göstergeler - Makine Sanayii Sektörü Platformu

göstergeler - Makine Sanayii Sektörü Platformu

KÜNYE
ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI
‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ADINA SAH‹B‹
Mahmut AKILLI
YAYIN KURULU BAfiKANI
Adnan DALGAKIRAN
MERHABA Ç‹N
YAYIN KURULU
Adnan DALGAKIRAN, Merih ESK‹N
Mustafa BOZKURT, Kutlu KARAVEL‹O⁄LU
Sevda Kayhan YILMAZ, Mahmut AKILLI,
Serol ACARKAN Ali R›za OKTAY, Dr. ‹smet
YALÇIN S. Tansel KÜNB‹, Mehtap ÖNAL
Ebru ATAMER
Makine ihracatç›lar›m›z Çin gibi herkesin korkulu rüyas› olan bir ülkeyi
fethetmeye çal›fl›yorlar. Çünkü Türkiye’nin hedefi, Cumhuriyetin 100. y›l› olan
2023’de dünyan›n en büyük 10 ekonomi aras›na girmek. Bu hedefe
ulaflman›n en önemli yollar›ndan biri ise makine sektörünün geliflimini
h›zland›rmaktan geçiyor.
YAYINA HAZIRLAYANLAR
Free Birds Yay›n Çözümleri
YAYIN D‹REKTÖRÜ
SORUMLU YAZI ‹fiLER‹ MÜDÜRÜ
Tugay SOYKAN ([email protected])
MUHAB‹R
Umut Bar›fl UÇAN ([email protected])
expo
KATKIDA BULUNANLAR
Derya BOZKURT,
Bahtiyar ORHAN,
Kemal Cenk SARIO⁄LU
moment
2
SANAT YÖNETMEN
Ersin KARATA⁄
FOTO⁄RAF
Candan YAfiARTAfi
YAYIN ADRES‹
Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 K:2
Seyrantepe / ‹STANBUL
Tel: 0212 269 25 23 – 24
Faks: 0212 269 25 27
YAYIN TÜRÜ
Süreli Yerel Dergi
REKLAM VE PAZARLAMA
Freebirds Yay›n Çözümleri
REKLAM YÖNETMEN‹
Adem TAVUKCU
([email protected])
ADRES
Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 K:2
Seyrantepe / ‹STANBUL
Tel: 0212 269 25 23 – 24
Faks: 0212 269 25 27
BASKI VE C‹LT
Gizben Matbaac›l›k Ltd. fiti.
Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 Seyrantepe /
‹STANBUL
Tel: 0212 270 40 78
Faks: 0212 270 40 89
MOMENT EXPO Dergisi, Freebirds Yay›n
Çözümleri taraf›ndan T.C. yasalar›na uygun
olarak yay›nlanmaktad›r. “Moment Expo
Dergisi” ibaresi kullan›larak al›nt› yap›lmas›
izne ba¤l›d›r.
Moment Expo Dergisi Orta Anadolu Makine
ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i’nin 7.500
adet bas›lan ücretsiz süreli yay›n›d›r.
Tugay SOYKAN
Can ERÇAKICA
Kuruldu¤u tarihten bu yana Türk makine ihracatç›lar›na uluslararas› sektörel fuarlara kat›l›m› teflvik eden, ticaret ve al›m heyetleri düzenleyen, Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i, yine ayn› hedef ile makine sektörünün en
önemli ve büyük fuarlar›ndan biri olan Cimes 2008 Uluslararas› Makine Fuar›’na
(Cimes 2008 China International Machine Tool Exhibition) kat›l›yor.
Bu y›l ilk kez, Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreterli¤i Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i bünyesinde yer alan Makine Tan›t›m Grubu ve Makine
Sanayi Sektör Platformuna üye derneklerin kat›l›mlar› ile 480 metrekarelik bir info
stand ile Türk makine sektörünün etkin tan›t›m› için tan›t›m faaliyetleri gerçeklefltirilecek.
Dergimizin bu say›s›nda Türk makine sektörünü daha iyi tan›man›z için Cimes fuar›na özel haberler haz›rlad›k. Türk makine sektörünün günümüzdeki durumu,
ilerleyen y›llardaki hedefleri ve tarihi geliflimi hakk›nda bilgiler bulabilece¤iniz gibi ayn› zamanda pratik anlamda yararlanabilece¤iniz birçok veriye ve iletiflim bilgisine de bu özel say› da
ulaflabilirsiniz.
Moment Expo’nun bu ay ki
kapak konusu ise pompa ve
vana sektörü. Suya yön veren, bu önemli sektörün
son y›llardaki geliflimi, ihracatta ve üretimde yakalad›¤› baflar›lar ve gelecek hedefleri dergimizin kapak
konusunu oluflturuyor. Ayr›ca pompa ve vana sanayisinin Türkiye’de ciddi ölçünde tan›nmas›n› sa¤layan
ve sektörü bir araya getiren
Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i (POMSAD)
hakk›nda kapsaml› bir haber çal›flmam›zda bulunuyor. Dergimizin di¤er bafll›klar› aras›nda, makine ihracatç›lar›n› yak›ndan ilgilendiren Eximbank kredileri, kalibrasyon laboratuarlar›n›n
önemi ve faaliyetleri, Çin makine pazar› hakk›nda oldukça kapsaml› bilgiler veren
bir ülke dosyas› gibi pratik yararlar sa¤layan haberler bulunuyor.
“ Kapak konumuz olan pompa ve
vana sanayisi son y›llarda üretimde ve
ihracatta ciddi baflar›lara imza at›yor.
Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat›
271,1 milyon dolar olmufl ve 2006
y›l›na göre yüzde 74,3 oran›nda art›fl
göstermifl. Bu yükseliflin ilerleyen
y›llarda da devam edece¤inin göstergesi
olan birçok haber dergimizin bu
say›s›nda yer al›yor. ”
expo
‹Ç‹NDEK‹LER
moment
4
6
Baflkandan
7
Genel Sekreterden
8
K›sa k›sa
12
OA‹B’den
14
Çevre mevzuat›na uyan krediyi kapar
18
Kapak: Suya yön veriyoruz
26
ÇESAN ihracatta ç›tay› yükseltiyor
30
Makine sektörünün ç›k›fl› ihracatta
34
‹hracatç›lar›n merce¤indeki ülke: Çin
42
Pompa ve Vana Sanayisinin çat›s›: POMSAD
48
“Suyu tafl›mak, su kadar önemli”
52
Makale: Türkiye’de araflt›rma-gelifltirme
teknoloji üretimi nas›l yayg›nlaflt›r›labilir?
56
Mühendisli¤in tad›na vard›ran firma: Layne Bowler
62
YAMASA ilk 3’ü hedefliyor
66
Kalibrasyona yönelik alg› de¤ifliyor
68
Canlar makinenin baflar› s›rr›
18
“ Suya yön veriyoruz”
34
14
“ Çevre mevzuat›na uyan krediyi kapar”
72
Göstergeler
77
Ayl›k ihracat rakamlar›
88
5
Türkiye’nin ilk lokomotifi: Karakurt
92
Fuarlar
94
‹letiflim
96
62
42
72
expo
Teknolojiye Anadolu’dan bir ses: Konya Selçuk Üniversitesi
moment
“ ‹hracatç›lar›n merce¤indeki ülke: Çin”
BAfiKANDAN
>>ADNAN DALGAKIRAN
Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan›
expo
Çin Pazar› ve
Türk Makine
Üreticisi
moment
6
ULUSLARARASI B‹R FUAR OLAN C‹MES 2008 ULUSLARARASI MAK‹NE FUARI TÜRK MAK‹NE ÜRET‹C‹S‹ VE ‹HRACATÇISI
‹Ç‹N DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ GEREKEN ÖNEML‹ FIRSATLARDAN B‹R‹S‹D‹R.
Geriden gelen bir ülke olman›n avantaj›n› baflar›l› bir flekilde kullanan Çin, Ekim ay›nda fuar› “Cimes 2008 Uluslararas›
Makine Fuar›”na ev sahipli¤i yapacakt›r.
Çin gerçe¤i bütün Dünya’n›n kabullendi¤i bir olgudur. Bizim bu gerçe¤e karfl› Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›
‹hracatç›lar› Birli¤inde gelifltirdi¤imiz fikir ve stratejiler elbette ki vard›r ve bunlar› s›k s›k aç›kl›yoruz. Ancak bu stratejilerin hayata geçirilmesi siyasal bir irade, bürokratik bilinç ve kararl›l›k gerektirmektedir. E¤er bir sel ile karfl› karfl›yaysan›z sele karfl› durmak fayda sa¤lamaz. Sel ile hareket
edebilme becerisini gösterebilmelisiniz.
Çin’in makine ihracat rakamlar›na bakt›¤›m›z zaman,
91.564,400, 574 milyar dolarla Almanya ve A.B.D.’den sonra
üçüncü s›rada oldu¤unu görüyoruz. Bu rakam, nerdeyse
Türk ihracat›n›n toplam rakam›na denk gelmektedir. Türk
ihracat›n›n kalk›nmas› için Çin makine sektörü aç›s›ndan
uygulanan geliflim modelleri incelenerek Türkiye’ye özel bir
makine sektörü kalk›nma modeli yarat›lmal› ve desteklenmelidir.
Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i olarak Ekim ay›nda ki fuara hem dergimiz hem de Türk Makine Tan›t›m Grubumuz ile kat›l›m gösterece¤iz. Uluslararas›
bir fuar olan Cimes 2008 Uluslararas› Makine Fuar› Türk
makine üreticisi ve ihracatç›s› için de¤erlendirilmesi gereken önemli f›rsatlardan birisidir.
Kat›l›mc› Türk firmalar›n›n ithalat-ihracat iflbirliklerinin gelifltirilmesi d›fl›nda, dergimiz ve Türk Makine Tan›t›m Grubumuz arac›l›¤›yla sesimizi Çin’den tüm Dünya’ya duyurma
imkân›m›z olacakt›r.
Birlik olarak firmalar›m›z›n geliflim ve tan›t›mlar›n› desteklemek amac›yla kat›laca¤›m›z Cimes 2008 Uluslararas› Makine
Fuar›’na görüflmek üzere.
GENEL SEKRETERDEN
>> MAHMUT AKILLI
Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreteri
Yak›n zaman içinde küresel ekonomide yaflanan finansal krizler dünya ekonomisini endifleye sürüklemifltir. ABD’de yaflanan ve Avrupa’ya ulaflan mali krizden kaynaklanan etkiler,
mal fiyatlar›ndaki yükselifl, çeflitli ülkelerde t›rmanan k›s›tlamalara maruz kalm›fl para politikalar› ve borsadaki karars›zl›klar bu faktörler aras›nda yer almaktad›r.
Geliflmekte olan birçok ülke gittikçe artan oranda iç talebe yo¤unlaflm›fl; ABD’nin ithalat hacminde de ciddi bir düflüfl yaflanm›flt›r. Söz konusu ülkedeki bu daralma Türkiye’nin
ABD’ye yönelik genel ihracat›na da yans›m›fl, ancak buna ra¤men Birli¤imiz ifltigal alan› itibariyle ABD’ye yönelik makine
ihracat›m›z 2008 y›l› ilk sekiz ay›nda yüzde 30’a yak›n artm›flt›r.
Dünya ekonomisine yön veren ülkelerden biri olan Çin’in ise
2007 y›l›nda genel ithalat› yüzde 16 art›fl gösterirken, ihracat›
yüzde 23 artm›flt›r. Türk makine sektörünün de hedef pazarlar›ndan biri olan Çin pazar›ndan yüzde 1 pay alabilmek, makine ihracat›m›zda yüzde 20’lik art›fl demektir.
Bu önemli pazara ihracat›m›z›n artmas› için faaliyetlerini yo-
¤unlaflt›ran Birli¤imiz, Eylül ay› bafl›nda Sincan Uygur Özerk
Bölgesi`nin baflkenti Urumçi`de düzenlenen, Orta ve Bat› Asya bölgesindeki en genifl kat›l›ml› uluslararas› ticari etkinli¤i
“17. Urumçi Ekonomik ‹flbirli¤i ve Ticaret Fuar›’na”, Makine
Tan›t›m Grubu ad›na kat›lm›flt›r.
Ayr›ca, Ekim ay› bafl›nda Pekin’de düzenlenecek “CIMES
2008” fuar›na yine Makine Tan›t›m Grubu ad›na oldukça büyük bir standla ifltirak edilecek ve Çin pazar›nda makine sektörü tan›t›m›n›n kapsaml› ve etkili olabilmesi ve daha genifl
kitlelere ulafl›lmas›n› teminen, Makine Sanayi Sektör Platformuna üye derneklerin de stand›m›zda yer alarak tan›t›m›na
imkân sa¤lanacakt›r.
Özgün tasar›m ve yenilikçilik yetene¤ini gelifltiren, kaliteli ve
katma de¤eri yüksek yat›r›m mal› imal eden, kurumsallaflm›fl
firmalar› ile makine imalat sektöründe dünyan›n ilk on befl ülkesi aras›nda olma hedefinde olan Türk makine sektörünün,
Çin pazar›nda da bu vizyon ›fl›¤›nda daha çok yer edinmesini
bekliyoruz.
7
moment
TÜRK MAK‹NE SEKTÖRÜNÜN DE HEDEF PAZARLARINDAN B‹R‹ OLAN Ç‹N PAZARINDAN YÜZDE 1 PAY ALAB‹LMEK,
MAK‹NE ‹HRACATIMIZDA YÜZDE 20’L‹K ARTIfi DEMEKT‹R.
expo
Türk makineleri
Çin yolcusu
KISA KISA
‹TÜ’den
büyük baflar›
expo
‹TÜ GÜNEfi TEKNES‹ TAKIMI’NIN MUAVENET
ADLI GÜNEfi TEKNES‹, ABD’N‹N ARKANSAS
EYALET‹NDE ARKANSAS ÜN‹VERS‹TES‹’N‹N
DÜZENLED‹⁄‹ “SOLAR SPLASH” GÜNEfi
TEKNELER‹ YARIfiMASINDA ‹K‹NC‹L‹K KAZANDI.
AYRICA, YARIfiMADA TOPLAM ON ÖDÜL
KAZANAN MUAVENET TEKNES‹ ‹LE ‹TÜ GÜNEfi
TEKNES‹ TAKIMI B‹R REKORA ‹MZA ATMIfi
OLDU.
moment
8
‹stanbul Teknik Üniversitesi'nin (‹TÜ) Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi'ne ba¤l› olarak çal›flmalar›n› sürdüren ‹TÜ Günefl Teknesi Tak›m›, 18–22 Haziran 2008 tarihleri aras›nda
ABD'nin Arkansas eyaletinde düzenlenen Solar Splash 2008 Dünya Günefl Tekneleri fiampiyonas›'nda Muavenet isimli tekneyle dünya ikincisi oldu ve toplamda on farkl› ödül kazanarak
bir rekora imza att›.
Geçti¤imiz y›l Türkiye'nin günefl enerjisi ile çal›flan ilk teknesi
"Nusrat" ile ayn› yar›flmada üçüncü olan ‹TÜ Günefl Teknesi Tak›m›, bu y›l hem derecesini gelifltirdi, hem de alt› olan ödül say›s›n›
"Genel Toplamda Dünya ‹kincili¤i", "Manevra Etab› Birincili¤i",
"Sürat Etab› ‹kincili¤i", "Ekonomik Sürat Etab› Üçüncülü¤ü",
"Yeterlilik Etab› ‹kincili¤i", "Görsel Sunum ‹kincili¤i", "En ‹yi Sistem Tasar›m› Ödülü", "En Geliflmifl Tak›m Ödülü", "En ‹yi Tasar›m Ödülü", "Ticari Uygulamaya En Uyumlu Tekne Ödülü" dereceleri ile ona ç›karmay› baflard›.
ABD'de 15 y›ldan bu yana düzenlenen ve bu y›l ev sahipli¤ini
University of Arkansas'›n yapt›¤› "Solar Splash" Günefl Tekneleri
Yar›flmas›'nda birincili¤i Cedarville Üniversitesi, üçüncülü¤ü ise
Arkansas Üniversitesi elde etti.
2 Ekim 1992 y›l›nda ABD'lilerce vurulan ve 5 askerin flehit oldu¤u
Muavenet Gemisi'nden ad›n› alan ‹TÜ Günefl Teknesi'nin dan›flmanl›¤›n› Prof. Dr. Ömer Gören, Yard. Doç. Dr. Osman Kaan
Erol, Doç. Dr. Ali Can Takinac› ve Doç. Dr. Vedat Temiz yap›yor.
Nano-teknoloji
Maslak’a geliyor
B‹L‹fi‹M VAD‹S‹ KURULMASINA YÖNEL‹K
F‹Z‹B‹L‹TE ‹HALES‹NE AZ SAYIDA TEKL‹F
GELMES‹ NEDEN‹YLE YEN‹LENMES‹NE KARAR
VER‹LD‹. SANAY‹ BAKANLI⁄I, B‹L‹fi‹M VAD‹S‹
PROJES‹ ‹Ç‹N 450 B‹N YTL KAYNAK AYIRMAYI
KARARLAfiTIRDI.
Yat›r›m program›nda yer alan ve ``Biliflim Vadisi``nin kurulmas›yla görevlendirilen Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›, çal›flman›n ilk aya¤› olan fizibilite ihalesini, 14 A¤ustos 2008 tarihinde gerçeklefltirdi. Ancak ihaleye kat›l›m›n az oldu¤u gerekçesiyle ihale ertelendi.
Biliflim Vadisi projesi fizibilitesinin ihale flartnamesi 14 aflamadan
meydana geliyor. fiartnamede; ‹fl program›, Dünyadaki benzer
yap›lanmalar›n karfl›laflt›rmal› analizi (rekabet analizi), Türk biliflim teknolojileri sektörünün mevcut durumu, geliflme e¤ilimleri
ve beklenti analizi, Biliflim teknolojileri sektörüne iliflkin küresel
durum, geliflme e¤ilimleri ve beklenti analizi, Biliflim Vadisinin
kurulaca¤› bölgenin seçimi, Seçilen bölgeler için sektörel analiz,
Paydafl analizi, Biliflim Vadisinin kurumsal yap›s› ve yönetim modelinin belirlenmesi, Fiziksel altyap› özellikleri, detaylar› ve finansman›, Politika önlemleri, teflvik ve destekler, Biliflim Vadisi
iletiflim stratejisi, Kritik baflar› faktörleri ve riskler, ‹zleme ve de¤erlendirme sistemi ve Yönetici özeti, de¤erlendirme, eylem plan› ve öneriler yer al›yor.
‹stanbul`da Taksim-Maslak hatt›nda kurulacak biliflim vadisi için,
Toplu Konut ‹daresi (TOK‹) arac›l›¤›yla arazi tahsisi yap›lacak. Vadide 30 y›l süreli bir iflletmeci flirket kurulacak ve vadide bilgi ve
iletiflim, telekomünikasyon, bio-teknoloji, nano-teknoloji, nöroteknoloji sektörlerine öncelik tan›nacak.
Borusan’dan
önemli baflar›
BURSA ORGAN‹ZE SANAY‹ BÖLGES‹'N‹N
(OSB) ENERJ‹ ‹HT‹YACINI KARfiILAYAN
BOSEN ENERJ‹ ELEKTR‹K ÜRET‹M‹ Afi,
YAKLAfiIK 200 M‹LYON EURO'YA MAL
OLACA⁄I ‹FADE ED‹LEN ‹K‹NC‹ DO⁄ALGAZ
SANTRAL‹ KURULMASI ‹Ç‹N
KOLLARI SIVADI.
Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nin enerji ihtiyac›n› karfl›layan Bosen Enerji Elektrik Üretimi Afi, bölgede ikinci do¤algaz santrali kurmak için çal›flmalara bafllad›. Yap›lmas›
düflünülen yaklafl›k 400 megavatl›k yeni santralle birlikte
bölgenin enerji üretim kapasitesinin flu andaki santralin
yaklafl›k 3,5 kat› büyüklü¤üne ulaflaca¤› kaydediliyor. Bosen Enerji Elektrik Üretimi Afi Genel Müdürü Erdem Alada¤, "Bölgemizde olmak kayd›yla yap›lacak büyük bir yat›r›mla 400 megavatl›k bir santral düflünülmektedir. Bu çapta
bir yat›r›m›n maliyeti ise 200 milyon Euro civar›nda. Türkiye'nin bugün enerji a盤› oldu¤u biliniyor.
fiu anda yap›lan yat›r›mlar bile yetersiz. Dolay›s›yla bizim
yapaca¤›m›z yat›r›m›n büyük olmas› Türkiye için bir kazanç. Sanayi bölgesinin tüketim ihtiyac›n›n fazlas› ulusal flebekeye kayd›r›labiliyor" dedi.
Bölgede bulunan 200'den fazla fabrikan›n enerji ihtiyac›n›
karfl›layan Bosen Enerji'yle ilgili de bilgi veren Erdem Alada¤, "Enerji santrali giriflimi Bursa Ticaret ve Sanayi Odas›'n›n (TSO) öncülü¤ünde 1990'l› y›llarda bafllad›. Giriflimin
somutlaflmas› 1997 y›l›nda Bosen Enerji'nin flirketleflmesiyle oldu. Akabinde yap›lan h›zl› bir çal›flmayla 1998'in bafl›nda 1 yükleniciyle sözleflme yap›lm›fl ve bu sözleflme çerçevesinde yap›lan montaj ve uygulamalar sonucunda tesis iflletmeye 1999'un may›s›nda bafllad›. Bursa TSO'n›n giriflimleriyle kurulmufl ve büyük orta¤› da Bursa TSO olmas›na
ra¤men zaman içerisinde bölgenin kendi yönetimine devredilmifltir. Bosen, bugün OSB'ye ait bir enerji santralidir"
fleklinde konufltu.
expo
Borusan Güç Sistemleri'nin 50'ye yak›n tesiste yaklafl›k 100 kojenerasyon sistemi bulunuyor. Borusan Güç Sistemleri dizayn› kojenerasyon paketleri son 3 y›ld›r Kazakistan'da da kuruluyor.
Yüksek verim, kaliteli enerji, tasarruf ve çevre aç›s›ndan önemli
avantajlar sunan kojenerasyon sistemlerinin Türkiye'de de gerek
iflletmeler gerekse ülke ekonomisinin kalk›nmas› aç›s›ndan yayg›nlaflmas› gerekiyor.
Borusan Güç Sistemleri Genel Müdürü Sinan Yükeb, "1997 y›l›ndan bu yana sürdürdü¤ümüz Caterpillar Türkiye temsilcili¤inde,
kojenerasyon alan›nda bugüne kadar üstün bir performans sergiledik. 11 y›l içinde ulaflt›¤›m›z 2 milyon saatlik kojenerasyon çal›flma süresi 229 y›la, bir baflka deyiflle 28 bin 572 insan ömrüne
denk düflüyor. Bu süre içinde kojenerasyon sistemlerinin sundu¤u tüm avantajlar› iflletmelere ve ülke ekonomisine kazand›rd›k.
Yüksek enerji çevrim verimi, ucuz ve kaliteli enerji üretimi bu
avantajlar›n bafl›nda geliyor. Elde etti¤imiz baflar›, ülkemizde kojenerasyon sistemlerinin hak etti¤i önemi ve yayg›nl›¤› kazanmas› aç›s›ndan da büyük önem tafl›yor. Sadece sat›flta de¤il, sat›fl
öncesi dan›flmanl›k ve sonras› destek hizmetlerimizde kaliteye
önem vererek, ülkemizde bu alan›n geliflimine katk›da bulunmay›
sürdürece¤iz" dedi.
Kojenerasyon sistemlerinde enerji, hem elektrik hem de ›s› formlar›nda ayn› sistem taraf›ndan üretiliyorken bu sistemleri, kesintisiz ›s› ve elektri¤e ihtiyaç duyan baflta tekstil, kimya ve otomotiv
sektörleri ile otel ve hastaneler tercih ediyor.
Bosen durmak
bilmiyor
9
moment
GÜÇ S‹STEMLER‹NDE DÜNYA L‹DER‹
CATERP‹LLAR'IN TÜRK‹YE TEMS‹LC‹L‹⁄‹N‹
YÜRÜTEN BORUSAN GÜÇ S‹STEMLER‹,
1997–2008 YILLARI ARASINDA KOJENERASYON
TES‹SLER‹NDE TOPLAM 2 M‹LYON SAATL‹K
ÇALIfiMA SÜRES‹NE ULAfiTI⁄INI AÇIKLADI.
KISA KISA
10 bin ifladam›
iflbirli¤i için
‹zmir'de bulufluyor
EGE VE BATI AKDEN‹Z SANAY‹C‹ VE ‹fi
ADAMLARI FEDERASYONU, BALIKES‹R'DEN
ANTALYA'YA 10 B‹N SANAY‹C‹ VE ‹fiADAMINI
‹K‹NC‹ DEFA ‹ZM‹R'DE BULUfiTURUYOR.
ORGAN‹ZASYON SAYES‹NDE AYAKKABIDAN
AMBALAJA, MAK‹NEDEN MERMERE,
MOB‹LYADAN OTOMOT‹VE KADAR YAKLAfiIK
30 SEKTÖRÜN TEMS‹LC‹S‹ B‹R ARAYA
GELECEK.
expo
Krize karfl› tedbirli
olmak laz›m
moment
10
ABD’DE BAfiLAYAN VE TÜM DÜNYAYI
ETK‹LEYECE⁄‹ DÜfiÜNÜLEN F‹NANS KR‹Z‹ ‹fi
ÇEVRELER‹N‹N CANINI SIKIYOR. TÜRK‹YE’DE
DE ETK‹LER‹N‹N GÖRÜLMES‹ BEKLEN‹LEN
KR‹ZE KARfiI BÜTÜN YETK‹L‹LER‹N TEDB‹RL‹
OLMASI GEREK‹YOR.
Lehman Brothers'›n iflas›, Merrill Lynch ve Bear Stearns'ün
sat›fl›, AIG'in içine düfltü¤ü ç›kmaz, Fannie ve Freddie'nin devletlefltirilmesi, ‹ngiltere'de HBOS'un krizin efli¤inde oldu¤u haberlerinin ard›ndan gelecek döneme dair ciddi endifleler var.
Bir dönemin önemli bankac›lar›ndan olan Ak›n Öngör, yat›r›m
bankalar›n›n mevduat bankalar› gibi krizi önceden görüp, harekete geçemedi¤ini söyleyerek erken harekete geçememe sebebinin yönetim hatas› oldu¤unu belirtti. Öngör'e göre, yöneticiler beceriksizliklerinin bedelini ödeyecek.
ABD'de yaflanan geliflmelerin yeni bir trendin habercisi olabilece¤ini ifade eden Ak›n Öngör, "Yat›r›m bankalar›n›n bilançosu büyük mevduat bankalar› taraf›ndan al›nmas› sürecine girildi. Bu dünyada yeni bir trendin bafllang›c› olabilir" dedi. Mevduat bankalar›nda s›k›nt› yaflan›p yaflanmayaca¤› konusunda
ise büyük bir tehdit görmedi¤ini belirten Ak›n Öngör, “Mevduat bankalar› krizi önceden gördü, önlemini ald›. Zararlar› bilânçolar›na yans›t›p, gerekli sermayeyi toplad›” dedi.
Türkiye'de 5 özel, 4 yabanc› yat›r›m bankas› bulunuyor. Öngör,
Türkiye'de türev ürünlere gidilmedi¤ini belirtiyor. Yat›r›m bankalar›n›n küçük boyutta oldu¤unu, büyük bankalar›n izdüflümünde bulundu¤unu vurguluyor. Ak›n Öngör, “Türk bankalar›nda krizin etkisi yurtd›fl› borçlanmalar›nda ortaya ç›kacak.
Kredi marjlar› yükselecek. Yurtd›fl›nda yüksek maliyetle borçlanan bankalar, bu maliyetleri yurtiçine yans›tacak” diye konufltu. Ayr›ca Güngör, önümüzdeki süreçte kamudan bankalara kadar her kesimin tedbirli olmas› gerekti¤ini ifade etti.
Ege ve Bat› Akdeniz Sanayici ve ‹fl Adamlar› Federasyonu, Bal›kesir'den Antalya'ya 10 bin sanayici ve ifladam›n› ikinci defa ‹zmir'de
buluflturuyor. ‹zmir Fuar Alan›'nda 18-19 Ekim 2008 tarihlerinde
düzenlenecek ES‹DEF ‹fl Gelifltirme Platformu'yla söz konusu iki
bölgede faaliyet gösteren firmalar aras›nda iflbirli¤inin gelifltirilmesi ve 20 bin ifl görüflmesi yap›lmas› hedefleniyor. Platform çerçevesinde 250 firma mal ve hizmetlerini de sergileyecek.
Organizasyon sayesinde ayakkab›dan ambalaja, makineden mermere, mobilyadan otomotive kadar yaklafl›k 30 sektörün temsilcisinin bir araya gelece¤ini aktaran Federasyon Baflkan› Ramazan
Davulcuo¤lu, kat›l›mc›lar›n iki gün sürecek etkinlikteki panel ve
konferanslarla da çeflitli konularda bilgilendirilece¤ini söyledi.
Ege ve Bat› Akdeniz bölgelerinin üretim gücündeki son geliflmelere flahit olunacak platformda, firma ve sektörler baz›nda yeni kap›lar›n aralanmas› bekleniyor. Türkiye'nin ekonomi d›fl› gündem
yorgunu oldu¤una dikkat çeken ES‹DEF Baflkan› Davulcuo¤lu, ‹fl
Gelifltirme Platformu'yla ilgili olarak flu bilgileri verdi: "Dünya
ekonomilerindeki kriz, ülke içindeki ekonomisiz yo¤un gündemle
birleflince Türk ifladam› ve sanayicileri olarak çok da iyi hat›rlamayaca¤›m›z bir dönem yaflatt› bize. Türk ekonomisindeki görece iyileflmenin ana ekseni bozulmam›fl olsa da istikrars›zl›kla beslenen
performans kayb›, y›l sonu hedeflerimizi geçersiz k›ld›. Böyle bir
atmosferde, ES‹DEF ‹fl Gelifltirme Platformu'nun daha özel bir anlam kazand›¤›n› düflünüyoruz. Geçen y›l ki aya¤›nda ulafl›lan ticari
hareketlili¤in marjinal faydas›n›, bu y›l daha derinden hissedece¤iz. ‹nan›yoruz ki platformun ikincisi ve gelecek y›llarda takip edecek yeni halkalar›, baflta bölge olmak üzere Türk ekonomisinde
yüksek performans efli¤i olarak an›lacak."
Anamas Yay
ihracat yapman›n
peflinde
YAY ‹MALATI ALANINDA 30 YILLIK
TECRÜBEYE SAH‹P OLAN ANAMAS YAY, BU
YILSONUNDA ISO 9001-2000 BELGES‹
ALARAK 2009’DA ÜRÜNLER‹N‹N YÜZDE
30’UNU ‹HRAÇ ETMEY‹ HEDEFL‹YOR.
TÜB‹TAK'›n günefl enerjisi kullanan araçlar›n yar›flt›¤›
Formula-G Günefl Arabalar› Yar›fl› ile ayn› günde düzenledi¤i
Hidromobil-2008, Hidrojen Enerjili Arabalar Yar›flmas›'nda
‹zmirli üniversite ö¤rencilerinin yapt›¤› Poseidon-2 adl› araç
flampiyon oldu. MMO ö¤renci üye komisyonu bu yar›flmay›
‹zmir'den kazanan ilk ekip oldu. Ege, Dokuz Eylül, Celal Bayar
üniversiteleri ile ‹zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü makina ve
endüstri mühendisli¤i bölümünde okuyan 24 ö¤rencinin
oluflturdu¤u tak›m Hidrojen Enerjili Arabalar Yar›flmas›'nda en
yak›n rakibine üç tur fark atarak birincili¤i kazand›. Bu dalda
toplam 24 araç yar›flt›. Gelece¤in mühendisleri zafer
coflkular›n› Alsancak'taki Cumhuriyet Meydan›'nda yaflad›.
Ö¤renciler hidrojenle çal›flan Poseidon-2 adl› araçla meydanda
vatandafllar›n flaflk›n bak›fllar› aras›nda zafer turu att›.
Meydanda arac› gören vatandafllar, günefl enerjisi, akü ile
çal›flan araç tahminlerinde bulundu. Benzerini görmediklerini
ifade eden ‹zmirliler, ekibi de yar›flmada ald›klar› dereceden
dolay› tebrik etti ve arac› yak›ndan inceleyerek, ö¤rencilerden
bilgi ald›.
DEÜ Makina Mühendisli¤i 3'üncü s›n›f ö¤rencisi fieyma
Menekfle, arac›n tasar›m› için haftalarca çal›flt›klar›n›, üç ay
kadar sanayi sitesinde atölyede yap›m› için u¤raflarak, uzun bir
çal›flma süreci yaflad›klar›n› anlatt›. Menekfle, “Çal›flmam›z›n,
Anamas Yay firmas›n›n sahibi Mevlüt Terlemez, ilk olarak
1954 y›l›nda otomotiv yedek parçalar› üretimi üzerine kurulan
firman›n 1978’da piyasada oluflan koflullar sonucu yay üretimine bafllad›¤›n› söyledi.
2000 y›l›ndan bu yana Ostim Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 2
bin metrekarelik fabrika alan›nda hizmet verdiklerini belirten
Terlemez, “Yay sektöründe 30’uncu yafl›m›z› doldurman›n gururunu yafl›yoruz. 0.200 mm’den 13 mm’ye kadar istenilen ölçülerde her çeflit yay imalat›n› uzman kadromuz ve hassas
CNC yay makineleri ile kaliteden taviz vermeden üretmekteyiz” dedi.
Bu y›l bafllad›klar› ISO 9001-2000 çal›flmalar›n› h›zla sürdürdüklerini belirten Terlemez, flunlar› söyledi: “Y›l sonunda kalitemizi ISO 9001-2000 belgesi ile tescillendirece¤iz. fiu anda ihracat için alt yap› çal›flmalar›n› tamamlamak üzereyiz. 2009 hedefimiz üretimimizin yüzde 30’unu ihraç ederek yurt d›fl› pazarlara etkili bir flekilde girmek ve uluslararas› firmalar düzeyine ç›kmak. 2009’u ihracata bafllama y›l› olarak kabul ediyoruz.
Bu nedenle ihracat hedeflerimize ba¤l› olarak Ar-Ge çal›flmalar›na da a¤›rl›k verece¤iz.”
expo
TÜB‹TAK'IN ‹ZM‹R'DE GERÇEKLEfiT‹RD‹⁄‹
H‹DROMOB‹L-2008, H‹DROJEN ENERJ‹L‹
ARABALAR YARIfiMASI'NDA, MAK‹NA
MÜHEND‹SLER‹ ODASI (MMO) ‹ZM‹R fiUBES‹'N‹N
Ö⁄RENC‹ KOM‹SYONU EK‹B‹N‹N YAPTI⁄I
POSE‹DON-2 ADLI ARAÇ B‹R‹NC‹ OLDU. TAKIM
ÜYELER‹ OLAN, ‹ZM‹R VE MAN‹SA'DAK‹ DÖRT
ÜN‹VERS‹TEDEN 24 Ö⁄RENC‹, fiAMP‹YONLU⁄U
CUMHUR‹YET MEYDANI'NDA ZAFER TURU
ATARAK KUTLADI.
11
moment
Hidromobil
Yar›fl›n› “Poseidon
2” kazand›
eme¤imizin karfl›l›¤›n› ald›k. Kupay› ald›¤›m›z için çok mutluyuz. Çok gurur verici” dedi. Poseidon-2'nin pilotu, tak›m›n
ayn› zamanda sponsorluk ve halkla iliflkiler ifllerini yürüten
Selin fiengün Zopcuk, arac› kullanman›n çok keyifli oldu¤unu
söyledi. Yar›flmada 20 tur att›¤›n› belirten Zopcuk, “Poseidon,
6 tur sonra ciddi olarak öne ç›kt›. Arac› kullanmak harika bir
duyguydu. Antrenmanlarda disiplinle çal›flt›k. Ekibimiz
arac›m›z›n tüm teknik özelliklerine hakimdi. Hepimiz çok mutluyuz. Gençlere inanan, bu ortam› yaratan ve bize baflarma
gücünü veren Makina Mühendisleri Odas›'na da teflekkür
ediyoruz” diye konufltu.
OA‹B’DEN
TURQUM®, 13.
Uluslararas› Makina
Tasar›m› ve ‹malat›
Kongresi’nde
tan›t›ld›
Makine Tan›t›m
Grubu Urumçi
Fuar›’ndayd›
expo
®
moment
12
MAK‹NE TASARIM VE ‹MALAT ARAfiTIRMA
ENST‹TÜSÜ’N‹N ETK‹NL‹⁄‹ OLARAK
1984’DEN BER‹ DÜZENLENEN VE BU SENE
13. SÜ GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ULUSLARARASI
MAK‹NA TASARIMI VE ‹MALATI
KONGRES‹’NDE, OA‹B GENEL SEKRETER‹
MAHMUT AKILLI ‹LE MAK‹NE MARKALANDIRMA fiUBES‹ MÜDÜRÜ ESRA ARPINAR
TARAFINDAN KAL‹TE MARKASI
TURQUM®’UN TANITIMI YAPILDI.
“Makine Tasar›m ve ‹malat Araflt›rma Enstitüsü (MAT‹MAREN)”nin etkinli¤i olarak 1984 y›l›ndan bu yana ulusal bir
kongre olarak bafllat›l›p, sonra uluslararas› kongre halinde
devam eden ve bu sene 3–5 Eylül 2008 tarihlerinde ‹stanbul’da Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi’nde MAT‹MAREN üyeleri ve ODTÜ- Makina Mühendisli¤i Bölümü ö¤retim üyelerinin oluflturdu¤u Düzenleme Kurulu taraf›ndan organize edilen 13. Uluslararas› Makina Tasar›m› ve ‹malat›
Kongresi”nde, çeflitli ülkelerden tan›nm›fl seçkin akademisyenler ve profesyoneller bir araya gelerek, makine tasar›m ve
imalat›n›n, imalat sistem ve teknolojilerindeki son geliflmelerin tart›fl›ld›¤› forumlar düzenlendi.
Tasar›m ve Üretim Yöntemleri, Makine Tasar›m› ve Uygulamalar›, Mühendislik Tasar›m Metodolojisi ve Tasar›m Modelleri, Makine Tasar›m ve ‹malat›nda Ak›ll› Sistemler bafll›klar›
UMTIK 2008 Kongresinde yer alan ana konulardan sadece
baz›lar›yd›. Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreterli¤i’nin davetli oldu¤u ve Genel Sekreter Mahmut Ak›ll› ile
Makine Markaland›rma fiubesi Müdürü Esra Arp›nar’›n kat›ld›¤› kongrede, makine sektörüne yönelik bir marka çal›flmas›
olan TURQUM®, (TURKISH QUALITY OF MACHINERY)
hakk›nda bir sunum gerçeklefltirildi.
Söz konusu sunumda, bir makinenin önceden belirlenmifl
teknik flartlara uygunlu¤unun üretim yerinde yap›lacak denetimlerle belirlenmesi sonucu ürüne ilifltirilen bir logo olan kalite markas› (TURQUM®)’un tan›t›m› yap›ld›.
‹leri teknoloji ve yüksek kalite ile üretimi ilke edinen Türk makine
imalat sanayisinin d›fl pazarlarda etkili tan›t›m›n›n yap›larak ihracata dayal› h›zl› büyümesini sürdürmesi için faaliyetlerine devam
eden Makine Tan›t›m Grubu, Sincan Uygur Özerk Bölgesi`nin
baflkenti Urumçi’de 1-5 Eylül 2008 tarihleri aras›nda düzenlenen
17. Urumçi Ekonomik ‹flbirli¤i ve Ticaret Fuar›`na ilk defa kat›ld›.
Orta ve Bat› Asya bölgesindeki en genifl kat›l›ml› uluslararas› ticari etkinlik haline gelen fuara 36 metrekare büyüklü¤ünde bir info
stand ile kat›l›m sa¤layarak Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›
‹hracatç›lar› Birli¤i üyelerinin katalog, broflür, CD vb. tan›t›m materyallerini profesyonel ziyaretçilere ulaflt›ran Makine Tan›t›m
Grubu, Devlet Bakan› Kürflad Tüzmen baflkanl›¤›nda, fuar ile efl
zamanl› olarak gerçeklefltirilen ticaret heyetine de ifltirak ederek
yabanc› firma temsilcilerine Türk Makine Sektörü hakk›nda bilgi
verdi ve taleplerini de¤erlendirerek ülkemizde faaliyet gösteren
ilgili firmalara yönlendirilmelerini sa¤lad›. Bas›n›n da büyük ilgi
gösterdi¤i fuarda, güçlü tarihi ve kültürel ba¤lar›m›z›n ticari alanda güvenli bir iflbirli¤ine dönüfltürülebilece¤i yönünde yerel yay›n organlar›na demeçler verildi.
OA‹B stand›n› ziyaret ederek makine taleplerini ileten firma temsilcilerine ilgili üyelerden temin edilen kataloglar›n yan›nda ifltigal alan›na göre arama yap›larak tüm makine ihracatç›lar›n›n iletiflim bilgilerine kolayl›kla eriflim sa¤layabilmeleri için veritaban›
CD`si de sunuldu. Makine sektörünün tan›t›m›na yönelik olarak
haz›rlanan film ile birlikte, Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤inin faaliyetlerini ve iletiflim bilgilerini içeren kataloglar da¤›t›ld›.
Ayn› zaman da Türk makine sektörünün kalite güvence iflareti
olan TURQUM® hakk›nda ziyaretçilere detayl› bilgi verilirken, ilgili kataloglar da¤›t›larak ürünlerde bu iflaretin aranmas›n›n önemi aç›kland›. Rusya, Kazakistan, Pakistan ve di¤er komflu ülkelerin de yo¤un ilgi gösterdi¤i fuar süresince ziyaretçilere Türk misafirperverli¤inin bir göstergesi olarak 203.Hall 9 ve 10 no`lu OA‹B stand›nda lokum ve f›st›k ikram› yap›ld›.
expo
GÜNDEM
moment
14
Çevre mevzuat›na
uyan krediyi kapar
DÜNYA BANKASI TARAFINDAN TÜRK EX‹MBANK’A TAHS‹S ED‹LEN ‹HRACAT
F‹NANSMANI ARACILIK KRED‹S‹ KAPSAMINDA, GEM‹/YAT YAPIMI, MAK‹NE
‹MALAT SEKTÖRLER‹NDE FAAL‹YET GÖSTEREN VE TERSANE YATIRIMI YAPAN
TÜRK‹YE’DE YERLEfi‹K F‹RMALARIN ‹HRACAT ‹fiLEMLER‹ VE ‹HRACAT AMAÇLI
YATIRIMLARINA YÖNEL‹K KRED‹ ALAB‹LECEKLER. ANCAK ÖNCEL‹KLE PROJELERDE
ÜLKEM‹Z ÇEVRE MEVZUATINA VE DÜNYA BANKASI ÇEVRE KURALLARINA UYGUN
OLMASI fiARTI ARANACAK.
PEK‹, BU fiARTLAR NELER?
Dördüncü ‹hracat Finansman› Arac›l›k
Kredisi (EFIL IV) kapsam›nda finanse
edilen tüm krediler Eximbank taraf›ndan aç›klanan ifllemleri içeren bir çevresel inceleme sürecine tabi tutuluyor.
Projelerin çevresel aç›dan sa¤l›kl› bir
flekilde uygulanabilmesi amac›yla,
Eximbank’›n bu ifllemleri projelerin incelenmesi ve de¤erlendirilmesi ile iflletmelerin çevresel yükümlülüklerinin de¤erlendirilmesi için kullanmas› gerekiyor. Bu ifllemler ve yükümlülükler ise,
T.C. Çevre ve Orman Bakanl›¤›’n›n Çevresel Etki De¤erlendirme ile ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yürütülecek.
Proje kapsam›nda iki tür kredi/proje de¤erlendirilecek. Bunlardan ilki “iflletme
sermayesi kredisi”, ikincisi ise ?yat›r›m
kredisi? Prosedürler ise temel olarak
Çevresel Tarama, Çevresel Etki De¤erlendirme ve gerekti¤inde Çevresel Etki
Azaltma bölümlerinden olufluyor. Çevresel Tarama, Eximbank taraf›ndan pro-
ÇEVRESEL TARAMA
KATEGOR‹LER‹
Çevresel tarama, bir proje baflvurusunun incelenmesinde çevresel durum
tespit sürecinin ilk ad›m› ve projenin
çevresel risk kategorisini ve gerekli olacak çevre belgelerinin belirlenmesini
amaçl›yor. Kredi kullanan iflletme taraf›ndan Eximbank’a sunulan her bir proje paketinde çevresel tarama formlar›
yer alacak ve bunlardan birincisi iflletme taraf›ndan, ikincisi ise Eximbank taraf›ndan doldurulacakt›r. Çevresel tarama formunda iflletme/projenin yap›s› ve
tarama kategorisi özetlenecek. Çevresel
tarama kategorileri ise 4 flekilde tan›mlan›yor.
Düflük risk olarak nitelenen birinci kategorideki projeler, çevresel etkileri göz
ard› edilebilecek düzeyde olan, dolay›s›yla ÇED gerekli olmayan projeler.
Bunlar genel olarak kategori II, III ve
IV’e dahil olmayan iflletmeler olarak
aç›klanabilir.
Orta risk olarak nitelenen ikinci kategorideki projeler, Bakanl›k taraf›ndan verilen bir rapor ile çevresel etkilerinin belirgin olmad›¤› hususu belgelenen projeler olarak s›n›fland›r›l›yor. ÇED Yönetmeli¤i uyar›nca ‘Proje Tan›t›m Dosyalar›’ (sadelefltirilmifl ÇED Raporu) haz›rlan›yor ve bu dosyalar Bakanl›k taraf›ndan inceleniyor. Daha sonra, projelerin
expo
je inceleme sürecinin ilk aflamalar›nda,
iflletmeler için uygun çevresel risk kategorisinin belirlenmesi amac›yla gerçeklefltirilecek ve gerekti¤inde bu amaca
uygun dan›flman deste¤ine ihtiyaç duyulabilecek. Tarama sürecinin ard›ndan,
projenin çevresel s›n›fland›rmas›na
ba¤l› olarak bir Çevresel Etki De¤erlendirmesi (ÇED) raporu haz›rlat›lmas› istenmesi de büyük bir olas›l›k. ‹flletmeler
gerekli her türlü çevre analizlerini yapmakla, önerilen alt projelerin ulusal çevre düzenlemelerine uygun oldu¤unu
tevsik etmekle ve ilgili makamlardan
gerekli izinleri almakla yükümlü olacaklar. Bu analizler yap›ld›ktan ve tavsiyeler alt projeye dahil edildikten sonra,
Eximbank gerekti¤inde bir çevresel etki
azaltma plan›n› da içerecek olan projeyi
de¤erlendirecek. Çevresel etki azaltma
plan›n›n uygulanmas› da Eximbank taraf›ndan izlenecek.
15
moment
D
ünya Bankas› taraf›ndan Türk
Eximbank’a tahsis edilen ‹hracat Finansman› Arac›l›k
Kredisi kapsam›nda, gemi/yat
yap›m›, makine imalat sektörlerinde faaliyet gösteren ve tersane yat›r›m› yapan Türkiye’de yerleflik firmalar›n ihracat ifllemleri ve ihracat amaçl›
yat›r›mlar›na yönelik yerel piyasalardan
sa¤lanacak ya da ithal edilecek mallar
ile yap› harcamalar›n›n finansman›na
yönelik olarak haz›rlanan “‹hracat Finansman› Arac›l›k Kredisi Uygulama
Esaslar›” 08.08.2008 tarihinden itibaren
yürürlü¤e girdi.
Program kapsam›nda uygun bulunan
hammadde, aksam, teçhizat, tesis ve yap› harcamalar› iflletme sermayesi veya
yat›r›m kredileri ile finanse edilecek.
Türk Eximbank taraf›ndan krediye uygun bulunan firmalara, orta/uzun vadeli
olarak döviz cinsinden kulland›r›lacak
krediye iliflkin koflullar ifllem baz›nda
Türk Eximbank taraf›ndan belirlenecek.
Gemi-infla ve makine imalat sektörlerine yönelik olarak kulland›r›lacak kredi
program› kapsam›nda desteklenecek ihracat ve yat›r›m projelerinde ülkemiz
çevre mevzuat›na ve Dünya Bankas›
çevre kurallar›na paralel olmas› flart›
aranacak.
expo
GÜNDEM
moment
16
çevresel etkilerine göre bir karar veriliyor.
Orta risk olarak nitelenen ikinci kategorideki projeler ise, boyutlar›n›n proje tan›mlama aflamas›nda tespit edilmesi
güç olan, önemli olumsuz ve/veya uzun
vadeli çevresel etkileri olabilecek projeler olarak tan›mlan›yor. Projenin teknik
ve ekonomik fizibilite çal›flmas›na paralel olarak iflletme taraf›ndan ÇED haz›rlan›yor. Çevresel etki azaltma önlemlerinin maliyetleri ÇED çal›flmas›nda yer
al›yor ve fizibilite çal›flmas›na dahil ediliyor.
Son kategori olan dördüncü kategori
ise Dünya Bankas› finansman›na uygun
olmayan projeler olarak s›n›fland›r›l›yor.
Bu kategoride yer alan projeler, proje
kapsam›nda finanse edilmeyecek unsurlar›n üretimini ve/veya kullan›m›n›
içeren projeler olarak görülüyor.
ÇEVRESEL ETK‹
DE⁄ERLEND‹RMES‹ NASIL
UYGULANIYOR?
ÇED, iflletme taraf›ndan önerilen projeden kaynaklanabilecek çevresel etkilerin
ve risklerin tan›mlanmas›, de¤erlendirilmesi ve azalt›lmas› amac›yla yürütülen
bir süreç. ÇED’in amac›, proje tasar›m›na dahil edilebilmeleri amac›yla çevresel etkilerin/sonuçlar›n proje haz›rl›k sürecinin erken aflamalar›nda tespit edilmesi olarak özetlenebilir. ÇED, olumsuz
etkilerin en aza indirilmesi, azalt›lmas›
veya telafi edilmesi yoluyla projelerin
çevresel aç›dan iyilefltirilmesinin yöntemlerini tespit ediyor. ÇED ayn› zamanda kamuoyunun bilgilendirilmesi
için at›lan ad›mlar› da aç›kl›yor.
Muhtemel olumsuz etkinin s›n›rl› oldu¤u, kolayl›kla tespit edilebildi¤i ve gerekli telafi yöntemlerinin bilindi¤i ve kolayl›kla aç›kland›¤› Kategori 2’de yer
alan projeler için “Proje Tan›t›m Dosyas›
(sadelefltirilmifl ÇED)” haz›rlan›yor.
Boyutlar› öngörülemeyen, potansiyel
olarak uzun vadeli ve telafi edilmez etkileri olan Kategori 3 projeleri için detayl›
bir ÇED raporu haz›rlanmas› isteniyor.
Bu raporlarda düzenli emisyonlar ve
potansiyel riskler belirtiliyor. Her bir
ÇED’in, ilgili proje Eximbank ve Dünya
Bankas› onaylar› al›nd›ktan sonra, Dünya Bankas› Türkiye ofisinin web sitesinde yay›nlanmas› gerekiyor. Ayr›ca,
Eximbank’›n internet sitesi ve yerel gazete ilanlar› yoluyla kamuoyuna aç›klama yap›lmas› da flart kofluluyor.
ÇED’in kapsam› iflletmenin yap›s› ve yerine göre büyük farkl›l›klar gösteriyor.
Dolay›s›yla, bir ÇED’in haz›rlanmas› için
gereken zaman ve ilgili maliyetler hakk›nda kesin bir bilgi verilemiyor. Kamuoyu kat›l›m›n›n rolü de dahil olmak
üzere ÇED’in haz›rlanmas› ve maliyeti
iflletmenin sorumlulu¤u alt›nda bulunuyor ve bu süreç kredilendirilmesi önerilen faaliyetlerin fizibilite çal›flmalar›n›n
ayr›lmaz bir parças› olarak tan›mlan›yor.
KRED‹ ONAYI ÖNCES‹
VE SONRASI
Çevre de¤erlendirmeleri ve inceleme
süreçleri Eximbank ve Dünya Bankas›
heyetlerinin incelemelerine tabi tutuluyor. Dünya Bankas›, Kategori 3’te yer
alan tüm projelerin ön incelemelerini ve
onaylar›n› gerçeklefltiriyor ayr›ca sonradan inceleme ifllemlerini de yap›yor.
Bu incelemelerde, yap›lan çal›flmalar›n
kalitesinin tatmin edici seviyede oldu¤unu, gerekli durumlarda kamuoyu kat›l›m›n›n gerçeklefltirildi¤ini, uygun tavsiyelerin yap›ld›¤›n›, tüm dokümanlar›n
uygun flekilde dosyaland›¤›n› ve kaydedildi¤ini ve Bakanl›¤›n onay koflullar›n›n yerine getirildi¤i hususlar› kontrol
ediliyor. Proje uygulamas› s›ras›nda,
Dünya Bankas› heyetleri genel izleme
sürecini ve ilgili iflletmenin çevre tavsiyelerini uygulamas›n› da denetleyecek.
