Slayt 1 - Kreiken Rasathanesi

Türkiye’de ve Dünya’da
Gözlemevleri ve Teleskoplar
Ankara Üniversitesi Kreiken
Rasathanesi
Bize en yakın yıldız Güneş: 150 milyon km. Uzay
mekiklerinin hızı: 28000 km/saat  223 günde
Güneş’e gidilebilir…
Güneş’ten sonra bize en yakın yıldızın (Proxima
Centauri) uzaklığı: ~ 36 trilyon km. Aynı uzay
mekiği ile  146670 yıl!!!
IŞIK: Hem dalga hem parçacık
Buz dağının
görünen
kısmı!
Gökcisimlerindeki sır  Işığın toplanması ve incelenmesi
 Işığın şiddetindeki değişim + ışığın dalgaboylarına
ayrılması
Atmosferik Pencere
Teleskop Türleri
Optik Teleskoplar
Radyo Teleskoplar
Gama-Işın Teleskopları
X-Işın Teleskopları
Optik Teleskoplar
Mercekli Teleskoplar
Aynalı Teleskoplar
Dünya’daki Büyük Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Gran Telescopio Canarias
Bulunduğu Yer: LaPalma, İspanya
Bulunduğu Yükseklik: 2267m
Ayna Çapı: 10.4m (36 altıgen aynadan
oluşuyor)
Maliyet: 130 milyon Euro = 377 milyon TL
* Milimetrenin milyonda biri (nanometre)
hassasiyetle hareket eden aynaları
sayesinde atmosferin “buzlu cam” etkisini
büyük oranda ortadan kaldırabiliyor!
Dünya’daki Büyük Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Keck Teleskopları:
Bulunduğu Yer: Mamalahoa, Hawaii
Bulunduğu Yükseklik: 4145m
Ayna Çapı: 10.0m (36 altıgen aynadan
oluşuyor)
Maliyet: 70 milyon Dolar = 154 milyon TL
(bir teleskop için)
* Tek bir teleskobun ağırlığı 300 tondan
fazla!
* İki teleskobu aynı anda kullanabilme
özelliği (interferometri)  85m çaplı tek bir
teleskop  1km ötedeki bir insanın anlık
saç teli uzamasını görebilir!
Dünya’daki Büyük Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Güney Afrika Büyük Teleskobu (SALT) ve Hobby-Eberly Teleskobu:
Bulunduğu Yer: Sutherland, Güney Afrika
Bulunduğu Yükseklik: 1798m
Ayna Çapı: 9.2m
Maliyet: 36 milyon Dolar = 79 milyon TL
Dünya’daki Büyük Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
ESO-VLT Teleskopları:
Bulunduğu Yer: Atacama Çölü, Şili
Bulunduğu Yükseklik: 2635m
Ayna Çapı: 8.2m (4 adet 8.2m ve 4 adet
1.8m çaplı teleskop)
Maliyet: 330 milyon Euro = 957 milyon TL
* Tüm teleskopların aynı anda
kullanılabilme özelliği  200 m çaplı bir
teleskop!
* Ay uzaklığında bulunan bir arabanın iki
farını ayırt edebilir!
* Çıplak gözle görülebilenden dört milyar
kat daha sönük cisimleri görebilir!
