Kültürler Arası Diyalogda Mahalli Sporlar

Kültürler Arası Diyalogda Mahalli Sporlar

1041
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Kültürler Arası Diyalogda Mahalli Sporlar
Mutlu ÖNER, MEB Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesi, Mimarsinan mh murat cd no:2 38000
Kocasinan KAYSERİ [email protected]
Mete SİPAHİOĞLU,MEB Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesi, , Mimarsinan mh murat cd no:2
38000 Kocasinan KAYSERİ [email protected]
Özet
Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesi, Türkiye’de faaliyet gösteren çok uluslu ilk
ve tek orta öğretim kurumudur. Okulda dünyanın 34 farklı ülkesinden gelen öğrenciler
eğitim-öğretim görmektedir. Okulun çok kültürlü bir yapıya sahip olması, çevre
imkânlarının da kısıtlı olması nedeniyle; spor öğrenicilerin boş zamanlarını
değerlendirdikleri birinci etkinlik olmaktadır. Bu çalışmanın amacı; farklı kültürlere ait
mahalli sporların tanıtılmasıyla; öğrencilerin başka kültürlere ait değerlere saygı
duyması, hoşgörülü olması ve paylaşma duygusu kazanarak, sporun kaynaştırıcı
etkisiyle dostluk ve kardeşlik köprüleri inşa ederek kültürler arası diyalogun
kurulmasıdır. Böylece bütün dünya okullarda sportif uzlaşı ile ortak bir spor kültürü ve
müfredatı oluşturarak öğrencilere sporun kaynaştırıcı etkisiyle dostluk ve kardeşlik
içerisinde, ortak bir yaklaşımla işbirliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kültürler arası diyalog, mahalli sporlar.
GİRİŞ
Kültür, insanların fiziksel ve toplumsal çevrelerine uyum sağlayabilmeleri için yaratıkları maddi
ve manevi eserlerin tümüdür (Tezcan, 1993). Diğer bir tanımla kültür, bir insan topluluğundan
beklenilen davranışları tayin eden rolleri oluşturan, düzenlenmiş davranışlar, düşünceler ve duyuşlar
bütünüdür (Duvergen, 2004). Kültür; bilgiyi, inancı, sanat ve ahlakı, örf ve adetleri kişinin içinde
yaşadığı toplumun bir üyesi olması nedeniyle kazandığı değer, yetenek ve alışkanlıkları içine alan
karmaşık bir bütün olarak da tanımlanmaktadır (Erdoğan, 1997). Sosyal sınıf, din, dil ve etnik köken
gibi farklılıklar kişiler arası etkileşimde toplumun temel özellikleridir. Bireylerin bu farklılıklar konusunda
erken yaşlarda eğitilmesinin, onların gelecekte küresel toplumun etkili birer üyesi olarak yetişmelerinde
yararlı olacağı düşünülmektedir. Sözü edilen ayrılıklar, toplumların kutuplaşmasına, insanların
birbirleriyle etkileşimlerinin kesilmesine ve toplumdan uzaklaşmalarına neden olmaktadır (Gay, 1994).
Günümüzde bilgi, teknoloji ve ulaşım alanındaki hızlı gelişmeler ülkeler arasındaki sınırları
kaldırmıştır. Böylece çok kültürlü toplum yapısı, insanların, kültürlerin birbirlerini tanımalarını, etkileşim
içerisinde olmalarını ve etkileşimleri sonucunda olumlu kazanımlar edinilmesini zorunlu hale getirmiştir
(Çırık, 2008).
Kendi kültürünü bilen birey, karşılaştığı diğer kültürleri değerlendirirken zorlanmaz. Birey her
iki kültür arasındaki benzer veya ortak noktalar aracılığıyla, egemen kültüre ait öğeleri daha kolay
algılayıp yorumlayabilir. Kendi kültürel değerlerini yeterince tanımayan birey, yeni bir kültürlenme
sürecinin etkisinde kalarak kendi kültürüyle ilgili yeni değer yargıları geliştirmeye başlayabilir (Çakır,
2003). Farklı kültürleri bir arada bulunduğu ortamlarda, bireylerin gelişimine destek olabilmek ve
onların çoklu bakış açıları kazanabilmelerini sağlamak için, çok kültürlü eğitim uygulamalarına ihtiyaç
vardır. Çok kültürlü eğitim uygulaması, aynı zamanda, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasının da ön
koşulu olma özelliğini beraberinde getirmektedir (Çırık, 2008).
