“Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler Füsun Alacapınar 249-263

“Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler Füsun Alacapınar 249-263

Selçuk Üniversitesi
Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi
Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖĞRENCĠLERĠ
“ÖĞRETMENLERĠNĠ” NELERE
BENZETMEKTEDĠRLER?
Füsun Alacapınar
Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğretimi Bölümü,
[email protected]
ÖZET
İnsanlar, yaşamda bazen benzetmeleri kullanarak duygu ve düşüncelerini
anlatmaya çalışırlar. Benzetmeler (mecaz, eğretileme, teşbih, istiare, metafor)
şeklinde kullanılabilir. Öğretmen, öğrencilerin gözünde belli varlıklara da
benzetilebilir. Bu olgunun incelenmesi, öğretmen yetiştiren yetişeklerin
hazırlanmasında ve değerlendirilip geliştirilmesinde önemli katkısı olabilir.
İlköğretim öğrencileri ve bu kademede görevli öğretmenleri nelere benzetmekte
ve öğretmenleri konusunda duygu ve düşüncelerini hangi kültürel özeliklerle
anlatmaktadırlar? Bu benzetmeler ve özelikler, sınıflara ve cinsiyete göre anlamlı
derecede değişmekte midir?
Bu araştırmada, nicel ve nitel araştırma yönteminin odak grup görüşmesi
kullanıldı. Ankara’da bir ilköğretim okulunun 2. sınıfından 8. sınıfına dek
okuyan öğrencilerin öğretmenlerini neye benzettikleri ile ilgili görüşleri alındı.
Onların arasından random yoluyla seçilen öğrencilerle odak grup görüşmesi
yapıldı. Öğrencilerin görüşleri sınıflara ve cinsiyete göre anlamlı derecede
değişmemektedir. Öğrenciler öğretmenlerini genellikle olumlu benzetmeler
yaparak anlatmaktadırlar. Yapılan odak grup görüşmesinde de öğretmenleriyle
ilgili neden bu tür benzetmeler yaptıklarını açıklıyorlar Bu verilere dayanarak
öğrencilerin, öğretmenlerle ilgili benzetmelerinin, duygu ve düşüncelerinin
olumlu boyutta yer aldığı bunların sınıflara göre değiştiği, fakat cinsiyete göre
değişmediği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:İlköğretim Öğrencileri, Benzetme (metafor), Öğretmen
.
Selçuk Üniversitesi
Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi
Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
WHO DO ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS LIKEN
THEIR TEACHER TO?
Füsun Alacapınar
Selcuk UniversityAhmet Keleşoğlu EducationFaculty, Department Of CurriculumAndInstruction,
[email protected]
ABSTRACT
People try to explain the feelings and thoughts in life, sometimes using
metaphors. Analogies are made by students. One of the important assets for
students in the teacher. The teacher is like the eyes of certain assets. This is a
very natural phenomenon.
Examination of these cases, an important contribution to the development of
teacher training curriculum preparation and can be evaluated. Elementary
students and staff at this level compares what teachers and teachers of cultural
properties which relate the feelings and thoughts about? These metaphors and
properties, class and sex, varied significantly according to the Is? In this
research, both quantitative and qualitative research methods were used focus
group interviews. Was chosen in a primary school in Ankara. This primary
school 2 and 8 opinions of the students were in class. Among them random was
chosen as a focus group discussion with students. Data reduction, validation was
used to show off the result. Students' opinions do not change significantly
according to gender and class. Imitation of teachers by students relate generally
positive. Based on these data, students, teachers and related, feelings and
thoughts in a positive dimension to the classes they have changed, but said that
does not change according to gender
Keywords:Students, teachers, analogy.
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
251
GĠRĠġ
İnsanlar, yaşamda bazen benzetmeleri kullanarak duygu ve düşüncelerini
anlatmaya çalışırlar. Benzetmeler (mecaz, eğretileme, teşbih, istiare, metafor)
şeklinde kullanılabilir. Sözgelişi “Aslan gibi çocuk” denildiğinde çocuk güç
açısından aslana benzetilmiştir. Bu anlatım, “Aslan çocuk”, “Güneş gibi ısıttı”,
“O, bizi aydınlattı” şeklinde de olabilirdi. Burada, önemli olan duygu ve
düşünceyi daha açık bir şekilde anlatmaya yardımcı genellikle somut öğeleri
kullanma olabilir.
Benzetmede, bir benzetilen, bir benzeyen, bir de benzetme yönü bulunabilir.
Tüm bu öğeleri kullanarak yapılan benzetmeye teşbih-i beliğ (güzel benzetme,
tam benzetme, açık istiare) denebilir. Ama her benzetme bu şekilde
yapılmayabilir. Bazen benzeyen, bazen benzetilen, bazen de benzetme yönü
söylenmeyebilir. Söz gelişi “Aslan konuştu” benzetmesinde “ benzetilen insan ve
benzetme yönü gibi” sözcükleri söylenmemiştir. “Karanlıklar içinde güneş gibi
doğdu” benzetmesinde de benzeyen söylenmemiştir.
Benzetme nasıl yapılırsa yapılsın mantık açısından analojiyi içermektedir.
Analoji görünüş açısından birilerinden farklı, fakat temel özeliği ortak olan iki
nesne, olgu arasında bir bağ kurarak, mantıksal bir çıkarım yapmaktır. Sözgelişi
“Dünyada su olduğu için yaşam vardır. Marsta da su varsa, onda da yaşam
vardır” biçimindeki bir çıkarım analojidir. İki nesne arasındaki temel benzerlik
sudur. Buradaki çıkarım, benzeyen, ortak ve temel olan bir öğeden yararlanarak
bir sonuca varmaktır ( Sönmez 2008:164). Bir bakıma bilgi aktarılır. Yani
transfer edilir. Zaten benzetmenin Grekçe karşılığı olan metafor (metapherein),
transfer anlamına gelmektedir( Oxford English Dictionary, 1996). Burada duygu,
ya da düşünceninya daha açık ve anlaşılır hale gelmesi, ya anlatımın
zenginleştirilmesi, güzelleştirilmesi, ya da bir çıkarımda bulunulması için
benzetilen bir nesneye, olguya, eyleme aktarılması, diğer bir değişle transfer
edilmesi, somutlaştırılması söz konusu olabilir. Söz gelişi “öğretmen güneşe
benzer” şeklindeki bir metaforda öğretmen, bilgisizliği gidermesi, öğrencilere
sevgiyle yaklaşması (onları ısıtması), önlerini görmelerini sağlaması, yol
göstermesi, açılarından güneşe benzetilmiş olabilir.
