur?
a)
b)
c)
d)
Gece alçak, gündüz yüksek frekans kullanılır
Gece yüksek, gündüz alçak frekans kullanılır
Gece, gündüz frekansının yarısı kullanılır
Gündüz, gece frekansının yarısı kullanılır
Gece bandın alçak frekanslı kısmında çalışarak daha uzak mesafe QSO’ ları
yapılabilir.Gündüz bandın daha yüksek frekanslı kısmında çalışmak daha iyi sonuçlar
verir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------102 ) Taşıyıcı dalganın frekansı bir ses frekans sinyalinin genliğine bağlı olarak
değişirse bu modülasyon :
a) Genlik modülasyonu
c) Pals modülasyonu
b) Frekans modülasyonu
d ) Diversite modülasyonudur
Taşıyıcı dalganın frekansını değiştiren modülasyon bir Frekans modülasyonudur.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Soru 103 ) Aşağıda verilen çıkış akımı hangi yükselteçlere aittir?
a) (1) A sınıfı
b) (1) A sınıfı
c) (1) C sınıfı
d) (1) A sınıfı
(2) B sınıfı
(2) AB sınıfı
(2) AB sınıfı
(2) C sınıfı
(3) AB sınıfı
(3) B sınıfı
(3) B sınıfı
(3) B sınıfı
(4) C sınıfı
(4) C sınıfı
(4) A sınıfı
(4) AB sınıfı
Şekil 1 de gördüğünüz gibi A sınıfı amplilerde hem pozitif hem de negatif
alternanslar çıkışta tam olarak görülüyor.O halde A sınıfı çalışmaya işaret ediyor
Şekil 2 de negatif alternanslar çıkışta görülmüyorlar.Bu durumda B sınıfı çalışma
görülüyor
Şekil 3 de çıkışda negatif alternansların bir kısmı var.Bu şekilde de AB sınıfı
çalışmanın eğrisini görüyoruz.
Şekil 4 de pozitif alternansların büyük bir kısmı çıkışta yok.C sınıfı çalışmanın en
güzel eğrisi budur.
((Konu hakkında daha açıklayıcı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. ))
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------104 ) Üç elemanlı Yagi antende elemanlar aynı uzunlukta değildir.En uzundan en
kısaya göre sıralarsak :
a)
b)
c)
d)
Yansıtıcı, Dipol, Yönlendirici
Dipol, Yansıtıcı, Yönlendirici
Yönlendirici, Dipol, Yansıtıcı
Yansıtıcı, Yönlendirici, Dipol
3 Elemanlı bir Yagi antende en uzun eleman Yansıtıcı ( Reflector ) olarak
adlandırılır.
Ortadaki eleman Dipol ( Driven ) elemanı, yani RF yayınını yapan elemandır (
Yayına Işıma da deniliyor)
En uçtaki ise Yönlendirici ( Director) eleman olarak adlandırılır.Çoklu bir Yagi
antende de sıralama aynidir.Ancal Dipolden sonraki elemanların hepsi Yönlendirici
1, 2, 3 gibi numaralarla adlandırılırlar.
Doğru cevap : Yansıtıcı, Dipol, Yönlendirici sırasını gösteren (a) şıkkıdır.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
105 ) Aşağıda şekli verilmiş genlik bindiriminin modülasyon endeksi kaçtır?
a) 2
b) 1
c) 0.5
d) 1.75
Görüldüğü üzere bu bir genlik (AM) modülasyonu tipidir. Genlik modülasyonunda
taşıyıcının (Carrier) genliği, modüle eden işaret tarafından kontrol edilir.Genlik
modulasyonu (Soruda bunu Bindirim olarak adlandırmış) amplitüde modulasyonu
olarak da anılır.Modulasyon faktörü ki (Modulation Factor ) Modulasyon Endeksi (
Modulation Index ) olarak bazen de Modülasyon derecesi olarak adlandırılmaktadır,
şöyle hesaplanmaktadır :
Ep – Ea
Modülasyon endeksi m = ----------- =
Ea
Tepe zarf değerinden taşıyıcı genliğinin çıkarılması ile elde edilenin taşıyıcı genliğine
bölümü suretiyle hesap edilir.