Çok kültürlü eğitim, öğrencilerin farklı kültürleri hoş karşılamalarının sağlanması için, öğrenme
ortamlarının farklılaştırılması üzerine odaklanmaktadır. Bunun için de öğretmenler, öğrencilerinin, kendi
kültürleri dışındaki bireylerin değerlerine saygı duymalarını, farklı kültürlerle ilgili ön yargılarını ortadan
kaldırmalarını ve farklılıkların insanlar için bir zenginlik olduğunu benimsemelerini sağlayacak öğrenme
ortamları yaratmalıdırlar (Çırık,2008). Yani okulda öğrencilerin din ve soy ayrımı gözetilmeksizin birlikte
1042
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
yaşama, çalışma ve oynama yönlerinden dolaysız yaşantılar kazanmasına önem veren eğitim
yaklaşımıdır (Oğuzkan,1993).
Çok kültürlü eğitimi temel alan öğrenme ortamlarında özellikle işbirlikli öğrenme yöntemi
önemli bir yer tutmaktadır. Günümüz toplumlarında bireylerden beklenen özelliklere bakıldığında ilk
sırada “takım ruhuna sahip olma” ve “takım çalışmalarında başarılı olma” bulunmaktadır. Bireylerin,
kişisel becerilerinden öte, takım halinde çalışma becerileri ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle, bireylerin
işbirlikli öğrenme gruplarında çalışmaları, onların gerçek yaşam koşullarında da takım arkadaşlarına
destek olabilmelerini ve başarının beraberce elde edilmesini sağlayacaktır (Fer ve Çırık,2007). İşbirlikli
öğrenme gruplarında bireyler, birbirlerinin olumlu ve olumsuz yönlerini kabul edeceklerdir. İşbirlikçi
öğrenme metodunun en güzel uygulamaları hiç şüphesiz sportif faaliyetlerde ortaya çıkmaktadır.
Spor ise evrensel kültürün bir parçası olup dünyada dil, din, cinsiyet, ırk, insan farkı
gözetmeksizin dünya barışına katkı sağlayan bir etkinliktir. Spor insan bedenini fiziki yönüyle geliştirdiği
gibi oyunlar, hareketler, yarışmalar vasıtasıyla aynı zamanda insanın karakterini, egosunu, davranış
niteliğini, psikolojik durumunu belirleyen çok yönlü bir bilim dalıdır. Sporun temeli birlik ve beraberliğe,
kardeşliğe ve dostluğa dayanan bir toplumsal etkinliktir. Bu nedenle sporun özünde sosyolojik olarak
kültürel yani sosyal bir kaynaşma vardır. Spor bireyin dinamik sosyal çevrelere katılımı sağlayan bir
sosyal etkinlik olması özelliğinden dolayı kişinin sosyalleşmesinde önemli bir role sahiptir.
Modern toplumlularda sporun çoğunlukla kollektif bir etkinlik olduğu göz önünde
bulundurulduğunda, sportif faaliyetler aracılığı ile spor ile ilgilenen bireyler değişik insan grupları ile
sosyal ilişkiye girmektedir. Spor, bireyin kendi dar dünyasından kurtularak başka ortamlarda, başka
kişilerden, inançlardan, düşüncelerden insanlar ile diyalog içinde bulunmasını, onlardan etkilenmesini
ve onları etkilemesini sağlamaktadır. Bu yönü ile sporun, yeni dostluklar kurulmasına, pekiştirilmesine
ve sosyal kaynaşmaya destek sağladığı söylene bilir. Spor sadece spor yapanlar değil izleyici kitleler
arasında da önemli bir sohbet ve muhabbet konusu oluşturmaktadır (Çaha, 1999). Başlangıçta kişisel
bir olgu olarak başlayan sportif faaliyetler, daha sonraları toplumsal bir nitelik kazanmasıyla daha geniş
kitlelere ulaşmayı başarmıştır (Küçük ve Acet, 2002).
Çok kültürlülük; kültürle kaynaşmış ve ondan beslenen farklılık ve kimliklerle, yani bir grup
insanın kendilerini ve dünyayı anlamakta, bireysel ve toplu yaşamlarını düzenlemekte kullandıkları
inançlar ve uygulamalar bütünüdür (Parekh, 2002).