Bu açılardan bir benzetme (metafor) ele alınınca en az üç açıdan irdelenebilir.
1.Benzetmenin konusu nedir? Bu açıkça ortaya konulmalıdır. Sözgelişi
“Öğretmenlik, Tanrı mesleğidir” gibi bir benzetmede, konu edilen
öğretmenliktir. Diğer bir anlatımla benzeyendir. 2.Neye benzetilmektedir? Bir
bakıma benzetmenin kaynağı nedir? Burada Tanrı, benzetilendir, yani kaynaktır.
3.Benzetme yönü nedir? Hangi özelikleri içermektedir? Bu örnekte, Tanrı nasıl
kullarına doğruları peygamberler vasıtasıyla iletir, onların mutlu yaşamalarını,
başarılı olmalarını, iyi ve dürüst davranmalarını, ahlaklı olmalarını vb. isterse,
öğretmen de böylediranlayışı temele alınmış olabilir (Forceville,
2002,Lakoff&Johnson, 2003Akt: Saban, 2004).
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
252
F. Alacapınar
Benzetme, iletişimi de kolaylaştırabilir; çünkü bir benzetmede soyut olan duygu
ve düşünce somutlaştırılabilir. Kişi duygu ve düşüncelerini aktarırken kullandığı
benzetmeler onun duygusal boyutunu da yansıtabilir. Ayrıca benzetmeler, gerçek
anlamlarından daha fazla anlam taşıyabilirler. Bu anlamlar, kullanılan bağlamları
da değiştirebilir. Bazen övmek, bazen de yermek anlamında olabilirler. Bir
bakıma anlamı, kişiye, kullanıldığı ortama, zamana, topluma, bireyin kişiliğine,
düşünmenin yoğunluğuna bağlı olabilirler. Ayrıca, benzetmelere bakılarak
bireyin kişiliği, benimsenen kültürün değerleri saptanabilir. Bu açıdan
benzetmeler, araştırmalar için önemli bir veri kaynağı olarak kullanılabilir
(Booth, Akt: Girmen, 2007).
Öğrenciler için önemli varlıklardan biri de öğretmendir. Öğretmen, öğrencilerin
gözünde belli varlıklara da benzetilebilir. Bu çok doğal bir olgudur. Eğer
öğrenciler öğretmenlerini sevip sayıyorlarsa, onu o kültür için değerli olan
özeliklere, yok ondan korkuyorlar, çekiniyorlar, sevip saymıyorlarsa, bu kez de
onu, o kültür için değerli olmayan özeliklere benzetebilirler. Bu olgunun
incelenmesi, öğretmen yetiştiren yetişeklerin hazırlanmasında ve değerlendirilip
geliştirilmesinde önemli katkısı olabilir. Öğretmenlerde, öğrencilerin gözlediği
olumlu ve olumsuz özelikler, eğitim ve sınama durumlarını anlamlı derecede
etkileyebilir. Öğretmen, eğitim durumlarında önemli değişkenlerden biridir.
Onun, yetişeğin gereklerini eğitim ortamında yapıp yerine getirmesi,
kazanımların (hedeflerin) öğrenciye mal edilmesini anlamlı derecede
etkileyebilir. Nitekim öğretmen, ondan beklenen niteliklere sahipse ve bunları
eğitim ortamında yapıyorsa, yetişeğin amaçladığı kazanımların gerçekleşme
olasılıkları yükselebilir.Onun yaşı, cinsiyeti, dış görünüşü, giyimi, aldığı eğitimin
süresi, kıdemi, maaşı vb. değişkenlerin önemli olmadığı, yapılan araştırmalarla
ortaya konmuştur. Bunların tersine eğitim ortamında işe koştuğu dönüt,
düzeltme, ipucu, pekiştireç, etkinliklere öğrencilerin etkin katılımını sağlama,
sevgi, uygun öğrenme ve öğretme strateji, kuram, yöntem, teknik ve taktiklerini
kullanma, yeterli ve uygun zaman kullanma, eğitim ortamını uygun hale getirme,
uygun akıl yürütme yollarını ve araç-gereçleri öğrencilerin kullanmasını
sağlama, izleme türü değerlendirme yapma değişkenlerinin etkin olduğu
araştırmalarla saptanmıştır (Sönmez,2008; Bloom,1976; Özçelik, 1974; Yıldıran,
1982; Aksu, 1981; Senemoğlu, 1987; Arslan, 1996; Alacapınar 2008,Kapıcıoğlu,
2006;).Öğretmen, eğitim ortamında bunları kullanırsa, öğrencilerin onu olumlu
değerleri içeren nesne ve olgulara benzetme; yok eğer bunları kullanmıyorsa, bu
kez de olumsuz nesne ve olgulara benzetme olasılığı yükselebilir. İşte bu
benzetmelere bakılarak, öğretmenler hakkında sağlıklı bir karar verme olasılığı
da elde edilebilir. Bu konuda yurtiçi ve yurt dışında yapılan pek çok araştırma
vardır (Çubukçu, 2008; Saban, 2004; Saban, Koçbeker,Saban 2005; Williams,
Wake 2004; Ocak, Gündüz, 2008;Kadunz, Straber, 2004; Çelikten 2006; Girmen
2007).
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
253
Problem Cümlesi
İlköğretim öğrencileribu kademede görevli öğretmenleri nelere benzetmekte ve
öğretmenleri konusunda duygu ve düşüncelerini hangi kültürel özeliklerle
anlatmaktadırlar? Bu benzetmeler ve özelikler, sınıflara ve cinsiyete göre anlamlı
derecede değişmekte midir?
Alt Problemler
1. İlköğretim öğrencileri için öğretmen kelimesi sınıf düzeylerine göre neyi ifade
etmektedir? Bu ifadeler sınıflara ve cinsiyete göre değişmekte midir?
2.İlköğretim öğrencilerinin öğretmenler konusundaki duygu ve düşünceleri sınıf
düzeylerine göre nelerdir? Bu duygu ve düşünceler sınıflara ve cinsiyete göre
değişmekte midir?
3.İlköğretim öğrencileribu kademede görevli öğretmenleri sınıf düzeylerine göre
nelere benzetmektedirler? Bu benzetmeler sınıflara ve cinsiyete göre değişmekte
midir?
