sosyal7_ilk8 sayfa.qxp

Soru - Yanýt 7
1. Selçuklularda ülke topraklarý kime aittir?
Yanýt: Selçuklularda ülke topraklarý devlete aittir.
2. Týmar sisteminin Selçuklulardaki adý nedir?
Yanýt: Týmar sisteminin Selçuklulardaki adý “ikta”dýr.
3. Osmanlýlarda topraðý kullanma hakký kime aittir?
Yanýt: Osmanlýlarda topraðý kullanma hakký üzerinde yaþayan halka aittir.
4. Osmanlýlar topraðýný iyi ekip biçmeyen ya da üç yýl üst üste boþ býrakanlardan topraðýný
alýp baþkasýna vermekle neyi amaçlamýþtýr?
Yanýt: Topraðýný düzenli olarak ekip biçmeyenden alýp baþkasýna vermekle devlet,
tarýmda üretimin sürekliliðini saðlamaya çalýþmýþtýr.
5. Osmanlýlarda dirlik topraklar kaça ayrýlýrdý bunlar hangileridir?
Yanýt: Osmanlýlarda dirlik topraklar gelirine göre üçe ayrýlýrdý. Bunlar has, zeamet ve
týmardýr.
6. Tarihi Kral Yolu’nu yapan uygarlýk hangisidir?
Yanýt: Tarihi Kral yolu’nu yapan uygarlýk Lidyalýlardýr.
7. Çin’den baþlayýp, Taklamakan Çölü bölgesinden geçerek, Afanistan, Ýran üzerinden
Doðu Akdeniz’e ulaþan ticaret yolu hangisidir?
Yanýt: Ýpek Yolu’dur.
8. Baharat Yolu hangi padiþah döneminde Osmanlý Devleti’nin denetimine girmiþtir?
Yanýt: Baharat Yolu, Yavuz Sultan Selim Döneminde Osmanlý Devleti’nin denetimine
girmiþtir.
9. Coðrafi Keþifler neye denir?
Yanýt: 15. ve 16. yüzyýllarda Avrupalýlarýn yeni ticaret yollarý bulmak amacýyla baþlattýklarý okyanuslarýn ve kýtalarýn bulunmasýyla gerçekleþmiþ olan keþiflere denir.
229
10. Coðrafi Keþifleri ilk olarak kimler baþlatmýþtýr?
Yanýt: Coðrafi Keþifleri ilk olarak Portekiz ve Ýspanyollar baþlatmýþtýr.
11. Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak hangi ülkede ortaya çýkmýþtýr?
Yanýt: Sanayi Ýnkýlabý ilk olarak Ýngiltere’de ortaya çýkmýþtýr.
12. Ülkemizdeki vakýf eserlerinin korunmasý, tamiri ve yaþatýlmasýndan sorumlu olan devlet
kurumu hangisidir?
Yanýt: Vakýflar Genel Müdürlüðü’dür.
13. Ahilik nedir?
Yanýt: Ahilik, Selçuklu ve Osmanlýlarda, Anadolu’da yaþayan halkýn sanat, ticaret, gibi
çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý ahlaki yönden eðiten, çalýþma
hayatýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgüttür.
14. Ahilik Teþkilatý’nýn kurucusu kimdir?
Yanýt: Ahilik Teþkilatý’nýn kurucusu Ahi Evran’dýr.
15. Osmanlý Devleti’nde sarayda devlet adamý ve sanatkar yetiþtirmek amacýyla açýlan okulun adý nedir?
Yanýt: Osmanlýlarda devlet adamý ve sanatkar yetiþtirmek amacýyla sarayda açýlan
okul “Enderun”dur.
230
Doðru - Yanlýþ
7
Aþaðýdaki cümlelerin doðru olanlarýnýn baþýna (D), yanlýþ olanlarýn baþýna (Y) yazýnýz.
1.
( )
Hititlerde topraðýn sahibi halktýr.
2.
( )
Orta Çaðda Avrupa’da topraðýn ve topraðý iþleyenlerin sahibi senyördür.
3.
( )
Dirlik topraklarýndan has padiþah, vezirazam, vezirler ve beylerbeyi gibi üst düzey
devlet adamlarýna verilen topraktýr.
4.
( )
Osmanlý Devleti’nde týmar sahipleri topladýklarý vergilerle kendi geçimlerini saðlar ve
gelirlerine göre atlý asker beslerdi.
5.
( )
Týmar sistemi Selçuklu Toprak düzeni olan “ikta” sistemi esas alýnarak düzenlenmiþtir.
6.
( )
Týmar sistemi, devletin devlet memurlarýna ödediði maaþ yükünü artýrmýþtýr.
7.
( )
Týmarlý Sipahiler savaþ zamanýnda sefere gitmek dýþýnda yaþadýklarý bölgenin güvenliðinden de sorumluydular.