Şimdi şemaya bakalım ;
Tepe zarf değerinin 1.5, Taşıyıcı değerinin 1, olduğunu görüyoruz.Formüldeki yerine
koyarsak :
1.5 – 1
0.5
m = ------------= --------= 0.5
1
1
Modülasyon endeksi 0.5 dir.Doğru cevap ( c ) şıkkıdır..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------106 ) R ohm’ luk bir direnç üzerine frekans modülasyonunun oluşturacağı güç hangi
formülle ifade edilir? ( Ac taşıyıcı genliği )
a) (Ac2) / 2R
b) (Ac2) / 4R
c) Ac / 2R2
d) Ac(rms)
_______
R
Ohm kanunundan P = E2 / R dir. Ac taşıyıcı genliği volt cinsinden söylendiği için
E'nin yerine Ac'yi koyarsak
P = Ac2 / R olacaktır.
Bana göre A şıkkındaki R nin önünden 2 yi kaldırırsak doğru cevap olacaktır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------107 ) Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a)
FM’de taşıyıcı frekans modüle eden sinyalin frekansından büyüktür.
b) FM’de çıkış katı lineer olmalıdır.
c)
Modüle eden sinyalin genliğine göre taşıyıcı frekansı değişiyorsa genlik
modülasyonudur.
d) FM’de modüle eden sinyalin frekansı taşıyıcı frekansından büyük olmak
zorundadır.
FM modulasyonunda taşıyıcı ( Carrier) frekansı, modüle eden (Modülating signal)
sinyalin frekansından daima büyüktür..
Doğru cevap (a) şıkkıdır
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------108 ) 0.2 H endüktansa sahip olan bir şok bobininin 100Hz’deki reaktansı yaklaşık
olarak kaçtır?
a) 1.250 ohm
b) 400 ohm
c) 125 ohm
d) 40 ohm
Bobin hesaplarında kullanılan endüktif reaktans formülü şöyledir :
XL = 2лfL
Verilenleri yerlerine koyarsak :
XL = 2 x 3.14 x 100 x 0.2
= 125.6 ohm..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------109 ) Aşağıdaki devrede AC kazancı arttırmak için ne yapmalıdır ?
a)
b)
c)
d)
Rc’nin değerini azaltmak
Re’nin değerini arttırmak
Rc’ye paralel bir kapasite bağlamak
Re’ye paralel bir kapasite bağlamak
Gördüğünüz devre transistörlü müşterek emitör (Common emitter) olarak
adlandırılan bir amplifikatör devresidir.Transistörlü amplifikatörler devrede toprağa
bağlı olarak çalışan elemanlarına göre adlandırılırlar.Müşterek beyz (Common base),
Müşterek Kolektör (Common collector) , Müşterek emitör (Common emiter) gibi..Bu
devrede çıkışdaki AC kazancı arttırmak için emitör üzerindeki Re ye paralel bir
kapasitör bağlayarak
AC geçişini arttırır ve dolayısı ile beyz-emitör akımını artırırız.Bu kapasitöre emitör
atlama (Bypass) kapasitörü de denilir.Beyz-emitör akımının artması transistörün
kazancının artması demektir.Bu da çıkışta daha fazla AC kazancı olarak görülecektir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------110 ) 0.1 H’ lik (Henry ) bir bobinin tel direnci 10 ohm’dur.50 Hz’ de bu bobinin
eşdeğer empedansı nedir?
a) 32.97 ohm
b) 3297 ohm
c) 1000 ohm
d) 10 ohm
Önce bobinin endüktif reaktansını bulalım :
XL = 2л. F. L = 2x3.14 x 50 x 0.1 = 31.4 ohm , Şimdi empedans
uygulayabiliriz :
2
2
Z=√R+X
formülünü
= (10x10) + (31.4 x31.4 ) = 100 + 986 = 1086
1086 sayısının kare kökü = 32.95 ohm olacaktır.