Dünya Bankas› denetleme heyetinin
çevreye iliflkin dokümanlar›n incelemesini de düzenli bir flekilde gerçeklefltirmesi için bu dokümanlar Eximbank taraf›ndan dosyada haz›r bulundurulmal›s› gerekiyor.
ADIM ADIM ÇEVRESEL ‹NCELEME
SÜREC‹
ADIM 1:
‹flletme bir ön tan›t›m projesi haz›rlar. ‹flletme ile yap›lan,
Eximbank’›n iflletmeye çevresel de¤erlendirme yükümlülüklerini bildirdi¤i ön görüflme sonras›nda iflletme, proje ile
ilgili tüm çevresel yükümlülüklerini (sertifikalar, belgeler,
vs.) Eximbank’a sunar. EFIL IV koflullar›na uyum için ulusal
mevzuat kapsam›nda zorunlu k›l›nan izin ve ruhsatlar›n
sunulmas› iflletmenin sorumlulu¤unda olacakt›r.
ADIM 2:
‹flletme, projenin içeri¤ine göre (Ek-C’de kategori II ve III’te
listelenmifltir) ilgili Çevre Yönetmeliklerine uygun olarak
Bakanl›ktan “ÇED - Olumlu” veya “ÇED –Gerekli De¤ildir”
belgesi alacakt›r.
ADIM 3:
Eximbank projeyi inceleyerek iflletmeye kredi kapsam›ndaki
projenin çevresel kategorisini bildirir.
ADIM 4:
‹flletme, analizde sunulan tavsiyeleri, ilgili tahmini
maliyetler ile birlikte proje tasar›m›na ve uygulama plan›na
dahil eder.
ADIM 5:
‹flletme, ilgili çevre dokümanlar› da dahil olmak üzere,
kredi baflvuru paketine son halini verir ve
de¤erlendirilmek üzere Eximbank’a sunar.
ADIM 6:
Kredi, gerekli olmas› halinde, Bakanl›k onay ve izinlerinin
al›nmas›n› müteakip kulland›r›l›r.
ADIM 7:
Eximbank, gerekli olmas› halinde ÇED çevresel etki azaltma plan›n›n uygulanmas›n› izler.
KAPAK
Suya
expo
yön veriyoruz
moment
18
KONUTLARIN, SANAY‹ TES‹SLER‹N‹N, ‹ÇME SUYU fiEBEKELER‹N‹N
VE ‹NSANIN OLDU⁄U HER YERDE, SU BAfiTA OLMAK ÜZERE
B‹RÇOK AKIfiKANA YÖN VEREN POMPA VE VANA SEKTÖRÜ
KARfiILAfiTI⁄I SORUNLARA KARfiI ÇÖZÜM YOLLARI BULARAK
DURMAKSIZIN GEL‹fi‹M‹ SÜRDÜRÜYOR. ANCAK SEKTÖRÜN DAHA
EM‹N VE SA⁄LAM ADIMLARLA YOLUNA DEVAM EDEB‹LMES‹ ‹Ç‹N
‹THAL MALLARA KARfiI KORUNMASI VE TEKNOLOJ‹K GEL‹fiMELERE
DUYARLILI⁄INI ARTIRMASI GEREK‹YOR.
SEKTÖRÜN ‹T‹C‹ GÜCÜ KONUT
VE ALT YAPI YATIRIMLARI
Ülkemiz ve uluslararas› sektör için de
ayn› ölçüde geçerli olmak üzere, birbirinden ayr›lmas› güç pompa ve vana
sektörlerinin sat›fl hacimlerini her alanda yap›lmakta olan yat›r›mlar ve revizyonlar belirleniyor. Bunlar içinde konut
sektörü ve içme suyu temin ve at›k su
projeleri önemli bir pazar segmenti olarak gösteriliyor. En yo¤un rekabetin yafland›¤›, en fazla üreticinin yer ald›¤›
segment olmas› nedeniyle buradaki de¤iflimler pompa ve vana imalat sektörünü direkt olarak etkiliyor.
Türkiye’de 2007 iç pazar büyüklü¤ünün,
POMSAD segmenti fleklinde tariflenen“santrifüj ve pozitif deplasmanl›
pompalar (içten yanmal› motorlar ve
hava tafl›tlar›n›n pompalar›, akaryak›t
pompalar›, el ve beton pompalar› bu
segmentin d›fl›ndad›r)” için 350-370 milyon dolar olarak, “endüstriyel ve domestik vanalar (hidrolik valfler, ›s› ayarlay›c› vanalar, buhar kapanlar› ve musluklar bu segmentin d›fl›ndad›r)” içinse
380-400 milyon dolar olarak tahmin
edebiliyor. ‹ç pazar›n pompada yüzde
40’›, vanada ise yüzde 45’i ithal ürünlere
ait. ‹thalat›n yüzde 80’ni AB’den geliyor,
ihracat›n da yüzde 65’i AB ve ABD’ye
yap›l›yor.
Ülkemizde pompa ve vana imalat› alt
sektörleri, 2001 krizine ra¤men 20022004 döneminde y›ll›k yüzde 11,2 oran›nda, 2005 ve 2006 y›llar›nda ise yüzde
14-15 büyüme göstermifl durumda.
Standardize edilmifl belirli ürün gruplar›nda yo¤unlaflm›fl üretimin, artan ArGe çal›flmalar› paralelinde çeflitlenmeye
bafllad›¤› gözlemleniyor. Bu yönelifl,
katma de¤eri yüksek ürünlere kaymak
çabas› olarak gösteriliyor.
Pompa ve vana sektöründe ürün kapasitelerinin de¤er ve miktar olarak saptanmas› oldukça zor olmakla birlikte,
firma verilerinden ziyade, kapasite raporlar› üzerinden, profesyonel araflt›rma kurulufllar› ile Dernek iflbirli¤inde
yürütülen analizler sonucunda, pompa
alt sektöründe toplam üretim kapasitesinin, 2005 y›l› itibariyle 290 bin adet/y›l
olarak saptanm›fl durumda. Vana alt
sektöründe toplam üretim kapasitesi ise
2005 y›l› itibariyle 53.000 ton/y›l döküm
malzeme (pik, çelik , sfero, pirinç vs..)
olarak tespit edilmifl.
TÜRK‹YE’N‹N POMPA VE VANA
‹HRACATI
Türkiye’de olumlu bir seyir izleyen
pompa ve vana imalat›, 2001 y›l›nda ya-
expo
etkilemifl, yat›r›mlar modernizasyon,
tevsi ve kapasite art›fl› ile s›n›rl› kalm›fl.
2007 y›l›na gelindi¤inde ise pompa ve
vana sektörünün 20’ye yak›n asgari tekno-ekonomik kapasiteli, CNC,
CAD/CAM, HAD teknolojili, kurumsallaflm›fl tesise sahip oldu¤u, ilaveten 210
kadar da küçük ölçekli, atölye tipi firmalar›n oluflturdu¤u bir yap›y› gerçeklefltirdi¤i ve üretimin vazgeçilemez bir boyuta ulaflt›¤› bir misyonu yüklendi¤i görülüyor.
19
moment
P
ompa ve vana alt sektörleri
makine imalat sanayinin içinde yer alan ve imalat›n hemen her sektörüne girdi veren, ayr›ca tar›m sektöründen enerjiye kadar pek çok alanda kullan›lan ürünleri imal eden genifl bir kullan›m alan›na sahip.
Ülkemizde pompa vana üretimi 1950’li
y›llarda bafllam›fl, talep büyük çapta ithalatla karfl›lanm›fl. 1960’larda demir çelik ve döküm sektörünün geliflmesine
paralel olarak pompa-vana imalat› da
ilerleme sa¤lam›fl, 1970’ler, ithalat›n
azald›¤›, üretim yelpazesinin geniflleyerek üretici firma say›s›n›n h›zla artt›¤›
bir dönem olmufl. Özellikle konvansiyonel pompa ve vana imalat›nda, 70’e yak›n firma ile ülke ihtiyac›n›n önemli bir
bölümünün bu dönemde karfl›lad›¤› görülüyor. 1980’li y›llara gelindi¤inde ise
ihracat› teflvik eden sanayileflme politikalar› ile imalatç› firma say›s›nda ciddi
art›fllar yaflan›yor. Ancak bu dönemde
de özel tasar›m isteyen pompa ve vanalar ile baz› aksesuar ve komponentler
hala ithal ediliyor. Ancak 1980’li y›llar›n
yar›s›ndan bafllayarak tar›mda su kaynaklar›n›n de¤erlendirilmesi ve sulu tar›ma geçilmesi, sanayideki proses suyunun önem tafl›mas›, içme ve kullanma
suyu flebekelerinin yayg›nlaflmas›, at›k
su ar›tma tesislerinin çevre korunmas›
amac›yla zorunlu hale getirilmesi pompa ve vana talebini h›zla artt›rmas›na
neden oluyor. Bu dönemde pompa ve
vana üretim tesislerinin 150’yi buldu¤u
görülüyor.
1995 y›l›nda ise Gümrük Birli¤i’ne geçifl
pompa ithalat›n› artt›rm›fl ve nispi olarak yat›r›mlar azalm›fl. Bu dönemde d›fl
ticaret makas›n›n ihracat aleyhine aç›ld›¤› görülüyor. DS‹, YSE, Köy ‹flleri gibi
kamu ihale ve sat›n al›mlar› teflvik edici
olmufl. 2001 krizi sektörü önemli ölçüde
expo
KAPAK
moment
20
flanan krize ra¤men 2002-2004 döneminde önemli bir büyüme yakalad›.
Üretim 2001’de yüzde 4-5 kadar azalm›flt›. Ancak izleyen dönemlerde imalattaki kay›plar› telafi eden ve ihracat› destekleyen önemli bir büyüme gözlemlendi ve üretimde senelik yüzde17’ye tekabül eden bir ortalama art›fl yakaland›.
Pompalar›n ve vanalar›n tamam› için
son befl y›ll›k döneme bak›l›nca, pompa
ithalat›n›n yüzde 122, vana ithalat›n›n
yüzde 154 kadar artt›¤›, buna karfl›n ihracattaki büyümenin bunun çok üzerinde, pompalarda yüzde 280 ve vanalarda
yüzde 170 civar›nda oldu¤u görülüyor.
Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat›
271,1 milyon dolar olmufl ve 2006 y›l›na
göre yüzde 74,3 oran›nda art›fl göstermifl. Pompa ihracat› gerçeklefltirilen
bafll›ca ülkeler s›ras›yla Almanya, Irak,
‹ngiltere, ABD, Rusya Federasyonu ve
Fransa olmufl. En fazla ihracat art›fl›
gerçekleflen ülkeler ise Almanya, Gürcistan, Romanya ve Libya olarak s›ralan›yor.
Almanya’ya gerçeklefltirilen 103,8 milyar dolar ihracat ile Almanya Türkiye’nin toplam pompa ihracat›ndan yüzde 38,3 oran›nda pay al›yor. Dünya
pompa ihracat›nda ikinci s›rada yer alan
ABD ise Türkiye’nin ihracat›nda 4. konumda bulunuyor.
Türkiye’nin 2007 y›l› vana ihracat› ise
251,5 milyon dolar olmufl ve 2006 y›l›na
göre yüzde 35,6 oran›nda art›fl göstermifl. Vana ihracat› gerçeklefltirilen bafll›ca ülkeler s›ras›yla Almanya, Rusya Federasyonu, ‹ngiltere, ABD ve ‹talya. En
fazla ihracat art›fl› gerçekleflen ülkeler
ise Cezayir, Libya, ÇHC ve Fransa olarak kaydedilmifl durumda.
Almanya’ya gerçeklefltirilen 45,9 milyon
Kutlu Karavelio¤lu
SMS Samsun Makina Sanayi A.fi. Baflkan Yard›mc›s›
Teknoloji üreten, gelifltiren sektörlerin
en büyük yat›r›m› insan
kaynaklar›nad›r; tasar›m süreci
maliyetler içinde önemli yer tutar. Fikri
mülkiyet haklar›na tecavüz ve
kopyac›l›kla ifl gören iflletmeler bu
maliyetlerden aridirler ve sektöre
büyük zararlar vermektedirler.
dolar ihracat ile Almanya Türkiye’nin
toplam pompa ihracat›ndan yüzde 18,3
oran›nda pay al›yor.
Türkiye’nin son iki y›ldaki pompa ihracat›na bak›ld›¤› zaman toplam ihracat
içerisinde “pompalar›n aksam ve parçalar›”n›n çok önemli bir pay› teflkil etti¤i
görülüyor. 2007 y›l›nda toplam 271 milyon dolar pompa ihracat› gerçekleflmifl
ve bunun 134,4 milyon dolar› “pompalar›n aksam ve parçalar›” ihracat› olmufl.
Ayr›ca, pompa imalat sanayinde de büyük ço¤unlu¤u “pompalar›n aksam ve
“ Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat› 271,1 milyon
dolar olmufl ve 2006 y›l›na göre yüzde 74,3 oran›nda
art›fl göstermifl. Pompa ihracat› gerçeklefltirilen bafll›ca
ülkeler s›ras›yla Almanya, Irak, ‹ngiltere, ABD, Rusya
Federasyonu ve Fransa olmufl. En fazla ihracat art›fl›
gerçekleflen ülkeler ise Almanya, Gürcistan, Romanya
ve Libya olarak s›ralan›yor.”
parçalar›” teflkil ediyor. Türkiye’nin son
iki y›ldaki vana ihracat›na bak›ld›¤› zaman ise toplam ihracat içerisinde “di¤er
muslukçu eflyalar›” çok önemli bir pay›
teflkil ediyor. 2007 y›l›nda toplam 251
milyon dolar vana ihracat› gerçekleflmifl
ve bunun 153,6 milyon dolar› “di¤er
muslukçu eflyalar›” ihracat› fleklinde
gerçekleflmifl.
Dünya pompa ve vana ihracat›na bak›ld›¤›nda ise Birleflmifl Milletler (BM) ‹statistik Bölümü’nden elde edilen verilere göre 2007 y›l› toplam dünya pompa
ihracat›n›n 42,9 milyar dolar de¤erinde
oldu¤u görülüyor. Almanya, ABD ve
‹talya dünya pompa ihracat›n›n yaklafl›k
yar›s›n› gerçeklefltiriyor.
Dünya pompa ihracat›ndan yüzde 23,8
pay alan Almanya, 10,2 milyar dolar ile
dünya pompa ihracat›nda ilk s›rada yer
al›yor. Almanya’y› 5,5 milyar dolar ile
ABD takip ediyor. Dünya pompa ihracat›nda Almanya ve ABD’yi, ‹talya, Japonya, Fransa ve Çin takip ediyor.
Türkiye ise 2007 y›l› pompa ihracat›nda
271 milyon dolar ile dünya s›ralamas›nda 21. s›rada yer al›yor. Dünya vana ihracat›ndan yüzde 17,3 pay alan Almanya, 9,5 milyar dolar ile dünya vana ihracat›nda ilk s›rada yer al›yor. Almanya’y›
8 milyar dolar ile Çin takip ediyor. Dünya vana ihracat›nda Almanya ve Çin’i,
‹talya, ABD ve Japonya takip ediyor.
Türkiye ise 2007 y›l› vana ihracat›nda
251 milyon dolar ile dünya s›ralamas›nda 25. s›rada yer al›yor.
expo
moment
21
SORUNLARA KARfiIN
DURMADAN BÜYÜMEK
Türkiye pompa ve vana sektörünün en
önemli isimlerinden olan, Samsun Makina Sanayi A.fi. Baflkan Yard›mc›s›
Kutlu Karavelio¤lu, pompa ve vana sektöründe 2003’de dahil, 2008 y›l›n›n ortalar›na kadar yüzde 100’ün üzerinde üretim art›fl› sa¤lad›¤›n›n alt›n› çiziyor. Ancak, 2007 y›l›nda iç pazarda ithal ürünlerin lehine önemli geliflmeler oldu diyen
Karavelio¤lu, bu süreci flu flekilde aç›kl›yor: “2007 y›l›nda ihracat art›fl›n› sürdürebilmek iç pazarda baz› segmentler ithal ürünlere terk edildi. Kurlar›n enflasyona ra¤men iki y›l önceki de¤erinin
çok alt›nda seyretti¤i y›lda, ihracat›n nas›l rekor düzeyde artt›¤›n› iyi irdelemek
laz›md›r. Durum, sektörün, küresel rekabete uyumlu bir dönüflüm gerçeklefltirmekte oldu¤unu ifade ediyor. Örne¤in pompa ihracat› bedel olarak yüzde
70’den fazla artarken, miktar olarak yüzde 30 civar›nda artt›. O halde, pompalar
daha pahal›ya sat›labilmifl veya daha
de¤erli pompalar sat›labilmifltir. Fiyat
inisiyatifi elde edilmekle kalmam›fl, orta
üstü teknolojik ürünler gelifltirilmifltir.
Hammadde fiyatlar›ndaki muazzam art›fllar, senenin sonunda oldu¤undan,
bunlar›n çarpan etkisi as›l 2008’de orta-
ya ç›kacakt›r. Kriz dönemi olmas›na
ra¤men, katma de¤er art›fl›n› gözlemlemek mümkün olacak.”
D›fl ticaret rakamlar› h›zla artmakla birlikte, geçti¤imiz y›l iç pazar›n darald›¤›n› gözlemledik diyen Karavelio¤lu, al›p
DÜNYA POMPA ‹HRACATINDAK‹
‹LK 10 ÜLKE VE TÜRK‹YE (2007)
SIRA
ÜLKE
DE⁄ER ($)
PAY (%)
1
ALMANYA
10.206.519.000
23,8
2
3
A.B.D
5.548.869.627
12,9
‹TALYA
4.070.448.989
9,5
4
JAPONYA
3.506.190.976
8,2
5
FRANSA
2.625.016.687
6,1
6
Ç‹N
2.488.364.196
5,8
7
‹NG‹LTERE
1.793.713.893
4,2
8
ÇEK CUMHUR‹YET‹
1.388.915.922
3,2
9
KANADA
1.229.755.183
2,9
10
DAN‹MARKA
1.187.003.269
2,8
21
TÜRK‹YE
271.122.746
0,6
KAPAK
Bülent Hac›raifo¤lu
expo
Do¤ufl Vana Genel Müdürü, POMSAD Baflkan Yard›mc›s›
ve Avrupa Vana Sanayicileri Derne¤i (CEIR-2) Baflkan
Yard›mc›s›
Türkiye’nin lojistik ve düflünce yap›s›
olarak Çin ve Hindistan’a göre büyük
avantajlar› bulunuyor. Türkiye
taraf›ndan vana taleplerinin çok k›sa
sürelerde karfl›lanabiliyor ve kalite de
yüksek oluyor.
moment
22
satman›n, üretici firmalar›n önem verdi¤i faaliyetlerden oldu¤unu ve bu durum
neticesinde baz› segmentlerde durgunlu¤un hakim oldu¤unu söylüyor. Konut
sektörü için domestik pompalar ve vanalar segmentinde daralman›n h›zl› oldu¤unu ve tar›m sektöründeki daralman›n da sürdü¤ünü belirten Karavelio¤lu;
“Sanayi yat›r›mlar›nda da beklenen ilerleme gerçekleflmedi; mühendislik pompalar› segmentinde d›fla aç›l›m›n tetikleyicisi bu oldu. Daralan pazar, yo¤un rekabet, düflük kur, artan enflasyon nedeniyle karl›l›k oranlar› fevkalade düflük
gerçekleflmifltir. Oysa sektörün teknolojik ilerlemesi ve yat›r›mlar, yarat›labilen
katma de¤ere ba¤l›” diyor.
Bunlara ek olarak; dökümhanelerimiz
uluslararas› rakabette çok baflar›l›d›r,
kapasite ve kalite bak›m›ndan sektörümüze önemli avantajlar sa¤lamaktad›rlar diyen Karavelio¤lu, gelecekte de döküm a¤›rl›kl› ürünler olan pompalar ve
komponentlerinin imalat›n›n, Avrupa’dan ülkemize kaymaya devam edece¤ini söylüyor. Türkiye’nin, kalite, lojistik ve iletiflim avantajlar› sayesinde,
çok geçmeden Avrupa KOB‹’lerinin
üretim üssü olaca¤›ndan flüphe etmemek laz›md›r diyen Karavelio¤lu: “AB
KOB‹’leri, “tasar›m ve üretim” kabiliyetlerimize ihtiyaç duyuyorlar. Bu ihtiyaçlar›, Uzakdo¤u rekabeti karfl›s›nda giderek derinleflmektedir. Bu durum, ya-
DÜNYA VANA ‹HRACATINDAK‹
‹LK 10 ÜLKE VE TÜRK‹YE (2007)
SIRA
ÜLKE
DE⁄ER ($)
PAY (%)
1
Almanya
9.478.920.000
17,3
2
Çin
8.049.183.278
14,7
3
‹talya
7.869.122.787
14,3
4
ABD
6.281.800.661
11,4
5
Japonya
3.411.677.629
6,2
6
‹ngiltere
2.955.537.580
5,4
7
Fransa
2.945.363.405
5,4
8
Danimarka
1.578.607.300
2,9
9
Kanada
1.291.993.050
2,4
10
‹sviçre
1.283.571.230
2,3
25
TÜRK‹YE
251.546.921
0,4
banc› ortakl›klara zemin oluflturmaktad›r. Katma de¤eri yüksek pompalar›n
üretimine yönelifl ve Ar-Ge faaliyetlerinde çeflitlilik, k›sa vadede gözlemleyece¤imiz geliflmeler olacakt›r.”
“KOPYACILIK ÖNLENMEL‹,
PATENT HAKLARI KORUNMALI”
Nitelikli ifl gücü, çok önemli problemdir;
tasar›m sadece imalatç›lar›n ilgili departmanlar›nda ö¤renilebilir ve iyi bir
mühendis iyi bir tasar›mc› haline en az
10 y›lda gelebilir diyen Karavelio¤lu; bu
sebeple imalatç›lar›n büyük flehirlere s›k›flt›klar›n›; yöresel teflvikler insan kaynaklar›ndan uzak kald›klar›n› belirtiyor.
‹brahim Akdemir
Asteknik Vana Yönetim Kurulu Baflkan›
Sektörümüzün en önemli problemi
döviz kurunun düflük olmas› ve ucuz
fiyatlar›ndan dolay› Uzakdo¤u menflei
ürünlerin yerel imalatç›lar›
zorlamas›d›r.
“Geliflmifl ülkeler bu problemi Makina
Havzalar› kurarak aflm›fllar; imalatç›lar,
yan sanayiciler ve e¤itim kurumu sanayicilerin yönetiminde seçilmifl kentlerde, bölgelerde gelifltirilmifltir” diyen Karavelio¤lu, turizm sektörüne sa¤lanan
arazi tahsisi olanaklar›n›n, çok daha düflük de¤erli arazilerde örgütlenebilecek
makina sektöründen esirgenmemesi
gerekti¤inin de alt›n› çiziyor.
“Katma de¤erin yüksek oluflu, Sektörü
haks›z rekabetin göz bebe¤i yapm›flt›r”
diyen Karavelio¤lu, sektörün bir di¤er
problemini de flu flekilde özetliyor: “Teknoloji üreten, gelifltiren sektörlerin en
büyük yat›r›m› insan kaynaklar›nad›r;
tasar›m süreci maliyetler içinde önemli
yer tutar. Fikri mülkiyet haklar›na tecavüz ve kopyac›l›kla ifl gören iflletmeler
bu maliyetlerden aridirler; sektöre büyük zarar verirler. Mahalli mikro iflletmeler de genellikle bu do¤rultuda çal›fl›rlar; servis bak›m hizmeti vermekle
sektöre girer, yedek parçalar› kopya etmekle bafllar, ürünleri, kataloglar› hatta
etiketleri ve markalar› kopya etmekle
devam ederler. Bunun önüne geçebilecek fiili bir mekanizma maalesef dünyada da bulunamam›flt›r; sürekli mücadele
edilmelidir. Patent kavram›n›n yerleflmesi bir ölçüde çözüm olabilmifltir; dü-
TÜRK‹YE’N‹N POMPA ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 10 ÜLKE
ÜLKE ADI
2006
2007
2008
DE⁄‹fi‹M PAY(%)
(Ocak-Haziran) (2007/ 2006) 2007
1
ALMANYA
31.680.890
103.884.413
46.769.459
227,9
38,3
2
IRAK
10.054.554
20.380.269
7.039.316
102,7
7,5
3
‹NG‹LTERE
11.483.652
15.281.400
9.830.752
33,1
5,6
4
A.B.D.
13.663.142
11.934.517
5.192.449
-12,5
4,4
5
RUSYA FEDERASYONU
6.190.988
9.169.802
6.529.741
48,1
3,4
6
FRANSA
4.388.411
7.231.784
6.545.165
64,8
2,7
7
EGE SERBEST BÖLGE
6.093.145
7.159.101
4.466.891
17,5
2,6
8
KAZAK‹STAN
2.921.410
6.320.724
2.732.010
116,4
2,3
9
AZERBAYCAN-NAHÇ.
3.234.275
6.133.670
3.435.921
89,6
2,3
10
H‹ND‹STAN
3.358.996
5.825.306
2.622.730
73,4
2,1
23
moment
Vurgulanmas› gereken bir di¤er önemli
geliflmenin, yeni teknolojilerin üretime
nüfuziyetinin giderek yayg›nlaflmas› oldu¤unu söyleyen Karavelio¤lu, “Hesaplamal› ak›flkanlar dinami¤i, HAD” uygulamalar› tasar›m ve üretimi çok h›zland›rmakta, pompa verimlerini yükseltmeye, vana kay›plar›n› azaltmaya imkan
vermekte, deneme yan›lma metodlar›n›n yerini alarak muazzam tasarruflar
ve ekonomi sa¤lamaktad›r” diyor. Model üretiminde “h›zl› prototipleme” tekniklerinin kullan›lmas›n›n da ayn› flekilde teslim sürelerini çok erkene çekebildi¤ini ve uluslararas› rekabette önemli
avantalar sa¤lad›¤›n›n alt›n› çizen Karavelio¤lu, sektörün bu konular üzerine
hassasiyetle e¤ilmesi gerekti¤ini
belirtiyor.
Ayr›ca 2008 ve sonras›n›n en önemli konusunun enerji verimlili¤i oldu¤unu
vurgulayan Karavelio¤lu, Avrupal› imalatç›lar›n gönüllü inisiyatifi olan ve
Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i ‘nin de (POMSAD) üyesi oldu¤u
“Ecopump” platformunda enerji verimlili¤i konusunda faaliyetler yürütüldü¤ünü belirtiyor. “Avrupa’da ve Amerika’da bugün, pompa verimlerinin
Çin’de, Hindistan’da, Kore’de senelerdir
oldu¤u gibi bir standardlar dizisine
ba¤lanmas› amaçlan›yor” diyen Karavelio¤lu, esasen sistem verimlerinin pompa verimlerinden daha kritik oldu¤u konusu da dikkate al›narak, kullan›c› ve
üreticilerin birlikte korunmas› gerekti¤ini söylüyor.
expo
“EN SON TEKNOLOJ‹Y‹ TAK‹P
ETMEL‹Y‹Z”
expo
KAPAK
moment
24
flük maliyetli, h›zl› ve cayd›r›c› mali yapt›r›mlar› olan sistemler kurulmal›d›r.”
Bu nedenle piyasa gözetimine yönelik
tedbirlerin uygulanmas›nda gecikilmemelidir diyen Karavelio¤lu; akredite denetim kurulufllar›n faaliyete geçmesinin
h›zland›r›lmas› ve yetkili makamlar›n,
AB uyum sürecine paralel olarak, ithal
mallar›n haks›z rekabetinden gümrüklerde de¤il piyasada korunmas›n› sa¤lamalar› gerekti¤ini söylüyor.
KAYIT DIfiINA KARfiI
MÜCADELE ED‹LMEL‹
Kay›t alt›nda faaliyetlerini sürdüren iflletmelerimiz, di¤erlerine karfl› savunmas›z olduklar›n›n alt›n› çizen Karavelio¤lu: “Belgesiz sat›fl yapan iflletmeler en
az KDV ve Kurumlar vergisi oran›nda
avantajl›d›rlar, yüzde 40’a yak›n avantajlar› vard›r. Pompa veya vanalar›n sadece bir k›sm› yat›r›m mal›d›rlar, onlar›n
ço¤u ihale ile al›n›r; fakat as›l pazar kay›t d›fl› çal›flmaya son derecede müsaittir. Kara para yaratan iflletmeler bu kaynaklar›n› rekabet koflullar›n› daha da
haks›z hale getirmekte harcar, istihdam›
kay›ts›z yaparlar, baz› mekanizmalar›
çürütürler. Sosyal zararlar› yüksek olur.
Bunun halli için tüketici veya çal›flan bilinçlenmesini beklemek safl›k olacakt›r;
sektörel örgütlenmelerin inisiyatifleri
ise s›n›rl›d›r” diyor.
“‹THAL MALI
HAYRANLI⁄I B‹TMEL‹”
Makinalar›n genelinde yafland›¤› üzere,
gerek kamu gerekse özel sektör sat›n almalar›nda giderek azalsa da “‹thal mal›”
hayranl›¤›n›n hala çok önemli bir vaka
oldu¤unu vurgulayan Karavelio¤lu, bu
durumun, arac›lar›n yönelimleri ile birleflince büyük bir handikap oluflturdu-
¤unu söylüyor. Efl performans sa¤layan
ürünlerden, daha yüksek fiyatl› olan ithal ürünlerin empoze edilmeleri ve bunun güvenilirlik sav›yla yap›lmas›, yerli
üreticileri zor duruma düflürmektedir
diyen Karavelio¤lu: “Bu, kur bask›s›yla
birleflince ithalat›n lay›¤›ndan fazla artmas›n›, yurtiçi üretiminin azalmas›n›
pompalayan bir yaklafl›m olarak görülmektedir. AB’de oldu¤u gibi, kamuoyunu yönlendirmek, al›c›lar› yerli ürünlerin kullan›lmas›na kanalize etmek ve
uzun vadede “ithal ürünlere” karfl› bilinçlenme kampanyalar› yapmak etkili
olacakt›r. Ülkemizdekinin tersine bir
durum olarak, baz› AB ülkeleri de dahil
olmak üzere, dünyan›n bir çok yerindeki kamu al›mlar›nda yerli sanayiyi koruyan tedbirler mevcuttur. ‹halelerde, yerli mal› ve yerli üretici lehine koyulan
yüzde 15’e kadar fiyat avantaj› bu tedbirlerden en yayg›n›d›r” diyor.
“TÜRK‹YE’N‹N AVANTAJLARI
ÇOK BÜYÜK”
Ahmet Özden Ertöz
Vansan Makina Sanayi Yönetim Kurulu Baflkan›
Son 10 y›lda geliflen CFD teknolojisi
tasarlanan pompa veya türbinlerin
imalat›na bafllamadan, sanal ortamda
denenmesini mümkün k›l›yor. Ancak
bu teknolojiyi kullanabilecek deneyimli
mühendisin yetifltirilmesindeki zorluklar firmalar› düflündürüyor.
Do¤ufl Vana Genel Müdürü, POMSAD
Baflkan Yard›mc›s› ve Avrupa Vana Sanayicileri Derne¤i (CEIR-2) Baflkan Yard›mc›s› Bülent Hac›raifo¤lu, Vana sektörü ile ilgili Avrupa ya bakacak olursak; gerek çevre faktörleri, gerekse afl›r›
yüksek iflgücü nedeni ile emek yo¤un
diyebilece¤imiz sektörümüz ile ilgili firmalar ya kapanmakta, ya uluslararas›
büyük flirketler taraf›ndan sat›n al›n-
TÜRK‹YE’N‹N VANA ‹HRACATINDA ‹LK 10 ÜLKE (2007)
ÜLKE ADI
2006
2007
2008
DE⁄‹fi‹M PAY(%)
(Ocak-Haziran) (2007/ 2006) 2007
1
ALMANYA
26.584.737
45.938.308
26.772.055
72,8
18,3
2
RUSYA FEDERASYONU
8.497.128
15.253.100
8.361.430
79,5
6,1
3
‹NG‹LTERE
17.002.709
14.629.854
6.196.094
-13,8
5,1
4
A.B.D.
22.799.189
12.603.406
4.985.245
-44,7
5,0
5
‹TALYA
11.267.445
12.517.199
8.817.216
11,1
5,0
6
FRANSA
4.577.464
10.552.687
6.746.015
130,5
4,2
7
HOLLANDA
6.950.833
8.415.161
6.368.711
21,1
3,3
8
CEZAY‹R
789.912
7.247.051
1.467.277
817,5
2,9
9
BULGAR‹STAN
5.397.094
6.157.773
4.883.695
14,1
2,4
10
KAZAK‹STAN
3.165.799
5.982.885
2.640.752
89,0
2,4
“SEKTÖR TAMAMEN
KORUMASIZ”
Son zamanlarda ithal ürünler üzerindeki kontrollerin nedenini bilemedi¤imiz
“ Daralan pazar, yo¤un ve haks›z rekabet, düflük kur,
sebeplerden dolay› azalt›lmas› sonucu
sektörümüz tamamen korumas›z kalm›flt›r diyen Hac›arifo¤lu, etiket de¤erlerini tutmayan kalitesiz ürünlerin iç piyasay› doldurdu¤unu ve bu durumunda
ülke vanac›lar› aç›s›ndan haks›z rekabete neden oluflturdu¤unu vurguluyor.
Bu konuda devlete büyük görevler düflmektedir diyen Hac›arifo¤lu, Dubai, Katar, Umman, Suudi Arabistan gibi ülkelere mal satabilmek için klasörler dolusu doküman haz›rlay›p bunlarla mal satma onay› almaya u¤rafl›rken, kalitesiz
ürünler elini kolunu sallay›p ülkemize
girebilmesinin çok üzücü oldu¤unu söylüyor.
“BU GENÇ SEKTÖRÜN
DESTEKLENMES‹ fiART”
Asteknik Vana Yönetim Kurulu Baflkan›
‹brahim Akdemir, döviz kurunun düflük
olmas›n›n ve ucuz fiyatlar›ndan dolay›
Uzakdo¤u menflei ürünlerin yerel imalatç›lar› zorlamas›n›n sektörün temel
problemi oldu¤unu söylüyor. ‹hracat
yapan bir firma olarak, YTL’nin afl›r› de¤erli olmas› fiyatland›rmalar›m›z› etkilemektedir diyen Akdemir: “Vana sektörü
henüz çok yeni oldu¤u için yerli üreticilerin geliflebilmesi için önlerinin aç›lmas› gerekiyor. Teflvik uygulanan sektörlerde yerli imalatç›lar›n korunmas› ve
bu üreticilerin ürünlerinin de kullan›lmas› teflvik edilmelidir. Vana sektörünün daha iyi yerlere gelmesini sa¤lamay›z. Bu kültür henüz çok yeni ve geliflebilmesi için bu sektördeki imalatç›lar›n
desteklenmesi flart”
“TEKNOLOJ‹Y‹ LAYI⁄IYLA
KULLANMALIYIZ”
Vansan Makina Sanayi Yönetim Kurulu
Baflkan› Ahmet Özden Ertöz, son 10 y›lda geliflen CFD teknolojisi tasarlanan
pompa veya türbinlerin imalat›na bafllamadan, sanal ortamda denenmesini
mümkün k›ld›¤›n› ancak bu teknolojiyi
lay›¤› ile kullanabilen kurulufl say›s›n›n
çok az oldu¤unu ve bunun sebebinin
ise teknolojiyi kullanabilecek deneyimli mühendisin yetifltirilmesindeki zorluk olarak aç›kl›yor. Ertöz, Türkiye’nin
bu alanda yetiflmifl elemanlara mutlak
flartla ihtiyaç duydu¤unun alt›n›
çiziyor.
2000 y›l›ndan itibaren dünyada bilgisayar ve elektronik endüstrisindeki geliflim, mühendislik ö¤rencilerini bu konular›na yöneltmifltir diyen Ertöz, bunun sonucu olarak üniversitelerde hidrolik makineleri derslerinin seçimlik
dersler haline getirildi¤ini ve bu dersi
alan ö¤renci say›s›n›n yüzde 20’nin alt›na düfltü¤ünü söylüyor. Bu durum
sadece ülkemizde de¤il tüm AB Ülkeleri’nde de endifleli bir durum yaratm›flt›r diyen Ertöz, AB ülkeleri, lider
durumda olduklar› hidrolik makineleri
sektöründe 10 y›l sonra pompa ve türbinleri dizayn edecek, hidrolik santralar› iflletecek mühendis bulamama endiflesi içindeler diyerek konuya kendi
deneyimlerini aktarak aç›kl›k getiriyor:
“Yaz bafl›nda Slovenyan›n Bled flehrinde kat›ld›¤›m “Hydro Energia 2008”
konferans›nda AB destekli ESHA (European Small Hydro Association) genel sekreteri Christine Lins durumun
vahameti karfl›s›nda AB’nin üniversitelerden birine destek vererek hidrolik
makineleri konusunda yüksek lisans
ve doktora yapacak ö¤rencileri o üniversiteye yönlendireceklerini söyledi.”
Ülkemizde de durum farkl› de¤ildir diyen Ertöz, bizim de bir k›s›m mühendislik ö¤rencilerimizi zaman geçmeden hidrolik makinelerine yöneltmemiz gerekti¤ini, aksi takdirde tahsisi
yap›lan yüzlerce hidrolik santral› iflletecek, yenileyecek, yenisini yapacak
eleman bulmak zorluklar yaflanaca¤›n›n alt›n› çiziyor.
expo
artan enflasyon nedeniyle pompa ve vana sektöründe
karl›l›k oranlar› fevkalade düflük gerçeklefliyor. Oysa
sektörün teknolojik ilerlemesi ve yat›r›mlar›n artmas›,
yarat›labilen katma de¤ere ba¤l›.”
25
moment
makta ya da mamullerini Çin, Hindistan
ve Türkiye gibi ülkelerde ürettirip kendi
markalar›n› koydurarak ayakta kalmaya
çal›flmaktad›rlar diyor. Bu noktada Türkiye’nin lojistik ve düflünce yap›s› olarak
Çin ve Hindistan’a göre büyük avantajlar› oldu¤unun alt›n› çizen Hac›arifo¤lu,
Türkiye taraf›ndan vana taleplerinin çok
k›sa sürelerde karfl›lanabildi¤ini ve kalite taleplerinin de daha kolay yerine getirilebildi¤ini söylüyor.
Ancak, ülkemizin tüm sektörlerinde yaflad›¤›, yüksek enerji maliyetleri, ifl gücü
üzerine bindirilmifl afl›r› vergiler, kalifiye iflçi bulma zorluklar›, yüksek faizler
ve en önemlisi faiz bask›s› sonucu oluflan düflük döviz kurlar› nedeni ile bahsetti¤im avantajlar ortadan kalkmaktad›r diyen Hac›arifo¤lu, özellikle Avrupa
Ülkeleri’nin, yüksek adetteki standart
ürünlerde Çin ve Hindistan üreticilerini
tercih ettiklerini, daha az miktarl›, acil
gereken ve standart olmayan vana ihtiyaçlar›n› ise ülkemizden karfl›lad›klar›n›
söylüyor. Çevremizdeki Ortado¤u, Rusya, Afrika ve Asya ülkeleri için de ayn›
fley söz konusudur diyen Hac›arifo¤lu,
özellikle yüksek petrol ve gaz gelirleri
sonucu Rusya ve Ortado¤u ülkelerinde
büyük yat›r›mlar oldu¤unu ve bu durumunda ülkemiz vana sanayicileri için
büyük f›rsatlar do¤urdu¤unu belirtiyor.
expo
SEKTÖRDEN
moment
26
ÇESAN ihracatta
ç›tay› yükseltiyor
F‹LTRASYON S‹STEMLER‹ VE SO⁄UTUCULAR ÜRETEREK SEKTÖRDEK‹
FAAL‹YETLER‹NE BAfiLAYAN ÇESAN, ARADAN GEÇEN SÜREDE ASFALT PLENT‹
ÜRET‹M‹NDE TÜRK‹YE’DE VE DÜNYADA L‹DER F‹RRMALARDAN B‹R‹ HAL‹NE GELM‹fi
DURUMDA. ‹HRACATA BÜYÜK ÖNEM VEREN F‹RMA 2010 YILINA KADAR
ÜRET‹M‹N‹N YÜZDE 75’‹N‹ ‹HRAÇ ETMEY‹ HEDEFL‹YOR.
1984 y›l›nda filtrasyon tesisleri ve so¤utucular imal ederek üretim faaliyetlerine
bafllayan ÇESAN, yurtiçi-yurtd›fl› talep
art›fllar›ndaki h›zl› büyümeyle birlikte
üretim kapasitesini artt›rmak amac›yla
1990 y›l›nda, 1. Organize Sanayi Bölgesindeki 7 bin metrekare toplam, 3 bin
metrekare kapal› alan üzerine kurulu
üretim tesislerine tafl›n›r. 1995 y›l›nda
ise, asfalt plent tesisleri üretimine bafllayarak ifl hacmini artt›r›r. Günümüzde
dünya standartlar›na uygun flekilde dizayn edilmifl en üstün teknolojilerin kullan›ld›¤› afsal plent tesisleri, toz tutucular – filtreler ve kaset tipi so¤utucular
üretir hale gelir. ‹fl hacmindeki büyüme
ve yo¤un ürün talepleri nedeniyle 2006
y›l› Kas›m ay›nda 24 bin metrekare aç›k,
7 bin metrekare kapal› alan üzerine kurulu ve son teknoloji ile donat›lm›fl yeni
fabrikas›na tafl›nan ÇESAN, üretim kapasitesini yüzde 100 artt›rm›fl durumda.
Fabrika kapasitesindeki bu art›fla paralel olarak ifl gücü kapasitesini de artt›ran ÇESAN, kaliteli üretimini her gün
artan h›z›yla sürdürüyor.
“L‹DER KONUMUMUZU
SÜRDÜRMEN‹N HAKLI
GURURUNU YAfiIYORUZ”
Y›llard›r kalite, dinamizm, güvenirlik ve
üstün performansta üretim temel de¤erleri üzerine ilerleyen ÇESAN, bu baflar›s›n› sürdürebilmek ve artt›rmak ad›na 2006 y›l›nda att›¤› bu ciddi ad›mlar
ve yat›r›mlarla, müflteri memnuniyetini
en yüksek seviyede tutarak, müflteri
beklentileri ve taleplerini mümkün olan
DÜNYA STANDARTLARINDA
ÜRET‹M
ÇESAN, mobil ve sabit olmak üzere
30–300 t/h kapasiteye sahip dünya standartlar›na asfalt üretebilen modern
plentler gelifltirmifl bir noktada. Firma,
müflteri isteklerine göre çok de¤iflik alternatif tasar›mlara ortaya koyabiliyor.
Üretti¤i asfalt plentlerinin ses, toz, ›s›,
gürültü aç›s›ndan güvenli, çevre ve kullan›c› dostu olmas›na özen gösteriyor.
Ürünlerin ünite ölçüleri karayollar› gabarilerine uygun olarak tasarlan›yor.
ÇESAN kolay h›zl› montaj-demontaj
için modüler bir yap› ortaya koyuyor.
Üniteler maksimum verimi alabilecek
flekilde düflünülüyor ve birim asfalt maliyeti minimize ediliyor. Ürünlerinin en
önemli özelli¤inin maliyet ve iflletme giderleri aç›s›ndan daha ekonomik olmalar› oldu¤unu dile getiren Tahir Aydo¤du, “1000 m3/h ile 1 milyon m3/h kirli
gaz debisine sahip ortamlar› filtre edebilecek Kuru Tip Toz Tutucular ve
30–300 t/h kapasitede Asfalt Plentleri,
flirketimiz taraf›ndan sistemin teknolojik
gerekleri göz önüne al›narak üretiliyor
ve tüm dünyada sat›fla sunuluyor” diyor. ÇESAN asfalt plentlerinde her türlü s›v› yak›t (fuel-oil, No 6 fuel-oil, kalyak, mazot vb.) do¤algaz ve LPG kullan›labiliyor.
Ar-Ge çal›flmalar›na da büyük önem veren ÇESAN 2008 y›l›nda, y›ll›k net kardan Ar-Ge’ye yüzde 1,65 pay ay›r›rken,
2009 y›l›nda ise yüzde 1,95 pay ay›rma
karar› alm›fl durumda.
Tahir Aydo¤du
ÇESAN Genel Müdürü
Lider konumumuzu sürdürmenin
gururunu yafl›yoruz
‹novasyon çal›flmalar›na bafllayan ÇESAN 2009 y›l›nda TÜB‹TAK ile 2 proje
çal›flmas› hedeflemekte olup, TEYDEB
veya TTGV ile 1 adet proje yürütülmesini hesapl›yor. Bu projeleri üniversitesanayi iflbirli¤i alt›nda yürütmeye bafllayan ÇESAN teknoloji transfer eden de¤il, know-how üreten ve satan bir konumda bulunuyor.
“TEKNOLOJ‹M‹Z TÜM
STANDARTLARIN ÜZER‹NDE”
?Üretimlerimiz teknolojik yeterlilik ve
çevre koruma aç›s›ndan dünyadaki tüm
standartlar› karfl›lamakta hatta daha üstün özellikler gösteriyor” diyen Tahir
Aydo¤du, ürünlerini öne ç›karan düflük
enerji ihtiyac›, yak›t sarfiyat›n›n optimize edilmifl olmas›, 2 personel ile (plent
operatörü ve yükleme operatörü) çal›flt›r›labilmesi, uzun ömürlü sistem ve donan›mlar, minimize edinmifl bak›m ihtiyaçlar› gibi özellikler sayesinde iflletme
maliyetlerinin düflük oldu¤unu vurguluyor. Firman›n ürünlerinin modüler yap›s›, kolay montaj edilmesini ve yer de¤ifltirmelerinin çok k›sa sürelerde gerçeklefltirilmesini sa¤l›yor. Phoenix contact plc sistemleri ve scada sistemlerini
kullanan ÇESAN Ar-Ge ekibi, üretilen
asfalt plenti ürünlerinin kontrol ve kullan›m›n› kumanda odas›ndan yapabiliyor. ÇESAN bugün kendi brülörünü 3
milyon kcal/h- 25 milyon kcal/h kapasite
aras›nda üretmekte olup servo motr ile
yak›t /hava oran›n› ayarlayabiliyor. Bu
sistem, de¤iflik asfalt üretimine (mastik
asfalt, renkli asfalt, sökülmüfl (re-
expo
1984’TEN BU YANA
SÜREKL‹ BÜYÜYOR
en k›sa süre ve en ekonomik seviyede
karfl›lamak için çal›flmalar›na devam
ediyor. Üretime oldu¤u kadar, üretim
sonras› faaliyetlere de önem veren ÇESAN, mühendislik, know-how, montaj,
teknik servis ve yedek parça hizmetlerini de titizlikle yerine getiriyor.
ÇESAN, üstün teknolojisi ve kaliteden
ödün vermeyen güvenilir imaj› ve yurtiçi ve yurtd›fl› pazarlarda, bu sektörün
vazgeçilmezleri aras›nda yer almay› baflar›yor.
Firman›n sektördeki önemine de¤inen
Tahir Aydo¤du, “H›zla büyüyen ifl kapasitesi ve pazar pay› ile bugün sektöründe lider konuma gelen ÇESAN, bu konumunu en iyi flekilde sürdürmenin
hakl› gururunu yafl›yor” diyor.
27
moment
H
enüz dünya pazarlar›na hâkim olamamakla birlikte son
y›llarda at›l›m halinde olan
Türk makine sektörü uluslararas› aktörlerini yaratmay›
baflarmaya devam ediyor. Kendi alan›
olan asfalt plentleri, toz tutucular ve so¤utucular ürün gruplar›nda Türkiye’de
lider, dünyada ise hat›r› say›l›r firmalardan biri olan ÇESAN da sektörün yüz
aklar›ndan. Moment Expo ekibi olarak
ÇESAN Genel Müdürü Tahir Aydo¤du
ile üretimleri, hedefleri ve Türk makine
sektörü hakk›nda doyurucu bir söylefli
gerçeklefltirdik.
SEKTÖRDEN
expo
cycling) malzeme kullan›m› vb.) imkân
sa¤l›yor. Ürünler, tamamen bilgisayar
kontrollü olup manüel, yar› otomatik ve
tam otomatik çal›flt›r›labiliyor. Müflteriler sat›n alm›fl olduklar› plentten istenilen düzeyde raporlama alabiliyorlar.
Ayr›ca rekabette tutunabilmek ve yol
alabilmek için dünyadaki geliflmeleri yak›ndan takip etmek ve teknoloji yar›fl›nda geri kalmaman›n çok büyük önem
tafl›d›¤›n› belirten Aydo¤du, “H›zla geliflen teknolojik geliflmeleri yak›ndan takip eden ÇESAN, müflteri beklentilerine
“en uygun” olan› seçmekte, müflterilerinin oldu¤u kadar çal›flanlar›n›n da
memnuniyetini her zaman ön planda
tutmaktad›r.
Kalite politikalar› ve hedefleri do¤rultusunda, Ar-Ge ve proje çal›flmalar›na da
ciddi yat›r›mlar yapmakta olan firmam›z
moment
28
filtre tesislerini 2007 y›l›na kadar a¤›rl›kl› olarak Ortado¤u Ülkeleri, Suudi Arabistan, Irak ve Cezayir’e ihraç ederken,
2008 tarihinden itibaren ise Arnavutluk,
Bulgaristan, Norveç, Kazakistan, Sudan,
Afganistan sat›fllar›n› hayata geçirmeyi
baflarm›fl durumda. Firma, 2010 y›l›na
kadar üretmifl oldu¤u makinelerin yüzde 75’ini ihraç etmeyi hedef olarak önüne koymufl durumda.
Türkiye’de kendi alan›nda lider konumdaki firmalardan biri olan ÇESAN, dünya pazar›ndaki rekabetinde kendine yat›r›mlar› ile mücadeleye önem veriyor.
Bu konu hakk›nda konuflan Tahir Aydo¤du, “ÇESAN’›n kendi teknolojik yat›r›mlar›, Ar-Ge çal›flmalar›na vermifl oldu¤u destek, nitelikli eleman ve son olarak da yaz›l›m›n› kendi bünyesinde yapmas› neticesinde d›fl pazardaki firmalar
“ Sanayicinin ülke yönetiminden beklentileri;
vergilerin düflürülmesi, sanayiciye s›f›r faiz’le kredi
olanaklar› sunulmas›, kalk›nmada öncelikli illerin
say›s› art›r›lmas›d›r. E¤itime yeterince önem verilmeli.
Sadece üniversite açarak mühendis yetifltirmek yerine
ara eleman, teknik elemanlar›n yetifltirilmesinde de
gerekli hassasiyeti göstermek laz›m”
üstün nitelikli ekibi ile kalitede öncülü¤ü sürekli geliflim felsefesinden taviz
vermeden yürütüyor” diyor.
ÇESAN’IN ‹HRACAT
HEDEF‹ BÜYÜYOR
Tahir Aydo¤du’dan ÇESAN’›n üretmekte oldu¤u en son ürünler hakk›nda da
bilgiler al›yoruz. Bu bilgiler ›fl›¤›nda,
ÇESAN’›n 30–300 t/h kapasiteli sabit asfalt plentleri, mobil asfalt plentleri 30200 t/h kapasiteli, drummix 60 ton/h 300 ton/h, 1000 m3/h ile 1 milyon m3/h
kapasiteli ters ak›flkanl›, jet pulse, kaset
tipi filtre üretimleri gerçeklefltirdi¤ini,
ayr›ca bunkerler, bantlar, döner kurutucu, brülör, elevatörler, mikser, ürün
stok silolar›, filler silosu, k›zg›n ya¤ jeneratörü, bitüm-mazot-fuel-oil tanklar›
üretimi yapt›¤›n› ö¤reniyoruz.
ÇESAN üretmifl oldu¤u asfalt plenti ve
ile rekabet edecek düzeydedir. Yapm›fl
oldu¤umuz inovasyon çal›flmalar›, ArGe harcamalar› Çesan’›n büyümesinde
en büyük etmenler oldu¤u için firmam›z teknolojik yat›r›mlar›n› bu konularda art›rmaktad›r” fleklinde konufluyor.
ÇESAN bünyesinde çal›flt›r›lan makinelerin yüzde 70’i bilgisayar kontrollü
olup, 2008 y›l›nda üretim hatt›nda olan
makinelerin yüzde 30’u de¤ifltirilerek
firman›n üretimini daha standart hale
getirmifl durumda.
“MÜfiTER‹LER‹M‹Z ÜRÜN
KAL‹TEM‹ZDEN FAZLASIYLA
MEMNUN”
Sektörde, baz› pazarlara girmek için
yerli firmalarla ortakl›klar kurmak ço¤u
zaman önemli rol oynuyor. ÇESAN’›n
Hindistan ve Uzakdo¤u pazar›na girifli
de bu flekilde gerçeklefliyor. fiu anda
ÇESAN’›n bu pazarlara girmesini sa¤layan ortakl›k yürüttü¤ü Hindistan firmas› TATA grubu TELCON ile know-how
antlaflmas› mevcut olup bulunuyor ve
kapasiteli plentlerin üretimine bafllanm›fl durumda.