ARAġTIRMANIN YÖNTEMĠ
Araştırmada nicel ve nitel araştırma teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada
öğrencilerden, öğretmenlerini neye benzettiklerini maddeler halinde yazmaları
istenmiştir. Daha sonra öğretmenler hakkındaki duygu ve düşüncelerini yedi
tümceyle anlatmaları söylenmiş, bunlar açık uçlu veri toplama aracı kullanılarak
elde edilmiştir. Bu soruların yerindeliği ve uygunluğu konusunda üçuzmandan
görüş alınmış, bu görüşler arasında .87’lik bir ilişki bulunmuştur. Bu da araçların
geçerliği konusunda bir kanıt olarak kabul edilmiştir. Daha sonra bu veriler,
“içerik analizi” yöntemiyle irdelenmiştir. Bunun için her öğrencinin verdiği
yanıtlar isimler, sıfatlar, zarf ve zamirler açısından kategorilere ayrıştırılmış;
bunlar arasında mantıksal tutarlılığa bakılmıştır.
İlköğretim öğrencileri için öğretmen kelimesinin sınıf düzeylerine göre neyi
ifade ettiği, öğretmen hakkındaki duygu ve düşünceleri ve öğretmenlerini neye
benzettikleri tablolaştırılmış benzer ve farklı olanlar ayrı ayrı ele alınmıştır. Nitel
araştırmaya derinlik, ayrıntı ve anlam kazandırmak için benzer ve farklı özelikler
çetelenmiş, yüzdeleri ve frekansları hesaplanarak bunlar arasındaki ilişkilere
bakılmıştır.
Araştırmanın iç güvenirliği ve tutarlılığını saptamak için de neyi ifade ettiği,
benzetmeler, duygu ve düşünceler arasındaki anlam ilişkilerine, benzetmelerin
özeliklerine bakılmış vebunlar üç uzman tarafından irdelenmiş, bu üç uzmanın
görüşleri arasında .82’ lik bir ilişki bulunmuştur. Bu ilişki güvenirlik katsayısı
olarak kabul edilmiştir. Dış güvenirlik açısından ise, toplanan bilgiler, çalışma
grubunaaçıkça sunulmuş, bunlar istenildiğinde araştırmacılara verilecek biçimde
saklanmıştır.
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
F. Alacapınar
254
Her sınıftan random yoluyla seçilen kız ve erkek öğrencilerle yarı
yapılandırılmıĢ odak grup görüĢmesi yapılmıştır. Öğrencilerin verdikleri
yanıtlar, kaydedilmiş, sonra bunlar çözümlenmiştir.Öğrencilerin verdikleri
yanıtlardaki cümle bozuklukları, yine öğrencinin oluru alınarak düzeltilmiştir.
Bunlar da araştırmaya aynen konulmuştur.
ÇalıĢma Grubu
Evren ve örneklem tayinine gidilmemiş, çalışma grubu saptanmıştır. 2009-2010
yılında Ankara’da Çankaya ilçesine bağlı …..ilköğretim okulunda, 2- 8. sınıfa
dek şube öğrencileri üzerinde yapılmıştır.
Öğrencilerin Sınıflara ve Cinsiyete göre Dağılımı
Öğrencilerin sınıflara ve cinsiyete göre dağılımları Tablo 1’de sunulmuştur.
Sınıflar
2.Sınıflar
3. Sınıflar
4. Sınıflar
5. Sınıflar
6. Sınıflar
7. Sınıflar
8. Sınıflar
Toplam
Tablo 1.Öğrencilerin Sınıflara ve Cinsiyete göre Dağılımı
Kız
Erkek
Toplam
N
%
N
%
N
%
34
.51
33
.49
67
100
32
.48
35
.52
67
25
.42
34
.58
59
34
.60
23
.40
57
28
.49
29
.51
57
27
.55
22
.45
49
24
.38
40
.62
64
204
.49
216
.51
420
Tablo 1’incelendiğinde sınıflara göre kız öğrenci sayısının toplamı 204, erkek
öğrenci sayısının ise, 216 olduğu görülmektedir. Görüşüne başvurulan öğrenci
sayısı ise toplam olarak 420’dir.
BULGULAR VE YORUMLAR
Bu bölümde,alt problemlerle ilgili veriler toplanmış ve odak grup görüşmesiyle
veriler incelenmiş, yüzdeler ve frekanslarkullanılarak istatistik analizleri
yapılmış, tablolaştırılmış, açıklanmış ve yorumlanmıştır.
İlköğretim öğrencileri için öğretmen kelimesi sınıf düzeylerine göre neyi ifade
etmektedir
Araştırmanın birinci alt problemi şöyle ifade edilmiştir. İlköğretim öğrencileri
için öğretmen kelimesi sınıf düzeylerine göre neyi ifade etmektedir? Bu ifadeler
sınıflara ve cinsiyete göre değişmekte midir? Bununla ilgili veriler Tablo 2’ de
sunulmuştur.
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
255
Toplam
G Doğruluk-dürüstlük-bizi sevendisiplinli
H Neşe-sevinç-arkadaş-yardımsevermutluluk-sevimli-güleryüzlükoruyucu-paylaşan
Toplam
8. Sınıf
F Çalışma
7. Sınıf
E Okul
6. Sınıf
D Öfke-bağırankızgınlık
5. Sınıf
C Sevgi-saygı
4. Sınıf
B Bilgi
3. Sınıf
A Anlatan-öğreten-ders-konu-eğitimöğretim-yol gösterici-başarısosyalleştiren-eğiten-ödev-sınıfı
düzenleyen-toplumu aydınlatan-SBS –
mesleğe hazırlayan
2. Sınıf
Tablo 2.İlköğretim öğrencileri için öğretmen kelimesi sınıf düzeylerine göre neyi ifade etmektedir?
N
52
51
31.
74
48
68
47
371
%
.83
.84
37
.83
.94
.81
.88
.76
N
%
N
2
.03
4
2
.03
2
19.
23
19.
-
3
4
-
23
.05
32
%
.06
.03
23
-
.06
.05
-
.07
N
%
N
%
N
%
N
%
N
4
.06
1
.02
-
3
.05
3
.05
-
4
.05
10.