8.
( )
Kral Yolu, Ýlk Çaðda Lidyalýlar tarafýndan yapýlmýþ bir yoldur.
9.
( )
Geçmiþte Ýpek Yolu’ndan Avrupa’ya sadece ipek taþýnmýþtýr.
10. ( )
Baharat Yolu Uzak Doðu’yu Amerika kýtasýna baðlayan ticaret yollarýndan biridir.
11. ( )
Coðrafi Keþiflerin sonucunda Avrupalý devletler keþfettikleri yerlerde sömürge imparatorluklarý kurmaya baþladýlar.
12. ( )
Coðrafi Keþifler sonucu Ýpek ve Baharat yollarý önemini kaybetmiþtir.
13. ( )
Ýspanyol gemici Kristof Kolomb Amerika kýtasýna ulaþmýþ ancak buranýn yeni bir kýta
olduðunu fark etmemiþtir.
14. ( )
Coðrafi Keþifler sonucunda ticaret yollarýnýn deðiþmesiyle Osmanlýlar ve Venedikliler
daha fazla gelir elde etmeye baþlamýþtýr.
15. ( )
Sanayi Ýnkýlabý’nýn sonucunda Avrupalý devletler arasýnda sömürgecilik yarýþý hýzlanmýþtýr.
231
lýþ 7
Doðru - Yan
Yanýtlar
1.
(Y)
2.
( D ) Orta Çaðda Avrupa’da topraðýn ve topraðý iþleyenlerin sahibi senyördür.
3.
(D)
Dirlik topraklarýndan has padiþah, vezirazam, vezirler ve beylerbeyi gibi üst düzey
devlet adamlarýna verilen topraktýr.
4.
(D)
Osmanlý Devleti’nde týmar sahipleri topladýklarý vergilerle kendi geçimlerini saðlar ve
gelirlerine göre atlý asker beslerdi.
5.
(D)
Týmar sistemi Selçuklu Toprak düzeni olan “ikta” sistemi esas alýnarak düzenlenmiþtir.
6.
(Y)
Týmar sistemi, devletin devlet memurlarýna ödediði maaþ yükünü artýrmýþtýr.
7.
(D)
Týmarlý Sipahiler savaþ zamanýnda sefere gitmek dýþýnda yaþadýklarý bölgenin güvenliðinden de sorumluydular.
8.
(D)
Kral Yolu, Ýlk Çaðda Lidyalýlar tarafýndan yapýlmýþ bir yoldur.
9.
(Y)
Geçmiþte Ýpek Yolu’ndan Avrupa’ya sadece ipek taþýnmýþtýr.
Hititlerde topraðýn sahibi halktýr.
10. ( Y )
Baharat Yolu Uzak Doðu’yu Amerika kýtasýna baðlayan ticaret yollarýndan biridir.
11. ( D )
Coðrafi Keþiflerin sonucunda Avrupalý devletler keþfettikleri yerlerde sömürge imparatorluklarý kurmaya baþladýlar.
12. ( D )
Coðrafi Keþifler sonucu Ýpek ve Baharat yollarý önemini kaybetmiþtir.
13. ( D )
Ýspanyol gemici Kristof Kolomb Amerika kýtasýna ulaþmýþ ancak buranýn yeni bir kýta
olduðunu fark etmemiþtir.
14. ( Y )
Coðrafi Keþifler sonucunda ticaret yollarýnýn deðiþmesiyle Osmanlýlar ve Venedikliler
daha fazla gelir elde etmeye baþlamýþtýr.
15. ( D )
Sanayi Ýnkýlabý’nýn sonucunda Avrupalý devletler arasýnda sömürgecilik yarýþý hýzlanmýþtýr.
232
Boþluk Do
ldurma
7
Aþaðýdaki cümlelerde boþ býrakýlan yerlere uygun kelimeleri yazýnýz.
1.
.........................................
hem beslendiðimiz hem de vatanýmýz olduðundan kutsal kabul edilir.
2.
Osmanlý Devleti’nde dirlik topraklarý, has, .............................................. ve .............................................. olmak üzere üçe
ayrýlýrdý.
3.
18. yüzyýlda iyice iþlemez hale gelen Týmar sistemi .............................................. Fermaný’yla kaldýrýlmýþtýr.
4.
Anadolu’dan baþlayýp Mezopotamya’ya kadar uzanan ve Lidyalýlar
tarafýndan yapýlan ticaret yoludur.
5.
Coðrafi Keþiflerden sonra Ýpek ve
6.
Coðrafi Keþifler sonucu zenginleþen
güçlendi.
7.
Coðrafi Keþiflerden önce Ýpek ve Baharat yollarýnýn denetimi
.............................................. elindeydi.
8.
Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak 1750 - 1830 yýllarý arasýnda
9.
