koca yürek - Bilkent WEB2 Services

Pelin Türkmen
KOCA YÜREK
13 Kasım 1985. 130 yıldır kılını kıpırdatmayan “Uyuyan Aslan” patlıyor. "Nevado del
Ruiz” volkanik bir yanardağ değil. Orası küçük Omeyra Sanchez’in mezarı. Kolombiya’nın insanına
verdiği değerin somut kanıtı bu fotoğraf da. Bile bile, göre göre ölüme terk edilmeyi gözlemliyoruz
resimde. Matematik sınavına yetişme telaşındayken bir anda bel altını enkaz altında bulan 13
yaşındaki şanssız Omeyra. Yanardağın onun köyünün yakınında olması mı onu kader kurbanı yapan?
Hayır, ona bahtsız ya da kader kurbanı diyemeyiz. 130 yıldır “Nevado del Ruiz” dağının varlığını
görmezden gelen ülke yetkilileri Omeyra’ya hayat biçmiş. Küçük kızın bacaklarının 60 saat boyunca
tuğla altında kalmasına göz yuman, kurtarma ekibi ve malzemeleri, sonsuzluğa yakın olan o sürede
getiremeyen Kolombiya’daki sözde hükümettir Omeyra’yı 13 yaşına mahkûm eden.
Bu fotoğraf çekildiği zaman büyük ihtimalle Omeyra’nın bacaklarında kangren
başlamıştı ve soğuk suya uzun süre maruz kaldığından dolayı hipotermisi giderek artıyordu. Bedeniyle
Omeyra’yı bütün olarak değerlendirmem imkânsız bu resimde. Çünkü o, bedeninin acısını 3 güne
yakın bir zaman zarfı boyunca göz ardı etmiş, patlamanın ortasında sükûnetini koruyan sevimli bir
çocuk yüzü. Bakmayın yaşam enerjisini yitiriyor gibi şişen gözaltlarına. Ruhu hala taptaze sanki.
Küçücük kalbine kocaman bir yürek sığdırmış Sanchez. Sağ eliyle ağaç dalına tutunmuyor; hayatta
kalabilme düşüncesine, hayallerine, umutlarına ve ailesine olan derin bağlılığına tutunuyor aslında.
Kurtarılmayı bekleyen, yardıma muhtaç küçük bir kız olmaktan çıkıyor iki gün içerisinde. Çünkü
ütopyada yaşamayan hiç kimse 60 saat bekledikten sonra gövdesinin yarısı suya batmış, tahta altında
kalmış halde kurtarılmayı ümit edemez. Ateşi soluyor Omeyra. Akıp giden o dakikalarda on yaş
büyüyor sanki. 13 yaşındaki bir çocuktan beklenmeyen bir olgunlukla, gazetecilere gidip dinlenmeleri
gerektiğini söylüyor. Gündelik hayatının sıradan bir günüymüş gibi davranmaya çalışıyor. Fakat
resimde bedenen bitik ve tükenmiş halde. Çırpınmıyor ki o. Sakinliğiyle kabullenmiş dramatik gerçeği,
ölümden korkmuyor. Öleceğini bilen gözlerle bakıyor ama o an aklındaki düşünceler ölümün
kıyısından geçmiyor. Annesini düşünüyor, babasını sevdiğini söylüyor. Son sözlerinin onların kulağına
gitmesini istiyor, rica ediyor gazetecilerden.
Omeyra dibe vurmuş. Ne geliyor ki elinden? Daha çok düşeceğini de biliyor. Buna
rağmen tebessüm etmeye çalışıyor, ayakta kalmayı deniyor. Küçük bir kız kadar bile metanetli
olamadığımızı hatırlatıyor bu bana. Her şeyden önce, ölüm korkumu aklıma getiriyor Omeyra. 13
yaşında olsam, yine Omeyra’nın cesaretini gösteremezdim. Bedenimin yarısı suyun altında kalsa,
feryatlarımla ortalığı yıkardım ben. Toplum olarak sakin bir yapımız yok bizim… Resme bakınca kendi
sabırsızlığımdan, mızmızlığımdan utanıyorum. Her şeyden şikâyetçiyiz biz. Hep bir derdimiz var. En
ufak engel, dağ oluyor gözümüzde. Bir sorunumuz varsa herkese haykırmak istiyoruz, herkes bilmeli.
En büyük felaketler bizim başımıza gelmiş gibi davranıyoruz. Oysa iki kıta uzaklığımızda insanların
ihmalkârlığı yüzünden, daha tomurcuk olan yaşamlar sönüyor. Çiçek açmaya hazır olduğu çağda,
ömür boyu toprağa hapsedilen Omeyra, göz göre göre kaybettiklerimizi düşürüyor aklıma. Kendi
ülkemin bana Omeyra’nın yaşadığı acı gibi bir acı yaşatmasından korkuyorum. Aslında kendi ülkemizin
bize neler yapabileceği ucu olmayan, hayal gücümüzü kullanabileceğimiz bir konu.
Omeyra bilmediği bir kaosun içinde kayboluyor sessizce. Umutları, yaşanmadan
tükeniyor. Sanki bedenini bir zehir sarıyor; saatlerce öldürmüyor, süründürüyor. Bölüyor parça parça
Omeyra’yı. Acısız, kısa bir ölümü kafamda kurgulardım ben. Zamana tahammül edemeyişimi
sorguluyorum Omeyra’nın kapanmaya yüz tutmuş gözlerine bakınca. Omeyra’nın canını yakan
patlayan volkan değil, fışkıran lavlar da. Omeyra’nın canını acıtan Kolombiya’dır, vatanıdır. Fotoğrafın
yürek burkmasının bir sebebi de bu. Bir insanın bir insana sonuçları ölümcül olan bir kötülük
yapabilmesine inanmak istemiyorum. Sanchez’in ölümünden sonra Kolombiya yetkililerin pişmanlığını
düşünüyorum. Pişmanlık basit, yas tutmak da. Kimse Omeyra’nın gerçekleşememiş “geleceğini” geri
getiremiyor.
KAYNAKÇA
Fournier, Frank. Omayra Sánchez. 1985