açıklamalı yönetim zamandizini 1940 – 1949

Transkript

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1940 – 1949
Birgül Ayman GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Tayfun ÇINAR
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Bülent DURU
Nuray Ertürk KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ankara, Aralık 2008
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Ankara, 2008
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Tekin Avaner, Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Yrd. Doç. Dr. Tayfun ÇINAR
Yrd. Doç. Dr. Nuray Ertürk KESKİN
Dr. Bülent DURU
Dr. Ceren KALFA
Dr. Menaf TURAN
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Barış ÖVGÜN
ISBN: 978-975-482-799-6
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler / Ankara
Tel: 0312 - 213 66 55
Basım Tarihi: 01.03.2009
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2007- Aralık 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür.
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar.........................................................................................................V
Sunuş................................................................................................................VII
Kırklı Yıllarda Yönetim .....................................................................................1
Birgül Ayman GÜLER
1940: Savaşa Karşı Ulusal Korunma ..............................................................15
Nuray Ertürk KESKİN
1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları ......................159
Bülent DURU
1942: “A’dan ‘Z’ye Bozuk Devlet”in Yeniden Yapılanması
Girişimlerinin Yükselişi ve Düşüşü ...............................................................225
Tayfun ÇINAR
1943: “Kötü Günler Yılı”nın Bıçak Sırtı İdaresi .........................................357
Ceren KALFA
1944: Savaş Kıskacında Türkiye ve Askeri Yönetimde Kısmi Reform .....465
Menaf TURAN
1945: Dönüm Noktasında Türkiye ................................................................585
Tekin AVANER
1946: “Demokrasi”ye Kavuşma ....................................................................701
Can Umut ÇİNER
1947: Uluslararası İç Politika ........................................................................849
Barış ÖVGÜN
1948: Marshall Planıyla “Hür Dünya”ya Giriş............................................947
Esra DİK
1949: Siyasal Rota - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük
ve Amerikancılık...........................................................................................1061
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Genel Kaynaklar...........................................................................................1155
Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1167
Kişi Adları Dizini ..........................................................................................1179
III
1946 YILI: “DEMOKRASİ”YE KAVUŞMA
Can Umut ÇİNER♠
“Acaba Mustafa Kemal’in memleketinde bu kadar kısa
zamanda istiklal anlayışı bu kadar kökten değişmeler mi
geçirdi? Acaba bu memlekette Ürdün’dekine benzeyen bir istiklali soğukkanlılıkla karşılayacak olan kimseler mi türedi?”1
Sabahattin Ali
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’de değişen siyasal ve toplumsal
yapıya göre devletin rolü dönüşüm göstermiştir. Yeni toplumsal ve siyasal yapı,
kendi kurumlarını ve politikalarını oluştururken, bu duruma uygun sınıfsal ilişkiler ve onun en önemli parçalarından biri olan yönetimde değişiklikler gündeme
gelmeye başlamıştır. 1946 yılı, savaş sonrası iktisadi yapının kırılganlığını yansıtması; yönetimde ve iktisat politikasında yeniden yapılanma çalışmalarının
başlaması ve siyasette kavganın derinleşmesi bakımından bir milat olarak değerlendirilebilir. Yine 1946, çok partili siyasete geçişi temsil eden seçimleriyle,
Cumhuriyet tarihinin ilk devalüasyonuyla ve çalışma yaşamının örgütlenmesiyle
de ayrıntılı incelemelere konu olmuş bir yıldır.
1946 yılının Cumhuriyet ve Ulus gazeteleri dikkatle incelendiğinde, iktidar
ve muhalefet arasında yapılan tartışmaların bugün için de belli anlamlar taşıdığı
söylenebilir. Bu dönemde, özellikle siyasetteki tartışmaları “demokrasi ve hürriyet arayışı” olarak nitelendirenler çoğunluktadır. Tartışmaların özünde ve ruhunda siyasetin, yönetimin, hukukun liberalleştirilmesi ve demokratikleştirilmesi vardır. Savaş sonrası dönemde özellikle demokrasi tartışmalarının şiddeti artmış, Sabahattin Ali’nin deyimiyle ülkede “tam demokrasiye geçmenin sırası
geldiği kanaatine” varılmıştır.2 Söz konusu demokrasi olunca da, Türkiye’nin
demokrasi tercihinin hem bir nedeni, hem de bir sonucu olarak Amerika Birleşik
Devletleri (ABD) etkisi belirlenmelidir. Bu tercihin kuşkusuz pek çok nedeni
vardır, ancak bunlardan en önemlisi Sovyetler Birliği’nin 1945’den beri uyguladığı saldırgan politikadır. Kısaca, savaş sonrası kurulan yeni dünyada Türkiye’nin Amerika tercihi özellikle 1946’dan itibaren belirginleşmiştir.
