Cebimizdeki Gizli Casus! Prof. Dr. Hasan AMCA Doğu Akdeniz

Cebimizdeki Gizli Casus!
Prof. Dr. Hasan AMCA
Doğu Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı
“Büyük Biraderiniz Sizi İzliyor” isimli romanı duymuşunuzdur. Büyük Birader (Big Brother),
George Orwell’in 1984 isimli romanındaki kurgusal karakter. O, halkı üzerinde tam bir
hakimiyet sağlayan totaliter rejimle yönetilen bir ülke olan Okyanusya’nın esrarengiz diktatörü.
Orwell’in betimlediği toplumda herkes otoriteler tarafından tam anlamıyla, kameralarla
donatılmış bir dünya ve tele-ekran sistemleriyle gözetim altında tutuluyor. Bu durum insanlara,
ülkedeki propaganda sisteminin özlü gerçeği olan, “Büyük Birader Sizi İzliyor” sözcesiyle
sürekli bir şekilde hatırlatılmaktadır. “Büyük Birader” deyimi, 1984 filminin yayınlandığı
günden beri, ülke yönetimlerinin devlet gücünü kötüye kullanarak sivil özgürlüklerin
kısıtlamasını simgeleyen bir deyim olarak literatüre girmiştir. İnsan yaşamını kolaylaştırmak ve
daha anlamlı kılmak için geliştirilen teknoloji, gerçekten sadece yaşamımızı kolaylaştırıp daha
anlamlı mı kılıyor? Yoksa “Büyük Birader Sizi İzliyor” filmindeki gibi 24 saat izlendiğimiz ve
özel hayatımızın kalmadığı, özgürlüğümüzün kısıtlandığı bir yaşam tarzı mı yaratılıyor? Konuya
biraz daha detaylı bir göz atıp, günlük yaşantımızdan örneklerle açıklık getirmeye çalışalım.
İnternet Üzerindeki Trafik İnternet Servis Sağlayıcınızın Yüzde Yüz Kontrolü Altındadır
Hangi web sitelerini ziyaret ettiğiniz, kimlerle e-mail alışverişi yaptığınız, izlediğiniz filimler,
indirdiğiniz şarkılar, hepsi teknisyenlerin kolaylıkla ulaşabileceği mesafede bilgiler. Yani,
İnternet Servis Sağlayıcınız ayni zamanda sizin sırdaşınız oluyor. Güvenmek isteseniz de
istemeseniz de. Bilgisayarınız dünyada sadece size ait olan bir İnternet Protokol (IP) adresi ile
İnternet Servis Sağlayıcınız aracılığıyla İnternete bağlanıyor ve her gönderdiğiniz e-mail veya
anlık mesajın sizin bilgisayarınızdan kaynaklandığı kesin olarak tespit edilebiliyor. Birisini
rahatsız eden bir e-mail gönderirseniz, polise başvurulduğu takdirde muhakkak kimin tarafından
gönderildiği tespit edilebilir. Bu kadar yakından ve sürekli gözlendiğimiz bilinince, güvenli
İnternet denen konunun şu an gündemdeki en önemli teknoloji konusu oluşunun rastgele olan bir
olay olmadığını daha iyi anlarız. Aydın kişiler bu konuda ciddi bir rahatsızlık içerisindedirler.
Özellikle de devlet otoritelerinin veya özel sektörün size ait bilgileri nasıl kullanacakları
konusunda emin olmadığınız zamanlar.
Cep Telefonu Görüşmelerimiz Yüzde Yüz Mobil Telefon Operatörlerinin Kontrolü Altında
Cep telefonunuz açık olduğu müddetçe, dünyanın neresine giderseniz gidin mobil sistem sizi
takip eder ve herhangi bir aranmanız olduğunda, görüşmenizin gerçekleştirilmesini sağlar. Bunu
yapabilmek için de cep telefonunuz, her 1.2 saniyede bir çevresine küçük bir sinyal paketi
gönderir, kapsama alanındaki baz istasyonlarının tümü bu pakete cevap verirler. Bu sayede, hem
cep telefonu hem de baz istasyonları iletişim kalitesinin en iyi hangi baz istasyonu ile olduğunu
sürekli bir şekilde günceller ve cep telefonunuzun o istasyon ile bağlantılı kalmasını sağlarlar.
Cep telefonunuz bir baz istasyonu ile bağlantıyı muhafaza ederken, 6 tane baz istasyonu ile de
sinyal şiddetini kontrol etmek için “flört” eder. Bu sistemin çalışması açısından çok önemli
olduğu halde, güvenlik açısından bir zafiyet yaratabilir. Çünkü, sizin nerede ve kimlerle
olduğunuz bilgileri bazı kişiler için çok değerli olabilir. Örneğin, 4 arkadaş felekten bir gece
çalacaksınız, bir restorana gidiyorsunuz, hele bir de önemli kişilerseniz, cep telefonlarınızın
çıkardığı sinyallerden toplantıda kimlerin olduğu tespit edilebilir. Bu da, sizin kişisel hayatınız
açısından önemli sorunlara sebep olabilir.