111 ) Dengeli modülatör çıkışında : ( SSB Vericide)
a) Tam taşıyıcı ve iki yan band vardır
b) Tam taşıyıcı ve tek yan band vardır
c) Bastırılmış taşıyıcı ve iki yan band vardır
d) Taşıyıcı yoktur ve tek yan band vardır
Dengeli modülatör (Balanced modulator) çıkışında taşıyıcının bastırıldığını
(Supressed carrier)ve sadece iki yan band ( Double sideband) olduğunu daha
evvelki sorularda da belirtmiştik.
Bu izahata uyan doğru cevap (c) şıkkıdır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------112 ) Şekilde λ/2 uzunluğunda bir katlanmış dipol görünmektedir.Çubuk çapı her
yerde ayni olduğuna göre, A ve B uçlarından görünen empedans nedir?
a) 75 ohm
b) 50 ohm
c) 600 ohm
d) 300 ohm
Katlanmış dipol antenlerin besleme noktalarındaki empedansları 300 ohm’dur.
Şekilde görülen dipolün A ve B olarak gösterilen uçları ayni zamanda besleme
noktalarıdır.(Feeding ends)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------113 ) Şekildeki devreden geçen akım kaç amperdir?
a) 0,50 A
b) 0,75 A
c) 0,25 A
d) 1,25 A
Devrenin voltajını bulalım :
İki batarya sırt sırta bağlandığından ( Seri değiller )
E2 – E1 = 4 – 2 = 2 volt.
Şimdi devredeki toplam rezistansı bulalım, Rezistanslar seri olduğundan :
5 ohm + 2 ohm + 1 ohm = 8 ohm
Şimdi akımı bulalım :
Ohm kanunundan I = E / R olduğundan 2 / 8 = 0,25 A
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------114 ) Şekilde görülen devre elemanı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Zener diyot
b) Triyak
c) Tünel diyot
d) Kapasitif diyot
Şekilde görülen devre elemanı tristör ailesinden olup çift yönlü triyot tristördür.
Kullanılan ismi ile Triyak’tır.(Triac)Üst taraftaki bağlantı A2(Anot 2), alt taraftaki
bağlantı A1(Anot 1), soldaki bağlantıda G (Gate) olarak adlandırılır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------115 ) Aşağıdakilerden hangisi merkez beslemeli yarım dalga dipol antendeki gerilim
ve akım diyagramıdır?
a)
b)
c)
d)
Şekilde (c) şıkkında görülen şekildeki akım ve voltaj eğrisi yarım dalga Hertz
antenindeki dağılımı göstermektedir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------116) Şekildeki devrede her birinin iç direnci 1 ve emk’sı 6 volt olan özdeş üreteçler
bulunmaktadır.Devrede 15 ohm’luk dirençten geçen akım şiddeti kaç amperdir?
a) 1 A
b) 2 A
c) 3 A
d) 4 A
Devrenin toplam voltajını bulalım :
Üçlü paralel bağlanmış üçlü seri üreteçlerin voltajı 3 x 6 volt = 18 volttur.
İki adet 6 voltluk seri üreteçle seri durumda olduklarından :
18volt + 6volt + 6volt = 30 volt olacaktır.
Devredeki direnç 15 ohm olduğuna göre ( İç dirençler hesaba katılmaz. )
I = E / R = 30 / 15 = 2 Amper.