Sanayi Ýnkýlabý’ndan sonra küçük el tezgahlarý yerini
10.
Selçuklularda Ahilik olarak faaliyet gösteren esnaf teþkilatý Osmanlýlarda
olarak varlýðýný devam ettirmiþtir.
11.
Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi yapan .............................................. iyi ahlâkýn, doðruluðun,
kardeþliðin birleþtiði sosyo - ekonomik bir düzendir.
12.
Ýlk Osmanlý medreresi
13.
Osmanlý Devleti’nde ............................................ eðitiminin yapýldýðý yaygýn eðitim kurumlarý cami, mescit,
tekke ve zaviyeler ile kahvehanelerdir.
14.
Osmanlý Deleti’nde ilkokullara
.....................................................................
.....................................................................
..............................................
..............................................
Yollarý önemini kaybetmiþtir.
sýnýfý soylularýn topraklarýný satýn alarak
..............................................
..............................................
..............................................
ve
ortaya çýktý.
býraktý.
..............................................
zamanýnda Ýznik’te kurulmuþtur.
..............................................
mektebi denirdi.
233
ldurma 7
Boþluk Do r
Yanýtla
1.
Toprak hem beslendiðimiz hem de vatanýmýz olduðundan kutsal kabul edilir.
2.
Osmanlý Devleti’nde dirlik topraklarý, has, zeamet ve týmar olmak üzere üçe ayrýlýrdý.
3.
18. yüzyýlda iyice iþlemez hale gelen Týmar Sistemi Tanzimat Fermaný’yla kaldýrýlmýþtýr.
4.
Kral Yolu Anadolu’dan baþlayýp Mezopotamya’ya kadar uzanan ve Lidyalýlar tarafýndan
yapýlan ticaret yoludur.
5.
Coðrafi Keþiflerden sonra Ýpek ve Baharat Yollarý önemini kaybetmiþtir.
6.
Coðrafi Keþifler sonucu zenginleþen burjuva sýnýfý soylularýn topraklarýný satýn alarak güçlendi.
7.
Coðrafi Keþiflerden önce Ýpek ve Baharat yollarýnýn denetimi Venedikliler ve Osmanlýlarýn
elindeydi.
8.
Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak 1750 - 1830 yýllarý arasýnda Ýngiltere’de ortaya çýktý.
9.
Sanayi Ýnkýlabý’ndan sonra küçük el tezgahlarý yerini fabrikalara býraktý.
10.
Selçuklularda Ahilik olarak faaliyet gösteren esnaf teþkilatý Osmanlýlarda Lonca olarak varlýðýný devam ettirmiþtir.
11.
Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi yapan Ahilik iyi ahlâkýn, doðruluðun,
kardeþliðin birleþtiði sosyo - ekonomik bir düzendir.
12.
Ýlk Osmanlý medresesi Orhan Bey zamanýnda Ýznik’te kurulmuþtur.
13.
Osmanlý Devleti’nde halk eðitiminin yapýldýðý yaygýn eðitim kurumlarý cami, mescit, tekke ve
zaviyeler ile kahvehanelerdir.
14.
Osmanlý Deleti’nde ilkokullara Sýbyan mektebi denirdi.
234
TEST
12
Ekonomi ve Sosyal Hayat
1. Osmanlý esnaf örgütü, Anadolu Selçuklu
Devleti’ndeki Ahilik esas alýnarak geliþtirilmiþtir. Osmanlýlar bu teþkilata “Lonca” adýný vermiþtir. Lonca teþkilatý mesleki eðitimin yanýnda, üyelerine toplumsal yaþamýn
gereklerinden olan ahlâki ve kültürel eðitimde vermiþlerdir.
4. Osmanlý Devleti’nde Tanzimat dönemiyle
birlikte batý tarzýnda eðitim yapan okullarýn
açýlmasýna raðmen, mahalle mektepleri ve
medreseler varlýklarýný sürdürmüþlerdir.
Yukarýdaki bilgiyle bakarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez?
A) Osmanlýlarýn Tanzimat Dönemi’nde Avrupa’yý örnek alarak yenilikler yaptýðý
B) Tanzimat Dönemi’nde eðitimde çok
baþlýlýk yaþandýðý
C) Osmanlýlarýn Tanzimat Dönemi’nde eski eðitim kurumlarýna son verdiði
D) Tanzimat Dönemi’nde batý tarzý eðitimle birlikte geleneksel eðitime devam
edildiði
Yukarýdaki bilgiye göre Lonca teþkilatý
ile ilgili olarak hangi soruya cevap verilemez?
A)
B)
C)
D)
Görevinin ne olduðu
Hangi kurum örnek alýnarak kurulduðu
Ýsmini kimlerin verdiði
Yöneticilerine ne ad verildiði
2. Osmanlý Devleti’nde Enderun Mektebi’nin kuruluþundaki temel amaç aþaðýdakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
3.
