MİKROEKONOMİ

MİKROEKONOMİ
Daron Acemoğlu
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
David Laibson
Harvard Üniversitesi
John A. List
Chicago Üniversitesi
Editör
Asena Caner
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
Çevirenler
Abuzer Pınar (7 ve 10. Bölüm)
Asena Caner (1, 2, 5 ve 11. Bölüm)
Aysun Hızıroğlu Aygün (16 ve 18. Bölüm)
Bahar Çelikkol Erbaş (9 ve 12. Bölüm)
Esra Eren Bayındır (4, 13 ve 14. Bölüm)
İsmail Sağlam (5, 6, 15 ve 17. Bölüm)
Orhan Aygün (16. ve 18. Bölüm)
Ufuk Demiroğlu (3. ve 8. Bölüm)
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 1
15/03/16 16:37
Copyright © 2015 Pearson Education, Inc. Tüm hakları saklıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nde üretilmiştir. Bu
ürün telif hakkı ile korunmaktadır; yasaklanmış olan herhangi bir çoğaltma, bilgiye erişim sisteminde depolama, veya
elektronik, mekanik, fotokopi yoluyla, kayda alma yoluyla veya herhangi başka bir şekilde aktarım yapılmadan önce
yayıncıdan izin alınmalıdır. Bu eserin bazı kısımlarını kullanma izni almak için lütfen yazılı başvurunuzu Pearson Education, Inc., Permissions Department, 221 River Street, Hoboken, New Jersey 07030 adresine veya 201-236-3290 numaralı
faksa gönderin.
Üreticiler ve satıcılar tarafından ürünü ayırt etmek için kullanılan pek çok gösterim ticari marka olarak değerlendirilir.
Bu kitapta bu tür gösterimlerin göründüğü ve yayıncının gösterimin ticari marka olduğundan haberdar olduğu yerlerde
gösterimler büyük harflerle veya baş harfleri büyük harfle yazılmıştır.
DARON ACEMOGLU, DAVID LAIBSON, JOHN LIST tarafından yazılan MICROECONOMICS başlıklı bu
kitabın ilk baskısı, Pearson Education Inc., Prentice Hall tarafından yayınlanmıştır.
Türkçe baskısı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. tarafından yayınlanmıştır, Copyright © 2016
Başka kaynaklardan, kaynak belirtilerek ve teşekkür edilerek yapılan alıntılara ait atıflar kitap içerisinde metinde uygun
yerlerde görülebilir.
Copyright © 2015 by Pearson Education, Inc. or its affiliates. All rights reserved. Manufactured in the United States
of America. This publication is protected by Copyright, and permission should be obtained from the publisher prior
to any prohibited reproduction, storage in a retrieval system, or transmission in any form or by any means, electronic,
mechanical, photocopying, recording, or otherwise. For information regarding permissions, request forms, and the appropriate contacts within the Pearson Education Global Rights and Permissions department, please visit www.pearsoned.
com/permissions/.
Many of the designations by manufacturers and sellers to distinguish their products are claimed as trademarks. Where
those designations appear in this book, and the publisher was aware of a trademark claim, the designations have been
printed in initial caps or all caps.
Authorized translation from the English language edition, entitled MICROECONOMICS, Ist Edition by DARON
ACEMOGLU: DAVID LAIBSON; JOHN LIST, published by Pearson Education, Inc, publishing as Prentice Hall,
Copyright © 2015
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system,
without permission from Pearson Education, Inc.
TURKISH language edition published by BETA BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş., Copyright © 2016
Yayın No, 3391
İşletme-Ekonomi Dizisi, 769
1. Baskı – Nisan 2016 – İstanbul
ISBN: 978 - 605 - 333 - 568 - 9
Tasarım Uygulama : Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Baskı ve Cilt
: İnkılâp Kitabevi Yayın San. Tic. A.Ş.
Çobançeşme Mah. Sanayi Cad. Altay Sok. No: 8
Yenibosna - İSTANBUL (Sertifika No: 10614)
Tel: (0212) 496 11 81
Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Narlıbahçe Sok. No: 11 Cağaloğlu - İstanbul
Sertifika No: 16136
Tel : (0212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0212) 513 87 05 - 511 36 50
www.betayayincilik.com
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 2
15/03/16 16:37
Çeviri Editörünün Önsözü
Tanınmış ekonomistlerden Daron Acemoğlu, David Laibson ve John List’in Microeconomics başlıklı kitabını dilimize kazandırmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu kitap,
üniversitelerde okutulan “Ekonomiye Giriş” derslerinde kullanılma amacıyla hazırlanmış
bir eserdir. Kitap, ekonomi kitaplarında görmeye alışkın olduğumuz arz ve talep, tüketici
problemi, üretici problemi, piyasa türleri gibi temel konuların yanı sıra, ekonomistlerin
özellikle son yıllarda üzerinde çalışmakta olduğu davranışsal ekonomi, deneysel ekonomi,
ihaleler ve pazarlık ekonomisi gibi konulara geniş yer vermesi nedeniyle güncellik ve yenilikçilik açısından diğer ders kitaplarından önde yer almaktadır. Kitapta ayrıca oyun teorisi,
dışsallıklar ve kamu malları konuları bu seviyedeki diğer ders kitaplarına göre daha geniş
ve ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Kitabın göze çarpan bir farklılığı, ekonomi biliminin
yaptığımız seçimlerle ve onların toplumsal etkileriyle ilgili olduğunun defalarca vurgulanmasıdır. Yazarların öğrencilere tavsiyesi, ekonominin temel ilkelerini çok iyi öğrenmeleri
ve bu ilkeleri kendi hayatlarında karar verirken uygulamalarıdır. Kitabın bir diğer ayırt edici
özelliği, ekonomi bilimini üç ana tema üzerine kurarak anlatmasıdır; bunlar eniyileme (en
iyi olanın seçilmesi), denge (herkesin verdiği karardan memnun olması) ve ampirizm (teorinin verilerle sınanması gereği) dir. Bu ilkelerin kitabın farklı bölümlerinde tekrar tekrar
karşımıza çıktığını görüyoruz. Kitaptaki her bölüm ampirik bir soru ile başlayıp bu soruyu
gerçek veriler kullanarak cevaplamaktadır. Neredeyse her bölümde, öğrencilere gerçek hayatta karşılaşılan bir soru sunulmakta, daha sonra bu sorunun ekonomistler tarafından nasıl
incelendiği anlatılmaktadır. Teori verilerle buluşturularak öğrencilerin gerçek hayatta olup
biten ekonomik olaylara daha donanımlı bir şekilde bakmalarını sağlanmaktadır.
Bu değerli eserin çevirisi özenle ve titizlikle yapılmıştır. Kitabın bölümleri arasında dil
uyumunun yakalanması amacıyla, projenin başlangıcında bir ön çalışma yapılarak kitapta
geçen bütün terimlerin Türkçe karşılıkları belirlenmiştir. Bazı İngilizce terimlerin Türkçe
yazında herkes tarafından kabul gören bir karşılığı bulunmamaktadır. Bu durumlarda tercihimiz Türkçe yazında en sık kullanılan ve metindeki anlamı en iyi yansıtan terimleri kullanmak olmuştur. Kitabın çevirisinde görev yapan çevirmenlerin isimleri (alfabetik sırada)
ve üzerinde çalıştıkları bölümlerin numaraları aşağıda sıralanmıştır:
Abuzer Pınar: Bölüm 7 ve 10
Asena Caner: Bölüm 1, 2, 5 ve 11
Aysun Hızıroğlu Aygün: Bölüm 16 ve 18
Bahar Çelikkol Erbaş: Bölüm 9 ve 12
Esra Eren Bayındır: Bölüm 4, 13 ve 14
İsmail Sağlam: Bölüm 5, 6, 15 ve 17
Orhan Aygün: Bölüm 16 ve 18
Ufuk Demiroğlu: Bölüm 3 ve 8
Hocalarımızdan İsmail Sağlam, Esra Eren Bayındır ve Bahar Çelikkol Erbaş, yardımcı editör olarak görev yapmayı kabul ederek terimlerin karşılıklarının bulunmasına ve çevirilen
metinlerin gözden geçirilip hataların düzeltilmesine katkıda bulunmuşlardır. İsmi geçen
değerli hocalarımızın yardımları olmadan bu projeyi tamamlamak mümkün olmazdı.
Kitabın hazırlanmasında emeği geçen herkese, başta yardımcı editörlerimize, çevirmenlerimize ve yayınevi temsilcisi Nur Baylav ve Gülgonca Çarpık’a, en içten teşekkürlerimi
sunuyor, kitabın ekonomi bilimini öğrenmeye başlayan öğrenciler tarafından beğenilerek
okunmasını umut ediyorum.
Proje ekibi adına,
Çeviri Editörü Asena Caner.
Önsöz
iii
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 3
15/03/16 16:37
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 4
15/03/16 16:37
İthaf
Bize her gün ilham veren Asu, Nina
ve Jennifer’a sevgilerle.
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 5
15/03/16 16:37
Yazarlar Hakkında
Daron Acemoğlu, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (Massachusetts Institute of Technology) Ekonomi Bölümünde Elizabeth ve James Killian Ekonomi Profesörüdür. Ekonomi
alanında lisans derecesini 1989’da York Üniversitesi’nden, matematiksel ekonomi ve ekonometri alanında yüksek lisans derecesini 1990’da Londra Ekonomi Okulu’ndan (London
School of Economics) ve ekonomi doktora derecesini 1992’de yine aynı okuldan almıştır.
Amerika Ulusal Bilimler Akademisi (National Academy of Sciences), Amerika
Sanat ve Bilimler Akademisi (the American Academy of Arts and Sciences), Ekonometri
Derneği (the Econometric Society), Avrupa Ekonomi Kurumu (the European Economic
Association) ve Çalışma Ekonomisi Derneği (the Society of Labor Economists) adlı
mesleki kuruluşların seçilmiş üyesidir. Aralarında 2004’te Chicago Üniversitesi’nden T.
W. Shultz Ödülü (açılış ödülü), yine 2004’te çalışma ekonomisine yapmış olduğu üstün
katkılar nedeniyle verilen Sherwin Rosen Ödülü (açılış ödülü), 2006’da Türkiye Bilimler
Akademisi’nin verdiği Bilim Ödülü ve 2007’de Budapeşte’deki Rajk College tarafından
verilen John von Neumann Ödülü de bulunan çok sayıda ödül ve burs almıştır.
Kendisi ayrıca iki senede bir Amerika Ekonomi Kurumu (American Economic
Association) tarafından ABD’de 40 yaşın altındaki en iyi ekonomiste verilen John Bates
Clark Ödülü’ne 2005 senesinde layık görülmüştür. Buna ek olarak, yine iki senede bir
ekonomi alanındaki kalıcı etkiye sahip çalışmalara verilen Erwin Plein Nemmers Ödülü’nü
almıştır. Utrecht Üniversitesi and Boğaziçi Üniversitesi tarafından Onursal Doktora
derecesine layık görülmüştür.
Araştırma alanları politik ekonomi, ekonomik gelişme ve büyüme, beşeri sermaye
teorisi, büyüme teorisi, inovasyon, arama teorisi, ağ ekonomisi ve öğrenmedir.
Kitapları arasında Woodrow Wilson ve William Riker ödüllerini alan Economic Origins
of Dictatorship and Democracy (James A. Robinson ile ortak), Introduction to Modern
Economic Growth ve New York Times’in en çok satanlar listesine giren Why Nations Fail:
The Origins of Power, Prosperity, and Poverty (James A. Robinson ile ortak) bulunmaktadır.
David Laibson Harvard Üniversitesi’nde Robert I. Goldman Ekonomi Profesörüdür.
Kendisi ayrıca Ulusal Ekonomi Araştırmaları Bürosu’nda (National Bureau of Economic
Research) Varlık Fiyatlama, Ekonomik Dalgalanmalar ve Yaşlanma Çalışma Gruplarında
araştırmacıdır. Araştırmaları davranışsal ekonomi alanında yoğunlaşmış olan Laibson,
Harvard Üniversitesi’nde İnsan Davranışının Temelleri Girişiminin (Foundations of Human Behavior Initiative) başkanıdır. Çeşitli dergilerin editörler kurullarında hizmet vermenin yanı sıra Sağlık ve Yaşlılık Çalışması’nın (the Health and Retirement Study, National
Institutes of Health) ve Emeklilik Araştırması Konseyi’nin (the Pension Research Council, Wharton) yönetiminde görev yapmaktadır. Ayrıca Harvard’ın Emeklilik Yatırım Komitesi’nde (Pension Investment Committee) ve Tüketicilerin Finansal Açıdan Korunması
Bürosu’nun (Consumer Financial Protection Bureau) Akademik Araştırma Konseyi’nde
bulunmaktadır. Marshall bursuna layık görülmüş olup, Ekonometri Derneği (Econometric Society) ve Amerika Sanat ve Bilimler Akademisi (American Academy of Arts and
Sciences) üyesidir. Bunlara ek olarak, yaşam boyu finansal güvence konusundaki üstün
akademik çalışmalarından dolayı TIAA-CREF’in Paul A. Samuelson Ödülü’nü almıştır.
Laibson, ekonomi alanında lisans derecesini Harvard Üniversitesi’nden en yüksek onur
vi
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 6
15/03/16 16:37
ile, ekonometri ve matematiksel ekonomi alanında yüksek lisans derecesini Londra Ekonomi Okulu’ndan (London School of Economics) ve ekonomi alanında doktora derecesini
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (Massachusetts Institute of Technology) almıştır.
Doktora derecesini aldığı 1994 yılından beri Harvard’da ders vermektedir. Ders verme konusundaki başarısı ile Harvard’ın Phi Beta Kappa Ödülü’ne ve Harvard College Profesörlüğüne layık görülmüştür.