Doğru cevap ( c ) değil (b ) şıkkıdır.(Bana göre ) Başka fikri olan varsa dinlemeye
hazırız.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------117 ) Radyo ufku ne demektir?
a) İki nokta arasındaki radyo sinyallerinin yerin eğimi tarafından bloklandığı nokta
b) Yerden yatay olarak monte edilmiş antene kadar olan mesafe
c) Anten kulenizin tabanında dururken görebileceğiniz en uzak nokta
d) Yer yüzeyinde iki nokta arasındaki en kısa mesafe
İki nokta arasındaki radyo sinyallerinin bloklandığı nokta radyo ufkumuzdur.Buna
geometrik ufuk da denilmektedir( Geometric horizon = True horizon)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------118 ) 15 pF lık kondansatör ile oluşturulan seri rezonans devresinde frekans 28,2
MHz’e ayarlanmıştır.L sabit olmak üzere rezonans frekansını 14.100 MHz’e
indirmek için mevcut kondansatöre kaç pF lık kondansatör ne şekilde bağlanmalıdır?
a) 45 pF seri
c) 60 pF seri
b) 45 pF paralel
d) 60 pF paralel
Dikkat etti iseniz frekansı birincinin yarısına düşürüyoruz:
28,2 MHz / 2 = 14,1 MHz
Bu durumda seri rezonans devresindeki endüktif reaktans değeri sabit kaldığına
göre kapasitif reaktansı arttırmamız gerekecektir..Bunun için de 15 pF lık kapasitöre
paralel bir kapasitör daha bağlamalıyız.
Paralel bağlanacak dediğimize göre bu pozişyonda iki kapasitör var biri 45 pF diğeri
60 pF.Yani (b) ve (d) şıkkındaki kapasitörlerden birini paralel bağlamalıyız.
Ancak önce L değerini bulmalıyız.Çünkü rezonans frekansındaki kapasitör değerini
hesaplamak için buna ihtiyacımız var.
1
L = --------------=
2
(2лf) x C
Buradan devam edecek bir arkadaşa ihtiyaç var.Ya da başka şekilde hesaplayacak
bir zekaya ihtiyaç var.Haydi bakalım görelim..Yapabilene bir diş macunu hediye
edeceğim
Doğru cevap (b) şıkkı imiş.
TA2CMC Osman beyin bu soru ile ilgili açıklaması
C belli, L değerini bulalım.
Rezonans formulü;
F = 1/ 2π√LC
√LC değerini ayıralım, İçler dışlar çarpımı yardımı ile,
F2π√LC = 1 olur
√LC = 1/F2π yada √LC = 1/2πF
Karekökden kurtaralım. Bunun için her iki tarafın kareleri alınır,
(√LC)² = (1/2πF)²
LC = (1/2πF)²
L ve C değerlerini formule edelim
L = ((1/2πF)² ) / C
C = ((1/2πF)² ) / L
F belli, C belli, π biliniyor, Buradan L değerini buluruz,
28,2MHz için L = 0,0000021256 Henri, yada
L = 2,1256 µH
L değişmeden frekansı 14,1MHz (14.100.000 Hz) e indirmek için C ne olmalı?
C = ((1/2πF)² ) / L
formülünden değerlerini yerine koyarsak,
C =0,000000000060 F yada C = 60pF çıkar
Buradan sonrası edit,
Yani L değiştirmeden gereken toplam C değeri 60pf
Önceki C değeri 15pf olduğuna göre 45pF artması lazım, Artma ise kapasiteleri
paralel bağlayarak yapılır.
Yani 45pF paralel kapasite bağlayacağız.
Doğru cevap b şıkkı.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------119 ) λ dalga boyu uzunluğunun metre değeri, f frekansının Hertz değeri ise, bir
radyo dalgasının dalga boyu uzunluğunu veren formül aşağıdakilerden hangisidir?