Artık saf ulus toplumlardan bahsetmek gittikçe zor hale gelmektedir. Örneğin Belçika’nın
başkenti Brüksel’de yaklaşık 150 etnik grup birlikte yasamakta ve göçmenlerin tamamı toplam kent
nüfusunun % 30’unu oluşturmaktadır. Ayrıca Paris’te yaşanan azınlık isyanları ve bu isyanların neticesi
olarak azınlıkların dışlanması, olayları şiddete yönlendiren durumlardır. Esasen yaşanan tüm bu
olumsuzluklar “kültürlerarası” diyalog” kavramının ne denli önem teşkil ettiğini bize göstermektedir. Bu
sebepler Avrupa Komisyonu tarafından özümsenmiş olmalı ki 2008 yılını kültürlerarası diyalog yılı ilan
edilmiştir (Çalıkoğlu,2006).
“Eğitimde Kültürlerarası Diyalog” çalıştayında farklı kültürlerden çocukların birbirine anlayış
gösterebilmeleri, birbirlerinin farklılıklarına hoşgörü ile bakabilmeleri ve birlikte aynı ortamlarda eğitim
görüp, çalışabilmeleri için mutlaka müzik, spor, bilim gibi ortak çalışmalara katılmalarının sağlanması
gerektiğinin altı çizildi Kısacası kültürlerarası eğitim metodu olarak yaygın eğitim faaliyetlerinin
kullanılması ağırlık kazandı. (Çalıkoğlu,2006). Bu anlamda çok kültürlü ortamlarda insanları bir arada
tutan ortak değerlerin başında dini değerler ve spor gibi sosyal faaliyetlerin geldiğini söyleyebiliriz.
Bu çalışma ile öğrencilerin kendi kültürlerine ait değerleri tanıtmaları, boş zamanlarını verimli
kullanmaları, kötü alışkanlıklardan uzak durmaları, sosyal uyum problemi yaşamamaları, farklı
kültürlerle iletişim kurmaları, farklı kültürlere ait değerlere saygı duymaları, öğrenciler arasında
hoşgörü ve paylaşma duygusu geliştirip (Coşkun,1996), grup içerisinde toplumsal rol ve toplum
içerisinde liderlik özelliği kazanmaları, kötü alışkanlıklardan uzak durmaları, yabancı öğrenicilerin
Türkçe öğrenimlerine katkı sağlanmaları, kültürler arası çatışmanın önlenerek uzlaşı sağlanması, farklı
kültürlere ait spor dallarının Türk öğrencilere tanıtılarak öğrenciler arasında birlikte yaşama kültürü
oluşturmaları amaçlanmaktadır.
1043
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
PROBLEM
Kayseri Kocasinan Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesi Mili Eğitim Bakanlığı ve Türkiye
Diyanet Vakfı’nın ortak protokolü gereği Türk kültürünü tanıtarak, gönüllü elçiler ve din adamı
yetiştirmeyi amaçlayan, ülkemizdeki tek erkek ve yatılı çok uluslu okuldur. Okulda 34 ülkeden toplam
445 öğrenci bulunduğundan, doğal olarak, çok kültürlü bir ortam oluşmuştur. Aynı zamanda okul
içindeki çok kültürlülük, bireyler arasında iletişimde ve sosyal uyumda önemli problemlere neden
olmaktadır. Bunun tabi sonucu olarak da farklı kültürlerden gelen öğrencilerin evrensel, insani, medeni
ve milli yönlerinin gelişmesini sağlamak, sosyal uyumlarını gerçekleştirmek ve diğer öğrencilerle birlikte
yaşama kültürü oluşturmak çalışmamızın temelini oluşturmuştur.
YÖNTEM
Bu çalışmada, farklı zamanlarda farklı anket uyguları yapılarak elde edilen veriler grafik ve
tablolarla desteklenerek literatür bilgileri ışığında yorumlanmıştır. Bu çalışma kapsamında tespit edilen
oyunlar içerisinde rastgele seçilen Kriket, Takrow, Makhos, Şaşki, Gursay, Duvazda Buzağ ve Aşık
oyunları hedef oyun grubu olarak belirlendi. Belirlenen bu oyunlar Mustafa Germirli Anadolu İmam
Hatip Lisesi, Fatma Kemal Timuçin Anadolu Lisesi, Ahmet Erdem Anadolu Lisesi ve Özel Hisarcıklıoğlu
Fen Lisesi öğrencilerine ve okul personeline tanıtıldı. Yapılan çalışmaların sonucunda örneklem grubu
olarak her okuldan 60 kişi alındı ve Memnuniyet Analizi Anketi uygulandı.