John A. List Chicago Üniversitesi’nde Homer J. Livingston Ekonomi Profesörü ve
Ekonomi Bölüm Başkanıdır. List, 2010 yılında Tarım Ekonomisi ve Uygulamalı Ekonomi
Kurumu (Agricultural and Applied Economics Association) tarafından Kenneth Galbraith
Ödülü’ne layık görülmüştür. Amerika Sanat ve Bilimler Akademisi (the American
Academy of Arts and Sciences) üyesidir. Journal of Economic Perspectives adlı bilimsel
derginin editörü, American Economic Review ve Journal of Economic Literature adlı
bilimsel dergilerin yardımcı editörüdür. Araştırmaları mikroekonomi ve özellikle de hem
pozitif hem de normatif soruların cevaplanmasında deneysel yöntemlerin kullanılması
üzerine yoğunlaşmıştır. Zamanının çoğunu, sahada kullanılabilecek deneysel yöntemlerin
tasarlanması ve bu yöntemlerin çevresel düzenlemeler, güdüler, tercihler, değerler ve
kurumların ekonomik özelliklerinin araştırılmasında kullanımı üzerine harcamaktadır. Son
zamanlarda, hayırseverlik ekonomisi ile ilgilenmekte ve insanların neden bağış yaptığı ve
ilk kez bağışta bulunanlarla daha önce bağış yapmış olanlar için tasarlanabilecek optimal
güdüler üzerine çalışmaktadır.
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 7
Yazarlar Hakkında
vii
15/03/16 16:37
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 8
15/03/16 16:37
Kısa İçindekiler
Bölüm 1
Bölüm 2
Bölüm 3
Bölüm 4
Bölüm 5
Bölüm 6
Bölüm 7
Bölüm 8
Bölüm 9
Bölüm 10
Bölüm 11
Bölüm 12
Bölüm 13
Bölüm 14
Bölüm 15
Bölüm 16
Bölüm 17
Bölüm 18
Ekonominin İlkeleri ve Uygulama Alanı 2
Ekonomik Yöntemler ve Ekonomik Sorular 20
Eniyileme (optimizasyon): Yapabileceğinizin
En İyisini Yapmak 42
Talep, Arz ve Denge 60
Tüketiciler ve Güdüler 86
Satıcılar ve Güdüler 114
Tam Rekabet ve Görünmez El 144
Ticaret 170
Dışsallıklar ve Kamu Malları 198
Ekonomide Devlet: Vergilendirme
ve Düzenleme 226
Üretim Faktörleri Piyasası 252
Monopol 274
Oyun Kuramı ve Stratejik Oyun 300
Oligopol ve Monopolcü Rekabet 322
Zaman ve Risk İçeren Ödünleşimler 348
Bilgi Ekonomisi 366
İhaleler ve Pazarlık 384
Sosyal Ekonomi 404
ix
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 9
15/03/16 16:37
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 10
15/03/16 16:37
İçindekiler
Bölüm 1: Ekonominin İlkeleri ve
Uygulama Alanı
2
1.1 Ekonominin Kapsamı3
Ekonomik Birimler ve Ekonomik Kaynaklar 3
Ekonominin Tanımı
4
Pozitif Ekonomi ve Normatif Ekonomi
5
Mikroekonomi ve Makroekonomi 6
1.2 Ekonominin Üç İlkesi6
1.3 Ekonominin Birinci İlkesi: Eniyileme7
Ödünleşim ve bütçe kısıtı
8
Fırsat Maliyeti 8
Maliyet-Yarar Analizi
9
Kanıta Dayalı Ekonomi: Facebook bedava mıdır? 10
1.4 Ekonominin İkinci İlkesi: Denge13
Bedavacı Sorunu
14
1.5 Ekonominin Üçüncü İlkesi: Ampirizm14
1.6 Ekonomi Sizin İşinize Yarar mı?15
Özet
16
Anahtar Terimler
16
Sorular
17
Problemler
17
Bölüm 2: Ekonomik Yöntemler
ve Ekonomik Sorular
20
2.1 Bilimsel Yöntem21
Modeller ve Veriler 21
Bir Ekonomik Model
23
Kanıta Dayalı Ekonomi: Üniversite mezunları ne
kadar daha fazla kazanır?
24
Ortalamalar
25
Anekdota Dayanarak Kanıtlamak
25
2.2 Nedensellik ve Korelasyon26
Kırmızı ve Mavi Kampanyalar
26
Nedenselliğe karşı Korelasyon
27
Deneysel Ekonomi ve Doğal Deneyler
28
Kanıta Dayalı Ekonomi: Acaba kişileri bir sene daha
fazla eğitim almaya yasalar yoluyla
zorlamak ücretleri ne kadar artırır?
29
2.3 Ekonomik Sorular ve Cevapları30
Özet
32
Anahtar Terimler
32
Sorular
32
Problemler
33
Ek: Grafikleri Oluşturmak ve Yorumlamak34
Güdüler Üzerine Bir Çalışma
34
Deney tasarımı
34
Değişkenlerin Tanımlanması
35
Neden ve Sonuç
37
Ek Problemler
40
Ek Anahtar Terimler
41
Bölüm 3: Eniyileme (optimizasyon):
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak 42
3.1 Eniyilemenin İki Çeşidi: Odak Farkı43
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Kişiler Gerçekten
Eniyileme Yapar mı?
45
3.2 Seviyelerde Eniyileme46
Karşılaştırmalı Statik Analiz
48
3.3 Farklarda Eniyileme: Marjinal Analiz50
Marjinal Maliyet
50
Kanıta Dayalı Ekonomi: Evin kiralama maliyetini
konumu nasıl etkiler?
53
Özet
56
Anahtar Terimler
56
Sorular
57
Problemler
57
Bölüm 4: Talep, Arz, ve Denge
60
4.1 Piyasalar61
Rekabetçi Piyasalar
62
4.2 Alıcılar Nasıl Davranır?63
Talep Eğrileri
Ödeme İstekliliği
Bireysel Talep Eğrilerinden Toplam Talep Eğrilerine
Piyasa Talep Eğrisinin Oluşturulması
Talep Eğrisinin Kayması
Kanıta Dayalı Ekonomi: Benzinin fiyatı daha
düşük olsaydı insanlar ne kadar daha fazla benzin
alırdı?
64
64
65
66
67
69
4.3 Satıcılar Nasıl Davranır?71
Arz Eğrileri
Kabul Etme İstekliliği
Bireysel Arz Eğrisinden Piyasa Arz Eğrisine
Arz Eğrisinin Kayması
71
72
72
72
xi
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 11
15/03/16 16:37
4.4 Arz ve Talep Dengesi75
Rekabetçi Dengede Eğri Kayması
77
4.5 Devlet Benzinin Fiyatını Belirlemeye
Çalışsaydı Ne Olurdu?79
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Piyasa Fiyatlarını
Sabitlemenin İstenmeyen Sonuçları
81
Özet
82
Anahtar Terimler
83
Sorular
83
Problemler
84
Bölüm 5: Tüketiciler ve Güdüler
86
5.1 Satın Alıcının Problemi87
Tercihlerimiz
87
Mal ve Hizmetlerin Fiyatları
88
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Mutlak ve yüzdelik
tutarlar
88
Bütçemiz
89
5.2 Parçaları Birleştirelim90
Fiyatlarda Değişim
92
Gelirde Değişim
93
5.3 Satın Alıcının Probleminden Talep Eğrisine93
5.4 Tüketici Artığı95
Olumsuz bir His: Fiyat Yükseldiğinde Tüketici
Artığında Kayıp Yaşanması
96
Kanıta Dayalı Ekonomi: Bir sigara tiryakisi ayda
100 dolarlık bir ödeme karşılığında alışkanlığından
vazgeçer mi?
97
5.5 Talep Esneklikleri100
Talebin Fiyat Esnekliği
100
Talep Eğrisi Üzerinde Aşağı ve Yukarı Doğru Hareket 101
Esneklik Ölçütleri
102
Talebin Fiyat Esnekliğinin Belirleyicileri 103
Talebin Çapraz Fiyat Esnekliği
105
Talebin Gelir Esnekliği
105
Bırakalım Veriler Konuşsun: McDonald’s
Esneklikler ile İlgilenmeli mi?
106
Özet
107
Anahtar Terimler
107
Sorular
108
Problemler
109
Ek: Tercihleri Kayıtsızlık Eğrileri ile Temsil
Etmek: Bütçe Kısıtının Bir Başka Kullanımı111
Ek Sorular
113
Ek Anahtar Terimler
113
Bölüm 6: Satıcılar ve Güdüler
114
6.1 Tam Rekabetçi Bir Piyasada Satıcılar115
6.2 Satıcının Problemi115
xii
Malların Üretilmesi: Girdiler Çıktılara Nasıl
Dönüşür?
116
İş Yapmanın Maliyeti: Maliyet Eğrilerini
Tanıştırıyoruz
118
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Ortalama Maliyet ve
Marjinal Maliyet
120
İş Yapmanın Ödülü: Hasılat Eğrisini Tanıştırıyoruz 120
Parçaları Birleştirelim: Üç Bileşeni Kullanarak
Yapabileceğinizin En iyisini Yapmak
122
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Birim Başı Kârı Değil,
Toplam Kârı Ençoklamak
124
6.3 Satıcının Probleminden Arz Eğrisine124
Arzın Fiyat Esnekliği
125
(İşletmeyi) Kapatma
126
6.4 Üretici Artığı127
6.5 Kısa Dönemden Uzun Döneme129
Uzun Dönem Arz Eğrisi
130
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Bir Araba Üretim
Fabrikasını Ziyaret Etme
130
6.6 Firmadan Piyasaya: Uzun Dönem
Rekabetçi Denge131
Firma Girişi
131
Firma Çıkışı
132
Uzun Dönemde Sıfır Kâr
133
Ekonomik Kâr ve Muhasebe Kârı
134
Kanıta Dayalı Ekonomi: Bir etanol sübvansiyonu
etanol üreticilerini nasıl etkilerdi? 135
Özet
138
Anahtar Terimler
139
Sorular
139
Problemler
140
Ek: Firmaların Farklı Maliyet Yapılarına
Sahip Olduğu Durum142
Bölüm 7: Tam Rekabet ve
Görünmez El
144
7.1 Tam Rekabet ve Etkinlik145
Sosyal Artık
146
Pareto Etkinliği
148
7.2 Görünmez Elin Kapsamını Genişletmek:
Bireyden Firmaya148
7.3 Görünmez Elin Kapsamını Genişletmek:
Kaynakların Endüstriler Arasında Tahsisi152
7.4 Fiyatlar Görünmez Eli Yönlendirir155
Etkinlik Kaybı
156
Komuta Ekonomisi 157
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Katrina Felaketi
sonrasında FEMA ve Walmart
158
Merkezi Plancı
159
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Kmart’ta Komuta
ve Kontrol 161
İçindekiler
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 12
15/03/16 16:37
7.5 Hakkaniyet ve Etkinlik161
Kanıta Dayalı Ekonomi: Kendi çıkarı peşinde
koşan insanlardan oluşan bir piyasa toplumun
genel refahını ençoklayabilir mi?
Özet
Anahtar Terimler
Sorular
Problemler
Bölüm 8: Ticaret
162
166
166
166
167
170
8.1 Üretim Olanakları Eğrisi171
Fırsat Maliyetini Hesaplama
173
8.2 Ticaretin Temeli: Karşılaştırmalı Üstünlük174
Özelleşme
175
Mutlak Üstünlük
175
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Karşılaştırmalı
Üstünlük Üzerine Bir Deney
176
Ticaretin Fiyatı
177
8.3 Eyaletler Arası Ticaret178 Seçimlerimiz ve Sonuçları: LeBron James
kendi evini boyamalı mı?
179
Ekonominin Bütününde ÜOE
179
Eyaletler Arası Karşılaştırmalı Üstünlük
ve Özelleşme
181
8.4 Ülkeler Arası Ticaret182
Ülkeler Arasındaki Ticaretin Belirleyicileri
184
Bırakalım Veriler Konuşsun: Adil Ticaret
Ürünleri
185
İhracatçı Uluslarda Kazananlar ve Kaybedenler
185
İthalatçı Uluslarda Kazananlar ve Kaybedenler
186
Dünya Fiyatları Nereden Geliyor?
187
Bir Ülkenin Karşılaştırmalı Üstünlüğünü
Belirleyen Faktörler
187
8.5 Serbest Ticarete Karşı Argümanlar188
Ulusal Güvenlik Kaygıları
188
Küreselleşme Korkusu
188
Çevresel ve Kaynaklarla İlgili Kaygılar
188
Genç Endüstri Argümanları
189
Gümrük Vergilerinin Etkileri
189
Kanıta Dayalı Ekonomi: Serbest ticaret işinizi
kaybetmenize neden olur mu?
191
Özet
193
Anahtar Terimler
193
Sorular
194
Problemler
194
Bölüm 9: Dışsallıklar ve Kamu
Malları
198
9.1 Dışsallıklar 199
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 13
Görünmez Elin İşlemediği Bir Durum:
Olumsuz (Negatif) Dışsallıklar
200
Görünmez Elin İşlemediği Bir Durum:
Olumlu (Pozitif) Dışsallıklar
202
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Düşünemediğiniz
Noktalarda Olumlu Dışsallıklar
204
Parasal Dışsallıklar
205
9.2 Dışsallıklara Özel Kesimin Bulduğu
Çözümler205
Özel Kesimin Bulduğu Çözümler: Pazarlık
206
Coase Teoremi
206
Özel Kesimin Bulduğu Çözümler: Doğru
Olanı Yapmak
207
9.3 Dışsallıklara Devletin Bulduğu Çözümler208
Devletin Bulduğu Çözümler: Komuta-ve-Kontrol
Politikaları
208
Devletin Bulduğu Çözümler: Piyasa-Tabanlı
Yaklaşımlar
209
Düzeltici Vergiler ve Teşvikler
209
Bırakalım Verilen Konuşsun: Dışsallıkları
Nasıl Değerleriz?