♠
1
2
Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
Sabahattin Ali, “İstiklal”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet Altınkaynak,
YKY, İstanbul 2002, s.107. (“İstiklal”, Markopaşa, 25 Kasım 1946)
Sabahattin Ali, “Tam demokrasi”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet
Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.112-113. (“Tam demokrasi”, Markopaşa, 5. Sayı, 6 Ocak
1947)
1946 Yılı 701
Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci bölümde, II.
Dünya Savaşı sonrasında Türkiye ve dünyanın durumuna kısaca değinilecek daha sonra 1946 yılında Türk kamu yönetiminin yapısı ve somut değişiklikleri incelenecektir. Üçüncü bölümde 1946 yılının en önemli özelliklerinden biri olan
çalışma yaşamının örgütlenmesi irdelenecektir. Son bölümde de iktisat politikası
bağlamında 1946 yılı plan çalışmaları ve devalüasyon üzerinde durulacaktır.
SAVAŞ SONRASINDA TÜRKİYE VE DÜNYA
Savaş içerisinde çıkarılan Milli Korunma Kanunu’nun, Varlık Vergisi’nin
ve Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’nun toplum ve iktisadi durum üzerinde
önemli etkileri olmuştur. Milli Korunma Kanunu ile hükümete ekonominin her
alanında müdahale yetkisi verilmiş, bu da savaş ekonomisinin en önemli değişkeni olmuştur. Varlık vergisi, haksız uygulamalara açık, birçok söylentiyi beraberinde getirmiş ve başarılı olamamıştır. 3
“Çiftçiyi Topraklandırma yasası da büyük toprak sahiplerinin varlık vergisinden
ötürü kırgın ve küskün ticaret ve sanayi burjuvazisinin saflarında yer almasına neden olmuştur. Böylece 1923’den beri CHP adı altında süre gelen asker-sivil bürokrat, tüccar, sanayici ve büyük toprak sahiplerinin oluşturduğu koalisyon bozulmuştur.”4
Bozulan koalisyonla birlikte, egemen sınıflar ikiye ayrılmış, bir grup Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) içinde yeniden yapılanma hareketi başlatmıştır. Bu
dönemde Köy Enstitüleri ve sol oluşumlar engellenmeye başlamıştır.5 Diğer
grup ise, hem devlete hem de CHP’ye yönelik eleştiri ve muhalefetini yoğunlaştırarak 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti’yi (DP) kurmuştur. DP, kurulduğu ilk
günden itibaren içinden çıktığı CHP’den farklı olduğunu iddia etmektedir.
Eroğul’a göre DP’nin parti programının iki ana ilkesi vardır. Bunlardan birincisi
hürriyetler ve iktisadi düzen açısından liberalizm, diğeri ise partinin kuruluş
amacını oluşturan demokrasi görüşüdür.6 CHP ise DP’nin kuruluşunu “iyi niyetlerle” karşılamıştır. Örneğin, Falih Rıfkı Atay çok partili siyasete olan inancını
şu şekilde belirtmiştir:
“Bir devrimin tutup tutmadığı, kökleşip kökleşmediği, demokratik şartları ne kadar
yerine getirip getiremediği ile ölçülür. Ancak hürriyet içinde yaşayabilir bir rejim,
7
gerçek yaşama inancını elde etmiş demektir.”
DP’nin programında açıkladığı liberal politikalar CHP tarafından da benimsenmiştir. Buna göre 10-11 Mayıs’ta toplanan CHP 10. Olağanüstü Kongresi’nde 3 nokta üzerinde değişiklik yapma kararı alınmıştır. Programının “yurttaş
hakları” bölümünün dördüncü maddesinin c bendinde CHP’nin milletvekili se3
4
5
6
7
Tevfik Çavdar, Türkiye’de Liberalizm (1860-1990), İmge Yayınevi, Ankara 1992, s.219.
a.k.,s.220.
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul
1998, s.75.
Cem Eroğul, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2003, s.31.
Falih Rıfkı Atay, Ulus, 7 Ocak 1946.