Yurtd›fl›nda pek çok firma ile çal›flan
ÇESAN, müflterilerinin be¤enisini kazanmay› baflarm›fl bir firma. Sadece
ürün satmakla yetinmeyen firma ayn›
zamanda müflterilerine sat›fl sonras› lojistik destek hizmeti de sunuyor. Konu
hakk›nda konuflan Tahir Aydo¤du, “Asfalt plentlerimiz olsun, filtre tesislerimiz
olsun müflterilerimiz ürün kalitemizden
fazlas›yla memnun olup, ürünlerimizi almaya gelen flirketler öncelikle ürünlerimizi, imalat saham›z› ve tesislerimizi gezerek çal›flma performanslar›na bakarak
ürünlerimize sahip oluyorlar. Tesislerimizde bir sorun oldu¤u takdirde lojistik
bölümü en k›sa süre içerisinde soruna
müdahale etmektedir” diyor.
ÇESAN’DAN ÇEVREYE
DUYARLI ÜRET‹M
Hepimizin bildi¤i gibi, büyük oranda insan eliyle geliflen küresel ›s›nma uzun
süredir gündemde. Sürecin etkilerinin
azalt›lmas› ve giderilmesi için pek çok
önlem al›nmaya çal›fl›l›yor. Bu konuda
sanayiye de önemli görevler düflüyor.
Zaten AB uyum sürecinde sanayiye dönük yeni çevre mevzuatlar› da gündemde. Böylesi bir durumda lider konumdaki firmalar›n bu konuda bir zorunluluk üzerinden de¤il de çevre duyarl›l›¤›
temelinden hareket etmeleri sanayide
ifltigal eden tüm kurulufllar için örnek
teflkil edebilir. Ekosistemle uyumlu bir
flekilde üretim yapan kurulufllar ayn› zamanda bu konuda geri noktadaki kurulufllara göre farklar›n› ortaya koyarak
müflteri a¤lar›n› da geniflletebilirler. ÇESAN da çevre duyarl›l›¤› konusunda lider konumuna uygun duyarl›l›k gösteren firmalardan biri. fiirketlerinin ad›n-
Makine sektörü, geliflmifl bütün ülkelerde ekonomide önemli bir yer tutmakta.
Sektör bu ülkelerin hem milli ekonomilerinde önemli rol oynuyor, hem de ülkelerin altyap›lar›n› yenilemelerini sa¤layarak sanayilerinin sürekli modernize
olmas›n› sa¤l›yor. Sektörün geliflmiflli¤inin en önemli göstergesini ise yap›lan
ihracat ortaya koyuyor. Bu anlamda ele
al›nd›¤›nda ülkemizin gerçeklefltirdi¤i
8,9 milyar dolarl›k makine ihracat›n›n
toplam ihracat›n yaklafl›k yüzde 9‘uzuna
tekabül etti¤i görülüyor. Bu de¤er geliflmifl olan ülkelerde yüzde 35–40’lara kadar ç›k›yor. Konuyu de¤erlendiren Tahir Aydo¤du, döviz kurunun düflük kalmas›n›n 2007 y›l›nda da ithal makinelerin avantaj›n› korumalar›na neden olmaya devam etti¤ini, bu nedenle ihracat
yapabilen firmalar›n iç pazar sat›fllar›ndan çok yurt d›fl› pazarlara öncelik verdiklerini söylüyor. Aydo¤du ayn› zamanda Türk makine sektörünün son y›llarda kalite ve geliflen teknolojilerin uygulanmas›na da büyük önem verdi¤ini,
yeni ve geliflmifl modelleri imalat program›na katt›¤›n› ve bunun sonucunu da
ald›¤›n› belirtiyor.
Ancak bu yaflananlara ra¤men henüz
yolun çok bafl›nda olan Türk makine
sektörünün geliflmifl ülkeleri yakalayabilmesi için bir tak›m ad›mlar›n at›lmas›
gerekiyor. Bu konuda yap›labilecekler
hakk›nda görüfl bildiren Aydo¤du, “Sanayicinin ülke yönetiminden beklentileri; vergilerin düflürülmesi, sanayiciye s›f›r faiz’le kredi olanaklar› sunulmas›,
kalk›nmada öncelikli illerin say›s› art›r›lmas›d›r. E¤itime yeterince önem veril-
“DIfi T‹CARET‹N ÖNEM‹
ANLATILMALI”
Türk makine sektörünün ihracat rakamlar› d›fl›nda, dünya pazar›ndan binde 4
oran›nda pay al›yor olmas› da kat edilmesi gereken çok mesafe oldu¤unu
gösteriyor. Ülkemizin sektördeki pazar
pay›n› art›rmas› için at›lmas› gereken
ad›mlar hakk›nda konuflan Tahir Aydo¤du, “Ülke yönetimi çat›s› alt›nda, ‹hracatc›lar Birli¤i, TÜB‹TAK, TTGV,
TEYDEB, Sanayi Odalar›, Ticaret Odalar›, Sivil Toplum Kurulufllar› ve Üniversitelerin bu konuda ortak bir çal›flma yap›p öncelikle d›fl ticaret önemi hakk›nda
sempozyum ve konferanslar düzenleyerek bu bilinci afl›lamas› gerekmektedir”
diyor. Aydo¤du, bundan sonraki aflamada ise flirketleri tehdit eden yabanc›
sermayenin ülkeye çekilememesi, teknoloji üretememe, girdi maliyetlerinin
yüksekli¤i, Türk mal› imaj› ve markalar›m›z›n olmay›fl›, uluslararas› rekabetin
artmas› gibi konularda devlet yönetiminin gerekli tedbirleri almas› gerekti¤ini
söylüyor.
“AC‹L EYLEM PLANI
GEREK‹YOR”
Son olarak Türkiye’de sektörün yaflad›¤›
en önemli sorunlara de¤inen Tahir Aydo¤du, teknolojinin h›zl› geliflmesine
karfl›l›k yeni yat›r›mlar yap›lmas› için
yeterli sermaye temin edilemedi¤ini, bu
yetersizli¤in üretilen makine ve teçhizat›n teknolojik düzeyinin ve ürün kalitesinin düflük olmas›na yol açt›¤›n›, ürün
maliyetini yükseltti¤ini ve uluslararas›
pazara ç›kmay› engelledi¤ini söylüyor.
Aydo¤du ayr›ca, “Gerek teknolojik yetersizlik, gerekse de bilgi ve kalifiye eleman eksikli¤i, standartlara uygun ve
projeye dayal› üretim yap›lmas›n› zorlaflt›rmaktad›r. Ürünlerin yurt içi ve yurt
d›fl› fuarlarda sergilenmesi ve yurt içi,
yurt d›fl› pazarlamas›nda zorluklar yaflanmaktad›r. Bu gibi s›k›nt›lar için acil
eylem plan› oluflturmas› gerekmektedir.
Bu flekilde devam ederse teknoloji
transfer etmeye devam ederiz” diyor.
expo
“VERG‹LER DÜfiÜRÜLMEL‹,
SIFIR FA‹ZL‹ KRED‹ VER‹LMEL‹”
meli. Sadece üniversite açarak mühendis yetifltirmek yerine ara eleman, teknik elemanlar›n yetifltirilmesinde de gerekli hassasiyeti göstermek laz›m”
diyor.
29
moment
dan da anlafl›laca¤› üzere çevre sa¤l›¤›na ve bununla beraber insan büyük
önem verdi¤ini ifade eden Aydo¤du,
“Uluslararas› standartlarda baca gaz›
toz emisyon de¤eri 50 mg/Nm3 olurken, Plent ve filtrelerimizde toz emisyon
de¤eri maksimum 25 mg/Nm3’dür.
Üretmifl oldu¤umuz ürünlerde hastal›¤a
sebep verecek hiçbir etken söz konusu
olmay›p ayn› zamanda ürünlerimiz CE
belgelidir. TATA grubuyla bu konuda
yeterli çal›flma yap›lm›fl ve grup ÇESAN
ile üretimine devam etmifltir” fleklinde
konufluyor.
expo
SEKTÖRDEN
moment
30
Makine sektörünün
ç›k›fl› ihracatta
1976 SENES‹NDE BELED‹YELER, ÖZEL ‹DARELER VE ÖZEL SEKTÖRE H‹ZMET VERMEK
‹Ç‹N KURULAN TARMAfi, BU GÜN ‹NfiAAT VE ALTYAPI MALZEMELER‹ ‹MAL EDEB‹LEN
TES‹SLER‹ VE YARDIMCI MAK‹NELER‹ ÜRETEREK PEK ÇOK ÜLKEYE ‹HRACAT
GERÇEKLEfiT‹R‹YOR.
1976 YILINDAN BER‹
FAAL‹YETTE
TARMAfi Makina Sanayi, 1976 y›l›nda
belediyeler, özel idareler ve özel sektöre
beton boru, beton parke, briket imal
makinesi ve ekipmanlar›n› üretmek üzere kurulmufl bir firma. TARMAfi bu gün
inflaat ana konu olmakla beraber altyap›
malzemeleri üretimi yapabilen tesisleri
ve yard›mc› makineleri üretmek, sat›fl
ve sat›fl sonras› müflteri hizmetleri konusunda çal›flmalar yürütüyor. Firman›n ürün gam›nda; beton parke tafl› makinesi ve kal›plar›, briket-yap› tafl› makinesi ve kal›plar›, Ø200 mm – Ø3200 mm
/Boy:1500 mm – 2500 mm beton boru
makineleri ve kal›plar›, beton santrali ve
de¤iflik özelliklerde elektro-hidro-mekanik sistemler bulunuyor.
TARMAfi, mevcut üretimlerini arz-talep
dengesini bozmayacak, sektördeki, referans olabilecek, nitelikli, marka olan fir-
TARMAfi’IN GEN‹fi B‹R
‹HRACAT YELPAZES‹ VAR
Türk makine sektörünün geliflimi için
ihracata a¤›rl›k vermek hayati önem
tafl›yor. Firma olarak bu gerçe¤in bilincinde olan TARMAfi da d›fl pazarlara aç›labilen ve her geçen sene ihracat
rakamlar›n› yukar› çekmeyi hedefleyen
bir kurulufl. Bizlere ihracat yapt›klar›
pazarlar hakk›nda bilgi veren Özlem
Sevilmifl “Makine ihracat›m›z› a¤›rl›kl›
olarak Irak, Sudan, Ürdün, M›s›r, Suriye, Cezayir, Libya, Suudi Arabistan,
Gürcistan, Nahç›van ve Türkmenistan’a gerçeklefltiriyoruz” diyor. Gerek
firmalar›n›n verili durumundan, gerekse ülkemizdeki makine sektörünün
içinden geçti¤i flartlardan ötürü TARMAfi’›n d›fl rekabette s›n›rs›z gücü olmad›¤›n› belirten Özlem Sevilmifl, “Geliflmifl ülkelerdeki pek çok firma ile eflit
koflulda rekabet edemiyoruz. Onlar›n
yararland›klar› uzun vade düflük faiz
gibi finans desteklerinden ve devletlerinin onlara sa¤lad›¤› vergi olanaklar›ndan yararlanam›yoruz. Ayn› zamanda iç pazar›m›zda daralma yafland›¤›ndan d›fl pazarlara yöneliyoruz ancak
burada da ucuz Çin ve Uzakdo¤u
ürünleriyle rekabet bizi zorluyor. Bu
sebeplerden s›n›rs›z rekabet söz konusu de¤il. D›fl pazarda büyük firmalarla
rekabetimiz orta düzeydedir” diye konufluyor.
H‹ZMETLER MAK‹NE SATIfiI
‹LE SINIRLI DE⁄‹L
Sürecin bu flekilde ifllemesine ra¤men
TARMAfi pek çok yabanc› müflteriye
ürünlerini ulaflt›rmay› ve onlar›n güve-
Özlem Sevilmifl
TARMAfi Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s›
Marka olan firma ürünleri ile rekabet
edebilecek üretim yap›yoruz.
nini kazanmay› baflarabilmifl durumda.
Firma olarak sadece sat›fl yapmakla yetinmeyen TARMAfi sat›fl sonras› hizmetleriyle de müflterilerinin be¤enisini
kazan›yor. Müflteri memnuniyetinin s›rf
bu sektörde de¤il her sektörde baflar›n›n alt›n anahtar› oldu¤unu söyleyen
Özlem Sevilmifl, “Birlikte çal›flt›¤›m›z yabanc› firmalar ürün kalitemizden oldukça memnun. fiimdiye kadar bu konuda
bir problem yaflamad›k. fiimdiye kadar
izledi¤imiz ilkeli çizgiyi sürdürdü¤ümüz
takdirde ileride de bir sorunla karfl›laflaca¤›m›z› tahmin etmiyorum. Sadece sat›fl yap›p bir kenara çekilmiyoruz, montaj ve sat›fl sonras› hizmetlerimiz müflteriyi oldukça tatmin edici durumda ve bu
yönüyle sat›fl yapt›¤›m›z müflteriler taraf›ndan uzun vadede tercih edilmeyi bir
anlamda garanti alt›na alm›fl durumday›z” diyor.
ÜRET‹M‹ ÇEVREYLE UYUMLU
Günümüzde sanayi kurulufllar›n›n üretimlerinde kaliteye, dayan›kl›l›¤a, teknolojik yeniliklere önem verdikleri kadar
ekosisteme de duyarl› olmak durumundalar. Küresel ›s›nmayla beraber hemen
her gün felaket senaryolar› anlat›l›rken,
art›k büyük ulusal kanallarda dahi çevre
duyarl›l›¤› ile ilgili programlar yap›l›rken ülkesine ve dünyaya duyarl› sanayicilerin bu soruna kay›ts›z kalmalar› tabii
ki mümkün de¤il. Bütün bu geliflmelere
duyars›z kalamayacaklar›n› belirten Özlem Sevilmifl, “Son tahlilde dünya hepimizin evi say›l›r. Sanayi üretiminin de
expo
ma ürünleri ile rekabet edebilecek,
yurt içi imkânlar içerisindeki mevcut
teknolojiyi takip ederek, tüm uyarlamalar› tamamlanarak ve geliflime aç›k
olarak üretim yap›yor. Üretimleri hakk›nda bizi bilgilendiren Özlem Sevilmifl, “Makinelerimizdeki üretilen ürün
kalitesini art›racak, vibrasyon ve presleme özellikleri en iyi olacak flekilde
tüm imkânlar› kullanmaktay›z. Endüstriyel otomasyon, makinelerimize
uyarlanm›fl bulunmaktad›r. ‹flçi ve ifl
güvenli¤i konusunda güvenirlilik sa¤lanmas›, makine üretimimizin temelini
oluflturmaktad›r” fleklinde konufluyor.
31
moment
D
ünyadaki ekonomik geliflmeler ve küreselleflme süreci
dikkate al›nd›¤›nda, önümüzdeki uzunca bir süreçte de ihracata dayal› geliflim modelinin muhafaza edilece¤ini söyleyebiliriz.
Bu anlamda Türkiye’nin de ekonomisinin temel geliflimi ihracattaki baflar›lar›na dayan›yor. Genel ekonomik gidiflata
bakt›¤›m›zda ülkemizin 2007 y›l›nda bu
temel do¤ruyu baflar›yla yerine getirdi¤ini söyleyebiliriz. 2007 y›l›nda Türkiye
ihracatta rekor seviyeyi yakalad›. Tabii
ki bu geliflmeden makine sektörü de
pay ald›. Verilere bakt›¤›m›zda, son y›llarda Türk makine sektörünün ihracat
art›fl rakamlar›n›n genel ihracat›n önünde seyretti¤ini görüyoruz. Sektörde ifltigal eden firmalar›m›z do¤unun ucuz
üretimi ve bat›n›n kaliteli ve markalaflm›fl firmalar›yla mücadelelerinde önemli baflar›lar kazan›yor. TARMAfi da ülke
ekonomimizin gelifliminin yolunun ihracattan geçti¤inin bilincinde olan ve pek
çok ülkeye ihracat gerçeklefltirerek kendi alan›nda sektörde önde gelen kurulufllar aras›nda yer alan firmalar›m›zdan
birisi. TARMAfi Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s› Özlem Sevilmifl ile merkezinde Türk makine sektörünün ihracat›n›n yer ald›¤› ve firman›n üretimini,
hedeflerini konu alan bir haber çal›flmas› gerçeklefltirdik.
SEKTÖRDEN
“ Öncelikle Türkiye’deki iflletmeler genelde esnafl›k
expo
ve KOB‹ boyutunda. Ölçe¤i, kapasitesi, hacmi büyük
firmalar zaten ihracat konusunda yeterli bilgiye sahip.
Fakat KOB‹’ler k›s›tl› imkânlarla ancak imalat
faaliyetleriyle u¤raflabildikleri için ihracat hakk›nda
vizyon gelifltirebilmifl de¤iller. Bu aç›dan büyük küçük
her sektör ve firmaya ihracat›n varl›¤› ve önemi ›srarl›
bir flekilde anlat›lmal›”
moment
32
bu küresel ›s›nma denilen süreçte
önemli etkileri oldu¤u göz önüne al›nd›¤›nda üretim süreçlerimizi do¤al dengeye zarar vermeyecek flekilde organize
etmeli ve ayn› flekilde ortaya ç›kard›¤›m›z ürünlerin de çevreyle uyumlu olmas›n› sa¤lamal›y›z. Pek tabii ki biz bu iflleri kar etmek ve ülke ekonomimize kazand›rmak için yap›yoruz ancak üretimimizi art› de¤er merkezli kurgulad›¤›m›z kadar do¤al dengeye de özen göstermezsek sonunda kazanabilece¤imiz
bir dünya da kalmayabilir. TARMAfi da
bunun bilincinde olan bir iflletmedir.
Sadece ç›kar›lan çevre mevzuatlar› de¤il
bu bilinç sonucunda bütün üretim süre-
cimizde çevre ve insan sa¤l›¤›na duyarl›
olmaya çal›fl›yoruz. Üretmifl oldu¤umuz
makinelerimizin de çevreye en ufak bir
zarar› yoktur” fleklinde konufluyor.
“‹HRACATIN VARLI⁄I VE
ÖNEM‹ ANLATILMALI”
Ülkemizin, pek çok ülkede büyük önem
tafl›yan makine sektörü konusunda at›l›m içinde oldu¤u bir gerçek. Son y›llarda sektörün ihracat oranlar› sürekli olarak genel ihracat›n üzerinde seyrediyor.
Ancak bütün dünyada ihracata dayal›
bir model üzerinden ekonomik büyümenin gerçeklefltirildi¤ini ve ülkemizde
de hem genel olarak ekonomimizin
hem de özel olarak makine sektörünün
gelifliminin as›l itici gücünün ihracat›
art›rmak oldu¤unu düflündü¤ümüzde
flu anda istenilen noktada olmad›¤›m›z›
söyleyebiliriz. Ülkemizin makine sektöründe, 2007 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i yaklafl›k 9 milyar dolarl›k ihracat rakam›n›
de¤erlendiren Özlem Sevilmifl, bu miktar›n yeterli olmad›¤›n› belirtiyor. Sevilmifl, “Öncelikle Türkiye’deki iflletmeler
genelde esnafl›k ve KOB‹ boyutunda.
Ölçe¤i, kapasitesi, hacmi büyük olan firmalar zaten ihracat konusunda yeterli
bilgiye sahip. Fakat KOB‹’ler k›s›tl› imkânlarla ancak imalat faaliyetleriyle u¤raflabildikleri için ihracat hakk›nda vizyon gelifltirebilmifl de¤iller. Bu aç›dan
büyük küçük her sektör ve firmaya ihracat›n varl›¤› ve önemi ›srarl› bir flekilde
anlat›lmal›” diyor.
Sektördeki ihracat rakam›m›z›n yukar›lara tafl›nabilmesi için teflviklerin artt›r›lmas›, sadece ihracat teflviklerinin de¤il o aflamaya gelinene kadar teknoloji
gelifltirme, finansal destek gibi konularda ad›mlar at›lmas›n› söyleyen Özlem
Sevilmifl, “Fakat bu teflvikler konusunda
flöyle bir sorun var. Teflvikler var fakat
teflvikleri almak çok zor. Bu flartlar kolaylaflt›r›lmal›, zorluklar kald›r›lmal›,
flartlar daha gerçekçi olmal›. Vergi, harç
gibi bizleri zor durumda b›rakan ihracat
masraflar› azalt›lmal› ve bu flekilde pazarlara ulaflma kolaylaflt›r›lmal›” fleklinde konufluyor. Sevilmifl ayr›ca, sektörel
gruplaflmalar oluflturularak çal›flmalar›n
sistematik bir boyuta getirilmesi ve bu
gruplaflmalar›n dernek vs. isimler alt›nda toplanmas›n›n yararl› olabilece¤ini
vurguluyor.
“YURT‹Ç‹ ÜRET‹M‹ VE
ÇEfi‹TLER‹M‹Z‹ ARTIRMALIYIZ”
Ülkemizin makine sektöründe dünya
pazar›ndan ald›¤› pay üzerine de sohbet
etti¤imiz Özlem Sevilmifl ürün çeflitlili¤inin art›r›lmas›n›n çok önemli oldu¤unu dile getiriyor. Dünya pazar›ndan ald›¤›m›z pay›n artmas›n›n öncelikle yurtiçi üretimimizin ve çeflitlili¤inin artmas›na ba¤l› oldu¤unu söyleyen Sevilmifl,
bundan sonra hayata geçirilen ihracat›
art›rma çareleri çözüme kavuflturuldu¤unda bir anlam› olaca¤›n› söylüyor.
Sevilmifl ayr›ca, ihraç edece¤imiz ürünlerin pahada a¤›r ama maliyette düflük
expo
moment
33
art› de¤eri fazla ürünler olmas›n›n beraberinde ciddi bir avantaj getirece¤ini
vurguluyor.
“HAMMADDE F‹YATLARINDAK‹
DENGES‹ZL‹K SEKTÖRÜN
GEL‹fi‹M‹NE ENGEL”
Son y›llarda h›zl› bir yükselifl içine giren
ve her geçen gün geliflimi daha da ivme
kazanan Türk makine sektörü kimi sorunlar da yaflam›yor de¤il. Gerek dünyadaki gerekse ülkemizdeki ekonomik
geliflmelerden olumlu ya da olumsuz birebir etkilenen sektör ayn› zamanda pek
çok sektör temsilcisinin de belirtti¤i gibi
kimi yap›sal sorunlarla da karfl› karfl›ya.
Olumlu geliflmeleri ›srarla vurgulasalar
da sektör temsilcileri baflar›lar›n›n artmas› ve ülke ekonomimizin geliflimi aç›s›ndan bu problemlere de iflaret ediyorlar. Bu konu üzerine konufltu¤umuz Özlem Sevilmifl bizlere kendi penceresinden sektörün yaflad›¤› ve aflmas› gere-
ken sorunlardan bahsetti. Sektörün en
önemli problemleri aras›nda hammadde fiyatlar›n›n dengesizli¤inin öne ç›kt›¤›n› belirten Sevilmifl, ayn› ürünü satan
firmalar aras›ndaki fiyatlar aras›nda
farkl›l›klar bulundu¤unu ve bunun anlafl›labilir olmad›¤›n› söyledi. Özlem Sevilmifl, “Tabi bunda kalite, marka vs. çeflitli
unsurlar etken olabilir. Fakat bu kesin
de¤il. Yani markas› iyi diye veya kaliteli
diye çok fiyat fark› olmamal›.
Bu konunun denetimi fiyatlar, yani üreticiye yans›yan yönü aç›s›ndan önemli.
Daha aç›k ifadeyle o emtia gerçekten
kaliteli diye mi pahal› yoksa serbest piyasa etkisiyle mi bu flekilde üreticiye
yans›yor. Bunu iflletme kendi içerisinde
sat›n alma birimi yoluyla çözebilir. Fakat ne kadar destek olursa o kadar üretim artar diye düflünüyoruz” fleklinde
konufltu. Sevilmifl ayr›ca, ihracat olsun
olmas›n her türlü giriflim, yat›r›m›n desteklenmesi gerekti¤ini ve bu deste¤in
belirli kesime yönelik de¤il, genel bir
flekilde uygulanmas› gerekti¤ine iflaret
etti. Özlem Sevilmifl, hammadde ve
malzeme maliyetlerinin d›fl›nda, iflgücü
maliyetlerinin de SSK ve vergi yükünün
a¤›rl›¤›n›n etkisiyle iflverene ve giriflimciye a¤›r yük getirmekte oldu¤unu, bu
konuda da ciddi iyilefltirmeler, düzenlemeler yap›lmas› gerekti¤ini söylüyor.
TARMAfi’IN ‹HRACATI ARTIYOR
Son olarak, bafl›ndan beri sohbetimizin
temel gündemi olan ihracat konusunda
Özlem Sevilmifl’ten TARMAfi’›n durumu hakk›nda bilgi al›yoruz. Firman›n
2007 y›l› ihracat›n›n 1 milyon dolar oldu¤unu ö¤reniyoruz.
Özlem Sevilmifl bize 2008 Temmuz sonu
ihracatlar›n›n 1 milyon 665 bin dolar
olarak gerçekleflti¤ini ve y›lsonu itibar›yla da bu rakam› yukar›ya çekmeyi hedeflediklerini, bunu da baflarabileceklerini söylüyor.
ÜLKELERDEN
expo
‹hracatç›lar›n
merce¤indeki ülke:
moment
34
Çin
expo
MAK‹NE ‹THALATINDA DÜNYADA 3. SIRADA YER ALAN
Ç‹N ‹THALATINI 124,2 M‹LYAR DOLARA YÜKSELTM‹fi
DURUMDA. MAK‹NE ‹THALATI HIZLA ARTAN Ç‹N, TÜRK
MAK‹NE ‹HRACATÇILARI ‹Ç‹N ÇEK‹C‹ B‹R PAZAR
OLMA ÖZELL‹⁄‹ TAfiIYOR.
moment
35
ÜLKELERDEN
expo
2
moment
36
007 y›l›nda küresel gayri safi
yurtiçi hâs›laya olan katk›s›
h›zla artan Çin’in dünya ekonomisinin güçlü motoru haline geldi¤i belirtiliyor. Dünya
Ticaret Örgütü’ne kat›lmas›ndan bu yana geçen 6 y›l içinde Çin ekonomisi
dünya ekonomisiyle gün geçtikçe daha
çok entegre olmaya bafllam›fl durumda.
Veriler, 2007 y›l›nda Çin’in d›fl ticaretindeki büyüme e¤ilimi korunurken, ülkeye giren yabanc› sermayenin istikrarl›
flekilde artt›¤›n›, kullan›lan yabanc› sermaye kalitesinin de yükselip, yeni ve
yüksek teknolojiye dayal› sektörler,
araflt›rma-gelifltirme alanlar›, üst düzey
imalat ve çevre koruma sektörü alanlar›ndaki yabanc› sermaye oran›n›n daha
da yükseldi¤ini gösteriyor.
Bugüne kadar 30 bini aflk›n Çin iflletmesinin çok uluslu ifllere kat›ld›¤› ve bu iflletmelerin dünyan›n 160’tan fazla ülke
ve bölgesine yat›r›m yapt›¤› kaydediliyor. Dünya Bankas› taraf›ndan yap›lan
tahminlere göre, 2008 y›l›nda Çin ekonomisinin dünyan›n gayri safi yurtiçi
hâs›las›n›n büyümesine olan katk›s›n›n
yüzde 16’ya ulaflaca¤› bekleniyor. Uluslararas› Para Fonu’nun “Dünya Ekono-
“ Çin’e gerçeklefltirilen makine ve aksamlar›
ihracat›m›z›n art›fl h›z›n›n son birkaç y›lda ithalat art›fl
h›z›n› geçmesi olumlu bir geliflme olarak
de¤erlendirilmekle birlikte, 2007 y›l› itibar›yla Türkiye’nin
Çin’e gerçeklefltirdi¤i makine ve aksamlar› ihracat›n›n
de¤erinin ayn› y›l Çin’den gerçeklefltirilen makine
ithalat›na oran›n›n sadece yüzde 2’ye tekabül etmesi kat
edilmesi gereken önemli bir yol oldu¤unu aç›k bir flekilde
ortaya koyuyor.”
misine Bak›fl” adl› raporunda Çin’in
dünya ekonomisinin en büyük itici gücü
haline geldi¤i vurgulan›yor.
2007 y›l›nda Çin’in gayri safi yurtiçi hâs›las›n›n, yüzde 11,4 artt›¤›, böylece üst
üste befl y›ld›r ekonomik büyüme h›z›n›n yüzde 10 ya da üzerinde seyretti¤i
görülüyor. Çin ekonomisi, uluslararas›
ekonomi ortam›ndaki bütün olumsuzluklara ve ülkede yaflanan ciddi do¤al
afetlere ra¤men, istikrarl› ve h›zl› gelifl-
mesini bu y›l da sürdürüyor. Çin’in gayri safi yurtiçi hâs›las›n›n 2008 y›l›n›n ilk
yar›s›nda da yüzde 10,4 artt›¤› kaydediliyor. Tar›mda bu y›l da bir kez daha bol
mahsul al›n›rken, sanayinin yap›s›n›n
daha sa¤l›kl› hale getirildi¤i; iç talebin,
özellikle tüketim talebinin ekonomik büyümeyi h›zland›r›c› rolünün artt›¤›; büyümenin niteli¤i ve verimlili¤inin yükselmeye devam etti¤i görülüyor.
Ç‹N EKONOM‹S‹ HIZLA
BÜYÜYOR
2008’in ilk çeyre¤inde yüzde 10,6, ikinci
çeyre¤inde ise yüzde 10,1 büyüyen Çin
ekonomisinin ilk alt› ayl›k dönem ortalamas›n›n, 2007 y›l›n›n ayn› dönemine göre 1,8 puan düflerek yüzde 10,4 seviyesinde gerçekleflti¤i görülürken, büyüme
oran›n azalmas›na temel gerekçe olarak,
ABD ve Avrupa ekonomilerindeki daralman›n imalat sektörünü olumsuz
yönde etkilemesi gösteriliyor. Ülkeden
ABD’ye ve Avrupa’ya yap›lan ihracat›n
azalmas› sonucunda baz› ifl yerleri kapanmak zorunda kalm›fl, bununla birlikte, Çin’de iç tüketimin art›fl›n› sürdürmesi nedeniyle ekonomi h›zl› büyümesine devam etmifl durumda.
Çin, halen Amerika Birleflik Devletleri,
Japonya ve Almanya’n›n ard›ndan dünyan›n en büyük dördüncü ekonomisi
durumunu koruyor. Bununla birlikte,
Çin’in bu y›l Almanya’y› geride b›rakarak dünyan›n en büyük üçüncü ekonomisi haline gelece¤i öngörüleri yo¤unluk kazan›yor. Baz› uzmanlar, Çin ekonomisinin bu y›l da yüzde 10’un üzerin-
2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda Çin’in gerçeklefltirdi¤i ihracat›n yüzde 22 art›fl ile 666
milyar 600 milyon dolara ulaflt›¤›, ancak
art›fl h›z›n›n geçen y›l›n ayn› dönemine
göre 5,7 puan yavafllad›¤› görülüyor.
Ayn› dönemde Çin’in ithalat hacminin
ise yüzde 30,6 artarak 560 milyar dolara
yükselmesi dikkat çekiyor.
2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda Çin’in d›fl ticaret hacminin geçen y›l›n ayn› dönemine
göre yüzde 25,7 oran›nda artarak 1 trilyon 225 milyar dolar› aflt›¤›, ticaret fazlas›n›n ise yüzde 11,8 oran›nda azalarak
99 milyar dolara geriledi¤i kaydediliyor.
Söz konusu dönemde, Çin’in Brezilya’ya
yönelik ihracat›n›n yüzde 86, Hindistan’a ihracat›n›n yüzde 53, Rusya’ya ihracat›n›n yüzde 32 ve Güneydo¤u Asya
l›nda genel ithalat› yüzde 20,8 artarak
955,9 milyar dolara yükselmifl ve dünya
s›ralamas›nda yeri de¤iflmemifltir. 2006
y›l›nda Çin’in en önemli ithalat partnerleri olan Japonya, G. Kore ve Di¤er Asya Ülkelerinin s›ralamas›n›n 2007 y›l›nda da ayn› kald›¤› görülüyor.
‹HRACATINDA DA ‹THALATINDA
DA MAK‹NELER ÖNEML‹ YER
TUTUYOR
Çin’in 2007 y›l› ihracat›nda bafll›ca kalemler incelendi¤inde, ilk s›rada elektrikli makinelerin, ikinci s›rada ise yine
genel makine ve aksamlar›n›n yer ald›¤›
görülüyor. Bu iki fasl›n toplam ihracat
içindeki pay›n›n 2007 y›l›nda yüzde 43’ü
geçmifl olmas› dikkat çekiyor. Önemli
mal gruplar› aras›nda, 2006 y›l›na göre
ihracat› en çok yükselen kalem ise yüzde 59 art›fl oran› ile demir ve çelik oldu.
2007 y›l› ihracat›nda oldu¤u gibi Çin’in
ithalat›nda da büyük paya sahip kalemlerin bafl›nda elektrikli makineler ile ge-
Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹'NE ‹HRACATIMIZDA BAfiLICA KALEMLER
(84.FASIL ‹T‹BARIYLA, 2007 YILINA GÖRE SIRALI-$)
GT‹P
GT‹P AÇIKLAMASI
8409
8479
37
2006
2007
De¤iflim %
IÇTEN YANMALI, PISTONLU MOTORLARIN AKSAM-PARÇALARI
4.934.748
18.009.107
264,94
KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR
2.168.703
6.400.482
195,13
8425
PALANGA, VINÇ (BASAMAKLI HARIÇ) BUCURGAT, IRGAT, KRIKOLAR
6.146.329
6.126.415
-0,32
8450
ÇAMASIR YIKAMA MAKINELERI
2.147.608
4.286.497
99,59
8481
MUSLUKÇU, BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ, TERMOSTATIK VALF DAHIL
1.288.437
3.497.221
171,43
8403
BUHAR KAZANLARI DISINDA KALAN MERKEZI ISITMA KAZANLARI
1.441.606
2.588.924
79,59
8480
METAL DÖKÜMÜ IÇIN KASALAR, PLAKALAR, KALIP MODELLERI
4.841.577
2.166.826
-55,25
8412
DIGER MOTORLAR VE KUVVET ÜRETEN MAKINELER
772.606
1.743.550
125,67
8445
LIFLERI HAZIRLAYAN, IPLIK ÜRETEN-HAZIRLAYAN MAKINELER
79.187
1.672.811
2.012,48
8426
GEMI VINÇLERI, MAÇUNALAR, HALATLI VINÇLER, DÖNER KÖPRÜLER
831.728
1.608.468
93,39
8418
BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR, SOGUTUCULAR, ISI POMPALARI
141.205
1.372.298
871,85
8451
DOKUMA MADDELERINI YIKAMA, KURUTMA, ÜTÜLEME MAKINE VE CIHAZLARI
539.449
1.316.326
144,01
8414
HAVA-VAKUM POMPASI, HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ, VANTILATÖR, ASPIRATÖR
531.680
1.257.842
136,58
8413
SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI
467.095
1.027.034
119,88
8422
YIKAMA, TEMIZLEME, KURUTMA, DOLDURMA VB. ISLER IÇIN MAKINE, CIHAZ
109.757
848.893
673,43
8415
KLIMA CIHAZLARI-VANTILATÖRLÜ, ISI, NEM DEGISTIRME TERTIBATLI
245.964
818.607
232,82
8471
OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI, ÜNITELERI
900.189
790.652
-12,17
8447
ÖRGÜ TEZGAHLARI, GIPÜR, TÜL, DANTELA, FILE IMALI MAKINE, CIHAZLARI
1.888.683
538.560
-71,48
8462
METALLERI DÖVME, ISLEME, KESME, SATAFLAMA PRESLERI, MAKINELERI
101.791
499.901
391,11
8431
AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI
389.376
366.865
-5,78
4.141.734
3.335.625
-19,46
34.109.452
60.272.904
76,70
D‹⁄ERLER‹
TOPLAM
Kaynak: TÜ‹K Verileri
expo
‹HRACATI VE ‹THALATI
SÜREKL‹ ARTIYOR
Ülkeler Birli¤i’ne (ASEAN) ihracat›n›n
ise yüzde 30 artarak, geliflmifl ülkelere
yönelik ihracat›ndaki art›fl h›z›n›n afl›ld›¤› gözleniyor.
Son 5 y›l içinde Çin d›fl ticaretinin geliflimi incelendi¤inde, özellikle 2004 y›l›ndan sonra ihracat›n azalan bir art›fl h›z›
ile sürekli yükseldi¤i, ithalat›n ise yine
2004 y›l›ndan sonra artan bir oranla istikrarl› bir flekilde büyümeye devam etti¤i görülüyor.
2006 y›l›nda 968,9 milyar dolar ile Almanya ve A.B.D.’den sonra dünyan›n 3.
büyük ihracatç›s› olan Çin, 2007 y›l›nda
genel ihracat›n› yüzde 25,7 art›flla
1.217,8 milyar dolara yükseltmifl ve
A.B.D.’yi geride b›rakarak 2. konuma
yerleflmifl durumda. 2006 y›l›nda Çin’in
en çok ihracat yapt›¤› ülkelerin bafl›nda
gelen A.B.D., Hong Kong ve Japonya
2007 y›l›nda da konumlar›n› korudular.
2006 y›l›nda 791,5 milyar dolar ile
A.B.D. ve Almanya’dan sonra dünyan›n
3. büyük ithalatç›s› olan Çin’in, 2007 y›-
moment
de büyüyece¤ini, 2009’da ise büyümenin yüzde 9,5’e düflece¤ini tahmin ediyorlar.
expo
ÜLKELERDEN
moment
38
nel makine ve aksamlar›n›n yer ald›¤›
görülüyor. Bu iki fasl›n toplam ithalat
içindeki pay› 2007 y›l›nda yüzde 40’a
yaklaflm›fl durumda. Önemli mal gruplar› aras›nda, 2006 y›l›na göre ithalat› en
çok yükselen kalem ise yüzde 68 art›fl
oran› ile metal cevherleri, cüruf ve kül
oldu. Bu verilerden anlafl›laca¤› üzere
Çin’in, d›fl ticaretinin temelinde makine
ve aksamlar› sektörü yer al›yor.
SEKTÖRDE DÜNYA ÇAPINDA
‹HRACATTA 2. ‹THALATTA
3. SIRADA
2006 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i 186,6 mil-
yar dolar ihracat ile makine ve aksamlar› ihraç eden ülkeler aras›nda Almanya’dan sonra 2. s›rada yer alan Çin, bu
de¤eri 2007 y›l›nda yüzde 22,5 art›rarak
228,6 milyar dolara yükseltmifl ve dünya
s›ralamas›ndaki yerini korumufl durumda.
2007 y›l›nda Almanya’n›n makine ve aksamlar› ihracat›nda yüzde 13,8,
A.B.D.’nin makine ve aksamlar› ihracat›nda yüzde 9 art›fl görülürken, Çin’in
sektör ihracat›nda yüzde 22,5 art›fl yaflanm›flt›r. Di¤er taraftan, Çin’in ihracat›n›n art›fl h›z›n›n her geçen y›l azald›¤›
izleniyor.
2006 y›l›nda 1,52 trilyon dolar olan dünya makine ve aksamlar› toplam ihracat›n›n, 2007 y›l›nda 1,65 trilyon dolara yükseldi¤i kaydedilirken, 2006 y›l›nda dünya makine ve aksamlar› ihracat›ndan
yüzde 12,3 pay alan Çin’in, 2007 y›l›nda
pay›n› yüzde 13,8’e yükseltmesi dikkat
çekiyor.
2006 y›l›nda 109,1 milyar dolar de¤erinde makine ve aksamlar› ithal eden Çin,
bu de¤eri yüzde 13,8 oran›nda art›rarak
2007 y›l›nda 124,2 milyar dolara yükseltmifl durumda. 2006 ve 2007 y›llar›nda
A.B.D. ve Almanya’dan sonra Çin dünyan›n 3.büyük makine ve aksamlar› itha-
TÜRK‹YE ‹LE Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹ MAK‹NE VE AKSAMLARI
DIfi T‹CARET‹ (M‹LYON $ - 84. FASIL)
‹hracat
De¤er $
De¤iflim (%)
‹thalat
De¤er $
De¤iflim (%)
D›fl Ticaret Fark›
De¤er $
De¤iflim (%)
D›fl Ticaret Hacmi
De¤er $
De¤iflim (%)
Kaynak: TÜ‹K Verileri
2003
2004
2005
2006
2007
10.607.809
16.318.226
22.726.166
34.109.452
60.272.904
71,4
53,8
39,3
50,1
76,7
596.111.310
1.039.183.820
1.650.181.402
2.318.082.949
2.938.280.609
162,7
74,3
58,8
40,5
26,8
-585.503.501
-1.022.865.594
-1.627.455.236
-2.283.973.497
-2.878.007.705
165,3
74,7
59,1
40,3
26,0
606.719.119
1.055.502.046
1.672.907.568
2.352.192.401
2.998.553.513
160,3
74,0
58,5
40,6
27,5
Son 5 y›ll›k verilere göre makine ve
aksamlar› göz önüne al›nd›¤›nda,
2003 y›l›ndan itibaren sürekli olarak
d›fl ticaret fazlas› veren Çin’in d›fl ticaret hacmi yüzde 19,3 art›fl ile 2007 y›l›nda 352,7 milyar dolara ulafl›yor. Ancak, d›fl ticaret fark›n›n art›fl h›z›n›n
azalma e¤iliminde oldu¤u gözleniyor.
84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’in
makine ve aksamlar› ihracat›nda ilk
s›rada 112 milyar 243 milyon dolarl›k
ihracat de¤eriyle otomatik bilgi ifllem
makineleri, üniteleri ürün grubu yer
al›yor. Bu ürün grubunu 32 milyar
738 milyon dolar tutar›nda ihracatla
yaz›, hesap, muhasebe, bilgi ifllem,
büro için di¤er makine ve cihazlar›n
aksam› ürün grubu ve 18 milyar 725
milyon dolar seviyesinde ihracatla
matbaac›l›¤a mahsus bask› makineleri, yard›mc› makineler grubu takip
ediyor.
84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’in
makine ve aksamlar› ihracat›nda bir
önceki seneye göre en çok art›fl yaflanan ürün grubu matbaac›l›¤a mahsus
bask› makineleri, yard›mc› makineler
ürün grubu. 2006 y›l›nda 403 milyon
dolar de¤erinde ihracat gerçeklefltirilen bu ürün grubunda 2007 y›l›nda yakalanan 18 milyar 725 milyon dolarl›k
ihracat rakam› büyük dikkat çekiyor.
‹hracat art›fl oran›nda bu ürün grubunu yüzde 82,4 oran›nda art›flla dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb. ürün grubu ve
yüzde 78 oran›nda art›flla kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar takip ediyor. Çin’in 2007 y›l› makine ve
aksamlar› ihracat›nda 84, fas›l itibar›yla ilk 20 s›rada yer alan ürün gruplar›
aras›nda ihracat›nda bir önceki seneye
göre düflüfl yaflanan tek grup ise yüzde 0,9 oran›nda gerilemeyle yaz›, hesap, muhasebe, bilgi ifllem, büro için
di¤er makine ve cihazlar›n aksam›
grubu oluyor. 84. fas›l itibar›yla 2007
y›l›nda, Çin’in makine ve aksamlar› ithalat›n› de¤erlendirdi¤imizde ilk s›rada 21 milyar 229 milyon dolarl›k tutar-
vantilatör, aspiratör ürün grubu fleklinde s›ralan›yor.
Ç‹N’E TOPLAM 1 M‹LYAR 39
M‹LYON DOLAR ‹HRACAT
2006 y›l›nda Çin’e 693 milyon dolar de¤erinde ürün ihraç eden Türkiye’nin, bu
de¤eri 2007 y›l›nda yüzde 50 oran›nda
art›rarak 1 milyar 39 milyon dolara yükseltmifl oldu¤u görülüyor. Türkiye’nin
Çin’den ithalat› ise 2007 y›l›nda yüzde
36,9 oran›nda artarak 13 milyar 234 milyon dolara ulaflm›fl durumda.
2006 y›l›nda 10 milyar 362 milyon dolar
olan d›fl ticaret hacmimiz, 2007 y›l›nda
yüzde 37,7 artarak 14 milyar 274 milyon
dolar olarak kaydediliyor. Sürekli olarak
Çin lehine d›fl ticaret a盤› veren Türkiye, 2007 y›l›nda da bu süreci devam ettiriyor ve fark 12 milyar 195 milyon dolar
“ Çin’in makine ve aksamlar› ithalat›n›
de¤erlendirdi¤imizde ilk s›rada 21 milyar 229 milyon
152 bin dolarl›k tutarla otomatik bilgi ifllem makineleri,
üniteleri ürün grubunun yer ald›¤›n› görüyoruz. Bu ürün
grubunu 17 milyar 477 milyon 90 bin dolar tutar›nda
ithalatla yaz›, hesap muhasebe, bilgi ifllem, büro için
di¤er makine ve cihazlar›n aksam› ürün grubu ve 13
milyar 436 milyon 476 bin dolar tutar›nda ithalat ile
kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar ürün grubu
takip ediyor.”
pistonlu) ve yüzde 49,5 art›fl oran› ile 84.
fasl›n baflka pozisyonlar›nda yer almayan makinelerin aksam ve parçalar›
grubu takip ediyor.
Çin’in 2007 y›l› makine ve aksamlar›
ithalat›nda 84, fas›l itibar›yla ilk 20 s›rada yer alan ürün gruplar› aras›nda ithalat›nda bir önceki seneye göre düflüfl
yaflanan ürün gruplar›, yüzde 8,7 oran›nda düflüflle yaz›, hesap, muhasebe,
bilgi ifllem, büro için di¤er makine ve
cihazlar›n aksam› grubu, yüzde 4,1 oran›nda düflüflle turbojetler, turbo-propeller, di¤er gaz türbinleri grubu ve
yüzde 1,4 oran›nda düflüflle hava-vakum pompas›, hava/gaz kompresörü,
seviyesine ulafl›yor. Di¤er bir ifade ile
Türkiye’nin d›fl ticaret a盤›n›n yaklafl›k
yüzde 20’si Çin’den kaynaklan›yor. 2007
y›l›nda Türkiye’nin Çin’e ihracat›nda en
büyük paya sahip ilk üç fas›l, 356 milyon 990 bin dolar tutar›nda ihracatla 26
G.T.‹.P. no’lu metal cevherleri,cüruf ve
kül, 270 milyon 660 bin dolar tutar›nda
ihracatla 25 G.T.‹.P. no’lu tuz, kükürt,toprak ve tafllar,alç›lar ve çimento
ve 80 milyon 142 bin dolar tutar›nda ihracatla 28 G.T.‹.P. no’lu inorganik kimyasal müstahsallar, organik, inorganik
bileflikler fleklinde s›ralan›yor. 84 G.T.‹.P
no’lu nükleer reaktörler, kazan; makine
ve cihazlar, aletler, parçalar› ise 60 mil-
expo
MAK‹NE SEKTÖRÜNDE 352,7
M‹LYAR DOLAR DIfi T‹CARET
HACM‹
la otomatik bilgi ifllem makineleri, üniteleri ürün grubunun yer ald›¤›n› görüyoruz.
Bu ürün grubunu 17 milyar 477 milyon
dolar tutar›nda ithalatla yaz›, hesap muhasebe, bilgi ifllem, büro için di¤er makine ve cihazlar›n aksam› ürün grubu ve
13 milyar 436 milyon dolar tutar›nda ithalat ile kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar ürün grubu takip ediyor. 84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda,
Çin’in makine ve aksamlar› ithalat›nda
bir önceki seneye göre en çok art›fl yaflanan ürün grubu ihracatta da en çok
art›fl yaflanan matbaac›l›¤a mahsus bask› makineleri, yard›mc› makineler ürün
grubu oluyor.
‹thalat art›fl oran›nda bu ürün grubunu
yüzde 63,3 art›fl oran›yla dizel, yar› dizel
motorlar (hava bas›nc› ile atefllenen,
39
moment
latç›s› unvan›n› koruyarak ihracatç›lar›n
dikkatini çekiyor.
ÜLKELERDEN
aksamlar› toplam ihracat›m›z›n art›fl
oran›n› 2 kat geçerek yüzde 76,7 art›fl ile
2007 y›l›nda ülkemizden 60,3 milyon dolar de¤erinde makine ve aksamlar› ithal
etmifl ve 35. s›raya yükselmifl durumda.
2006 ve 2007 y›llar›nda Çin’e gerçeklefltirilen makine ve aksamlar› ihracat›m›z›n art›fl oranlar›n›n, ayn› ülkeye gerçeklefltirilen genel ihracat art›fl oran›m›z›
aflt›¤› görülüyor.
Di¤er taraftan, dünya makine ithalat›ndan büyük pay alan di¤er ülkelere yapt›¤›m›z ihracat ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda,
Çin’e gerçeklefltirilen makine ihracat›m›z›n de¤er baz›nda düflük seviyede olmas› dikkat çekiyor. 2007 y›l› makine ve
aksamlar› ihracat›m›zdan Almanya yüzde 17,2, A.B.D. yüzde 4,2 pay al›rken,
Çin ald›¤› pay›n sadece yüzde 0,69’da
kald›¤› görülüyor.
expo
Ç‹N’DEN MAK‹NE
‹THALATIMIZIN ARTIfi ORANI
AZALIYOR
moment
40
yon 272 bin dolar tutar›nda ihracatla
dördüncü s›rada yer al›yor.
2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e gerçeklefltirdi¤i toplam ihracat›n yüzde 95’ini
oluflturan kalemler aras›nda en çok art›fl
gözlenen fas›llar ise, yüzde 510.41 oran›nda art›flla 72 G.T.‹.P. no’lu demir ve
çelik, yüzde 205,4 oran›nda art›fl ile 26
G.T.‹.P. no’lu metal cevherleri,cüruf ve
kül, yüzde 120,08 oran›nda art›fl ile 51
G.T.‹.P. no’lu yün, k›l, at k›l›;bunlar›n iplik ve dokumalar› fleklinde s›ralan›yor.
‹thalat›m›z de¤erlendirildi¤inde ise,
2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’den ithalat›nda en büyük paya sahip ilk üç fasl›n 3
milyar 228 milyon dolarl›k ithalat ile 85
G.T.‹.P. no’lu elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçalar›, 2 milyar 938
milyon dolar ithalat ile 84 G.T.‹.P. no’lu
nükleer reaktörler,kazan; makine ve ci-
hazlar, aletler, parçalar›, 487,6 milyon
dolar ile 72 G.T.‹.P. no’lu demir ve çelik
fleklinde s›raland›¤› görülüyor. 2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’den gerçeklefltirdi¤i toplam ithalat›n yüzde 95’ini oluflturan kalemler aras›nda en çok art›fl gözlenen ilk üç fas›l ise, yüzde 153 oran›nda
art›fl ile 72 G.T.‹.P. no’lu demir ve çelik,
yüzde 119 oran›nda art›fl ile 55 G.T.‹.P.
no’lu sentetik ve suni devams›z lifler,
yüzde 114 oran›nda art›fl ile 54 G.T.‹.P.
no’lu dokumaya elveriflli suni ve sentetik lifler olarak s›ralan›yor.
Ç‹N’E MAK‹NE ‹HRACAT
ARTIfi ORANIMIZ 2 KATIN
ÜSTÜNDE
84. fas›l esas al›nd›¤›nda 2006 y›l›nda
34,1 milyon dolar ile Türkiye’nin ihracat›nda 38. s›rada yer alan Çin, makine ve
2006 y›l›nda 2 milyar 318 milyon dolar
ile Türkiye’nin makine ve aksamlar› ithalat›nda 3. s›rada yer alan Çin, yüzde
26,8 oran›nda art›fl ile 2007 y›l›nda ülkemize 2 milyar 938 milyon dolar de¤erinde makine ve aksamlar› ihraç ederek s›ralamadaki konumunu korumufl durumda.
2006 y›l›na kadar, Çin’den makine ve
aksamlar› ithalat›m›z›n art›fl oran›, ayn›
ülke ile genel ithalat art›fl oran›m›z›n
üzerinde seyrederken, bu durumun
2007 y›l›nda de¤iflti¤i kaydediliyor. Di¤er taraftan, Çin’den makine ve aksamlar› ithalat›m›z›n art›fl oran›n›n h›z›n›n
sürekli olarak azald›¤› görülüyor.
2006 y›l›nda 2 milyar 352 milyon dolar
olan makine ve aksamlar› d›fl ticaret
hacmimizin 2007 y›l›nda yüzde 27,5 artarak 2 milyar 998 milyon dolar seviyesine ulaflt›¤› görülüyor. Sürekli olarak
Çin lehine d›fl ticaret a盤› veren Türkiye, 2007 y›l›nda da bu süreci devam ettiriyor ve fark 2 milyar 878 milyon dolara
ulafl›yor. Türkiye-Çin genel d›fl ticaret
a盤›n›n yaklafl›k yüzde 24’lük k›sm› sadece 84. fas›lda yer alan makine ve aksamlar›ndan olufluyor.
