Yenidoğanın ortopedik ve deri problemleri

Yenidoğanın ortopedik ve deri
problemleri
Prof.Dr.Rahmi Örs
NE Ü Meram Tıp Fakültesi
Neonatoloji Bilim Dalı
1
Yenidoğanın ortopedik ve deri
problemleri
Prof.Dr.Rahmi Örs
NE Ü Meram Tıp Fakültesi
Neonatoloji Bilim Dalı
2
Konuşma planı
• Ağlayan ve huzursuz bir bebeğin konumuzla ilgisi var
mı?
• Acil ortopedik problemler
– Kazara olmayan kırıklar
– Doğum travmaları
– Gelişimsel kalça displazisi
• Deri problemleri
– Genel yaklaşım
– Tedavi gerektiren
– Tedavi gerektirmeyen durumlar
Huzursuz ve ağlayan bir bebek
Yenidoğan Acilleri, Ed.Rahmi Örs, 2013
Huzursuz ve ağlayan bir bebekte
• Kırıklar
– Kaza dışı kırıklar
• Deformiteler, krepitasyon, hassasiyet ve hareket kısıtlılığı için
palpasyonla muayene.
• 1 yaşın altında % 80 çocuk istismarı
• Grafi ve iskelet taraması
– Metafizyel kırıklar, spinoz proses, arka kaburga, orta şaft
ekstremite ve sternum kırıkları kaza dışı travmalar için ileri
derecede spesifiktir
• Kaza dışı travma şüphesi varsa formül lökosit ve trombosit
sayımı dahil tam kan sayımı, PT, PTT, TT, beynin BT-MRI
görüntülenmesi kemik sintigrafisi, genişlemiş göz dibi
muayenesi
Annagür A,.. Örs R. Eur J Gen Med, 2013
Klavikula kırığı
• Doğum travmasına bağlı
– %40’ı eve gidinceye kadar
tanınamaz
• Yenidoğanların %1-3’ünde
• Klinik
– İri bebek
– Güç doğum öyküsü
• Prognoz iyi
– İmmobilizasyon gerekirse
– Ağrı varsa parasetamol
Uzun kemik kırıkları
• Risk faktörleri
– DDA, makat doğum ve
sezaryen doğum
• Klinik
– Etkilenen ekstremitede
şişlik ve hareket azlığı,
ekstremitenin
hareketiyle ağrı ve kırık
yerinde krepitasyon
– İlk fizik muayenede
tespit edilmeyebilir
Uzun kemik kırıkları
• Tanı
– Direkt grafi
– Ultrasonografi
– Fisher NA, Newman B, Lloyd J, Mimouni. Ultrasonographic evaluation of birth
injury to the shoulder. J Perinatol. 1995;22(3):398
• Tedavi
– Atelleme ve immobilizasyon en yaygın tedavi
– Pavlik bandaj yada alçılama
• Proksimal femur kırıkları
• Uzun dönemde sekel nadir
Brakiyal pleksus zedelenmesi
•
•
Canlı doğumların % 0.1-0.2’sinde
Risk faktörleri
– Fetal malprezantasyon, forseps
kullanımı, omuz distozisi ve
makrozomi
•
•
Olguların %4’ünde iki taraflı
tutulum
Sinir zedelenmesi
– Tip 1 Nöropraksiya
• Geçici ileti bozukluğu
– Tip 2 Aksonatmezis
– Tip 3 Nörotmezis
– Tip 4 Tam kopma
Brakiyal pleksus zedelenmesi
•
Klinik
– Gövdeye göre gevşek bir kol, DTR
alınmayabilir
– Horner sendromu
(miyozis,pitozis, terleme azlığı)
– Sadece elde zayıflık stellat
gangliyon zedelenmesi
– Solunumda bozulma frenik sinir
zedelenmesi
– %90 Erb paralizisi C5-C6
• Moro asimetrik, biseps refleksi
yok,normal yakalama
– %1 Klumpke paralizisi C8-T1
• Yakalama kaybolmuş
• Tanı
– Omuz grafisi, PA Akciğer grafisi
– Servikal yüksek rezolüsyonlu MR
– Nadiren tümör ve hemanjiyomlar kompresyonla
• Tedavi
–
–
–
–
1. hafta ağrıyı azaltmak için immobilizasyon
1.haftadan sonra pasif egzerzis
Aktif egzersiz ve kuvvetlendirme
%3-10 oranında kalıcı kusurlar
• İlk haftada düzelme belirgin değilse
– Cerrahi tartışmalı
14
Kas tortikollisi
•
Gelişimsel
•
•
•
•
İntrauterin travma ile hematom ve fibrozis
Fetal pozisyonla kasta inflamasyon, ödem
Makat geliş ve forsepsle doğumlarda sık
Klinik
• 7-28.günlerde ortaya çıkar
•
•
– Postural tortikollis
– Müsküler tortikollis
– Sternomastoid tümör
Sıklıkla kalça displazisi (%7), C1-C2 subluksasyonu,