Bu araştırmada, örneklem seçilirken küme örnekleme yöntemlerinden oransız küme örnekleme
kullanıldı. Evrende yer alan 650 öğrenciden 242’si, bahsi geçen okullardan alınacak şekilde planlama
yapıldı. Örneklemde yer alacak kişi sayıları Krejcie ve Morgan tarafından hazırlanmış olan evren
büyüklüğüne göre örneklem hazırlama tablosuna göre belirlenmiştir. (Krejcie ve Morgan,1970, 607–
610).
Kültürler arası diyalogun geliştirilmesi amacıyla yapılan bu çalışma için büyük bir maliyet ve iş
gücü gerekmemektedir. İhtiyaç duyulan malzeme ve araç-gereçlerin okulun maddi imkânları ve
sponsorlar tarafından karşılandı. Öğrencilerin kendi imkânlarıyla ülkelerinden getirdikleri kriket sopası
aslına uygun olarak yaptırıldı. Takrow oyununun tanıtımında kullanılan malzemeler (toplar) okulda
öğrenim gören Taylandlı öğrenciler tarafından ülkelerinden getirildi.
BULGULAR
Problemimizin ana nedeni olan çok kültürlü yapı içerisindeki iletişim eksiliğinin ana nedeninin
belirlenmesi için Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesinden 133 öğrenciye anket uygulandı.
Yapılan anket sonucunda öğrencilerin okul içerisinde sosyal etkinlik yapmak istedikleri ancak kendi
kültürlerindeki oyunlardan başka oyun bilmedikleri için diğer ülke öğrencilerinin de kendi oyunlarını
bilmemelerinden dolayı fazla sosyal, sportif ve kültürel faaliyet yapmak istemedikleri tespit edildi.
SORULAR
Okulda yeterli miktarda sportif faaliyet düzenlenmektedir.
İlgi duyduğum sportif faaliyet okulda yapma imkânım vardır.
Okulda kendi kültürüme ait mahalli sporları oynama imkânı
vardır.
Okulumuzda ilgi duyduğum kendi kültürüme ait mahalli sporlara
ait malzemeler vardır.
Okulumuzda kendi kültürüme ait mahalli sporlarda müsabakalar
yapılmaktadır.
Eğitici kulübü faaliyetlerinden kendi kültürüme ait değerleri
tanıtabilmekteyim.
Boş zamanlarımı spor yaparak değerlendirmekteyim.
Tablo 1: Anket Değerlendirme Sonuçları
YÜZDE (%)
% 50.20
% 46.90
% 48.60
% 43.70
% 42.70
% 43.70
% 63.70
1044
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Farklı kültürlere ait mahalli sporların kültürler arası diyaloga katkısını geliştirmek ve mevcut
durumu tespit etmek için bir “Ön Değerlendirme Çalışması” yapıldı. Yapılan ön değerlendirme
sonucuna göre 28 ülkeden 59 oyun tespit edildi. Farklı kültürlere ait oyunların sayısının fazla olması,
okulun ve çevrenin imkânlarının kısıtlı olması nedeniyle oyunlar sınırlandırılarak Tablo 2’de verildiği gibi
üç gruba ayrıldı.