210
Bırakalım Verilen Konuşsun: Attıkça Öde:
Tüketiciler de Olumsuz Dışsallık Yaratırlar!
211
9.4 Kamu Malları212
Kamu Mallarının Devlet Tarafından Arz Edilmesi
213
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Bedavacıların
İkilemi
214
Kamu Mallarında Özel Tedarik
216
9.5 Ortak Kaynak Malları218
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Ortak Kaynak
Mallarının Trajedisi
219
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Balık Avlama Yarışı 219
Kanıta Dayalı Ekonomi: İngiltere Kraliçesi
Wembley Stadyumu’na Gidiş Geliş Zamanını
Nasıl Azaltabilir?
220
Özet
222
Anahtar Terimler
222
Sorular
222
Problemler
223
Bölüm 10: Ekonomide Devlet:
Vergilendirme ve Düzenleme
226
10.1 Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD)
Vergilendirme ve Kamu Harcamaları 227
Para Nereden Gelmektedir?
228
Devlet Neden Vergi Almakta ve Harcama
Yapmaktadır?
230
Bırakalım Verilen Konuşsun: Federal Gelir
Vergisi Dilimlerini Anlama
232
Vergilendirme: Vergi Yansıması ve Dara Kaybı
(Toplumsal Kayıp)
234
İçindekiler
xiii
15/03/16 16:37
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Toplumsal Kayıp
Vergiye Bağlıdır
237
10.2 Düzenleme239
Doğrudan Düzenleme
239
10.3 Devlet Aksaklıkları242
Bürokrasinin Doğrudan Maliyetleri
242
Yolsuzluk
243
Kayıtdışı Ekonomi
244
10.4 Etkinliğe Karşı Hakkaniyet244
10.5 Tüketici Egemenliği ve Pederşahi Görüş 245
Tartışma
246
Kanıta Dayalı Ekonomi: Devletin optimal
büyüklüğü nedir?
246
Bırakalım Veriler Konuşsun: Özel Sektörün
İşlettiği Seyahatlerin Etkinliğine Karşı
Devletin İşlettiği Seyahatlerin Etkinliği 248
Özet
249
Anahtar Terimler
249
Sorular
249
Problemler
250
Bölüm 11: Üretim Faktörleri
Piyasası
252
11.1 Rekabetçi Emek Piyasası253
Emek talebi 254
11.2 Emek Arzı: Boş Zaman-Çalışma
Ödünleşiminiz256 Seçimlerimiz ve Sonuçları: Web Sayfası ve
Bilgisayar Programı Üretmek 258
Emek Piyasası Dengesi: Arzın Taleple
Buluşması 258
Bırakalım Veriler Konuşsun: “Sosisli
Sandviçler Burada!”
258
Emek Talebi Kaydıraçları 259
Emek Arzı Kaydıraçları
259
Bırakalım Veriler Konuşsun: Emek Arzı Artınca
Ücretler Gerçekten Azalır mı? 261
11.3 Ücret Eşitsizliği261
Beşeri sermayenin farklı olması
262
Seçimlerimiz ve Sonuçları: İşbaşı Eğitimin
Maliyetini Karşılamak 263
Ücrette telafi edici farklar 263
Emek piyasasında ayrımcılık
263
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Ücrette Telafi Edici
Farklar 264
Ücret Eşitsizliğinin Zaman İçindeki Değişimi
266
11.4 Diğer Üretim Faktörlerinin Piyasası:
Fiziksel Sermaye ve Toprak267 Kanıta Dayalı Ekonomi: Emek piyasasında
ayrımcılık var mıdır? 268
Özet
270
xiv
Anahtar Terimler
Sorular
Problemler
Bölüm 12: Monopol
270
270
271
274
12.1 Yeni Bir Piyasa Yapısına Giriş275
12.2 Piyasa Gücünün Kaynakları276
Yasal Piyasa Gücü
276
Doğal Piyasa Gücü
277
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Temizlerken Vurgun
Yapmak
277
Temel Kaynakları Kontrol Etme
278
Ölçek Ekonomisi
278
12.3 Monopolün Problemi279
Hasılat Eğrileri
280
Fiyat, Marjinal Hasılat ve Toplam Hasılat 282
12.4 Optimal Miktar ve Fiyatın Seçimi284
Optimal Üretim Miktarının Belirlenmesi
284
Optimal Fiyatın Belirlenmesi
284
Monopol Kârını Nasıl Hesaplar
286
Monopolün Arz Eğrisi Var mıdır?
286
12.5 Görünmez Elin İşlemediği Bir Durum:
Monopolün Topluma Maliyeti287
12.6 Etkinliğin Tekrar Sağlanması288
Fiyat Farklılaştırmasının Üç Derecesi
289
Bırakalım Veriler Konuşsun: Üçüncü Derece
Fiyat Farklılaştırması Uygulamada
291
12.7 Monopole Yönelik Devlet Politikası292
Microsoft’un Davası
292
Fiyat Düzenlemesi
293
Kanıta Dayalı Ekonomi: Can a
monopoly ever be good for society?
294
Özet
296
Anahtar Terimler
296
Sorular
296
Problemler
297
Bölüm 13: Oyun Kuramı ve
Stratejik Oyun
300
13.1 Eşanlı Hamle Oyunları301
En İyi Tepki ve Tutuklular Açmazı
302
Baskın Stratejiler ve Baskın Strateji Dengesi
303
Baskın Stratejisi Olmayan Oyunlar
303
13.2 Nash Dengesi305
Nash Dengesinin Bulunması
306
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Çalışmak mı
Sörf Yapmak mı?
307
13.3 Nash Dengesinin Uygulamaları308
Ortak Malların Trajedisi -Tekrar Ele Alıyoruz
308
İçindekiler
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 14
15/03/16 16:37
Sıfır Toplamlı Oyunlar
309
13.4 Kişiler Böyle Oyunları Aslında
Nasıl Oynarlar?310
Penaltı Atışlarında Oyun Kuramı
310
13.5 Yaygın Biçimli Oyunlar311
Geriye Dönük Çıkarım
312
İlk-Hamle Avantajı, Kendini
Bağlama ve İntikam
313
Kanıta Dayalı Ekonomi: Kendinizi başka
birinin yerine koymanın değeri var mıdır?
314
Seçimlerimiz ve Sonuçları: There Is More
to Life than Money
317
Özet
317
Anahtar Terimler
317
Sorular
318
Problemler
318
Bölüm 14: Oligopol ve Monopolcü
Rekabet
322
14.1 İki Piyasa Yapısı Daha323
14.2 Oligopol324
Oligopolistin Problemi
325
Homojen Ürünlerle Oligopol Modeli
325
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak: Kârınızı
Ençoklamak için Nasıl Fiyatlandırmalısınız?
326
Farklılaştırılmış Ürünlerle Oligopol Modeli
327
Bırakalım Veriler Konuşsun: Havayolu Fiyat
Savaşları
329
Bırakalım Veriler Konuşsun: Aldatmak veya
Aldatmamak: İşte Bütün Mesele Bu
331
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Uygulamada Gizli
Anlaşma
332
14.3 Monopolcü Rekabet332
Monopolcü Rekabetçinin Problemi
332
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak:
Bir Monopolcü Rekabetçi
Kârını Ençoklama Yöntemi
333
Bırakalım Veriler Konuşsun: Neden Bazı
Firmalar Reklam Verir Bazıları Vermez?
334
Bir Monopolcü Rekabetçi Kârı Nasıl Hesaplar?
334
Monopolcü Rekabetçi Bir Endüstride Uzun
Dönem Dengesi
335
14.4 Görünmez Elin İşlemediği Bir Durum337
Piyasa Gücünün Düzenlenmesi
338
14.5 Özet: Dört Piyasa Yapısı339
Kanıta Dayalı Ekonomi: Bir piyasayı rekabetçi
hale getirmek için kaç firma gereklidir?
340
Özet
343
Anahtar Terimler
343
Sorular
343
Problemler
344
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 15
Bölüm 15: Zaman ve Risk İçeren
Ödünleşimler
348
15.1 Zaman ve Riskin Modellenmesi349
15.2 Paranın Zaman Değeri350
Gelecekteki Değer ve Bileşik Faiz
350
Borç Alma ve Borç Verme
352
Bugünkü Değer ve İskontolama
353
15.3 Zaman Tercihleri355
Zaman İskontolaması
355
Tercihleri (Zıt Yönde) Değiştirme
356
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Tercihlerin (Zıt Yönde)
Değişmesini Öngörememek
357
Kanıta Dayalı Ekonomi: Kişiler anında
ödüllenme yönünde bir tercih gösterir mi?
357
15.4 Olasılık ve Risk358
Rulet Tekerlekleri ve Olasılıklar
358
Bağımsızlık ve Kumarbazın Yanılgısı
359
Beklenen Değer
360
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Kumar Oynamaya
Değer mi?
361
Garanti Süresini Uzatmak
361
15.5 Risk Tercihleri362
Özet
363
Anahtar Terimler
364
Sorular
364
Problemler
364
Bölüm 16: Bilgi Ekonomisi
366
16.1 Asimetrik Bilgi367
Gizli Özellikler: İkinci El Araba
Piyasasında Ters Seçim
368
Gizli Özellikler: Sağlık Sigortası
Piyasasında Ters Seçim
369
Piyasanın Ters Seçim Çözümü: Sinyal Gönderme
370
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Şu Anda Bir Sinyal
Gönderiyor musunuz?
371
Kanıta Dayalı Ekonomi: Neden yeni arabalar
galeriden ayrıldıkları anda önemli bir değer
kaybına uğrarlar?
371
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Bir Kuyruğun
Hikâyesi
373
16.2 Gizli Eylemler: Ahlaki Tehlike
Barındıran Piyasalar373 Bırakalım Veriler Konuşsun: Bisikletinizdeki
Ahlaki Tehlike
374
Piyasanın Emek Piyasasındaki Ahlaki Tehlikeye
Çözümleri: Etkinlik Ücreti
374
Piyasanın Sigorta Piyasasındaki Ahlaki Tehlikeye
Çözümleri: Oyuna Dâhil Olmak
375
Bırakalım Veriler Konuşsun: Öğretmenler için
güdüler tasarlamak
376
İçindekiler
xv
15/03/16 16:37
Kanıta Dayalı Ekonomi: Neden özel sağlık
sigortası böyle pahalı?
377
16.3 Asimetrik Bilgi Dünyasında Kamu
Politikaları 378
Devlet Müdahalesi ve Ahlaki Tehlike
379
Hakkaniyet-Etkinlik Ödünleşimi
379
Bir Asil-Vekil Sorunu Olarak Suç ve Ceza
379
Bırakalım Veriler Konuşsun: İş Arayanlar
Arasındaki Ahlaki Tehlike
380
Özet
381
Anahtar Terimler
381
Sorular
381
Problemler
382
Bölüm 17: İhaleler ve Pazarlık
384
17.1 İhaleler385
İhale Türleri
Açık-Sesli İngiliz İhaleleri
Bırakalım Veriler Konuşsun: Pusu Atışı
Yapmalı mı Yapmamalı mı?
Açık-Sesli Hollandalı İhaleleri
Kapalı Zarf: Birinci Fiyat İhalesi
Kapalı Zarf: İkinci Fiyat İhalesi
Hasılat Eşdeğerlik Kuramı
Kanıta Dayalı Ekonomi: Bir eBay ihalesinde
nasıl teklif vermelisiniz?
387
387
388
389
390
391
393
Kanıta Dayalı Ekonomi: Adaletlilik insanlar
için önemli midir?
412
18.2 Güven ve İntikam Ekonomisi414
Güven Ekonomisi 415
İntikam Ekonomisi
416
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Öç Almanın
Evrimsel Bir Mantığı Var mıdır?
418
18.3 Başkaları Kararlarımızı Nasıl Etkiler?418
Tercihlerimiz nereden gelir?
418
Akran Etkileri Ekonomisi 418
Bırakalım Veriler Konuşsun: Ekonomi Sizin
İçin Kötü müdür? 419
Kalabalığı Takip Etmek: Sürü Davranışı
420
Bırakalım Veriler Konuşsun: Akranlarınız Bel
Çevrenizi Etkiler 421
Seçimlerimiz ve Sonuçları: Bir İnternet
Araştırmacısı mısınız? 422
Özet
422
Anahtar Terimler
422
Sorular
423
Problemler423
Sonnotlar
Sözlük
Dizin
427
431
439
394
17.2 Pazarlık395
Pazarlık Çıktılarını Ne Belirler?
395
Pazarlık Uygulamada: Ültimatom Oyunu
396
Pazarlık ve Coase Teoremi
398
Kanıta Dayalı Ekonomi: Hanehalkının parasını
nasıl harcayacağını kim belirler?
399
Bırakalım Veriler Konuşsun: Cinsiyet Oranları da
Pazarlık Gücünü Değiştirir
401
Özet
401
Anahtar Terimler
401
Sorular
401
Problemler
402
Bölüm 18: Sosyal Ekonomi
404
18.1 Adaletlilik ve Hayırseverlik
Ekonomisi405
Hayırseverlik Ekonomisi 405
Bırakalım Veriler Konuşsun: Bağış yapmak daha
maliyetli olduğunda insanlar daha mı az bağış
yaparlar?
407
Bırakalım Veriler Konuşsun: İnsanlar neden
bağış yaparlar?
408
Adaletlilik Ekonomisi
409
Bırakalım Veriler Konuşsun: Laboratuvardaki
Diktatörler
412
xvi
İçindekiler
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 16
15/03/16 16:37
Önsöz
Ekonomiyi seviyoruz. Ekonomik sistemin çalışmasını şaşkınlıkla ve hayranlıkla izliyoruz.
Bir akıllı telefon satın aldığımızda, karmaşık tedarik zincirini ve dünyanın dört bir yanında
üretilen parçaların birleşmesiyle meydana gelmiş olan hayranlık uyandırıcı bir teknolojik
ürünü ve onun yapımında rol oynamış olan yüz binlerce kişiyi düşünüyoruz.