Din adamý yetiþtirmek
Devlet adamý yetiþtirmek
Þehzadeleri eðitmek
Medrese hocalarýný eðitmek
5. Osmanlý Devleti’nde, azýnlýklar ve yabancýlar ilk olarak hangi dönemde kendi okullarýný açma hakkýný elde etmiþlerdir?
A)
B)
C)
D)
Ýlk Osmanlý medresesi hangi þehirde
kurulmuþtur?
Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci
doðru yanýt vermiþtir?
A)
Bursa
B)
Edirne
C)
Ýznik
D)
Ýstanbul
6.
Kuruluþ Dönemi
Yükselme Dönemi
Meþrutiyet Dönemi
Tanzimat Dönemi
Osmanlý Devleti’nde topraðý
kullanma hakký devletin denetimi altýnda halka verilmiþti.
Devlet topraðýný iyi kullanmayan ve arka arkaya üç yýl boþ
býrakanlarýn topraklarýný ellerinden alýp baþkalarýna verirdi.
Devletin bu uygulama ile aþaðýdakilerden hangisini amaçladýðý söylenebilir?
A)
B)
C)
D)
Üretimin sürekliliðini saðlamayý
Özel mülkiyeti özendirmeyi
Ekili topraklarý azaltmayý
Toprak üzerinde halkýn hak sahibi olmasýný saðlamayý
235
7. Osmanlý Devleti topraklarýndan;
–
Haslar, hanedan mensuplarýna ve divan üyelerine
–
Zeametler, kadýlara ve orta seviyedeki
devlet memurlarýna
–
Týmarlar da düþük seviyedeki memurlara dirlik olarak verilirdi.
10.
Bu uygulama ile devlet topraklarýnýn dirlik olarak verileceði kiþilerin yönetimdeki mevkileri ile aþaðýdakilerden hangisi
arasýnda bir iliþki kurulabilir?
A)
B)
C)
D)
A) Has
B) Zeamet
C) Týmar
D) Lonca
9.
Öðretmenin verdiði bilgiye bakarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez?
Ailedeki kiþi sayýsý
Topraklarýn merkeze olan uzaklýklarý
Topraklarýn gelirleri
Kiþilerin yetiþtiði yer
8. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Devleti’nde toprak yönetimiyle ilgili deðildir?
Pusulanýn geliþtirilerek kullanýlmasý
Okyanus koþullarýna dayanýklý saðlam ve süratli gemilerin yapýlmasý
Osmanlý Devleti’nde topraktan
alýnan vergiler devlet görevlilerine aylýk olarak verilirdi. Týmar sahibi aldýðý bu ücretle asker yetiþtirmek zorundaydý. Bu askerler
savaþ zamanýnda sefere çýkar
barýþ zamanýnda da tarýmsal
üretimden ve bulunduðu bölgenin güvenliðinden sorumluydu. Dirlik sahiplerinin yetiþtirdiði
askere Týmarlý Sipahi denirdi.
A) Týmar sahiplerinin yetiþtirdiði askerlerin
yaþadýklarý yerde asayiþi saðladýðý
B) Devletin toprak gelirlerinden elde edilen vergiyi memurlarýna ücret olarak
verdiði
C) Týmarlý Sipahilerin askerlikten baþka tarýmsal faaliyetlerle de ilgili olduðu
D) Týmarlý sipahilerin ücretlerini devlet bütçesinden aldýðý
11.
Keþfedilen yeni ülkelerden bol
miktarda altýn, gümüþ gibi deðerli madenler Avrupa’ya getirilince ticaretle uðraþan kesim
zenginleþti.
Öðretmenin verdiði bilgi Coðrafi Keþiflerin hangi alandaki sonucunu vurgulamýþtýr?
A) Ekonomik
B) Siyasi
C) Bilimsel
D) Dini
Cesur gemicilerin yetiþmesi
Yukarýdaki öðrencilerin söyledikleri geliþmelerin aþaðýdakilerden hangisine
ortam hazýrladýðý söylenebilir?
A)
B)
C)
D)
236
Sanayi Ýnkýlabý’na
Krallýklarýn güç kaybetmesine
Coðrafi Keþiflere
Haçlý Seferleri’ne
12. Coðrafi Keþiflerle birlikte bazý inançlar sarsýldý. Rahiplerin söylediklerinin hepsinin
doðru olmadýðý anlaþýldý.
Yukarýdaki paragrafta Coðrafi Keþiflerin
hangi alandaki sonucu vurgulanmýþtýr?
A) Siyasi
B) Dini
C) Sosyal
D) Bilimsel
13. Aþaðýdaki geliþmelerden hangisi bazý
Avrupa devletlerinin gelirlerinin artmasýnda ve sömürgecilik faaliyetlerine
baþlamalarýnda etkili olmuþtur?