EĞİTSEL
OYUNLAR
-ĞURSAY
-TOPDANDA
-COVDAR
-KLÂS
-DANA
-BOMBİLİBO
-İTUGRAM
-KIZ KAÇTI
-VATAN
KORUDU
-KOBARDİ
-DAVA
-DİCE
-LA DAİER
-AYIKULAĞI
-ÜLKE
-ÖRDEK
OYUNU
-KERAM
-CİNCİMİT
-MALAY
EĞLENCE
OYUNLAR
I
-HAN
-LUDO
-AŞIK
OYUNLARI
-NERT
-PİYANER
-TELEFON
-DOMİNO
KARAMBOL
SPORTİF OYUNLAR
BİREYSEL SPORLAR
TAKIM SPORLARI
ZİHİNSEL
MÜCADELE ZİHİNSEL
MÜCADELE
SPORLAR
SPORLARI
SPORLAR
SPORLARI
-DAVAZDA
-KOKŞİNKO
-KÖK BÖRÜ -TAKROW
-BUZAG
-TURNİG
-KÖK PAR
-LOD HUANG
-ŞAŞKİ
-KAZAK
-TOP
-ATEŞLİ TOP
-MAKUK
GÜREŞİ
-BUZKİŞİ
-TEVÜK
-MAG HOS
-BAYGİ
-ŞAPİTULLA
-MAG HİB
-AVDAR
-KASTİ
-HALMA
-SPAK
-DAMKA
-BURÇ
-KAPAN
-ÜÇGEN
-YILAN
-BARAGİTAR
-OWERA
Tablo 2: Farklı kültürlere ait mahalli sporların gruplandırılması
Okulda ve bölge okullarda her mahalli sporu tanıtmak amacıyla, bir rehber öğretmen ve
öğrencilerden tanıtım ekipleri kuruldu. Okulda öğrenciler tarafından kurulan bu tanıtım ekipleri mahalli
kıyafet ve motifleriyle rastgele seçilen Fatma Kemal Timuçin Anadolu Lisesi, Ahmet Erdem Anadolu
Lisesi ve Özel Hisarcıklıoğlu Fen Lisesi öğrencilerine ve okul personeline “Tanıtım Günleri” düzenledi.
Okullara yapılan bu tanıtım etkinliklerinde, öğrenci, öğretmen ve idarecilere faklı kültürlere ait mahalli
sporları tanıyıp tanımadıkları ve öğrenmek isteyip istemediklerine yönelik ikinci bir anket yapıldı.
Yapılan tanıtımlardan sonra okulda ve ziyarette bulunulan okullarda Şaşki, Davazda Buzağ,
Kriket, Takrow, Mag Hos ve Ğursay oyunlarının hiç tanınmadığı tespit edildi. Aşık Oyununun bölge
okullarında % 8.7 oranın da bilindiği tespit edildi (Grafik 3). Daha sonra adı geçen okullardaki
öğrencilere yukarıda belirtilen oyunları öğrenmek isteyip istemedikleri soruldu (Grafik 4) ve yapılan
çalışmalardan sonra Şaşki % 93.7 Ğursay % 79.1 Duvazda Buzağ % 77.2 Kriket 66.9 Aşık Oyunları %
58.2 Mak Hos % 92.9 Sepak Takrow % 72.8 oranında çevre okullara öğretildi (Tablo 3).
8,7
AŞIK OYUNU
BİLİYORUM
91,3
BİLMİYORUM
Grafik 3: Aşık Oyunu bilinme durumu
1045
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Aşık Oyununun bölge okullarında % 8.7 oranın da bilindiği tespit edildi. Diğer oyunlarla
karşılaştırıldığında bilinme durumu olan tek oyun olarak karşımıza çıkmaktadır.
250
ÖĞRENMEYİ İSTEME DURUMUNUN
228
226
KARŞILAŞTIRILMASI
191
186
200
150
100
12
50
49
54
160
80
138
102
14
0
ŞAŞKİ
ĞURSAY DUVAZDA KRİKET
AŞIK
BUZAĞ
OYUNU
ÖĞRENMEK İSTİYORUM
MAK HOS
Grafik 4: Farklı Kültürlere Ait Sporları Öğrenme İsteme Durumu
Tanıtım öncesinde adı geçen okullardaki öğrencilere yukarıda belirtilen oyunları öğrenmek
isteyip istemedikleri soruldu. Şaşki oyunu 250 öğrenciden 228’i tarafından, Gurşay 191’i tarafından,
Duvazda Buzağ 186’sı tarafından, Kriket 160’ı tarafından, Aşık oyunu 138’i tarafından, Makhos ise
226’sı tarafından öğrenilmek istenmiştir.
OKULUN ADI
OYUNUN ADI
FATMA KEMAL
TİMUÇİN
ANADOLU LİSESİ
AHMET ERDEM
ANADOLU
TİCARET LİSESİ
ÖZEL
HİSARCIKLIOĞLU
LİSESİ
M.GERMİLİ
ANDOLU İMAM
HATİP LİSESİ
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
AŞIK
GURSAY
KRİKET
TAKROW
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
AŞIK
GURSAY
KRİKET
TAKROW
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
AŞIK
GURSAY
KRİKET
TAKROW
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
AŞIK
GURSAY
KRİKET
TAKROW
BUZAĞ
BUZAĞ
BUZAĞ
BUZAĞ
OYUNU ÖĞRENDİNİZ Mİ?