14
.16
1
-
5
.06
5
.06
2
1
.02
3
.06
2
5
.01
12
.02
3
.01
23
.05
15
-
-
12
.01
-
.02
.04
.03
%
N
%
63
61
83
89
51
84
53 484
1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00
Tablo 2’ye göre 4. sınıf öğrencilerinin sadece %37’si için öğretmen “Anlatanöğreten-ders-konu-eğitim- öğretim-yol gösterici-başarı-sosyalleştiren-eğitenödev-sınıfı düzenleyen-toplumu aydınlatan-SBS –mesleğe hazırlayan”demekken
bu oran 6. sınıflarda %94’e çıkmakta ve genel toplamda da %77 ile en yüksek
yüzdeyi almaktadır. Öğretmen kelimesi 4. sınıfların %23’üne “Bilgi”ifade
ederken 5., 6., 7. ve 8. sınıflardaki hiçbir öğrenci için böyle ifade etmemektedir.
Öğretmen kelimesi 4. sınıfların %23’üne’Sevgi-saygıyı ifade ederken 5. ve 8.
sınıflarda kimse için böyle bir ifadeye denk gelmemektedir. Öğretmen
kelimesinin D (Öfke-bağıran-kızgınlık)’yi ifade ettiğini düşünenlerin oranı 2.
sınıflarda %6’iken 3., 4., 5., 6. ve 7. sınıflarda kimse öğretmen kelimesinin D
(Öfke-bağıran-kızgınlık)’yi ifade ettiğini düşünmemektedir. 7. ve 8. sınıf
öğrencilerinin %06’sı için öğretmen kelimesi E (Okul)’yi ifade ederken 4.,5. ve
6. sınıflara bunu ifade etmemektedir. Öğretmen kelimesinin F(Çalışma)’yi ifade
ettiğini düşünenler sadece 3. sınıf öğrencilerinin %5’idir. Bu nedenle toplamda
da öğrencilerin sadece %1’inin bu şekilde düşündüğünün ortaya çıkması normal
kabul edilebilir. 5. sınıfların %16’sı için öğretmen G(Doğruluk-dürüstlük-bizi
seven-disiplinli)’yi ifade ederken 2., 3., 6. ve 8. sınıflardan kimse öğretmenin G
(Doğruluk-dürüstlük-bizi seven-disiplinli)’yi ifade ettiğini düşünmemektedir.
Öğretmen kelimesi 4. sınıfların %12’si için H(Neşe-sevinç-arkadaş-yardımsevermutluluk-sevimli-güleryüzlü-koruyucu-paylaşan)’yi ifade ederken 2., 3. ve 6.
sınıflar için bunu ifade etmemektedir.Bu verilere dayanarak hemen hemen her
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
256
F. Alacapınar
sınıf düzeyinde “Anlatan, öğreten, ders, konu, eğitim, öğretim, yol gösterici,
başarı, sosyalleştiren, eğiten, ödev,sınıfı düzenleyen, toplumu aydınlatan,
SBS,mesleğe hazırlayan” sıfatlarıyla belirlenmiştir. Bu boyutla diğerleri
arasında anlamlı bir fark vardır. Yanıtların sınıflara ve cinsiyete göre dağılımının
sınıf düzeyine göre anlamlı derecede değiştiği, fakat cinsiyete göre değişmediği
söylenebilir.Her sınıf düzeyinde benzer benzetmelerin yapıldığı söylenebilir.Bu
konuda öğrencilerden istenen yazılı ifadeler özetlenerek aşağıda sunulmuştur:
Öğretmen
kelimesi
niçin
anlatan-öğreten-ders-konu-eğitim-öğretim-yol
gösterici-başarı-sosyalleştiren
-eğitenödevsınıfıdüzenleyen-toplumu
aydınlatan-SBS –mesleğe hazırlayanı ifade ediyor?
2.sınıf
Öğretmenin sorumluluğu odur.Görevi budur.Bize bilmediklerimizi öğretir.
Eğitir, ders anlatır. Hepimizi aynı sever. Hayatımızı kolaylaştırdığından.
Bilmediklerimizi bize öğretir. Alfabeyi öğretir.
3.sınıf
Bizim büyüyüp gelecekte iş sahibi olmamız, meslek edinmemize yardımcı
olduğu için. İşe girmemiz için bize bilgiler öğretiyor. Öğretmenler iyi kişiler
oldukları için bize bilgi verirler.Büyüyünce bize yol göstersin diye. Niye mi bilgi
verdi. Büyüyüp en iyi işe girelim diye. Bilgi kaynağı oluyor ve meslek
edindiriyor. Öğretmen bize öğrenelim diye ödev verir. Bizi devlet adamı yapması
için ödev veriyor. Ve biz de bunları yaparsak öğrenebiliyoruz. Bunların hepsini
bizim geleceğimiz için yapar.
4.sınıf
Öğretmenler bizlere her zaman doğru yolu gösterir Bunu bizim kendimiz
olmamız için yapar.Ödevleri ise bilgimizi ölçmemiz için verir. Hepimizin okuyup
ileride meslek sahibi olup hayatta mutlu ve huzurlu olmamız için. Öğretenler iyi
oldukları ve öğreten oldukları için bize bunları yapar.Bize en iyi şekilde ders
anlatarak ve ödev vererek öğretir. Bilgili kişilerdir. Onlar çok iyi
öğretenlerdir.Onlar ders vermek zorundadırlar.Öğretmen bizi geleceğe
hazırlar.
5.sınıf
Öğretmen bizi sevdiği için geleceğe hazırlamak ister. Bize yardımcı olup bilgi
verir. Her şeyimize yardımcı olur. Çünkü o bizi sever. Öğretmen adı üzerinde
bize bilgi verip bütün hayatımızda yol gösterir. Bizim iyi bir insan olup
bilgilenmemiz, her şeyi daha iyi öğrenmemiz için çalışır.
6.sınıf
Öğretmenin görevi bilgi vermek eğitmektir. Öğretmen demek bilgi,bilgi eğitim
demektir. Öğretmen olmazsa bunlarda olmaz. Bize bilgi verir.Bugüne kadar bazı
aşamalardan geçmiş deneyimli bir kişidir.
7.sınıf
Öğretmenin kökü “öğret” tir. Öğretmen yol gösteren öğretendir. Bizim
hayatımıza şekil verendir. Ödev verendir. Bize ders anlattıkları için
öğretmenlere bilgili sözcükleri kullanılır. Bizim yaptığımız davranışlar,
konuşmalar ve hareketlerimiz sayesinde bunları çağrıştırıyor.