702
Yönetim Zamandizini
çimlerinde tek dereceli seçime taraftar olduğu belirtilmiş ve Türkiye’de sınıf
esasına dayalı cemiyetlerin kurulmasının önünü açacak 22inci madde de kaldırılmıştır. Parti Tüzüğünde ise 4üncü maddedeki “Değişmez Genel Başkan” sözü
“Genel Başkan” olarak değiştirilmiştir. Ayrıca Genel Başkan’ın Büyük Kurultay
tarafından dört yıl için parti milletvekilleri arasından seçileceği, ölüm, hastalık
ve istifa gibi nedenlerde Parti Kurultayı’nın hemen toplanarak yeni bir Genel
Başkan seçeceği belirlenmiştir.8
Eroğul’a göre CHP’nin DP gerginliği, aldığı tedbirleri aceleye getirmesi
sonucunu yaratmıştır. Tek dereceli seçim kabul edilmesinin hemen ardından genel seçimlerin bir yıl öne alınması muhalefete asgari düzeyde örgütlenme imkânı
tanımamıştır.9 Bu da doğal olarak zamanla DP’nin güçlenmesi sonucunu doğurmuştur.
29 Nisan’da belediye seçimleri hakkında yapılan değişiklikten sonra hemen
belediye seçimlerinin yapılacağı ilan edilmiştir.10 Seçimler sırasında İçişleri Bakanlığı’na 54 şikâyet dilekçesi geldiği bildirilmiştir.11 DP seçimleri boykot etmiş, her ilden gelen seçim raporlarını birleştirerek bir broşür yayımlamıştır. Bu
broşürde, seçimlerin dört ay öne alınmasının seçim hazırlıklarını zorlaştırdığı
belirtilmiştir. DP’lilere göre, seçim defterleri çok yerde karışık ve eksik düzenlenmiştir. CHP’nin ise idare amirleri aracılığıyla seçimi etkilediği ve halkı çeşitli
şekillerde korkuttuğu iddia edilmiştir. DP’nin Isparta teşkilatının yorumuna göre
“belediye seçimlerinde milli irade baltalanmıştır.” 12
İçişleri Bakanlığı’nın belediye seçimlerine ilişkin hazırladığı çizelgeye göre, belediye seçimlerinde il merkezlerinde toplam 1 316 342 seçmenden 693 990
kişi seçime katılmış, seçime katılma oranı ise % 52,7’dir. İl merkezlerinin mülhakatları ile birlikte ise, 2 429 486 seçmenden 1 412 709 kişi seçime katılmış,
seçime katılma oranı % 58,1 olmuştur.13 Ayrıca seçimler, cinsiyet açısından değerlendirildiğinde ise il merkezlerinin kadın seçmen sayısı 646 923 olup, seçime
katılanların sayısı 288 677’dir. Kadınların il merkezlerinde seçime katılma oranı
% 44’dür. İl merkezlerinin erkek seçmen sayısı ise 669 419 olup, seçime katılan
erkek sayısı 405 313’dür. İl merkezlerinde seçime katılan erkek seçmenlerin
oranı % 60’dır. İllerin mülhakatları ile birlikte kadın seçmen sayısı 1 223 767
olup seçime katılanlar 640 145’dir. Seçime katılma oranı % 52’dir. İllerin mülhakatları ile birlikte erkek seçmen sayısı 1 268 719 olup, seçime katılanlar 772
864’dir. Seçime katılma oranı % 64’dür. 14
8
9
10
11
12
13
14
CHP, CHP 1923-1948: 25.Yıl, Ulus Basımevi, Ankara, 1948, s.28; Falih Rıfkı Atay, “Yerel
Seçimlere Doğru”, Ulus, 27 Nisan 1946.
Cem Eroğul, a.g.k., s.33-34.
Ulus ve Cumhuriyet, 30 Nisan 1946.
Tahsin Demiray, Cemil Cahit Cem, Oğuz Ödeş, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstanbul 1947, s.260.
Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Başkanlığı, Belediye Seçimleri: Bu seçim tarafsız sayılabilir mi?, Ankara, 26 Mayıs 1946, s.4-30.
BCA: 030.10.82.540.1.
BCA: 030.10.82.540.2.