EVET
55
53
45
58
50
40
52
53
48
45
56
51
49
45
50
53
52
54
50
45
48
47
56
54
59
58
55
51
%
91,7
88,3
75
96,7
83,3
66,7
86,7
88,3
80
75
93,3
85
81,7
75
83,3
88,3
86,7
90
83,3
75
80
78,3
93,3
90
98,3
96,7
91,7
85
Tablo 3: Okullardaki oyun öğrenme oranları
HAYIR
5
7
15
2
10
20
8
7
12
15
4
9
11
15
10
7
8
6
10
15
12
13
4
6
1
2
5
9
%
8,3
11,7
25
3,3
16,7
33,3
13,3
11,7
20
25
6,7
15
18,3
25
16,7
11,7
13,3
10
16,7
25
20
21,7
6,7
10
1,7
3,3
8,3
15
1046
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Yapılan çalışma sonucunda hedeflenen oyunların okullara göre öğrenme oranları Tablo 3’de bu
şekilde oluşmuştur.
ÖĞRENİLME DURUMU
60
60
55
54
53
45
50
44
43
40
30
17
15
20
7
6
5
10
16
0
0
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
BUZAĞ
AŞIK
GURSAY
ÖĞRENİLDİ
KRİKET
TAKROW
ÖĞRENİLMEDİ
FREKANS: 60
Grafik 5: Hedeflenen oyunların öğrenciler tarafından öğrenilme durumu
Buna göre en fazla öğrenilen oyunların Aşık Oyunu (% 100), Şaşki (% 91.70), Mag Hos (%
90.00), Takrow ( % 88.30), Davazda Buzağ ( % 75.00), Kriket (% 73.30) ve Ğursay ( %71.70)
şeklinde olduğu tespit edildi.
ÖĞRETİLME DURUMU
60
60
48
50
42
44
41
36
40
20
12
24
19
18
16
10
0
0
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
BUZAĞ
ÖĞRETİLDİ
AŞIK
GURSAY
KRİKET
TAKROW
ÖĞRETİLMEDİ
FREKANS: 60
Grafik 6: Hedeflenen oyunların öğrenciler tarafından diğer öğrencilere öğretilme durumu
Buna göre en fazla öğretilen oyun Aşık oyunu (%100), Mag Hos (%83,4), Şaşki (%75),
Takrow (%62,4), Duvazda Buzağ (%66,7), Gursay (% 68,3), Kriket(% 60)
1047
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
MEMNUNİYET ANALİZİ
100
58
56
50
4
60
46
14
2
0
59
47
45
15
13
1
0
ŞAŞKİ
MAG HOS
DAVAZDA
BUZAĞ
AŞIK
OYUNLARI
MEMNUN
ĞURSAY
KRİKET
TAKROW
MEMNUN DEĞİL
FREKANS: 60
Grafik 7: Branşlara göre yapılan çalışmaların memnuniyet analizi
Buna göre en fazla memnuniyet oranı olan oyun Aşık oyunu (%100 ), Tarow (%98,3) ,Mag
Hos (%96,6) , Şaşki (%93,3) , Kriket (%78,3), Duvazda Buzağ (%76,6), Gursay (%75) olarak
karşımıza çıkmaktadır.
TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER
Parekh (2002) çok kültürlülüğün kişilerin bireysel ve toplu yaşamlarını düzenlemekte
kullandıkları inançlar ve uygulamalar bütünü olduğunu vurgulamıştır. Kültürlerin tanışması,
karşılaşması geçmişten bugüne her zaman söz konusu olmuştur ve olmaktadır; ancak bu durum
teknolojik, toplumsal ve siyasal alanlardaki değişme ve gelişmelerle birlikte yasadığımız yüzyılda ivme
kazanmıştır.
Çalıkoğlu (2006) ise Avrupa örneğinde olduğu gibi “kültürlerarası diyalogun” önemine vurgu
yaparak sorunların ancak etnik ve kültürel faklılık dinamiklerinin kaynaştırılması yönünde atılacak
olumlu adımlarla olacağını ifade etmiştir. Avrupa Komisyonu bu sebepten ötürü 2008 yılını
kültürlerarası diyalog yılı ilan edilmiştir.