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
257
8.sınıf
Öğrencilere okumayı, yazmayı öğretendir. Öğretmen adını duyduğumuzda
doğrudan aklımıza öğrenmek gelir. Bize bilgi ve ders verir.Yol göstericidir.Bizi
kıyafete hazırlar.Konu anlatır. Herkesin gözünde kalıplaşmış bazı düşünceler
vardır. Öğreticidirler ve bize birçok şeyi onlar öğretirler.
Bu yanıtlardan anlaşıldığı gibi öğrenciler öğretmenin görevinin öğretmek,
geleceğe hazırlamak, meslek sahibi olmamızı sağlamak olduğunu
vurgulamışlardır. Yanıtların sınıflara göre anlamlı derecede değişmediği
söylenebilir. Öğrencilerin bu şekilde yanıtlamalarının nedeni, öğretmenin eğitim
ortamında yapıp etmelerinden kaynaklanabilir. Nitekim öğrenciler, “Bu onun
görevidir. Öğretmen öğretendir. Bilgi verendir.” şeklindeki ifadeleriyle bunu
vurgulayabilirler. Öğrenciler “Öğretmen kelimesi niçin sevgi, saygı ifade
ediyor?” sorusunu “ Bizi sevdikleri, eğittikleri, büyük oldukları, bize saygı
gösterdikleri, bilgili oldukları için vb.” şeklinde yanıtlamışlardır. “Öğretmen
kelimesi niçin doğruluk, dürüstlük ifade ediyor?”, “Doğruları bilip öğrettikleri,
dürüst ve adil davrandıkları, bizi sevdikleri için vb. “ yanıtlarla duygu ve
düşüncelerini belirtmişlerdir. “Öğretmen kelimesi niçin öfke, bağıran,kızan ifade
ediyor?” sorusuna, “Yaramazlık yaptığımız, ödevlerimizi yapmadığımız, onu
kızdırdığımız,onu sinir ettiğimiz, kavga ettiğimiz, gürültü yaptığımız, geç
geldiğimiz, sıraları, tahtayı, duvarları çizip yazdığımız vb. için” böyle
davrandığını vurgulamışlardır. “Öğretmen kelimesi niçin çalışma ifade ediyor?”
sorusunu ise “Bizi çalıştırdığından, kendisi de çalıştığından, ödev verdiğinden
vb.” şeklinde yanıtlamışlardır. Bu verilere dayanarak öğrencilerin öğretmenlerle
ilgili duygu ve düşüncelerinin olumlu boyutta yer aldığı söylenebilir.
İlköğretim öğrencilerinin öğretmenler konusundaki duygu ve düşünceleri sınıf
düzeylerine göre nelerdir?
Araştırmanın ikinci alt problemi şöyle ifade edilmiştir. İlköğretim öğrencilerinin
öğretmenler konusundaki duygu ve düşünceleri sınıf düzeylerine göre nelerdir?
Bu duygu ve düşünceler sınıflara ve cinsiyete göre değişmekte midir? Bununla
ilgili veriler Tablo 3’ de sunulmuştur.
ASeviyorum (sevgi)
BDers-bilgi veren-eğiten-öğretensosyalleştiren-okutan-ödev verengeleceğe hazırlayan-aferin diyen- tekrar
yazılı yapanEtkinlikdüzenleyen-yazı yazdıran
C Kızan-bağıran-korkutanilgisiz-adaletsiz-sinirlikılık kıyafete karışaniyi davranmayan
Toplam
8. Sınıf
7. Sınıf
6. Sınıf
5. Sınıf
4. Sınıf
3. Sınıf
2. Sınıf
Tablo 3. İlköğretim öğrencilerinin öğretmenler konusundaki duygu ve düşünceleri sınıf düzeylerine
göre nelerdir?
N
%
N
45
.25
58
58
.39
49
40
.20
36
21
.09
119
19
.08
91
15
.06
64
27
.08
60
225
.14
477
%
.32
.33
.17
.49
.38
.25
.18
.30
N
21
3
49
8
-
35
54
170
%
.12
.02
.24
.03
-
.14
.16
.11
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
F. Alacapınar
258
DDürüst- bizi sevenN
bilgili-samimi-adaletli-yardım
eden-adil-güvenilir-tarafsızdisiplinli-koruyan-emek
harcayan-iyi davranan%
rencide etmeyenanlayışlı-hoşgörülü-örnek insan-paylaşımcıdoğru yolu gösteren-sorumluluğunu bilen
EZamanında derse gelen
N
%
FSorun çözen
N
%
Toplam
N
Yüzde
%
42
37
79
89
127
137
177
688
.23
.25
.39
.36
.54
.54
.54
.43
14
.08
180
1.00
-
-
2
.01
10
.03
330
1.00
23
.01
14
.01
1597
1.00
7
.03
1
.00
147 204 245
1.00 1.00 1.00
-
3
.01
237 254
1.00 1.00
Tablo 3’e göre öğretmen hakkında A (Seviyorum (sevgi)) düşünenlerin oranı 3.
sınıflarda %39 iken bu oran 7. sınıflarda %6’ya düşmektedir. Öğretmenleri hakkında
B (Ders,bilgi veren,eğiten, öğreten, sosyalleştiren,okutan,ödev veren, geleceğe
hazırlayan, aferin diyen, tekrar yazılı
yapan, etkinlik
düzenleyen, yazı
yazdıran)şeklinde düşünenler 4. sınıflarda %17, 5. sınıflar ise %49’dur. 6. sınıflarda
kimse öğretmeleri ile ilgili C (Kızan, bağıran, korkutan, ilgisiz, adaletsiz, sinirli, kılık
kıyafete karışan, iyi davranmayan)şeklinde düĢünmezken; bu oran 4. sınıflarda
%24’e çıkmaktadır. Öğretmenleri hakkında D(Dürüst, bizi seven, bilgili, samimi,
adaletli, yardım eden, adil, güvenilir, tarafsız, disiplinli,koruyan,emek harcayan, iyi
davranan, rencide etmeyen, anlayışlı, hoşgörülü,örnek insan, paylaşımcı, doğru yolu
gösteren, sorumluluğunu bilen) biçiminde düşünenler 6., 7. ve 8. sınıflar %54’e
ulaşırken bu oran 2. sınıflarda %24’te kalmaktadır. Tüm sınıflar toplamında da
öğretmenleri hakkında D (Dürüst, bizi seven, bilgili, samimi, adaletli, yardım eden,
adil, güvenilir, tarafsız, disiplinli,koruyan,emek harcayan, iyi davranan, rencide
etmeyen, anlayışlı, hoşgörülü,örnek insan, paylaşımcı, doğru yolu gösteren,
sorumluluğunu bilen)düşünenlerin yüzdesi %49 ile en yüksek orandadır.
