Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf

HAZIRLAYAN: MUSTAFA AKGÜL
ÜYELER: MUSTAFA BULUT,
FATİH ATMACA, GÖZDE DURMAZ
BİLGİSAYAR DERSİ1-YRD. DOC. DR. NURAY GEDİK
2012
Anlam Bakımından Anlatım
Bozuklukları 8.Sınıf
EGİTİYORUZ BİZ ÜYELERİNCE
HAZIRLANAN ANLAM BAKIMINDAN
ANLATIM BOZUKLUKLARI KONUSU
ÇEŞİTLİ KAYNAKLAR ARAŞTIRILIP
8.SINIF DÜZEYİNDE ELE
ALINMIŞTIR. KONU AYRICA MİNİK
TESTLERLE DESTEKLENMİŞTİR.
07.12.2012
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
İçindekiler
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................. 2
1.Birinci kısım ...................................................................................................................................... 3
1.1.Gereksiz Sözcük Kullanma ............................................................................................................. 4
1.2.Sözcükleri birbiriyle karıştırma ...................................................................................................... 5
1.3.Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma ............................................................................................. 6
1.4.Sözcüğün Yapısındaki Yanlışlık....................................................................................................... 6
1.5.Yerinde Kullanılmayan Sözcük veya Öğeler ................................................................................... 7
1.6. Testler ........................................................................................................................................... 8
KAYNAKÇA ......................................................................................................................................... 11
1
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
ÖNSÖZ
Türkçe dersini hem anlama,hem kavrama ve özelliklede dil bilgisi konularında net
bilgilerin öğrenilmesinde anlatım bozukluğu konusu çok önemli bir konuma ve düzeye
sahiptir. Paragraf sorularında ve bu soruların sağlıklı bir şekilde sonuca ulaştırılmasında
okumanın ve anlamanın önemli olduğu kadar cümlelerde kullanılan kelimelerin de yerli
yerinde kullanılması gerekmektedir. Anlatım bozukluğu Türkçe dil bilgisinde 2 kısımdan
incelenmektedir. Bunlardan ilki anlam bakımından anlatım bozukluğudur; ikincisi ise dil bilgisi
bakımından anlatım bozukluğudur. Biz bu bölümde anlatım bozukluklarından ilki olan anlam
bakımından anlatım bozukluklarının birinci kısmını inceleyeceğiz.
2
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
1.Birinci kısım
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM
BOZUKLUKLARI
Gereksiz Sözcük Kullanma
Sözcükleri birbiriyle
karıştırma
Sözcüğün
Yapısındaki Yanlışlık
Sözcükleri
Yanlış Anlamda
Kullanma
Yerinde
Kullanılmayan
Sözcük veya Öğeler
I
I
Anlam bakımından anlatım bozuklukları ilk etapta 5 basamakta incelenmiş olup sınavlarda sıkça soru gelen bir
bölümdür.
3
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
1.1.Gereksiz Sözcük Kullanma
Bir cümlede anlamları aynı olan veya anlamca biri diğerini içeren sözcüklerin birlikte
kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
*Kulağıma eğilerek alçak sesle bir şeyler fısıldadı.
*Bu yol yaya yürümekle bitecek gibi değil.
*Onlar da beş yıldır karşılıklı mektuplaşıyorlar.
*Geçmişteki hatıralardan bir şikâyetim yok
*Ülkemizin sorunları bitmiyor, tükenmiyor
*O günleri daha henüz dün gibi hatırlıyorum
*Bu gece ısı sıfırın altında eksi beş derece olacak.
*Gülmesinin nedeni bugün iyi bir haber almasındandır.
*Onunla ilk tanışmamızı unutamam.
*Dün gece uyurken gördüğü rüyayı anlattı.
*Sanki dalgasız bir deniz gibiydi yüzü.
*Sana söyleyeceğim bu gizli sırlarımı kimseye söyleme.
*Yaptıklarını kendi ağzıyla itiraf etti.
*Havada beyaz kar taneleri uçuşuyor.
*Bu iş yerinde aşağı yukarı üç dört yıldan beri çalışıyorum.
*Sınav yaklaştıkça öğrencilerin heyecanı gittikçe artıyor.
*Galiba başka çaresi de yok gibi görünüyor.
*Sınıfın boyu en kısa öğrencisini arkaya oturtmuşsun.
*Yaşlı adam söz almak için oturduğu yerden ayağa kalktı.
*Dosyadaki mevcut belgelerden anlaşılıyor ki bu iş uzun sürecek.
*Artık bundan sonra oraya gitmene gerek kalmadı.
*İki kardeşten en küçüğü okula gitmiyordu.