metarsus adduktus, talipes ekinovarus ve
plagiosefali gibi kas-iskelet sistemi anomalileri ile
ilişkili
Tanı
– Fizik muayene ile baş ve çene yönü
– Servikal omurga grafileri
– Ultrasonografi
• Servikal omurga anomalileri, kraniyosinostoz
• Klippel-Feil sendromu
• Pterjiyum kolli (Turner sendromu, Noonan
sendromu ve Trizomi 21)
• Brakiyal pleksus paralizisi
Kas tortikollis-Yönetim
• Çoğu kendiliğinden düzelebilir
• Ciddi kraniyofasyal deformiteler
• Kasa sık aktif ve pasif egzersiz
– Hareket kısıtlılığı 10 dereceden az ise >%90
düzelme
– Oyuncakla ve beslenme sırasında
• Cerrahi
– 6.ayda başta eğrilik ve kısıtlılık >%15; 6-12 ay
sonra plagiosefali ve yüzde asimetri
Doğumsal ekinovarus deformitesi
Posturel. Pasif hareketle hareketle açı
normal. Tedaviye gerek yok. Birkaç haftada
düzelir. Bir ay içinde düzelmezse refere et.
Erkeklerde iki kat sık. %50’si iki taraflı.
Genel sıklık binde 1. %75 aile hikayesi
yok.
Gelişimsel Kalça Displazisi
Gelişimsel kalça displazisi
• Çoğu bebekte ilk birkaç haftada olan, 1-2 ayda
düzelen
• Canlı doğumların %1-2’sinde gerçek dislokasyon
• Multifaktöryel; anormal pozisyona bağlı
• İlk doğan bebeklerde
• %20 iki taraflı
• Tortikollis ve metatarsus adduktusla birliktelik
G.K.D. Görülme Sıklığı
• Türkiye’de
– 10-15 / 1000 canlı doğum
• Türkiye’de Yıllık G.K.D.’li Yenidoğan Sayısı
– 1.3 milyon canlı doğum / yıl
– 13000- ~18.000 yeni G.K.D. olgusu / yıl
• Kız / Erkek; 4-8 / 1
• Dünyada
– 0-188.5 / 1000 canlı doğum
Risk faktörleri
• Fetal hareketlerin kısıtlandığı
oligohidramnios, tortikollis,
plagiosefali gibi konjenital
anomalilerle
• Çoğul gebeliklerde
• Kızlarda 4 kat fazla
• Makat gelişlerde
• Kızlarda %12, erkeklerde % 2.6
Geç Tanı
Geç ya da Hiç Tedavi
Uygun Olmayan Tedavi
Kalça Dejeneratif Eklem Hastalığı (Koksartroz)
Bacak uzunluk farkı (Galeazzi)
• Bebek supin yatarken
kalçalar 90 derece
fleksiyona alınır ve diz
seviyeleri
arasındaki
fark tespit edilir
Pili asimetrisi
Ortolani “Segno dello Scatto”
Disloke veya sublukse
kalçayı redükte eder
Barlow
İnstabil kalçayı disloke eder
Ayak deformiteleri
• Pesekinovarus
• Pes planovalgus
• peskalkaneovalgus
31
32
33
34
Septik artrit ve osteomiyelit
• Nadir
• Omuz ve kalça ekleminde en sık
• Topuk kanı alınması, yenidoğanda idrar
sondası takılması, umbilikal arter
kataterizasyonu, femoral ven ponksiyonu gibi
girişimlerden sonra
• Hematojen yayılımla
• İmmün yetmezlik
•
•
•
•
•
Başlangıçta ateş ve huzursuzluk
Dikkatli gözlem ve fizik muayene
Hareketle ve palpasyonla ağrı ve huzursuzluk
Hareket azlığı
Septik kalça için klasik bulgu kalçanın fleksiyonu
ve bacağın eksternal rotasyonu
• Lokalize kızarıklık ve şişlik geç bulgu
• Sakroiliyak eklemde hassasiyet
Tanı
•
•
•
•
•
•
•
•
Tam kan sayımı, sedimentasyon,CRP
Eklem sıvısından gram boyama,
kültür, hücre sayımı ve glukoz
Sinovial sıvıdaki lökosit sayısı
>50.000/μL (aralık 50,000200,000/μL) ve %75’i nötrofil ise
septik artrit
Glukoz düşük
Radyoloji yumuşak doku şişliği veya
eklem aralığında genişleme
US effüzyon varlığını gösterme ve
aspirasyona yardımcı
Teknesyumlu iskelet sintigrafisi
osteomiyelitte
MR ile sıvı ve kas-iskelet sistemi
• Acil ortopedik konsültasyon
– Cerrahi drenaj
– Eklem aspirasyonu ile kültür alma
• Antibiyoterapi
• Femur başının aseptik nekrozu komplikasyon
Yenidoğanda deri bulguları
• Acil bir durum mu?