Piyasanın kimse tarafından yönetilmeden bu dünyanın tüm işini yapabilme becerisi bizim için bilincin varlığından veya yaşamın kendisinden daha az derin olmayan bir fenomendir. Bizce piyasa sisteminin yaratılması insanoğlunun en büyük başarılarından biridir.
Bu kitabı ekonomik fikirlerin basitliğini ve onların dünyada olup bitenleri açıklama, öngörme ve geliştirme konusundaki olağanüstü gücünü vurgulamak için yazdık. Öğrencilerin
ekonomik analizin temel ilkelerini çok iyi öğrenmelerini istiyoruz. Bunu düşünerek, ekonomik yaklaşımın merkezinde olan üç esas fikri belirledik: eniyileme, denge ve ampirizm.
Soyutmuş gibi görünen bu sözcükler aslında gayet rahatça anlayabileceğimiz üç temel fikri
temsil etmektedir.
Bakış Açımız: Birleştirici
Üç Tema
Birinci temel ilke, insanların mümkün olan alternatifler arasından en iyisini seçmeye çalıştıklarıdır: buna eniyileme diyoruz. İnsanların her zaman başarılı bir şekilde eniyileme yaptığını varsaymıyoruz, ama bunu yapmaya çalıştıklarına ve çoğu zaman bu konuda oldukça
başarılı olduklarına inanıyoruz. Karar verici birimlerin çoğu en yüksek net yararı sağlayan
alternatifi seçmeye çalıştığı için, eniyileme insan davranışını öngörmede kullanılabilecek
faydalı bir araçtır. Eniyileme aynı zamanda kural belirleme konusunda da oldukça faydalıdır. Kişilere eniyilemenin nasıl ve hangi kurallara göre yapıldığını öğreterek, onların
kararlarını ve dolayısıyla yaşam kalitelerini iyileştirebiliriz. Bu dersin sonlarına doğru her
öğrenci -karmaşık matematik kullanmadan, sadece ekonomik düşünce yöntemini kullanarak- usta bir şekilde eniyileme yapıyor haline gelmiş olmalıdır.
İkinci temel ilke, birincinin uzantısıdır: ekonomik sistemler dengede çalışırlar. Denge,
herkesin aynı anda eniyileme yapmaya çalıştığı durumdur. Öğrencilerin, eniyileme yapanın sadece kendileri olmadığını anlamalarını istiyoruz. Bir ekonomik sistem, eğer her birey
farklı bir şekilde davrandığında daha iyi bir sonuç elde edemeyeceğini hissediyorsa dengededir. Denge ilkesi, ekonomik birimler arasındaki etkileşime dikkat çeker. Örneğin, Apple
mağazalarında milyonlarca iPhone bulunmaktadır, çünkü milyonlarca tüketici mağazalara
gidip bu ürünleri satın alacaktır. Öte yandan, milyonlarca tüketici Apple mağazalarına gider, çünkü bu mağazalar iPhone satmaya hazırdır. Dengede, hem tüketiciler hem de üreticiler aynı anda eniyileme yapmaktadır ve bu davranışlar içiçe geçmiş durumdadır.
İlk iki ilkemiz -eniyileme ve denge- kavramsaldır. Üçüncü ilke -ampirizm- ise yöntemseldir. Ekonomistler ekonomik teorileri sınamak, dünyayı anlamak ve politika yapıcılarla iletişim kurmak için verileri kullanırlar. Bu nedenle, her ne kadar kitaptaki ampirik
analizler çok basit olsa da, veriler bu kitapta başrolü oynamaktadır. Kitabımızı diğerlerinden ayıran en belirgin özelliğin, kuramların gerçek hayattan alınan verilerle eşleşmesine
verdiğimiz önem olduğunu düşünüyoruz. Öğrencilere ekonomistlerin verileri kullanarak
belli başlı sorulara nasıl cevap verdiğini anlatıyoruz; böylece kitabın bölümlerini hem daha
somut, hem de daha ilginç ve eğlenceli hale getiriyoruz. Günümüzde öğrenciler kuramların
arkasındaki kanıtları görmek istiyorlar; bu kitap onlara bunu sunuyor.
Örneğin, kitaptaki her bölümü ampirik bir soru ile başlatıyor ve bu soruyu veri kullanarak cevaplıyoruz. Bir bölüm şöyle başlamaktadır:
Bir sigara tiryakisi 100 dolar karşılığında alışkanlığından vazgeçer mi?
xvii
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 17
15/03/16 16:37
Aynı bölümde, daha sonra, araştırmacılar sigara kullananlara parasal ödüller sunduğunda
sigara kullanımının nasıl azaldığını anlatıyoruz.
Tecrübemiz göstermiştir ki, ilk kez ekonomi dersi alan öğrenciler çoğunlukla ekonominin ampirik temeli olmayan bir dizi kuramdan ibaret olduğunu zanneder. Biz, verileri
kullanarak ekonomistlerin bilimsel öngörülerimizi nasıl değerlendirdiğini ve geliştirdiğini
açıklıyoruz. Veriler, ayrıca, kavramları daha kolay hatırlanır hale getirir. Kanıtları göstermek öğrencilerin konuları anlamasına yardımcı olur, çünkü veriler yaptığımız açıklamaları soyut ilkelerden somut gerçekler haline dönüştürür. Her bölüm, ekonomistlerin veri
kullanarak öğrencileri doğrudan ilgilendiren soruları nasıl cevapladığına ışık tutmaktadır.
Kitabın her bölümü, veriye dayalı kanıtın ekonomi biliminin ilerlemesinde oynadığı ana
rolü ortaya koymaktadır.
Şekil 5.9 Fiyatın Yükselmesi ve Piyasa
Genelinde Tüketici Artığı
Özellikler
Fiyat yükseldiği zaman tüketici artığı
azalır. Bu grafik bunun nedenini görsel olarak açıklıyor -fiyat yükselince
ödenmek istenen fiyat ile piyasa fiyatı
arasındaki fark azalır. Ayrıca, fiyat yükselince talep edilen miktar da azalır.
Fiyat
$125
5.1
100
5.2
Tüketici
Consumer
Artığı
Surplus
Bölümlerin içerisindeki bazı özel kısımlarda çeşitli
ampirik soruları ele alıyoruz.
FPİYASA = $75
Lost
Tüketici
• Kanıta Dayalı Ekonomi (KDE) kısımlarında, bölümün
açılışında
sunduğumuz soArtığında
Kayıp
Consumer
Surplus
50
ruların veri kullanılarak ekonomistler tarafından
nasıl cevaplandığını anlatıyoruz.
KDE, saha veya laboratuvar deneylerinden elde edilen veya doğal olarak ortaya çıkan verilerden faydalanarak, bölüm içinde tartışılan
temel kavramlara açıklık getir25
mektedir. Teoriyi verilerle buluşturmak öğrencilerin etrafımızda olup biten ekonomik
FDpiyasa
market
olaylara daha sağlam bir şekilde bakmalarını sağlamaktadır.
40
80
20
İlgilendiğimiz sorular kuru ve sadece entelektüel açıdan
anlamlı60 sorular
değilSatılan miktar (milyon adet)
dir; öğrencilerin sınıftan dışarı adımlarını attıkları anda karşılaşacakları sorulardır
-Facebook bedava mıdır?
okumaya
mi?(2,25
Serbest
piyasada Üniversitede
toplam tüketici artığında
1,25 değer
milyar dolar
milyar ticaret
dolar – 1işinizi
milyar
dolar)mu?
tutarında
bir azalma
yaşandı.
Bu kayıp
grafikte
turuncu boyalı
kaybetmenize sebep olur
Kendinizi
başka
birinin
yerine
koymanın
bir alandır.
değeriSizin
var
tüketici artığınız da 50 dolar azaldı (tüketici artığınız şimdi 25 dolardır.) Politika yamı? Devletin optimalpıcılar
büyüklüğü
bu tür bir nedir?
yasaklamayı uygulamaya koyma konusunda karar verirken, tüketici
5.3
5.4
5.5
artığındaki kaybı daha temiz yeraltı suyuna sahip olmanın yararı ile kıyaslar ve nihai
kararı bu hesaplara dayanarak verirler. (Ayrıca üretici artığındaki değişimi de dikkate
alırlar; bunu bir sonraki bölümde anlatacağız.)
Kanıta Dayalı Ekonomi
Soru: Bir sigara tiryakisi ayda 100 dolarlık bir ödeme karşılığında
alışkanlığından vazgeçer mi?
B
u bölümün başında “Bir sigara tiryakisi ayda 100 dolarlık bir ödeme karşılığında alışkanlığından vazgeçer mi?” sorusunu yönelttik. Ekonomi literatüründe
popülerliği artan bir yaklaşım, insanlara ödeme yaparak sigarayı bıraktırmaya
çalışmaktır. Bu bölümde öğrendiğimiz yöntem, böyle bir güdünün işe yarayıp yaramayacağını ve bunun neden işe yarayabileceğini düşünmeye başlamamızda bize yardımcı
olabilir.
Tüketicinin gelirinin artması ile birlikte bütçe kısıtının değiştiğini ve bunu takiben
mal ve hizmetlere olan talebin değiştiğini öğrendik. Öğrendiklerimizin nasıl kullanıldığını görmek için alışveriş örneğine geri dönelim. Şekil 5.5, harcayabileceğimiz gelirdeki artışın yarattığı etkiyi ayrıntılı olarak göstermektedir.
Bu temeli oluşturduktan sonra, sigarayı bir ay boyunca bırakma sorusuna tekrar bakalım. Elimizdeki ekonomik çerçeveye göre, alışveriş probleminde rol oynayan prensibin aynısı sigara tiryakisinin probleminde de rol oynamaktadır. Tüketiciye sigara
içmemesi için 100 $ teklif ettiğimizde, sigara içmenin faydası ile 100 $’lık ek bütçenin
faydası arasında bir ödünleşim yaratmış oluyoruz. Bir de tasarruf imkanı vardır. Sigara
içmeyerek, sigaraya harcadığınız parayı cebinizde tutmuş, böylece bütçe kısıtınızı dışarı doğru daha da kaydırmış oluyorsunuz. İşi kolaylaştırmak için, bu tutarın da 100 $
olduğunu varsayalım. Öyleyse, marjinde yapılması gereken kıyaslama ayda 200 $’lık
ek bütçenin sağladığı yarar ile sigara içmenin sağladığı yarar arasında olacaktır. Eğer
bunlardan ilki daha fazla ise sigara içmeyi bırakırsınız; değilse 200 $’ı gözden çıkarıp
sigara içmeye devam edersiniz.
Bölüm 5.4 | Tüketici Artığı
97
xviiiÖnsöz
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 18
15/03/16 16:37
• Bırakalım Veriler Konuşsun kısımlarında ekonomik bir soru, tartışmanın merkezine
gerçek hayattan alınan veriler konarak incelenmektedir. İncelediğimiz pek çok konu
arasında şunlar vardır: McDonald’s esneklikler ile ilgilenmeli mi? Emek arzı artınca
ücretler gerçekten azalır mı? Neden bazı firmalar reklam verirken bazıları vermez?
BIRAKALIM VERİLER KONUŞSUN
14.1
Havayolu Fiyat Savaşları
Havayolları her zaman kıyasıya rekabetleri ile bilinmiştir.
Bu işte rekabet çok şiddetlidir. Southwest havayolu isimli
yeni, düşük fiyatlı bir rakip endüstriye girip endüstriyi derinden sarsınca, ekonomistler arkalarına yaslanıp fiyat savaşlarının başlamasını seyrettiler.
Aslında, ekonomist Austan Goolsbee ve Chad Syverson araştırmasında fiyat savaşının Southwest piyasaya
girmeden daha önce başladığını buldu.1 Bu ekonomistSEÇİMLERİMİZ
VE SONUÇLARI
ler Southwest’in
uçuş başlatacağını
duyurduktan sonra
ancak henüz bilet satmaya başlamadığı dokuz aylık süreyi incelediler (yani, örneğin Southwest Dallas-Chicago
Ortak
Kaynak Mallarının Trajedisi
uçuşu başlatacağını duyurduktan sonra ancak DallasChicago bileti satmaya başlamadan önce). Bu dokuz
Ortaçağda
mülkiyet
hakları
yetersiz
tanımlanmıştı.
Genel herkese eşit şekilde maliyet çıkarmaktaydı. Böylelikle, oraylık sürede
fiyatların
yüzde
24 daha
düşük olduğunu
otlatma havayolları
alanı yavaşça
fakat
şüphesiz
aşırı kullanıldı.
olarak,
kraliyet
ailesi bireyleri
tüm mülkleri
kontrol
girmeden,
için
böyle
yeni imkânlar
sunmaya
buldular
- fiili girişten
bu duruma
sebep olacak
biraltında
faktör tak
Bu olay ortak
mallarınınkarşılaşınca,
trajedisi olarak
tutuyor
ve toprak
gizli mekanizmalar
kullanılarak
bölüşdeğmezdi,
ancakkaynak
yeni rekabetle
yenibilinir
müşolarak şüphe
duyulabilecek
olmasından
daha önce.
oldu,
Garrett
Hardin
adında
bir
ekolojist
tarafından
türülüyordu.
Piyasanın
çalışmasına
izin
verilmediği
için
karar
Havayolları bir rakip ile rekabet başlamadan neden terilerin bağlılığını kazanmaya değer olduğuna popülerleştirildi,
fakat
ortak
otlatma
için
kullanılan
mera
örneği
bazı
garip
uygulamalar
ortaya
çıkmıştı,
bu
uygulamalartepki verir ki? Sebeplerden biri havayolunun mümkün verdiler.