ÇOK YOL ALMAMIZ
GEREK‹YOR
Çin’e gerçeklefltirilen makine ve aksam-
‹Ç PAZARI GER‹ ALIP
‹MALATÇIYI RAHATLATMAMIZ
GEREK‹YOR
Türk Makine Sanayi Sektörü’nün ge-
nel olarak Çin’le d›fl ticareti olumlu
sonuçlar do¤urmamakta. Çin’den gelen ucuz ve yerli üretimle k›yasland›¤›nda daha kalitesiz olan ürünlerin
Türkiye’de iç pazara hâkim olmas›
sektördeki ticaretimizin Çin lehine art›
vermesine sebep oluyor.
Bu anlamda, ülkemizde yarat›lan art›
de¤erin d›flar› ç›kmas› ve yerli imalatç›n›n s›k›nt› yaflamas› sektörü
zorluyor.
Ayn› zamanda ucuz Çin ürünleri sektör temsilcilerimizin bat›da da müflteri
kaybetmesine sebep oluyor.
Son süreçte Çin’e gerçeklefltirdi¤imiz
sektör ihracat›n›n art›fl h›z›n›n, ithalat
art›fl h›z›n›n üzerinde seyretmesi
olumlu sinyaller vermifl olsa da genel
olarak ülkemizin çok yol almas› gereklili¤i de hala geçerlili¤ini koruyor.
Çin’in halen sektörde en büyük ithalatç›lardan biri olmas› bu ülkeye dönük planlar›m›zda önemli bir veri olarak duruyor.
Önümüzdeki süreçte Çin’in ihtiyaç
duydu¤u yüksek kaliteli ve dayan›kl›
makinelere yat›r›m yap›ld›¤› takdirde
bizim de Çin’e ihracat›m›z› art›r›p d›fl
ticaretimizi dengelememiz olanakl›
görünüyor.
TÜRK‹YE’N‹N Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹’NE ‹HRACATINDA BAfiLICA
FASILLAR (2007 YILINA GÖRE DE⁄ER BAZINDA SIRALI-$)
SIRA GT‹P GT‹P AÇIKLAMASI
2006
2007
DE⁄‹fi‹M (%)
26
METAL CEVHERLER‹,CÜRUF VE KÜL
117.028.817
356.990.456
205,04
2
25
TUZ, KÜKÜRT,TOPRAK VE TAfiLAR,ALÇILAR VE Ç‹MENTO 187.833.309
270.660.234
44,10
3
28
‹NORGAN‹K K‹MYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGAN‹K,
87.234.939
80.142.173
-8,13
34.109.452
60.272.904
76,70
48.539.522
28.922.064
-40,42
4.515.897
27.565.569
510,41
1
‹NORGAN‹K B‹LEfi‹KLER
4
84
NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAK‹NA VE C‹HAZLAR,
ALETLER,PARÇALARI
74
BAKIR VE BAKIRDAN EfiYA
6
72
DEM‹R VE ÇEL‹K
7
55
SENTET‹K VE SUN‹ DEVAMSIZ L‹FLER
28.589.001
27.479.418
-3,88
87
MOTORLU KARA TAfiITLARI, TRAKTÖR, B‹S‹KLET,
45.551.043
23.326.949
-48,79
7.846.719
17.268.913
120,08
12.830.210
15.972.219
24,49
D‹⁄ERLER‹
118.958.605
130.922.183
10,06
TOPLAM
693.037.514 1.039.523.082
50,00
5
8
MOTOS‹KLET VE D‹⁄ER
9
51
YÜN,KIL,AT KILI;BUNLARIN ‹PL‹K VE DOKUMALARI
10
32
DEBAGAT VE BOYACILIKTA KULLANILAN
HÜLASA,BOYA,MACUN,SAKIZLAR
Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›
expo
Çin’den makine ve aksamlar› ithalat›m›z de¤erlendirildi¤inde en büyük
paya sahip ürün grubunun 1 milyar
43 milyon dolar ile otomatik bilgi ifllem makineleri, üniteleri grubu oldu¤u görülüyor.
Bu ürün grubunu 219 milyon dolar
tutar›nda ithalat de¤eri ile yaz›, hesap, muhasebe, bilgi ifllem, büro için
makine ve cihazlar›n aksam› grubu ve
215 milyon dolar tutar›ndaki ithalat
ile matbaac›l›¤a mahsus bask› makineleri, yard›mc› makineler ürün grubu takip ediyor.
2007 y›l›nda Çin’den gerçeklefltirilen
toplam makine ve aksamlar› ithalat›n›n yüzde 95’ini oluflturan kalemler
aras›nda en çok art›fl gözlenen ilk üç
pozisyon ise, buhar jeneratörleri, k›zg›n su üreten kazanlar, gazojenler, su
ile iflleyen gaz jeneratörleri ve aksam,
parçalar› ve yaz›, hesap muhasebe,
bilgi ifllem, büro için di¤er makine ve
cihazlar›n aksam› fleklinde
s›ralan›yor.
41
moment
lar› ihracat›m›z›n art›fl h›z›n›n son birkaç y›lda ithalat art›fl h›z›n› geçmesi
olumlu bir geliflme olarak de¤erlendirilmekle birlikte, 2007 y›l› itibar›yla
Türkiye’nin Çin’e gerçeklefltirdi¤i
makine ve aksamlar› ihracat›n›n de¤erinin ayn› y›l Çin’den gerçeklefltirilen makine ithalat›na oran›n›n sadece
yüzde 2’ye tekabül etmesi kat edilmesi gereken önemli bir yol oldu¤unu
aç›k bir flekilde ortaya koyuyor.
84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’e
makine ve aksamlar› ihracat›m›zda ilk
s›rada yer alan ürün grubu 18 milyon
dolar tutar›nda ihracatla içten yanmal›, pistonlu motorlar›n aksam-parçalar› oluyor.
Bu ürün grubunu 6 milyon 400 bin
dolar tutar›nda ihracatla kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar
grubu ve 6 milyon dolar tutar›nda ihracatla palanga, vinç (basamakl› hariç), bucurgat, ›rgat, krikolar grubu
takip
ediyor.
2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e gerçeklefltirdi¤i toplam makine ve aksamlar› ihracat›nda ilk 20 alt mal
grupu aras›nda ihracat›nda bir önceki seneye göre en çok art›fl gözlenen
ürün grubu lifleri haz›rlayan, iplik
üreten-haz›rlayan makineler oluyor.
Yüzde 871,85 oran›nda art›flla buzdolaplar›, dondurucular, so¤utucular, ›s›
pompalar› ürün grubu ikinci s›rada
yer al›rken, yüzde 673,43 oran›nda art›flla y›kama, temizleme, kurutma,
doldurma vb. ifller için makine, cihazlar üçüncü s›rada yer al›yor.
2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e gerçeklefltirdi¤i toplam makine ve aksamlar› ihracat›n›n yüzde 95’ini oluflturan kalemler aras›nda ihracat›nda
bir önceki seneye göre düflüfl gözlenen ürün gruplar› ise, yüzde 71,48
oran›nda düflüflle örgü tezgâhlar›, gipür, tül, dantelâ, file imal› makine, cihazlar› ürün grubu, yüzde 55,25 oran›nda düflüflle metal dökümü için kasalar, plakalar, kal›p modelleri ürün
grubu, yüzde 12,17 oran›nda düflüflle
otomatik bilgi ifllem makineleri, üniteleri ürün grubu ve yüzde 0,32 oran›nda düflüflle palanga, vinç (basamakl› hariç), bocurgat, ›rgat, krikolar
ürün grubu olarak s›ralan›yor.
2007 y›l›nda 84. fas›l itibar›yla
expo
PLATFORM
moment
42
Pompa ve vana
sanayisinin çat›s›:
ürk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i (POMSAD), kuruluflundan bu yana sektörün
geliflimi ad›na önemli kilometre tafllar› dizmifl bir dernek.
Türkiye Pompa ve Vana Sanayiinde faaliyet gösteren neredeyse tüm firmalar
ve kurumlarla iflibirli¤i içinde olan,
yurtd›fl›ndaki üst derneklerde yönetim
görevleri sürdüren, sergiler ve konferanslar düzenleyerek üyelerini ve kamuoyunu bilgilendiren POMSAD ayr›ca kitap ve rehberler yay›nlayan az say›daki
dernekten biri. Bu y›l 16-17-18 Ekim’de
Ankara’da alt›nc›s›n› düzenleyece¤i
Pompa ve Vana Kongresi ile de sektördeki etkili¤i sürdürmeye devam eden
Derne¤in Önceki Baflkan› Kutlu Karavelio¤lu ile POMSAD’›n geliflimini, günümüzdeki faaliyetlerini ve gelecek projeksiyonunu konufltuk.
T
Öncelikle POMSAD’›n kurulufl hikâyesi ve Derne¤in geliflimini hakk›nda bilgi verir misiniz?
Pompa sanayicilerinin, sektörel problemlerin çözümünde güç birli¤ine ihtiyaç duyduklar›n› dile getiriflleri ve bunu
sergilerde, konferanslarda birlikte ortaya koyufllar› ilk defa 1970’li y›llarda oldu. Bir örgütlenmenin kaç›n›lmaz hale
geldi¤i, ihracat›n, d›fla aç›lman›n öneminin çok daha iyi kavrand›¤›, d›flar›ya
odakl› üretim faaliyetlerinin öne ç›kt›¤›
ve sektörün de olgunlaflmas›n› büyük
ölçüde tamamlad›¤› 1990’l› y›llarda iyice
anlafl›lm›flt›. Nihayet, bu do¤rultudaki
çabalar›m›z, 1996 bahar›nda, ‹stanbul’da
yap›lan “2. Pompa Kongresinde” bir neticeye yaklaflt›; bir araya gelen çeflitli
kurulufllar›n ortak iradeleri ile bir dernek çat›s› alt›nda güç birli¤i yap›lmas›
için somut ad›mlar at›ld›.
43
moment
TÜRK‹YE POMPA VE VANA SANAY‹‹S‹N‹N ÇATI
DERNE⁄‹ OLAN POMSAD, ÜYELER‹NE SUNDU⁄U
H‹ZMETLER VE DÜZENLED‹⁄‹ SERG‹LER, KONGRELERLE
VE YAYINLADI⁄I K‹TAP VE REHBERLERLE SEKTÖRÜN
T‹CAR‹ VE ENTELLEKTÜEL GEL‹fi‹M‹NDE ÖNEML‹ B‹R
NOKTADA DURUYOR. DERNE⁄‹N ÖNCEK‹ BAfiKANI
KUTLU KARAVEL‹O⁄LU ‹LE POMSAD’IN GEÇM‹fi DÖNEM
ÇALIfiMALARINI, GÜNÜMÜZDEK‹ DURUMUNU VE
GELECEK HEDEFLER‹N‹ KONUfiTUK.
expo
POMSAD
expo
PLATFORM
moment
44
Kurulufl karar›n›n al›nd›¤› bu Kongrede,
ana hedefler, Türkiye’de Pompa Sanayiini temsil kabiliyetine sahip bir yap›lanma alt›nda sektöre emek verenleri
bir araya getirmek, bilgi ve fikir al›flverifli yapacaklar› ortamlar haz›rlamak, e¤itim ve kaliteyi art›r›c› faaliyetler yürütmek, müflterek projeler için imkân yaratmak, ortak problemleri çeflitli platformlarda dile getirmek ve çözüm için
çaba sarf etmek, sektörün tan›t›lmas›,
rekabet kabiliyetinin art›r›lmas› ve uluslararas› organizasyonlarda söz sahibi
olunmas› için gerekli giriflimlerde bulunmak olarak belirlendi. Yurtiçinde ve
d›fl›nda tüzüklerini etüd etti¤imiz baflar›l› hemen bütün sektörel derneklerin
amaçlar›ndand› bunlar; lobi gücüne ihtiyac›m›z vard›.
Bunu izleyen günlerde, sektörü temsilen 12 Kurucu Üye k›sa ad› “POMSAD”
olarak belirlenen “Türk Pompa Sanayicileri Derne¤i”ni hayata geçirmek üzere
Tüzük haz›rl›klar›n› tamamlad›k ve Eylül
1996’da baflvurular›m›z› yap›p, Derne¤e
resmiyet kazand›rd›k. Önemli bir baflka
tarih, bir büyük aç›l›m gerçeklefltirdi¤imiz, 20 Temmuz 2005 tarihidir; Genel
Kurulumuz Derne¤i Vana imalatç›lar›na
açm›flt›r. POMSAD’›n h›zl›ca ald›¤› mesafedeki kilometre tafllar› flöyle s›ralanabilir: 6 Mart 1997 mülki makamlar›n
“Pompa SanayicileriDerne¤i”nin faaliyetlerini bafllatma izni, 11 May›s 2000
komponent imalatç›lar›n›n üye kayd›
için tüzük de¤iflikli¤i, 8 Haziran 2001
Avrupa Pompa ‹malatç›lar› Derne¤ine
Kutlu Karavelio¤lu
Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i
Baflkan Vekili - POMSAD Önceki Baflkan›
Türk Pompa ve Vana Sanayiinin
geliflmesi, üretimde kalite ve
verimlili¤in artmas›, sektörün d›fl
pazarlardaki rekabet ortam›na uyum
sa¤lamas› için ortak giriflimlerde
bulunan POMSAD, sektörde çal›flanlar
aras›nda iletiflimi ve bilgi ak›m›n›
art›rmak, teknik yeniliklerden üyelerini
haberdar etmek, araflt›rma ve
gelifltirmeyi teflvik ederek Türk Pompa
ve Vana Sanayiinin kalk›nmas›na
hizmet etmek için çal›flmalar›n›
sürdürüyor.
Europump’a tam üyelik ve ‹cra Konseyi
üyeli¤i, 7 fiubat 2003 ad›nda “Türk” ibaresini kulanma hakk›, Bakanlar Kurulu
karar› ile “Türk Pompa Sanayicileri Derne¤i”ne dönüflüm, 16 Haziran 2003 Avrupa Vana Sanayicileri Derne¤i CEIR’e
“ POMSAD’› di¤er derneklerden ay›ran en önemli
özelliklerinden biri de kitaplar yay›nl›yor olmas›.
POMSAD'›n 15. yay›n› olan, "Sistem Verimi, Enerji
Verimlili¤i Yüksek Santrifüj Pompa Sistemleri ‹çin
Rehber"in, sektörde yeni bir referans noktas›
yarataca¤›n› düflünülüyor. Ayr›ca “Pompalarda Ömür
Boyu Maliyet, De¤iflken H›zl› Pompalama ve Pompa
Performans Kriterleri Üzerine Üçleme” isimli eserde
sektöre sunulmufl çok önemli bir hizmet olarak
de¤erlendiriliyor. ”
tam üyelik, 24 May›s 2005 CEIR Yönetim Kurulu Üyeli¤i, 20 Temmuz 2005
dernek ad›n›n “Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i”ne dönüfltürülmesi
karar›, 1 Eylül 2005 Derne¤in yeni ad›
ve statüsünün mülki makamlarca onaylanmas›, 21 May›s 2007 CEIR 2. Baflkan
Yard›mc›l›¤›, 20 Nisan 2007 Dernek Genel Merkezi’nin Ankara’ya tafl›nmas›.
Genç ve etkin Derne¤imiz, son dönüflümünden sonra, santrifüj ve deplasmanl›
pompa ve komponentleri imalatç›lar› ile
birlikte evsel ve endüstriyel vana ve
komponentleri imalatç›lar›n› da temsil
eder hale geldi. Tüzük ve yönetim yap›lanmas›nda gerekli de¤ifliklikleri Europump ve CEIR’e üye birçok ulusal dernekten önce gerçeklefltirerek çok daha
güçlü kurulufl oldu. Günümüzde, makine imalat sektörü ile ilgili hemen bütün
örgütlenmelerde, birlik, dernek, komite,
meclis gibi sektöre yön veren, onu düzenleyen hemen tüm platformlarda
temsilcileri bulunan POMSAD’›n 12 y›ll›k dönem içinde, mutad birçok faaliyeti
yan›nda önemli organizasyonlar› da oldu. Bunlar› s›ralamak gerekirse, üçüncü, dördüncü ve beflinci Pompa Kongre
ve Sergisinin düzenlenmesi ile bu sene
16-18 Ekim tarihlerinde Ankara DS‹
Kongre Merkezinde yap›lacak olan 6.
Pompa Vana Kongresi, 2003’de Europump Genel Kurulu ve Senelik Toplant›lar›n›n ‹stanbul’da düzenlenmesi ve
2006’da CEIR-Europump Ortak Senelik
Toplant›lar›na Antalya’da ev sahipli¤i
yap›lmas›.
F‹RMANIN ADI
Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.fi.
Asteknik Vana
Aflman Küresel Vana
Eagle Burgmann Endüstriyel S›zd›rmazl›k San. Ve Tic. Ltd. fiti.
DAF Döküm Armatür ve Fenni Makinalar Sanayii ve Ticaret A.fi.
Demirkol S›zd›rmazl›k Elemanlar› San. Ve Tic. Ltd. fiti.
Dikkaya Teknik Malzeme San. Tic. Ltd. fiti.
Do¤ufl Vana
Domak Pompa Ve Makine Sanayi A.fi.
Duyar Vana
Elmaksan Dalg›ç Pompalar›
F›rat Dalg›ç Pompa Elektrik San. Ltd. fiti.
Gedik Döküm
Genel Makine Sanayi Ltd. fiti.
Göksan Pompa Sanayi
Gücüm Pompa ve Makina Sanayi
Ayvaz A.fi.
Hazar Makina Sanayi Ltd. fiti.
‹MPO Motor Pompa Sanayi ve Ticaret A.fi.
King Pompa
Kurlar Dalgݍ Pompa Sanayi
Layne Bowler
MAS
ÖZ-KAN Makina Elemanlar› Sanayi
Özyak Is›tma So¤utma Sanayi
SMS Samsun Makina Sanayi
SMS - TORK Sanayi Mamulleri Üretim ve Sat›fl Ltd. fiti.
Standart Pompa ve Makina Sanayi
Star Pompa Sanayi ve Ticaret
Sumak Pompa
fiahinler Dalgݍ Pompa
Teknik Yay›nc›l›k
Tempo Pompa Vana Sanayi
Tersan Dalg›ç Pompa Makinalar›
Türbosan A.fi.
ÜKE Makina
Üstünel Derinkuyu Su Pompalar›
Vansan Makina Sanayi
Vastafl Valf Armatür Sanayi
Vimpi Viskoz Mayi Pompalar›
Y›ld›z Pompa
POMSAD’›n Türk pompa ve vana
sanayisi aç›s›ndan önemi nedir?
Derne¤inizin amaçlar›ndan bahsedebilir misiniz?
POMSAD, Türk Pompa ve Vana Sanayiine hizmet eden, pompa ve vana
konstrüksiyonu veya imalat›nda çal›flan
TELEFON
MA‹L
0 262 648 60 00
0 224 443 33 88
0 232 459 52 77
0 216 593 02 93
0 212 292 22 74
0 212 886 75 17
0 232 457 57 08
0 232 433 23 56
0 362 266 80 50
0 212 668 18 08
0 414 247 01 91
0 414 313 83 16
0 216 307 12 62
0 212 550 38 00
0 232 376 74 28
0 212 254 80 93
0 212 771 01 45
0 324 451 35 83
0 232 854 85 85
0 216 364 36 23
0 212 886 75 95
0 312 255 96 51
0 216 456 47 00
0 232 328 06 00
0 262 751 35 58
0 312 446 35 00
0 216 364 34 05
0 216 466 89 00
0 212 544 77 66
0 216 499 91 10
0 212 249 44 23
0 212 275 83 59
0 312 223 87 67
0 216 415 42 55
0 212 567 95 50
0 312 267 49 20
0 232 376 72 50
0 232 376 76 50
0 282 758 36 50
0 312 270 22 61
0 216 378 64 21
www.alarko-carrier.com.tr
www.asteknikvana.com
www.asmanvana.com
www.burgmann.com
www.türkmenmakina.com
www.demirkol.gen.tr
www.dikkaya.com
www.do¤uflvana.com.tr
www.domak.com.tr
www.duyarvana.com.tr
www.elmaksan.com.tr
www.ferat.com.tr
www.gedikdokum.com
www.gms-pompa.com
www.goksanpump.com.tr
www.gucumpompa.com
www.ayvaz.com.tr
www.hazarpompa.com
www.impoas.com
www.kingpompa.com
www.kurlarpompa.com.tr
www.laynebowler.com.tr
www.masgrup.com
www.oz-kan-valve.com
www.ozyakas.com
www.samsunmakina.com
www.sms-tork.com.tr
www.standartpompa.com.tr
www.starpompa.com.tr
www.sumakpompa.com
www.sahinlerpumps.com
www.teknikyayincilik.com
www.tempopompa.com
www.tersan.com
www.turbosan.com
www.ukemakina.com.tr
www.ustunel.com.tr
www.vansan.com.tr
www.vastas.com
www.vimpi.com.tr
www.yildizpompa.com.tr
gerçek flah›slar› ve ifl adamlar›n› bir araya getirerek, sektörün her alan›ndaki
sorunlar›na ortak çözümler aramak ve
bu yolda dayan›flmay› sa¤lamak amac›yla kuruldu. Türk Pompa ve Vana Sanayiinin geliflmesi, üretimde kalite ve
verimlili¤in artmas›, sektörün d›fl pazar-
lardaki rekabet ortam›na uyum sa¤lamas› için ortak giriflimlerde bulunan
POMSAD, sektörde çal›flanlar aras›nda
iletiflimi ve bilgi ak›m›n› art›rmak, teknik
yeniliklerden üyelerini haberdar etmek,
araflt›rma ve gelifltirmeyi teflvik ederek
Türk Pompa ve Vana Sanayiinin kalk›nmas›na hizmet etmek için çal›flmalar›n›
sürdürüyor.
Ayr›ca Türk Pompa ve Vana Sanayiini
temsil etmek, ulusal ve uluslararas›
merciler önünde imkânlar›n› ve sorunlar›n› dile getirmek, amaçlar›na paralel
aktivitelere yönelik üst organizasyonlarda yer almak, di¤er sektörleri temsil
eden dernek ve benzeri kurulufllarla dayan›flma halinde Türk Sanayiinin ilerlemesinde pay sahibi olmakta POMSAD’›n öncelikleri aras›nda. Bu yönde
de zaten birçok faaliyet yürütüyoruz.
Derne¤inizin geçmifl dönemde ve
günümüzdeki faaliyetleri hakk›nda
bilgi verebilir misiniz?
Derne¤imiz, yaln›zca üyelerinin de¤il,
sektörün tamam›n› teflkil eden üretici,
sat›c›, arac›, seçici, al›c›, kullan›c›, montajc›, bak›m-onar›m ve servis sa¤lay›c›
firma, kurum ve kurulufllar ile bunlar›n
çal›flanlar› nezdinde, bilimsel, teknik
toplant›, konferans, seminer, panel ve
benzerlerini düzenler, sektörün sorunlar›n›n tespit edilece¤i ve bu sorunlar›n
giderilmesi için çözümlerin tart›fl›laca¤›
zeminler oluflturur.
expo
www.pomsad.org.tr
45
moment
POMSAD ÜYELER‹
PLATFORM
“ Pompa sanayicilerinin, sektörel problemlerin
expo
çözümünde güç birli¤ine ihtiyaç duyduklar›n› dile
getiriflleri ve bunu sergilerde, konferanslarda birlikte
ortaya koyufllar› ilk defa 1970’li y›llarda oldu. Ancak
sektörel bir örgütlenme için gereken olgunlaflma ve bu
birlikteli¤in kaç›n›lmaz hale gelmesi ihracat›n, d›fla
aç›lman›n öneminin çok daha iyi kavrand›¤›, d›flar›ya
odakl› üretim faaliyetlerinin öne ç›kt›¤› 1990’l› y›llar›
buldu.”
moment
46
Ayn› zamanda resmi kurulufllar ile temasa geçerek sektörü ilgilendiren konularda ç›kacak yasa, yönetmelik, tüzük,
flartname ve standartlara yönelik öneriler getirir ve bu hususta görüfllerini savunarak katk›da bulunur ve yürürlükteki mevzuat hükümlerinde mevcut
uyumsuzluklar›n düzeltilmesi için çaba
gösterir.
Derne¤imiz tüm bu faaliyetlerinin yan›nda Türkiye’de Pompa ve Vana ‹malat
Sanayiinin durumunu, faaliyetlerini, kapasiteyi, elde edilen aflamalar› izler ve
istatistiksel çal›flmalar yapar. Bunlar›n
sonuçlar›n› yay›n, sirküler ve benzeri
yollardan üyelerine duyurur.
Pompa ve vana konstrüksiyon ve imalat›nda, pompa sistemlerinin iflletilmesin-
de ortaya ç›kan bilimsel ve teknik, genel
ve özel problemlerin çözülmesi, yüksek
verimli ve kaliteli pompa ve vana imalat›na yönelik araflt›rma ve gelifltirme çal›flmalar› yap›lmas› için üniversiteler ve
kamu araflt›rma kurumlar› ile iflbirli¤i
yapmak ve bu konuda yap›lan çal›flmalara destek vermekte POMSAD’›n üzerinde dikkatle durdu¤u konular aras›ndad›r.
Derne¤imiz ayr›ca üyelerini haks›z rekabetten korumak için çaba sarf eder. Kalite bilincinin yükseltilmesine çal›fl›r ve
Dernek üyelerinden, Destekleyici Kurulufl çal›flanlar›ndan veya bunlar›n d›fl›ndaki uzmanlardan faydalanarak, Türk
Standardlar›n›n, sektörün ve ülkenin
yarar›na oluflmas› için çaba gösterir ve
giriflimlerde bulunur. Dernek olarak
önem verdi¤imiz di¤er konular ise flöyle
özetlenebilir: Üyeler aras›nda gerekli
iletiflimi kurabilmek için çaba sarf etmek, geniflletilmifl toplant›larla, sosyal
aktivitelerle onlar› bir araya getirmek,
duyurular ve bültenlerle bilgilendirmek,
yay›nlar› yoluyla bilimsel aç›dan desteklemek, mevzuat de¤iflikliklerinden haberdar etmek. Ayn› zamanda üyelerinin
ve üye kurulufl mensuplar›n›n görgü,
bilgi ve deneyimlerini geniflletecek her
türlü etkinlikte bulunmak ve e¤itim
programlar› düzenleyerek yetiflmifl eleman ihtiyac›n› gidermeye yönelik faaliyetler yürütmekte Derne¤imizin çal›flmalar› aras›ndad›r.
POMSAD’› di¤er derneklerden ay›ran en önemli özelliklerinden biri
yay›n hizmeti vermek. Bizlere
POMSAD taraf›ndan yay›nlanan kitaplar hakk›nda bilgi verir misiniz?
POMSAD’›n 15. yay›n› olan, “Sistem Verimi, Enerji Verimlili¤i Yüksek Pompa
6. POMPA VE VANA KONGRES‹
6. Pompa-Vana Kongresi 16-17-18 Ekim'de Ankara'da
gerçeklefltirilecek. POMSAD, ‹TÜ Makina Fakültesi, ODTÜ
Makina Mühendisli¤i Bölümü ve Teknik Yay›nc›l›k
taraf›ndan düzenlenen 6.POMPA-VANA KONGRES‹ 16-1718 EK‹M 2008 tarihlerinde DS‹ Kongre Salonu Ankara’da
gerçeklefltirilecek. Pompalar, vanalar ve bunlara iliflkin
tesisler üzerinde araflt›rma, tasar›m, imalat ve iflletme
faaliyetlerinde bulunan kiflileri ve ayr›ca sektöre katk› yapan
di¤er kurulufl temsilcilerini bir araya getirip sektör faaliyet
alan›na giren konular›n tart›fl›laca¤› bir ortam haz›rlamak
kongrenin amac›n› oluflturuyor.
verilerine kadar sektörü yak›ndan ilgilendiren çok önemli istatistikler
içeriyor.
expo
Tesisler ‹çin Rehber”in, sektörde yeni
bir referans noktas› yarataca¤›n› düflünüyorum. Kitap, pompaj sisteminin tan›m›, kavramlar, temel istasyon parametreleri, boru çaplar› ve ak›fl h›zlar›n›n
optimizasyonu, sistem karakteristi¤ine
uygun pompa seçimi, kontrol, bak›m,
ömür boyu maliyet yaklafl›m›, tasar›m
örnekleri gibi çok farkl› perspektiflerden konuya yaklaflarak, sistem tasar›mc›s› ve kullan›c›s›n›n enerji tasarrufuna
katk›lar›n› art›rabilmeyi amaçl›yor. Kitapla birlikte verilecek CD’nin içerdi¤i
yaz›l›m, alternatifler halinde kurgulanan
pompaj sistemlerindeki enerji kay›plar›n› hesaplay›p, mukayese ederek tasar›mc›n›n en verimli sisteme ulaflmas›na
yard›mc› olmay› amaçl›yor.
Bu önemli eserin yan› s›ra “Pompalarda
Ömür Boyu Maliyet, De¤iflken H›zl›
Pompalama ve Pompa Performans Kriterleri Üzerine Üçleme” isimli eserlerimiz, taraf›m›zdan çevirileri yap›larak
sektörlerimizin hizmetlerine sunuldu.
Ayr›ca pompa ve vana d›fl ticaret verilerini tetkiki ve mukayesesi kolay formatlarla düzenleyerek 6’flar ayl›k peryotlarla üyelerinin hizmetine sunan POMSAD, çal›flmalar›n› sektörle de paylafl›yor. 112 sayfal›k 2007 y›l› Pompa Vana
D›fl Ticaret Envanteri, 2001 y›l›ndan
2007 y›l›na kadar ithalat ve ihracat rakamlar›n› kullanarak, Pompa ve Vana
12’li Poz ‹hracat ve ‹thalat Tutarlar›n›,
Pompa ve Vana 12’l‹ Poz D›fl Ticaret Verilerini, Belli Pozlar için Grafikleri, Eurpump ve CEIR ülkeleri ile yap›lan ticaret verilerinden Güney Do¤u Asya ülkeleri ile yap›lan pompa ve vana ticaret
47
moment
POMSAD aç›s›ndan di¤er
kurumlarla yard›mlaflmakta çok önemlidir. Bu nedenle Derne¤imiz, amaçlar› do¤rultusundaki çal›flmalar›nda fayda görece¤i makam, kurulufl ve derneklerle yard›mlafl›r,
iflbirli¤inde
bulunur, yabanc› bilim ve
teknolojiyi takip etmek, bilgi ve teknikleri
üyelerine aktarmak ve Türk
Pompa ve Vana
Sanayiini tan›tmak
için ilgili yabanc› kurulufllara üye olur ve bu kurulufllara temsilci
gönderir.
Son olarak ise, yurt içinden veya d›fl›ndan gelen, üreticilere ulaflma veya sat›nalma taleplerini üyelerine aktarmak ile
uluslararas› fuar ve sergi organizasyonlar›nda üyelerini tan›t›c› faaliyetler yürütmek ve elektronik veya bas›l› dokümanlarla, ilan, beyanat ve reklamlarla
üyelerinin imalat kabiliyetlerini, ürün
gamlar›n› tan›tmakta Derne¤imizin faaliyetleri aras›ndad›r.
expo
RÖPORTAJ
moment
48
GÜNÜMÜZ KOfiULLARINDA
DE⁄‹fiEN VE YEN‹LENEN
TEKNOLOJ‹ SUYUN
‹NSANO⁄LUNA
ULAfiTIRILMASINDA POMPA
KULLANIMINI ZORUNLU
KILIYOR. TÜRK POMPA
SANAY‹S‹N‹ KEND‹ ÇATISI
ALTINDA TOPLAYAN
POMSAD ‹SE ÜLKEM‹Z‹N BU
ALANDA DÜNYA AKTÖRÜ
OLMASINI HEDEFL‹YOR.
POMSAD’IN KURUCU
BAfiKANI PROF. DR. CAH‹T
ÖZGÜR SEKTÖRÜN GELECE⁄‹
VE POMSAD HAKKINDA
GÖRÜfiLER‹N‹ B‹ZLERLE
PAYLAfiTI.
“Suyu tafl›mak,
su kadar önemli”
P
Prof. Dr. Y. Mühendis Cahit Özgür
‹nsanl›k için su ne kadar büyük bir
önem tafl›yorsa suyun insanl›¤a
ulaflt›r›lmas› da o kadar büyük bir
önem tafl›yor..
ten pompa sanayicileri Kutlu Bey’e teflekkür etmelidir. Çok büyük at›l›mlar
yapt›. Bunlardan biri olarak Europomp
üyeli¤i gösterilebilir. Böylelikle POMSAD Avrupa Pompa Sanayicileri Birili¤i’nin bir bilefleni oldu. Kutlu Bey yönetim kuruluna girdi ve standartlarla ilgili
bilgilendirme yapt›. Bir kere Avrupa?da
dernek tan›t›ld›. ‹ki büyük toplant› yap›ld›. Europomp toplant›s› 2003 y›l›nda ‹stanbul’da gerçeklefltirildi. Bu toplant›da
Avrupa’da yap›lan genel kurul toplant›lar›na Türkiye’nin ev sahipli¤i önemli
bir örnek oldu. Hatta bizden sonra ev
sahipli¤ini ‹ngiliz’ler ald›. ‹ngiliz delegesi: “bizden böyle bir toplant› tertibi beklemeyin yapamay›z” dedi.
Bundan sonra flu kademeler geçti: “Bafllang›çta Türk ismi yoktu derne¤in bafl›nda. Dernek isminin bafl›na 2005 y›l›nda Türk ismi eklendi. Ayr›cada pompa
ve vana sanayicileri birli¤i haline geldi.
Vanac›lar girmeden önce bize müracaatlar oluyordu. Mesela kompanentleri
imal eden firmalar baflvurdu. Bu da düflünüldü. Önce vanac›lar girdi. Vana
pompan›n bir kompanenti olarak düflünüldü ama sonra Avrupa’ya bak›nca vanalar›n da büyük bir sektör oldu¤u düflünülerek bu iki sektör birlefltirildi asl›nda. POMSAD, flu anda Türk Pompa
ve Vana Sanayicileri Derne¤i haline gel-
di. Derne¤in merkezi önceleri ‹stanbul’dayd› daha sonra Ankara’ya nakledildi.”
Bütün bu süreçler benim ad›ma, bir bak›ma çocu¤unun mürüvvetini görmek
gibi bir fley. Ben bu günleri gören bu
önemli organizasyonun 1996-2000 y›llar›nda kurucu baflkanl›¤›n› yapm›fl olmaktan büyük mutluluk duyuyorum.
POMSAD’›n ilerleyen dönemde
önüne koydu¤u en önemli faaliyet
nedir?
Daha Pompa Sanayicileri Derne¤i kurulmadan bizim kürsümüzün öncülü¤ünde 1976 senesinde ilk defa Türk
pompa kongresi gerçeklefltirildi. POMSAD kurulduktan sonra bu öncülü¤ü
POMSAD üstlendi ve alt›nc›s›n› bu sene
Ankara’da gerçeklefltirece¤iz. Kongrenin içeri¤inde a¤›rl›k pratik süreçlere
verilmesine ra¤men kongre teorik bilgileri de içeriyor. Kat›l›mc› olarak akademisyenlerin de bulundu¤u kongreyi ‹stanbul Teknik Üniversitesi ile Orta Do¤u Teknik Üniversitesi de destekliyor.
Bu kurulufllar kongreye d›fl destekten
ziyade kat›larak destek veriyor. Ayr›ca
kongreyi birçok sivil toplum kurulufla
da destekliyor. Bu bence önemli bir
ad›md›r.
fiimdi yap›lacak toplant›larda do¤rudan
do¤ruya bilgisayarla ak›fl›n hesaplanmas›na iliflkin konular de¤erlendirilecek. Bu uygulamalar Türkiye’ye yeni
geldi ama sanayide de uygulanmaya
baflland›. Bu noktada sanayi ve üniver-
49
moment
Genel olarak ülkemizdeki pompa
sanayisini de¤erlendirir misiniz?
Bu sektörü bir araya getirmifl olan
POMSAD’›n kuruluflunu anlat›r m›s›n›z?
Türkiye teknolojide ne geri bir ülke ne
de geliflmifl bir ülke. Ama geliflme potansiyeli olan bir ülke olarak beliriyor.
Pompa ise Türkiye’nin imal ve ihraç
edebilece¤i bir ürün. Bu nedenle, pompa sektörü ülkemizde gittikçe ilerliyor
ve ihracat› art›yor.
Daha önceki süreçlerde, ülkemizde
pompa imalatç›lar›n› bir araya getirme
fikri birkaç kez gündeme geldi. Ancak
bizde daha o zaman dernek bilinci tam
olarak yerleflmedi¤i için neredeyse bütün imalatç›lar birbirinden korkuyorlard›. Bu arada, gerçeklefltirilen birkaç teflebbüs de baflar›yla sonuçlanmad›. Bir
süre sonra birkaç firmada çal›flan ö¤rencilerim bana geldiler. “Hocam bizi
toplars›n, bir araya gelmemizi sa¤lars›n” dediler ve beraberce hiçbir karfl›l›k
beklemeden bu ifle bafllad›k. Çal›flmalar›m›z›n sonucunda, 1996 y›l›nda POMSAD kuruldu. Bu dernek kuruldu¤u zaman h›zla geliflti ve bizler de mümkün
oldu¤u kadar tan›t›m yapt›k. O süreçte
baz› küçük imalatç›lar biz buradan ne
kar ederiz dedikleri için bafllang›çta tereddütle yaklaflt›lar ama sonra bu dernek 盤 gibi büyüdü. 2000 y›l›na kadar
benim baflkanl›¤›m devam etti ve üye
say›s› 24, firma say›s› da 19’a ç›km›flt›.
Bundan sonra Kutlu Karavelio¤lu’nun
baflkanl›¤› bafllad›. Zaten ben sanayici
de¤il, sadece dernek kurucusuydum.
Kutlu Bey görevi ald› ve benden çok daha h›zl› bir flekilde hareket etti. Gerçek-
expo
ompalar su baflta olmak üzere, ak›flkanlar› istenilen noktaya getirmek ve insano¤luna ulaflt›rmak için ihtiyaç duyulan makineler. Türk Pompa Sanayisi de son y›llarda h›zl› bir geliflim ivmesi yakalayarak ihracat rakamlar›n› sürekli yukar›lara tafl›yor. Sektörün
duayenlerinden olan ve 1996–2000 y›llar›nda POMSAD’›n kurucu baflkanl›¤›n›
yapan Prof. Dr. Y. Mühendis Cahit Özgür bizlere pompa sanayinin durumu,
POMSAD’›n kuruluflu ve çal›flmalar› ve
üniversite sanayi iflbirli¤i hakk›nda çok
de¤erli bilgiler verdi.
RÖPORTAJ
expo
site iflbirli¤i yo¤un olarak sürüyor. Asl›nda sanayi bu yöntemi kullanarak dizayn gerçeklefltiriyor diyebiliriz.
Bizde her toplant›n›n sonunda de¤erlendirme toplant›s› yap›l›r. Bu de¤erlendirme toplant›s› 18 Ekim’de yap›lacak.
Bu de¤erlendirme toplant›s›na gelenler
kongreden ne kadar faydaland›, gibi konular üzerinde tart›flmalar yürütece¤iz.
Burada flöyle elefltiriler oluyor bazen.
Siz fazla teorik kal›yorsunuz diye. Daha
pratik fleyler versenize deniyor. Bu onlar aç›s›nda do¤ru olabilir ama ilerleme
aç›s›ndan durum böyle de¤il. Bu gibi
kongreler sanayinin modernleflmesi ve
daha bilimsel çal›flma ve teknolojinin
ilerlemesi için büyük faydalar bar›nd›r›yor. Bu nedenle kongrenin seviyesini
yüksek tutmaya gayret ediyoruz. Biz sanayiye ve teknolojiye katk›s› olan her
fleyi ön palana ç›karmak üzerinden hareket ediyoruz.
moment
50
Türkiye pompa ihracat›nda sizce
nas›l bir noktada duruyor? Sektörün geliflim potansiyellerini nas›l
de¤erlendiriyorsunuz?
‹hracat›m›z h›zl› bir flekilde art›yor. Çok
çeflitli memleketlere ihracat var. ‹hracat›m›z›n ithalat karfl›lama oranlar› düflük
ama son tahlilde yine de gelifliyor. Sektör ihracat›m›z 2006 – 2007 aras›nda 155
milyon dolardan 271 milyon dolara yükselmifl. Mesela bunu çok büyük bir geliflme olarak de¤erlendirmek gerekiyor.
“ “Pompa insan hayat›nda gerçekten büyük önem
tafl›yor. Örne¤in; ‹stanbul’un suyunu karfl›l›yor. Genel
olarak pompa suyu kontrol eden ve istenilen noktaya
götüren bir sistem. Eskiden cazibe, yani yer çekimi
vard›. Suyu yukar› koyuyorsun ve afla¤›ya iniyor. Art›k
cazibeyle da¤›t›m devri nihayetlendi. K›sacas›, insanl›k
için su ne kadar büyük bir önem tafl›yorsa suyun
insanl›¤a ulaflt›r›lmas› da o kadar büyük bir önem
tafl›yor.””
‹hracat›m›z büyük ölçüde Almanya, ‹talya, Fransa, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Amerika Birleflik Devletleri, Japonya’ya gerçeklefliyor. Böylelikle genifl bir
yelpazede ihracat yap›l›yor diyebiliriz.
Sektör olarak bölge içinde de iyi bir durumday›z. Makine sanayinin pek çok
kolunda oldu¤u gibi bizim sektörümüzde de tabii ki Çin Halk Cumhuriyeti bütün Avrupa’n›n korkusu durumunda.
Ancak bu durum Türkiye’nin hiç avantaj› olmad›¤› anlam›na da gelmiyor.
Türkiye’deki imalat›n Avrupa’ya göre
çok daha ucuz olmas› ve lojistik olarak
bu pazara yak›n olmas› sebebiyle ülkemizin sektörde çok büyük potansiyeli
vard›r diyebiliriz. Ayr›ca ülkemizde geliflmifl ülkelerle k›yasland›¤›nda mühen-
dislik hizmetlerinin de daha ucuz oldu¤unu görüyoruz. Bu durum da bizim
için önemli bir avantaj daha oluflturuyor.
Türkiye’de sektör temsilcilerinin
üretimlerinde özen göstermesi gereken noktalar nelerdir?
Patent sat›n almak Türkiye’de pek yayg›n de¤il. Bizim eskiden kalafat yeri dedi¤imiz bölgede ustalar makine kopya
ederlerdi. Bu da sektörün do¤rudan
do¤ruya kopyac›l›ktan geldi¤ini gösteriyor. Sektörün geliflimi böyledir. Ama
flimdi böyle bir durum yok tabiî ki.
Pompa öyle bir fley ki e¤er verimini ölçmüyorsan›z suyu basmak çok kolay.
Ama enerji verimlili¤i çok önemli bir
husus. Enerji ekonomisi, bugün pompa
ve vana teknolojisini belirleyen bir durumda. Elektrik enerjisinin bir k›sm› ayd›nlatma ve ›s›tmada kullan›l›yor. Sanayide kullan›lan enerjinin büyük bir k›sm›, yani dünyada sanayide kullan›lan
enerjinin yüzde 30’u pompalarda sarf
edildi. Bu nedenle, dünya çap›nda pompalar›n çok büyük önemi var. Burada
yapaca¤›n›z her türlü tasarrufun dünya
ekonomisi üzerinde de önemli bir etkisi
olacakt›r diye düflünüyorum. Mesela
önümüzdeki toplant›n›n önemli bir temas›n› da enerji ekonomisi oluflturuyor.
Bu noktada, enerji verimli pompan›n
üretimi çok büyük önem tafl›maktad›r.
Pompa üretimi teknolojisi de bu trende
göre belirleniyor dersek san›r›m yanl›fl
olmaz.
Tabii ki sadece enerji verimli pompan›n
üretilmesi de bafll› bafl›na sorunu çöze-
Sektör üretiminde teknoloji gelifltirmede kilit rol oynayan üniversite
sanayi iflbirli¤i sizce ne noktada?
Bu iflbirli¤ini kuvvetlendirmek için
neler yap›lmal›d›r?
Üniversite sanayi iflbirli¤inin önemi
üzerine yap›lan konuflmalar› ben asistanl›¤›mdan beri duyuyorum ama geçen bunca zamana ra¤men arada bir
kopukluk yafland›¤› da bir gerçek. Fakat
son y›llarda baflta TÜB‹TAK olmak üzere di¤er kurumlar›n sanayi iflbirli¤i projelerine destek vermeleri çal›flmalar› artt›rd› ve h›zland›rd›. TÜB‹TAK’ta son zamanlarda birçok sistem üzerine çal›flmalar yürütülüyor. Devletin buna destek vermesi çok güzel bir geliflme olarak
de¤erlendirilmeli. Sanayi ve KOB‹’lerle
ilgili çal›flmalarda var üniversitelerde.
Üniversite çal›flmalar› illaki faydaya yönelik de¤ildir ve olmamal›d›r da. Tamam› ile genel faydas› düflünülmeyen bir
fleye de senelerimizi verebiliriz ama sanayi bu noktada hemen fayda isteyerek
aceleci davran›yor. Amerika Birleflik
Devletleri’nde akademisyenler maafllar›n› bu projelerden al›rlar asl›nda. Genel
olarak makine sektöründe oldu¤u gibi
üniversite sanayi iflbirli¤inde de henüz
yolun bafl›nday›z diyebilirim. Bu iflbirli¤inin geliflmesi için öncelikle zaman ve
bir iflbirli¤i plan› gerekiyor. Bu noktada
devlet teflviklerinin art›r›lmas›, sanayicilerimizin de biraz daha sab›rl› olmalar›
durumunda üniversitelerimizde yarat›lan teorik birikimin sanayi üretimimize
yans›yaca¤› kanaatindeyim.
expo
Pompa üretimi genel olarak ne gibi
bir önem tafl›yor, bu ürünün insan
hayat›ndaki yeri nedir?
Pompa insan hayat›nda gerçekten büyük önem tafl›yor. Örne¤in; ‹stanbul’un
suyunu karfl›l›yor. Genel olarak pompa
suyu kontrol eden ve istenilen noktaya
götüren bir sistem. Eskiden cazibe, yani
yer çekimi vard›. Suyu yukar› koyuyorsun ve afla¤›ya iniyor. Art›k cazibeyle
da¤›t›m devri nihayetlendi. K›sacas›, insanl›k için su ne kadar büyük bir önem
tafl›yorsa suyun insanl›¤a ulaflt›r›lmas›
da o kadar büyük bir önem tafl›yor. Bizler de bu kadar büyük önem tafl›yan ve
her ülkede kullan›lmas› zorunlu olan bu
sistemleri ülkemizde üretmeye, gelifltirmeye çal›flmal›y›z. Bu sayede hem kendi
ihtiyaçlar›m›z› karfl›layarak ithalat› azaltacak ve böylelikle ülkemizde yarat›lan
art› de¤erin yurtd›fl›na ç›kmas›n› engelleyebiliriz hem de dünyada ihtiyaç duyulan her bölgeye kendi ürünlerimizi
pazarlayarak ülke ekonomimizin geliflimine katk› koyabiliriz.
Önümüzdeki gerçeklefltirece¤imiz kongreyi de Süleyman Demirel açacak. Neden Süleyman Demirel diye düflünülebilir. Süleyman Demirel aç›l›flta olacak
çünkü kendileri renkli bir isim ve oraya
da cazibeyi çekeceklerini düflünüyoruz.
51
moment
mez. Sizin pompan›z çok verimli olabilir
fakat kurdu¤unuz tesisatta bu pompan›z
verimli çal›fl›yor mu çal›flm›yor mu bu
da çok önemli bir nokta. Bu sistem verimi yüzünden kay›plar yaflanabiliyor. Bu
nedenle imalat›n iyi olmas› tek bafl›na
yeterli olmuyor. Projenin do¤ru de¤erlendirilmesi gerekiyor. Kongrede bu konular da de¤erlendirilecek. Toplant›larda enerji verimli¤ine ve do¤ru projelendirmeye genifl yer ayr›lacak.
MAKALE
Türkiye’de araflt›rmagelifltirme teknoloji üretimi
nas›l yayg›nlaflt›r›labilir?
ürkiye’de bu konuda pek çok
fley yaz›ld› ve söylendi; ancak
pratik hayata geçirilemedi.
Hatta bu konu “Üniversite ve
Sanayi ‹flbirli¤i Nas›l Gerçeklefltirilebilir?” konusuna inhisar ettirilerek, “Araflt›rma, gelifltirme ve teknoloji
üretimi nas›l yayg›nlaflt›r›labilir?” problemine çözüm olabilecek esas boyutlardan biri tespit edilmifl oldu. Bu boyutu
tam olarak gerçeklefltirenlerden biri Almanya’d›r.
Bu incelemede bilhassa Almanya’daki
“araflt›rma, gelifltirme ve teknoloji üretimi”nin tarihi geliflimine k›saca bak›fl verilerek, Türkiye flartlar›na uygun, benzer
ne gibi organizasyonlar olabilir sorusuna cevap aranacakt›r.
expo
T
moment
52
ALMANYA’DA ARAfiTIRMA,
GEL‹fiT‹RME VE TEKNOLOJ‹
ÜRET‹M‹NDE TAR‹H‹ GEL‹fiME
‹ngiltere’de 1900, Almanya’da 1920 y›l›ndan itibaren, mevcut ticari ve sanayi
dernekleri kendi bünyelerinde araflt›rma ve gelifltirme faaliyetlerini yürütecek
yan organizasyonlar› kurmaya bafllam›fllard›r.
Almanya’da bu günkü Teknoloji Araflt›rma Gelifltirme Enstitüleri’nin orijini,
mesleki dayan›flmalar için kurulmufl bulunan özel ticari sanayi derneklerinin
içindeki organizasyonlard›r. Bu dernekler zaman içinde daha büyük organizas-
PROF. NECAT‹ TAHRALI
yonlara giderek, bu günkü modern
araflt›rma enstitüleriyle bunlar›n ba¤l› oldu¤u “Araflt›rma Kurul”lar›n›n
(Forschungkkuratorium) idari yap›lar›n›n temelini oluflturmufltur.
Tarihi geliflimi aç›klayabilmek için flu
enteresan olay›n anlat›lmas›
yeterlidir:
Bavyera’da (Bayern/MÜNCHEN)
“Bira ‹malatç›lar› Dernekleri” mesleki
toplant›lar›nda bir üye “… Y›llardan
beri Bavyera halk›na hepimiz az-çok
benzer lezzette, ayn› kalitede bira içiriyoruz. Bundan sonra her fabrika
farkl› lezzet ve kalitede bira üretse…”
der.
Bunun üzerine her fabrika kendi tek-
nik elemanlar›na bu çal›flmalar› yapt›r›r;
fakat muvaffak olamazlar. Hatta mevcut
biran›n tad›n› da bozarlar. Müteakip
toplant›larda üyelerden biri “… Fabrikalar›m›zda biran›n gelifltirilmesinde baflar›l› olamad›k, bu problemimizi Yüksek
Okul’un Kimya fiubesi’ne götürelim…”
der ve birkaç fabrika Münih Yüksek
Teknik Okulu’na müracaat ederler.
Okul fabrikalar›n problemini belirli zamanda çözer.
Bir fabrikan›n teknik s›rr›n› ötekine kesinlikle vermez (veremez!). Patent haklar› mahfuz tutulur. Birac›lar›n, bu okul ile
iflbirli¤inden elde ettikleri baflar›, di¤er
g›da endüstrisi dallar›na hatta camc›lar
ve benzeri derneklere de duyurulur. Pek
çok dernek problemlerini Yüksek
Okul’a getirerek çözüm ararlar.
Birac›lar›n müteakip toplant›lar›ndan
birinde üyelerden biri “… Bizim bu derne¤imiz iki k›s›mda organizasyonunu
yürütse, biri tamamen bizim mevcut organizasyonumuz, di¤eri de yaln›z ilmi
ve teknik araflt›rmalar› yürüten araflt›rmac›lar›n, âlim müflavirlerin bulundu¤u
k›s›m…”
Böylece özel sektör dernekleri kendi
bünyelerinde “Teknolojik araflt›rma gelifltirme” organizasyonlar›n› kurarak
üniversiteleri (o günkü ad›yla yüksek
okullar›) sanayinin içine çekmeyi baflar›rlar.
1954 Almanya’s›nda A‹F (Arbeitgeme-
TÜRK‹YE’DE BUGÜN PROBLEMLER‹ ÇÖZMEK ‹Ç‹N DEVLET EL‹YLE KURULAN RESM‹
MÜESSESELER M‹LLET‹N BAfiINA PROBLEM OLMAKTADIR. ARAfiTIRMA GEL‹fiT‹RME VE
TEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹ KONUSUNDA DEVLET BÜROKRAS‹S‹ YALNIZ KOORD‹NASYON
‹fiLER‹NDE VE GEREKT‹⁄‹ KADAR VAR OLMALIDIR.
Prof. Necati Tahral› kimdir?