*Bu saatte oraya yalnız gidemem; seninle birlikte gitmek istiyorum.
*İşte seninle bu yüzden dolayı konuşmak istemiyorum.
*Niçin böyle yüksek sesle bağırıyorsun ki?
4
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
*Biz onlara iki günde bir, gün aşırı giderdik.
*Yorulmamıza rağmen basamaklardan yukarı hızlı hızlı çıkıyorduk.
*Türkçede Arapça ve Farsça dillerinden gelmiş sözcükler vardır.
*Böyle havalarda eve bir tane bile ekmek götürmeyi unutur.
*Kadın küçük çocuğa yaklaşarak senden büyük ağabeyin var mı diye sordu.
*Yarınki toplantıda ülkenin ekonomik ve iktisadi problemleri tartışılacak.
1.2.Sözcükleri birbiriyle karıştırma
Anlamları veya yazılışları çok benzer olan sözcüklerin karıştırılması cümlenin anlam
bütünlüğünü bozar.
*Geri kalmışlık Türkiye'ye özel bir durum değil.
*Bu binalar gerçekten çok yaklaşık yapılmış.
*Size birazdan düğün resimlerini göstereceğim.
*Bir öğrenci sınıfta kalmışsa onun sınıfı geçmesini güçlendiren nedenleri araştırmak gerekir.
*Bizden son öğretim durumunu gösteren bir belge istedi.
*Vatandaşlarımız arasında din, dil, ırk ayrıntısı yapılamaz.
*Bazı öğrenciler derste çok çekimserdir.
*Uzun saçlı bir genç geldi, kendini bize tanıştırdı.
*Vezüv etken bir yanardağdır.
*Deterjandan elleri tahrip oldu.
*Bu bölgenin kendine özgün gelenekleri vardır.
*Camdan yankılanan ışık gözlerimi kamaştırdı.
*Yazarın on dördüncü kitabı da yayınlandı.
*Belediyeler sık sık güz etkenlikleri yapıyor.
*Çocukların birbirleriyle uygunluk içinde olmaları çok güzel.
*Bu iki olay arasında hiçbir ayrıcalık yok.
*Fiyatlar çok pahalı olduğu için satışlar çok durgun.
*Kar yolu kapadığı için geçit servis yolundan sağlanıyordu.
5
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
1.3.Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma
Sözcük anlamlarına uygun yerde kullanılmadığı zaman ya da yanlış anlama gelecek
şekilde kullanıldığında anlatım bozukluğu doğar.
*Bu onların bolluğa düştükleri zaman bile savurganlık etmelerine yol açar.
*Şimdi size yarın yayınlanacak programlardan bazılarını hatırlatıyoruz.
*Bence sizin bu sınavı kaybetme şansınız hiç yok.
*Alınan bunca borç Türkiye'nin Avrupa'ya bağımlı olmasını sağladı.
*Bugün dünyanın yüz kırk ülkesinde cüzamlılar günü kutlanıyor.
*Bu yıl babamın yüzünden sınıfı geçtim.
*Annesi iyi çorap dokurdu.
*Ektiğin fidanlar meyveye döndü.
*Her türlü girişimden çekinmeyen biriydi.
*Aldıkları para mutluluklarına yol açtı.
*Cumhuriyet 1923 tarihinde ilan edildi.
*Ben 21 Mart 1978 yılında doğmuşum.
*Uzun bir ders yılı daha tamamlanmak üzere tatil iyice yanaştı.
*Tırnakların bir hayli büyümüş.
*Dünden itibaren yağmur yağıyor
*Adamın başına silahı dayayarak cebindeki parayı çalmışlar.
*Bize yapılacak her türlü baskı bizi yolumuzdan alıkoyamayacaktır.
*Bu gençleri azımsamak, onların başarılı olacaklarına inanmamak doğru değil.
1.4.Sözcüğün Yapısındaki Yanlışlık
Bir sözcük dilbilgisi kurallarına aykırı türetilirse anlatım bozukluğu doğar.
*Mehmet Efendi on beş yıldır bakkalcılık yapıyor.
*Yiyecekleri kokturmuşsun.
*Bölgevi sorunlar artıyor.
6
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
*Her şeyi pahalılandırmışsınız.
*Bilinçleşmenin gerçekleşmesini eğitim sağlayacaktır.
*Dilimizi çirkinletmeyelim.
*Sizce bu kişi kaçtı mı kaçtırıldı mı?
1.5.Yerinde Kullanılmayan Sözcük veya Öğeler
Bir sözcüğün cümlenin akışına veya anlamına uygun yerde kullanılmaması anlatım
bozukluğuna yol açar.