Forsterpiyasaya
Lloyd6 adlı
dan
hiçbiri hayvancılık
kadar
bilimciler
arasında
ün William
İngiliz ekonomistinin
on dokuSouthwest
girmeden
fiyatların düşmesinin
olduğunca
fazla müşteri
“elesosyal
geçirme”
teşebbüsü
olabiyapmamıştı.
yazdığı
yazıdan gelmektedir.
başkayüzyılda
bir sebebi
debir
piyasanın
uzun vadedeki değeri
lir. Örneğin, havayolları sık uçan yolculara özel imkânlar zuncu
Hayvancılık
her müşterileri
topluluğun uzun
can dönemli
damarıydı,
ve için
süt
Ortak kaynak
mallarının
trajedisini daha
çok trajik
yapan
azalması
ve bunun
da gizli anlaşmayı
az kârlı
hale
sunarak
ve yeni
biretilişki
sağlardı,
fakatbağlayarak,
bunun bir maliyeti
vardı,
hayvanların
ekonomik
etkinsizlik
değildir.
O da şudur
ki son
getirmesiydi.
Gizli
anlaşmanın
ekonomik
unsurlarını
kendilerine
Southwest
gibi
piyasaya tipik
yeni sadece
olarak
meralarda
otlatılarak
beslenmesi
gerekmekteydi.
noktada,
hayvan
sahipleri
bir
gün
aşırı
otlatmadan
dolayı
bundan
sonra
tartışacağız.
girenlerle rekabet edebilirler. Southwest piyasaya
Kim hayvan sahibi ise ortak kullanılan bir arazide sıklıkla kendilerini ve hayvanlarını beslemek hiçbir otlağın olmahayvanlarını otlatmak zorundaydı.
dığı bir yerde bulacaklardır. Aynı çarpık güdü birçok gerOrtak kullanılan bu kaynağa olan bu bağımlılık bozuk çek yaşantı durumunda söz konusudur.
Gizli
Anlaşma:
Fiyatları
Yüksek Tutmanın Bir Yolu
çıkarların ortaya çıkmasına neden oldu. Özellikle, hayvan
Bazılarını söyleyebilir misiniz? Ortak kaynak mallaFederal
Haberleşme
Komisyonu’nun
cep telefonu
belirli araçları
bir piyasada
sahibi olan kişiler ekstra keçi veyaDevlet
inek satın
alabilir
ve tüm rının
trajedisini çözmek
için şirketlerinin
hangi ekonomik
ürünleri kendisi şahsı için kullanabilirdi.
Builetişim
ekstra hayvan
kullanabiliriz?
kablosuz
hizmeti sağlamak
için özel bir frekans bandı için rekabet etmelerini sağbir yerde otlamak zorundaydı ve
bu hayvanın
layan
Spektrumotlaması
Lisansları için teklif vermeyi başlattığında, birkaç kafa karıştırıcı teklif
14.2
14.3
14.4
9.1
14.5
9.2
9.3
9.4
9.5
• Eniyileme fikrini kitap boyunca aklımızda tutmak amacıyla, öğrencilerden zaman
zaman gerçek bir ekonomik karar vermelerini veya geçmişte verilmiş olan bir kararın
verilmişti.
Diğer şirketler yuvarlak
sayıları seçerken
US West, bu
bir
sonuçlarını değerlendirmelerini istiyoruz.
Seçimlerimiz
ve Sonuçları
adındaki
Uygun olduğunda, kaynağın
özelleştirilmesi
– tekduruyordu.
bir biriminBukaynağın
sebeptentamamıyla
sonu 378 ile
biten teklifler verip
kafa kakısımlarda
öğrencilere
bu
soruları
sorduktan
sonra,
aynı
soruları
bir
iktisatçının
nasahibi
olması
ve
kaynağın
yönetimini
bu
birimin
yapması
–
işe
yarayabilir.
Kaynağın
rıştıran davranışın arkasındaki mantık neydi?
Gizli anlaşma, eğer diğer firma
tükenmesi, erişimi
kontrol eden
kullanımdan
dolayı olacağından,
mülkiyetin
tasıl inceleyeceğini
açıklıyoruz.
İncelediğimiz
şunlardır:
Kişiler
İşin sahibin
aslıseçimlerden
şu ki,
US West bazıları
Rochester,
Minnesota,
blok
378’de
hâlihazırda
bir gizli anlaşmaya
dahilse,
nımlanması dışsallık problemini
kaldırır.
Bunda
dolayı,
kaynağın
sahibi,
(bir
havaortadan
sahası
bölgesi)
bir
frekans
bandı
içinÖç
sıkı
bir kaynarekabet
eniyileme yapar
mı?
LeBron
James
kendi
evini
boyamalı
mı?
Almanın
birgerçekten
firmanın menfaatine
değildir.]
ğın kendisi için olan değerini
eniyileyecek
şekilde
erişimi
düzenleme
güdüsüne
sahiptir.
içerisindeydi.
US West,
sonu
378 ile
biten teklifler
vererek
rakipEvrimsel Bir MantığıKaynağın
Var mıdır?
etkin kullanımılerine
sahibi
için en büyük
“pasta dilimini”
dolayı
maksadını
işaret ediyordu-pek
çokyaratacağından
durumda, rakiplerinin
ki bu kullanıcıların erişim
için toplu çekilmesini”
olarak ödemek
eniyiler,
sahibin
“adaylıktan
ve istedikleri
bu frekansmiktarı
bandında
teklif vermeyi
etkin
kullanımını
sağlamaişaret
güdüsü
vardır.
durdurmaları
gerektiğini
ediyordu.
Şimdiye kadar tartıştığımız standart oligopol modeli böyle kafa karıştırıcı durumları
SEÇİMLERİMİZ VEaçıklayamamaktadır.
SONUÇLARI Bu davranışın arkasındaki motivasyonlara ulaşmak için gizli anlaşma
modelini göz önünde bulundurmalıyız. Gizli anlaşma, ürettikleri malın miktarı veya fiyatı
üzerinde firmaların gizlice aralarında anlaşmalarıdır.
Gizli anlaşma, ürettikleri malın
Balık Avlama Yarışı
Gizli anlaşmanın nasıl çalıştığını görmek için, sizin firmanız ile Rose Petal’a geri dönemiktarı veya fiyatı üzerinde firmaların
lim-peyzaj işindeki düopolcüler. Yukarıda incelediğimiz Bertrand modelinde, Nash dengegizlice aralarında anlaşmalarıdır.
İçinde 100 tane aybalığı barınan özel küçük bir gölün sahibi
Bu düşünce şekli, herkesin gölde balıklar tükenene kasindemülkiyeti
sıfır ekonomik
bulduk. Bu
sıfır-kâr
üstesindengibi,
gelmenin
bir balıkçı olduğunuzu düşünün. Gölün
size aitkâr
ol- olduğunu
dar avlamasına
neden
olur.“probleminin”
Biraz önce öğrendiğiniz
bir yolu fiyatlar Böylece,
üzerinden gizli
anlaşma
yapmaktır.
Sizin ve
Rose Petalın
yönetim
duğu için, sadece siz gölde balık avlayabiliyorsunuz.
bu tür
durumlar
ortak kaynak
mallarının
trajedisi
olarakkurulu
başkanının
kahve
içerken kartelleşip
bağımsız
belirlemek
birlikte
belirleadlandırılır;fiyatları
ortak olarak
kullanılan
kıt biryerine
kaynağın
tükenistediğiniz kadar ay balığı tutabilirsiniz.
İlkbaharın
sonlarına
mesine
doğru suyun ısısı 70°F (32°C) olduğunda,
kumlu
kıyının ya-hayal
meye karar
verdiğinizi
edin. izin vermek, uzun vade hiç kimsenin çıkarına en iyi
şekilde hizmet etmemesine
rağmen,
birçok kişinin kendi
kınlarında sığı sulardaki yuvalarına dişiFiyatları
ay balıklarının
40.000
birlikte
nasıl belirlemelisiniz?
Oligopolün nasıl
davranabileceğinin
bir modeli
çıkarları
doğrultusunda
hareket hareket
ederek bu
kıt kaynağın
tü- etcivarı yumurta bıraktıklarını biliyorsunuz.
Yumurtalar,
iki ile altıolmak
her firma
için koordine
ve topluca
monopolcünün
edeceği
gibi hareket
kenmesi,
ikilemidir.
gün arası bir zaman sonra çatlar vemek
yavru
balıkları
ilk
günleve sonrasında monopol kârını kendi aralarında paylaşmaktır. Bu tip bir oligopol yapısı
Örneğimizde balıkçıklar bunun olmasını nasıl
rinde erkek balıklar korurlar.
endüstrinin toplam kârını göz önünde bulundurduğumuzda mantıklıdır. Fiyat farklılaştırBunları biliyorsunuz, kaç balık tutarsınız?
engelleyebilirler?
masıkarar
olmadığı
durumlarda,
Ay balıklarının tümünü avlamaya
vermeniz
pek monopol kârının bir piyasa için elde edilebilecek en yüksek kâr
olduğunu
biliyoruz.
Dolayısıyla,
kâr bakımından bir endüstrinin yapabileceği en iyi şey
olası değil, zira gelecek sezonda aynı miktar balık stokumonopol
kârını kazanmak için topluca hareket etmektir.
nuzun olması için gölde birçok balık
bırakırsınız.
Şimdi, gölün ortak kullanımlı bir kaynak olduğunu hayal
edin. Herkes, kim olursa olsun, gölde balık avlayabilir ve
bir balıkçının oltasındaki bir fazla balık diğer balıkçının oltasında bir az balık demektir. Gölde bir sonraki sezon için
balık bırakma konusunda halen dikkatli davranır mısınız?
Nobel Ödüllü Elinor Ostrom tarafından hem gerçek yaşantıdaki durumlar hem de laboratuvar deneyleri ile gösterildiği üzere, gölde bir sonraki sezon için muhtemelen
balık bırakmayacaksınız.7,8 Yine de, eğer balık bırakmaya
karar verirseniz, diyelim ki, 50 balık, diğer balık tutanları
bıraktığınız balıkları tutmamaları için kim durdurabilir?
Bölüm 14.2 | Oligopol
329
Bölüm 9.5 | Ortak Kaynak Malları
219
Önsöz
xix
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 19
15/03/16 16:37
Kitabın Organizasyonu
Kısım I: Ekonomiye Giriş, dünyaya ekonomik açıdan bakışın temellerini oluşturur. Bölüm 1’de eniyileme ilkesinin yaptığımız seçimlerin çoğunu açıkladığını gösteriyoruz. Diğer bir deyişle, hepimiz seçimlerimizi yarar ve maliyetleri dikkate alarak yaparız ve bunu
yaparken ödünleşimleri, bütçe kısıtını ve fırsat maliyetini göz önünde tutarız. Daha sonra
dengenin herkesin eşanlı olarak eniyileme yapmaya çalıştığı durum olduğunu açıklıyoruz.
Dengede hiç kimse farklı bir davranışta bulunarak yararını artıracağını düşünmez. Bireysel
eniyileme ve sosyal eniyilemenin örtüşmediği durumlar olduğunu göstermek için bedavacı
sorununu anlatıyoruz.
Ekonomide verilerin belli başlı bir rolü olduğu için bu kitapta bir bölümün tamamını
-Bölüm 2’yi- ekonomik modellere, bilimsel yönteme, ampirik sınamaya ve korelasyon
ile nedensellik arasındaki kritik farkı açıklamaya ayırıyoruz. Ekonomistlerin modelleri ve
verileri kullanarak insan davranışıyla ilgili ilginç soruları nasıl cevapladığını anlatıyoruz.
İlgilenen öğrenciler için bu bölümün ekinde grafiklerin nasıl oluşturulduğunu ve yorumlandığını, bizlerden biri tarafından tasarlanmış olan güdülendirme konulu bir deney bağlamında açıklıyoruz.
Bölüm 3, marjinal analizi anlaşılması kolay bir şekilde açıklayıp eniyileme kavramını
daha derinden inceliyor. Bu bölümde, oturulacak apartman dairesini seçme kararını bölüm
içerisinde tekrar tekrar kullandığımız bir örnek olarak ele alıp, öğrencilerin ödenen kira ile
yolda geçirilen zaman arasındaki ödünleşim üzerine düşünmelerini sağlıyoruz. Burada iki
alternatif yaklaşım sunuyoruz -seviyelerde eniyileme ve farklarda eniyileme- ve ekonomistlerin neden çoğunlukla ikincisini kullandıklarını açıklıyoruz.
Bölüm 4, arz ve talep modelini, benzin piyasası örneği üzerinden sunuyor. Bu örnekte
benzin fiyatının satın alıcıların (örneğin, işe gidip gelenler) ve satıcıların (örneğin, ExxonMobil) kararlarını nasıl etkilediğini görüyoruz. Modeli geliştirirken, bireysel alıcıların taleplerinin üst üste eklenerek piyasa talep eğrisini ve bireysel üreticilerin arzlarının üst üste
eklenerek piyasa arz eğrisi oluşturduğunu keşfediyoruz. Daha sonra, tam rekabetçi bir piyasada satıcıların ve satın alıcıların piyasada denge fiyatını ve denge miktarını nasıl ortaklaşa
belirlediğini gösteriyoruz. Son olarak, fiyatların piyasada arz ve talebi eşitleyecek şekilde
değişmesine izin verilmediğinde piyasanın nasıl işlemez hale geldiğini gösteriyoruz.
Kısım II: Mikroekonominin Temelleri, arz ve talebin kaynaklarını daha derinden inceleyerek mikroekonomi bilgimizi sağlamlaştırıyor. Ders verirken öğrendiğimiz önemli
şeylerden biri, bir sene boyunca ekonomi dersi aldıktan sonra bile öğrencilerin çoğunun
arz ve talebin nereden geldiğini, bu eğrilerin nasıl oluştuğunu anlamadıklarıdır. Çoğu ders
kitabı bu noktaları aydınlatmaz.