Teleskop
Çap
Ortak Ülkeler
Yerleşke
Subaru (JNLT)
8.2 m
Mauna Kea Observatories, Hawaii, ABD
Gemini North (Gillett)
8.1 m
MMT (1 x 6.5 M1)
Magellan1 (Walter Baade)
6.5 m
6.5 m
Japonya
ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Şili, Avusturalya,
Arjantin, Brezilya
ABD
ABD
Magellan 2 (Landon Clay)
6.5 m
ABD
BTA-6
6m
Rusya
Large Zenith Teleskobu(LZT)
6m
Kanada, Fransa, ABD
Las Campanas Obs., Coquimbo Region, Şili
Special Astrophysical Obs., Karachay–
Cherkessia, Rusya
Maple Ridge, British Columbia, Kanada
Hale Teleskobu(200 inch)
5.08 m
ABD
Palomar Gözlemevi, California, ABD
LAMOST
4.9 m–3.6 m
PRC (Çin)
Beijing Astronomical Obs., Xinglong, Çin
MMT (6×1.8 m)
4.7 m
(6×1.8 m)
ABD
F. L. Whipple Obs., Arizona, ABD
Discovery Channel Teleskobu
4.3 m
ABD
Lowell Gözlemevi, Happy Jack, Arizona
Mauna Kea Observatories, Hawaii, ABD
F. L. Whipple Obs., Arizona, ABD
Las Campanas Obs., Coquimbo Region, Şili
William Herschel Teleskobu
4.2 m
Birleşik Krallık, Hollanda, İspanya
Roque de los Muchachos Obs., Canary Islands,
İspanya
SOAR
4.1 m
ABD, Brezilya
Cerro Pachón (CTIO), Coquimbo Region, Şili
VISTA
4.1 m
ESO , Şili
Paranal Gözlemevi, Antofagasta Region, Şili
Victor M. Blanco Teleskobu
4m
ABD
Nicholas U. Mayall
4m
ABD
Anglo-Avusturalyan Teleskobu (AAT)
3.89 m
Avustralya, Birleşik Krallık
3.67m AEOS Teleskobu (AEOS)
3.67 m
ABD
Telescopio Nazionale Galileo (TNG)
3.58 m
İtalya
New Technology Teleskobu (NTT)
3.58 m
ESO
La Silla Gözlemevi, Coquimbo Region, Şili
Canada-France-Hawaii TeleskobuCFHT)
3.58 m
Kanada, Fransa, USA
Mauna Kea Observatories, Hawaii, ABD
ESO 3.6 m Teleskobu
3.57 m
ESO
La Silla Gözlemevi, Coquimbo Region, Şili
MPI-CAHA3.5 m
USAF Starfire
3.5 m
3.5 m
Almanya, İspanya
ABD
Calar Alto Obs., Almería, İspanya
Starfire Optical Range, New Mexico, ABD
WIYN Teleskobu
3.5 m
ABD
Kitt Peak National Obs., Arizona, ABD
Cerro Tololo Inter-American Obs., Coquimbo
Region, Şili
Kitt Peak National Obs., Arizona, ABD
Avusturalyan Astronomical Obs., New South
Wales, Avustralya
Air Force Maui Optical Station, Hawaii, ABD
Roque de los Muchachos Obs., Canary Islands,
İspanya
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG):
Bulunduğu Yer: Bakırlıtepe, Antalya
Bulunduğu Yükseklik: 2500m
Teleskoplar: - 1.5m ayna çaplı Rus-Türk
Tekeskobu (RTT150)
- 1.0m ayna çaplı T100 Teleskobu
- 60cm ayna çaplı T60 Teleskobu
- 50cm ayna çaplı ROTSE Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi (AUKR):
Bulunduğu Yer: Ahlatlıbel, Ankara
Bulunduğu Yükseklik: 1250m
Teleskoplar: - 40cm ayna çaplı Kreiken
Tekeskobu (T40)
- 35cm ayna çaplı T35 Teleskobu
- 20cm ayna çaplı T20 Teleskobu
- 15cm mercekli Coude Teleskobu
- 2 adet 12.5cm ayna çaplı ETX125
Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Ege Üniversitesi Gözlemevi:
Bulunduğu Yer: Bornova, İzmir
Bulunduğu Yükseklik: 632m
Teleskoplar: - 48cm ayna çaplı A48
Tekeskobu
- 40cm ayna çaplı T40 Teleskobu
- 35 cm ayna çaplı T35a Teleskobu
- 30 cm ayna çaplı T30 Teleskobu
- 12.5 cm ayna çaplı ETX125 Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
İstanbul Üniversitesi Gözlemevi:
Bulunduğu Yer: Beyazit, İstanbul
Bulunduğu Yükseklik: 55m
Teleskoplar: - 60cm ayna çaplı IST60
Tekeskobu (Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Gözlemevi’nde)