Öğretmenleri için E (Zamanında derse gelen )düşünenler 2. sınıflarda
bütünün%8’ini oluştururken 3., 4., 6. ve 7. sınıflarda bu şekilde düĢünen kimse
yoktur. Benzer şekilde öğretmenleri hakkında F(Sorun çözen)düşünenlerin sayısı 8.
sınıflarda %3 iken 2., 3., 4. ve 6. sınıflarda kimse bu şekilde düĢünmemektedir.Tüm
öğrencilere bakıldığında da öğretmenleri hakkında E (Zamanında derse gelen) ve
F(Sorun çözen) düşünenlerin sayısı %1 ile en düşük seviyededir. “Dürüst, bizi seven,
bilgili, samimi, adaletli, yardım eden, adil, güvenilir, tarafsız, disiplinli, koruyan,
emek harcayan, iyi davranan, rencide etmeyen,anlayışlı,hoşgörülü,örnek insan,
paylaşımcı,doğru yolu gösteren, sorumluluğunu bilen” boyutu ise en yüksek düzeyde
yer almıştır.Bu verilere dayanarak bu yanıtların sınıf düzeyine göre anlamlı derecede
değiştiği, fakat cinsiyete göre değişmediği söylenebilir.
Araştırmanın 2. alt problemiyle ilişkili olarak; öğretmenle ilgili duygu ve
düşüncelerinizi yedi cümleyle ifade ediniz?
a) Öğretmeni niçin dürüst- bizi seven-samimi-adaletli-yardım eden, adil, güvenilir,
tarafsız olarak düşünüyorsunuz?
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
259
2.sınıf
İyiliğimizi düşünür. Öğretmen bir insandır. Bizi evladı gibi görür. Başarılı olmamız
için çalışır. İyi kalpli olduğundan bizi sever. Kötü olmadığı, ağır başlı olduğu, tatlı
ve temiz olduğundan.
3.sınıf
Çünkü bize kızmıyor, dövmüyor, bağırmıyor. O bir öğretmendir. Çok iyi
kalplidir. Bize ayrımcılık yapmaz. Öğretmenimiz dürüsttür, bizimle ilgilenmese
biz okumayı, yazmayı öğrenemeyiz. Öğretmenimiz bize saygı ve sevgi
gösterdiğinden biz de ona sevgi ve saygı gösteririz. Bize o emek verip, bize o yol
gösterdiği için onu sevip, sayıp, güveniyoruz. Öğretmenler iyi kalplidir. Biz
başarılı olalım diye. Biz küçüğüz diye. Bizi her zaman sever. O çok iyi birisidir.
Bizi seven birisidir. her şeyi öğretir ve bilgi verir. Öğretmen arada sinirlenir
ama kızmaz. Uslu durduğumuzda sever. Öğretmen iyi bir insan dürüst bir
kişidir. Çünkü o bizi çok sever. Bize ders öğretmek için. Bilgi vermek için. İşe
girmemiz için. Öğretmenin bize öğretmesi için bunları yapması lazım.
4.sınıf
Doğruluk için. Öğretmen bizi sevdiği için ve çok bilgili birisi olduğu için adil ve
tarafsızdır. Çünkü bize en iyi şeyleri öğretmek isterler. Öğretmeniyidir.
Öğretmenler hiçbir zaman taraf tutmaz herkese aynı davranır. Öğretmenler
öğrencilerin iyiliğini ister.
5. sınıf
Öğretmen bize her şeyi daha iyi öğretmek amacıyla bunları yapar. Öğretmen
herkese eşit saygılı ayırım yapmayan olduğu için. Bizim güvenimizi sarsmayıp
bizi sevdiği için. Öğretmenimiz bize böyle davranır.
6.sınıf
Öğretmen bazı şeyleri bildiği ve iyiliğimizi düşündüğü ve bazı davranışların
nedenini bilen kişi olduğu için güvenilirdir. Çünkü o çocukları sevdiği için bu
özellikleri sergilemekten memnundur. Öğretmenler bu özelliklere sahip olmasa
bizlerdeki eğitim - öğretim yarım kalır. Öğretmenler iyi kalpli kişilerdir.
Öğretmenler bizim kötülüğümüzü istemezler. İyiliğimizi isterler. Her öğrenciye
tarafsız davranırlar.
7.sınıf
Çünkü öyle oldukları için bu kelimelerle öğretmeni anlatırız. Bunu
cevaplamayacağım. Çünkü böyle düşünmüyorum. Öğretmenler ne kadar kızgın
olurda olsun onlar iyi ve bizi severler. Bizim hep iyiliğimizi isterler ve hep
doğruyu yaparlar.
8.sınıf
Bizim iyiliğimizi düşünüyor. Öğretmenler bize gelecek sundukları için olumlu
olmalıdırlar. Öğretmen öğrenciler için resmen kusursuz bir insanı çağrıştırır.
Bu yüzden dürüst, tarafsız, güvenilirdir.
Bu verilere göre öğrenciler öğretmenlerinin iyi kalpli olduklarından, kendilerini
sevdiklerinden, dürüst, tarafsız, güvenilir, iyi, kusursuz insan olduklarından
onları bu sözcüklerle ifade ettiklerinibelirtebilirler. Ayrıca öğretmenler sınıf
ortamında böyle davrandıklarından öğrencilerin bu şekilde düşündükleri de
söylenebilir. Onların kızgınlığında bile bu tür özeliklerin bulunabileceği
öğrencilerce vurgulanmıştır.
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
F. Alacapınar
260
“Öğretmeni niçin geleceğe hazırlayan, topluma yararlı, etkinlik düzenleyen, ders,
bilgi veren, eğiten, öğreten, sosyalleştiren olarak düşünüyorsunuz?” sorusuna
öğrenciler “ Başarılı olmamız, geleceğe hazırlamak, bizi sevdikleri, sosyalleşmemiz,
onların bu iş görevleri vb. oldukları için” bunu yapıyorlar demişlerdir. “Öğretmeni
niçin sorun çözen olarak düşünüyorsunuz?” sorusunu öğrenciler “Bizden daha
bilgili olduğu için.Hayat tecrübeleri bizden fazla olup hayattan ders almışlardır.