Bölüm 5 ve 6’yı oluştururken hedefimiz, öğrencilere tüketim ve üretimin güdülerle
birbirine bağlanmış olan ve bir madalyonun iki farklı yüzünde duran kavramlar olduğunu
anlatan ve kendi kendine yeter durumda olan iki bölüm yazmaktı. Tüketici ve üreticilerle
ilgili kavramları önce kendi çerçevelerinde anlatıyor olsak da, diğer kitaplarda ayrı ayrı
bölümlerde anlatılmış olan materyali biz bu kitapta bir arada sunuyoruz. Bunu yaparken
amacımız tüketicinin ve üreticinin eniyileme kararlarının ortak yönlerini ve aralarındaki
bağlantıları göstermektir. Konuların bu şekilde kurgulanması öğrencilerin resmin tamamını
aynı yerde bulmasını ve bölümler arasında gidip gelmek zorunda kalmadan kavramların
birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu anlamalarını sağlıyor.
Bölüm 5’te talep eğrisinin nereden geldiğini keşfediyoruz. Tüketicilerin verdiği kararı “satın alıcının problemi” olarak adlandırıyor ve problemin üç bileşeni olan zevkler ve
tercihleri, fiyatları ve bütçe kümesini tanımlıyoruz. Bu konudaki açıklamalar gayet anlaşılırdır; çünkü bahsettiğimiz üç bileşen bir araya gelince talep eğrisi kendiğinden oluşur. Bu
açıklamaları tüketici artığının ve esnekliklerin tanımı ve tüketicilerin güdülere nasıl tepki
verdiğinin anlatımı takip eder. Kitaptaki bütüncül yaklaşım sayesinde öğrenciler politika yapıcıların ve iş adamlarının ekonominin talep kısmıyla neden ilgilenmesi gerektiğini
görebilmektedir. İlgilenen öğrenciler için bölümün ekinde gelir ve ikame etkileriyle ilgili
bilgi sunulmaktadır.
Bölüm 6’da aynı bütüncül yaklaşıma devam ediyor olsak da, tek bir firmayı (yazarlardan birinin lisedeyken iki yaz tatili boyunca çalıştığı Wisconsin Peynircisi’ni) ele alarak
“satıcının problemi”ni inceliyoruz. Satıcının probleminde de üç bileşen vardır: üretim,
xxÖnsöz
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 20
15/03/16 16:37
maliyetler ve satış hasılatı. Satıcının problemini ele alırken bu üç bileşeni bir arada incelemek, diğer kitaplardaki gibi ayrı ayrı bölümlerde incelemeye göre daha doğal bir yaklaşımdır. Firma optimal kararları verirken bileşenlerin üçünü de aynı anda dikkate almak
durumunundaysa neden bileşenler bir arada sunulmasın? Wisconsin Peynircisi örneği kavramları birbirine bağlamayı kolaylaştırmakta, dersin tek ve süregiden bir örnek üzerinden
anlatılması karmaşık gibi görünen konuları kolayca anlaşılır hale getirmektedir. Meraklı
öğrenciler için bölümün ekinde, piyasada farklı maliyet yapılarına sahip firmaların bulunması halinde, uzun dönem dengesinde de ekonomik kârın var olabileceği gösterilmektedir.
Bölüm 7, bize Bölüm 5’teki satın alıcılar ve Bölüm 6’daki satıcılar tam rekabetçi
bir piyasada bir araya geldiğinde neler olduğunun kuşbakışı görüntüsünü sunar. Bölüm
şu soruyla açılır: Sadece kendini düşünen insanlardan meydana gelen piyasalar toplumun
refahını ençoklayabilir mi? Bu bölüm, tam rekabetçi bir piyasada görünmez bir elin, bireylerin çıkarları ile toplumun çıkarları arasında nasıl bir uyum yarattığını anlatarak ekonomi
biliminin tüm güzelliğini sergiler. Fiyatlar görünmez ele yol göstererek satın alıcılarla satıcıları güdülendirir ve onların kaynakları ekonomik sektörlerin içinde ve sektörler arasında
sosyal artığı ençoklayacak şekilde paylaştırmasını sağlar. Bölüm, Vernon Smith’in fiyatların ve miktarların arz ve talebin kesişme noktasına doğru yakınsadığını bulan çığır açıcı
laboratuar deneylerini de anlatır.
Bölüm 8 bize önce üretim olanakları eğrisi, karşılaştırmalı üstünlük ve ticaretin sağladığı kazancı tanımlar. Sonra, aralarında ticaret yapan bireylerden aralarında ticaret yapan
eyaletlere geçer (ki bu, başlangıç seviyesindeki bir ders kitabı için alışılmadık bir yaklaşımdır), en sonunda ise uluslararası ticareti ele alır. Öğrenciler, böylece, onları kendi
aralarında ticarete yönlendiren şeyin aynı zamanda eyaletleri ve ulusları aralarında ticarete
yönlendiren şey olduğunu anlarlar. Ticarette bazen kazananlarla birlikte kaybedenler de olduğunu, ancak, genel olarak, ticaretin yarattığı kazancın onun yarattığı kayıptan daha fazla
olduğunu görürler. Politika açısından burada esas önemli olan soru şudur: Acaba ticaretin
yarattığı artığı yönlendirerek herkesin kazanacağı bir durum yaratmak mümkün müdür?
Eğer öğrenciler bu noktada kitabı okumayı bırakırlarsa ateşli bir serbest piyasa savunucusu olurlar. Çünkü, serbest piyasanın güzelliği eşsizdir. Bölüm 9, görünmez elin yaptığı
işin olumsuz yönlerini ortaya çıkaran çeşitli durumları anlatır. Bazı firmalar üretim yaparken aynı zamanda havayı ve suyu kirletirler. Bazı mallar bir kere üretildiler mi herkes
tarafından tüketilebilirler, milli savunma gibi. Bölüm 9 üç tür piyasa aksaklığı üzerinde
durmaktadır -dışsallıklar, kamu malları ve ortak havuz malları- ve önemli bir bağlantıyı
vurgulamaktadır: her üç durumda da sosyal ve özel fayda arasında ve sosyal ve özel maliyatler arasında fark vardır. Öğrenciler bu bölümde, Bölüm 7’de tanıştıkları görünmez elin
kusurları olabileceğini ve dışsallıkların mevcut olduğu durumlarda devletin sosyal refahı
artırmak için uygun politikalar uygulayabileceğini, devletin ayrıca kamu malları tedarik
edebileceğini ve ortak havuz mallarını koruyabileceğini öğrenirler.
Ancak devlet müdahalesi iki ucu keskin kılıca benzer. Bölüm 10’da şu soruyu soruyoruz: “Devlet müdahalesinin ne kadarı gereklidir ve ne kadarı arzu edilir?” Vergilendirme
ve kamu harcamalarına genel bir bakıştan sonra, devletin dışsallıklar ve diğer piyasa aksaklıkları ile başa çıkmak için kullandığı düzenlemelerin bir maliyeti ve bir sınırı olduğunu anlatıyoruz. Büyük devleti savunanlarla devletin küçültülmesi gerektiğini savunanların
arasındaki tartışmanın nüvesinin, hakkaniyet ile etkinlik arasındaki ödünleşim olduğunu
görüyoruz. Bölümün sonundaki Kanıta Dayalı Ekonomi kısmında, devletin optimal büyüklüğü ile ilgili çetrefilli soruyu, gelirin vergilendirilmesinin yarattığı dara kaybını inceleyerek cevaplıyoruz.
Bölüm 11 firmaların mal ve hizmetleri üretmek için kullandığı faktörlerin piyasalarının
önemini vurgulamak için, işgücü piyasasında ayrımcılık olup olmadığı sorusuyla açılış
yapar. Bu soru, insanların işgücü piyasasında neden farklı ücretler aldıkları üzerine yapılan genel tartışmanın içine yerleştirilir. Bu yaklaşım sayesinde öğrenciler piyasanın talep
kısmından (örneğin, Bölüm 5’te satın alıcı olarak rol almışlardı) işgücü sunan birimler
olarak arz kısmına kusursuz bir geçiş yaparlar. Üretimde kullanılan diğer ana faktörler
olan fiziksel sermaye ve toprakla ilgili açıklamalar, işgücü ile ilgili açıklamaları doğal bir
akış içerisinde takip eder. Bölüm, işgücü piyasasında ayrımcılık olup olmadığını ölçmekte
kullanılan birkaç ilginç veri kümesiyle ilgili açıklamalarla sona erer.
Önsöz
xxi
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 21
15/03/16 16:37
Kısım III: Piyasaların Yapısı tam rekabetçi piyasa modeline alternatifler sunar: monopol,
oligopol ve monopolcü rekabet. Bu kısımda ayrıca bu piyasa yapılarını anlamak için ihtiyaç
duyacağımız araçlar tanıtılır.
Monopol konulu Bölüm 12, öğrencilere Bölüm 6’da öğrenmiş oldukları satıcı
problemini hatırlatarak, üretim ve maliyetlerle ilgili öğrenmiş oldukları kavramların
burada da geçerli olduğunu gösterir: daha önce olduğu gibi burada da üretim, marjinal
maliyet marjinal hasılata eşit oluncaya kadar artırılmalıdır. Bu bölümde “monopolcünün
problemi”ni tanıtmak ve bir monopolün nasıl eniyileme yaptığını anlatmak için alerji ilacı
Claritin’den ve onun sahibi olduğu 20 senelik patentten faydalanıyoruz. Burada, görünmez
elin kusurlu olabildiğini bir kez daha görüyoruz. Monopol, kaynakları kendine ayırarak
sosyal artığı azaltmaktadır. Bu noktaya geldiklerinde öğrenciler devletin nasıl olup
da piyasa gücünü yasal olarak bir firmaya verdiğini merak ediyor olabilirler. Bölümün
açılışındaki Bir monopol toplum için iyi olabilir mi? sorusu, bir monopolün bazen toplum
için gerçekten iyi olabildiğine dair kanıtlar sunularak cevaplanır. Böylece öğrenciler
madalyonun iki yüzünün olduğunu görmüş olurlar.
Bu noktaya geldiğimizde kitabımız, daha önce yazılmış olan ders kitaplarının anlattığı
konuların çoğunu anlatmış olur. Bölüm 13’te yönümüzde önemli bir değişiklik yaparak
bölümün tamamını oyun kuramına ayırdık. Oyun kuramı, ekonomik öngörünün en
güçlü kaynaklarındandır. Bu bölümde, kendimizi başkalarının yerine koymanın dünyayı
anlamamızı kolaylaştırdığını vurguluyoruz. Öğrenciler kendilerini başkalarının yerine
koyarak, başkalarının stratejilerine karşı en iyi stratejiyi nasıl seçmeleri gerektiğini daha
iyi anlıyorlar. Oyun teorisinin pek çok alana uygulaması vardır. Biz bu bölümde kirlilik,
futbol ve reklam verme gibi durumlara uygulamalarından bahsediyoruz.
Bölüm 14’te iki uç durum olan tam rekabet ve monopolün arasında yer alan iki
piyasa türünü sunuyoruz: oligopol ve monopolcü rekabet. Bölümü, ilginç bir soru
üzerine, bir piyasanın rekabetçi olması için kaç tane firmanın bulunması gerektiği sorusu
üzerine kuruyoruz. Bölüm boyunca, oligopol ve monopolcü rekabet piyasalarındaki
firmaların fiyat ve miktar seçimlerini, rakiplerinin seçimlerini dikkate alarak yaptıklarını
vurguluyoruz. Önceki bölümlerle bağlantıyı kurabilmek için açıklamaları bu piyasalardaki
firmaların eniyileme problemi şeklinde sunuyoruz: “oligopolistin problemi” ve monopolcü
rekabetçinin problemi”. Bu piyasalardaki firmaların probleminin kısa dönemde monopole,
uzun dönemde ise tam rekabete eş olduğunu gösteriyoruz.
Kısım IV: Mikroekonomi Alet Kutusunu Genişletme bazı özel konularda bilgi veren bölümler içermektedir. Bu bölümlerin derste kullanımı, dersi veren hocanın tercihine bağlıdır. Bu konuları kitaba dahil etmemizin amacı, öğrencilerin aylarca uğraşarak öğrendikleri
temel ekonomik ilkelerin pek çok ilginç uygulaması olduğunu ders bitmeden görmelerini
istememizdir!
Bölüm 15 zaman ve risk arasındaki ödünleşimi inceler. Bölüme, bir ödülün
zamanlamasının onun ekonomik değerini nasıl etkilediğini sorarak başlıyoruz. Bileşik
faizin, bir yatırımın değerinin zaman içinde artmasına nasıl yol açtığını gösteriyoruz.
Ayrıca, gelecekteki finansal akışları iskontolama işinin nasıl yapıldığını ve finansal
kararların net bugünkü değer çerçevesinde nasıl verildiğini gösteriyoruz. Bölümün ikinci
yarısında olasılık ve risk kavramlarını tanıtıp, beklenen değerin nasıl hesaplandığını
açıklıyoruz. Bu bilgileri kumar oyunları, garanti süresinin uzatılması ve sigortalama gibi
örneklere uyguluyoruz.
Neden bir araba kullanıldığı anda değerini kaybeder? Bölüm 16 hepimizin aşina olduğu
piyasalarla -bir tarafın diğerine göre daha fazla bilgiye sahip olduğu piyasalarla- ilgilidir.
Bu bölüm, gizli özellikler nedeniyle (sağlıksız kişilerin sağlık sigortası alma olasılığının
daha yüksek olması gibi) veya gizli eylem nedeniyle (sigorta satın almış olan bir sürücünün
aracını daha dikkatsiz sürmesi gibi) satıcılarla alıcılar arasında oluşan bilgi asimetrisini
inceler. Bu sırada, ikinci el araba piyasasındaki kötü kalite araçlar, sağlık sigortası
piyasasındaki ters seçim problemi ve risk ve sigorta ile ilgili olarak ahlaki tehlike problemi
gibi önemli örnekler üzerinde durur.