1946 Yılı 703
Belediye seçimlerinin ardından çok partili siyasal yaşamın ilk genel seçimi
21 Temmuzda yapılmıştır. Seçim tek dereceli olarak, “açık oy, gizli sayım” ilkesine göre yapılmıştır. Öne alınmış olan bu seçimlere diğer partiler girmekte uzun
bir süre tereddüt etmişler, daha sonra katılma kararı almışlardır. Bu süreçte iktidarın baskısı nedeniyle pek çok olumsuz olay yaşanmıştır. Bunlardan en önemlisi, seçimden iki gün önce Aydın’da DP Ocak başkanı, bir öğretmen ve Adnan
Menderes’in seçim kâhyasının öldürülmesi olmuştur.15 Seçim öncesi süreç tam
anlamıyla demokrasi tartışmalarının alevlendiği zamanlardır. DP, bu arada, Mareşal Fevzi Çakmak’ın da uzun uğraşlarla desteğini almıştır. Tüm bu genel havayla, seçim sonuçları 24 Temmuz’da yayınlanmış, CHP 396 milletvekili, DP
62 milletvekili ve Bağımsızlar ise 7 milletvekili ile Meclis’e girmiştir. Gergin
havanın bir yansıması olarak seçim günü tüm yurtta 1000 civarında vatandaşın
polis vazife ve salahiyetleri kanununa dayanarak itiraz ettiği haber verilmiştir.
Ayrıca sonuçlar açıklandıktan sonra pusulaların imha edildiği, oyların hileli olduğu yönünde pek çok iddia ortaya atılmıştır.
Seçim sonrasında 5 Ağustos’ta TBMM toplanmıştır. CHP Cumhurbaşkanlığı’na İnönü’yü, Meclis Başkanlığı’na Kazım Karabekir’i, DP ise Cumhurbaşkanlığı’na Fevzi Çakmak’ı, Meclis Başkanlığı’na Yusuf Kemal Tengirşenk’i
aday göstermiştir. Yapılan seçimler sonucunda İnönü yeniden Cumhurbaşkanı
seçilmiş ve kabine kurma görevini Recep Peker’e vermiştir. İnönü Cumhurbaşkanı seçildiğinde, DP’liler onu alkışlamak için ayağa kalkmamışlar, böylelikle
tepkilerini göstermişlerdir. Meclis’in 12 Ağustos’ta açılmasıyla seçime 36 ilde
ve 27 kişiye yönelik olarak itirazlar yapılmıştır. Bunları incelemek üzere kurulan
komisyon itirazları geçersiz bulmuştur.16 DP’liler ayrıca meclis komisyonlarının
seçiminde de oy kullanmamışlardır. Hükümet programı okunduğunda, programı
incelemek için iki gün istemişlerdir. Söz konusu istekleri kabul edilmeyince salonu terk etmişler, daha sonra oylama yapılırken salona dönüp aleyhte oy kullanmışlardır.
CHP ile DP arasındaki gerginlik tüm hızıyla devam ederken, İl Genel Meclisi Seçimleri 1 Eylül 1946’da yapılmıştır. Bu seçimlerde de DP, usulsüzlük yapıldığı iddiasıyla 56 ilde seçimden çekilmiştir. Diğer seçimler gibi bu İl Genel
Meclisi Seçimlerinin tartışmaları da uzun bir süre devam etmiştir.17
Eroğul, DP’nin ilk yılı olan 1946 yılını şu şekilde değerlendirmektedir.
“Herşeyden önce çok partili rejim artık Türkiye’de, zor şartlar içinde de olsa, yaşama gücünü ispat etmişti. Halk, kendisine uzatılan muhalefet imkânına, biraz tereddütten sonra iyice sahip çıkmıştı. İktidar, bütün sinirliliğine rağmen, muhalefeti
tamamen yok etmeye yanaşmayacağını göstermişti. Aksine, tek dereceli seçim,
üniversite özerkliği, Basın Kanunu’nun 50. maddesinin kaldırılması gibi, demokrasi yolunda oldukça önemli adımları gönül rızasıyla atmıştı.”18
15
16
17
18
Eroğul, a.g.k., s.36.
Cumhuriyet, 25 Ağustos 1946.
Cumhuriyet ve Ulus, 2 Eylül 1946.
Eroğul, a.g.k., s.43.
704
Savaş sonrası dünyada yeni bir dönemin başladığını belirlemek gerekir. Savaşın galibi ABD olmuştur. Yeni ekonomik ve uluslararası düzenin kurumları ve
politikalarında belirleyici ülke olan ABD ülkelere dış yardımlar gönderip, krediler açmaya başlamıştır. Buna paralel olarak, kalkınmanın ancak ve ancak dış
yardımla gerçekleşeceği politikası az gelişmiş ülkelere savaş sonrası 1945 yılında kurulan Birleşmiş Milletler ve onun kurumları aracılığıyla benimsettirilmiştir.