Bizi sevdiklerinden. Bizim üzülmemizi istemediklerinden vb. “ şeklinde
yanıtlamışlardır.“Öğretmeni niçin derse zamanında gelen olarak düşünüyorsunuz?”
sorusunu ise, öğrenciler “ Bu onların görevi, daha fazla bilgi vermek için. Gürültü
olmasın diye vb. “ cümlelerle yanıtlamışlardır. Öğretmenlerin zamanında derse gelen
ve sorun çözen kişiler olduğu düşüncesine çoğu sınıflardaki öğrenciler hiç
katılmışlardır. Bu verilere dayanarak bu yanıtların sınıf düzeyine göre anlamlı
derecede değiştiği, fakat cinsiyete göre değişmediği söylenebilir.
İlköğretim öğrencileribu kademede görevli öğretmenleri sınıf düzeylerine göre
nelere benzetmektedirler?
Araştırmanın üçüncü alt problemi şöyle ifade edilmiştir.İlköğretim öğrencileribu
kademede görevli öğretmenleri sınıf düzeylerine göre nelere benzetmektedirler?
Bu benzetmeler sınıflara ve cinsiyete göre değişmekte midir? Bununla ilgili
veriler Tablo 4’ de sunulmuştur.
7. Sınıf
8. Sınıf
Toplam
Canlı varlık (kaplan-kuşçiçek-kelebek-kral vb.)
Cansız varlık (peri-cadısüper kahraman-taş,
ansiklopedi-güneş-mimarbilgisayarToplam
Yüzde
6. Sınıf
Aile (baba-anne-amcateyze-dede)
5. Sınıf
Melek
4. Sınıf
Bilim adamı-bilge
3. Sınıf
İnsan (komutan-askerdiktatör
2. Sınıf
Tablo 4.İlköğretim öğrencileribu kademede görevli öğretmenleri sınıf düzeylerine göre nelere
benzetmektedirler?
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
10
.13
11
.14
27
.35
13
.17
12
.16
11
.18
7
.11
19
.31
5
.08
16
.26
4
.10
6
.15
9
.22
9
.22
5
.12
7
.12
10
.17
34
.59
5
.08
9
.13
10
.14
13
.18
16
.22
7
.12
1
.017
20
.35
14
.25
2
.04
6
.10
7
.12
6
.10
21
.34
54
.13
25
.06
102
.24
94
.22
77
.18
N
4
4
8
2
24
13
21
76
%
.05
.06
.20
.03
.33
.22
.34
.18
N
%
77
1.00
62
1.00
41
1.00
58
1.00
72
1.00
57
1.00
61
1.00
428
1.00
Tablo 4’e göre 3. sınıf öğrencilerinin %18’i öğretmeni insana benzetirken bu
oran 8. ve4. sınıflarda %10’ a düşmektedir. Öğretmeni bilim adamına
benzetenlerin oranı 4. sınıflarda %15 iken, 5., 6. ve 8. sınıflarda öğretmeni bilim
adamına benzeten kimse bulunmamaktadır. Tüm sınıflar toplamında da bu oran
%6 ile en düşük seviyededir. Öğretmeni meleğe benzetenlerin oranı 2. sınıflarda
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
261
%35, 8. sınıflardaysa sadece %12’dir. Tüm sınıflar toplamındaysa bu oran %24
ile en yüksek seviyededir. Öğretmeni aileye benzetenlerin oranı 3. sınıflarda
%8’ken 5. sınıflarda bu oran %59’dur. Öğretmeni canlı varlık olarak görenlerin
oranı 7. sınıflarda yalnızca %4 olmakla beraber bu oran 8. sınıflarda %34’e
çıkmaktadır. Öğretmeni cansız varlık olarak görenlerse 5. sınıflarda %4’lük, 8.
sınıflardaysa %34’lük bir kesimdir.
Random yoluyla belirlenen 2. sınıftan başlayarak 8.sınıfa dek öğrencilerleyarı
yapılandırılmış odak grup görüşmesi yapılmıştır.Aşağıda belirtilen sorular
sorulmuştur. Elde edilen veriler cümle hataları düzeltilerek sunulmuştur.
Araştırmanın 3. alt problemiyle ilişkili olarak; öğretmen neye benzer ifade
ediniz?
a) Öğretmeni niçin melek,aile,canlı varlıklara ( bitki, çiçek, kelebek, kuş vb.)benzettiniz?
2.sınıf
Her şey kişiye benzer. Çok akıllı rüyasında uçabilir. İyi düşünceli ve güzel
olduğundan. Onu sevdiğimden. Çok iyi birisi olduğundan.
3.sınıf
Bize dersi sevdiriyor. Öğretmenimiz bizim her şeyimiz. Öğretmenimizi
sevdiğimiz için bir meleğe, çiçeğe benzettik. Öğretmenimiz annemizdir,
babamızdır. Bizi sevip saydığı, hep saygılı olduğu, çok iyi olduğundan. Bilgi
öğretir, sevgi, saygı, dürüstlük öğretir. Öğretmen bizi sever, korur, hep
yanımızda olur. Bize çok iyi davrandığından. Öğretmen melektir de ondan..
4.sınıf
Annemiz gibi bize bakar. Aile gibiyiz. Bize anne, baba, melek gibi yaklaşır. Bize
her daim iyilik yapsın diye. Melek gibi sorunlarımızı çözer. Anne- baba gibi
severler. Bir melek gibi masum biridir. Çok şirinlerdir. Onlar bütün
dünyalardır. Öğretmen melek gibi, aile gibi sevecenlerdir. Öğretmen bizim anne
yarımız o yüzden.
5.sınıf
O bize öğretendir. Bize çok iyi baktığı için anne, babaya benziyorlar.
Öğretmenimi sevdiğimden melektir.Onu ailemizden biri olarak görüyoruz. Canlı
varlıkları sevdiğimiz gibi öğretmenimizi de çok seviyoruz. Öğretmenimiz bizi çok
sevdiği için biz de onu çok seviyoruz.
6.sınıf
Çiçekler, hayvanlar, canlı varlıklar çeşitli yollarla doğaya katkı sağlarlar.
Öğretmenlerde çocuklara bilgi, eğitim, öğretim ve sevgi vererek katkı sağlarlar.
Öğretmenler bize çok yakın kişiler olduklarından. İyi olduğu, bizi bilgilendirdiği
ve ona güvenimizi sarsacak şeyler yapmadığı için. Bu özellikleri en iyi taşıyan
kişi odur. Meleğe benzer, iyiliğimizi düşündüğü; anne- babaya benzettik bizimle
ilgilendiği, bitkiye benzettik bizimle beraber bir çiçek gibi büyüdüğü, hayatını
bizimle geçirdiği için.