6
a) 3x10
____
f
8
b) 3x10
_____
f
Formülümüz :
300
Lambda λ= -----------= metre
f (MHz)
Frekans Hertz olarak veriliyorsa formülümüz :
10
c) 3x10
_____
f
5
d)3x10
_____
f
300.000.000
Lambda λ= -------------------= metre Olacaktır..
f ( Hertz )
8
300.000.000 = 3x10 olduğundan;
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------120 = λ/2 dipol antenin fiziksel boyu, hesaplanan elektriksel dalga boyundan
yaklaşık %5 daha küçüktür.Bunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Uzayı yüksek dielektrik sabitindendir
b) Antenin empedansının rezistif olması içindir
c) Atmosferin oksijen içermesindendir
d) Hattaki yayınım hızı uzaydaki yayınım hızından düşüktür
Dipol antenin fiziksel boyunun %5 daha küçük olmasının sebebi radyo dalgalarının
herhangi bir hattaki hızının uzaydaki yani boşluktaki hızından daha düşük
olmasıdır..Anten boyu hesaplamalarında yapımda kullanılan maddeye göre o
maddenin verilmiş Hız faktörü denilen (Velocity factor ) değeri daima hesaba
katılmalıdır.
Doğru cevap (d) şıkkıdır..
121) Merkezden beslemeli yarım dalga dipol antenin empedansı kaç ohm’dur?
a) 37 Ohm (Ω )
b) 50 Ohm (Ω )
c) 73 Ohm ( Ω )
d) 300 Ohm (Ω)
Ω = Omega (Yunan harfi) Ohm ifadesinin kısaltması olarak kullanılır.
Merkezden beslemeli Yarım dalga dipol antenlerin besleme noktasındaki
empedansları 70-73 Ohm arasında değişir.Doğru cevap ( c ) şıkkıdır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------122 ) Şekildeki devrede 4 Ω’ luk direncin uçlarındaki gerilim kaç volttur?
a) 50 V
b) 60 V
c) 70 V
d) 80 V
Devrede bir ampermetrenin bağlı olduğunu görüyoruz.Ampermetreler devreye seri
olarak bağlanırlar ve bağlandıkları devreden geçen akımı ölçerler.Burada 140 voltluk
bir kaynak 20 ohmluk bir seri direnç üzerinde görülmekte ve seri bağlı ampermetre
18 A ölçmektedir.Bu imkansızdır, çünkü E = I x R olduğundan E = 20 ohm x 18 A =
360 volt çıkar halbuki devrede 140 volt vardır.
Bu demektir ki 18 yanlış bir rakamdır.
Devrede 20 ohmluk bir direnç, aralarında paralel bağlı ama devreye seri iki dirençle
seri olarak bağlıdır..
Şimdi devredeki toplam direnç değerini bulalım : Bunun için önce paralel dirençlerin
direnç değerini bulalım : Rt = (4 x 5) / ( 4 + 5 ) = 20 / 9 = 2,22 ohm. Şimdi
devrenin toplam direnci : 20 + 2,22 = 22,2 ohm olacaktır.
Devrenin akımı : I = E / R olduğundan I = 140 / 22,2 = 6,3 Amper olacaktır.
Şimdi 20 ohmluk direnç üzerinde düşen voltajı bulalım :
E = 20 x 6,3 = 126 volt.
İki paralel dirence kalan voltaj 140 – 126 = 14 volt olacaktır.
Görüldüğü gibi 4 ohmluk direnç üzerinde 50 volt bile olamaz.
Bir tutarsızlık var ama soruda mı bendemi çıkaramadım.
Doğru cevap ( a ) şıkkı imiş.Nasıl oluyorsa?
Haydi bakalım davranın, başka fikri ve hesabı olan var mı?..
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------123 ) Bir vericinin çıkış gücü 100 Watt’ır.Bu vericiye ; kazancı 11 dB olan bir anten,
1 dB kaybı olan koaksiyel kablo ile bağlandığında anten çıkış gücü( ERP ) kaç wattır?
a) 11 Watt
b) 1,1 Watt
c) 1000 Watt
d) 2000 Watt
Önce vericinin çıkış gücünün dB olarak değerini bulalım :
P2
100
dB = 10 log10 ----------- olduğundan dB = 10log10--------= 10log10 x 100
P1
100 rakamının logaritması 2 olduğundan :
1
dB = 10 x 2 = 20 dBW olacaktır.