1948 y›l›nda Konya’da do¤du. 1964 y›l›nda ‹.T.Ü. Makine Fakültesi’ne (Gümüflsuyu) girdi ve 1970 y›l›nda yüksek makine mühendisi olarak mezun oldu. Ayn›
y›l ‹stanbul Devlet Mühendislik Mimarl›k Akademisi (bugünkü YTÜ) Makine Mühendisli¤i Bölümü Makine Elemanlar› Kürsüsü’ne asistan oldu. 1978 y›l›nda
Makine Elemanlar› Bilim Dal›nda doçent, 1988’de Makine Dinami¤i Sistem Dinami¤i ve Kontrol Anabilim Dal›nda Profesör oldu.
1984-2007 (23 y›l) Makine Teorisi Sistem Dinami¤i ve Kontrol Anabilim Dal› Baflkanl›¤› yapt›.
1974, 1977, 1989 y›llar›nda Almanya Münih Teknik Üniversitesinde (Institut Für Maschienenelemente, Forschungsstelle für Zahnraeder und Getriebebau)
FZG’de misafir araflt›rmac› olarak çal›flt›. Uzmanl›k alanlar› : Makine Elemanlar› (Diflliçarklar),Konstrüksiyonda Güvenirlik ve ömür,
organizasyonlar›yla dostluk ve aktif münasebetler hâs›l olmaktad›r. Bu ba¤lant›lar› daha da samimilefltirmek, bununla
beraber henüz A‹F’in d›fl›nda bulunanlar›n dikkatini A‹F’e çekmek için bir
müracaat vas›tas› olarak bu kitap takdim edilmektedir. Endüstri araflt›rmalar›n›n çeflitlili¤ine bir nazar edilebilir.
Bunun imkânlar›, gücü ve bunun için
ifltirak etmeler küçük iktisadi iflletmeler
de¤il, birlik ve toplu araflt›rma maksad›yla dost kazanmak içindir…”
1954 y›l›nda A‹F’e üye bulunan birkaç
dernek ad›n› bu kitaptan aktaral›m.
- Alman, Hassas Mekanik ve Optik Endüstrisi, T›p Opti¤i Enstitüsü, Köln.
- Elektrik Is›s› Araflt›rma Enstitüsü,
Essen.
- Matbaa Makineleri Araflt›rma Derne¤i, Würzburg.
- Madeni Levhalar ‹malat› ve Kullanma
Araflt›rma Derne¤i, Duesseldorf.
- Birac›l›k Ö¤retim ve Araflt›rma Ensti-
tüsü, Berlin. A‹F’e üye olan ve 3 fiubat
1953’de Hannover’de kurulmufl bulunan G›da Endüstrisi Araflt›rma Dairesi
görevlerini flu flekilde belirtmektedir:
1- G›da endüstrisinin sahalar›nda ortaya
ç›kan teknik, ilmi problemlerin tanzimi
ve tetkiki.
2- G›da endüstrilerindeki ilmi araflt›rmalar›n yap›lmas›nda, problemlerin çözülmesinde milli ekonominin maksada
uygun olarak tayininde devlet ifltirakinin sa¤lanmas›.
3- Düflünce mübadelesini endüstriyel
araflt›rmalar maksad›yla ilmi enstitüler
ve araflt›rma daireleri aras›nda hukuki
prosedüre uygun olarak gerçeklefltirmek.
4- ‹lmi tart›flma günlerinin organizasyonunu yapmak.
5- G›da Endüstrisi Araflt›rma Dairesi’nin görevi hizmettir ve her türlü kazanç faaliyetinin d›fl›ndad›r.
Finansman:
53
moment
inschaft Industrieller Forschungsvereinigungen, Köln) Baflkan›’n›n bu birli¤i
tan›t›c› yaz›s›ndan uzun bir paragraf:
“… Endüstriyel Araflt›rma Dernekleri
Birli¤i’nin (A‹F) azalar› aras›nda tecrübeleri de¤ifltirmeyi, araflt›rmay› ve gelifltirmeyi teflvik etmeyi, araflt›rma problemlerini koordine etmeyi, endüstriyel
araflt›rma derneklerinin müflterek ilgi
alanlar›n› ve ifllerin tanziminden resmi
yolsan temsil etmeyi ve her cihetten yard›m eden yol gösteren durumunda olmay› A‹F kendisine vazife edinmifltir.
Bugün (1954) A‹F’e Alman ekonomisinin
çeflitli flubelerinden 38 aza (araflt›rma
derne¤i) kaydolmufltur. Di¤er araflt›rma
derneklerinin de ittifak› bulunmaktad›r.
A‹F’inorganlar› (baflkan, teknik müflavirler, ilmi araflt›rmac›lar, aza meclisi…) vas›tas›yla çok verimli mübadeleler ve birçok branfllarda hayati de¤erde münasebetler vücuda getirilmifltir.
D›fl memleketlerdeki benzer araflt›rma
expo
Makine Dinami¤i ve Titreflimler. Halen YTÜ Makine Fakültesi Dekan› olarak görev yapmaktad›r.
expo
MAKALE
moment
54
Araflt›rma Gelifltirme planlar›n›n finanse edilmesinde afla¤›daki birlikler, dernekler ifltirak etmifllerdir:
Ekmek Endüstrisi Birli¤i.
Diyetliler G›da Endüstrisi Birli¤i.
Sirke Endüstrisi Birli¤i.
Bal›kunu ve Bal›kya¤› Endüstrisi Birli¤i.
Maya Endüstrisi Birli¤i
ARAfiTIRMA ENST‹TÜLER‹
Almanya’da tarihi geliflme içinde görülmektedir ki, araflt›rmalar›n çok daha
metodik, sistematik ve prodüktiv hale
getirilmesi gerekti¤inden, özel sektörün
birçok alanda finans deste¤i ve yat›r›m›yla, sanayide ihtiyaç duyulan önemli
her konuda, üniversitelerin bünyesinde
“Araflt›rma Enstitüleri” müesseseleflmifllerdir.
Ayr›ca özel sektör organizasyonlar› içinde araflt›rma enstitüleri mevcuttur.
Özel sektör üniversitedeki enstitülere
verdi¤i her finansal deste¤in karfl›l›¤›n›
hukuki prosedür içine alm›flt›r (e¤er
enstitüden karfl›l›¤›n› araflt›rma olarak
alamad›ysa, para olarak tazminat›n› alm›flt›r).
Üniversitelerdeki araflt›rma enstitüleri
özel sektör anlay›fl› ile çal›flmaktad›r ve
bürokrasi minimumdur.
Üniversitelerdeki araflt›rma enstitülerine getirilen ilmi ve teknolojik problem-
ler k›sa zamanda çözülebilen küçük
problemler ise, belirlenen zamanda “rapor”lar hemen verilmektedir. E¤er uzun
süre içinde çözülebilecekse, enstitüde
çal›flan araflt›rma görevlilerine “master
tezi” veya “doktora tezi” olarak verilmekte, böylece hem akademik unvanl›
elemanlar›n üniversitelerde yetifltirilmesi hem de sanayinin ihtiyac› olan araflt›rma gelifltirme ve teknoloji üretimi
gerçeklefltirilmektedir.
TÜRK‹YE’DE ARAfiTIRMA
GEL‹fiT‹RME VE TEKNOLOJ‹
ÜRET‹M‹ NASIL
YAYGINLAfiTIRILIR
dal› olur. Fakat devlet bürokrasisi ve
yetkisi kanunla mutlaka s›n›rland›r›lmal›d›r. Çünkü araflt›rma ve gelifltirmenin önünde en büyük engel bürokrasidir.
Türkiye’de bugün problemleri çözmek
için devlet eliyle (tepeden inme) kurulacak olan resmi müesseseler milletin
bafl›na problem olmaktad›r. Araflt›rma
gelifltirme ve teknoloji üretimi konusunda devlet bürokrasisi yaln›z koordinasyon ifllerinde ve gerekti¤i kadar
var olmal›d›r.
Özel sektör birlikleri içinde (‹TO,
‹SO,TOBB,…) ihtiyaç duyulan her sanayi ve ticari konuda (lokomotif sektörlerde öncelik s›ras›na göre) “Teknoloji Üretimi Araflt›rma ve Gelifltirme
Enstitüleri” kurulabilir.
4- Bugün üniversitelerimizin bünyelerinde halen birçok dallarda “Araflt›rma Uygulama Merkezleri” mevcuttur.
Ticaret ve Sanayi Odalar›’n›n organizasyonlar› içinde, bu araflt›rma ünitelerinin reorganizasyonu sa¤lanarak
bunlar›n altyap›, tesis ve teçhizat eksiklikleri giderilerek çok daha aktif ve
faydal› (üretken) hale getirilmeleri
mümkündür. Üniversitelerimizde bir-
expo
çok sahada teknoloji üretme, araflt›rma gelifltirme potansiyeli vard›r. Ö¤retim üyelerinin yeni bir organizasyon çerçevesinde özel sektör anlay›fl›yla (minimum bürokrasi) kolektif çal›flmalar›na zemin haz›rlan›rsa, araflt›rma gelifltirme ve teknoloji üretimi
yayg›nlaflt›r›labilir.
5- Teknoloji Üretimi, Araflt›rma ve
Gelifltirme konusunda üniversiteler
sanayi ile ticaret ile iç içe de¤ildirler.
Bir benzetme yap›l›rsa, t›p fakültelerinde hasta, doktor, tesis ve teçhizat
(hastane, cihazlar, ilaçlar vs.) bir aradad›r. Bunlar bir arada dengeli olunca, t›p fakültelerimizde araflt›rma için
gerekli ortam›n fiziki yap›s› oluflmaktad›r. Böylece sa¤l›k konusunda en
az›ndan problemler bilinmekte, hedefler, çözümler belirlenebilmektedir.
Fakat teknolojik konularda, sanayide
ne gibi küçük-büyük problemler var?
Üniversitelerin bu problemleri yok,
olan lokal çözümler de yeterli say›lamaz. (Teknolojik araflt›rmalarda da
problem, araflt›rmac›, tesis-teçhizat; iç
içe ortam› sa¤lanmal›d›r.)
Yeni bir organizasyon ve anlay›flla
üniversitelerin potansiyeli özel sektör
taraf›ndan harekete geçirilebilirse, zaman kazan›lacak ve arzu edilen birçok
merhale kolayl›kla kat edilecektir.
Türkiye’de bugün problemleri çözmek için devlet eliyle kurulan resmi
müesseseler milletin bafl›na problem
olmaktad›r.
Araflt›rma gelifltirme ve teknoloji üretimi konusunda devlet bürokrasisi
yaln›z koordinasyon ifllerinde ve gerekti¤i kadar var olmal›d›r.
55
moment
1- Yukar›daki bölümlerde k›saca
aç›klanan tarihi geliflme içinde görüldü¤ü gibi Almanya’da devletten
önce, özel sektör tercihini ortaya
koymufltur. Pek çok araflt›rma ve
teknoloji üretimini bizzat yapmakta,
yapt›rmakta ve satmaktad›r. Devlet
o gün de bu gün de koordinatör
durumundad›r.
Türkiye’de özel sektör tercihini kolay yönde koymufltur. Araflt›rma
gelifltirme yapmay›p, yapt›rmay›p,
sat›n almay› tercih etmifltir ve halen
buna devam etmektedir…
Hâlbuki Türkiye’nin endüstriyel ve
ticari hayat›nda özel sektörün baflar›l› organizasyonu, sistematik ve
prodüktiv çal›flmada “tarihi geliflimi” müspet olarak vard›r. Fakat
araflt›rma gelifltirme ve teknoloji
üretiminde özel sektör hiçbir tarihi
geliflme göstermemifltir.
Bu durumu özel sektör kurulufllar›
yeniden de¤erlendirerek, konuyla
ilgili yurtd›fl›ndaki organizasyonlar›n benzerlerini gerçeklefltirebilirler.
2- “Araflt›rma Gelifltirme ve Teknoloji Üretimi” Türkiye için gerçekten
önemli bir ihtiyaç m›d›r?
Bir örnek: G›da maddeleri her
memleket için önemi büyük bir ihtiyaçt›r. ‹mkânlar› varken bunu üretebilir ve ya üretmek istemez (…).
E¤er paras› varsa, bunu d›flar›dan
sat›n al›r. Fakat tercihi nedir? Bu
çok önemlidir.
K‹T’lerdeki ve di¤er yetkili devlet
adamlar›m›z, özel sektör ilgilileri
(istisnalar hariç) bu ihtiyac›n ve tercihin öneminin ne kadar
fark›ndalar?
Önce bu hususta kesin karar verilmelidir ve tatbikata geçilmelidir.
3- “Türkiye’de Araflt›rma Gelifltirme
ve Teknoloji Üretimi”nin yap›labilmesi ve yayg›nlaflt›r›lmas›n›n koordinasyonunda bir mesul müessesenin olmas› için “Üniversiteler ve
Araflt›rmalar Bakanl›¤›” veya
“Araflt›rmalar Bakanl›¤›” ad›yla (Almanya’da: Forschungsministerium,
Araflt›rmalar Bakanl›¤› var) her türlü özel ve resmi araflt›rma enstitülerinin koordinasyonunu gerçeklefltirecek bir bakanl›¤›n kurulmas› fay-
expo
TEKNOLOJ‹
moment
56
Mühendisli¤in tad›na vard›ran firma:
Layne Bowler
ÜLKEM‹Z‹N, POMPA SEKTÖRÜNDEK‹ ‹LK SANAY‹ ‹fiLETMELER‹NDEN B‹R‹ OLAN
LAYNE BOWLER, GÜNÜMÜZDE MÜHEND‹SL‹K, TEKNOLOJ‹ VE TASARIM P‹RAM‹D‹N‹N
EN ÜSTÜNDE YER ALAN POMPALARINI MÜfiTER‹ ‹HT‹YAÇLARI DO⁄RULTUSUNDA VE
ÇEVRE DOSTU OLARAK ÜRET‹YOR.
Soldan sa¤a: Üretim Müdürü A.Hakk›
Günel, D›fl Sat›fl Bölge Yetkilisi Burçin
Tireli, ‹hracat Müdürü Wissam Minkara,
Proje Müdürü Onur Konuralp, D›fl Sat›fl
Bölge Yetkilisi Özge Bar›fleri
Bowler’›n sektöre kazand›rd›¤› yenilikler saymakla bitmiyor.
‹LKLER‹N F‹RMASI
LAYNE BOWLER
B‹L‹M‹N VE
TEKNOLOJ‹N‹N TAK‹PÇ‹S‹
Layne Bowler A.fi.’nin kuruluflundan
bugüne kadar sürekli ilkler ve yenilikler
mevcut. Örne¤in, Türkiye’de ilk jeotermal ›s›tma uygulamas› 1964 y›l›nda Gönen Park Otelinin ›s›t›lmas› ile yap›lm›fl.
Türkiye’de ilk Jeotermal pompa üretimini Layne Bowler, 1985 y›l›nda 90 derece s›cakl›kta ak›flkanla çal›flmak üzere
Bal›kesir/Gönen için gerçeklefltirmifl.
Deneme üretimi için yap›lan bu ilk jeotermal pompa, daha sonralar› gelifltirilip çeflitlendirilmifl; hem ülkemizde
hem de yurtd›fl›nda ak›flkan s›cakl›¤›
160 dereceye varan uygulamalarda baflar›yla hizmet vermifl. Asl›nda Layne
Ülkemizde yabanc› sermayenin ilk at›l›mlar›ndan biri olan firman›n Üretim
Müdürü A. Hakk› Günel, Layne Bowler’›n faaliyete geçmifl oldu¤u 1965 y›l›ndan itibaren Türkiye’de bilimin ve
teknolojinin takipçisi, yararland›¤› teknik olanaklarla sektöründe standartlar›n
belirleyicisi ve gelifltiricisi oldu¤unun
alt›n› çiziyor. Bu özelli¤i ile endüstriyel
ve tar›msal çeflitli sektörler için pompa
çözümleri üreten, kendi sektörü içindeyse öncü ve yol gösterici olan firmam›z, bu görev ve sorumluluk duygusuyla çal›flmalar›n› sürdürüyor diyen Günel, Layne Bowler’›n kendi dökümhane-
expo
L
57
moment
ayne Bowler’›n öyküsü, 1882’de
“Mahlon Layne”nin açt›¤› derince kuyudaki suyu, yer üstüne ç›karabilmek için bir pompaya ihtiyaç duymas›yla bafllam›fl. Santrifüj pompalar belli bir derinlikten fazlas›ndan emifl yapamad›klar›ndan, suyu kuyudan çekebilmek amac›yla kullan›lacak pompan›n o zaman›n
tüm pompalar›ndan farkl› olarak tasarlanmas› gerekiyormufl. Yeralt› sular›n›
insanl›¤›n etkin kullan›m›na kazand›ran
mucit M. Layne ile giriflimci “P.D. Bowler”in, birlikte,1903 y›l›nda, Mississippi’de bafllatt›klar› Layne/Bowler imalat›,
günümüzde tüm dünyada genifl kullan›m ve üretime kavuflan düfley milli ve
dalg›ç dik türbin pompalar›n öncüsü olmufl. Layne Bowler Pompa Sanayi A.fi,
ülkemizin, pompa sektöründeki ilk sanayi iflletmelerinden biri olarak 1965 y›l›nda Hükümet karar› ile Ankara’da kurulmufl. Özel kanunla, bir devlet teflekkülü olarak ve büyük imkânlarla kurulan firman›n teknolojiyi getiren orta¤›,
bu pompalar›n yarat›c›s› Layne-Bowler
California olmufl. O y›llarda, sanayileflme sürecinin daha çok bafl›nda olan ülkemizin, pompa ithalat› için gerek duydu¤u kaynaklarda derhal bir tasarruf
sa¤layan firma, araflt›rmac› ve yenilikçi
yap›lanmas›yla, mühendislik çal›flmalar›n›n hiç durmayaca¤› bir pompa üretim merkezi haline süratle gelmifl.
1960’l› y›llar›n bafl›na kadar Amerikan
ortakl›¤› ile çal›flan firma, Amerika’l›lar›n hisselerini devretmesinden özellefltirildi¤i 1994’e kadar tam bir devlet teflekkülü olarak faaliyetlerini sürdürmüfl.
1994 y›l›ndan sonra ise, tamam›na yak›n
hissesi Ayd›ner Grubu flirketlerinden
SMS’ye, Samsun Makina Sanayi A.fi.’ne
geçmifl. Böylelikle Grup, su temin projeleri ve alt yap› yat›r›mlar› konusunda
her türlü pompa ve vanay› yapar hale
gelmifl ve 2004 y›l›nda da düktil boru
imalat›n› bafllatm›fl.
expo
TEKNOLOJ‹
moment
58
si de olan ilk kurumsal pompa imalatç›s›
ve CNC tezgâh yat›r›m› yapan ilk imalatç› ve ilk Türk CNC tezgah›n› imkanlar›na katan ilk iflletme olmas›n›n yan› s›ra bilgisayar destekli tasar›m ve üretim
(CAD/CAM) teknikleri alan›nda da yürüttü¤ü Ar-Ge çal›flmalar› neticesinde,
kendi özel yaz›l›mlar›n› üretip, tasarlay›p üretti¤i ve iflletmeye ald›¤› özel
amaçl› CNC tezgâhlar›n› da 10 y›l öncesinden hayata geçirdi¤ini belirtiyor. Uzmanlaflmay› rekabetçilikte en önemli
unsur gören Hakk› Günel, “Biz sadece
pompa üretiyoruz ve sadece iyi bildi¤imiz, gelifltirebildi¤imiz pompalar› üretiyoruz. Hem ülkemizde hem dünyada
yeterinden fazla yat›r›m ve rekabet var;
kalacak olanlar markalard›r, onlar da en
iyileri ürettikleri için marka olurlar”
diyor.
LAYNE BOWLER POMPA
ÜRET‹M‹ VE TASARIMDA SON
TEKNOLOJ‹Y‹ KULLANIYOR
Bilgisayar ortam›nda hidrolik tasar›m›
gerçeklefltirilmifl olan bir pompan›n 3
boyutlu projelendirilmesi ile bafllayan
üretim süreci, üretilecek olan parçalar›n
yine 3 boyutlu modelleme tekni¤i kullan›larak, döküm model ve maça sand›klar›n›n tasarlanmas› ile devam ediyor.
3D tasar›m› biten parçalar›n üretimi,
CAM yaz›l›mlar›yla iflleme kodlar› üretildikten sonra, yine bilgisayar kontrollü
tezgahlarda gerçeklefltiriliyor. Bu sayede, üretimde, el ustal›¤› faktörüne ba¤›ml›l›k kalmay›p, tekrarlanabilir kalite-
de, yüksek hassasiyette imalat yap›labiliyor. Tasar›mda hedeflenen ve performans üzerinde etkisi olacak tüm hassas
toleranslar, öngörüldükleri flekilde, üretimde yakalanabiliyor.
LAYNE BOWLER’DAN
YEN‹L‹KLER
Layne Bowler Proje Müdürü Onur Konuralp, Ar-Ge ve Ür-Ge yöneticisi ola-
mini müflterileri ile sürekli bir biçimde
paylafl›yor.
POMPALAR ÖNCE SANAL
ORTAMDA TEST ED‹L‹YOR
www.laynebowler.com.tr
dan itibaren, planl› projeli Ar-Ge faaliyeti yürütüyor. Firman›n ODTÜ ile de
bir iflbirli¤i anlaflmas› mevcut. Tez ö¤rencilerine de yer verilen 10 kiflilik bir
departman› bulunan firman›n Ar-Ge
Ekibi; projelerin hayata geçirilmesi de
aflamas›nda, 25-30 kifliye kadar ç›kabiliyor. Layne Bowler kaynaklar›n›n yüzde
3 ila 5’ini Ar-Ge çal›flmalar›m›za
ay›r›yor.
Firma bugüne kadar kendi Ar-Ge çal›flmalar›n› yürüttü¤ü 3 projeyi tamamlam›fl durumda. Ayr›ca iki yeni projede
hali haz›rda devam ediyor. Tamamlanan
ilk proje at›k su dalg›çlar› üzerine ve 17
yeni pompan›n üretimi gerçeklefltirilmifl
durumda. ‹kinci proje ise mevcut pompalar›n verimlerinin yüzde 2 ila 10 aras›nda art›r›lmas›n› sa¤lam›fl. Son olarak
tamamlanm›fl olan üçüncü Ar-Ge projesi ile ise daha h›zl› üretimden çok, imalat kalitesini art›rmak ve tekrarlanabilir
hale getirmek amac›yla özel amaçl›
CNC boru iflleme tezgah› gelifltirilmesi
üzerine yap›lm›fl.
Bu üç Ar-Ge projesi de baflar›ya ulafl›rken Layne Bowler’›n yeni projelerinden
ilki ise mühendislik pompalar›na yeni
bir aile katmak için; büyük kapasiteli
düflük irtifal› pompalar üretmek olarak
tan›mlan›yor. Bu ürünler Layne Bowler’›n eksenel tip olan ve halen üretti¤i
kar›fl›k ak›fll› pompalardan farkl› bir aile.
Firman›n yürütmekte oldu¤u bir di¤er
expo
Firmam›z, daima, tasar›m imkânlar›n›
en yüksek düzeyde tutmak anlay›fl›nda
olmufltur diyen Konuralp, bu yüzden,
özellikle yaz›l›m ve donan›m konusunda, yeni, en güncel teknolojileri kulland›klar›n› ayn› zamanda Ar-Ge Bölümü
olarak, mevcut hidrolik veya mekanik
tasar›m yaz›l›mlar› kullanmas›n›n yan›nda ve ötesinde, kendi programlar›n› da
gelifltirdiklerini söylüyor. Hesaplamal›
ak›flkanlar dinami¤i (HAD-CFD) bazl›
bu çal›flmalar sonuca tasar›m sonras› elde edilecek performans›, önceden, en
do¤ru flekilde kestirmeyi sa¤l›yor. Tasar›mda kat› modelleme, CFD analizi ile
yap›lan say›sal deneyler ard›ndan, elde
edilen sanal sonuçlar›n de¤erlendirilmesi ile bafllayan bu üretim süreci, prototip üretimi sonras›nda, gerçek testler
ile tamamlan›yor. Yani Layne Bowler
bir pompay›, sanal olarak üretip test
ediyor ve sonra imalata al›yor.
Layne Bowler’›n Ar-Ge çal›flmalar›, TUB‹TAK deste¤i ve ODTÜ iflbirli¤i alt›nda
günümüzde de devam ediyor. Layne
Bowler Ar-Ge çal›flmalar›na büyük
önem veren bir firma olarak 2002 y›l›n-
59
moment
rak, mevcut ürün ailelerini veya gruplar›n›, günün ihtiyaçlar› ve müflteri talepleri do¤rultusunda gelifltirdiklerini ve
bunlara yenilerini ilave ettiklerini
söylüyor.
Layne Bowler Ar-Ge ve Ür-Ge ekibi bu
gelifltirmeyi, yeni tasar›mlar veya tasar›m de¤ifliklikleri yaparak üstün performansl› ürünlere ulaflmak veya ulafl›lm›fl
üstünlü¤ü rekabete karfl›n muhafaza
edebilmek olarak tan›mlan›yor. Bir yandan mevcut gam›m›z› daha büyük kapasiteli olanlarla geniflletiyoruz, öte yandan, dalg›ç ve düfley milli kar›fl›k ak›fll›
pompalar›m›za, eksenel pompalar› ve
at›k su dalg›çlar›n› ekliyoruz diyen Konuralp, bütün bunlar› yaparken ayn› zamanda özgün tasar›m kriterlerini de koruduklar›n›n alt›n› çiziyor.
Özellikle enerji verimlili¤i konusunda;
pompa verimlerinin artt›r›lmas› yan›nda, sistem pompa iliflkileri üzerindeki
çal›flmalar›n› yo¤unlaflt›ran Layne Bowler araflt›rmalar›, pompal› sistemlerde
ömür boyu maliyet yaklafl›m›na ayr› bir
önem veriyor.
Çok yüksek enerji tüketimi olan pompal› sistemlerde, sistemin tasar›mdaki optimizasyon, sistemi oluflturan unsurlar›n
birbirine uyumu, enerjinin verimli ve etkin kullan›m› için çok önemli oldu¤undan, firma bu konudaki bilgi ve deneyi-
TEKNOLOJ‹
expo
Ar-Ge çal›flmas› ise dalg›ç elektrik motorlar›. Çünkü küresel rekabette firman›n buna ihtiyac› bulunuyor.
Çünkü yer alt› sular›n›n önemi gittikçe
art›yor ve dalg›ç pompalar h›zla yayg›nlafl›yor. Motor sat›n alarak rekabet etmek, dünyan›n baz› bölgelerinde imkâns›z oldu¤undan Layne Bowler bu
alanda kendi motorlar›n› üretmek
istiyor.
moment
60
“POMPA ‹HRACATINDA NE
SINIR NE BÖLGE TANIRIZ”
Layne Bowler ‹hracat Müdürü Wissam
Minkara, mühendislik pompalar›m›z söz
konusu oldu¤unda, ihracatta s›n›r tan›m›yoruz diyor. Dünyada, tailor-made
denen bu terzi usulü pompalar› üreten
imalatç›lar›n say›s› çok s›n›rl› oldu¤unun belirten Minkara sözlerine flöyle
devam ediyor: “Mühendislik, özellikle
geliflmifl ülkelerde bir hayli pahal› bir
hizmettir; bu bizim için büyük bir f›rsat
yaratt›. Baz› Avrupal› rakiplerimize dahi
mühendislik hizmeti veriyoruz. Üretimlerinin bize do¤ru kaymas›ndaki en
önemli etken de budur. Oysa bundan
sadece 8-10 sene önce, baz› kritik projelerde mühendisli¤i biz sat›n al›yorduk”
diyor.
Dünya haritas›na bak›ld›¤›nda, Layne
Bowler ürünlerinin tüm k›talarda kullan›ld›¤›n› görmenin mümkün oldu¤unu
ve müflteri portföyünün de h›zl› bir flekilde geniflledi¤inin alt›n› çizen Minkara: “50’nin üzerinde ülkede ürünlerimiz
var. Örne¤in, fabrikam›z sadece geçen
bir hafta içinde, Fas, Ürdün, Kore,
Avustralya, Fransa ve Romanya’ya sevkiyat gerçeklefltirmifltir. Kimine dalg›ç,
kimine düfley milli, kimine mühendislik,
kimine de yatay milli pompalar gönderdik. Bu da ihracat pazarlar›m›z›n ve
ürünlerimizin çeflitlili¤i gösteren güzel
bir kan›tt›r. En çok hangi bölgelerde
pompam›z çal›fl›yor derseniz, Orta Do¤u ve Kuzey Afrika derim. 40 y›l› aflan
ihracat sürecimiz, böyle bir birikim sa¤lam›fl ama flimdi bu bölgelerin yerini
h›zla Uzak Do¤u al›yor. Avrupa pazar›m›z ise daha yavafl fakat stratejik gelifliyor; burada baz› ortakl›klar›m›z söz konusu. Hedefimiz ise, teknolojimizin do¤du¤u ABD’de gelecek y›l içinde önemli
ad›mlar atmak” diyor.
ÇEVRE DOSTU ÜRET‹M
Layne Bowler ECOPUMP inisiyatifine
ilk imza atan firmalar aras›nda yer al›yor. Firma bu nedenle AB çevre koruma ve enerji politikalar›n›n genel amaçlar›n› destekliyor. Son kullan›c›n›n ve
çevrenin faydas›na olacak flekilde enerji
tasarrufunu teflvik etmek kararl›l›¤›nda
olan Layne Bowler, bu bilinçte hareket
ederek ürünlerini yeniliyor, verimliklerini artt›r›yor ve bir k›sm›n› da rafa kald›rmas› gerekiyorsa bunu hiç çekinmeden yap›yor. Çünkü firma öncelikle kamuya, yasal düzenlemelerden çok daha
önce, gönüllü olarak bir taahhütte bulunmufl durumda.
Teknolojinin sürekli geliflimi, toplumsal
gereksinimlerin ve çevreye yönelik tehditlerin mütemadiyen artmas› karfl›s›nda Layne Bowler, bir yandan yüksek
performansl› ürünler tasarlay›p imal
ederken di¤er taraftan da mümkün oldu¤unca çevre ile dost olacak teknolojiler gelifltiriyor.
Firma, son kullan›c›lar› desteklemek
amac›yla, sadece ekipman›n montaj ve
bak›m›ndan ibaret olmayan ve fakat
enerji tüketiminin denetlenmesini, potansiyel tasarruf alanlar›n›n tespiti ve
hesaplanmas›n›, farkl› uygulamalar için
en uygun ürünün seçimine dair tavsiyeleri ve ömür boyu hizmette karfl›lafl›labilecek muhtemel uyarlamalar› ve bunlara dair önerileri de içeren bir dizi hizmeti ayr›nt›l› olarak veriyor.
TEKNOLOJ‹
YAMASA ilk 3’ü
hedefliyor
expo
EZEREK PARLATMA TAKIM VE MAK‹NELER‹ ÜRETEN YAMASA, BÜYÜME ODAKLI
STRATEJ‹S‹ EKSEN‹NDE SÜREKL‹L‹K SA⁄LAYAN B‹R GEL‹fi‹M YAKALAMIfi
DURUMDA. BU HAL‹YLE TÜRK TAKIM VE MAK‹NE SEKTÖRÜ AÇISINDAN BAfiARILI
B‹R ÖRNEK OLAN F‹RMA, KEND‹ ALANINDA DÜNYADA ‹LK ÜÇ ARASINA G‹RMEY‹
HEDEFL‹YOR.
moment
62
torna makinelerinde tornalama sonras›nda ezerek parlat›yor. Bu sayede iflparçalar› ikinci bir ba¤lama ve tafllama
iflçili¤ine gerek kalmadan üretim kesintisiz ve h›zl› biçimde devam ediyor. Bu
tak›mlar ile kademeli-düz miller, radiuslar, d›fl konikler ve düz-al›n yüzeyler
parlat›labiliyor. Tak›mlar, parlatma iflleminin yan› s›ra yüzey sertli¤i ve düflük
oranda kalibrasyon (ölçü taml›¤›) sa¤l›yor. Tak›mlar›n kendisine has yüksek iflleme gücü ve h›z› sayesinde sa¤lad›¤›
zaman tasarrufu seri üretimler için tercih sebebi oluyor.
ektördeki faaliyetlerine 1985
y›l›nda bafllayan YAMASA
aradan geçen süre içerisinde
dünyada hat›r› say›l›r bir konum elde etmifl durumda.
Ezerek parlatma tak›m ve makineleri
üreten firma sürekli büyüme ve ilerleme
stratejisi ile hareket ediyor ve dünya
devleriyle rekabet ediyor. YAMASA
Uluslararas› ‹liflkiler Uzman› Hande
Gülmez, flirketinin büyüme stratejisini
ve gelecek hedeflerini Moment Expo
için de¤erlendirdi.
S
SÜREKL‹ GEL‹fi‹YOR
ÜRÜNLER‹ PARA, ZAMAN VE
ENERJ‹ TASARRUFU SA⁄LIYOR
Ezerek parlatma, plastik deformasyon
yöntemi ile yüzeyleri pürüzsüz, düz hale
getiren çok hassas bir ifl. Düzeltme ifllemi yüzeyden z›mpara gibi talafl kald›rarak de¤il, yüzeydeki pürüzün uç noktas›n›n afla¤› yönde yer de¤ifltirmesi ile
oluyor. Ezerek parlatma, honlama ve
tafllaman›n alternatifi olarak çok daha
düflük maliyetli bir yöntem. Tercih edilmesinin en büyük sebebi olarak yat›r›m
maliyetlerini düflürmesi ve çok iyi yüzey
kalitesi sa¤lamas› öne ç›k›yor. Bizlere
bu bilgileri verdikten sonra, bu yöntemin teknik aç›dan di¤er avantajlar›ndan
bahseden Hande Gülmez, “Ezerek parlatma iflleminin avantajlar› flu flekilde
özetlenebilir; Rz 1 mikrondan küçük de¤erlerde yüzey kalitesi elde edilir. Kalibre etme özelli¤i sayesinde istenilen hassas ölçü çabuk ve kolay elde edilir. ‹fl-
Hande Gülmez
YAMASA Uluslararas› ‹liflkiler Uzman›
Hedefimiz dünyada ilk üç aras›nda yer
almak.
lem tek geçiflte tamamlan›r ve ifllem süresi çok k›sad›r. Ezerek parlatma ayn›
zamanda yüzeyi sertlefltirir, yüzeyin daha mukavemetli, parlak ve kaygan olmas›n› sa¤lar” diyor. Gülmez ayr›ca,
ezerek parlatman›n, iflparças›n›n ve iflparças› yüzeyinde çal›flan di¤er elemanlar›n afl›nmas›n› güçlefltirdi¤ini, bu metodun di¤er yöntemlere oranla çok büyük zaman, para ve enerji tasarrufu sa¤lad›¤›n› ve talafl ve art›k b›rakmad›¤›n›
söylüyor. Ayn› zamanda bu yöntem sayesinde gürültü ç›km›yor ve ezerek parlatma çevreye zarar vermiyor.
YAMASA’n›n üretim alan›n›n tamam›n›
ezerek parlatma tak›m ve makineleri
oluflturuyor. Firman›n en yeni ürünü
bilgisayar kontrollü tam otomatik ezerek parlatma makinesi. MXM modeli
ezerek parlatma makinesi amortisör
milleri, pnömatik silindir milleri, printer
milleri, motor milleri, piston kollar›, rod
vb. iflparçalar›n›n yüzeylerini h›zl› flekilde parlatma amac› ile kullan›l›yor. Makine, sertli¤i 42–45 HRC’ye kadar olan
tüm metalleri parlatabiliyor ve seri üretimler için uygun.
YAMASA’n›n di¤er yeni ürünleri ise SX
ve RX modeli Tek Bilyeli Ezerek Parlatma Tak›mlar›. Bu tak›mlar, iflparçalar›n›n d›fl yüzeylerini CNC veya universal
Her geçen gün rekabet giderek art›yor
ve art›k hiper-rekabet ortam›nda flirketlerin ayakta kalabilmeleri için Ar-Ge yat›r›mlar›n› öncelikli planlar›na dâhil etmeleri büyük önem tafl›yor. Sürdürülebilir bir büyüme için Ar-Ge olmazsa
olamazlar›n bafl›nda geliyor. Ar-Ge çal›flmalar›na verdikleri önemi belirten
Hande Gülmez, “Ar-Ge’nin bizim için
anlam› geliflmek, iyileflmek ve büyümektir. Firmam›z kuruldu¤u günden bu
yana Ar-Ge çal›flmalar›na oldukça önem
vermektedir. Bu sayede yapm›fl oldu¤umuz çal›flmalarla ürün çeflitlili¤imizi her
geçen gün artt›rmaktay›z ve müflterilerimizin ihtiyaçlar› do¤rultusunda gelen
talepleri de¤erlendirerek özel tak›m ve
makineler de üretmekteyiz. Uzun y›llar
izledi¤i kaliteli ürün ve hizmet anlay›fl›,
firmam›z›n en önemli politikas›d›r” diyor. Bu bak›fl aç›s›n›n, YAMASA’n›n
global pazarda her geçen gün etkinli¤inin artmas›n›, pazarda öncü ve yenilikçi
olmas›n› sa¤lad›¤›n› ifade eden Gülmez,
küresel pazarda büyümek isteyen firmalar›n Ar-Ge’yi maliyet olarak görmedi¤ini, aksine Ar-Ge çal›flmalar›na büyük
yat›r›mlar yapt›klar›n› söylüyor.
“Ç‹N’DEN KORKMUYORUZ”
YAMASA, 2008 y›l›nda 20’nin üzerinde
ülkede ticaret yap›yor. Avrupa, Orta
Do¤u ve Uzak Do¤u firman›n yo¤un
olarak faaliyet gösterdi¤i pazarlar ve
YAMASA’n›n bu bölgelerdeki pazar
paylar› da gün geçtikçe art›yor. Faaliyette bulunduklar› pazarlar hakk›nda bize ayr›nt›l› bilgi veren Hande Gülmez,
“S›ralama yapacak olursak a¤›rl›kl› pa-
expo
SÜRDÜRÜLEB‹L‹R BÜYÜME
‹Ç‹N AR-GE fiART
63
moment
1985 y›l›nda faaliyetlerine bafllayan YAMASA, kendi markas› alt›nda ezerek
parlatma tak›m ve makineleri üretiyor
ve bu ürünleri dünya genelinde pazarl›yor. Firma, y›llar içindeki çok yönlü geliflimini sürdürüyor. YAMASA, sürekli
gelifltirdi¤i teknolojisi ve uzman kadrosu ile ürün yelpazesini artt›r›yor ve dinamik olarak her geçen gün daha da
büyüyor. Sektöründe Türkiye’de lider,
dünyada say›l› büyük kurulufllardan biri
olan YAMASA, müflterilerine ideal çözümler sunuyor. Temel felsefelerini dile
getiren Hande Gülmez, “Biz YAMASA
ailesi olarak stratejimizi büyüme odakl›
olarak kurduk. Hedeflerimizi gerçeklefltirmek için sürekli geliflim içerisindeyiz”
diyor.
TEKNOLOJ‹
zarlar›m›z Avrupa ülkeleri, bunlar s›ra
ile ‹talya, Almanya, Çek Cumhuriyeti,
Slovenya, Polonya, Macaristan, ‹ngiltere
vs. hedef pazarlar›m›z aras›nda uzak do¤u ülkeleri de yer al›yor. En son firma
temsilcisi olarak pazar araflt›rmas› için
Malezya da temaslarda bulundum ve bu
ülkeye de ihracat›m›z›n gün geçtikçe art›yor. Malezya’n›n Türk üreticileri için
de¤erlendirilmesi gereken bir pazar oldu¤unu düflünüyorum. Çin ise bizim
için muazzam bir pazar, biz Çin tehdidini f›rsata çevirip bu pazara girmeyi baflard›k. Çin’den korkmuyoruz!” diyor.
expo
“GLOBAL DÜfiÜNÜP YEREL
HAREKET ED‹YORUZ”
moment
64
Yapt›¤› son teknolojik yat›r›mlarla YAMASA, d›fl pazarda rekabet gücünü daha da art›rm›fl durumda. Bu yat›r›mlar
firman›n maliyetlerinin azalmas›n›, daha
seri üretim yapmas›n›, dayan›m› daha
yüksek ve kaliteli ürünler üretmesini
sa¤l›yor. Tabii ki sadece kaliteli mal
üretmek rekabet için yeterli olmuyor.
Firmalar›n›n rekabetçili¤i hakk›nda konuflan Hande Gülmez, “Pazarlama karmas›n› en etkin biçimde oluflturup yerel
pazar›n ihtiyaçlar› do¤rultusunda planl›yoruz, k›sacas› global düflünüp yerel hareket ediyoruz. Rekabetin art›k sadece
fiyatla yap›lamayaca¤›n› hepimiz biliyoruz. Biz hedef pazarlar›m›z› baz alarak
SWOT analizi yap›yoruz ve o bölgedeki
rekabet gücümüzü buluyoruz. Her pazara göre rekabet gücümüz farkl›l›k
gösteriyor çünkü bu pazarlarda yerel
üretici olan rakiplerimiz var ve de¤iflkenler farkl›” diyor. Bu de¤iflkenlere bir
de farkl› müflteri profili eklendi¤inde y›k›c› rekabet ortam›nda pazardan pay
“ Ezerek parlatma, honlama ve tafllaman›n alternatifi
olarak çok daha düflük maliyetli bir yöntem. Tercih
edilmesinin en büyük sebebi olarak yat›r›m
maliyetlerini düflürmesi ve çok iyi yüzey kalitesi
sa¤lamas› öne ç›k›yor.”
alabilmek için en iyisi olman›n kendileri
için zorunluluk oldu¤unu belirten Gülmez, farkl›l›klar›n› kaliteleriyle, fiyatlar›yla, tecrübeleriyle müflterilerine en iyi
flekilde yans›tt›klar›n› ifade ediyor.
YAMASA’NIN ÜRET‹M‹
MÜfiTER‹ ODAKLI
Müflteri odakl› üretim yapan YAMASA
için müflteri kazanmak ve müflteri memnuniyeti öncelikli bafll›klar durumunda.
Bu yönden bak›ld›¤›nda firman›n müflterilerinin memnuniyeti için büyük çaba
harcad›¤› görülüyor. Hammadde seçimi, ürün tasar›m›, kullan›m ömrü, teknik destek k›sacas› ürünün üretim süreci öncesi ve sonras›nda müflterilerin ihtiyaç ve beklentilerini göz önüne al›n›yor. Hande Gülmez, “Biz kalitemizle rekabet ediyoruz. Kaliteli üretimimizden
dolay› müflterilerimizden sürekli olumlu
geribildirim al›yoruz” diyor.
Bütün büyük ve önemli sanayi kurulufllar› gibi YAMASA da üretim sürecinde
ve ürünlerinde ekosisteme özen gösteriyor. Firman›n ürünleri çevreye ve insan
sa¤l›¤›na zarar vermiyor. Ürünler, talafl-
l› üretim sürecinde kullan›lmas›na ra¤men talafl ve gürültü ç›karm›yor, düflük
miktarda so¤utmaya ihtiyaç duyuyor.
Ayn› zamanda YAMASA’n›n ürünleri
çok büyük para, enerji ve zaman tasarrufu sa¤l›yor. Makinelerin tümü CE
standartlar›na uygun olarak üretiliyor.
“‹HRACAT ÇOK DAHA
YUKARILARA ÇEK‹LEB‹L‹R”
Türk makine sektörünün 2007 y›l›nda
gerçeklefltirdi¤i yaklafl›k 9 milyar dolar
tutar›ndaki ihracat rakam›n› de¤erlendiren Hande Gülmez, geliflmek ve büyümek isteniyorsa elde edilenlerin yeterli
gelmemesi gerekti¤ini söylüyor ve bu
rakam›n çok daha yukar›lara çekilebilece¤ini düflündü¤ünü belirtiyor. Türkiye’nin makine sektöründe çok büyük
bir üretim merkezi haline geldi¤ini ifade
eden Gülmez, “Birçok teknolojik imkân
art›k ülkemizde mevcut. Çok iyi ifller baflarabiliriz, büyük projelere imza atabiliriz, tasarlayabiliriz, üretebiliriz, satabiliriz” diye konufluyor.
Türkiye’nin makine ihracat›n› art›rmas›
ve dünya pazar›ndan daha fazla pay alabilmesi için ülke olarak ülke kalite imaj›m›z› artt›rmam›z gerekti¤ini söyleyen
Hande Gülmez, global al›c›lar›n belleklerinde “Türk ürünü kalitelidir” imaj›n›n
oluflturmas› gerekti¤ini vurguluyor.
Gülmez, bugün Alman ürünü pazarda
nas›l itibar görüyorsa, yerli üreticilerinde özellikle ihracat yapan firmalar›n kaliteli ürünler üretmesi gerekti¤ini belirtiyor ve bu konuda Japonlar› da örnek
alabilece¤imizi söylüyor. 6 sigma, Kaizen, Yal›n Yönetim gibi yönetim tekniklerini kendi kültürümüzle yo¤urup bir
model oluflturabilece¤imizi, çünkü fiyatla rekabetin, kalite söz konusu olunca
s›n›f› geçemedi¤ini belirten Gülmez,
“Bugün Çin dev bir örnek olarak karfl›m›zda. ‹hracatç›lar›n süratle markalafl-
DESTEK KISITLI BÜROKRAS‹
YO⁄UN
Bütün bu bafll›klarda, sektörün baflar›lar›n› art›rabilmesi için devletin de kimi
ad›mlar atmas› gerekti¤ini vurgulayan
Hande Gülmez, sosyal devlet ilkesinden
HEDEF: ‹HRACATTA
YÜZDE 35 BÜYÜMEK
31 May›s 2008’de 23. kurulufl y›ldönü-
expo
65
moment
mas› gerekiyor, fason üretim yerine
kendi markalar› ile üretim yapmalar›
gerekli, marka stratejisi için profesyonel
destek alabilirler ya da devletimiz bu
konuda destek olabilir” diyor. Marka
oluflturmak tabii ki yeterli de¤il, markan›z› tan›tman›z ve hedef kitle nezdinde
kal›c›l›¤›n› da artt›rman›z gerekli ve yasal aç›dan markan›z› taklitlerinden koruman›z gerekiyor. Bu noktada kendi
firmalar›ndan örnek veren Gülmez,
ürettikleri ezerek parlatma tak›mlar›n›n
sektörde tescilli markalar› olan M‹KROLER ad›yla bilindi¤ini ve bunun da kendileri için ayr›ca bir gurur kayna¤› oldu¤unu belirtiyor.
Ihracatç›lar›n Pazar paylar›n› büyütmek
için hedef pazarlarda tan›t›m çal›flmalar›
yapmalar› ve reklâm mecralar›n› etkili
bir flekilde yönetmeleri gerekiyor. Reklâm›n talebi tetikledi¤i yads›namaz bir
gerçek. Ürününüze talep yaratmal›s›n›z
ki al›c› bulabilesiniz.
Gülmez tan›t›mla ilgili olarak da “Reklâm bütçeleri büyüdükçe pazar›n›z›n da
büyüdü¤ünü göreceksiniz. Ancak reklâm bütçelerinin etkili ve do¤ru kullan›m› çok önemli” diyor.
yola ç›karak devletimizin de ihracatç›lar›m›za destek olmas› gerekti¤ini söylüyor. Gülmez, “Devletimizin ihracatç›ya
güvenmesi, reklâm-tan›t›m hibe teflvikleri için çok daha fazla kaynak ay›rmas›,
hibe oranlar›n› art›rmas› ve bu konudaki bürokrasiyi azaltmas› gerekiyor. Ayr›ca bu konudaki ço¤u k›s›tlaman›n da
kald›r›lmas› gerekiyor” fleklinde konufluyor.
Türkiye’de KOB‹’ler yeterince kar elde
edemiyorlar. Bunun en önemli nedenlerinden biri ise “marka” olamamak. Birçok KOB‹’nin üretti¤i Türk ürünü yurtd›fl›nda üretilenler kadar kaliteli. Türkiye’den makine al›p kendi markalar› alt›nda pazarlay›p satan Avrupal› firmalar
çok daha fazla kar elde ediyorlar.
“Türkiye’de KOB‹’lere ve giriflimcilere
yönelik finansman deste¤i oldukça s›n›rl› ve var olanlarda da bürokrasi ifllemleri çok fazla” diyen Hande Gülmez,
desteklerin yeteri kadar tan›t›lmamas›
ve bilgi eksikli¤inden dolay› da devlet
desteklerinden yeteri ölçüde yararlan›lamad›¤›n›, sektörün ana sorunlar› olarak k›saca markalaflamaman›n ve kurumsallaflamaman›n, yeterli likiditeye
sahip olamaman›n, ara eleman eksikli¤inin, yeterli ölçüde kredi deste¤inin olmamas›n›n, bilgilendirme eksikli¤inin
ve vergi oranlar›n›n çok yüksek olmas›n›n say›labilece¤ini belirtiyor.
Gülmez, “Bize göre çözüm desteklerin
art›r›l›p bürokrasinin azalt›lmas›, mesleki e¤itime önem verilmesi, kademeli
olarak kurumlar vergisi ve KDV’nin düflürülmesidir ki bu da dürüst çal›flan sanayicinin önünü açacakt›r” diye konufluyor.
münü kutlayan YAMASA, kuruldu¤u ilk
y›llardan beri büyümeyi kendisine temel strateji olarak benimsemifl durumda. Firma, tüm dünyay› hedef alarak
üretim yap›yor. YAMASA önümüzdeki
y›l ihracatta yüzde 35’lik bir büyüme öngörüyor. Global pazarda büyük rakiplerimiz bulunan YAMASA’n›n hedefi,
dünyada ilk 3 aras›nda yer almak. Yak›n
gelecekte Ukrayna ve Rusya pazarlar›n›
mercek alt›na alacak olan firma, 3 y›ldan daha k›sa bir süre içerisinde bu pazarlarda mutlaka olmay› hedefliyor. YAMASA, yurtd›fl› pazarlama aktiviteleri
kapsam›nda tak›m tezgâhlar› alan›nda
dünyan›n önde gelen say›l› fuarlar› aras›nda gösterilen EMO Milano’ya kat›l›yor. 2009 sonunda ITOB Organize Sanayi Bölgesinde 2. fabrikas› ile faaliyete
geçmeyi planlayan firma burada üretim
kapasitesini daha da artt›r›p, yeni ürünler üretmek için teknolojik yat›r›mlar
yapacak.
KAL‹TE
expo
D
moment
66
EVET
Kalibrasyona
yönelik alg› de¤ifliyor
MAK‹NE ÜRET‹M‹NDE, ÖLÇME ÇOK ÖNEML‹ B‹R
KONUMDA BULUNUYOR. DE⁄‹fi‹K ‹fiYERLER‹NDE
YAPILAN ÖLÇME SONUÇLARININ AYNI OLMASI ‹Ç‹N
KULLANILAN ÖLÇÜ ALETLER‹N‹N DO⁄RU OLMASI
GEREK‹YOR BU DA ANCAK KAL‹BRASYON ‹LE MÜMKÜN
OLAB‹L‹YOR. DE⁄‹fi‹K B‹R‹MLER ARASINDA ‹fiB‹RL‹⁄‹
ANCAK BU SAYEDE SA⁄LANAB‹L‹N‹R. BU AMAÇLA
TÜRK‹YE’DE DE HALEN HAK ETT‹⁄‹ ‹LG‹Y‹ GÖRMESELER
DE KAL‹BRASYON MERKEZLER‹ KONUSUNDA ‹LG‹N‹N
CANLANMAYA BAfiLADI⁄INI GÖRÜYORUZ.
e¤iflen ve geliflen günümüz
dünyas›nda, uluslararas›
alanda teknolojik geliflmelere
paralel olarak k›yas›ya bir rekabet yaflan›yor. Ürün ve hizmet üretiminde rekabet edebilir bir kalite seviyesini yakalamak, firmalar›n devaml›l›¤›n› sa¤lamas› ad›na hayati önem
tafl›yor. Üretilen mal ve hizmetlerde yap›lan ölçümlerin firmalara maliyetleri
bulunuyor. Ancak hatal› ölçümlerin maliyeti, ölçüm maliyetlerine oranlan›nca
daha yüksek düzeyde bulundu¤u söylenebilinir. Bu nedenle ölçüm cihazlar›n›n
do¤rulu¤undan emin olmak için mutlaka kalibrasyon unun yap›lmas› gerekiyor. Belirli koflullar alt›nda ölçülen büyüklü¤ün gerçek de¤eri ile onu ölçen
aletin verdi¤i netice aras›nda ba¤lant›
kurma ifllemine kalibrasyon deniyor.
Periyodik olarak yap›lan kalibrasyon ifllemi neticesinde hatal› ürün ç›kt›lar› minimize ediliyor.