Çalışmanın Öğrencilere Sağladığı Kazanımlar:
Öğrenciler, farklı kültürlere ait insanları ve mahalli sporları tanıyarak, boş zamanlarını eğlenceli
ve hoşça geçirdi. Ders dışında sosyal etkinliklerin kaynaştırıcı yönünü kavradılar. Aşık oyunu ve kopuz
gibi geleneksel Türk kültürüne ait değerleri tanındı. Okulumuz öğrencilerinin tanıtımların yapıldığı
okullardaki öğrencilerle kolay iletişim kurdukları ve Türkçeyi daha verimli kullandıkları gözlemlendi. Bu
durum ise öğrencilerin sosyal sorumluluk kazanmalarına, kendilerine rahatlıkla ifade etmeleri ve
sosyalleşmesine yardımcı oldu. Farklılıkların insanları zenginleştirdiği, bu tür sosyal etkinliklerle
kültürler arası diyalogun ve iletişimin daha sağlılık ve kolay yapılabileceği gözlemlendi.
Oyunların sonunda unutulmaya yüz tutan bazı oyunların genç kuşaklara aktarılmasının milli
kültürümüzün yaşatılması açısından önemli olduğu düşünülmüştür. Zira Türk kültüründe önemli yeri
olan, Türk edebiyatına kazandırdığı ‘Aşık atmak/ atamamak’ deyimi ve ‘Aşık her zaman bey (Çuk)
oturmaz ’ atasözüne konu olan Aşık oyunu genç kuşaklara aktarılmış oldu.
Yapılan çalışmaların sonucunda öğrencilerin tanıtım faaliyetleri ile ilgili genel durumları
Memnuniyet Analizi Anket (MAA) uygulanarak belirlenmeye çalışıldı. MAA’ da her okuldan örneklem
grubu olarak 60 (50 Öğrenci ve 10 idareci ve öğretmen) kişiye anket uygulandı. Buna göre en fazla
öğrenilen oyunların Grafik 5’da verildiği gibi sırası ile Aşık Oyunu (% 100), Şaşki (% 91.70), Mag Hos
(% 90.00), Takrow ( % 88.30), Davazda Buzağ ( % 75.00), Kriket (% 73.30) ve Ğursay ( %71.70)
şeklinde olduğu tespit edildi.
1048
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Bu durumun ortaya çıkmasında kültürel yakınlık, oyunları tanıtanların özellikleri ve cinsiyet
faktörünün etkili olduğu düşünülmektedir. Genel olarak bütün branşlara göre öğrencilerin % 88.3’ü
yapılan çalışmalardan memnun olduğu, % 11.7 ‘si ise memnun kalmadığı tespit edildi (Grafik 5).
Okula Sağladığı Kazanımlar:
Yapılan bu çalışmayla okullar arası kardeşlik köprüleri kuruldu. Bu tür sosyal etkinliklerin okul
içi disiplinin sağlamasında katkı sağladığı gözlemlendi. Teknolojik gelişmelere paralel olarak unutulan
milli kültürümüze ait temel değerlerin, yetişen yeni nesillere ve farklı kültürlere ait öğrencilere sağlıklı
ve planlı bir şekilde verilmesi gerektiği anlaşıldı.
Öğrencilerin öğrendikleri oyunları başkalarına öğretmeleri konusunda branşlara göre dağılım
sırası ile Aşık Oyunu (% 100), Mag Hos (% 83.30), Şaşki (% 80.00), Takrow ( % 73.30), Davazda
Buzağ ( % 70.00), Ğursay ( % 68.80) ve Kriket (% 60.00) şeklinde bulundu (Grafik 5). Öğrencilerin
öğrendikleri oyunlara öğretmelerinde oyun alanının yetersizliği ve oyun için gerekli araç-gerecin
yetersiz olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Öğrencilerin oyunları öğrenme isteğinin Fatma Kemal Timuçin Anadolu Lisesi ve Özel
Hisarcıklıoğlu Lisesinde fazla olduğu görüldü. Bu durum eğitim ve sosyo-ekonomik seviyenin
yükseldikçe yeniliklere açık olmayı arttırdığı sonucunu ortaya çıkarmaktadır.