Şimdi ERP olarak hesap edebiliriz ( EIRP ve ERP yazımı okudunuz mu? ):
ERP = 20 dBW + 11 dB – 1 dB ( Biliyoruz ki değerler dB olarak verilmiş ise
birbirleri ile toplanır ve çıkarılır..dB yazımı okudunuz mu?) ) = 30 dBW
Şimdi mutlak gücü bulabiliriz :
P
30 dBW = 10log ------- = 10 log P ,
1
Her iki tarafı 10’ a bölersek 30 / 10 = log P , buradan 3 = log P
olacaktır
Buradan P nin yanındaki log’u, 3 ‘ ün yanına Antilog olarak alırız :
Antilog 3 = 1000 olduğundan
ERP = 1000 Watt olur.
Doğru cevap ( c ) şıkkıdır .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------124 ) Aşağıdaki devre hangi tip devredir? :
a)
Elektrostatik Akort devresi
b)
Kapasitif akort devresi
c)
Magnetik kuplajlı akort devresi
d)
Rezistif akort devresi
Bu devre transformatörlü bir manyetik kuplaj devresidir.Görüldüğü gibi iki ayarlı
devreyi kuple etmek için üçüncü bir transformatör devresi kullanılmıştır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------125 ) Aşağıdaki devre :
a)
Ses amplifikatör devresi
b)
RF amplifikatör devresi
c)
Bir mikser devresidir
d)
BFO devresidir.
Şekle baktığınızda bir BC337 transistörünün kolektör çıkışında bir kuplaj
transformatörü ve yük olarak da buna bağlı bir hoparlör işareti görmektesiniz.
Bu devre çok açıktır ki bir ses amplifikatör devresidir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------126 )
Yukarıdaki semboller ile gösterilen transistörlerin sırası ile dizilimi aşağıdakilerden
hangisidir?
a)
PNP-NPN-FET-MOSFET
b)
c)
d)
NPN-PNP-FET-MOSFET
NPN-PNP-MOSFET-FET
NPN-FET-MOSFET-PNP
Önce bir tespit ve eleme yapalım :
Birinci şekilde emitör oku dışarıya doğru o halde bu bir NPN transistördür.
İkinci şekilde emitör oku içeriye doğru o halde bu bir PNP transistördür.
Üçüncü şekilde bir FET transistör görüyoruz.
Dördüncü şekilde bir MOSFET transistör görülmekte.
Bu duruma göre doğru sıralama NPN-PNP-FET-MOSFET olacaktır.
Diğer şıklar yanlıştır.
Doğru cevap (b) şıkkıdır..
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------127 ) VHF ve UHF radyo sinyalleri hangi tür radyasyondur?
a)
b)
c)
d)
Gama radyasyonu
İyonlaştırıcı radyasyon
Alfa radyasyonu
İyonlaştırıcı olmayan radyasyon
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------128 ) Siz iletim yapıyorken birisi kazara anteninize dokunursa ne olabilir?