- 40cm ayna çaplı IST40 Teleskobu
- 30cm çaplı mercekli Teleskop
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi:
Bulunduğu Yer: Ulupınar, Çanakkale
Bulunduğu Yükseklik: 410m
Teleskoplar: - 1.22m ayna çaplı T122
Tekeskobu
- 40cm ayna çaplı T40 Teleskobu
- 2 adet 30cm ayna çaplı T30a ve T30b
Teleskopları
- 20cm ayna çaplı T20 Teleskobu
- 12 cm ayna çaplı T12 Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Çukurova Üniversitesi Uzaymer:
Bulunduğu Yer: Balcalı, Adana
Bulunduğu Yükseklik: 130m
Teleskoplar: - 50cm ayna çaplı T50
Tekeskobu
- 30cm ayna çaplı T30 Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Erciyes Üniversitesi Uzaybimer:
Bulunduğu Yer: Melikgazi, Kayseri
Bulunduğu Yükseklik: 1330m
Teleskoplar: - 40cm ayna çaplı T40
Tekeskobu (Kurulum aşamasında)
- 30cm ayna çaplı T30 Teleskobu (Kurulum
aşamasında)
- 20cm ayna çaplı T20 Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Gözlemevi:
Bulunduğu Yer: Kurupelit, Samsun
Bulunduğu Yükseklik: 165m
Teleskoplar: - 35cm ayna çaplı T35
Teleskobu
- 12.5cm ayna çaplı ETX125 Teleskobu
Türkiye’deki Gözlemevleri ve Optik Teleskoplar
Malatya İnönü Üniversitesi Gözlemevi:
Bulunduğu Yer: Malatya-Merkez
Bulunduğu Yükseklik: 998m
Teleskoplar: - 35cm ayna çaplı T35
Teleskobu (Kurulum ve Test Aşaması)
Uzay Teleskopları
Atmosferin varlığı  buzlu cam
etkisi + farklı dalgaboylarında
gözlemlerin yapılamaması
Çözüm  uydu teleskoplar
Uzay Teleskopları
Hubble Uzay Teleskobu:
Bulunduğu Yer: Dünya etrafında bir
yörünge!
Bulunduğu Yükseklik: 559km!
Ayna Çapı: 2.4m!
Görev Süresi: 1990 – devam ediyor!
Uzay Teleskopları
Kepler Uzay Teleskobu:
Bulunduğu Yer: Güneş etrafında bir
yörünge!
Bulunduğu Yükseklik: 64 milyon km!
Ayna Çapı: 0.95m!
Görev Süresi: 2009 – devam ediyor!
Maliyet: 600 milyon dolar = 1320 milyon TL
Zamana göre parlaklık
değişimi  “ışık eğrisi”
Bu yöntemle keşfedilen
gezegen sayısı  977
Aday sayısı  4234
Uzay Teleskopları
Gaia Uzay Teleskobu:
Bulunduğu Yer: Güneş etrafında bir
yörünge!
Bulunduğu Yükseklik: 1.5 milyon km!
Ayna Boyutu: 1.45m x 0.5m!
Görev Süresi: 2013 – devam ediyor
Maliyet: 1 milyar dolar = 2.9 milyar TL
Galaksimizin 3-boyutlu haritası
Konum astronomisi (astrometri) tekniği ile
öte-gezegen keşfi
Gelecekteki Projeler: Ülkemiz…
Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG)
Bulunduğu Yer: Palandöken, Erzurum
Bulunduğu Yükseklik: 3170m
Teleskoplar: - 4.0m ayna çaplı bir teleskop (kurulum
aşamasında)
- 50 cm ayna çaplı bir teleskop (kurulum aşamasında)
Gelecekteki Projeler: Dünya…
ESO – European Extremely Large Telescope (E-ELT)
Bulunduğu Yer: Cerro Armazones, Şili
Bulunduğu Yükseklik: 3060m
Teleskop: - 798 parçadan oluşan 39.3m ayna
çaplı bir teleskop (kurulum aşamasında)
Aynanın Kapladığı Alan: 978m2
Maliyet: 1.055 milyar Euro = 3.060 milyar TL
* Teleskop binası bir futbol sahasından daha
büyük
* Başka yıldızların etrafında dolanan
gezegenlerin atmosferleri, su ve canlı
organizmalar
Gelecekteki Projeler: Dünya…
Thirty Meter Telescope (TMT)
Bulunduğu Yer: Mauna Kea, Hawai
Bulunduğu Yükseklik: 4050m
Teleskop: - 492 parçadan oluşan 30.0m ayna
çaplı bir teleskop (kurulum aşamasında)
Aynanın Kapladığı Alan: 655m2
Maliyet: 1.2 milyar Dolar = 2.64 milyar TL
Teşekkürler…