A) Matbaanýn icadý
B) Coðrafi Keþifler
C) Barutun bulunmasý
D) Rönesans Hareketleri
16.
Osmanlý Devleti’nde topraðý
Osmanlý Devleti’nde eðitim,
saðlýk, beslenme gibi halkýn
sosyal ihtiyaçlarýný karþýlayan
kurumlarýn giderleri vakýflar tarafýndan karþýlanýrdý. Vakýflar
zengin ve yardýmsever vatandaþlar tarafýndan kurulurdu.
Vakýflar devlet tarafýndan desteklenir ve teþvik edilirdi.
Öðretmenin verdiði bilgiye göre vakýflarla ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez?
A) Devlet tarafýndan kurulduðu
B) Sosyal dayanýþma esasýna dayalý olarak çalýþtýklarý
C) Toplumun temel ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýnda etkili olduðu
D) Sosyal bir kurum olduðu
14. I. Kral Yolu
II. Bahat Yolu
III. Ýpek Yolu
Yukarýdaki ticaret yollarýndan hangileri
Coðrafi Keþiflerden önce kullanýlmýþtýr?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) I, II ve III
17. Osmanlý Devleti’nde ele geçirilen topraklar
devletin malý sayýlýrdý. Topraðýn üzerinde
yaþayan çiftçiler kiracý durumundaydý.
Aþaðýdakilerden hangisi yukarýdaki bilgiyi doðrular?
15. Aþaðýdakilerden hangisi Týmar Sisteminin Osmanlý Devleti’ne saðladýðý yararlardan biri deðildir?
A) Ordunun bir kýsmýnýn devlete yük olmadan beslenmesi
B) Eyaletlerde güvenliðin saðlanmasý
C) Yeniçeri Ocaðý’nýn gelirlerinin artmasý
D) Üretimde sürekliliðin saðlanmasý
A) Yerleþik yaþamýn teþvik edilmesi
B) Üç yýl üst üste topraðýný ekmeyen çiftçinin topraðýnýn elinden alýnýp baþkasýna
verilmesi
C) Vergilerin týmarlý sipahiler tarafýndan
toplanmasý
D) Devletin ürün sahiplerinden öþür ve haraç adýyla vergi almasý
237
18. Aþaðýdakilerden hangisi Sanayi Ýnkýlabýnýn sonuçlarýndan biri deðildir?
A)
B)
C)
D)
Uluslararasý ticaretin geliþmesi
Pazar bulma ihtiyacýnýn artmasý
Mutlak krallýklarýn kurulmasý
Büyük fabrikalarýn kurulmasý
19. Pusulanýn Avrupalýlar tarafýndan geliþtirilerek kullanýlmasý aþaðýdaki geliþmelerden hangisine katký saðlamamýþtýr?
A)
B)
C)
D)
Ticaretin geliþmesine
Derebeyliðin güçlenmesine
Yeni yerlerin keþfedilmesine
Denizcilikte ilerlemeler yaþanmasýna
20. Aþaðýdaki öðrencilerin söylediði terimlerden hangisi hem askerlik hem de
toprak yönetimiyle ilgilidir?
A)
Vakýf
B)
Lonca
C)
Öþür
D)
Týmar
238
YANITLAR
Yanýt 1:
Yanýt 2:
Yanýt 3:
Yanýt 4:
Soruda verilen bilgiye göre Lonca teþkilatýnýn
– Görevinin ne olduðu
– Hangi kurum örnek alýnarak kurulduðu
– Ýsmini kimlerin verdiði sorularýna cevap verilebilir. Ancak Lonca teþkilatýnýn yöneticileriyle bilgili bilgi olmadýðýndan, yöneticilerine ne ad verildiði
sorusuna cevap verilemez.
Yanýt D’dir.
Osmanlý Devleti’nde Enderun Mektebi’nin kuruluþundaki temel amaç devlet
adamý yetiþtirmektir. Yanýt B’dir.
Ýlk Osmanlý medresesi Ýznik’te Orhan
Bey tarafýndan kurulmuþtur. Yanýt C’dir.
Soruda verilen bilgide Tanzimat dönemi’nde medrese ve mahalle mekteplerinin varlýðýný sürdürdüðü belirtilmiþtir. Bu
kurumlar Osmanlý Devleti’nin eski eðitim kurumlarýndandýr. Dolayýsýyla Osmanlýlar eski eðitim kurumlarýna Tanzimat Döneminde son verdiði söylenemez. Yanýt C’dir.
Yanýt 5:
Osmanlý Devleti’nde azýnlýklar ve yabancýlar Tanzimat Dönemi’nde ilk kez kendi
okullarýný açma hakkýný elde etmiþlerdir.
Yanýt D’dir.