a)
b)
c)
d)
Antene dokunmak televizyon karışımına neden olabilir
Ağrılı bir RF yanık yarası alabilirler
Ne söylediğinizi duyabilirler
Hiçbiri
Bir antende RF akımı varken bu antene hiçbir zaman dokunmayınız.Hem ağrılı
hemde ağır bir RF yarası alabilirsiniz.Ortalık ve dokunduğunuz organınız pirzola
yapılmış gibi kokar.Cildinizin pirzola gibi olmasını istemezsiniz değil mi?...:-)
Lütfen çok dikkatli olalım..Antenimizin etrafında kimse olmadığından daima emin
olmalıyız.Bu kendi çocuklarımız veya aile fertlerimizden biri de olabilir.Antenin
bulunduğu çatıda birileri varsa kati surette ne mandala ne de manipleye
basmamalısın.İnsan hayatını ya da bir canlının hayatını tehlikeye atma ihtimali söz
konusu ise bizim hobimiz ikinci planda kalır, bu radyo amatörünün yazılı olmayan
kurallarındandır.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------129 ) Aşağıdaki şekilde RLC devresinin empedansını bulunuz :
a) 32 Ohm
b) .33 Ohm
c) 13 Ohm
d) 14 Ohm
Şekildeki seri RLC devresinin empedansını aşağıdaki formülle bulabiliriz :
_______________
Z = √ R2 + ( XL – XC )2
Verilen değerleri yerlerine koyarsak :
_________________
Z = √ (5x5) + ( 22 – 10 )2
_________________
= √ 25 + 144
___
= √169
169 sayısının karekökü
= 13 çıkacaktır
Doğru cevap ( c ) şıkkı olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------130 ) Gece boyunca İyonosferde kaç F tabakası bulunur?
a) 1
b) 2
c) 3
d) 4
Gündüz Güneş ışınlarının etkisi ile F1 ve F2 olarak iki bölüme ayrılan F tabakası gece
birleşerek tek bir tabaka F tabakası halini alır.
131 ) Bir amplifikatör devresinin girişindeki sinyal değeri 500 mW, çıkışındaki
sinyal değeri 50W ise bu devrenin güç kazancı kaç dB’dir?
a) 0,5 W
b) 5 dB
c) 20 dB
d) 100 dB
Hesabımızı dB’yi anlatan yazımı okuduğunuzu düşünerek şöyle yapabiliriz :
P2
dB = 10log10 ----- olduğunu biliyoruz.
P1
Çıkış değeri W olarak verildiğinden 500mW’ı Watt değerine çeviririz :
Buradan 500mW = 0,5 W olduğundan ,
50
Db= 10log10---------= 10log10 x 100 , 100 sayısının logaritması 2 dir.
0,5
Şimdi devrenin güç kazancını bulalım
: 10 x 2 = 20 dB olacaktır.
Doğru cevap ( c ) şıkkı olacaktır.Cevap anahtarında doğru cevap (d) olarak
verilmiştir ancak bu yanlıştır..Dikkatinize sunarım..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------132 ) Bir bobinin değeri 100mH’ dir.Bu bobin 220V gerilim altında 50Hz’ lik bir
frekansta ne kadar reaktans gösterir.(pi=3)
a) 10 ohm
b) 20 ohm
c) 30 ohm
d) 50 ohm.
Endüktif reaktans formülü şöyledir : XL = 2лfL
L’nin değeri Henry olduğundan
100mH’yi Henry değerine çevirelim: 100mH = 0,1 H olur..
Pi sayısı 3 olarak verilmiş.Frekansımız 50 Hertz olduğundan
verilenleri yerine koyalım .
XL = 2 x 3(pi) x 50 Hz x 0,1H = 30 ohm.
Doğru cevap ( c) şıkkı olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------133 ) Aşağıdaki şekilde görülen devre MOSFET mikser devresidir.
Bu devrede L1 ve C1 ‘ in ayarı ile aşağıdakilerden hangisi ayarlanır?
a)
b)
c)
d)
RF sinyal frekansı
Ara frekansı (IF)
Osilatör frekansı
Hayal frekansı
Görüldüğü gibi mosfet transistörün çıkışındaki devre bir paralel rezonans devresidir.
Ayni zamanda bir ara frekans (IF) transformatör devresinin içinde birinci sargı
olarak yer almaktadır.Yani L1 ve C1 in ayarı ara frekans devresinin IF frekansına
ayarı demektir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------134 ) Aşağıdakilerden hangisi bir Genlik Modülasyonlu ( AM ) verici katlarından
değildir.
a)
b)
c)
d)
Osilatör katı
Modülatör katı
RF Amp. Katı
Linear Amp. Katı
Osilatör katı, Modülatör katı, RF amplifikatör katı Genlik modülasyonlu bir vericinin
katlarındandır.Ancak Linear Amp. Katı genlik modülasyonun da yoktur.