‹flte bu konuda oluflan talep ve ihtiyaçlar› gidermek için Tse-Sojuztest Metroloji ve Kalibrasyon Ltd. fiti. Türk Standartlar› Enstitüsü ile Rostest Moskova
Deney ve Sertifikasyon Merkezi’nin ortak çal›flmalar› ile 15 Ocak 1993 tarihinden beri hizmet sunuyor. Bu güne kadar hizmet verilen firma say›s› 6000’e
ulaflt›ran Merkezin, kalibrasyon hizmetinin yan›nda e¤itim ve cihaz sat›fl hizmetlerini de aktif bir flekilde yürüttü¤ü
görülüyor. Tse-Sojuztest Metroloji Ve
Kalibrasyon Merkezinin faaliyetlerini
Merkezin Müdürü Hasan Ersoy ile konufltuk.
MAK‹NE ÜRET‹C‹LER‹ ‹Ç‹N
KAL‹BRASYON fiART
Hasan Ersoy, kayseri merkez olmak
üzere ‹stanbul, ‹zmir, Ankara, Konya,
Gaziantep ve Trabzon flubeleri ile hem
mobil hem de sabit laboratuarlar› arac›l›¤›yla sa¤l›k ve üretim sektörüne kalibrasyon konusunda hizmet verdiklerini
ifade ediyor. Makine sektöründe ise
üretim s›ras›nda kullan›lan tüm ölçüm
cihazlar›n›n boyutsal, s›cakl›k, bas›nç,
sertlik, kuvvet ve elektrik-elektronik konusunda kalibrasyonu yaparak hizmet
verdiklerini ifade eden Ersoy, kalibrasyonu yap›lm›fl ölçüm cihazlar›n›n hata
miktar›n› belirledikleri için hatal› ürün
ç›kmas›na engel olarak üreticinin prestij
kaybetmesini, maliyetlerinin artmas›n›
ve zaman kayb›n›n önüne geçerek hem
üreticiyi hem de tüketiciyi koruyarak ülke ekonomisine katk›da bulunduklar›n›
söylüyor. Hasan Ersoy, Tse-Sojuztest
Metroloji Ve Kalibrasyon Merkezi olarak boyut, s›cakl›k, bas›nç, terazi, devir,
sertlik, kuvvet, gaz ak›fl, elektrik- elektronik, hacim, fiziko-kimya, optik, oto
servis, tekstil ve biyomedikal konular›nda ölçüm ve test yapan laboratuarlara
sahip bulunduklar›n› söylüyor.
KAL‹BRASYONUN GEREKL‹L‹⁄‹
YETER‹ KADAR ALGILANMIYOR
Makine sektöründe üreticilerin dünyada
uygulanan standartlar› takip edip bu
standartlar›n ön gördü¤ü flartlarda
üretim yapmas›, hem iç piyasada hem
de d›fl piyasada rekabet etme flans›n›
art›raca¤›n› söyleyen Ersoy, bu durumun üreticilerimizi güvenilir bir konuma tafl›yaca¤›n› ifade ediyor. Üreticilerin tamam›n›n olmamakla beraber birço¤unun kalibrasyonun gerekli¤ini
tam olarak kavram›fl durumda bulunmad›¤›n› söyleyen Ersoy, sadece standard›n flart kofltu¤u bir madde gibi alg›land›¤›n› ifade ediyor. Hasan Ersoy,
bundan dolay› kalibrasyon laboratuarlar›na gerekli ilgiyi üreticilerin göstermediklerini söylüyor.
LABORATUAR SAYISI
YETERL‹ DÜZEYDE
Geliflmifl ülkeler ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
Türkiye’de laboratuar say›s›n›n flu an
için yeterli oldu¤unu söyleyen Ersoy,
ancak firmalar›n kalibrasyonun önemini tam kavramalar› halinde laboratuar
“ Makine üreticilerin birço¤u kalibrasyonun
gerekli¤ini tam olarak kavram›fl durumda de¤iller.
sadece standard›n flart kofltu¤u bir madde gibi
alg›l›yorlar, bundan dolay› kalibrasyon laboratuarlar›na
gerekli ilgiyi üreticiler göstermiyor.”
say›s›n› yeterli olmayaca¤›n› söylüyor.
Hasan Ersoy, Tse ve Tse-Sojuztest Metroloji ve Kalibrasyon Merkezi olarak laboratuarlar›n›n hem ekipman hem de
nitelikli personel konusunda yeterli düzeyde oldu¤unu söylüyor.
Günümüzde kalibrasyonun öneminin
giderek artmas›, firmalar›n kendi güvenirli¤ini sa¤lamak ve ölçüm cihazlar›n›n
kalibrasyonunu yapt›rmak için kaliteli
hizmet veren kalibrasyon laboratuarlar›na yeterli düzeyde olmasa yönelmeleri
sonucunu do¤urmufl bulunuyor. Tse
Sojuztest Metroloji ve Kalibrasyon Merkezi de müflteri odakl› ve hedefi sürekli
iyilefltirme olan, kaliteli, zaman›nda,
do¤ru, tarafs›z ve güvenli hizmet anlay›fl› ile “Toplam Kalite Yönetimi” sistemini
uygulayarak mükemmellik modeli çal›flmalar›n› sürdüren öncü bir kurulufl olma özelli¤ini sürdürüyor.
Merkezin kalibrasyon laboratuarlar›nda
TS EN ISO / IEC 17025 standard›na uygun olarak ölçme güvenirli¤ini en yüksek seviyede sa¤layarak endüstriyel
üretime katk›da bulunuyor. Firma, uzun
y›llard›r kazand›¤› bilgi ve deneyimi
profesyonel ve hatas›z ölçüm ile hizmetinize sunuyor.
Merkezi; kalibrasyon hizmetlerini ve çal›flmalar›n›, uzman ve deneyimli kadrosuyla tak›m ruhunu kaybetmeden teknolojik geliflmeleri takip ederek sürdürüyor.
67
moment
Merkezleri taraf›ndan firmalara kalibrasyon yap›lm›fl oldu¤u cihazlar›n ölçüm de¤erlerini içeren kalibrasyon sertifikalar› verildi¤ini söyleyen Ersoy, bu
sertifikalar›n her cihaz için ayr› ayr› haz›rland›¤›na dikkatleri çekiyor. Ayr›ca
firman›n talepleri do¤rultusunda kalibrasyon metotlar›n› içeren e¤itimler düzenlediklerini belirten Ersoy, e¤itim
sonras›nda s›nav da baflar›l› olan firma
personeline e¤itim verdiklerini söylüyor. Hasan Ersoy, merkezlerinin akredite bir kurulufl olmas› ve referanslar›n›n
izlenebilirli¤ini sa¤lad›¤› için vermifl olduklar› kalibrasyon ve e¤itim sertifikalar›n›n uluslararas› geçerlili¤e sahip bulundu¤unu belirtiyor. Tse-Sojuztest
Metroloji Ve Kalibrasyon Merkezi olarak Türkiye ilk kalibrasyon laboratuar›
olduklar›n›n alt›n› çizen Ersoy, 7 ayr›
bölgede bulunan flubeleri ile 15 farkl›
konuda mobil ve sabit laboratuarlar da
firmalara h›zl› güvenli ve etkin hizmet
verdiklerini söylüyor.
expo
KAL‹BRASYON
SERT‹F‹KALARININ YANISIRA
E⁄‹T‹M DE VER‹L‹YOR
expo
BAfiARI H‹KAYES‹
moment
68
Canlar makinenin
baflar› s›rr›
DÜNYA ÇAPINDA YAKLAfiIK 450’DEN FAZLA MÜfiTER‹YE H‹ZMET VEREN CANLAR
MAK‹NA, BÜYÜMEY‹ VE DÜNYA PAZARINA AÇILMAYI ÖNÜNE HEDEF OLARAK KOYAN
G‹R‹fi‹MC‹LER‹N D‹KKATLE ‹NCELEMES‹ GEREKEN B‹R ÖRNEK.
yata geçirmeyi hedefliyor. Canlar Group bünyesinde 1996 y›l›nda kurulan
Canlar Makina ise dünya çap›nda faaliyet gösteren bir firma olarak öne ç›k›yor. Firman›n, dünya çap›nda yaklafl›k
olarak 450’den fazla müflterisi bulunuyor. Canlar Group, üretimini toplam 20
bin metrekare alan üzerinde kurulu tesislerinde hayata geçiriyor.
T
eknolojik üretim tesislerinde
kumafl boyama, elyaf boyama,
bobin boyama, Egalizeli Kurutma ve Finisaj makinalar›
imalat› yapan Canlar Makina
kendi alan›nda dünya çap›nda yaklafl›k
450’nin üzerinde müflterisi ile hat›r› say›l›r bir kurulufl olarak kendini gösteriyor. Baflar›n›n yolunun disiplin, çok çal›flmak ve dürüstlükten geçti¤ini belirten Canlar Makina Yönetim Kurulu
Üyesi Mümin Ayan’la firmalar›n›n konumu ve vizyonuna dair verimli bir haber çal›flmas› gerçeklefltirdik.
450’DEN FAZLA MÜfiTER‹
Canlar Group 1996 y›l›nda kurulmufl
olup dünya çap›nda faaliyet gösteren
bir firma olarak öne ç›k›yor. Firman›n,
dünya çap›nda yaklafl›k olarak 450’den
fazla müflterisi bulunuyor. Canlar Group, üretimini toplam 20 bin metrekare
alan üzerinde kurulu tesislerinde hayata
geçiriyor. Yaklafl›k olarak 22 y›ldan bu
yana aral›ks›z yap› sektöründeki faaliyetlerini yüzde 100 müflteri memnuniyeti ile kaliteli ürün ve hizmet sunarak
gerçeklefltiren Canlar Group, konular›nda uzman ve deneyimli kadrosu ile ‹stanbul’da Güneflli, Üsküdar, Eyüp,
Esenyurt ve Bursa’da Osmangazi üretim tesislerinde müflterilerine hizmetleri devam ediyor. Canlar Group, sektörde bu güne kadar yaratm›fl oldu¤u kalite ve teknoloji birikiminin üzerinden hareketle inflaat sektörünün di¤er alanlar›nda da yat›r›mlar›na devam etmeyi ve
bütün birikimlerini bu alanlarda da ha-
69
moment
Canlar Makina’n›n üretmifl oldu¤u
ürünleri yak›ndan inceledi¤imizde ça¤›n gereklerine uygun oldu¤unu görüyoruz. Günümüz boyama ve finisaj sektörünün gereksinimlerini baz al›narak
gelifltirilmifl olan HT TECH soft-H yüksek performans kumafl boyama makinesi, hafif ve a¤›r gramajl› her türlü dokuma ve örgü kumafl›n gerek tüp gerek
aç›kken formda düflük flote oranlar›nda
ifllem görmesini sa¤l›yor. HT TECHsoftH’›n yap›sal özelliklerinden biri de çok
düflük flote oranlar›nda çal›flabilme kabiliyetine sahip olmas› ve boyan›lan kumafl›n cinsine göre dörtte bir-sekizde
bir flote oranlar› aras›nda çal›flabilmesi.
HT TECHsoft-H oldukça düflük proses
süresi ve sa¤lam›fl oldu¤u enerji tasarrufu sayesinde iflletme maliyetlerinin
düflürülmesi aç›s›ndan çok önemli
avantajlara sahip bir makine olarak öne
ç›k›yor. HT TECHsoft-H’›n tüm fonksiyonel ve endüstriyel bir PC vas›tas›yla
kontrol edilebiliyor olmas› bu sayede
tam otomatik bir kullan›m imkân› sa¤l›yor. HT TECHyarn makinesi ise, yüksek
performans bobin boyama makinesi,
bobin ya da elyaf formundaki pamuk,
polyester, pamuklu polyester, akrilik,
naylon, yün vb materyallerin kasar, boyama ve y›kama ifllemleri için dizayn
edilmifl bir ürün. HT TECHyarn, dikey
tip kazan konstrüksiyonuna sahip düflük
floteli üniversal bir boyama makinesidir. Bobin, elyaf, tops vb tip materyallerinin kasar, boyama ve y›kama ifllemlerinin sorunsuz yap›lmas›na yönelik tüm
teknolojik ekipmanlarla donat›lan makine, k›sa proses süresi ve sa¤lad›¤› enerji
tasarrufu sayesinde iflletme aç›s›ndan
oldukça önemli avantajlar sunan teknolojisiyle öne ç›k›yor.
HYDROCOM Balon S›kma Makinesi,
pamuk sentetik ve kar›fl›m elyaftan ya-
expo
MODERN VE TEKNOLOJ‹K
ÜRET‹M
BAfiARI H‹KAYES‹
“ Biz de dâhil, dünya çap›nda ifl yapabilen hiçbir
expo
kuruluflun bu günlere kolay gelmedi¤ini düflünüyorum.
Bence baflar›n›n alt›n anahtar› disiplin, dürüstlük ve
çok çal›flmaktan geçiyor. Özellikle ülke imaj›m›z›
güçlendirdi¤imiz takdirde ürün satamayaca¤›m›z hiçbir
Pazar bulunmad›¤›n› düflünüyorum.”
moment
70
p›lm›fl ›slak tüp halindeki kumafllar› açmak ve s›kma silindirleri vas›tas›yla istenen efektte s›kmak için dizayn edilmifl
bir cihaz. HYDROCOM çok çeflitli fonksiyonlar›n yerine getirilmesini sa¤l›yor.
Bu fonksiyonlar; halat açma ve çözme,
bas›nçl› hava kullanarak balon fliflirerek
gerdirme, yard›mc› kimyasal emdirme,
manyetik kal›p sistemi ile boyca besleme vererek istenilen ende açma, pastallama fleklinde s›ralanabilir. Bahsetmifl
oldu¤umuz ifllemler tek bir operasyonla
kontinü prensiple gerçeklefltirilebiliyor.
Makara aç›c›lar vas›tas›yla istenilen ende kumafl girifl çekici silindirleri ile fular
teknesi içerisinden otomatik balon fliflirme sistemi vas›tas›yla k›r›flmadan ön
s›kma silindirlerinde s›k›l›yor. Ayr›ca
makinede, s›kma öncesi sprey enzim y›kama sistemi mevcut durumda.
DIAMOND Egalize Kurutma Makinesi’ni inceledi¤imizde ise, üç veya daha
fazla kurutma kabininden oluflan DIAMOND’›n standart versiyonunun, DIAMOND Egalize’nin temelini teflkil etti¤ini görüyoruz. Makine, tüp ve aç›k örme
kumafllar›n çekmezlik, serbest ve tansiyonsuz kurutma ifllemleri için dinamik,
yüksek verimli kurutma makinesi olarak
ifllev görüyor. DIAMOND Egalize, örme
kumafllar›n serbest kurutma ifllemlerine
haz›rlan›fl› s›ras›nda elde edilen tecrübeler esas al›narak gelifltirilmifl bir
ürün. Ayn› zamanda aç›k-en kumaflta lif
yap›s›n›n boyutsal ölçü düzenlemesini
sa¤layan önemli ö¤eler makinede bulunuyor. Di¤er bir deyiflle, DIAMOND
Egalize gerçek bir terbiye sistemi, yani
çeflitli ifllem ad›mlar›n› tek bir defada
kumafl üzerine uygulamaya imkân veren bir makine olarak kendi alan›nda
dikkat çekiyor. Makinede tüp fleklindeki
örme kumafllar da kurutulabiliyor. Bu
esnada s›kma fular› ve zincir sistemi
kullan›lm›yor. Örme kumafllar›n çok
amaçl› var›fl uygulamalar› sayesinde
DIAMOND pamuklu ve pamuk türevi
tüp ve aç›k-en örme kumafllar›n ifllenmesinde ilerici ve kalite artt›r›c› çözümler sunuyor.
KAL‹TEDEN TAV‹Z YOK!
Canlar Group, toplam kalite yönetimi
anlay›fl›n› benimseyen ve bu anlay›fl› iflletmenin en alt kademesinden en üst
kademesine kadar baflar›yla uygulayabilen güçlü bir firma olarak dikkat çekiyor. Ayr›ca, firman›n sanayiciler için
büyük önem tafl›yan TUV AD 2000Merkblatt HP 0 ve DIN EN ISO
3834–2,ISO 9001–2000 gibi önemli sertifikalara da sahip oldu¤unu ö¤reniyoruz.
ÜRET‹MDEN SATIfiA
UZANAN H‹ZMET
“Canlar Group, müflteri memnuniyeti
odakl› üretim sistemi ve kusursuz sat›fl
sonras› hizmet anlay›fl›yla k›sa sürede
kendi pazar›nda faaliyet gösteren di¤er
firmalar aras›nda güvenilir ve güçlü bir
firma oldu¤unu kan›tlayarak ön plana
ç›kmay› baflarm›flt›r” diyen Mümin
Ayan, firmalar› için bayilerinin en çok
önem verdikleri konu oldu¤unu dile getiriyor. Bütün bayilerine sat›fl ekibi gibi
davrand›klar›n› ve destek sa¤lad›klar›n›,
hedeflerinin sadece ürün satmak olmad›¤›n›, bunun çok daha ötesinde oldu¤unu ifade eden Mümin Ayan, “Bayilerimizin üretim, yeni uygulamalar, fabrika plan› ve düzeni gibi konularda sunduklar› sat›fl önerileri, her iki taraf›n da
birbirini tamamlad›¤› uzun dönem müflteri iliflkileri kurulmas›nda bizim aç›m›zdan çok önemli bir noktada duruyor”
fleklinde konufluyor. Karfl›l›kl› destek
Canlar Group’un faaliyetlerinin her alan›nda görülüyor. Firma bünyesinde çal›flan mimarlar pencere imalatç›lar› ve
inflaat profil distribütörlerine teknik
destek sa¤l›yorlar. Canlar Group, en
modern CAD sistemlerinde, çok hassas
hesaplamalar›n ve uygulama talimatlar›-
“EN UYGUN H‹ZMET‹ VE ÜRÜNÜ
SUNMAK M‹SYONUMUZDUR”
Canlar Group bünyesindeki Canlar Makina, toplam kalite yönetimi felsefesi ile
Türk tekstil terbiye makineleri sektöründeki öncü konumunu devam ettirmek
ve dünya tekstil terbiye makineleri sektöründe tercih edilen bir marka olmay›
önüne hedef olarak koymufl durumda.
Tekstil terbiye sektöründeki müflteri ihtiyaç ve beklentilerine en uygun ürün
ve hizmeti sunmay› kendine misyon
edinen Canlar Makina’n›n kendi bünyesinde pek çok de¤er gelifltirdi¤ini ifade
eden Mümin Ayan bu de¤erleri flöyle
s›ral›yor: “Müflteri odakl› çal›flmak. Sürekli geliflmeyi ilke edinmek. E¤itilmifl,
deneyimli ve kat›l›mc› iflgücüne önem
vermek. Müflteriye en iyiyi sunmak için
ürünü devaml› suretle gelifltirmek. Üretim ve ürün kalitesinden hiçbir zaman
ÇEVRE DUYARLILI⁄I
OLMAZSA OLMAZ
Canlar Makina, bütün bu hizmetleri verirken çevreyi korumaya da büyük
önem veriyor. Sanayicilerin tümünün bu
konuda hassas olmas› ve topluma çevre
duyarl›l›¤› konusunda örnek olmas› gerekti¤ini söyleyen Mümin Ayan, “Biz sanayi sektöründe ifltigal ediyoruz. Yapt›¤›m›z ifl itibar›yla hem kendimiz kazan›yoruz hem de ülke ekonomimize katk›
sa¤l›yoruz. Bunun yan› s›ra istihdam yaratarak insanlara geçim imkân› sa¤layarak, ekonominin diri kalmas›na hizmet
ediyoruz. Yani k›sacas› biz ülkemiz için
faydal› oluyoruz. Ancak, ülkemize faydal› olurken bu ülkenin do¤as›n› ve insan›n› korumay› ihmal etmek olmaz. Zaten
böylesi bir durumda yapt›¤›m›z di¤er
olumlu ifller de anlams›zlafl›rlar. Bu bilinçten hareketle, biz sanayicilerin bu ülkenin do¤al dokusuna, canl› türlerine ve
ülke insan›m›z›n sa¤l›¤›na herkesten daha çok duyarl› olmas› gerekiyor. Canlar
Makina ailesi olarak biz, yan›m›zda çal›flan arkadafllar›m›z›n ve ülkemizin de¤erlerinin üzerinde hiçbir de¤erin ola-
“ÜLKE ‹MAJIMIZ GÜÇLENMEL‹”
Daha önce çal›flm›fl olduklar› hiçbir kifli
ya da kuruluflla problem yaflamad›klar›n› ifade eden Ayan, problem yaflamamalar›n›n ve tercih edilen bir firma olmalar›n›n en önemli göstergesinin flu anda
sahip olduklar› müflteri birikimi oldu¤unu vurguluyor. Sanayide ifl yapmak isteyen kurulufllar›n da dünya pazarlar›nda
söz sahibi olabilmelerinin baz› hususlara
özen gösterilmesinden geçti¤ini belirten
Ayan, “Biz de dâhil, dünya çap›nda ifl
yapabilen hiçbir kuruluflun bu günlere
kolay gelmedi¤ini düflünüyorum. Bence
baflar›n›n alt›n anahtar› disiplin, dürüstlük ve çok çal›flmaktan geçiyor. Özellikle
ülke imaj›m›z› güçlendirdi¤imiz takdirde
ürün satamayaca¤›m›z hiçbir Pazar bulunmad›¤›n› düflünüyorum. Planl› çal›flma, müflteri memnuniyeti ve dürüstlü¤e
önem veren finans gücü üretiminin arkas›nda durabilecek güçte her giriflimcinin ülkemizi baflar›yla temsil edece¤ini
düflünüyorum. Zaten ülkemiz de özellikle makine sektöründe ucuz iflgücü, ucuz
mühendislik, pazarlara yak›nl›k ve genç
nüfus gibi pek çok avantaj bar›nd›r›yor.
Bunlardan yararlanabilmemiz gerekiyor” fleklinde konufluyor.
expo
mayaca¤› inanc›yla tüm çal›flmalar›m›z›n
ve üretti¤imiz ürünlerin çevreye en ufak
bir zarar› olmamas›na ayr› bir önem veriyoruz”. Bu konuda zaten A.B. mevzuatlar› ç›kar›ld›¤›n› ve Türkiye’de genel
bir dönüflümün yaflanaca¤›n› belirten
Ayan, müflterilerin de bu konuda hassas
olmalar›ndan ötürü genel sanayi üretiminde önümüzdeki sürecin ekosistemle
daha uyumlu bir flekilde iflleyece¤ini
söylüyor.
71
moment
n›n kullan›m› sayesinde bayilerine yap›lan ifllerle ilgili tüm bilgileri sa¤l›yor.
Konuyla ilgili aç›klamalarda bulunan
Mümin Ayan, “Bayilerimiz ve ürün gelifltirme ekipleri aras›nda neredeyse kusursuz bir biçimde hayata geçirdi¤imiz
sürekli bilgi ak›fl›, de¤iflkenlik gösteren
pazar ihtiyaçlar›n› karfl›lamak üzere her
koflulda ve daima haz›r oldu¤umuzun
bir göstergesi olarak alg›lanmal›d›r”
fleklinde konufluyor.
taviz vermemek. Sadece ürün ve hizmet
alanlar›nda de¤il, teknolojik üstünlük
sa¤lamak amac›yla da yat›r›mlar yapmak. Müflteriye ürünü istenilen özelliklerde ve istenilen zamanda teslim edebilmek. Sistemli, planl› ve verimli çal›flmak. Tasarrufa önem vermek ve girilen
pazar›n dinamiklerine göre esnek yönetim sergileyebilmek.” Firma, bütün bu
hassasiyetlerinin yan› s›ra güçlü bir sat›fl
a¤›na, güçlü ve etkin sat›fl sonras› hizmet anlay›fl›na sahip ve tüketicinin de¤iflen beklentilerini sürekli takip ediyor.
expo
ÜN‹VERS‹TELERDEN
moment
72
Teknolojiye Anadolu’dan bir ses:
Konya Selçuk Üniversitesi
TEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹N‹N YAfiAMSAL ÖNEME SAH‹P OLDU⁄U MAK‹NE SEKTÖRÜNDE
BU TEKNOLOJ‹Y‹ ÜRETMEN‹N YOLU DA ÜN‹VERS‹TELER VE SANAY‹ ARASINDA
GERÇEKLEfiEN ‹fiB‹RL‹⁄‹NDEN GEÇ‹YOR. ÜLKEM‹ZDE K‹fi‹SEL ÇABALAR DIfiINDA
KURUMSAL OLARAK B‹R ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹NDEN BAHSETMEN‹N ZOR
OLDU⁄UNU SÖYLEYEN SELÇUK ÜN‹VERS‹TES‹ MAK‹NE MÜHEND‹SL‹⁄‹ BÖLÜM
BAfiKANI PROF. DR. KEMAL ALTINIfiIK, ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹N‹N B‹R PLAN
DÂH‹L‹NDE BAfiTAN TES‹S ED‹LMES‹ GEREKT‹⁄‹N‹ BEL‹RT‹YOR.
ürkiye Makine Sanayi Sektörü’nün son y›llarda istikrarl› bir flekilde büyüme
gösterdi¤i son y›llardaki ihracat kay›t rakamlar›na bak›ld›¤›nda aç›k bir flekilde ortaya ç›k›yor. Ancak sektörde yaflanan bu geliflmelere ve yakalanan büyüme çizgisine
ra¤men, ülkemizdeki makine sektörünün geliflmifl ülkelerdeki rakipleriyle
k›yasland›¤›nda kimi eksiklikleri oldu¤u da görülüyor. Tabii ki sektörde her
alanda istenilen seviyede olunamamas›n›n en temel sebebi henüz yolun
bafllar›nda olunmas›. Ülkemizde özel
sermayenin makine sektöründe a¤›rl›k
kazanmas›yla beraber at›l›mlar yaflanmaya baflland›ysa da yar›fla baya¤› ge-
T
riden bafllam›fl oldu¤umuz da aç›k bir
gerçek. Bu gecikme neticesinde ülke
çap›nda hala sektörün yaflamsal önemi
tam olarak anlafl›labilmifl de¤il. Bu sebepten ötürü de sektör temsilcileri pek
çok alanda Amerika Birleflik Devletleri
ve geliflmifl Avrupa Ülkeleri’ndeki rakiplerinin yararland›¤› finans destekleri, fuar kat›l›m destekleri, Ar-Ge destekleri gibi teflviklerden eflit oranda
yararlanam›yor. Bütün bu eksikliklere
ra¤men içinden geçti¤imiz süreçte
Türk makinecilerinin dünyan›n hemen
her noktas›nda faaliyet yürütüyor olmalar› ilerisi için umut veriyor ve sektörün gelifliminin potansiyellerini aç›kça ortaya koyuyor. Mevcut durumda,
ülkemizde sanayinin amiral gemisi ko-
Selçuk Üniversitesi Makine Mühendisli¤i Bölümü Baflkan› olarak
Türk Makine Sanayi Sektörü’nün
mevcut durumunu nas›l de¤erlendiriyorsunuz?
Türkiye’ de Makine sanayi bafllang›c›
1950’li y›llara dayanmaktad›r. Bafllang›ç dönemlerinde makine sanayi yat›r›mlar› yüzde 100 devlet eliyle gerçeklefltirilmifltir. Özel sermayeli makine
sanayi sektörü ancak 1960’l› y›llardan
itibaren oluflmaya bafllad›. Bu gün ka-
expo
73
moment
numunda olan makine sektörünün rekabet gücünü korumas› ve daha da art›rmas›, pazar pay›n› geniflletip dünya
çap›nda bir aktör haline gelebilmesi
için geliflmifl rakiplerini teknoloji alan›nda da yakalamas› ve hatta geçebilmesi gerekiyor. Bu noktada sektör
temsilcilerinin de s›kl›kla dile getirdi¤i
bir di¤er sorun kendini gösteriyor.
Teknoloji üretiminin olmazsa olmaz›
diyebilece¤imiz üniversite sanayi iflbirli¤i henüz ülkemizde istenilen seviyeye
gelebilmifl de¤il. Hem sanayi temsilcileri hem de üniversiteler bu eksikli¤e
uzun süredir iflaret ediyorlar. Son y›llarda, bu alanda da pek çok olumlu
ad›m at›lm›fl ve kimi teflvikler art›r›lm›fl
olmas›na ra¤men, hem sanayi temsilcileri hem de üniversite temsilcileri
aradaki iliflkinin gelifltirilmesi için mesafe daha fazla kat edilmesi gerekti¤i
görüflünde ortaklafl›yorlar. Özel olarak
Türk makine sektörünün, genel olarak
ise ülke ekonomimizin ve toplumsal
refah›m›z›n artmas›nda büyük önem
tafl›yan üniversite sanayi iflbirli¤inin
güçlendirilerek ülkemizin bir teknoloji
üssü haline getirilmesi herkesin önünde bir görev olarak duruyor. Moment
Expo ekibi olarak geçti¤imiz dört say›
boyunca bu iflbirli¤ine üniversitelerin
nas›l bakt›¤›n› yetkili a¤›zlardan ö¤renerek sektör temsilcileri ile paylaflt›k.
Bu say›m›zda da üniversite sanayi iflbirli¤i, ülkemizdeki makine sektörünün genel görünümü, üniversitelerin
sektöre sundu¤u hizmetler ve e¤itim
kalitesi bafll›klar›nda Konya Selçuk
Üniversitesi Mühendislik-Mimarl›k Fakültesi Makine Mühendisli¤i Bölüm
Baflkan› Prof. Dr. Kemal Alt›n›fl›k ile
verimli bir haber çal›flmas› gerçeklefltirdik.
ÜN‹VERS‹TELERDEN
“ “Selçuk Üniversitesi Mühendislik – Mimarl›k
expo
Fakültesi Makine Mühendisli¤i Bölümü’nün vizyonu,
ça¤dafl, araflt›rmac›, ça¤›n flartlar›na kolay uyum
sa¤layabilen, bulundu¤u konumda söz sahibi ve
uluslararas› niteliklere sahip mühendisler
yetifltirmektir.””
moment
74
mu yat›r›mlar›n›n yerini büyük ölçüde
özel sektör yat›r›mlar› alm›fl durumda.
Türk makine sanayi sektörü di¤er imalat sektörlerine göre son 20 y›lda daha
baflar›l› olarak h›zl› bir geliflim sürecine girdi. Dünyadaki küresel hareket,
sanayii ve ekonomik faaliyetlerin örgütlenmesinde önemli de¤iflimler
meydana gelmesine sebep oldu. Bu
de¤iflimler, Küçük ve Orta Boy ‹flletmeleri (KOB‹) ön plana ç›kmas›na sebep oldu. Bu geliflmelere paralel olarak da esnek üretim teknolojileri ve firma ba¤lant›lar› yoluyla yeni yerel sanayi odaklar› olufltu. Sanayi da¤›n›k
yap›dan ihtisaslaflmaya do¤ru h›zl› bir
flekilde yöneldi. Bütün bu geliflmeler
do¤al olarak makine sanayisini de etkiledi. Birçok iflletme, teknolojide dünya
standartlar›n› yakalayan firmalarla ifl
birli¤i içine girerek uluslararas› reka-
bet flanslar›n› art›rma gayreti içine girdiler. Makine sektörü hususunda son
y›llarda müflteri istekleri do¤rultusunda makine imalat›na do¤ru bir e¤ilim
a¤›rl›¤›n› hissettiriyor. Bu durum, spesifik bazda mühendislik hizmetleri gerektirdi¤inden, bat› ülkelerinde fiyatlar›n artmas›na neden oldu. Türkiye?de
iflçilik ve mühendislik hizmetlerinin
dünya flartlar›na göre düflük olmas›n›n, ivmeyi Türk makine sektörüne
yönlendirmekte oldu¤unu söyleyebiliriz. Bu durum, rakipleri karfl›s›nda
Türk makine imalat sektörünün rekabet gücünü art›rmaktad›r. Son y›llarda
küresel etkileflim nedeniyle çeflitli sektörlerde ufak bir gerileme söz konusu
ise de, Türk makine imalat sektörünün, mevcut potansiyeli, teknoloji alan›ndaki birikimi ve yakalad›¤› trend ile
gelece¤e ümitle bakmas› gerekti¤i ve
mevcut gidiflat›n çok olumlu oldu¤u rahatl›kla söylenebilir.
Türk Makine Sanayi Sektörü’nün
son y›llarda h›zl› bir geliflim yaflamas›na ra¤men geliflmifl ülkelerle
k›yasland›¤›nda henüz yolun bafl›nda oldu¤u bir gerçek. Sektörün s›çramal› bir flekilde ilerlemesi için
nas›l bir kalk›nma politikas› hayata
geçirilmelidir?
Amerika Birleflik Devletleri’nde ve Avrupa Birli¤i içinde bulunan ve geliflmifllik kriterlerini sa¤layan ülkeler teknoloji
üretimi için çok büyük paralar harcayarak Araflt›rma – Gelifltirme (Ar-Ge) çal›flmalar› yapmaktad›rlar. Bu çal›flmalar›n sonunda katma de¤eri yüksek yeni
ve ileri teknoloji bar›nd›ran ürünleri piyasaya arz etmektedirler. Bu ülkeler, sanayi üretimlerini ya da özel olarak makine imalatlar›n› teknolojik yat›r›mlar› ön
planda tutarak hayata geçiriyorlar. Bu
noktada ülkemizin de sektörde söz sahibi olmas› için teknoloji üretebilmesi gerekti¤inin alt›n› çizmek gerekiyor. Teknolojinin kendili¤inden oluflmayaca¤›n›
hepimiz biliyoruz. Teknoloji üretimi için
iyi bir alt yap› ve finans deste¤i çok büyük önem tafl›yor. Teknoloji üretimi
önemli bir politikad›r. Devletin, gelece¤in teknolojileri, yükselen teknolojiler,
teknoloji transferi, teknolojik yenilik,
milli yenilik sistemleri, Ar-Ge, bilim ve
teknolojinin geliflmesi ve topluma yans›mas› konular›n› içeren bilim ve teknoloji
politikalar›n› oluflturmas› ve hayata geçirmesi gerekiyor. Genel olarak Türk
makine sektörünün geliflmesi için, bahsetmifl oldu¤um gibi teknoloji üretimini
öncelikli olarak önümüze koymam›z gerekti¤ini düflünüyorum. Böylesi bir kalk›nma plan› çerçevesinde at›lacak ad›mla sektörde dünya pazarlar›nda a¤›rl›k
sahibi olmam›z› sa¤layabilir. Ayn› zamanda, makine sektörünün art› de¤eri
çok yo¤un ve kalk›nman›n kilit sektörlerinden biri oldu¤unu düflünecek olursak teknoloji eksenli geliflimi gerçeklefltirecek uygulamalara bir an önce bafllanmas›n›n da önemli bir zorunluluk oldu¤unu görüyoruz.
Her sektörde oldu¤u gibi makine
sektöründe de teknoloji gelifltirmek
büyük önem tafl›yor. Bu geliflimi
Türk Makine sanayi sektörüne
sundu¤unuz hizmetler konusunda
bilgi verir misiniz?
Üniversitemiz içinde gayet iyi yap›lanm›fl bir teknokent kuruldu. Üniversite
– sanayi ifl birli¤i baz›nda yap›labilecek konular›n üniversite içi envanteri
Makine mühendisi yetifltiren bir
bölün olarak üniversitenizin altya-
expo
ç›kar›ld›. Sanayici hangi konuda ihtiyaç
belirtirse, teknokent, ilgili birime veya
kifliye olay› yönlendirerek sanayicinin
problemini çözüme kavuflturuyor. Bu
güne kadar özellikle makine imalat sektörü alan›nda TÜB‹TAK, DPT, Hazine
Müsteflarl›¤›, Avrupa Birli¤i’ne dönük
sanayiciler ile birlikte çok say›da proje
gerçeklefltirilmifl durumday›z. Ayr›ca
son iki y›lda ortaya konulan SANAY‹
TEZ (SAN-TEZ ) projeleri tamamen ArGe niteli¤inde olup, son derece önemli
projeler üniversitemiz taraf›ndan yürütülüyor ve hayata geçiriliyor.
75
moment
gerçeklefltirmek için üniversiteler
ve sanayi neler yapmal›d›r?
1980 y›l›ndan itibaren Avrupa Birli¤i
Ülkeleri, teknoloji üretiminde üniversite sanayi ifl birli¤inin çok daha ön plana ç›kar›lmas› gerekti¤ini fark ettiler
ve üniversite – sanayi, devlet ve yerel
yönetimler bir araya gelerek teknoparklar kurdular. Teknoparklarda çok
say›da araflt›rmac›n›n çal›flmas›, endüstrinin teknoparklarda temsil edilmesi, yo¤un Ar-Ge faaliyetlerinin yap›lmas› teknolojinin ve teknolojik
ürünlerin yo¤un bir flekilde ortaya ç›kmas›na neden oldu.
Türkiye’de sanayinin ve üniversitelerin, maalesef istisnalar hariç tutulursa
bir araya gelip proje üretmeleri oldukça zordur. Bu nedenle, üniversiteler
içinde KOB‹ enstitüleri kurularak bu
eksiklik giderilebilir. Enstitüsünün yönetiminde gözlemci s›fat›yla sanayi
sektöründen temsilcileri bulunmal›d›r.
Sanayinin ihtiyaç duydu¤u ve üzerinde Ar-Ge yap›labilecek olan konular
KOB‹ enstitüsü taraf›ndan üniversite
içindeki tüm birimlere duyurulmal› ve
karfl›l›kl› iletiflim sa¤lanarak çal›flmalar
yürütülmelidir.
p›s›n› nas›l de¤erlendiriyorsunuz?
Bu konuda sanayicilerden talepleriniz nelerdir?
Selçuk Üniversitesi Anadolu’ da bulunan alt yap›s› ve donan›m› ile önde
gelen üniversitelerimizden biri olarak
öne ç›k›yor. Üniversitemiz, akademik
kadrosu, laboratuarlar›, kullan›m mekânlar› ve huzur ortam› ile baflar›l› ö¤rencilerin tercih etti¤i bir üniversite
durumunda bulunuyor. Sadece Makine Mühendisli¤i Bölümü’nün belli
bafll› büyük kentlerin üniversiteleri
içinde efl de¤er bölümleri ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda, akademik kadro, bilimsel
çal›flmalar ve laboratuar alt yap› gibi
temel nitelikler bak›m›ndan son derece iyi oldu¤unu aç›kça görebilmekteyiz. Baflkanl›¤›n› benim yapt›¤›m ve
Konya’da büyük sanayicilerle bir araya gelerek kurdu¤umuz “Üniversite
sanayi ifl birli¤i ve Teknoloji Gelifltirme Derne¤i” arac›l›¤›yla sanayi ile çok
güzel bir koordinasyon yakalam›fl durumday›z. Sanayinin ihtiyaçlar› do¤rultusunda ö¤rencilerimizin yetiflmesini ön plana al›yoruz.
Sanayi ile ö¤rencilerimizin iletiflimini
sa¤lamak için, sanayicileri s›n›flara
davet edip konuflma imkân› sa¤l›yoruz. Bütün bunlar üniversiteyi sanayiye, sanayiyi ise üniversiteye yaklaflt›rmak için yürüttü¤ümüz çal›flmalar
olup sanayi ile iliflkimizi sürekli gelifltirtmeye dönük hedeflerimiz de bulunmaktad›r.
ÜN‹VERS‹TELERDEN
SELÇUK ÜN‹VERS‹TES‹ MAK‹NE
MÜHEND‹SL‹⁄‹ BÖLÜMÜ NE YAPIYOR?
expo
>> Bünyesindeki teknokent arac›l›¤›yla sanayinin problemlerine çözüm üretiyor
>> “Üniversite sanayi ifl birli¤i ve Teknoloji Gelifltirme
Derne¤i” arac›l›¤›yla sanayi ile iflbirli¤ini gelifltiriyor.
>> Sanayi ile ö¤rencilerin iletiflimini sa¤lamak için, sanayicileri s›n›flara davet edip konuflma imkân› sa¤l›yor.
>> TÜB‹TAK, DPT, Hazine Müsteflarl›¤›, Avrupa Birli¤i’ne
dönük sanayiciler ile birlikte projeler gerçeklefltiriyor.
>> Üretim, tasar›m, Ar-Ge, kalite gelifltirme yeni
geliflmeler, yeni teknikler ve uygulamalar›, kurslar ve
e¤itim alanlar›nda çal›flmalar yap›yor.
moment
76
Sanayiciler ülkemizde yetiflen
mühendislerden düflük verim ald›klar›n› söylüyorlar. Sizce bunun sebebi nedir? Yetifltirdi¤iniz mühendisler sanayide hizmet vermeye
yeterliler mi?
Yeni mezun bir mühendis bir iflletmeye
gitti¤i zaman özellikle Anadolu firmalar›, ondan çok k›sa sürede çok fley bekliyorlar. Bu mümkün de¤il. Firmalar›n
kendi ihtiyaçlar›na göre mühendis yetiflmesi için ona yat›r›m yapmalar› gerekir. Bilgi ve beceri bak›m›ndan gerekli
donan›m› sa¤lad›ktan sonra mühendis
kendine yap›lan yat›r›m› geri vermeye
bafllar.
Bu noktada bir hususu ifade etmek isterim. Ö¤rencilerin stajlar› yeterli de¤il.
Özellikle mühendislik e¤itiminden sonra en az iki y›l düflük ücretle fiili staj
yapmal›d›rlar. Her ö¤renci staj›n›n bitiminde mühendislik haklar›n› kullanabilmelidir. Firmalar›n bu konuya özellikle
destek vermeleri gerekiyor. Üzülerek
ifade etmeliyim bu gün birçok firma,
stajer ö¤renciyi kabul etmiyor, ya da
naylon staj yap›lmas›na göz yumuyor.
Bu gerçekli¤in üzerinden hareketle firmalar›m›z›n bizden beklentilerini karfl›layabilmemiz için staj gibi konularda
onlar›n da duyarl› davranmalar› gerekti¤ini söyleyebilirim. Bu anlamda bir ifl-
birli¤i hayata geçirilemez ise yani ö¤rencilerimizin stajlar› gerekti¤i gibi yap›lamazsa sanayinin istedi¤i kalitede
mühendislik hizmetlerinin verilmesi
zaten imkâns›z hale gelir. Tabii ki bu
noktada sanayiye oldu¤u kadar bizlere
de önemli görevler düflmekte. Bizler
de sanayi ile aram›zdaki iflbirli¤ini gelifltirmek üzere çal›flmalar›m›z› h›zland›rmal›y›z. Bu iflbirli¤i ilerledi¤i takdirde, sanayinin de staj konusunda hassasiyetinin çok daha fazla geliflece¤i kanaatindeyim.
Ülkemizde üniversite ve sanayi
aras›ndaki iflbirli¤i sizce hangi
noktada? Mevcut iflbirli¤inin gelifltirilmesi için nelerin yap›lmas› gerekiyor?
Aç›kça ifade etmek gerekirse, üniversite – sanayi iflbirli¤inin, kiflisel çabalar›n d›fl›nda ne do¤ru ne de eksik iflleyen taraf› var. Üniversite sanayi iflbirli¤inin oluflmas› için öncelikle 2547 say›l›
Yasan›n içine katma de¤eri yüksek ArGe projelerinin üniversite – sanayi iflbirli¤i ile gerçeklefltirilmesi mutlak suretle teflvik edilmelidir. Teflvikler iki
türlü düflünülmelidir. ‹stihdama ve teknoloji üretimine göre teflvikler de¤erlendirilmelidir. Üniversite içinde Bilimsel Araflt›rma Projeleri (BAP) ayn› za-
manda sanayiye aç›lmal›d›r. Sanayii talep etti¤i Ar-Ge projelerinin finans›n›n
dörtte üçü BAP taraf›ndan dörtte biri
ise sanayici taraf›ndan finans edilmelidir. Bu ve benzeri uygulamalar hayata
geçirildi¤i takdirde sanayi ile üniversiteler aras›nda kurumsal bir iflbirli¤inin ilk
kurumsal ad›mlar› at›lm›fl olur diye düflünüyorum.
Bölümünüzün flu anda yürüttü¤ü
çal›flmalar ve vizyonu nedir?
Selçuk Üniversitesi Mühendislik – Mimarl›k Fakültesi Makine Mühendisli¤i
Bölümü’nün vizyonu, ça¤dafl, araflt›rmac›, ça¤›n flartlar›na kolay uyum sa¤layabilen, bulundu¤u konumda söz sahibi ve uluslar aras› niteliklere sahip
mühendisler yetifltirmektedir. Makine
Mühendisli¤i Bölümü çeflitli bilimsel
aktivitelerin yan›nda bölüm baflkan› ve
Üniversite – Sanayi ‹fl Birli¤i ve Teknoloji Gelifltirme Derne¤i’nin baflkan› olarak üniversite – sanayi iflbirli¤ine son
derece önem vermekteyim.
Üniversitemizde yüksek lisans tez konular›n›, mümkün oldu¤unca sanayicinin
çözüme ihtiyaç duydu¤u konulardan
seçmeye özen gösterilmektedir. Özellikle üretim, tasar›m, Ar-Ge, kalite gelifltirme yeni geliflmeler, yeni teknikler ve
uygulamalar›, kurslar ve e¤itim alanlar›nda çal›flmalar yap›lmaktad›r. Ayr›ca
TÜB‹TAK, DPT ve Avrupa Birli¤i projelerinin haz›rlanmas›nda destek sa¤lanmaktad›r.
Makine Mühendisli¤i, Accreditasyon
Board for Engineering Technology
(ABET) almak üzere çal›flmalar›n› sürdürmektedir.
göstergeler
göstergeler
göstergeler göstergeler
GÖSTERGELER
‹lk 8 ayda
8 milyar dolara
do¤ru
expo
TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATI 2008
YILI OCAK-A⁄USTOS DÖNEM‹NDE GEÇT‹⁄‹M‹Z YILIN AYNI
DÖNEM‹NE GÖRE YÜZDE 31,8 ARTIfi GÖSTEREREK
7 M‹LYAR 633 M‹LYON DOLAR OLARAK GERÇEKLEfiT‹.
moment
78
4. fasl›n tamam› ve 84. fas›l
d›fl› Orta Anadolu Makine ve
Aksamlar› Birli¤i ifltigal alan›ndan oluflan makine sektör
toplam› 2008 y›l› ilk sekiz ayl›k
dönem ihracat› bir önceki y›l efl dönemine k›yasla yüzde 31,8 artarak 7 milyar
633 milyon dolar seviyesinde kaydedilmifl.
Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i ifltigal alan›na giren
GT‹P’ler kapsam›nda belirlenen Türkiye
geneli ihracat kay›tlar›na göre ise; 2007
y›l› Ocak-A¤ustos döneminde ihracat
kay›t rakam› 3 milyar 530 milyon 688 bin
dolar iken, bu rakam 2008 y›l› ayn› döneminde yüzde 38,7 oran›nda art›fl göstererek 4 milyar 895 milyon 475 bin dolara
ç›km›fl durumda.
Makine ve aksamlar› Türkiye geneli ihracat› mal gruplar› baz›nda incelendi¤inde ise; 2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde, ihracat›nda en yüksek art›fl gerçekleflen kalemler flu flekilde s›ralan›yor: Yüzde 123,7’lik art›fl ile Savunma Sanayi ‹çin
Silah ve Mühimmat, yüzde 93,1 art›fl ile
Ambalaj Makineleri ve yüzde 63,1 ile Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri.
2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde ihracat›nda gerileme görülen mal gruplar›
ise; Büro Makineleri ve Deri ‹flleme Makineleri oldu.
8
OA‹B ifltigal alan›na giren ürünler itibariyle, mal gruplar›n›n sektör ihracat›ndan ald›klar› paylar incelendi¤inde; 2008 y›l›
Ocak-A¤ustos döneminde; yüzde 15 pay
ile ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makinelerinin birinci, yüzde 12,8 pay ile Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makinelerinin
ikinci, yüzde 10,9 pay ile Tak›m Tezgâhlar›n›n üçüncü s›rada yer ald›¤› görülüyor.
MAK‹NE ‹HRACATIN DA
‹LK 5 ÜLKE
Ülkeler itibariyle ihracat kay›t rakamlar›
incelendi¤inde ise; 2008 y›l› Ocak-A¤us-
tos döneminde en fazla ihracat yap›lan ilk
üç ülke Almanya, Rusya Federasyonu ve
ABD oldu. Söz konusu dönemde ilk on
ülke aras›nda en büyük ihracat art›fl› yüzde 71 ile Azerbaycan’a yönelik gerçeklefltirildi. An›lan ülkeye ihracat›m›z 135 milyon dolar olarak gerçekleflmifl.
Türkiye’nin en fazla makine ve aksamlar›
ihracat› gerçeklefltirdi¤i pazar olan Almanya’ya 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 363 milyon 742 bin dolarl›k makine ve aksamlar› ihracat› söz konusu
iken, 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos efl dönemine gelindi¤inde ise bu de¤erin 459 mil-
ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE
‹HRACAT GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ‹LK ON ÜLKE (2007-2008 YILLARI OCAK-A⁄USTOS DÖNEM‹)
ÜLKE
ALMANYA
RUSYA FED.
ABD
‹NG‹LTERE
‹TALYA
FRANSA
‹RAN
ROMANYA
AZERBAYCAN
IRAK
D‹⁄ER
TOPLAM
Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›
2007 YILI
Miktar
55,955,175
33,408,870
18,604,773
61,292,990
33,378,154
26,362,249
20,166,840
24,182,977
16,320,050
21,758,514
355,611,985
667,042,577
De¤er
363,742,703
216,127,359
199,185,016
227,921,800
137,267,992
135,000,589
96,686,207
134,163,038
78,851,106
105,015,224
1,836,727,396
3,530,688,430
2008 YILI
Miktar
66,357,619
43,876,009
27,853,980
56,204,083
42,071,943
29,336,442
28,629,201
23,711,265
18,613,387
22,738,604
400,670,528
760,063,061
De¤er
459,572,350
319,764,453
283,663,619
238,183,980
212,255,618
192,153,907
164,109,133
160,575,688
134,828,800
115,000,592
2,615,367,426
4,895,475,565
(%) DE⁄‹fi‹M
Miktar
19
31
50
-8
26
11
42
-2
14
5
13
13.9
De¤er
26
48
42
5
55
42
70
20
71
10
42
38.7
TÜRK‹YE MAK‹NE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜNÜN TAMAMINA ‹L‹fiK‹N ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI
(%) De¤iflim
Miktar Kg
24,976,859
6,387,904
De¤er ($)
180,460,373
151,663,916
Miktar kg
12.2
-25.6
De¤er ($)
52.6
29.5
345,918,603
911,743,249
159,846,393
1,218,398,066
49,584,248
55,173,631
25,985,664
268,590,305
422,134,329
1,126,154,524
225,396,221
1,411,171,460
9.1
3.7
29.1
-2.5
22.0
23.5
41.0
15.8
130,750,242
131,027,811
21,276,445
25,268,802
169,569,685
184,840,947
8.1
11.6
29.7
41.1
171,800,261
38,090,299
256,884,590
31.5
49.5
167,749,670
54,245,955
273,619,042
32.4
63.1
95,057,119
21,787,751
114,596,031
11.6
20.6
503,521,446
185,221,732
734,199,312
20.7
45.8
27,591,660
3,880,573
41,614,054
16.3
50.8
546,613,846
174,827,856
671,846,039
5.8
22.9
29,913,890
148,930,083
2,479,223
26,620,029
57,776,657
188,828,454
23.8
4.7
93.1
26.8
5,334,466
832,339
4,678,009
-42.6
-12.3
46,872,661
6,398,885
69,355,607
11.5
48.0
382,339,872
73,422,216
52,301,313
92,717,564
80,512,312
2,616,447
6,901,504
9,239,475
531,618,895
86,848,892
67,120,983
207,385,402
17.5
2.8
10.7
2.5
39.0
18.3
28.3
123.7
316,143,057
64,069,621
455,345,011
14.7
44.0
5,793,327,517
1,154,967,860
7,633,108,433
9.4
31.8
79
Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›
Not: 12'li GT‹P baz›nda ihracat kay›t rakamlar›na "www.makinebirlik.com" web sitesinin "‹statistik" bölümünden ulaflabilirsiniz.
183 bin dolar ihracat kaydedilmifl. Ülkemiz makine ve aksamlar› ihracat› içersindeki beflinci en büyük pazar ise, 2008 y›l›
Ocak-A¤ustos dönemine göre ‹talya olmufl. ‹talya’ya 2007 y›l›n›n ilk 8 ayl›k döneminde 137 milyon 267 bin dolarl›k makine ve aksamlar› ihracat› söz konusu
iken 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döne-
minde ise bu de¤er yüzde 55 oran›nda art›flla 212 milyon 255 bin dolar olmufl.
‹HRACAT ARTIfi HIZI
UMUT VER‹C‹
Makine ve aksamlar› ihracat›m›z art›fl h›z›na göre de¤erlendirildi¤inde ‹ran’›n
Azerbaycan’dan sonra ikinci s›rada
moment
yon 572 bin dolara ulaflt›¤› görülüyor.
2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dönemi makine ve aksamalar› ihracat›m›z geçti¤imiz
y›l›n efl dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
Rusya Federasyonu’nun en fazla ihracat
gerçeklefltirilen ikinci pazar oldu¤u görülüyor. Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos döneminde 216 milyon
127 bin dolarl›k makine ve aksamlar› ihracat› söz konusu iken 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos döneminde ise yüzde 48
oran›nda de¤er art›fl› ile 319 milyon 764
bin dolarl›k ihracat yap›lm›fl.