Bölüm 17’de öğrencilerin ara sıra karşılaştıkları durumları inceliyoruz: ihaleler
ve pazarlık. Kitap boyunca kullanılan eniyileme teması, farklı durumlardaki en iyi
stratejilerin ve pazarlıkların ilkelerinin anlatıldığı bu bölümde de vardır. En sık görülen
dört ihale türünü anlatıyor ve ekonominin ihalelerde fiyat verirken öğrencilerin işine nasıl
yarayacağını gösteriyoruz -bu ihaleler eBay’de olabileceği gibi emlakla ilgili veya hayır
xxiiÖnsöz
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 22
15/03/16 16:37
işleriyle ilgili de olabilir. Daha sonra vites değiştirip günlük hayatımızı etkileyen pazarlık
durumlarını inceliyoruz. Pazarlık modelinin gücünü göstermek için, hane içinde paranın
nasıl harcandığına kimin karar verdiği ile ilgili ampirik bulgular sunuyoruz.
Başlangıç seviyesindeki bir ders kitabı için belki en alışılmadık olabilecek bölüm, sosyal ekonomi üzerine olan Bölüm 18’dir. Burada homo economicus’un yeni türlerini okuyucu ile tanıştırıyoruz. İnsan davranışının iki farklı alanını inceliyoruz: hayırseverlik ve
adaletlilik ekonomisi ile öç alma ekonomisi. Daha sonra tercihlerin nereden kaynaklandığını tartışıyoruz: bir hayır kurumuna bağışta bulunmak veya düşman olarak algıladığımız
birinden öç almak bize keyif mi verir? Kitabın son bölümü, ekonomik ilkelerin hayatın her
köşesine uzandığını anlamamızı sağlar. Ayrıca bize, etrafımızda olup bitenleri anlamak için
kardeş bilimlerden -örneğin, psikoloji, tarih, antropoloji, sosyoloji ve siyaset bilimindenyardım alabileceğimizi öğretir.
Önsöz
xxiii
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 23
15/03/16 16:37
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 24
15/03/16 16:37
Teşekkür
Üçümüz bu proje üzerinde çalışırken birbirimize ekonomi, ders verme ve yazma ile ilgili
çok şey öğrettik. Ama bunların çok daha fazlasını, bize bu yolda yardımcı olan yüzlerce
kişiden öğrendik. Bize yol göstermelerinden onur duyduk; onlara teşekkür borçluyuz. Onların bize katkıları bu işe başladığımızda tahayyül etmediğimiz kadar çok ve önemlidir.
Fikirlerimiz, onlardan gelen fikirlerin ve önerilerin ışığında gelişti.
Eleştirmenlerimiz, odak grubu katılımcılarımız ve kitabı derslerinde deneme amaçlı
kullananlar bize fikirlerimizi daha iyi kurgulamanın ve yazdıklarımızı daha anlaşılır hale
getirmenin yollarını gösterdi. Harikulade geri bildirimleri ile ekonomik kavramlardaki
yanılgılarımızı düzelttiler, kavramsal bakışımızı geliştirdiler ve nasıl daha net bir şekilde
yazabileceğimizi gösterdiler. Katkıları kitabın neredeyse her paragrafında görülebilir. Hepsinin ismi aşağıda listelenmiştir.
Araştırma görevlilerimiz -Alec Brandon, Justin Holz, Josh Hurwitz, Xavier Jaravel,
Angelina Liang, Daniel Norris, Yana Peysakhovich ve Jan Zilinsky- veri analizinden metnin gözden geçirilmesine ve kitabın her sayfasında pedagojik ilkelerin uygulanmasına
varıncaya kadar projenin her aşamasında kritik bir rol oynadı. Araştırma görevlilerimiz
pek çok görevi üstlendi. Projenin başarıya ulaşmasının ancak onların katkılarıyla mümkün olacağını hemen anladık ve kitapla ilgili her konuda onların içgüdülerine güvenmeyi
öğrendik. Gece geç saatlere kadar çalıştığı ve hem yazımla ilgili hem de ekonomi ile ilgili
zekice yorumlarda bulunduğu için özellikle Josh’a minnettarız.
Ayrıca, bize ilham veren ve bu projeye esaslı katkılarda bulunan pek çok ekonomiste de minnettarız. Maryland Üniversitesi’nden Robert M. Schwab ve Anuradha Gupta ile
Julia Paul, bölüm sonundaki soruların ve problemlerin hazırlanmasına epeyce katkıda bulundular. Pedagoji konusunda bize ilham verdiler. Northwestern Üniversitesi’nden James
Hornsten ile Washington ve Lee Üniversiteleri’nden Timothy Diette, Öğretim Elemanı El
Kitabı’nı ve Aktif Öğrenme Alıştırmaları’nı modern ve sezgisel bir şekilde hazırladılar.
Cincinatti Üniversitesi’nden Julia Heath, Indiana Üniversitesi Bloomington’dan Paul Graf
ve St. Louis Community Koleji’nden Eric Nielsen, kitabın esas noktalarını ortaya çıkaran
PowerPoint sunularını ve animasyonlarını harika bir şekilde hazırladılar. Anuradha Gupta
ve Julia Paul devasa soru bankasını hazırladı.
Herşeyden önemlisi, editörlerimize ve Pearson’daki harika meslektaşlarımızın tümüne
sayısız katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz. Yolun her adımında yanı başımızdalardı.
Akşamları ve hafta sonları da dahil olmak üzere bu projeye ayırdıkları saatler sayılamayacak kadar çoktur. Onların projeye bağlılıkları, vizyon ve yorumları kitabın her cümlesinde
kendini göstermektedir. Onların işbirlikçi yaklaşımının kitabın yazılmasında elzem olduğu
anlaşılmıştır. Zira, projedeki kilit kararların çoğu editörlerimizin yardımı ile verilmiştir.
Pearson’da çalışan düzinelerce kişi bu kitapta önemli rol oynadı, ancak en büyük katkıda
bulunanlar Yönetici Editör Adrienne D’Ambrosio, Geliştirme Editörlüğü Yöneticisi Mary
Clare McEwing, Üretim Proje Müdürü Nancy Freihofer, Proje Müdürlerimiz Sarah Dumouchelle, Andra Skaalrud ve Diane Kohnen, Ürün Sınama ve Öğrenim Onaylama Müdürü Kathleen McLellan, Saha Pazarlama Yöneticisi Lori DeShazo, Ürün Pazarlama Müdürü
Alison Haskins, Dijital Stüdyo İçerik Bütünlüğü Takım Lideri Noel Lotz, Medya Yapım
Yöneticisi Melissa Honig ve ayrıca Margaret E. Monahan-Pashall’dır.
Projeye ilk günden itibaren derinden bağlı olan ve her karar aşamasında bizimle birlikte
yorulmadan çalışan Adrienne’e özellikle minnettarız. Kitaba başlamamızı sağlayan Dijital
Yayıncı Denise Clinton’a ve projeye baştan sona destek veren Ürün Yönetimi Başkan Yardımcısı Donna Battista’ya teşekkürlerimizi sunuyoruz. Yayın dünyasının bu profesyonel
insanları sayesinde biz yazarlık, öğretmenlik ve iletişim alanlarında dönüşüm geçirdik. Bu
kitap onların sebatının, işe bağlılığının ve iyi yazıyı kötü yazıdan ayırt etme becerisinin
kanıtıdır. Onların bu projeye yürekten bağlılığı bize ilham verdi. Bizimle birlikte çalışıp
bize yol gösterdikleri için onlara en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.
xxv
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 25
15/03/16 16:37
Son olarak, bize destek veren diğer pek çok kişiye teşekkür etmek istiyoruz. Öğrencisi
olduğumuz hocalar, öncelikle, bize birer ekonomist olarak ilham verdi. Hocalarımız, bize
örnek olup, öğretmenin ne kadar etkili ve ekonomi öğrenmenin ne kadar keyifli olabileceğini gösterdi. Anne-babalarımız bizi özenle yetiştirerek pek çok açıdan gelişmemizi sağladı. Onların verdiği beşeri sermaye, bizim şu anda sahip olduğumuz kariyeri oluşturmamızı
mümkün kıldı. Çocuklarımız, bu kitap üzerinde çalıştığımız saatlerin aile hayatımızdan
çalınan saatler olması nedeniyle, fedakarlıkta bulunmak durumunda kaldı. Ve, en derin
teşekkürü eşlerimize borçluyuz. Proje boyunca bize destek, anlayış ve ilham verdiler.
Bu kitap pek çok kanalden alınan desteğin ve fikirleri ve çalışma enerjileri ile katkılarını esirgemeyen çok sayıda insanın ürünüdür. Faydasını gördüğümüz sayılamayacak kadar
çok işbirliğinin her biri için en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Eleştirmenler
Aşağıda isimleri listelenen eleştirmenlerimiz, odak grubu katılımcılarımız ve
kitabı derslerinde deneme amaçlı kullananlar bize çok değerli geri bildirimde
bulundular.
Adel Abadeer, Calvin College
Ahmed Abou-Zaid, Eastern Illinois
University
Temisan Agbeyegbe, City University
of New York
Carlos Aguilar, El Paso Community
College
Rashid Al-Hmoud, Texas Tech University
Sam Allgood, University of Nebraska, Lincoln
Neil Alper, Northeastern University
Farhad Ameen, Westchester Community
College
Catalina Amuedo-Dorantes, San Diego State
University
Lian An, University of North Florida
Samuel Andoh, Southern Connecticut State
University
Brad Andrew, Juniata College
Len Anyanwu, Union County College
Robert Archibald, College of William
and Mary
Ali Arshad, New Mexico Highlands
University
Robert Baden, University of California,
Santa Cruz
Mohsen Bahmani-Oskooee, University
of Wisconsin, Milwaukee
Scott L. Baier, Clemson University
Rita Balaban, University of North Carolina
Mihajlo Balic, Harrisburg Area Community
College
Sheryl Ball, Virginia Polytechnic Institute
and State University
Spencer Banzhaf, Georgia State University
Jim Barbour, Elon University
Hastin Bastin, Shippensburg University
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 26
Clare Battista, California State Polytechnic
University, San Luis Obispo
Jodi Beggs, Northeastern University
Eric Belasco, Montana State University
Susan Bell, Seminole State University
Valerie Bencivenga, University of Texas,
Austin
Pedro Bento, West Virginia University
Derek Berry, Calhoun Community College
Prasun Bhattacharjee, East Tennessee State
University
Benjamin Blair, Columbus State University
Douglas Blair, Rutgers University
John Bockino, Suffolk County Community
College
Andrea Borchard, Hillsborough Community
College
Luca Bossi, University of Pennsylvania
Gregory Brock, Georgia Southern University
Bruce Brown, California State Polytechnic
University, Pomona
David Brown, Pennsylvania State University
Jaime Brown, Pennsylvania State University
Laura Bucila, Texas Christian University
Don Bumpass, Sam Houston State
University
Chris Burkart, University of West Florida
Colleen Callahan, American University
Fred Campano, Fordham University
Douglas Campbell, University of Memphis
Cheryl Carleton, Villanova University
Scott Carrell, University of California, Davis
Kathleen Carroll, University of Maryland,
Baltimore
Regina Cassady, Valencia College, East
Campus
Shirley Cassing, University of Pittsburgh
Suparna Chakraborty, University of San
Francisco
Catherine Chambers, University of Central
Missouri
Chiuping Chen, American River College
Susan Christoffersen, Philadelphia University
Benjamin Andrew Chupp, Illinois State
University
David L. Cleeton, Illinois State University
Cynthia Clement, University of Maryland
Marcelo Clerici-Arias, Stanford University
Rachel Connelly, Bowdoin College
William Conner, Tidewater Community
College
Patrick Conway, University of North
Carolina
Jay Corrigan, Kenyon College
Antoinette Criss, University of South Florida
Sean Crockett, City University of New York
Patrick Crowley, Texas AveM University,
Corpus Christi
Kelley Cullen, Eastern Washington
University
Scott Cunningham, Baylor University
Muhammed Dalgin, Kutztown University
David Davenport, McLennan Community
College
Stephen Davis, Southwest Minnesota State
University
John W. Dawson, Appalachian State
University
Pierangelo De Pace, California State
University, Pomona
David Denslow, University of Florida
Arthur Diamond, University of Nebraska,
Omaha
Timothy Diette, Washington and Lee
University
Isaac Dilanni, University of Illinois,
Urbana-Champaign
Oguzhan Dincer, Illinois State University
Ethan Doetsch, Ohio State University
Murat Doral, Kennesaw State University
Tanya Downing, Cuesta College
Teşekkür
xxvi
15/03/16 16:37
Gary Dymski, University of California,
Riverside
Kevin Egan, University of Toledo
Eric Eide, Brigham Young University, Provo
Harold Elder, University of Alabama,
Tuscaloosa
Harry Ellis, University of North Texas
Noha Emara, Columbia University
Lucas Engelhardt, Kent State University,
Stark
Hadi Esfahani, University of Illinois,
Urbana-Champaign
Molly Espey, Clemson University
Jose Esteban, Palomar College
Hugo Eyzaguirre, Northern Michigan
University
Jamie Falcon, University of Maryland,
Baltimore
Liliana Fargo, DePaul University
Sasan Fayazmanesh, California State
University, Fresno
Bichaka Fayissa, Middle Tennessee State
University
Virginia Fierro-Renoy, Keiser University
Donna Fisher, Georgia Southern University
Paul Fisher, Henry Ford Community
College
Todd Fitch, University of California,
Berkeley
Mary Flannery, University of Notre Dame
Hisham Foad, San Diego State University
Mathew Forstater, University of Missouri,
Kansas City
Irene Foster, George Mason University
Hamilton Fout, Kansas State University
Shelby Frost, Georgia State University
Timothy Fuerst, University of Notre Dame
Ken Gaines, East-West University
John Gallup, Portland State University