Yanýt 6:
Osmanlýlarda devletin topraðýný iyi kullanmayan ve arka arkaya üç yýl boþ býrakandan alýp baþka birine vermekle
üretimin sürekliliðini saðlamayý amaçladýðý söylenebilir. Yanýt A’dýr.
Yanýt 7:
Osmanlý topraklarýnýn dirlik olarak verildiði devlet görevlilerinin yönetimdeki
mevkileri ile topraklarýn gelirleri arasýda
bir iliþki kurulabilir. Geliri yüksek olan
topraklar yönetim kademesindeki mevki
yüksek olana, daha az olan ise daha alt
kademedeki memurlara verilmiþtir.
Yanýt C’dir.
Yanýt 8:
Has, Zeamet ve Týmar Osmanlý Devleti’nde toprak sistemiyle ilgili birimlerdir.
Ancak lonca esnaf teþkilatý olup toprak
yönetimiyle ilgili deðildir. Yanýt D’dir.
Yanýt 9:
– Pusulanýn geliþtirilerek kullanýlmasý
– Okyanus koþullarýna dayanýklý saðlam ve süratli gemilerin yapýlmasý
– Cesur gemicilerin yetiþmesi Coðrafi
Keþiflerin yapýlmasýna ortam hazýrlamýþtýr. Yanýt C’dir.
Yanýt10: Soruda verilen bilgilere bakarak Týmarlý
Sipahilerin ücretlerini devlet bütçesinden aldýklarý söylenemez. Yanýt D’dir.
Yanýt11: Soruda verilen paragrafta Coðrafi Keþifler sonucunda Avrupa’ya getirilen madenler sayesinden zengin olunmasýndan söz edilmiþtir. Dolayýsýyla Coðrafi
Keþiflerin ekonomik sonucu vurgulanmýþtýr. Yanýt A’dýr.
Yanýt12: Coðrafi Keþiflerin sonucunda inançlarýn
sarsýlmasý ve din adamlarýna duyulan
güvenin azalmasýndan söz edilmektedir. Dolayýsýyla soruda verilen paragrafta Coðrafi Keþiflerin dini sonucu vurgulanmýþtýr. Yanýt B’dir.
Yanýt13: Coðrafi Keþifler, Avrupa devletlerinin gelirinin artmasýnda ve sömürgecilik hareketlerinin baþlamasýnda etkili olmuþtur.
Yanýt B’dir.
Yanýt14: Kral Yolu, Baharat Yolu ve Ýpek Yolu
Coðrafi Keþiflerden önce kullanýlan ticari yollardandýr. Yanýt D’dir.
Yanýt15: Yeniçeri Ocaðý’nýn gelirlerinin artmasý
Týmar Sistemi’nin Osmanlý Devleti’ne
saðladýðý yararlardan biri deðildir.
Yanýt C’dir.
239
Yanýt 16: Soruda verilen bilgide vakýflarýn zengin
ve yardýmsever kiþilerce kurulduðu belirtilmektedir. Dolayýsýyla bu kurumlarýn
devlet tarafýndan kurulduðu söylenemez. Yanýt A’dýr.
Yanýt 17: Üç yýl üst üste topraðýný ekmeyen çiftçinin topraðýnýn elinden alýnýp baþkasýna
verilmesi, Osmanlý Devleti’nde ele geçirilen topraklar devletin malý sayýlýrdý.
Topraðýn üzerinde yaþayan çiftçiler kiracý durumundaydý bilgisini doðrular.
Yanýt B’dir.
Yanýt 18: Mutlak krallýklarýn kurulmasý Sanayi Ýnkýlabý’nýn sonuçlarýndan biri deðildir.
Yanýt C’dir.
Yanýt 19: Pusulanýn Avrupalýlar tarafýndan geliþtirilerek kullanýlmasý derebeyliðin güçlenmesine katký saðlamamýþtýr. Yanýt B’dir.
Yanýt 20: Týmar, hem askerlik hem de toprak yönetimiyle ilgili bir terimdir. Yanýt D’dir.
240
TEST
13
Ünite Sonu Testi
1.
Ýpek ve Baharat yollarýnýn eski önemini
kaybetmesinde aþaðýdaki ülkelerden hangisinin çalýþmalarý etkili olmuþtur?
Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci
doðru yanýt vermiþtir?
A)
Ýtalya
B)
Rusya
C)
Portekiz
D)
Mýsýr
2. Ýpek Yolu aþaðýdaki olaylardan hangisinin sonucunda tamamen Osmanlý Devleti’nin kontrolüne girmiþtir?
A) Mýsýr’ýn alýnmasý
B) Mora’nýn fethi
C) Konya’nýn alýnmasý D) Kýrým’ýn alýnmasý
3. Sanayi Ýnkýlabý’ndan sonra hýzla fabrikalarýn kurulmasý öncelikle aþaðýdakilerden hangisini olumsuz yönde etkilemiþtir?