*Hakan çok iyi futbolcu ama fazla topla oynuyor.
*Bu çocuk seneye yüksek inşaat mühendisi olacak.
*Eski Adana milletvekillerinden biri daha ölmüş.
*Günde kırk kere limonlu salatalık turşusu satan dükkâna uğrardı.
*Cesetler çok denizde kaldığından çürümüş.
*Burada her Allah'ın günü kaza oluyor.
*Başbakan Çin'e bu yılın sekizinci büyük gezisini yapıyor.
*Değil bir lokma ekmek bir tabak yemek yine bulamaz.
*Bakanımız bir hafta içinde petrol üreten ülkeleri gezecek.
*Ağrısız kulak delinir.
*Atatürk'ün 119.doğum yılı törenle kutlanmıştı.
*Bu yemek fazla dışarıda kaldığı için bozulmuş.
7
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
*THY'ye ait 158 yolcunun bulunduğu uçak denize düşmüş
1.6. Testler
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) İngiltere'de atlı ve trafik polisleri büyük bir kazayı önlemiş.
B) Kartal, havada uçarken yerdeki fareyi bile görürmüş.
C) Bu şair, sanırım 14. yüzyılda yaşamış olmalı.
D) Türk sineması son yıllarda yükselişe geçti.
2. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Alma mazlumun ahini, çıkar aheste aheste.
B) Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur.
C) Duvarı nem, insanı gam yıkar.
D) Dost ile ye iç; alışveriş etme.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "nesne" eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım
bozukluğu vardır?
8
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
A) Yazarın başarısı, anlatımda aranmalıdır.
B) Sanat eseri, dönemine ışık tutmalı ve aydınlatmalı.
C) Hayatın güzelliği, güçlüklerle karşılaşınca anlaşılır.
D) Sanatçı, kitabının satış rekoru kırması üzerine ödül aldı.
4. "Her sorun mutlaka ardından yeni sorunlar getirebilir." Bu cümledeki anlatım
bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gereksiz sözcük kullanılması
B) Tamlama yanlışlığı
C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
D) Anlamca çelişen sözcüklerin kullanılması
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük gereksiz kullanılmıştır?
A) Boş gezmektense bedava çalışmak daha iyi.
B) Ülkemizin genç nüfusa sahip olması geleceğimiz için güvencedir.
C) Kardeşim birkaç gün önce arkadaşlarıyla birlikte tatile gitti.
D) Senin iyiliklerini hiçbir zaman unutmayacağız.
6. "Bazı ölü sayılan diller de var." Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için
aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) "sayılan" yerine "sanılan" sözcüğü getirilmeli
B) "de" bağlacı atılmalı
C) "bazı" sözcüğü "diller" sözcüğünden önce getirilmeli
D) "ölü" sözcüğü yerine "unutulan" sözcüğü getirilmeli
7. "İnsan dışındaki varlıklar özne olduklarında, yüklem tekil olur." Aşağıdaki cümlelerin
hangisinde bu kurala uymamaktankaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
9
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
7 Aralık 2012
A) İşler bir türlü iyi gitmiyor.
B) Balıklar, kirlilikten dolayı kıyıya vurmuşlar.
C) Havanın ağarmasıyla güller açmaya başlar.
D) Böcekler doğayı temizler.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış anlamda kullanılması anlatım bozukluğuna neden olmuştur?
A) Öğretmen sınıfta etken olmalıdır.
B) Öğrenimini Avrupa'da sürdürüyor.
C) Her yıl onlarca böcek türü yok oluyor.
D) İyi yetişmemiş bir gençlik, gelecek için kötü haberdir.
9. Devrik ve soru cümlesi günlük hayatta çok kullanılır. Bu cümledeki anlatım bozukluğunun
benzeri aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Sebze ve meyve sağlık için faydalıdır.
B) Sirke ve limon suyunu sofradan eksik etmezdi.
C) Yemekten hemen sonra yatmak iyi değildir.
D) Yemekten ve uyandıktan sonra mutlaka diş fırçalayınız.
10.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) Akşamları çayı ben, yemeği o hazırlıyor.
B) Ben akşam onlara gider, bu konuyu onunla tartışırız.
C) Her yolda kalan insana yardım edilir mi?
D) Anadolu insanını sıkıntılar yıldırmamış, olgunlaştırmıştı.
10
Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları 8.Sınıf
Cevaplar: 1-D 2-A 3-B 4-D 5-C 6-C 7-B 8-A 9-B 10-D
KAYNAKÇA
www.turkceciler.net. (2012, aralık 07). www.turkceciler.net. adresinden alınmıştır
11
7 Aralık 2012