Birleşmiş Milletler, Milletlerarası Para Sandığı (Uluslararası Para Fonu – IMF)
ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası - IBRD) bu dönemde kurulmuştur. Azgelişmiş ülkelerin borçlarını takip etme görevi IMF’ye,
ekonomik sistemi düzenlemek ve ekonomik büyüme sağlamak için kurumları
“yapısal uyum” adı altında yeniden düzenleme görevi ise Dünya Bankası’na verilmiştir.
Türkiye 1944’ün Ağustos ayında Almanya ile ilişkilerini kesmiş, daha sonra 23 Şubat 1945’de Almanya ve Japonya’ya ilan ettiği savaşla tercihini ABD
yönünde kullanmıştır. 1946 yılının en önemli özelliklerinden biri Türkiye’nin artan ABD yanlısı bir dış politika benimsemesi ve ABD sempatisidir. Özellikle
Nisan ayında Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Münir Ertegün’ün cenazesini
taşıyan Missouri zırhlısının Türkiye’ye gelişi dönemin gazeteleri tarafından en
az ulusal bayramlar kadar resimlerle bezenmiş bir haber olarak yayımlanmıştır.19
Zırhlının gelişi ABD yardımlarının da habercisidir. Nitekim bundan hemen sonra da ABD’den 500 milyon dolarlık borç talep edilmiştir.20 Ayrıca 24 Kasım
1946’da ABD filosunun İzmir’e gelişi Cumhuriyet gazetesinde tam sayfa resimlere konu olmuştur.21
İsmet İnönü anılarında, ABD yakınlığını şu şekilde anlatmaktadır.
“Amerikalılar bütün Lozan müzakereleri esnasında sulh yapılması için yardımcı
oldular, fakat kapitülasyonlar üzerinde, kuvvetli devletlerin asırlarından beri takip
ettikleri politikada müttefikleri engellemediler, desteklediler. Ne vakit kapitülasyonlardan bahis açılırsa, ne vakit iktisadi imtiyazlardan bahsolunursa, Amerikalılar
açık kapı politikasının taraftarı olduklarını, Amerikan tebaasının bulunduğu her yere donanmaları ile gitmek hakkını muhafaza ettiklerini söylerdi. Bu görüşlerini her
vesile gitmek hakkını muhafaza ettiklerini söylerlerdi. Bu görüşlerini her vesile ile
22
belli etmişlerdir.”
Türkiye’nin ABD tercihi bir yandan da Sovyetler Baskı’sını bertaraf etmek
içindir. Türkiye üzerinde Sovyet Rusya’nın tehditleri 1945 yılında başlamıştır.
Sovyetler ile toprak talebiyle başlayan gerginlik 7 Ağustos 1946’da Sovyetler
Postdam kararlarına uyarak Boğazlar hakkındaki istekleri ile devam etmiştir.
Notadaki talepler şunlardır:
19
20
21
22
Cumhuriyet ve Ulus, 1-10 Nisan 1946.
Cumhuriyet,13 Nisan 1946.
Cumhuriyet ve Ulus, 24 Kasım 1946.
Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni, İkinci Kitap, Tekin Yayınevi, 12. Basım, İstanbul 1979,
s.1049.
1946 Yılı 705
1. Ticaret gemilerinin barışta ve savaşta tam geçiş serbestîsine sahip olması, 2. Karadeniz’e kıyısı olan devletlerin savaş gemilerine her zaman geçiş serbestîsi tanınması, 3. Karadeniz’e kıyısı olmayan devletin savaş gemileri için -istisnai bazı haller dışında- barışta ve savaşta geçiş yasağı konması. 4. Yeni Boğazlar rejiminin
yalnız Karadeniz’e kıyısı olan devletler tarafından düzenlenmesi. 5. Ticaret ve geliş-geçiş serbestliği ile Boğazların güvenliğinin, en ziyade ilgili ve bu işe en liyakatli devletler olan Sovyet Rusya ile Türkiye tarafından ortak vasıtalarıyla sağlan23
ması.