William Galose, Lamar University
Karen Gebhardt, Colorado State University
Gerbremeskel Gebremariam, Virginia
Polytechnic Institute and State University
Lisa George, City University of New York
Gregory Gilpin, Montana State University
Seth Gitter, Towson University
Rajeev Goel, Illinois State University
Bill Goffe, State University of New York,
Oswego
Julie Gonzalez, University of California,
Santa Cruz
Paul Graf, Indiana University, Bloomington
Philip Graves, University of Colorado,
Boulder
Lisa Grobar, California State University,
Long Beach
xxvii
Fatma Gunay Bendas, Washington and Lee
University
Michael Hammock, Middle Tennessee State
University
Michele Hampton, Cuyahoga Community
College
Moonsu Han, North Shore Community
College
F. Andrew Hanssen, Clemson University
David Harris, Benedictine College
Robert Harris, Indiana University-Purdue
University Indianapolis
Julia Heath, University of Cincinnati
Jolien Helsel, Youngstown State University
Matthew Henry, Cleveland State University
Thomas Henry, Mississippi State University
David Hewitt, Whittier College
Wayne Hickenbottom, University of Texas,
Austin
Michael Hilmer, San Diego State University
John Hilston, Brevard College
Naphtali Hoffman, Elmira College and
Binghamton University
Kim Holder, University of West Georgia
Robert Holland, Purdue University
James A. Hornsten, Northwestern University
Gail Hoyt, University of Kentucky
Jim Hubert, Seattle Central Community
College
Scott Hunt, Columbus State Community
College
Kyle Hurst, University of Colorado, Denver
Ruben Jacob-Rubio, University of Georgia
Joyce Jacobsen, Wesleyan University
Kenneth Jameson, University of Utah
Andres Jauregui, Columbus State University
Sarah Jenyk, Youngstown State University
Robert Jerome, James Madison University
Deepak Joglekar, University of Connecticut
Paul Johnson, Columbus State University
Ted Joyce, City University of New York
David Kalist, Shippensburg University
Lilian Kamal, University of Hartford*
Leonie Karkoviata, University of Houston,
Downtown
Kathy Kelly, University of Texas, Arlington
Colin Knapp, University of Florida
Yilmaz Kocer, University of Southern
California
Ebenezer Kolajo, University of West
Georgia
Janet Koscianski, Shippensburg University
Robert Krol, California State University,
Northridge
Daniel Kuester, Kansas State University
Patricia Kuzyk, Washington State University
Sumner La Croix, University of Hawaii
Rose LaMont, Modesto Community College
Carsten Lange, California State University,
Pomona
Vicky Langston, Columbus State University
Susan Laury, Georgia State University
Sang Lee, Southeastern Louisiana University
Phillip K. Letting, Harrisburg Area
Community College
John Levendis, Loyola University
Steven Levkoff, University of California,
San Diego
Dennis P. Leyden, University of North
Carolina, Greensboro
Gregory Lindeblom, Brevard College
Alan Lockard, Binghamton University
Joshua Long, Ivy Technical College
Linda Loubert, Morgan State University
Heather Luea, Kansas State University
Rita Madarassy, Santa Clara University
James Makokha, Collin County Community
College
Liam C. Malloy, University of Rhode Island
Paula Manns, Atlantic Cape Community
College
Vlad Manole, Rutgers University
Hardik Marfatia, Northeastern Illinois
University
Lawrence Martin, Michigan State University
Norman Maynard, University of Oklahoma
Katherine McClain, University of Georgia
Scott McGann, Grossmont College
Kim Marie McGoldrick, University
of Richmond
Shah Mehrabi, Montgomery Community
College
Saul Mekies, Kirkwood Community College
Kimberly Mencken, Baylor University
Diego Mendez-Carbajo, Illinois Wesleyan
University
Catherine Middleton, University of
Tennessee, Chattanooga
Nara Mijid, Central Connecticut State
University
Laurie A. Miller, University of Nebraska,
Lincoln
Edward Millner, Virginia Commonwealth
University
Ida Mirzaie, Ohio State University
David Mitchell, Missouri State University,
Springfield
Michael Mogavero, University of Notre
Dame
Robert Mohr, University of New Hampshire
Barbara Moorem, University of Central
Florida
Teşekkür
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 27
15/03/16 16:37
Thaddeaus Mounkurai, Daytona State
College
Lee Myoung, University of Missouri,
Columbia
Usha Nair-Reichert, Emory University
Camille Nelson, Oregon State University
Michael Nelson, Oregon State University
John Neri, University of Maryland
Andre Neveu, James Madison University
Jinlan Ni, University of Nebraska, Omaha
Eric Nielsen, St. Louis Community College
Jaminka Ninkovic, Emory University
Chali Nondo, Albany State University
Richard P. Numrich, College of Southern
Nevada
Andrew Nutting, Hamilton College
Grace O, Georgia State University
Norman Obst, Michigan State University
Scott Ogawa, Northwestern University
Lee Ohanian, University of California,
Los Angeles
Paul Okello, Tarrant County College
Ifeakandu Okoye, Florida AveM University
Alan Osman, Ohio State University
Tomi Ovaska, Youngstown State University
Caroline Padgett, Francis Marion University
Peter Parcells, Whitman College
Cynthia Parker, Chaffey College
Mohammed Partapurwala, Monroe
Community College
Robert Pennington, University of Central
Florida
Kerk Phillips, Brigham Young University
Goncalo Pina, Santa Clara University
Michael Podgursky, University of Missouri
Greg Pratt, Mesa Community College
Guangjun Qu, Birmingham-Southern
College
Fernando Quijano, Dickinson State
University
Joseph Quinn, Boston College
Reza Ramazani, Saint Michael’s College
Ranajoy Ray-Chaudhuri, Ohio State
University
Mitchell Redlo, Monroe Community
College
Javier Reyes, University of Arkansas
Teresa Riley, Youngstown State University
Nancy Roberts, Arizona State University
Malcolm Robinson, Thomas More College
Randall Rojas, University of California,
Los Angeles
Sudipta Roy, Kankakee Community College
xxviii
Jared Rubin, Chapman University
Jason C. Rudbeck, University of Georgia
Melissa Rueterbusch, Mott Community
College
Mariano Runco, Auburn University at
Montgomery
Nicholas G. Rupp, East Carolina University
Steven Russell, Indiana University-Purdue
University-Indianapolis
Michael Ryan, Western Michigan University
Ravi Samitamana, Daytona State College
David Sanders, University of Missouri,
St. Louis
Michael Sattinger, State University
of New York, Albany
Anya Savikhin Samek, University of
Wisconsin, Madison
Peter Schuhmann, University of North
Carolina, Wilmington
Robert M. Schwab, University of Maryland
Jesse Schwartz, Kennesaw State University
James K. Self, Indiana University,
Bloomington
Mark Showalter, Brigham Young University,
Provo
Dorothy Siden, Salem State University
Mark V. Siegler, California State University,
Sacramento
Timothy Simpson, Central New Mexico
Community College
Michael Sinkey, University of West Georgia
John Z. Smith, Jr., United States Military
Academy, West Point
Thomas Snyder, University of Central
Arkansas
Joe Sobieralski, Southwestern Illinois
College
Sara Solnick, University of Vermont
Martha Starr, American University
Rebecca Stein, University of Pennsylvania
Liliana Stern, Auburn University
Adam Stevenson, University of Michigan
Cliff Stone, Ball State University
Mark C. Strazicich, Appalachian State
University
Chetan Subramanian, State University
of New York, Buffalo
AJ Sumell, Youngstown State University
Charles Swanson, Temple University
Tom Sweeney, Des Moines Area
Community College
James Swofford, University of South
Alabama
Vera Tabakova, East Carolina University
Emily Tang, University of California, San
Diego
Mark Tendall, Stanford University
Jennifer Thacher, University of New Mexico
Charles Thomas, Clemson University
Rebecca Thornton, University of Houston
Jill Trask, Tarrant County College,
Southeast
Steve Trost, Virginia Polytechnic Institute
and State University
Ty Turley, Brigham Young University
Nora Underwood, University of Central
Florida
Mike Urbancic, University of Oregon
Don Uy-Barreta, De Anza College
John Vahaly, University of Louisville
Ross Van Wassenhove, University of
Houston
Don Vandegrift, College of New Jersey
Nancy Virts, California State University,
Northridge
Cheryl Wachenheim, North Dakota State
College
Jeffrey Waddoups, University of Nevada,
Las Vegas
Donald Wargo, Temple University
Charles Wassell, Jr., Central Washington
University
Matthew Weinberg, Drexel University
Robert Whaples, Wake Forest University
Elizabeth Wheaton, Southern Methodist
University
Mark Wheeler, Western Michigan
University
Anne Williams, Gateway Community
College
Brock Williams, Metropolitan Community
College of Omaha
DeEdgra Williams, Florida AveM
University
Brooks Wilson, McLennan Community
College
Mark Witte, Northwestern University
Katherine Wolfe, University of Pittsburgh
William Wood, James Madison University
Steven Yamarik, California State University,
Long Beach
Bill Yang, Georgia Southern University
Young-Ro Yoon, Wayne State University
Madelyn Young, Converse College
Michael Youngblood, Rock Valley College
Jeffrey Zax, University of Colorado,
Boulder
Martin Zelder, Northwestern University
Erik Zemljic, Kent State University
Kevin Zhang, Illinois State University
Teşekkür
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 28
15/03/16 16:37
Mikroekonomi: Ders Planı
Alternatifleri
Geleneksel yaklaşım
Kuramsal Yaklaşım
Uygulamalı Yaklaşım
Bölüm 1: Ekonominin İlkeleri ve
Uygulama Alanı
Bölüm 1: Ekonominin İlkeleri ve
Uygulama Alanı
Bölüm 1: Ekonominin İlkeleri ve
Uygulama Alanı
Bölüm 2: Ekonomik Yöntemler ve
Ekonomik Sorular (isteğe bağlı)
Bölüm 2: Ekonomik Yöntemler ve
Ekonomik Sorular
Bölüm 2: Ekonomik Yöntemler ve
Ekonomik Sorular (isteğe bağlı)
Bölüm 2 Ek: Grafikleri Oluşturmak ve
Yorumlamak
Bölüm 2 Ek: Grafikleri Oluşturmak ve
Yorumlamak
Bölüm 2 Ek: Grafikleri Oluşturmak ve
Yorumlamak
Bölüm 3: Eniyileme (optimizasyon):
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak
(isteğe bağlı)
Bölüm 4: Talep, Arz ve Denge
Bölüm 5: Tüketiciler ve Güdüler
Bölüm 3: Eniyileme (optimizasyon):
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak
Bölüm 3: Eniyileme (optimizasyon):
Yapabileceğinizin En İyisini Yapmak
(isteğe bağlı)
Bölüm 4: Talep, Arz ve Denge
Alt Bölüm 5.4: Tüketiciler ve Güdüler
(isteğe bağlı)
Alt Bölüm 5.5: Talep Esneklikleri
(isteğe bağlı)
Alt Bölüm 6.4: Üretici Artığı
(isteğe bağlı)
Bölüm 6: Satıcılar ve Güdüler
Bölüm 7: Tam Rekabet ve Görünmez
El
Bölüm 8: Ticaret
Bölüm 9: Dışsallıklar ve Kamu Malları
Bölüm 10: Ekonomide Devlet:
Vergilendirme ve Düzenleme
Bölüm 11: Üretim Faktörleri
Piyasası
Bölüm 12: Monopol
Bölüm 13: Oyun Kuramı ve Stratejik
Oyun
Bölüm 14: Oligopol ve Monopolcü
Rekabet
Bölüm 15: Zaman ve Risk İçeren
Ödünleşimler (isteğe bağlı)
Bölüm 16: Bilgi Ekonomisi (isteğe
bağlı)
Bölüm 17: İhaleler ve Pazarlık
(isteğe bağlı)
Bölüm 18: Sosyal Ekonomi
(isteğe bağlı)
A01_ACEM1575_01_SE_FM_Turkce.indd 29
Bölüm 4: Talep, Arz ve Denge
Bölüm 5: Tüketiciler ve Güdüler
Bölüm 5 Ek: Tercihleri Kayıtsızlık
Eğrileri ile Temsil Etmek: Bütçe
Kısıtının Bir Başka Kullanımı
Bölüm 6: Satıcılar ve Güdüler
Bölüm 6 Ek: Firmaların Farklı Maliyet
Yapılarına Sahip Olduğu Durum
Bölüm 7: Tam Rekabet ve Görünmez
El
Bölüm 11: Üretim Faktörleri Piyasası
Bölüm 12: Monopol
Bölüm 13: Oyun Kuramı ve Stratejik
Oyun
Bölüm 14: Oligopol ve Monopolcü
Rekabet
Bölüm 8: Trade
Bölüm 9: Dışsallıklar ve Kamu
Malları
Bölüm 10: Ekonomide Devlet:
Vergilendirme ve Düzenleme
Bölüm 15: Zaman ve Risk İçeren
Ödünleşimler (isteğe bağlı)
Bölüm 16: Bilgi Ekonomisi (isteğe
bağlı)
Bölüm 17: İhaleler ve Pazarlık
(isteğe bağlı)
Bölüm 18: Sosyal Ekonomi
(isteğe bağlı)
Bölüm 7: Tam Rekabet ve Görünmez
El
Bölüm 8: Ticaret
Bölüm 9: Dışsallıklar ve Kamu Malları
Bölüm 10: Ekonomide Devlet:
Vergilendirme ve Düzenleme
Bölüm 11: Üretim Faktörleri Piyasası
(isteğe bağlı)
Bölüm 12: Monopol
Bölüm 13: Oyun Kuramı ve Stratejik
Oyun
Bölüm 14: Oligopol ve Monopolcü
Rekabet
Bölüm 15: Zaman ve Risk İçeren
Ödünleşimler (isteğe bağlı)
Bölüm 16: Bilgi Ekonomisi (isteğe
bağlı)
Bölüm 17: İhaleler ve Pazarlık
(isteğe bağlı)
Bölüm 18: Sosyal Ekonomi
(isteğe bağlı)
15/03/16 16:37