Makine ve aksamlar› ihracat›m›z›n 2008
y›l› ilk sekiz ayl›k döneminde üçüncü en
büyük pazar›m›z›n ise ABD oldu¤u kaydedilmifl durumda.
ABD’ye 2007 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döneminde Türkiye’den 199 milyon 185 bin
dolarl›k makine ve aksamlar› ihracat› yap›lm›flken 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde ise yüzde 42 oran›nda yükseliflle 283 milyon 663 bin dolar seviyesine
ulafl›lm›fl. 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dönemi için makine ve aksamlar› ihracat›m›zdaki en büyük dördüncü pazar ise ‹ngiltere.
Bu ülkeye 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos
döneminde 227 milyon 921 bin dolarl›k
makine ve aksamlar› ihracat› gerçeklefltirilmiflken 2008 y›l›n›n efl dönemine gelindi¤inde yüzde 5’lik art›flla 238 milyon
OCAK-A⁄USTOS 2008
De¤er ($)
118,221,746
117,112,283
expo
OCAK-A⁄USTOS 2007
Miktar Kg
REAKTÖRLER VE KAZANLAR 22,251,662
TÜRB‹N-TURBOJET,
8,589,253
TURBOPROPELLERLER.AKS.,
PARÇ.
POMPA VE KOMPRESÖRLER 45,465,915
MOTORLAR
53,225,587
VANALAR
20,125,557
KL‹MALAR, SO⁄UTUCU
275,372,612
VE DONDURUCULAR
ISITICILAR VE FIRINLAR
19,689,465
HADDE VE DÖKÜM MAK.,
22,640,231
KALIPLAR, AKS. VE PARÇ.
GIDA SAN. MAK‹NELER‹, AKS. 28,962,056
VE PARÇ.
TARIM VE ORMANCILIKTA 40,983,372
KULLANILAN MAK., AKS.,
PARÇ.
YÜK KALDIRMA,TAfiIMA VE 19,530,996
‹ST‹FLEME MAK., AKS.,
PARÇ.
‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K
153,497,140
MAK. AKS. PARÇ.
KA⁄IT ‹MAL‹ VE
3,335,413
MATBAACILIK MAK.
D‹⁄ER YIKAMA, KURUTMA 165,173,382
MAK., AKS. PARÇ.
AMBALAJ MAK‹NELER‹
2,002,381
TEKST‹L VE KONFEKS‹YON 25,432,031
MAK‹NELER‹
DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT
1,450,300
MAK‹NELER‹
KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K
5,737,229
‹fiL. VE ‹MAL‹ MAK.
TAKIM TEZGAHLARI
68,549,824
BÜRO MAK‹NELER‹
2,546,381
RULMANLAR
6,232,233
SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH
9,010,558
VE MÜH‹MMAT
D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM 55,862,110
VE PARÇALAR
TOPLAM
1,055,665,689
GÖSTERGELER
ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL
ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI
expo
OCAK-TEMMUZ 2007
moment
80
OCAK-TEMMUZ 2008 (%)
De¤iflim
MAL GRUBU ADI
Miktar (Kg)
De¤er ($)
$/KG
Miktar (Kg)
De¤er ($)
$/KG Miktar
De¤er
REAKTÖRLER VE KAZANLAR
TÜRB‹NLER, TURBOJETLER, AKS. VE
PRÇ.
POMPALAR VE KOMPRESÖRLER
VANALAR
ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA
MAK.
ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR
HADDE VE DÖKÜM MAK., KALIPLAR,AKS.
VE PRÇ.
GIDA SANAY‹‹ MAK‹NELER‹, AKS. VE
PARÇ.
TARIM VE ORMANCILIK MAK‹NELER‹
YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME
MAK.
‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K MAK‹NELER‹
KA⁄IT ‹MAL‹NE VE MATBAACILI⁄A
MAHSUS MAK.
D‹⁄ER ENDÜSTR‹YEL YIKAMA, KURUTMA MAK.
AMBALAJ MAK‹NELER‹, AKSAM VE
PARÇALARI
TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹
DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT MAK‹NELER‹
KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME
MAK‹NELER‹
TAKIM TEZGAHLARI
MOTORLAR
BÜRO MAK‹NELER‹
RULMANLAR
SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH VE
MÜH‹MMAT
D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM VE
PARÇALAR
TOPLAM
22,251,662
8,589,253
118,221,746
117,112,283
5.3
13.6
24,976,859
6,387,904
180,460,373
151,663,916
7.2 12.2
23.7 -25.6
52.6
29.5
45,465,915
20,125,557
118,146,032
345,918,603
159,846,393
534,563,386
7.6
7.9
4.5
49,584,248
25,985,664
116,495,925
422,134,329
225,396,221
624,965,330
8.5
8.7
5.4
9.1
29.1
-1.4
22.0
41.0
16.9
17,306,474
22,640,231
115,846,176
131,027,811
6.7
5.8
17,381,109
25,268,802
144,059,270
184,840,947
8.3
7.3
0.4
11.6
24.4
41.1
28,962,056
171,800,261
5.9
38,090,299
256,884,590
6.7
31.5
49.5
40,983,372
19,530,996
167,749,670
95,057,119
4.1
4.9
54,245,955
21,787,751
273,619,042
114,596,031
5.0
5.3
32.4
11.6
63.1
20.6
153,497,140
3,335,413
503,521,446
27,591,660
3.3
8.3
185,221,732
3,880,573
734,199,312
41,614,054
4.0
10.7
20.7
16.3
45.8
50.8
838,272
7,356,198
8.8
718,943
10,266,235
14.3 -14.2
39.6
2,002,381
29,913,890
14.9
2,479,223
57,776,657
23.3
23.8
93.1
25,432,031
1,450,300
5,737,229
148,930,083
5,334,466
46,872,661
5.9
3.7
8.2
26,620,029
832,339
6,398,885
188,828,454
4,678,009
69,355,607
7.1 4.7
5.6 -42.6
10.8 11.5
26.8
-12.3
48.0
68,549,824
36,044
772,721
6,232,233
9,010,558
382,339,872
347,278
7,893,684
52,301,313
92,717,564
5.6
9.6
10.2
8.4
10.3
80,512,312
32,332
432,413
6,901,504
9,239,475
531,618,895
450,650
4,343,694
67,120,983
207,385,402
6.6 17.5 39.0
13.9 -10.3 29.8
10.0 -44.0 -45.0
9.7 10.7 28.3
22.4 2.5 123.7
46,146,884
268,424,866
5.8
56,588,784
399,217,565
7.1
22.6
48.7
667,042,577
3,530,688,430
5.3
760,063,061
4,895,475,565
6.4
13.9
38.7
Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›
oldu¤u görülüyor. ‹ran’a 2007 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos döneminde 96 milyon
686 bin dolar de¤erinde makine ve aksamlar› ihracat› yap›lm›flken 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos dönemine gelindi¤inde
yüzde 70 art›fl yafland›¤› ve 164 milyon
109 bin dolar seviyesinin yakaland›¤›
görülüyor. ‹ran’›n ard›ndan ihracat›m›z›n en h›zl› olarak artt›¤› ikinci ülke ise
‹talya. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n OcakA¤ustos döneminde 137 milyon 267 bin
dolarl›k makine ve aksamlar› ihracat›
söz konusu iken 2008 y›l›n›n efl dönemi
ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda yüzde 55 art›flla
212 milyon 255 bin dolar de¤eri yakalanm›fl. ‹hracat›m›z›n en h›zl› art›¤›
dördüncü pazar ise Rusya Federasyonu
olmufl. Rusya Federasyonu’na yap›lan
makine ve aksamlar› ihracat›m›z 2007
y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 216
milyon 127 bin dolar iken yüzde 48 oran›nda art›flla 319 milyon 764 bin dolar
ihracat gerçeklefltirilmifl.
MAL GRUPLARINDA EN FAZLA
‹HRACAT YAPILAN ÜLKELER
2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde mal
gruplar› baz›nda en fazla ihracat yap›-
lan ülkeler ise ‹nflaat ve Madencilik Makinelerinde; Almanya, Rusya Federasyonu
ve ‹talya, Endüstriyel Klimalar ve So¤utucularda; ‹ngiltere, Irak, Fransa, Tak›m
Tezgâhlar›nda; Bursa Serbest Bölgesi, Almanya, Rusya Federasyonu, Pompa ve
Kompresörlerde; Almanya, Rusya Federasyonu, ‹talya, Tar›m ve Ormanc›l›k Makinelerinde; ABD, Fas, Fransa, G›da ‹flleme Makinelerinde; Rusya Federasyonu,
Almanya, ‹ran, Vanalarda; Almanya, Rusya Federasyonu, Libya, Tekstil ve Konfeksiyon Makinelerinde; M›s›r, Etiyopya,
Bangladefl, Hadde ve Döküm Makinelerinde; ‹talya, Rusya, Almanya, Reaktör ve
Kazanlarda; ‹stanbul Deri Serbest Bölgesi, ‹ngiltere, ‹spanya, Savunma Sanayiine
Yönelik Silah ve Mühimmatta; Nijerya,
Hollanda, Gürcistan, Türbin ve Turbojetlerde; ABD, Fransa, ‹ran, Endüstriyel Is›t›c› ve F›r›nlarda; Almanya, Fransa, Rusya
Federasyonu, Yük Kald›rma, Tafl›ma ve
‹stifleme Makinelerinde; Rusya Federasyonu, ABD, Çin, Kauçuk, Plastik, Lastik
‹flleme Makinelerinde; Rusya Federasyonu, ‹ran, Romanya, Rulmanlarda; Almanya, Fransa, ‹ngiltere ve Ambalaj Makinelerinde; Polonya, ‹talya, Azerbaycan olarak s›ralan›yor.
Bizlere uzun vade ve düflük
faizde finans enstrümanlar›
sunulmal›. Ancak böylelikle
fiyat avantaj›m›z› koruyarak
rekabet flans›m›z›
artt›rabiliriz.
AMBALAJ MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
Miktar (Kg)
POLONYA
11,191
‹TALYA
183,942
AZERBEYCAN
109,369
SURIYE
42,541
PAKISTAN
6,214
De¤er ($)
256,296
1,377,473
1,789,806
688,401
172,177
2008 YILI
$/kg
22.90
7.49
16.36
16.18
27.71
Miktar (Kg)
212,852
424,471
206,132
147,648
52,610
De¤er ($)
9,212,953
8,848,662
3,966,987
2,273,012
2,264,526
(%) DE⁄‹fi‹M
$/kg
43.28
20.85
19.24
15.39
43.04
Miktar
130.8
88.5
247.1
746.6
De¤er
542.4
121.6
230.2
-
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE RULMANLAR ‹HRACATI
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-A⁄USTOS 2007
M‹KTAR (kg)
2,002,381
DE⁄ER (dolar)
29,913,890
OCAK-A⁄USTOS 2008
M‹KTAR (kg)
2,479,223
DE⁄ER (dolar)
57,776,657
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
23.8
DE⁄ER (dolar)
93.1
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde sektörümüzün ihracat›
yaklafl›k 58 milyon dolar olarak
gerçekleflti ve bu rakam geçen
senenin ayn› dönemine göre
miktar baz›nda yaklafl›k yüzde
24 de¤er baz›nda ise yüzde 93
oran›nda bir büyümeye iflaret
ediyor. ‹lk etapta bak›ld›¤›nda
miktar baz›ndaki yüzde 24 oran›ndaki art›fl›n olumlu oldu¤unu ve de¤erde yaflanan yüzde
93 oran›nda art›fl›n çok önemli
oldu¤unu söyleyebilirim. Miktar
baz›ndaki art›fl ile de¤er baz›ndaki art›fl› karfl›laflt›rd›¤›m›zda,
ambalaj makinelerinde art›k
daha fazla katma de¤erli ürün-
expo
lere yöneldi¤imizi görüyoruz.
Teknolojiye yat›r›m yapt›¤›m›z
ortaya ç›k›yor ve bu da bence
güzel bir gösterge. Bence geçmifl
döneme göre de¤er ve teknoloji
baz›nda art›fl yakalamam›z çok
önemli. Peki, yeterli mi? Yapt›¤›m›z ihracat ve büyüme rakamlar›m›z hoflumuza gidiyor ama
Avrupal› ve Amerikal› rakiplerimizin ihracat›na bakt›¤›m›z zaman, daha çok yol kat etmemiz
gerekiyor. Sözün özü, bu rakamlar yeterli de¤il. Zaten bir ülkenin makine ihracat› yeterli de¤ilse, bunun bir alt kalemi olan
ambalaj makineleri ihracat› da
yeterli olamaz.
Bizim yaklafl›k 9 milyar dolar
makine ihracat›m›z var ama
nüfusu 10 küsur milyon olan
küçük bir ada devleti Tayvan’›n
100 milyar dolar makine ihracat› bulunuyor. Buradan yola
ç›karsak genel olarak makine ihracat›n›n da özel olarak ambalaj makinelerinin de ihracat› çok
yetersiz diyebiliriz. Sektörün geliflimi için Ar-Ge flart. Makinecili¤imiz kopya üzerine gelifliyor.
Tabii ki bütün dünyada bafllang›ç böyle olmufltur ama art›k bizim bu noktadan ç›kmam›z ve
özgün tasar›ma geçmemiz gerekiyor.
Firmalar›m›z›n gördü¤ünü çizen mühendislik anlay›fl›ndan,
zihninde hayal etti¤ini tasarlayan ve hayata geçiren bir mühendislik anlay›fl›na geçmeleri
gerekiyor.
Devletten beklentimiz ise sektörel
teflvikleri hayata geçirmesidir.
Vize problemleriyle u¤raflmak istemiyoruz. Vize kolayl›klar›n›n
sanayiciye mutlaka sa¤lanmas›
gerekiyor.
Bizlere uzun vade ve düflük faizde finans enstrümanlar› sunulmal›. Bu noktada bat›l› rakiplerimizle rekabet edemiyoruz.
Fiyat avantaj›m›z› da elimizden
al›yorlar. Ayr›ca KDV oranlar›n›n indirilmesi gerekiyor ki iç
pazara da rahat sat›fl yapabilmeli.
81
moment
Nail Umar
Son y›llarda önemi gittikçe artan ambalaj makineleri konusunda Türkiye imalat›n› ve ihracat›n› art›rmaya devam ediyor. Geçti¤imiz y›l›n ilk 8 ayl›k
döneminde 29 milyon 913 bin
dolar olan ambalaj makineleri
ihracat›m›z›n 2008 y›l›n›n efl
dönemine gelindi¤inde yüzde
93,1 oran›nda art›fl göstererek
57 milyon 776 bin dolar oldu¤u
görülüyor.
dolarl›k ambalaj makineleri ihracat› gerçeklefltirilmiflken
2008 y›l›n›n ayn› dönemine gelindi¤inde yüzde 542,4 oran›nda art›flla 8 milyon 848 bin dolar de¤eri yakaland›¤› görülüyor. Ambalaj makineleri ihracat›m›z›n en önemli üçüncü
pazar› konumunda ise Azerbaycan yer al›yor. Azerbaycan’a 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 1 milyon 789
bin dolarl›k ambalaj makineleri
ihracat› gerçeklefltirilmiflken
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemine gelindi¤inde ise yüzde
121,6 oran›nda art›flla 3 milyon
966 bin dolar seviyesine ulafl›lm›fl.
Vatan Makina Yönetim Kurulu Üyesi
AMBALAJ
MAK‹NELER‹
Ambalaj makineleri ihracat›m›z
2008 y›l› Ocak-A¤ustos dönemine göre ülkeler baz›nda de¤erlendirildi¤inde ise Polonya’ya 9 milyon 212 bin dolar
ihracat yapt›¤›m›z ve bu ülkenin ambalaj makineleri ihracat›m›zda bafl› çekti¤ini görüyoruz. 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dönemine göre ambalaj makineleri ihracat›m›z›n en önemli
ikinci pazar›n›n ise ‹talya oldu¤u görülüyor. ‹talya ayn› zamanda bu mal grubunda ihracat›m›z›n en h›zl› artt›¤› ülke
konumunda. Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k
döneminde 1 milyon 377 bin
GÖSTERGELER
flaat ve madencilik makineleri
ihraç eden firmalar›n 2008 y›l›n›n ayn› zaman dilimine gelindi¤inde yüzde 92,2 oran›nda art›fl gösterdikleri ve 72
milyon 157 bin dolar seviyesini yakalad›klar› görülüyor.
‹nflaat ve madencilik makineleri ihracat›m›z›n 2008 y›l› ilk
sekiz ay›ndaki en büyük
üçüncü pazar›n›n ise ‹talya oldu¤u görülüyor. Bu ülkeye
2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 29 milyon 483 bin
dolarl›k inflaat ve madencilik
makineleri ihracat› söz konusu iken 2008 y›l›n›n OcakA¤ustos dönemine gelindi¤inde ise yüzde 62,6 art›flla 47
milyon 949 bin dolar ihracat
de¤eri yakalanm›fl durumda.
‹nflaat ve madencilik makine-
‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER AKS. VE PARÇ. TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹
‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
Miktar (Kg)
ALMANYA
16.418.033
RUSYA FED. 7.149.580
‹TALYA
15.104.830
‹NG‹LTERE 26.312.873
AZERBEYCAN 4.374.689
De¤er ($)
60.590.449
37.536.453
29.483.539
38.147.146
20.610.482
2008 YILI
$/kg
3,69
5,25
1,95
1,45
4,71
Miktar (Kg)
19.730.026
11.685.160
19.218.907
24.689.324
7.333.200
De¤er ($)
87.333.808
72.157.342
47.949.343
43.309.260
42.164.454
(%) DE⁄‹fi‹M
$/kg
4,43
6,18
2,49
1,75
5,75
Miktar De¤er
20,2 44,1
63,4 92,2
27,2 62,6
-6,2 13,5
67,6 104,6
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER
AKS. VE PARÇ. ‹HRACATI (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
153.497.140
DE⁄ER (dolar)
503.521.446
OCAK-TEMMUZ 2008
M‹KTAR (kg)
185.221.732
DE⁄ER (dolar)
734.199.312
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
20,7
DE⁄ER (dolar)
45,8
leri ihracat›n›n ülkelere göre
art›fl h›zlar› de¤erlendirildi¤inde ise Libya’n›n ön plana ç›kt›¤› görülüyor.
Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›n
ilk sekiz ay› ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda 2008’in ayn› dönemin de
yüzde 257,2 oran›nda yüksek
bir art›fl kaydedilmifl ve ihracat
29 milyon 718 bin dolar seviyesine ulafl›lm›fl.
‹MDER Genel Sekreteri
moment
82
Ülkemiz inflaat ve madencilik
makineleri, aksamlar› ve parçalar› ihracat› 2008 y›l› OcakA¤ustos döneminde de geliflimini sürdürüyor. Geçti¤imiz
y›l›n Ocak-A¤ustos döneminde
503 milyon 521 bin dolar olan
inflaat ve madencilikte kullan›lan makine ihracat›n›n 2008 y›l›n›n ayn› dönemine gelindi¤inde yüzde 45,8 oran›nda art›fl göstererek 734 milyon 199
bin dolar seviyesine ulaflt›¤›
görülüyor.
Bu mal grubundaki ihracat›m›z ülkeler baz›nda incelendi¤inde ise Almanya’n›n birinci
s›rada yer ald›¤› görülüyor.
Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›n
ilk sekiz ayl›k döneminde 60
milyon 590 bin dolarl›k inflaat
ve madencilik makineleri ihracat› gerçeklefltirilmiflken 2008
y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemine gelindi¤inde ise bu de¤erin
yüzde 44,1 oran›nda art›flla 87
milyon 333 bin dolara ulaflm›fl.
Almanya’n›n ard›ndan en fazla
inflaat ve madencilik makineleri ihracat› gerçeklefltirdi¤imiz
ülke ise Rusya Federasyonu.
Rusya Federasyonu’na 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 37 milyon 536 bin dolar in-
Faruk Aksoy
expo
‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K
MAK‹NELER‹
2008 y›l› bafl›nda leasingde
KDV'nin yüzde 1'den yüzde
18'e yükseltilmesi iç pazara
dönük sat›fllar›m›z› yaklafl›k
yüzde 40 daraltt›.
‹nflaat ve madencilik makineleri
sektöründe 2008 y›l›n›n OcakA¤ustos döneminde 734 milyon
dolar seviyesinde ihracat gerçeklefltirildi. Bu rakam bir önceki
senenin ayn› dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda de¤er baz›nda
yaklafl›k olarak yüzde 46 oran›nda bir büyümeye iflaret edi-
yor. Miktar baz›nda ise yüzde
20 oran›nda büyüme yaflanm›fl
olmas›n› imalatç›lar›m›z›n daha
yüksek teknolojide kaliteli ürünlere yöneldiklerini gösteren
olumlu bir geliflme olarak yorumluyorum. Evet, ihracat›m›z
art›yor ve bu iyi bir durum. Ancak sektöre biraz daha içeriden
bakt›¤›m›zda yaflanan geliflmelerin sektörü geriletti¤i de aç›k bir
gerçek. 2008 y›l› bafl›nda leasingde KDV'nin yüzde 1'den
yüzde 18'e yükseltilmesi iç pazara dönük sat›fllar›m›z› yaklafl›k
yüzde 40 daraltt›. Türkiye ekonomisinin yaklafl›k yüzde 2’sini
oluflturan sektörümüz için 2008
çok zor bir y›l olarak geçiyor. 15
bin 500 civar›nda kifliye istihdam sa¤layan sektörün eski h›z›n› yakalamas› için yetkililerin
h›zla ad›m atmas› gerekiyor.
KDV oran›nda yeni düzenlemeler getirilmesini talep ediyoruz.
Bütün bu zorluklar sebebiyle firmalar›m›z ihracat yoluyla kendilerini döndürüyorlar ve ülke
ekonomisine katk›da bulunuyorlar. Y›lsonuna kadar da büyümemizin devam edece¤ini düflünüyorum. Küresel kriz bizi etkileyebilir ama ihracatta y›lsonunda yine de önemli bir rakama
ulaflabilece¤imizi düflünüyorum
ama firmalar›m›z›n gelece¤i aç›s›ndan iç pazar›n mutlaka canland›r›lmas› gerekiyor.
KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME MAK‹NELER‹ AKS. VE PRÇ. TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹
‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
RUSYA FED.
‹RAN
ROMANYA
UKRAYNA
FAS
Miktar (Kg)
852.186
219.406
291.342
233.850
193.334
2008 YILI
De¤er ($) $/kg
8.765.103 10,29
2.516.084 11,47
3.853.263 13,23
2.332.281 9,97
1.500.266 7,76
Miktar (Kg)
859.842
428.351
263.759
277.747
227.587
De¤er ($)
8.688.944
7.943.993
3.733.457
2.512.218
2.347.481
(%) DE⁄‹fi‹M
$/kg
10,11
18,55
14,15
9,04
10,31
Miktar De¤er
0,9 -0,9
95,2 215,7
-9,5 -3,1
18,8 7,7
17,7 56,5
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME MAK‹NELER‹
AKS. VE PRÇ. ‹HRACATI (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
15.737.229
OCAK-TEMMUZ 2008
DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg)
46.872.661 6.398.885
DE⁄ER (dolar)
69.355.607
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
11,5
DE⁄ER (dolar)
48,0
Sektör ihracat›nda
kaydedilen de¤er baz›ndaki
yüzde 48 oran›ndaki art›fl›n
farkl› bir aç›klamas› var
bence.
Kauçuk, plastik ve lastik iflleme
makinelerinin üretiminde teknolojimiz yükseldikçe otomatik olarak fiyat›m›z da yükseliyor. Makinelerde kulland›¤›m›z komponentlerde tamamen Bat› standartlar›na birebir uyan ürünleri
onlar›n standartlar›na uygun
olarak üretiyoruz.
Kauçuk, plastik ve lastik iflleme
makinelerinde de¤er baz›nda
yüzde 48 oran›nda büyüme yakalam›fl olmam›z olumlu ve teknolojisi yüksek makineler üretti¤imizi gösteriyor.
Ama de¤er baz›nda yüzde 48,
miktar baz›nda yüzde 11 oran›nda büyüdü¤ümüzden bahse-
expo
diliyorsa bunun alt›nda baflka
fleyler de aramak gerekiyor. Bu
noktada, benim dikkatimi çeken bir husus var.
Sektör olarak Ortado¤u'ya ihracat yapt›¤›m›z dönemlerde o
bölgeye ürün satan kimi firmalar›m›z ço¤u zaman yar› fiyat›na fatura kesiyorlard›. Günümüzde de eski Do¤u Blo¤u
ülkelerine sektör ihracat›m›z
yo¤unlafl›yor. fiu anda pek ço¤u AB'ye dahil olan bu do¤u
blo¤u ülkelerindeki sanayiciler
AB'nin pek çok teflvik fonundan
yararlan›yorlar.
Yüzde 60'a varan bu fonlardan daha fazla yararlanmak
isteyen bu sanayiciler makine
al›mlar›nda faturalar›n daha
fazla yaz›lmas›n› talep ediyorlar. Tabii ki, sektörde ifltigal
eden
Bütün firmalar›m›z bu flekilde
çal›flm›yor ama böyle çal›flan
firmalar da ne yaz›k ki mevcut.
Bu flekilde çal›flan kimi firmalar›n varl›¤›ndan ötürü sektörde gerçekçi ihracat kay›t rakamlar›na ulaflmam›z da ço¤u
zaman mümkün olmuyor. Sektör ihracat›nda kaydedilen de¤er baz›ndaki yüzde 48 oran›ndaki art›fl›n bir aç›klamas›
da bu olabilir. Genel olarak
sektör ihracat›nda yakalam›fl
oldu¤umuz yükselifl ivmesi y›lbafl›na kadar bu flekilde devam
edebilir diye düflünüyorum.
Bu arada dünya çap›nda yaflanan ekonomik kriz bütün sektörleri olumsuz etkiliyor.
Ancak bu krizin ülke ekonomimizi çok fazla etkileyebilece¤ini
düflünmüyorum. Çünkü biz ülke olarak geçmiflte pek çok kriz
yaflam›fl oldu¤umuz için kriz
yönetiminde önemli deneyimler
kazand›k.
Ekonomimizin çok ciddi açmazlara girdi¤i dönemlerde bile imalat›m›z› ve ihracat›m›z›
sürekli devam ettirmifl olmam›z
itibar›yla bu krizden de fazla
etkilenmeden ç›kaca¤›m›z kanaatindeyim.
83
moment
h›z› de¤erlendirildi¤inde ise
‹ran’›n 2008 y›l› Ocak-A¤ustos
döneminde en baflar›l› pazar
geliflimi sergileyen ülke oldu¤u görülüyor. Söz konusu ülkeye bu dönem de yüzde 215,7
oran›nda de¤er baz›nda daha
fazla kauçuk, plastik ve lastik
iflleme makineleri ihracat› yap›lm›fl.
‹ran’›n ard›ndan ise bu mal
grubundaki en büyük art›fl
oran› ‹stanbul Deri Serbest
Bölgesi’nde yaflanm›fl. Geçti¤imiz y›l›n Ocak-A¤ustos döneminde 908 bin dolar olan
kauçuk, plastik ve lastik iflleme
makineleri ihracat› yüzde
113,1 oran›nda artarak 1 milyon 937 bin dolar olmufl.
Darka Makine Yönetim Kurulu Üyesi
Kauçuk, plastik ve lastik iflleme makineleri ihracat›m›z
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde geçti¤imiz y›l›n ayn›
dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
yaklafl›k yüzde 50 oran›nda bir
art›fl göstermifl durumda. 2007
y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döneminde 46 milyon 872 bin dolar
olan Kauçuk, plastik ve lastik
iflleme makineleri ihracat›m›z
2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dönemine gelindi¤inde yüzde 48
oran›nda bir de¤er art›fl›
göstererek 69 milyon 355 bin
dolar seviyesini yakalam›fl.
Bu mal grubunda 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos döneminde en
fazla ihracat gerçeklefltirdi¤imiz ülke ise Rusya Federasyonu olmufl. Söz konusu ülkeye
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 8 milyon 688 bin dolarl›k ihracat gerçeklefltirilmifl
durumda. Kauçuk, plastik ve
lastik iflleme makineleri ihracat›m›z›n 2008 y›l›n›n OcakA¤ustos dönemi için en fazla
ihracat gerçeklefltirdi¤i ikinci
ülke ise ‹ran olmufl.
‹ran’a 2007 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döneminde Türkiye’den 2
milyon 516 bin dolarl›k kauçuk, plastik ve lastik iflleme
makineleri ihracat› yap›l›rken
2008 y›l›n›n ayn› dönemine gelindi¤inde ise yüzde 215,7 oran›nda yükselifl yaflanarak 7
milyon 943 bin dolar de¤eri
kaydedilmifl.
Kauçuk, plastik ve lastik iflleme makineleri ihracat›m›z›n
üçüncü en büyük pazar› ise
Romanya olmufl. Bu ülkeye
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 3 milyon 733 bin dolar de¤erinde kauçuk, plastik
ve lastik iflleme makineleri ihracat› yap›lm›fl.
Bu mal grubunun ihracat art›fl
Merih Eskin
KAUÇUK, PLAST‹K VE
LAST‹K ‹fiLEME
MAK‹NELER‹
GÖSTERGELER
expo
POMPA VE
KOMPRESÖRLER
moment
84
Türkiye pompa ve kompresör
ihracat› büyümeye devam ediyor. Tüm ‹hracatç› Birlikleri
Kay›tlar› üzerinden 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos dönemi pompa
ve kompresör ihracat›m›z incelendi¤inde, 2007 y›l›n›n ayn›
dönemine göre ihracat›m›z›n
de¤er baz›nda yüzde 22 oran›nda bir art›fl göstererek 422
milyon 134 bin dolar seviyesinde gerçekleflti¤i görülüyor.
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde pompa ve kompresör
ihracat›m›z›n bir önceki senenin ayn› dönemine göre miktar
baz›nda da yüzde 9,1 oran›nda
art›fl yaflad›¤› görülüyor. Rakamlar, firmalar›m›z›n düflük
kalite ve teknolojide ürünlerden yüksek kalite ve teknoloji
bar›nd›ran art› de¤eri yüksek
ürünlerin imalat›na yöneldiklerini gösteriyor ki bu da Türk
pompa ve kompresör sektörünün geliflmifl ülkelerde kalite
alan›nda da rekabet edebilece¤ine iflaret eden olumlu bir geliflme olarak öne ç›k›yor.
Pompa ve kompresör ihracat›m›z› ülkeler üzerinden de¤erlendirdi¤imizde bu y›l›n ilk sekiz ayl›k diliminde en fazla ihracat› Almanya’ya gerçeklefltir-
di¤imiz görülüyor. Bu ülkeye
ihracat›m›z y›l›n ilk sekiz ayl›k
diliminde 88 milyon 82 bin dolar olarak gerçekleflmifl ve 86
milyon 922 bin dolar olan geçen y›l›n ayn› dönemindeki ihracat rakam›n› yüzde 1,3 oran›nda geride b›rakm›fl durumda. Sektör ihracat›nda Almanya’y› 33 milyon 76 bin dolarl›k
rakam ve bir önceki senenin
ayn› dönemine göre de¤er baz›nda yüzde 51,3 oran›nda büyüme ile son süreçte makineleflmeye ciddi yat›r›mlar yapan
Rusya Federasyonu takip ediyor. ‹hracat›m›zda üçüncü s›rada ise yüzde 55,2 oran›nda büyüme ve 26 milyon 207 bin dolarl›k tutar ile ‹talya yer al›yor.
‹talya’y› s›ras›yla Romanya,
Amerika Birleflik Devletleri, ‹ngiltere, Belçika, Fransa, Irak ve
Azerbaycan takip ediyor. Pompa ve kompresör ihracat›m›z›n
ilk on s›ras›nda yer alan bu ülkeler firmalar›m›z›n a¤›rl›kl›
olarak Avrupa pazar›na yönelmifl oldu¤unu gösteriyor.
2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde pompa ve kompresör
ihracat›m›zda ilk on s›rada yer
alan ülkeler aras›nda ihracat›m›z›n bir önceki senenin ayn›
dönemine göre de¤er baz›nda
en çok art›fl gösterdi¤i ülke
yüzde 62,6 oran›nda büyüme
ile Fransa oluyor. Bu alanda
Fransa’y› yüzde 55,8 oran›nda
büyüme ile Azerbaycan, yüzde
POMPA VE KOMPRESÖR TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
ALMANYA
RUSYA FED.
‹TALYA
ROMANYA
ABD
2007 YILI
Miktar (Kg)
8,611,997
2,815,474
2,370,871
4,260,509
3,325,747
2008 YILI
De¤er ($) $/kg
86,922,205 10.09
21,865,020 7.77
16,885,895 7.12
20,047,725 4.71
19,207,363 5.78
Miktar (Kg)
9,823,137
3,621,322
3,179,973
3,738,445
3,018,835
De¤er ($)
88,082,192
33,076,446
26,207,859
25,339,227
22,189,941
(%) DE⁄‹fi‹M
$/kg
8.97
9.13
8.24
6.78
7.35
Miktar De¤er
14.1 1.3
28.6 51.3
34.1 55.2
-12.3 26.4
-9.2 15.5
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE POMPA VE KOMPRESÖR ‹HRACATI
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
45,465,915
DE⁄ER (dolar)
345,918,603
OCAK-TEMMUZ 2008
M‹KTAR (kg)
49,584,248
DE⁄ER (dolar)
422,134,329
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
9.1
DE⁄ER (dolar)
22.0
55,2 oran›nda büyüme ile ‹talya
ve yüzde 51,3 oran›nda büyüme ile Rusya Federasyonu takip ediyor.
Pompa ve kompresör ihracat›m›zda ilk on s›rada yer alan ülkeler aras›nda de¤er baz›nda
düflüfl yaflanan tek ülke ise
2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemine göre ihracat›m›z›n yüzde 20,4 oran›nda azald›¤› Irak
oluyor. Bu düflüflün yaflanmas›nda Irak’ta yaflanan ekonomik ve siyasi belirsizliklerin ve
Türkiye’den Irak’a karayolu geçifllerinde yaflanan aksakl›klar›n etkili oldu¤u düflünülüyor.
2008 y›l›n›n ilk sekiz ay›ndaki
pompa ve kompresör ihracat›m›za bakt›¤›m›zda ilk on s›ra
içinde yer alan ülkeler aras›nda
bir önceki senenin ayn› dönemine göre, miktar baz›nda en
büyük art›fl›n yüzde 51,9’luk
oranla Fransa’ya yapt›¤›m›z ihracatta yafland›¤› görülüyor.
Bu ülkeyi, miktar baz›nda yüzde 34,1 oran›nda art›fl ile ‹talya,
yüzde 28,6 oran›nda art›fl ile
Rusya Federasyonu ve yüzde
19 oran›nda art›fl ile ‹ngiltere
takip ediyor. Pompa ve kompresör ihracat›m›zda ilk on s›ra
içinde yer alan ülkeler aras›nda
miktar baz›nda en fazla düflüfl
yaflanan ülke yüzde 23,6 oran›nda düflüfl ile Azerbaycan
oluyor. Miktar baz›ndaki düflüflte Azerbaycan’› yüzde 16
oran›nda düflüflle Irak, yüzde
12,3 oran›nda düflüflle Romanya, yüzde 9,2 oran›nda düflüflle
Amerika Birleflik Devletleri ve
yüzde 3,1 oran›nda düflüflle
Belçika takip ediyor. 2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k diliminde
gerçekleflen pompa ve kompresör ihracat›m›za genel olarak bakt›¤›m›zda ilk s›rada yer
alan Almanya’ya ihracat art›fl
oran›m›z›n yüzde 1,3 gibi düflük bir oranda kald›¤›n› ve
Rusya Federasyonu, Azerbaycan gibi sanayi altyap›s›n› yenilemek için makine al›mlar›na
yönelen ülkelere dönük ihracat
art›fl oran›m›z›n çok ciddi boyutta oldu¤unu söyleyebiliriz.
‹hracatç›lar›m›z›n bu pazarlara
yönelmeleri durumunda ihracat rakamlar›m›z›n daha da yukar›lara ç›kaca¤› görülüyor.
Erkan Küçükhelva
Sembol Rulman Yönetim Kurulu Üyesi
Ülkemizdeki rulman
pazar›ndaki ürünlerin yüzde
95’nin ithal ürünler oldu¤u
göz önüne al›nd›¤›nda bir
önceki seneye göre yaflanan
ihracat art›fl› çok önemli.
2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k diliminde rulman ihracat›m›z 67
milyon dolar olarak gerçekleflti
ve de¤er baz›nda bir önceki seneye göre yüzde 28 oran›nda bir
büyüme gerçekleflti.
Rulman imalat›n›n ülkemizde
RULMANLAR TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
Miktar (Kg)
ALMANYA
904.596
FRANSA
461.114
‹NG‹LTERE
1.826.310
‹TALYA
483.476
AVUSTURYA
295.637
De¤er ($) $/kg
8.608.345 9,52
6.247.956 13,55
8.536.860 4,67
5.342.151 11,05
4.022.858 13,61
2008 YILI
Miktar (Kg)
1.018.466
683.805
1.339.437
548.961
317.635
De¤er ($)
13.225.950
10.173.116
7.701.782
6.557.977
4.788.533
(%) DE⁄‹fi‹M
$/kg
12,99
14,88
5,75
11,95
15,08
Miktar De¤er
12,6 53,6
48,3 62,8
-26,7 -9,8
13,5 22,8
7,4 19,0
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE RULMANLAR ‹HRACATI
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
6.232.233
DE⁄ER (dolar)
52.301.313
OCAK-TEMMUZ 2008
M‹KTAR (kg)
6.901.504
DE⁄ER (dolar)
67.120.983
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
10,7
DE⁄ER (dolar)
28,3
li. Enerji tüketiminde uygun
koflullar sa¤lanmal›. Bu bafll›klarda gerekli ad›mlar at›labildi¤i takdirde ülkemizde de rulman imalat› yayg›nlaflt›r›labilir.
fiahsen kendi öz kaynaklar›yla
bu sektörde imalat yapmaya
çal›fl›p yeterli destek alamamas›ndan ötürü iflletmesini kapatmak durumunda kalan insanlar tan›d›m.
Bu giriflimci arkadafllar›m›z bu
ülkede rulman imalat› yapmak
ve istihdam yaratmak için kendi birikimlerinden oldular.
Bu anlamda ülke ekonomisine
katk› koymak noktas›ndan harekete geçen giriflimciler adeta
cezaland›r›l›yorlar diyebiliriz.
Bütün bu gerçeklik üzerinden
sektörün içinde oldu¤u durumu toparlayacak olursak üretimi mevcut koflullarda neredeyse yap›lamayan bir sektörde ihracat rakamlar›n›n yükseliyor
olmas› bence önemli bir geliflmedir. ‹lerleyen süreçte sanayicilerimizi imalata yönlendirebilecek teflvikler hayata geçirilirse rulman sektöründe ithal
girdilerin afla¤› çekilmesi ve ihracatta yaratt›¤›m›z katma de¤erin ülke s›n›rlar› içinde kalmas› hayal de¤ildir.
expo
Ülkemiz rulmanlar ihracat›n›n
2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döneminde geçti¤imiz y›l›n ayn›
dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
yüzde 28,3 oran›nda art›fl yakalad›¤› görülüyor. 2007 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos döneminde 52
milyon 301 bin dolar olan rulman ihracat›m›z 2008 y›l›n›n
ayn› dönemine gelindi¤inde 67
milyon 120 bin dolar olmufl.
Rulmanlar ihracat›m›z ülkeler
baz›nda incelendi¤inde ise en
fazla ihracat gerçeklefltirdi¤imiz ülkenin Almanya oldu¤u
görülüyor. Almanya’ya 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde
8 milyon 608 bin dolar de¤erinde rulman ihracat› yap›lm›flken 2008 y›l›n›n ayn› dönemine
gelindi¤inde ise bu de¤erin
yüzde 53,6 oran›nda art›fl kaydederek 13 milyon 225 bin dolar oldu¤u görülüyor. 2008 y›l›
Ocak-A¤ustos döneminde en
fazla rulman ihracat› gerçeklefltirdi¤imiz ikinci ülke ise Fransa. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n ilk
sekiz ayl›k döneminde 6 milyon
247 bin dolarl›k rulman ihracat› söz konusu iken 2008 y›l›n›n
ayn› dönemine gelindi¤inde
ise yüzde 62,8 oran›nda de¤er
art›fl› yaflanarak 10 milyon 173
neredeyse hiç yap›lmad›¤› göz
önüne al›n›rsa yakalanm›fl olan
mevcut büyüme oran›ndan daha fazlas›n› beklememiz de aç›kças› gerçekçi olmazd›. Ülkemizdeki rulman pazar›ndaki ürünlerin yüzde 95'inin ithal ürünler
oldu¤u göz önüne al›nd›¤›nda
bir önceki seneye göre yaflanan
bu ihracat art›fl›n›n çok önemli
oldu¤unu düflünüyorum. Ülkemizde rulman imalat›n›n hayata geçirilememesinin en önemli
sebebi yeterli deste¤in olmay›fl›.
Gördü¤üm kadar›yla yat›r›mc›lara ülke yönetimi taraf›ndan
gerekli destek sa¤lanm›yor. Bir
anlamda sanayicinin böylesi bir
yat›r›m yap›p, bir ürünü ortaya
ç›kar›p, kendi imkanlar› dahilinde pek çok insan› istihdam etmesi neredeyse devlet gözünde
itibar görmüyor. Böylesi bir destekten yoksun kald›¤› içindir ki
firmalar›m›z ithalata yönelmeyi
tercih ediyorlar.
Tabii ki giriflimcilerimizin bu yönelimi de bir zorunlulu¤un ürünü. Takdir edersiniz ki rulman
üretimi k›s›tl› bir finans gücüyle
hayata geçirilemez. Bu üretimin
hayata geçirilebilmesi için öncelikle sanayicilerimize vergi indirimleri sa¤lanmal› ve üretim yapabilecekleri mekân tesis edilme-
85
moment
RULMANLAR
bin dolar seviyesine ulafl›ld›¤›
görülüyor. Rulman ihracat›m›zdaki 2008 y›l› Ocak-A¤ustos
dönemi için en büyük üçüncü
pazar ise ‹ngiltere olmufl. Söz
konusu ülkeye 2007 y›l› OcakA¤ustos döneminde 8 milyon
536 bin dolar rulman ihraç
edilmiflken 2008 y›l› OcakA¤ustos döneminde ise 7 milyon 701 milyon dolarl›k ihracat
yap›lm›fl.
Rulman ihracat art›fl›n›n en
h›zl› oldu¤u ülkenin ise 2008
y›l› Ocak-A¤ustos dönemi için
Polonya’da oldu¤u görülüyor.
Polonya’ya 2007 y›l›n›n ilk sekiz
ay›nda 1 milyon 50 bin dolarl›k
rulman ihracat› yap›lm›flken
2008 y›l›n›n efl döneminde yüzde 107,1 oran›nda art›flla 2 milyon 175 bin dolar kaydedilmifl.
GÖSTERGELER
miz ikinci ülke ise Etiyopya olmufl. Söz konusu ülkeye 2007
y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 625 bin dolarl›k tekstil ve
konfeksiyon makineleri ihracat›
söz konusu iken 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos dönemine gelindi¤inde ise rekor bir art›fl yaflanarak 16 milyon 256 bin dolar
de¤eri yakalanm›fl. Tekstil ve
konfeksiyon makinelerinin
2008’in ilk sekiz ayl›k dönemi
için en büyük üçüncü pazar›n›n ise Bangladefl oldu¤u görülüyor. Bangladefl’e 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde
10 milyon 880 bin dolarl›k tekstil ve konfeksiyon makineleri
ihracat› söz konusu iken
2008’in efl dönemine gelindi¤inde yüzde 27,3 art›flla 13 milyon 856 bin dolar de¤eri kaydedilmifl.
TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
MISIR
ET‹YOPYA
BANGLADEfi
HINDISTAN
‹RAN
Miktar (Kg)
2.093.094
26.261
1.389.585
3.865.894
1.451.005
De¤er ($) $/kg
12.485.800 5,97
625.132 23,80
10.880.714 7,83
13.721.187 3,55
8.317.344 5,73
Miktar (Kg)
3.248.227
1.119.932
1.990.814
1.607.314
1.371.646
2008 YILI
(%) DE⁄‹fi‹M
De¤er ($) $/kg
19.780.676 6,09
16.256.495 14,52
13.856.447 6,96
9.969.224 6,20
9.543.465 6,96
Miktar De¤er
55,2 58,4
43,3 27,3
-58,4 -27,3
-5,5 14,7
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹ ‹HRACATI
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
25.432.031
DE⁄ER (dolar)
148.930.083
OCAK-TEMMUZ 2008
M‹KTAR (kg)
26.620.029
DE⁄ER (dolar)
188.828.454
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
4,7
DE⁄ER (dolar)
26,8
Tekstil ve konfeksiyon makineleri 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dönemi ihracat›m›zdaki en dikkat
çekici geliflme ise Çin Halk
Cumhuriyetine olan ihracat›m›z›n yüzde 290 oran›nda art›fl
göstermesi. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n ilk 8 ayl›k sürecinde 2 milyon 328 bin dolarl›k tekstil ve
konfeksiyon makineleri ihracat›
gerçeklefltirilmiflken 2008 y›l›n›n ilk 8 ay›na gelindi¤inde ise
9 milyon 92 bin dolarl›k ihracat
yap›lm›fl.
TEMSAD Baflkan›
moment
86
Dünya makine ticaretinde
önemli bir paya sahip olan
tekstil ve konfeksiyon makinelerinde Türkiye’nin ihracat›nda
2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döneminde geliflimin sürdü¤ü
gözlemleniyor. Türkiye geneli
ihracat kay›t rakamlar› incelendi¤inde 2007 y›l›n›n OcakA¤ustos döneminde 148 milyon 930 bin dolar olan tekstil
ve konfeksiyon makineleri ihracat›m›z›n 2008 y›l›n›n ayn›
dönemine gelindi¤inde yüzde
26,8 oran›nda art›fl göstererek
188 milyon 828 bin dolar seviyesinin yakaland›¤› görülüyor.
Tekstil ve konfeksiyon makineleri ihracat›m›z ülkeler baz›nda
incelendi¤inde ise M›s›r en fazla ihracat gerçeklefltirdi¤imiz
ülke konumunda. M›s›r’a 2007
y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde Türkiye’den 12 milyon 485
bin dolarl›k tekstil ve konfeksiyon makineleri ihracat› yap›lm›flken bu de¤erin 2008 y›l›n›n
efl dönemine gelindi¤inde yüzde 58,4 oran›nda art›flla 19 milyon 780 bin dolara ulaflt›¤› kaydedilmifl. Tekstil ve konfeksiyon makinelerinde 2008 y›l›
Ocak-A¤ustos dönemi için en
fazla ihracat gerçeklefltirdi¤i-
Adil Nalbant
expo
TEKST‹L VE
KONFEKS‹YON
MAK‹NELER‹
Çin, Pakistan ve Hindistan gibi
hedef pazarlar›m›z ciddi ölçüde global krizden etkilendikleri
için çal›flmalar›m›zda s›k›nt›
yafl›yoruz.
Bu y›l›n ilk sekiz ayl›k diliminde
yakalam›fl oldu¤umuz yaklafl›k
190 milyon dolar tutar›ndaki ihracat rakam› iyi bir rakam olarak gözüküyor. Ancak bu rakam› de¤erlendirirken geçen seneyi
çok kötü geçirdi¤imizi de unut-
mamal›y›z. Bu seneki görece iyileflmeyi Münih Fuar›’n›n bir
uzant›s› olarak de¤erlendirebiliriz. Global kriz bütün dünyay›
etkileyen bir faktör olarak bizi
zorluyor. ‹hracat yapt›¤›m›z ülkelerde de kriz yaflan›yor. Bu
flartlar alt›nda sektörde yaflanan
büyümeyi küçümsemek olanaks›z. Çin, Pakistan ve Hindistan
gibi hedef pazarlar›m›z ciddi ölçüde krizden etkilendikleri için
çal›flmalar›m›zda s›k›nt› yafl›yoruz. Bizim için Temmuz ve
A¤ustos aylar› çok zor geçti. fiu
anda yakalanan büyümeyi y›lsonuna kadar muhafaza edebilirsek sektör için çok olumlu olur
diye düflünüyorum. Y›lsonuna
kadar 300 milyon dolar› yakalarsak baflar›l› oluruz diye düflünüyorum.
Bizim sektörümüzdeki yerli tekstilciler de iç tart›flmalar›ndan
ötürü baflar›l› olam›yorlar. Bu
da biz makinecileri de tabii ki
etkiliyor. ‹ç pazarda daha baflar›l› olmam›z ve daralmay› aflmam›z gerekiyor. Zaten ülkemizde
tekstil sektörü de ciddi bir kriz
yafl›yor. Pek çok boya ve tekstil
atölyesi kapand›. Makinecilerimiz de en çok bu makineleri
ürettiklerinden ayr›ca s›k›nt› yafl›yorlar. Sektörümüze finans
destekleri de art›r›lmal›. Hermes
tipi kredilerden yararlanmam›z
gerekiyor. Böyle bir uygulaman›n hayata geçirilmesi gerekiyor.
yon 440 bin dolar tutar›nda ihracatla ve bir önceki senenin
ayn› dönemine göre de¤er baz›nda yüzde 12,4 oran›nda art›flla Amerika Birleflik Devletleri takip ediyor. Yük kald›rma,
tafl›ma ve istifleme makineleri
ihracat›m›zda Amerika Birleflik
Devletleri’nin ard›ndan 5 milyon 908 bin dolar tutar›nda ihracatla ve de¤er baz›nda yüzde
9,8 oran›nda büyüme ile Çin
Halk Cumhuriyeti geliyor. Bu
ürün grubunun ihracat›nda
YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)
ÜLKE
2007 YILI
Miktar (Kg)
RUSYA FED.
972,305
ABD
1,840,233
Ç‹N HALK CUM. 452,592
ROMANYA
795,619
AZERBEYCAN
761,283
De¤er ($) $/kg
5,988,524 6.16
8,397,302 4.56
5,378,774 11.88
3,594,606 4.52
2,915,083 3.83
Miktar (Kg)
1,899,241
2,024,546
417,793
1,006,470
906,503
2008 YILI
(%) DE⁄‹fi‹M
De¤er ($) $/kg
12,325,883 6.49
9,440,273 4.66
5,908,357 14.14
5,703,411 5.67
5,552,104 6.12
Miktar De¤er
95.3 105.8
10.0 12.4
-7.7 9.8
26.5 58.7
19.1 90.5
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ ‹HRACATI
(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)
OCAK-TEMMUZ 2007
M‹KTAR (kg)
19,530,996
DE⁄ER (dolar)
95,057,119
OCAK-TEMMUZ 2008
M‹KTAR (kg)
21,787,751
DE⁄ER (dolar)
114,596,031
DE⁄‹fi‹M (%)
M‹KTAR (kg)
11.6
DE⁄ER (dolar)
20.6
Çin Halk Cumhuriyeti’ni s›ras›yla Romanya, Azerbaycan,
M›s›r, Cezayir, Kazakistan Bulgaristan ve Suudi Arabistan takip ediyor. ‹hracat›m›z›n ilk on
s›ras›ndaki ülkeler incelendi¤inde a¤›rl›kl› olarak sanayi
altyap›s›n› yenileyen ve makine
sektöründe ithalata yönelen ülkelere yöneldi¤imiz dikkat çekiyor. 2008 senesinin ilk sekiz
ayl›k diliminde yük kald›rma,
tafl›ma ve istifleme ihracat›m›z›
de¤er baz›nda de¤erlendirdi¤imiz zaman ilk on s›ra aras›ndaki ülkeler aras›nda bir önceki
senenin ayn› dönemine göre
ihracat›m›z›n büyüme oran›nda
ilk s›rada yüzde 229,6 oran›nda
büyüme ile M›s›r’›n yer ald›¤›n›
görüyoruz. Bu alanda M›s›r’›
de¤er baz›nda yüzde 123,4 oran›nda büyüme ile Bulgaristan
takip ediyor. Üçüncü s›rada ise
yüzde de¤er baz›nda 105,8 oran›nda büyüme ile Rusya Federasyonu yer al›yor. Bu sektörde, ihracat›m›zda gerileme yaflanan ilk on s›ra içindeki ülkeler ise, geçen y›l›n ayn› döne-
mine göre ihracat›m›z›n yüzde
1,3 oran›nda geriledi¤i Cezayir
ve yüzde 39,7 oran›nda geriledi¤i Kazakistan olarak kaydediliyor. 2008 y›l›n›n ilk sekiz
ay›ndaki yük kald›rma, tafl›ma
ve istifleme ihracat›m›za bakt›¤›m›zda ilk on s›ra içinde yer
alan ülkeler aras›nda bir önceki
senenin ayn› dönemine göre,
miktar baz›nda en büyük art›fl›n yüzde 582’lik oranla komflumuz Bulgaristan’a yapt›¤›m›z
ihracatta yafland›¤› görülüyor.
Bu ülkeyi, miktar baz›nda yüzde 95 oran›nda büyüme ile
Rusya Federasyonu ve yüzde
68 oran›nda büyüme ile Cezayir takip ediyor.