A)
B)
C)
D)
Ýnsan gücüyle çalýþan atölyeleri
Ticaretle uðraþanlarý
Büyük fabrika sahiplerini
Eðitimli halk sýnýfýný
4. Aþaðýdakilerden hangisi mesleki eðitim
ile ilgili kurumdur?
A) Lonca
B) Öþür
C) Haraç
D) Týmar
5. Avrupa’da Sanayi Ýnkýlabý’nýn gerçekleþtiði dönemde Osmanlý Devleti’nin
ham madde ve pazar yeri haline gelmesinde aþaðýdakilerden hangisinin de etkili olduðu söylenebilir?
A)
B)
C)
D)
Týmar sisteminin bozulmasýnýn
Kapitülasyonlarýn
Köyden kente göçün
Ýþsizliðin artmasýnýn
6. Selçuklular döneminde Anadolu þehirlerinde görülen Ahilik teþkilatý aþaðýdaki alanlardan hangisiyle doðrudan ilgilidir?
A) Saðlýk
C) Zenaatkarlýk
B) Askerlik
D) Yönetim
7. Aþaðýdakilerden hangisi Coðrafi Keþiflerin ekonomik sonuçlarýndan biri deðildir?
A) Ýpek ve Bahat yollarýnýn önemini kaybetmesi
B) Rahiplere olan güvenin azalmasý
C) Akdeniz limanlarýnýn ticari önemini kaybetmesi
D) Amerika’dan Avrupa’ya bol miktarda
altýn ve gümüþ getirilmesi
241
8. Avrupa’da meydana gelen bilimsel geliþmelerin teknolojiye uygulanmasý aþaðýdakilerden hangisinin ortaya çýkmasýný saðlamýþtýr?
12. Osmanlý Devleti’nin Yükselme Dönemi’nde ticaret yollarýnýn önemli limanlarýný ele geçirmeleri aþaðýdaki geliþmelerden hangisine neden olmuþtur?
A) Avrupa’da bilimsel geliþmeler yaþanmasýna
B) Avrupalýlarýn yeni ticaret yollarý aramalarýna
C) Avrupa’da milliyetçilik hareketlerinin
hýzlanmasýna
D) Avrupa’da din adamlarýna güvenin artmasýna
A) Reform hareketleri
B) Rönesans hareketleri
C) Sanayi Ýnkýlabý
D) Fransýz Ýhtilâli
9. Aþaðýdaki olaylardan hangisi Avrupa
devletlerinin zenginleþmesini saðlarken
Türk ve Ýslam devletlerinin yoksullaþmasý ve gerilemesine neden olmuþtur?
A)
B)
C)
D)
Coðrafi Keþifler
Barutun bulunmasý
Reform hareketleri
Rönesans hareketleri
10. Aþaðýdakilerden hangisi Coðrafi Keþiflerin sonuçlarýndan biri deðildir?
A) Avrupa’nýn ekonomik bakýmdan geliþmesi
B) Doðu Akdeniz limanlarýnýn önemini
kaybetmesi
C) Atlas Okyanusu limanlarýnýn önem kazanmasý
D) Burjuva sýnýfýnýn güç kaybetmesi
11.
Coðrafi Keþiflere katýlan milletler sömürge imparatorluklarý
kurdular.
Öðretmen konuþmasýnda Coðrafi Keþiflerin hangi alandaki sonucunu vurgulamýþtýr?
A) Dini
B) Sosyal
C) Siyasal
D) Kültürel
242
13.
Devletimiz atlý asker beslemek þartýyla bizlere toprak
vermiþtir.
Divan üyelerine verilen bu topraða verilen isim aþaðýdakilerden hangisidir?
A) Týmar
B) Has
C) Zeamet
D) Mülk
14. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Devleti’nde týmar sahibinin görevlerinden
biri deðildir?
A)
B)
C)
D)
Bulunduðu bölgede vergi toplamak
Gelirine göre asker yetiþtirmek
Topraðýn iþletilmesini saðlamak
Týmar olarak verilen topraðýn bir kýsmýný vakfetmek
15. Sahn-ý Seman Medreresesi hangi padiþah zamanýnda açýlmýþtýr?
A)
B)
C)
D)
18. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlýlarda
esnaf örgütüdür?
Fatih Sultan Mehmet
Yavuz Sultan Selim
Kanuni Sultan Süleyman
Murat Hüdavendigar
A) Týmar
B) Medrese
C) Lonca
D) Niþancý
19. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Medreselerinde okutulan pozitif bilimlerden
biri deðildir?
A) Tefsir
B) Matematik
C) Astronomi
D) Týp
16. Osmanlý Devleti’nde eðitim kurumlarýnýn giderlerini aþaðýdakilerden hangisi
karþýlardý?