Bazı kişiler, cep telefonunuz kapalı olsa da izleniyorsunuz diye inanıyorlar. Bu aslında pek
mümkün değil. Çünkü cep telefonunuz kapalı olduğunda, her 1.2 saniyede bir etrafa yaydığı
sinyaller de kesilir. Bu durumda baz istasyonlarının sizi takip etmesi fiziksel olarak mümkün
değildir. Buradan elde edilecek tek bilgi, cep telefonunuzun kapanmadan önce hangi baz
istasyonunun kapsama alanında olduğu bilgisidir. Ama cep telefonunuzu kapatarak izinizi
kesinlikle kaybettirebilirsiniz ve böylece sizi kimse takip edemez.
Trafikte Arabamız Radarların Kontrolü Altında
Trafik kameraları kesinlikle hız tespiti için konmuştur. Bu konuda paranoya olmaya gerek yok.
Ama bu kamera sistemi sizin plakanızı gördüğü anda merkeze bildiremez diye bir kaide de yok.
Yani, gerekli hallerde araç plakası veya araç şekli ve renk takibi de yapabilir. Önemli olan bu
bilgilerin kimler tarafından nasıl kullanılabildiğidir.
Güvenlik Kamera Sistemi
Girne Kapısı’ndan Saray Hotel’e doğru yürürseniz, kesintisiz olarak güvenlik kameraları
tarafından takip edileceksiniz. Elimizde kesin böyle bir bilgi yok ama muhtemelen bu
memleketin bir ferdi olarak böyle bir sistemin olduğunu düşünüyorum. Bu tip bir sistem
tamamen bizim güvenli olarak seyahat etmemizi sağlamak için kurulmuştur. Fakat yine de bazı
bilgilerin ekonomik değeri çok büyük olabilir ve bu bilgileri paraya dönüştürmek bazı
teknisyenler veya yetkililer için çok cazip olabilir.
Mobese Kamera Sistemi
Adına güvenlik takip sistemi diyerek tüm yerleşim yerleri kamera sistemleriyle donatılmış, adım
atsanız izlendiğiniz yetmezmiş gibi bir de kameranın bağlandığı boğum (node) adresi birilerine
veriliyor, sürekli bir şekilde internetten de izleniyorsunuz. Kurum yöneticileri oturdukları yerden
personelin tüm hareketlerini izlemeyi pek severler ama çoğu zaman personel bunun farkında
değildir. İşte o zaman bir insan hakları ihlali yaparsınız diye düşünüyorum. Çünkü, bir kişi sizin
personeliniz de olsa kişisel bir hayatı vardır ve yalnız olduğunu düşündüğünde yapacağı
hareketler, birileri ile birlikte olduğu zamankilerden farklı olacaktır.
Süpermarket Güvenlik Kamera Sistemleri
Süpermarkete gidiyorsunuz, kredi kartınızın PİN kodunu girmeye çalışırsınız, teknolojiyi takip
edenler bilir ki tuşlara dokunuşunuz seri olarak kameralar tarafından kayıt ediliyor. Bu normal
şartlarda çok önemli bir sorun değilmiş gibi görünse de, süpermarket gibi yerlerin internet
sunucularının çok iyi korunmadığını ve bu kayıtlara market dışından kolaylıkla ulaşılabileceğini
bildiğinizde, sorunun oldukça büyüyebileceğini tahmin edebilirsiniz. Bir de tabii ki kredi
kartınızı kullandığınız bankamatikler aracılığı ile dünya çağında adım adım takip edilmeniz var
ki takip edilmekten korkacak bir şeyiniz olmadığı halde bu durum sizi rahatsız edebilir.
Truva Atı
Bilgisayarınıza Truva Atı (Trojan Horse) denen bir program yükleniyor ve bilgisayar
ekranınızdaki tüm işlemler başka bir bilgisayar ekranında da izleniyor. Her ne kadar bilinçli
olsanız da sizi bu tuzağa düşürmek için her yol deneniyor, bir gün zayıf anınıza denk geldiğinde
farkında bile olmadan size gönderilen dosyayı çalıştırırsınız ve program yüklenir. Bu tip
programlar aslında İnternet ortamında çocuğunuzu uzaktan takip etmeniz için üretilmiş faydalı
programlardır. Fakat yine her konuda olduğu gibi istismar veya yanlış kullanım söz konusu
olduğunda sonuç çok kötü olabilir. Ben şahsen bu konular hakkında bilgi sahibi olduğun ve
gelişmeleri takip ettiğim halde, bilgisayar sistem sorumlusundan bilgisayarımda genel bir virüs
taraması yapması ve temizlemesi için yardım istediğimde, bilgisayarımda birçok casus program
çalıştığına sıkça rastlarım. Belki de bunlar tamamen masum programlardır, belki de değildir!
Mikro Alıcı-Verici Sistemleri
Facebook sayfanızdan hakkınızdaki detaylar öğreniliyor, yine sizin sayfanızdaki arkadaş
gurubundan birisiymiş gibi birisi size bir hediye gönderiyor. Veya, size “Bir Milyonuncu
Ziyaretçimizsiniz” diye hiç bilmediğiniz birileri tarafından ama size çok mantıklı gelen bir
USB+Lazer Pointer+Kalem hediye ediliyor. Siz farkına bile varmadan her konuşmanız küçücük
bir verici tarafından 500 metre mesafedeki bir cihaza gönderiliyor; üstelik çok pil harcayan bu
cihazın pilini değiştirme işini de siz sırf lazer pointeriniz çalışsın diye gönüllü olarak
değiştiriyorsunuz.
Paranoyak olmaya gerek yok ama, yine de bu bilgiler kulağınızın arkasında dursun. Bir gün
işinize yarayabilir!