• Bebek sağlıklı mı? Toksik mi
görünüyor?
– Genel, yaygın iyi huylu bir
durum
– Lokalize, masum sinsi bir
tablo
• Sistemik tutulumla ilgili
belirti ve bulgular
• Anne, doğum ve aile öyküsü
alınmalı
• Tam bir fizik muayene
• Laboratuar değerlendirme
• 830 yenidoğanın
– %57’sinde pigmente
kütanöz veya damarsal
malformasyon
• %44’ü damarsal
Aplazi kutis nedenleri
Sezaryen sırasında mı kesildi acaba?
47
Pigmente doğum lekeleri
– Konjenital nevüsler
• K. melanositik nevüsler
– Vücut yüzeyinin %5’inden
fazla ise melanoma riski
– Melanoma yaşı 15.5
– Kafeola lekeleri
• Çapı 1.5 cm den büyük 6
veya daha fazla leke
nörofibromatozis için riskli
– Mongol lekeleri
• Çoğu 2 yaşında solar, tedavi
gerektirmez.
Konjenital melanositik nevüs
• Yaklaşık %1 küçük KMN
• Büyük KMN
– Gövde de 9 cm dem büyük
– Kafada 6 cm den geniş büyük
• Malign melanoma gelişme
riski %4.5 ila 10.
• Dev KMN sıklığı 1/500.000
Kıllanma olmasının tıbbi bir önemi yok. Hızlı büyüme, ülserleşme, atipik görünen makül, papül
Veya derin nodüllerde malignite gelişimi riski fazla ve biyopsi yapılmalı
Hemanjiyomlar
–
–
–
–
–
–
Bebeklerin %4-5’inde
Kızlarda, prematürelerde, DDA’lı bebeklerde daha sık
%40’ı doğumda
İlk 1-2 haftada; 5 .ayda büyüme tamamlanır
Basınç testi
Çilek şekilli olanların yarısı yaşamın 5 yılında, %70
yaşamın 7 yılında ve %90’ı yaşamın 10 yılında geriler.
• % 70 inde normal görünümde deri ile veya atrofi , skar,
telenjektazi,pigmentasyon değişiklikleri ve deformite ile
sonlanır.
Salmon lekesi
Kavernöz hemanjiyom
Hemanjiyom
• Göze, işitme kanalına, havayoluna (özellikle subglottik
alanda bulunan), veya hayati organlara bası durumunda
hemanjiyomlar acilen sevk edilmelidir.
• Nadir olmasına rağmen, yüzde geniş hemanjiyomlu
tüm bebeklerde hidrosefalinin varlığı ve dördüncü
ventrikül anomalilerini belirlemek için beyin
görüntüleme yöntemleri önerilir.
• Çok sayıda cilt hemanjiomu hekimleri karaciğer,
gastrointestinal sistem ve subglottik bölgedeki
muhtemel hemanjiomlar için uyarmalıdır; ilk ikisi
kanama veya obstruksiyona ve sonraki, büyüme ile
yaşamsal tehlike
65
Kütanöz mastoidoz
Döring et al. BMC Pediatrics 2014, 14:126
71