Eğitim-Öğretime Sağladığı Kazanımlar:
Farklı kültürlere ait belirlenen ve tanıtılan mahalli sporların oyun şekilleri ve kuralları
metodolojik ve pedagojik açıdan Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından incelenerek Milli Eğitim
Bakanlığına bağlı tüm okullarda uygulanabilir. Bu amaçla farklı kültürlere ait belirlenen mahalli
sporların tanıtılması ve yaygınlaştırılması için seminer, sempozyum, panel, hizmet içi eğitim vb. gibi
çalışmalarla beden eğitimi dersi müfredat kapsamına alınması da gündeme gelebilir. Ayrıca YÖK ile
işbirliğine gidilerek beden eğitimi spor yüksek okullarının müfredat programlarına konularak bu
oyunları bilen beden eğitimi öğretmenleri yetişmesi sağlanabilir.
Yurtdışı Eğitim Öğretim Genel Müdürlüğü veya gönüllü olarak Türk cumhuriyetleri, Asya
ülkeleri ve Balkan ülkelerine giden beden eğitimi ve/veya diğer branş öğretmenlerine oryantasyon
programı içerisinde (YEÖGM görev tanımı; Yurtdışında bulunan vatandaşlarımızın ve çocuklarının
öncelikle kültürel kimliklerini koruyucu ve yaşadıkları toplumla uyum içinde olmalarını sağlayıcı ve
eğitim düzeylerini yükseltici önlemleri almak ) verilebilir.
Ülkemizde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde, yönetmeliği olmayan, farklı kültürlere
ait mahalli sporlarla ilgili Çocuk Oyunları Federasyonu ve Gelişmekte Olan Spor Branşları
Federasyonları ile işbirliğinin yapılması faydalı olacaktır. Böylece farklı kültürlere mahalli sporların,
ortak bir yaklaşımla eş zamanlı ve evrensel olarak, eğitim vasıtasıyla kültürler arası diyalog ve uzlaşı
sağlanmış olur.
KAYNAKLAR
Coşkun, Hasan, (1996), “Eğitim Teknolojisi Açısından Kültürle arası Eğitim”, Ankara, s.4
Çaha, Ö. (1999). “Spora Yaslanarak Bir Nefes Alma.” Ankara: Beta.
Çakır, Mustafa, (2003) “Almanya’daki çok kültürlü ortamlarda Türkçe’nin anadili olarak kullanımı”,
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2002-2003), 39-58.
Çalıkoğlu, Melih Rüstü(2006), “2008 Kültürlerarası Diyalog Yılı”, Eğitim&Gençlik Dergisi, Sayı 3,
Aralık
Çırık, İlker, (2008) “Çok Kültürlü Eğitim Ve Yansımaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi (H. U. Journal of Education), 34: 27-40
1049
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Duverger, Maurice, (2004), “Siyaset Sosyolojisi.” (Ş. Tekeli, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
Erdoğan, İrfan, (1997) “Eğitimde Değişim Yönetimi”, Eğitim Yönetimi, 3 (2), 199-200
Fer, S. ve Cırık, İlker, (2007) “Yapılandırmacı öğrenme: Kuramdan Uygulamaya” İstanbul: Morpa
Kültür Yayınları, (2007)
Gay,Geneva, (1994) “A synthesis of scholarship in multicultural education”.13 Kasım 2006 tarihinde
http://www.ncrel.org/sdrs/areas/issues/educatrs/leadrshp/le0gay.html adresinden alınmıştır.
Krejcie, Robert V. Daryle Morgan. “Determining Sample Size for Research Activities.” Educational
and Psychological Measurement. 1970. v.30.607–610
Küçük V. ve Acet, M. (2002). “Bir Kişilik Özelliği Olarak Suçluluk ve Sporla İlişkisi”, DPÜ, Sosyal
Bilimler Dergisi, 7: 369-375.
Oğuzkan, A.Ferhan, (1993) “Eğitim Terimleri Sözlüğü”, (3.Baskı), Ankara, s.92
Parekh, Bhikhu (2002), “Çokkültürlülügü Yeniden Düsünmek.” (Çev: Bilge Tanrıseven). Ankara:
Phoenix Yayınevi.
Tezcan, Mahmut, (1993) “Kültür ve Kişilik”, A. Ü. Yayınları, Ankara,18-20.