Yük kald›rma, tafl›ma ve istifleme makineleri ihracat›m›zda ilk
on s›ra içinde yer alan ülkeler
aras›nda miktar baz›nda en fazla düflüfl yaflanan ülke yüzde
52,4 oran›nda düflüflle Kazakistan olurken, bu ülkeyi yüzde
32,2 oran›nda düflüflle Suudi
Arabistan ve yüzde 7,7 oran›nda düflüflle Çin Halk Cumhuriyeti takip ediyor.
87
moment
Ülkemiz yük kald›rma, tafl›ma
ve istifleme makineleri sektörü
ihracatta baflar›l› bir y›l geçiriyor. Tüm ‹hracatç› Birlikleri
Kay›tlar› üzerinden 2008 y›l›n›n
Ocak-A¤ustos dönemi yük kald›rma, tafl›ma ve istifleme makineleri ihracat›m›z incelendi¤inde, ihracat›m›z›n 2007 y›l›n›n ayn› dönemine göre de¤er
baz›nda yüzde 20,6 artarak 114
milyon 596 bin dolar olarak
gerçekleflti¤i görülüyor.
Ayn› dönemde yük kald›rma,
tafl›ma ve istifleme makineleri
ihracat›m›z›n miktar baz›nda
da yüzde 11,6 oran›nda artt›¤›
kaydediliyor. Yük kald›rma, tafl›ma ve istifleme makineleri ihracat›m›z› ülkeler üzerinden
de¤erlendirdi¤imiz zaman 2008
y›l›n›n ilk sekiz ayl›k diliminde
Rusya Federasyonu’nun ihracat›m›z›n ilk s›ras›nda oldu¤unu görüyoruz. Rusya Federasyonu’na yük kald›rma, tafl›ma
ve istifleme makineleri ihracat›m›z bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre de¤er baz›nda
yüzde 105,8 oran›nda artarak
12 milyon 325 bin dolar olarak
gerçekleflmifl durumda. Bu
ürün grubunun ihracat›nda
Rusya Federasyonu’nu 9 mil-
expo
YÜK KALDIRMA, TAfiIMA
VE ‹ST‹FLEME
MAK‹NELER‹
‹HRACAT RAKAMLARI
OA‹B ‹fiT‹GAL ALANINA G‹REN MAK‹NE ‹HR. BRL. ÜLKE DA⁄ILIMI
expo
ÜLKE ADI
moment
88
ALMANYA
RUSYA FEDERASYONU
B‹R.DEVLETLER(ABD)
BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE
‹TALYA
FRANSA
‹RAN (‹SLAM CUM.)
ROMANYA
AZERBAYCAN-NAHCIVAN
IRAK
BULGAR‹STAN
UKRAYNA
‹SPANYA
HOLLANDA
MISIR
L‹BYA
‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE
YUNAN‹STAN
SUUDI ARABISTAN
BELÇ‹KA
GÜRC‹STAN
KAZAK‹STAN
FAS
POLONYA
CEZAY‹R
SURIYE ARAP CUM.(SUR
BIRLESIK ARAP EMIRLI
AVUSTURYA
EGE SERBEST BÖLGE
BURSA SERBEST BÖLG.
ÖZBEK‹STAN
ISRAIL
NIJERYA
TÜRKMEN‹STAN
Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹
BREZILYA
K.KIBRIS TÜRK CUMH.
HINDISTAN
TUNUS
ÇEK CUMHUR‹YET‹
SIRB‹STAN
GUNEY AFRIKA CUMHUR‹
MACAR‹STAN
URDUN
SUDAN
‹SVEÇ
ET‹YOPYA
KOLOMBIYA
AVUSTRALYA
DAN‹MARKA
MEKS‹KA
KOCAEL‹ SERBEST BLG.
01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2007
De¤er ($)
01 OCAK - 30 A⁄USTOS 2008
De¤er ($)
De¤iflim %
363,742,702.93
216,127,358.73
199,185,016.21
227,921,800.41
137,267,991.78
135,000,589.04
96,686,207.17
134,163,037.87
78,851,105.51
105,015,224.41
85,807,618.02
65,662,951.46
88,366,137.10
41,536,303.43
51,063,031.51
30,484,403.16
25,968,099.61
57,670,279.39
54,413,762.22
53,129,553.55
40,360,327.83
107,158,370.03
47,570,858.39
33,916,306.16
40,325,387.66
50,339,930.07
41,091,801.48
36,754,269.28
55,215,421.01
47,761,839.03
26,097,317.66
37,952,571.10
5,085,311.74
30,530,365.31
23,993,219.33
10,700,667.08
30,443,076.79
21,382,609.56
19,235,686.49
16,614,283.65
21,711,105.68
22,269,084.08
19,167,243.39
26,196,747.05
25,345,279.29
16,759,544.29
3,382,321.25
4,274,485.76
14,156,676.79
16,206,382.93
11,823,488.10
19,823,731.48
459,572,349.80
319,764,452.69
283,663,619.01
238,183,980.00
212,255,618.16
192,153,907.02
164,109,132.73
160,575,688.39
134,828,799.56
115,000,591.85
114,277,460.06
104,859,353.02
91,884,383.32
88,775,183.08
87,788,091.05
84,441,175.48
82,408,564.48
81,470,843.09
80,753,393.73
76,628,744.74
75,782,185.67
72,189,442.50
69,137,368.71
67,017,201.56
65,313,062.24
63,085,929.58
60,401,642.39
59,572,416.85
59,071,123.37
50,040,285.47
48,590,691.69
44,181,112.88
39,863,295.06
38,468,686.03
35,978,609.21
32,934,030.84
32,810,049.78
30,044,161.90
28,119,304.52
27,013,333.14
26,540,512.47
25,965,220.08
25,330,428.11
25,173,604.20
23,840,397.34
21,132,532.41
20,885,679.67
20,617,358.03
19,843,487.97
17,883,703.34
17,137,590.40
16,944,947.46
26.35
47.95
42.41
4.50
54.63
42.34
69.73
19.69
70.99
9.51
33.18
59.69
3.98
113.73
71.92
177.00
217.35
41.27
48.41
44.23
87.76
-32.63
45.34
97.60
61.97
25.32
46.99
62.08
6.98
4.77
86.19
16.41
683.89
26.00
49.95
207.78
7.78
40.51
46.18
62.59
22.24
16.60
32.15
-3.91
-5.94
26.09
517.50
382.34
40.17
10.35
44.95
-14.52
ALMANYA
RUSYA FEDERASYONU
B‹R.DEVLETLER(ABD)
BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE
‹TALYA
FRANSA
‹RAN (‹SLAM CUM.)
ROMANYA
AZERBAYCAN-NAHCIVAN
IRAK
BULGAR‹STAN
UKRAYNA
‹SPANYA
HOLLANDA
MISIR
L‹BYA
‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE
YUNAN‹STAN
SUUDI ARABISTAN
BELÇ‹KA
GÜRC‹STAN
KAZAK‹STAN
FAS
POLONYA
CEZAY‹R
SURIYE ARAP CUM.(SUR
BIRLESIK ARAP EMIRLI
AVUSTURYA
EGE SERBEST BÖLGE
BURSA SERBEST BÖLG.
ÖZBEK‹STAN
ISRAIL
NIJERYA
TÜRKMEN‹STAN
Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹
BREZILYA
K.KIBRIS TÜRK CUMH.
HINDISTAN
TUNUS
ÇEK CUMHUR‹YET‹
SIRB‹STAN
GUNEY AFRIKA CUMHUR‹
MACAR‹STAN
URDUN
SUDAN
‹SVEÇ
ET‹YOPYA
KOLOMBIYA
AVUSTRALYA
DAN‹MARKA
MEKS‹KA
KOCAEL‹ SERBEST BLG.
TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE
01 OCAK-31 A⁄USTOS 2007
7,612,893,502.49
3,020,288,612.41
2,645,461,044.24
5,319,338,963.41
4,675,415,130.49
3,703,790,353.91
782,912,172.59
2,341,533,182.73
625,585,949.56
1,800,623,315.05
1,317,606,042.07
841,607,778.38
3,105,060,991.76
1,908,700,741.10
579,622,189.89
363,141,859.42
231,346,216.77
1,440,531,720.91
942,226,257.26
1,119,580,730.08
378,443,508.77
753,028,691.95
479,073,731.66
916,007,798.33
829,233,688.65
545,191,035.19
1,780,763,575.58
504,707,770.43
280,959,371.10
204,982,843.29
141,006,936.39
1,076,382,414.53
75,803,766.09
217,346,425.95
653,396,324.03
102,322,679.53
588,535,499.38
224,172,264.27
317,764,862.43
342,450,459.68
297,473,666.85
493,555,011.54
484,002,863.05
279,582,632.95
124,769,900.42
540,505,879.95
85,804,578.61
48,436,603.39
181,450,392.09
632,251,810.31
127,456,085.39
76,451,489.83
TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE
01 OCAK-31 A⁄USTOS 2008
9,143,926,961.91
4,693,729,895.36
2,656,612,856.27
5,656,983,155.22
5,764,098,630.14
4,813,685,338.11
1,328,186,993.53
2,966,624,190.56
1,110,199,656.16
2,289,413,474.70
1,537,591,552.94
1,560,197,887.05
3,081,074,566.94
2,293,003,039.09
889,920,531.22
735,651,344.65
267,323,443.54
1,768,483,390.83
1,604,590,077.68
1,452,372,810.01
641,841,172.18
632,610,128.28
768,716,329.61
1,170,311,625.83
1,025,242,858.88
730,852,939.02
5,706,301,188.16
697,486,730.56
299,380,871.35
233,657,403.80
230,371,861.60
1,394,274,491.57
164,536,515.42
402,119,806.14
1,045,179,486.76
218,270,109.78
782,100,333.11
354,559,424.40
526,905,539.60
500,876,857.65
328,259,481.69
554,372,257.92
495,131,186.38
317,999,608.46
168,071,689.63
638,490,291.79
133,050,709.74
56,531,531.98
247,149,701.38
698,631,718.92
111,168,009.70
75,297,510.50
TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK. TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK.
01 OCAK-31 A⁄USTOS 2007 01 OCAK-31 A⁄USTOS 2008
363,742,702.93
216,127,358.73
199,185,016.21
227,921,800.41
137,267,991.78
135,000,589.04
96,686,207.17
134,163,037.87
78,851,105.51
105,015,224.41
85,807,618.02
65,662,951.46
88,366,137.10
41,536,303.43
51,063,031.51
30,484,403.16
25,968,099.61
57,670,279.39
54,413,762.22
53,129,553.55
40,360,327.83
107,158,370.03
47,570,858.39
33,916,306.16
40,325,387.66
50,339,930.07
41,091,801.48
36,754,269.28
55,215,421.01
47,761,839.03
26,097,317.66
37,952,571.10
5,085,311.74
30,530,365.31
23,993,219.33
10,700,667.08
30,443,076.79
21,382,609.56
19,235,686.49
16,614,283.65
21,711,105.68
22,269,084.08
19,167,243.39
26,196,747.05
25,345,279.29
16,759,544.29
3,382,321.25
4,274,485.76
14,156,676.79
16,206,382.93
11,823,488.10
19,823,731.48
459,572,349.80
319,764,452.69
283,663,619.01
238,183,980.00
212,255,618.16
192,153,907.02
164,109,132.73
160,575,688.39
134,828,799.56
115,000,591.85
114,277,460.06
104,859,353.02
91,884,383.32
88,775,183.08
87,788,091.05
84,441,175.48
82,408,564.48
81,470,843.09
80,753,393.73
76,628,744.74
75,782,185.67
72,189,442.50
69,137,368.71
67,017,201.56
65,313,062.24
63,085,929.58
60,401,642.39
59,572,416.85
59,071,123.37
50,040,285.47
48,590,691.69
44,181,112.88
39,863,295.06
38,468,686.03
35,978,609.21
32,934,030.84
32,810,049.78
30,044,161.90
28,119,304.52
27,013,333.14
26,540,512.47
25,965,220.08
25,330,428.11
25,173,604.20
23,840,397.34
21,132,532.41
20,885,679.67
20,617,358.03
19,843,487.97
17,883,703.34
17,137,590.40
16,944,947.46
TÜRK‹YE
DE⁄.%
MAK‹NE
DE⁄. %
20.11
55.41
0.42
6.35
23.29
29.97
69.65
26.70
77.47
27.15
16.70
85.38
-0.77
20.13
53.53
102.58
15.55
22.77
70.30
29.72
69.60
-15.99
60.46
27.76
23.64
34.05
220.44
38.20
6.56
13.99
63.38
29.53
117.06
85.01
59.96
113.32
32.89
58.16
65.82
46.26
10.35
12.32
2.30
13.74
34.71
18.13
55.06
16.71
36.21
10.50
-12.78
-1.51
26.35
47.95
42.41
4.50
54.63
42.34
69.73
19.69
70.99
9.51
33.18
59.69
3.98
113.73
71.92
177.00
217.35
41.27
48.41
44.23
87.76
-32.63
45.34
97.60
61.97
25.32
46.99
62.08
6.98
4.77
86.19
16.41
683.89
26.00
49.95
207.78
7.78
40.51
46.18
62.59
22.24
16.60
32.15
-3.91
-5.94
26.09
517.50
382.34
40.17
10.35
44.95
-14.52
89
moment
ÜLKE ADI
expo
TÜRK‹YE GENEL‹ KARfiILAfiTIRMALI ÜLKE RAPORU (01 OCAK - 31 TEMMUZ 2007/01 OCAK - 31 TEMMUZ 2008)
‹HRACAT RAKAMLARI
31 / 07 / 2008 TAR‹H‹ ‹T‹BAR‹YLE SEKTÖREL BAZDA AYLIK ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI(1000 ABD DOLARI)
expo
SEKTÖR
moment
90
I. TARIM
A. B‹TK‹SEL ÜRÜNLER
Hububat,Bakliyat,Ya¤l› Tohumlar ve Mamulleri
Yafl Meyve ve Sebze
Meyve Sebze Mamulleri
Kuru Meyve ve Mamulleri
F›nd›k ve Mamulleri
Zeytin ve Zeytinya¤›
Tütün
Kesme Çiçek
B. HAYVANSAL ÜRÜNLER
Canl› Hayvan,Su Ürünleri ve Mamulleri
C. A⁄AÇ VE ORMAN ÜRÜNLER‹
A¤aç Mamulleri ve Orman Ürünleri
II. SANAY‹
A. TARIMA DAYALI ‹fiLENM‹fi ÜRÜNLER
Tekstil ve Hammaddeleri
Deri ve Deri Mamulleri
Hal›
B. K‹MYEV‹ MADDELER VE MAMULLER‹
Kimyevi maddeler ve Mamulleri
C. SANAY‹ MAMULLER‹
Haz›rgiyim ve Konfeksiyon
Tafl›t Araçlar› ve Yan Sanayi
Elektrik-Elektronik
Makine ve Aksamlar›
Demir ve Demir D›fl› Metaller
Demir Çelik Ürünleri
Çimento ve Toprak Ürünleri
De¤erli Maden ve Mücevherat
Di¤er Sanayi Ürünleri
III. MADENC‹L‹K
Madencilik Ürünleri
TOPLAM
OCAK
fiUBAT
MART
N‹SAN
MAYIS
HAZ‹RAN
TEMMUZ
A⁄USTOS
TOPLAM
1,193,484
875,937
308,134
155,940
78,560
84,662
136,535
17,183
90,874
4,050
114,487
114,487
203,060
203,060
8,372,313
767,261
588,281
98,653
80,326
1,033,707
1,033,707
6,571,345
1,436,357
2,147,615
728,713
498,481
459,242
966,020
209,731
119,195
5,991
223,261
223,261
9,789,057
1,022,850
753,287
311,810
109,789
74,265
81,720
112,999
14,759
42,542
5,402
51,613
51,613
217,951
217,951
9,336,678
796,818
613,117
96,550
87,151
1,008,837
1,008,837
7,531,023
1,475,012
2,459,984
782,577
550,898
497,245
1,379,380
245,922
133,190
6,815
244,027
244,027
10,603,554
1,007,916
746,433
296,348
126,240
74,045
80,921
113,461
15,743
34,975
4,701
49,562
49,562
211,922
211,922
9,739,037
839,582
656,288
96,286
87,009
1,161,752
1,161,752
7,737,703
1,404,006
2,524,784
840,657
634,742
570,335
1,346,381
287,519
120,411
8,868
220,302
220,302
10,967,255
1,023,199
755,507
282,698
154,303
79,216
72,847
107,851
16,596
36,131
5,865
56,094
56,094
211,599
211,599
10,061,132
823,880
631,306
99,358
93,216
1,236,973
1,236,973
8,000,278
1,309,252
2,512,632
802,934
649,153
611,954
1,618,145
348,842
137,092
10,274
294,026
294,026
11,378,356
1,037,326
759,018
283,967
184,562
78,562
58,828
90,895
16,956
40,539
4,708
59,718
59,718
218,590
218,590
10,924,843
847,748
640,384
103,595
103,769
1,494,571
1,494,571
8,582,525
1,370,524
2,541,017
921,713
670,342
601,865
1,958,652
379,082
130,036
9,294
312,467
312,467
12,274,637
1,014,816
740,577
291,631
166,056
78,052
50,755
100,629
15,570
36,140
1,743
56,459
56,459
217,780
217,780
10,768,323
764,425
567,212
106,860
90,353
1,340,408
1,340,408
8,663,490
1,333,685
2,470,744
871,066
646,852
565,892
2,293,312
355,293
120,275
6,372
314,555
314,555
12,097,694
987,120
689,911
320,323
79,253
102,585
50,748
74,048
14,007
45,739
3,208
61,550
61,550
235,659
235,659
10,904,088
795,838
571,988
129,275
94,576
1,377,204
1,377,204
8,731,047
1,509,756
2,475,033
807,296
669,045
572,963
2,241,846
330,360
120,069
4,680
366,862
366,862
12,258,071
1,028,510
743,339
331,613
88,796
119,161
84,828
71,562
13,151
32,239
1,988
62,857
62,857
222,314
222,314
9,558,461
755,180
508,999
142,007
104,174
1,190,404
1,190,404
7,612,877
1,351,264
1,408,773
801,386
575,964
534,774
2,550,118
269,798
117,660
3,141
347,718
347,718
10,934,688
8,315,221
6,064,007
2,426,524
1,064,939
684,447
565,309
807,980
123,965
359,177
31,666
512,339
512,339
1,738,875
1,738,875
79,664,874
6,390,731
4,777,573
872,584
740,574
9,843,857
9,843,857
63,430,286
11,189,855
18,540,582
6,556,341
4,895,476
4,414,271
14,353,853
2,426,546
997,928
55,435
2,323,217
2,323,217
90,303,313
TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE RAPORU
7,612,893,502.49
4,675,415,130.49
1,780,763,575.58
5,319,338,963.41
3,703,790,353.91
3,020,288,612.41
3,105,060,991.76
2,341,533,182.73
2,645,461,044.24
1,908,700,741.10
1,800,623,315.05
1,440,531,720.91
942,226,257.26
841,607,778.38
1,317,606,042.07
1,119,580,730.08
1,076,382,414.53
782,912,172.59
916,007,798.33
625,585,949.56
653,396,324.03
829,233,688.65
579,622,189.89
323,296,818.22
588,535,499.38
479,073,731.66
363,141,859.42
545,191,035.19
632,251,810.31
504,707,770.43
256,387,686.76
378,443,508.77
540,505,879.95
278,756,706.13
753,028,691.95
493,555,011.54
317,764,862.43
403,029,142.80
342,450,459.68
484,002,863.05
264,669,890.13
306,275,552.93
212,975,402.33
383,909,015.99
217,346,425.95
411,569,880.98
224,172,264.27
132,237,655.49
297,473,666.85
279,582,632.95
280,959,371.10
305,479,452.80
01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2008
De¤er ($)
9,143,926,961.91
5,764,098,630.14
5,706,301,188.16
5,656,983,155.22
4,813,685,338.11
4,693,729,895.36
3,081,074,566.94
2,966,624,190.56
2,656,612,856.27
2,293,003,039.09
2,289,413,474.70
1,768,483,390.83
1,604,590,077.68
1,560,197,887.05
1,537,591,552.94
1,452,372,810.01
1,394,274,491.57
1,328,186,993.53
1,170,311,625.83
1,110,199,656.16
1,045,179,486.76
1,025,242,858.88
889,920,531.22
866,499,761.52
782,100,333.11
768,716,329.61
735,651,344.65
730,852,939.02
698,631,718.92
697,486,730.56
656,780,217.29
641,841,172.18
638,490,291.79
633,703,379.77
632,610,128.28
554,372,257.92
526,905,539.60
505,726,469.19
500,876,857.65
495,131,186.38
474,630,511.56
474,137,691.22
454,149,418.96
434,278,384.16
402,119,806.14
393,263,937.66
354,559,424.40
348,780,852.55
328,259,481.69
317,999,608.46
299,380,871.35
281,569,221.66
De¤iflim %
20.11
23.29
220.44
6.35
29.97
55.41
-0.77
26.70
0.42
20.13
27.15
22.77
70.30
85.38
16.70
29.72
29.53
69.65
27.76
77.47
59.96
23.64
53.53
168.02
32.89
60.46
102.58
34.05
10.50
38.20
156.17
69.60
18.13
127.33
-15.99
12.32
65.82
25.48
46.26
2.30
79.33
54.81
113.24
13.12
85.01
-4.45
58.16
163.75
10.35
13.74
6.56
-7.83
expo
ALMANYA
‹TALYA
BIRLESIK ARAP EMIRLI
BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE
FRANSA
RUSYA FEDERASYONU
‹SPANYA
ROMANYA
B‹R.DEVLETLER(ABD)
HOLLANDA
IRAK
YUNAN‹STAN
SUUDI ARABISTAN
UKRAYNA
BULGAR‹STAN
BELÇ‹KA
ISRAIL
‹RAN (‹SLAM CUM.)
POLONYA
AZERBAYCAN-NAHCIVAN
Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹
CEZAY‹R
MISIR
KATAR
K.KIBRIS TÜRK CUMH.
FAS
L‹BYA
SURIYE ARAP CUM.(SUR
DAN‹MARKA
AVUSTURYA
SINGAPUR
GÜRC‹STAN
‹SVEÇ
MALTA
KAZAK‹STAN
GUNEY AFRIKA CUMHUR‹
TUNUS
‹RLANDA
ÇEK CUMHUR‹YET‹
MACAR‹STAN
BOSNA-HERSEK
SLOVENYA
LÜBNAN
‹SV‹ÇRE
TÜRKMEN‹STAN
PORTEK‹Z
HINDISTAN
KUVEYT
SIRB‹STAN
URDUN
EGE SERBEST BÖLGE
AHL SERBEST BÖLGE
01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2007
De¤er ($)
91
moment
ÜLKE ADI
NOSTALJ‹
Türkiye’nin ilk
lokomotifi: Karakurt
expo
1958 YILINDA, CER ATÖLYES‹, ESK‹fiEH‹R DEM‹RYOLU FABR‹KASI ADIYLA YEN‹ VE BÜYÜK
HEDEFLER ‹Ç‹N ORGAN‹ZE ED‹LD‹. BU HEDEF ‹LK YERL‹ LOKOMOT‹F‹ ‹MAL ETMEKT‹. YAKLAfiIK 3
YIL SÜREN ÇALIfiMANIN ARDINDAN 1961 YILINDA, TASARIMINDAN ÜRET‹M‹NE TAMAMEN TÜRK
‹fiÇ‹ VE MÜHEND‹SLER‹N‹N EME⁄‹N‹N ESER‹ OLAN KARAKURT, YOLA ÇIKMAYA HAZIRDI.
moment
92
ünyada ilk kez 1825 y›l›nda ‹ngiltere’de bafllayan ve 25 y›l
içinde tüm Avrupa’da yay›lan
demiryolu ulafl›m›, Osmanl›
‹mparatorlu¤una birçok teknolojik yenili¤e göre oldukça erken girmifl olsa da yay›lmas› kolay olmad›. Demiryolu inflaat› ve o yolun üzerinde çal›flacak lokomotif ve vagonlar›n üretimi,
dönemin en yüksek teknolojisini gerektiriyordu. Bu nedenle Anadolu topraklar›ndaki ilk demiryollar›, çeflitli devletlere
verilen imtiyazlarla infla edilebildi. ‹ngilizlerin giriflimiyle infla edilen ve 1866
y›l›nda hizmete giren 130 kilometrelik
‹zmir-Ayd›n hatt› Anadolu’nun ilk demiryolu oldu. Bu hatt›n d›fl›nda Köstence-Tuna ile Varna-Rusçuk aras›nda iki
ayr› hat daha aç›lm›flt›.
Birçok yenili¤e flüpheyle bakan Sultan
Abdülhamit, demiryolu ulafl›m›n› özellikle destekliyordu. Hatta Osmanl› Hükümeti, ‹stanbul’u Ba¤dat’a ba¤lamak,
dolay›s› ile Hindistan’› Avrupa ile birlefltirecek olan hatt›n ‹stanbul’dan geçirilmesini planl›yordu.
1871 y›l›nda Haydarpafla-‹zmit hatt›n›n
devlet taraf›ndan yap›m›na baflland› ve
91 km’lik hat 1873 y›l›nda bitirildi. Ancak zaten borç içindeki Osmanl› Devleti’nin maddi imkânlar› böylesi bir projeyi hayata geçirmeye yeterli de¤ildi. Bu
nedenle Alman sermayesi devreye
girdi.
8 Ekim 1888 tarihli fermanla hatt›n ‹zmit-Ankara k›sm›n›n inflaat ve iflletme
imtiyaz› Alman sermayesi ile Anadolu
Osmanl› fiimendifer Kumpanyas›’na ve-
D
rildi. Ayn› kumpanya Eskiflehir-Konya,
Alayunt-Kütahya k›s›mlar›n› da infla
ederek iflletmeye ald›. Demiryolu hatt›,
29 Temmuz 1896 y›l›nda Konya’ya
ulaflt›.
1894 Demiryolu inflaat› h›zla devam
ederken, Almanlar hatta iflleyen buharl›
lokomotif ve vagonlar›n tamiri için Eskiflehir’de Anadolu-Osmanl› Kumpanyas›
ad› verilen küçük bir atölye kurdular.
Asl›nda bu atölyede küçük çapl› tamiratlar yap›l›yor, lokomotiflerin kazanlar›,
onar›lmak için Almanya’ya gönderiliyordu.
1919’da Anadolu’nun iflgali s›ras›nda ‹ngilizlerin eline geçen Anadolu-Osmanl›
Kumpanyas› 20 Mart 1920’de Kuvay›–Milliye taraf›ndan geri al›nd› ve ad›
Eskiflehir Cer Atölyesi olarak de¤ifltiril-
di. Bu küçük atölye, ulusal güçlerin elinde iflgal ordular›na karfl› büyük bir koz
haline gelmiflti. ‹smet Pafla an›lar›nda:
“‹lk esasl› vazifem orduyu haz›rlamakt›.
Muhtelif depolarda kamalar› al›nm›fl,
boru halinde buldu¤um toplar›n kamalar›n› Eskiflehir Demiryolu Atölyesinde
yapt›rd›m ve Sakarya’da kulland›m” diye yazar.
20 Temmuz 1920’de Yunanl›lar›n eline
geçen Atölye, 2 Eylül 1922’de bir daha
el de¤ifltirmemek üzere geri al›n›r ve
yeni Türkiye’de ça¤dafl teknolojiye giriflin bafllang›c› olarak, tar›ma dayal› ekonomiden teknolojiye dayal› ekonomiye
do¤ru ilk ad›m›n at›lmas›n› sa¤lar.
SEFERBERL‹K YILLARI
Ulusal Kurtulufl Savafl›n›n kazan›lmas›-
BÜYÜ⁄ÜNÜ DE YAPAB‹L‹R
M‹S‹N‹Z?
Halk›n demiryolu sevgisini art›rmak
üzere Eskiflehir Cer Atölyesi’ne iki küçük buharl› lokomotif üretme talimat›
verildi. Lokomotifler Ankara’daki Gençlik Park›’nda iflletilecekti. 4 Nisan
1957’de Eskiflehir’de Çukurhisar Çimento Fabrikas›n›n aç›l›fl törenine kat›lan
Baflvekil Adnan Menderes, 5 Nisan’da
da Cer Atölyesi’ni ziyaret etti. Fabrikalar›n bütün müfltemilat› ile bilhassa Ç›rak
Okulunu inceleyen; sanatkârlarla, iflçi
sendikalar› ve federasyon heyetleriyle
görüflen Menderes, daha sonra Gençlik
Park› için üretilen “Mehmetçik” ve “Efe”
adl› minyatür trenlerin lokomotiflerinden birine bindi. Baflvekil küçük lokomotiften o kadar memnun kalm›flt› ki;
expo
kapasitesi ile Cer Atölyesi, ad› hâlâ atölye olsa da bir fabrika haline gelmiflti.
Yeni tesislerin eklenmesiyle büyüyen
Cer Atölyesi’nde 1951 y›l›nda Türkiye’de ilk mekanik kantar imalat›, lisans
veya know-how al›nmaks›z›n gerçeklefltirildi. Türkiye’nin gözde kurumlar›ndan
biri haline gelen Atölye, art›k gerçek bir
at›l›ma haz›rd›. Sonunda beklenen f›rsat
geldi.
93
moment
n›n ard›ndan Atatürk, “As›l savafl iktisadi savaflt›r” diyerek mücadelenin endüstrinin çekirde¤inin bile bulunmad›¤› ülkede mücadelenin yeni bafllad›¤›n› bildiriyordu. Genç Türkiye Cumhuriyeti
denize döktü¤ü düflmana hala ba¤›ml›yd›. Tarlalar› pazarlara, madenleri fabrikalara, fabrikalar› limanlara ba¤layan
demiryollar›n›n tüm ihtiyaçlar›, baflta
Almanya olmak üzere, Belçika, ‹sveç ve
Çekoslavakya’dan karfl›lan›yordu.
1923 y›l›nda 800 metrekare kapal› alana
ulaflan Eskiflehir Cer Atölyesi’nde 1928
sonuna kadar, köprü, demiryolu makas›, kantar ve yol emniyeti ile ilgili malzemeler üretecek birimler hizmete sokuldu ve d›fla ba¤›ml›l›k bir nebze de olsa
azalt›lmaya çal›fl›ld›. Art›k, y›lda 3-4 lokomotif ve 30 yolcu ve yük vagonunun
tamiri yap›labiliyordu.
II. Dünya Savafl› s›ras›nda, Cer Atölyesinde bir seferberlik bafllat›ld›. Önce askere al›nan iflçilerin yerine alt› ayl›k
kurslarla yeni iflçiler e¤itildi. Gündüzlü
ve yat›l› Ç›rak Sanat Okullar› aç›ld›.
Atölyede kalan bir avuç uzman iflçi bir
yandan demiryollar›na ve orduya eksiksiz bir destek sa¤larken, bir yandan yeni iflçi ve ç›raklara ö¤retmenlik yapt›, di¤er yandan da henüz hiçbir sanayinin
olmad›¤› ülkemizde seferberli¤in zor
koflullar›n›n do¤urdu¤u güçlükleri aflabilmek için yeni projelerin peflinde kofltu. Bu insanüstü özverinin sonucunda
daha önce yap›lmayan birçok makine
parçalar›n›n, hatta tak›mlar›n imalat›
gerçeklefltirildi. Yine bu dönemde, Cer
Atölyesi bünyesinde kurulan Kaynak
Evi ayn› zamanda Türkiye’de dünya
standartlar›nda kaynakç› yetifltiren bir
merkez oldu. 1946 y›l›nda II. Dünya Savafl› sona erip seferberlik kald›r›l›nca
geri dönen iflçilerle birlikte artan üretim
“Bu lokomotifin büyü¤ünü sizden istesem yapabilir misiniz?” diye sordu. Cer
Atölyesi zaten y›llard›r bu talimat› bekliyordu. 1958 y›l›nda, Atölye, Eskiflehir
Demiryolu Fabrikas› ad›yla yeni ve büyük hedefler için organize edildi. Bu hedef ilk yerli lokomotifi imal etmekti.
Yaklafl›k 3 y›l süren çal›flman›n ard›ndan
1961 y›l›nda, tasar›m›ndan üretimine tamamen Türk iflçi ve mühendislerinin
eme¤inin eseri olan Karakurt, yola ç›kmaya haz›rd›. 1915 beygir gücünde, 97
ton a¤›rl›¤›nda, 70 km/h h›z yapabilen
ilk Türk buharl› lokomotifi Karakurt, 25
y›l olarak öngörülen hizmet süresinden
10 y›l erken, 1976 y›l›nda demiryollar›na
veda etti. Halen Eskiflehir’de bugün TÜLOMSAfi ad›n› alan Eskiflehir Cer Atölyesi’nde Türkiye’nin yerli teknoloji gelifltirme çabalar›n›n bir an›t› olarak ayn›
dönemin ürünü Devrim otomobiliyle
birlikte sergileniyor. Bu arada, Karakurt’un ikizi olarak, yine 1961 y›l›nda Sivas Cer Atölyesi’nde imal edilen Bozkurt lokomotifi de 25 y›l dolu dolu hizmet ettikten sonra 1994 y›l›nda emekliye
ayr›ld› Bozkurt da Karakurt gibi do¤du¤u yerde Türk sanayisinin geliflimini
gösteren bir abide olarak sergileniyor.
TÜLOMSAfi, Karakurt’un ard›ndan
projesi ve üretimi tamamen yerli olan
bir lokotoif imalat›n› ancak kuruluflunun
100. y›l›nda gerçeklefltirebildi. 1994 y›l›nda yabanc› ülkelerden hiçbir lisans
sat›n almadan, projesi ve üretimi tamamen yerli olan DH 7 bin ya da bilinen
ad›yla “Yunus Emre” tipi manevra lokomotifinin üretimini gerçeklefltirdi. 1999
y›l›nda ise yine projesi ve üretimi tamamen yerli olan DH 9500 tipinde dizel
hidrolik ana hat ve manevra lokomotifi,
tesislerin 105’inci kurulufl y›ldönümünde hizmete girdi.
FUARLARDAN
MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI YURTDIfiI FUARLAR
(2008 YILI EYLÜL, EK‹M VE KASIM DÖNEM‹)
AYLAR
FUAR ADI
TAR‹H‹
YER‹
expo
moment
WEB
ORGAN‹ZATÖR
T.I.I.E. Tehran International Industry Exhibition
6-9 Ekim 2008
Tahran, ‹ran
SANAY‹ ÜRÜNLER‹ VE MAK‹NE
www.forumfuar.com
Iran International Exhibitions Co. (I.I.E.C.),
Orient Exhibitions, IDRO International
Trading Co.
FORUM FUARCILIK
IRAN HVAC 2008
6-9 Ekim 2008
Tahran, ‹RAN
ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA
www.forumfuar.com
Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi
VIENNA-TEC The International Industrial Trade Fair
7-10 Ekim 2008
Viyana, Avusturya
0TOMASYON, ENERJ‹ TEKNOLOJ‹LER‹,
H‹DROL‹K & PNÖMAT‹K
www.messe.at
Reed Exhibitions Messe Wien
SUDAN ZIRAI 2008
8-12 Ekim 2008
Hartum, SUDAN
TARIM VE HAYVANCILIK
www.forumfuar.com.tr
Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi
WATERTECH CHINA- International Exhibition on Water and 9-11 Ekim 2008
Waste Water Treatment Systems and Technology in China
Guangzhou, China
SU S‹STEMLER‹
www.iirx.com.sg
IIR Exhibitions Pte. Ltd.
CIMES- China International Machine Tool & Tools
Exhibition
9-13 Ekim 2008
Pekin, Çin
TAKIM TEZGAHLARI, METAL KESME VE
‹fiLEME TEKNOLOJ‹LER‹, DÖKÜM
TEKNOLOJ‹LER‹
www.reedces.com.cn
CES- Capital Exhibition Services / Reed
Huayin Exhibitions Beijing
SAIE
International Building Exhibition
15-19 Ekim 2008
Bolonya, ‹talya
www.bolognafiere.it
YAPI ELEMANLARI ÜRETEN MAK‹NE VE
EK‹PMANLAR, ÖZEL ‹NfiAAT MAK‹NELER‹,
KONTROL VE ÖLÇÜM C‹HAZLARI, KL‹MALAR,
ISITMA S‹STEMLER‹, SO⁄UTUCLAR, SU
ARTITMA EK‹PMANLARI
CANTON FAIR Çin Uluslar aras› ‹thal ve ‹hraç Ürünleri
Fuar›
15-19 Ekim 2008
Guangzhou, Çin
GENEL T‹CARET,‹HT‹SAS FUARI
www.forumfuar.com
www.icecf.com
FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi.
EURO-BLECH International Sheet Metal Working
Technology Exhibition
21-25 Ekim 2008
Hannover, Almanya
TAKIM TEZGAHLARI
www.euroblech.de/
Mack Brooks Exhibitions Ltd.
‹STANBUL AMBALAJ FUARI-Uluslar aras› Ambalaj
Endüstrisi Fuar›
23-26 Ekim 2008
‹stanbul, Türkiye
GIDA ‹fiLEME TEKN., AMBALAJ, PLAST‹K VE www.tuyap.com.tr
KAUCUK TEKN.
IGATEX Pakistan
International Garment and Textile Machinery and
Accessories Exhibition
22-25 Ekim 2008
Lahore, Pakistan
TEKST‹L MAK‹NELER‹
BIG 4 SHOW 2008
28-31 Ekim 2008
fiam, SUR‹YE
ÜRET‹M TEKNOLOJ‹LER‹, PLAST‹K, KAUÇUK, www.forumfuar.com
ENERJ‹ VE MATBAA TEKNOLOJ‹LER‹
Sudan Build
International Construction Technologies, Building
Materials and machinery Fair
29 Ekim-2 Kas›m 2008
Hartum, Sudan
‹NfiAAT, ‹NfiAAT MAK‹NELER‹
www.forumfuar.com
IMAG - Internationaler Messe- und
Ausstellungsdienst GmbH
FORUM FUARCILIK
MIDEST International Industrial Subcontracting Exhibition 4-7 Kas›m 2008
Paris, Fransa
METAL ‹fiLEME, PLAST‹K VE KAUÇUK,
ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
www.midest.com
Reed Expositions France
IPACK Uluslar aras› Ambalaj, Paketleme ve G›da ‹flleme
Sistemleri Fuar›
5-8 Kas›m 2008
‹stanbul, Türkiye
GIDA ‹fiLEME TEKN., GIDA, Y‹YECEK ‹ÇECEK, www.itf-ipack.com
www.itf-gida.com
AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN.
MACTECH
International Exhibition for Machine Tools, Industrial
6-9 Kas›m 2008
Kahire, M›s›r
MONTAJ,OTOMOT‹V,YAPI, TES‹SAT
CAD/CAM, CIM VS.
www.forumfuar.com
Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi
12-16 Kas›m 2008
Bologna, ‹talya
TARIM VE BAHÇE MAK‹NE-EK‹PMANLARI
www.eima.it
UNACOMA Service s.r.l.
A⁄AÇ ‹fiLEME MAK‹NES‹ FUARI-Uluslar aras› A¤aç iflleme 15-19 Kas›m 2008
Makineleri, Kesici Tak›mlar, El Aletleri Fuar›
‹stanbul, Türkiye
A⁄AÇ ‹fiLEME TEKN., ORMAN ÜRÜNLER‹
www.tuyap.com.tr
TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.
MACHINERY CENTRAL ASIA
International Machinery and Automation Exhibition
18-21 Kas›m 2008
Almat›, Kazakistan
METAL ‹fiL., KAYNAK, ÜRET‹M TEKNOLOJ‹S‹ www.expocentralasia.com
www.ipekyolu.info
The BIG "5" Show-Trade Fair for the Construction
Industry in the Middle East
23-27 Kas›m 2008
Dubai, BAE
‹NfiAAT SANAY‹ VE MAK‹NE-EK‹PMANLARI
Bauma CHINA -International Trade Fair for Construction
Machinery, Building Material Machines, Construction
Vehicles and Equipment
25-28 Kas›m 2008
fiangay, Çin
‹NfiAAT MAK‹NELER‹, ‹NfiAAT MALZEMELER‹ www.messe-muenchen.de
VE EK‹PMANLARI
W8 WORKING WITH WOOD-International Woodworking
and Sawmil Machiney and Equipment Exhibition
26-29 Kas›m 2008
Birmingham, ‹ngiltere
A⁄AÇ KESME VE ‹fiLEME MAK‹NELER‹
EK‹M
94
KONUSU
www.cems.com.sg
BolognaFiere
TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.
CEMS Conference & Exhibition
Management Services Pte. Ltd., Pegasus
Consultancy (Pvt) Ltd.
FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi.
ITF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi.
Tools, Welding and Cutting Equipment
EIMA & EIMA GARDEN
International Agricultural Machinery Exhibition
KASIM
www.dmgdubai.com
www.wmsa.org.uk
CENTRAL ASIA INTERN. EXB. LTD.‹PEKYOLU ULUSLAR ARASI FUARCILIK A.fi.
dmg world media Dubai Ltd.
Messe München GmbH, Munich Trade
Fairs (Shanghai) Co. Ltd.
WMSA Events Ltd.
MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI YURTDIfiI FUARLAR
(2008 YILI KASIM, ARALIK - 2009 YILI OCAK VE fiUBAT DÖNEM‹)
ARALIK
OCAK
fiUBAT
TAR‹H‹
KONUSU
WEB
ORGAN‹ZATÖR
Bursa Metal ‹flleme Teknolojileri Fuar›
30 Ekim - 2 Kas›m 2008
Bursa, Türkiye
FABR‹K AOTOM., KAL‹TE KONT. VE TEST
ENS., YÜZEY ‹fiLEME, METALÜRJ‹,
DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiI MADENLER,
METAL ‹fiLEME, KAYNAK, ÜRET‹M TEKN.,
www.tuyap.com.tr
TÜYAP BURSA Fuarc›l›k A.fi.
PLAST EURASIA ‹stanbul
27-30 Kas›m 2008
‹stanbul, Türkiye
AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN.,
K‹MYA, PETRO K‹MYA
www.tuyap.com.tr
TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.
STONEX’08
27-30 Kas›m 2008
Kahire, M›s›r
TAfi VE TAfi ‹fiLEME TEKNOLOJ‹LER‹, MER- www.forumfuar.com
MER VE MERMER MAK‹NELER‹
Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi
HOFEX & MEDEX International Exhibition of Home and
Office Furniture, Decoration & Interior Design,
Machineries, Equipment and Accessories
4-7 Aral›k 2008
Tahran, ‹ran
MAK‹NE, TAKIM TEZGAHLARI, AMBALAJ
MAK‹NELER‹ VS.
www.expotim.com
Iran Home & Office Furniture Exporters
Union EXPOT‹M
SAHARA International Agricultural Exhibition for Africa and 1-4 Ocak 2009
Middle East
Kahire, M›s›r
TARIM, TARIM MAK‹NELER‹ VS.
www.saharaexpo.com
ANCOM GROUP / EXPO
TEKNO-09
11-14 Ocak 2009
Dubai, BAE
Metal iflleme makineleri, kaynak makineleri, http://www.messe-duesseldorf.de
a¤aç iflleme makineleri, döküm makinesi,
www.oaib.gov.tr
paketleme makineleri, inflaat ve yap›
malzemeleri
Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel
Sekreterli¤i
ARABPLAST, Arab International Plastics and Rubber Trade
Show
11-14 Ocak 2009
Dubai, BAE
PLAST‹K, KAUÇUK HAMMADDELER‹ VE
MAK‹NELER‹
www.alfajer.net
Al Fajer Information & Services
MACHITECH Machinery and Equipment
20-24 Ocak 2009
fiam, Suriye
MAK‹NE VE MAK‹NE EK‹PMANLARI
www.expotim.com
EXPOT‹M
LAMMA-Agricultural Machinery Exhibition
21-22 Ocak 2009
Nework, ‹ngiltere
TARIM MAK‹NELER‹
www.lammashow.co.uk
Lincolnshire Agricultural Machinery
Manufacturing Association Ltd.
‹STANBUL GIDA-TEK, G›da Teknolojileri Fuar› ve G›da
Güvenli¤i
28-31 Ocak 2009
‹stanbul, Türkiye
‹ÇE. DOL. VE SIVI GIDA TEKN., SÜT VE SÜT www.tuyap.com.tr
ÜRÜN. TEKN., ET VE ET ÜRÜN. TEKN.,EKMEK,
PASTA, UNLU fiEK. VE Ç‹KO. ÜRÜN TEKN.,
GIDA GÜV., H‹JYEN VE KAL. KONT. TEKN.
TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.
95
WIN - World of Industry
Interna. Trade Fair for the Manu. Industry - Machinery,
Welding, Surface Treatment, Materials Handling
5-8 fiubat 2009
‹stanbul, Türkiye
METAL ‹fiLEME,KAYNAK, ÜRET‹M
www.tuyap.com.tr
TEKN,METALÜRJ‹,DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiI
MADENLER, YAN SANAY‹, YÜZEY ‹fiLEME
Hannover Messe Bileflim Fuarc›l›k Afi
EXPOFIL Textile Yarns and Fibres Exhibition
10-13 fiubat 2009
Paris, Fransa
TEKST‹L, HAMMADDELER‹, MAK‹NELER‹
www.expofil.com
PVE S.A. / EXPOFIL
ITCE - International African Arabian Exhibition for Textile,
Embroidery and Sewing Machinery and Accessories
19-21 fiubat 2009
Kahire, M›s›r
TEKST‹L, HAZIR G‹Y‹M MAK‹NE VE
AKSESUARLARI
www.acg-itefairs.com
www.masterfuar.com.tr
ACG & ITE Trade Fairs S.A.E.
MASTER FUARCILIK
ANPIC International Fair of Suppliers, Machinery and
Fashion Preview for the Leather and Footwear Industries
19-22 fiubat 2009
Leon, Meksika
DER‹, DER‹ ‹fiLEME MAK‹NELER‹
www.anpic.com.mx
ANPIC A.C.
SIMA/Simagena/Simavip Int. Agribusiness Show
22-26 fiubat 2009
Paris, Fransa
TARIM MAK‹NELER‹ VS.
www.simaonline.com
EXPOSIMA S.A.
WETEX Water, Energy Technology and Environment
Exhibition
10-12 Mart 2009
Dubai, BAE
SU, ENERJ‹ TEKNOLOJ‹S‹ VS.
http://www.wetex.ae
Dubai Electricity & Water Authority
ISH International Trade Fair Building and Energy
Technology, The Bathroom Experience
10-14 Mart 2009
Frankfurt/Main,
Almanya
Is›tma, So¤utma, Havaland›rma Fuar›
www.ish.messefrankfurt.com
Hannover Messe Bileflim Fuarc›l›k Afi
Milano, ‹talya
ISITMA S‹STEMLER‹, KL‹MALAR,SU ARITMA www.fmi.it
S‹STEMLER‹, BANYO AKSESUARLARI, VS
Fiera Milano International SpA
Mostra Convegno Expocomfort - International Exhibition of 23-27 Mart 2010
Heating, Air-Conditioning, Refrigeration, Plumbing
Technology, Water Treatment, Bathroom Fittings with
SERVITIS, Expo Bagno and Next Energy
MART
YER‹
expo
KASIM
FUAR ADI
moment
AYLAR
METALWORKING International Metalworking Exhibition
17-20 Mart 2009
Minsk, Belarus
METAL ‹fiLEME, TAKIM TEZGAHLARI
www.minskexpo.com.by
MINSKEXPO Belarus
MACHINE BUILDING/Drives&Automation-Design-Build
Technologies and Systems Integrators Exhibition
25-26 Mart 2009
Birmingham, ‹ngiltere
MAK‹NE ‹MALATI ‹Ç‹N PNÖMAT‹K
TEKNOLOJ‹LER‹, GÜÇ AKTARIMI, OTOM.
www.devicelink.com/expo/
macbuild08
Cannon Communications LLC
MMT
Materials, Manufacturing and Technology-Asia Pacific
Leather Fair
31 Mart-2 Nisan 2009
Hong Kong, Hong Kong
DER‹, DER‹ ‹fiLEME MAK‹NELER‹
www.aplf.com
Asia Pacific Leather Fair Ltd.
RACIOENERGIA/CLIMATHERM International Trade Fair for
Heating, Air-Conditioning and Energy Saving
31 Mart--04 Nisan 2009
Bratislava, Slovak Cum.
ISITMA, HAVALANDIRMA VS.
www.incheba.sk
INCHEBA a.s. Bratislava
TATEF International Metalworking Technologies Fair
31 Mart - 5 Nisan 2009
‹stanbul, Türkiye
METAL ‹fiLEME VE TEKN. (TAKIM TEZGAH.,
SAÇ ‹fiLEME MAK, PRES., YÜZEY ‹fiLEME
MAK., KES‹C‹ VE TUTUCU TAKIM VS.)
www.itf-exhibitions.com
[email protected]
‹TF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi.
Detayl› fuar aramas› için www.expodatabase.com ve www.fuarplus.com web siteleri ziyaret edilebilir.
‹LET‹fi‹M
B‹RL‹KLER
Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›
‹hracatç›lar› Birli¤i
0312 447 27 40
www.makinebirlik.com
Makine Sanayii Sektör Platformu
www.makinesektorplatformu.org
TURQUM
312 447 27 40
www.turqum.com
Türkiye ‹fl Makineleri Distribütörleri
ve ‹malatç›lar› Birli¤i
0216 477 70 77
www.imder.org.tr
expo
‹fl Makineleri Mühendisleri Birli¤i
0312 385 78 94
www.ismakinalari.org
moment
96
Kazan ve Bas›nçl› Kap Sanayicileri
Birli¤i
0212 222 81 93
www.kbsb.org
Makine ‹malatç›lar› Birli¤i
0312 468 37 49
www.mib.org.tr
Türk Tar›m Alet ve Makineleri
‹malatç›lar› Birli¤i
0312 419 37 94
www.tarmakbir.org
Türkiye Mermer Do¤altafl ve
Makinalar› Üreticileri Birli¤i
0312 440 83 63
www.tummer.org.tr
DERNEKLER
Ak›flkan Gücü Derne¤i
0212 222 19 71
www.akder.org.tr
Ambalaj Makinecileri Derne¤i
0216 545 49 48
www.ambalaj.org.tr
Anadolu Un Sanayicileri Derne¤i
0312 281 04 68-69
www.ausd.org.tr
Anadolu Asansörcüler Derne¤i
0312 232 06 40
www.anasder.org.tr
Araç Üstü Ekipman ‹malatç›lar›
Derne¤i
0212-771 44 88
www.arusder.org.tr
Ba¤lant› Elemanlar› Sanayici ve
‹fladamlar› Derne¤i
0212 613 79 00
www.besiadturkey.com
RESM‹ KURUMLAR
Maliye Bakanl›¤›
0312 425 78 16
www.maliye.gov.tr
Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›
0312 231 95 46
www.sanayi.gov.tr
D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›
0312 204 75 00
www.dtm.gov.tr
Endüstriyel Otomasyon Sanayicileri
Derne¤i
0216 469 46 96
www.enosad.org.tr
Baflbakanl›k Gümrük Müsteflarl›¤›
0312 306 80 00
www.gumruk.gov.tr
‹klimlendirme, So¤utma, Klima
‹malatç›lar› Derne¤i
0216 469 44 96
www.iskid.org.tr
Devlet Planlama Teflkilat›
Müsteflarl›¤›
0312 294 50 00
www.dpt.gov.tr
Ostim Organize Sanayi Bölgesi
0312 385 50 90
www.ostim.org.tr
‹hracat› Gelifltirme Etüd Merkezi
0312 417 22 23
www.igeme.org.tr
Öncü Sanayici ve ‹fladamlar› Derne¤i
0312 395 73 90
www.kilavuz.biz
Makina Mühendisleri Odas›
(TMMOB)
0312 231 31 59
www.mmo.org.tr
Plastik Sanayicileri Derne¤i
0212 425 13 13
www.pagev.org.tr/pagder/main.asp
Sa¤l›k Gereçleri Üreticileri ve
Temsilcileri Derne¤i
0 312 433 77 88
www.sader.org.tr
Tüm Asansör Sanayici ve ‹fladamlar›
Derne¤i
0216 383 09 22
www.tasiad.org.tr
Tekstil Makine ve Aksesuarlar›
Sanayicileri Derne¤i
0212 552 76 60
www.temsad.com
Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i
0312 255 10 73
www.pomsad.org.tr
Tüm T›bbi Cihaz Üretici ve Tedarikçi
Dernekleri Federasyonu
0312 468 69 84
www.tumdef.org
Makine Sektör Meclisi Baflkanl›¤›
(TOBB)
0312 413 83 81
www.tobb.org.tr
D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu
0212 339 50 00
www.deik.org.tr
Türk ‹flbirli¤i ve Kalk›nma Dairesi
Baflkanl›¤›
0312 508 10 00
www.tika.gov.tr
Türkiye ‹statistik Kurumu
0312 410 04 10
www.tuik.gov.tr
Hazine Müsteflarl›¤›
0312 204 60 00
www.hazine.gov.tr
TÜB‹TAK
0312 468 53 00
www.tubitak.gov.tr