Doğru cevap (d) şıkkı olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
135 ) Aşağıdaki şekilde görülen filtre devresi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Alçak geçiren filtre
c) Yüksek geçiren filtre
b) Band geçiren filtre
d) Aktif filtredir
Daha önceki filtre sorularında da söylediğimiz gibi bir filtrenin üst geçiş yolunda iki
kapasitör varsa bu bir yüksek geçiren ( High pass) filtredir.
Doğru cevap c) şıkkıdır..
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------136 ) Zener diyodun kullanılmasının ana amacı nedir?
a) RF deteksiyonu
c) Gürültüyü azaltma
b) Kazanç elde etme
d) Sabit gerilim elde etme
Çoğumuzun bildiği gibi Zener diyotlar genellikle takat kaynağı devrelerinde sabit
gerilim elde etmek için kullanılmaktadır.
Doğru cevap d) şıkkı olacaktır..
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------137 ) Varaktör diyot :
a)
b)
c)
d)
Değişken voltaj değerleri ile kapasite değerini değiştiren diyotdur.
Voltaj regülatör devrelerinde kullanılır.
Osilatör akımı kararlığını sağlamak için kullanılır.
Üç yönlü olup kontrol devrelerinde kullanılır.
Varaktör diyotlar uygulanan voltaja göre kapasitif değeri değişen tip diyotlardır.Bu
özellikleri sebebiyle genellikle FM modülasyonu gerektiren devrelerde
kullanılırlar.Bir osilatör devresine bir varaktör diyot koyarak
diyota uygulanacak ses frekans voltajı ile varaktör diyotun kapasitif değerini
değiştirerek devrenin osilasyon frekansını değiştirebilirsiniz.Bu olay FM
modülasyonunun temelidir.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------138 ) Silisyumdan yapılmış bir bir transistör devresinde “Beyz-Emiter”
Gerilim değeri nedir?
a) 0,2 V
b) 0,7 V
c) 0,5 V
d) 1 V
Silisyum transistörlerde beyz-emitör gerilimi genellikle 0,7 volttur.
Doğru cevap b) şıkkı olacaktır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
139 ) Aşağıdakilerden hangileri transistorün elemanlarıdır?
I – Emiter
II- Gate
III- Kollektör
IV- Konnektör
V – Beyz
VI- Osilatör
a) I-III-V
b) I-II-IV
c) II-VI
d) II-III-V
Sıralamaya bakalım : Emiter-Kollektör-Beyz bir transistörün elemanlarıdır.
Bu durumda I-III-V sıralaması doğru cevap olacaktır.
140) Elektronik devrelerde “Phase Locked Loop “ devresi hangi amaçla kullanılır?
a)
b)
c)
d)
Dengeli modülatör
Frekans sentezleme
Faz sınırlayıcı
Demodülatör
PLL devreleri birçok cihazda özellikle de kullandığımız telsiz cihazlarında Frekansları
sentezleme için kullanılmaktadır.
www.radyoamatorleri.com
Soru ve Cevaplar: Özhan Önder TA3BQ
89,90,118,122 Soruların Cevapları: Osman Güler TA2CMC
Arkadaşlara verdikleri emekten dolayı teşekkür ederiz….

TEKNİK SORULAR ÇÖZÜMLÜ 175 Soru

Transkript

Benzer belgeler

Ohm kanunun doğrulanması

Z-MATCH TUNER

2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 1. MERKEZİ ORTAK SINAVI

Elektrik Devre Temelleri

11 - E-Kitap - AkademikPort

ultraprobe® 2000

GM360: Çok Amaçlı Telsiz