A) Ordu
B) Vakýflar
C) Valiler
D) Halk
20.
17.
Ben Osmanlý Devleti’nde
eðitim ve öðretim iþlerinden
sorumlu bir divan üyesiyim.
Süleymaniye Medreresi hangi padiþah tarafýndan kurulmuþtur?
Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci
doðru yanýt vermiþtir?
A)
I. Murat
B)
Kanuni
Buna göre bu kiþinin mesleði aþaðýdakilerden hangisi olabilir?
C)
Orhan Bey
A) Kazasker
B) Defterdar
D)
Osman Bey
C) Niþancý
D) Þeyhülislam
243
YANITLAR
Yanýt 1: Ýpek ve Baharat yollarýnýn eski önemini kaybetmesinde Portekizlilerin çalýþmalarý etkili olmuþtur. Yanýt C’dir.
Yanýt 2: Ýpek Yolu, Kýrým’ýn alýnmasýndan sonra tamamen Osmanlý Devleti’nin kontrolüne girmiþtir. Yanýt D’dir.
Yanýt 3: Sanayi Ýnkýlabý’ndan sonra hýzla fabrika kurulmasý öncelikle insan gücüyle
çalýþan atölyeleri olumsuz yönde etkilemiþtir. Yanýt A’dýr.
Yanýt 4: Lonca Osmanýllarda mesleki eðitim ile
ilgili kurumdur. Yanýt A’dýr.
Yanýt 5: Avrupa’da Sanayi Ýnkýlabý’nýn gerçekleþtiði sýrada Osmanlý Devleti’nin ham
madde ve pazar yeri haline gelmesinde kapitülasyonlar da etkili olmuþtur.
Yanýt B’dir.
Yanýt 6: Selçuklular döneminde Anadolu þehirlerinde görülen Ahilik teþkilatý zenaatkarlýkla ilgilidir. Yanýt C’dir.
Yanýt 7: Din adamlarýna olan güvenin azalmasý Coðrafi Keþiflerin ekonomik sonuçlarýndan biri olmayýp dini sonuçlarýndan biridir. Yanýt B’dir.
Yanýt 8: Avrupa’da meydana gelen bilimsel
geliþmelerin teknolojiye uygulanmasý
sonucu ortaya çýkan geliþme Sanayi
Ýnkýlabý’dýr. Yanýt C’dir.
Yanýt 9: Coðrafi Keþifler Avrupa devletlerinin
zenginleþmesini saðlarken Türk ve Ýslam devletlerinin yoksullaþmasýna ve
gerilemesine neden olmuþtur.
Yanýt A’dýr.
Yanýt 10: Burjuva sýnýfý Coðrafi Keþifler sonucunda zengin olmuþ ve soylularýn
elindeki topraklarý satýn alarak güç kazanmýþtýr. Keþifler sonucunda güç
kaybetmemiþtir. Yanýt D’dir.
244
Yanýt 11: Avrupa milletlerinin sömürge imparatorluðuklarý kurmalarý Coðrafi Keþiflerin siyasal sonuçlarýndandýr.
Yanýt C’dir.
Yanýt 12: Osmanlý Devleti’nin Yükselme Dönemi’nde ticaret yollarýnýn önemli limanlarýný ele geçirmeleri Avrupalýlarýn yeni
ticaret yollarýný aramalarýna neden olmuþtur. Yanýt B’dir.
Yanýt 13: Osmanlý Devleti’nde divan üyelerine
atlý asker beslemek þartýyla verilen
toprak “has” týr. Yanýt B’dir.
Yanýt 14: Týmar olarak alýnan topraðýn bir kýsmýný vakfetmek týmar sahibinin görevlerinden biri deðildir. Çünkü bu topraklar devlete aittir. Yanýt D’dir.
Yanýt 15: Sahn-ý Seman Medresesi Fatih Sultan
Mehmet zamanýnda açýlmýþtýr.
Yanýt A’dýr.
Yanýt 16: Osmanlý Devleti’nde eðitim kurumlarýnýn giderlerini vakýflar karþýlardý.
Yanýt B’dir.
Yanýt 17: Osmanlý Devleti’nde eðitim ve öðretim
iþlerinden sorumlu divan üyesi kazaskerdir. Yanýt A’dýr.
Yanýt 18: Lonca, Osmanlýlarda esnaf örgütüdür.
Yanýt C’dir.
Yanýt 19: Matematik, astronomi, týp Osmanlý
medreselerinde okutulan pozitif bilimlerdendir. Ancak tefsir Ýslami bilimlerden biridir. Yanýt A’dýr.
Yanýt 20: Süleymaniye Medresesi Kanuni Sultan Süleyman tarafýndan kurulmuþtur.
Yanýt B’dir.