7.sınıf
Öğretmenler hep iyidir. Davranışları bakımından benziyorlar. Bazıları o kadar
cadı ki inanamazsınız. Öğretmeni bazı öğrenciler iyi, bazıları ise kötü bir kişi
olarak anlatmışlar.
8.sınıf
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
262
F. Alacapınar
Öğretmen iyidir. Sınıfta bir ailedir. Her şeyi orada paylaşırız. Onlar her zaman
iyidir ve iyiliğimizi isterler. Öğretmenler bizim gözümüzde anne- baba ve
melektir.
Bu verilere dayanarak öğrencilerin öğretmenlerini niçin melek,aile,canlı
varlıklara bitki, çiçek, kelebek, kuş vb.“Sevgi veren, anne, baba gibi koruyan,
iyi kalpli olan, onları sevdiklerinden, melek gibi masun olduklarından
dolayı.”Benzettiklerini söylemişlerdir. Bu ifadelere dayanarak öğretmenlerin
öğrencilere sevgiyle, anne, baba, melek gibi davrandıkları söylenebilir. Ayrıca
“Öğretmeni niçin bilim adamına-benzettiniz?” sorusuna ise, genellikle “Bize her
şeyi öğrettiği, çok okuduğu, her şeyi, her şeyin çözümünü bildiğinden” dolayı 5.,6 ve 8. sınıflar hariç- bilim adamına benzettiklerini vurgulamışlardır.Bu
verilere dayanarak bu yanıtların sınıf düzeyine göre anlamlı derecede değiştiği,
fakat cinsiyete göre değişmediği söylenebilir.
SONUÇ VE TARTIġMA
Öğrenciler öğrencilerini genellikle meleğe, bilgine, çiçeğe, anne-babaya vb.
olumlu objelere benzetmektedirler. Öğretmenin görevinin öğretmek, geleceğe
hazırlamak, meslek sahibi olmamızı sağlamak olduğunu vurgulamışlardır.
Öğrencilerin bu şekilde yanıtlamalarının nedeni, öğretmenin eğitim ortamında
yapıp etmelerinden kaynaklanabilir. Nitekim öğrenciler, “Bu onun görevidir.
Öğretmen öğretendir. Bilgi verendir.” şeklindeki ifadeleriyle bunu
vurgulayabilirler. Öğrenciler “Öğretmen kelimesi niçin sevgi, saygı ifade
ediyor?” sorusunu “ Bizi sevdikleri, eğittikleri, büyük oldukları, bize saygı
gösterdikleri, bilgili oldukları için vb.” şeklinde yanıtlamışlardır. “Öğretmen
kelimesi niçin doğruluk, dürüstlük ifade ediyor?” sorusuna verdikleri,
“Doğruları bilip öğrettikleri, dürüst ve adil davrandıkları, bizi sevdikleri için
vb.“ yanıtlarla duygu ve düşüncelerini belirtmişlerdir. “Öğretmen kelimesi niçin
öfke, bağıran, kızan ifade ediyor?” sorusuna, “Yaramazlık yaptığımız,
ödevlerimizi yapmadığımız, onu kızdırdığımız, onu sinir ettiğimiz, kavga
ettiğimiz, gürültü yaptığımız, geç geldiğimiz, sıraları, tahtayı, duvarları çizip
yazdığımız vb. için” böyle yanıtlar vermiş olabilirler. “Öğretmen kelimesi niçin
çalışma ifade ediyor?” sorusunu ise, “ Bizi çalıştırdığından, kendisi de
çalıştığından, ödev verdiğinden vb.” şeklinde yanıtlamışlardır. Bu verilere
dayanarak öğrencilerin öğretmenlerle ilgili duygu ve düşüncelerinin genellikle
olumlu boyutta yer aldığı söylenebilir. Bu yanıtların sınıf düzeyine göre anlamlı
derecede değiştiği, fakat cinsiyete göre değişmediği söylenebilir. Bu konuda
daha geçerli ve güvenilir sonuçlar elde etmek için “daha kapsamlı yeni
araştırmalar yapılabilir; bu veriler, programların düzenlenmesinde kullanılabilir.”
Önerilerinde bulunulabilir.
KAYNAKLAR
Çelikten, M. (2006).Kültür ve Öğretmen Metaforları. http://sbe.erciyes.edu.tr.
(Erişim tarihi 24 Kasım 2009)
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
İlköğretim Okulu Öğrencileri “Öğretmenlerini” Nelere Benzetmektedirler?
263
Çubukçu, Zuhal. (2008). “İlköğretim ve Ortaöğretimdeki Öğrenci ve
Öğretmenlerin “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar”,
Proceedings of International Conference on EducationalScience, ICES’08, 23-25
June, EMU, Famagusta-North-Cyprus.
Girmen, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde
Metafordan Yararlanma Durumları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Eskişehir.
AÜEBE.
Kadunz, G.&Straber,R. (2004).Image-Metaphor-Diagram:Visualisation in
Learning Mathematics. International Group fort he Psychology of Mathematics
Education,28 th, Bergen, Norway, July 14-18.
Ocak, G.,Gündüz, M. (2008). Eğitim Fakültelerini Yeni Kazanan Öğretmen
Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Giriş Dersini Almadan Önce ve Aldıktan
Sonra Öğretmenlik Mesleği Hakkındaki Metaforların karşılaştırılması.
www.sosbil.aku.edu.tr/dergi/vııı2gocak-pdf (Erişim tarihi 24 Kasım 2009).
Oxford English Dictionary. (1996).
Saban,A. (2004). “Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmen Adaylarının “Öğretmen”
Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi.
2,2.131-135.
Saban, A.,Koçbeker, B.N., Saban, A. (2005). Öğretmen Adaylarının Öğretmen
Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Metaforlar”, XlV. Ulusal Eğitim Bilimleri
Kongresi, 28-30 Eylül, Denizli.
Sönmez, Veysel. (2008).Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı. Ankara.
Anı yayıncılık.
William, J.S.&Wake, G.D. (2004).Metaphors and Cultural Models Afford
Communication Repairs of the Breakdowns Between Mathematics Discourses.
http//www.emis.de/proceedings/PME28/RR/RR…
(Erişim tarihi. 23 Kasım 2009).
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Sayfa 249-263, 2011
264
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, 2011