ABD Sovyetler’in notasının 4. ve 5. maddesine itiraz ettiğini 19 Ağustos
1946’da bildirmiştir. Türkiye’nin söz konusu notaya yanıtı ise 22 Ağustos
1946’da gelmiştir. Buna göre Türkiye Sovyetlerin isteklerini kabul etmemiş,
özellikle 4. ve 5. maddeye karşı çıkmıştır.24 Sovyetler ilk notadaki istek ve suçlamalarına devam ederek 24 Eylül 1946’da bir ikinci nota vermiştir. Türkiye
ikinci notaya 18 Ekim 1946’da daha önce verdiği notanın arkasında durarak karşı koymuştur.25 Bunun üzerine 9 Ekim 1946’da ABD ve İngiltere Sovyetler’e
nota vermiş, böylelikle Sovyetler geri adım atmak zorunda kalmıştır.26 Sovyetlerin yayılmacı politikası özellikle İngiltere ve ABD’nin çıkarlarıyla ters düşmüştür. Bunun Türkiye açısından sonucu söz konusu bloğa yakınlaşma olmuştur.
1946 YILINDA GENEL YÖNETİM
Tokat Milletvekili Galip Pekel Kayseri ile Niğde illerinin bütün köy ve mahalle muhtarları, parti ocak başkanları ve ilçe merkezlerinde yaptığı görüşmeler
sonucunda “Halkı İdareden ve Partiden Soğutan ve Acilen İzalesi Lazım Gelen
Amiller Hakkında” 16 sayfalık raporunu 26 Ekim 1946 tarihinde CHP Grup İdare Kurulu Başkanlığı’na sunmuştur. Pekel, raporun giriş kısmında halkın dert ve
şikâyetlerini dört önemli başlıkta saptamıştır.
“1. Hükümet dairelerinde işlerin sürmesi,
2. Memurların sükûnet kapılarında halka kötü ve haşin muamele yapmaları, iş
karşılığı para almaları ve devlet işlerinde suistimaller,
3. Köylerde mektep işleri,
4. Pahalılık, ihtikâr, Sümerbank müessesleri mamullerinin ve TEKEL eşyalarının
ve şekerin pahalı verilmesi.”
Pekel, DP ve bağımsız adayların yukarıdaki saptamaları CHP’ye karşı propaganda malzemesi olarak kullandığını belirtmiştir. Ayrıca, “verginin, askerliğin
kaldırılması, yeni yazı yerine eski yazının ikamesi gibi diğer bütün propagandalar, bu dört sebep olmasa, halk üzerinde onları bizden çevirecek tesiri yapmaktan uzak kalacağını” vurgulayarak, 1946 yılında başlayan CHP ile DP arasındaki
iktidar mücadelesinin boyutlarını göz önüne sermektedir.27 1946 yılında
23
24
25
26
27
Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Baskı, Ankara 1987, s.428; Hükümet Programı Metni, RG, 15 Ağustos 1946.
Cumhuriyet, 23 Ağustos 1946.
Cumhuriyet, 19 Ekim 1946.
Fahir Armaoğlu, a.g.k., s.428-430.
Galip Pekel’in CHP Grup İdare Kurulu Başkanlığı’na Hitaben, CHP Grup Sayı: 950, BCA:
030.01/42.249.13
706
Pekel’in saptamaları çerçevesinde önemli tartışmalar ve dönüşümler vardır. Kırtasiyecilik eleştirisi dönemin egemen bakış açısı olan “rasyonalizasyon” konusunun ürünüdür. Yine, memurlara yönelik eleştiriler ve yeni bir yasa yapılması
çalışmaları bu dönemde önemli bir başlıktır. Köyün toplum kalkınmasındaki yeri ve eğitim sorunları dönemin bir başka sorunudur. Ancak bu saptamalar Köy
Enstitüleri karşıtı politikanın başlamasına engel olamamıştır. Son olarak, “pahalılık” vurgusu Pekel’in yaptığı bir diğer önemli tespittir. Pekel’in raporunun
önemi, dönemin yönetim gündemini yansıtması, eleştirel olması ve DP’nin iktidara geleceğinin habercisi olması bakımından önemlidir.
1945 yılında yapılan Genel Nüfus sayımına göre Türkiye nüfusu
18.861.609 olup, bu nüfusun 4.640.620’si şehirlerde ve 14.220.989’u da bucak
ve köylerde yaşamaktadır.28 1946 yılı itibariyle ise Türkiye’de 63 il, 419 ilçe ve
940 bucak bulunmaktadır.29 1946 yılında pek çok idari sınır ve bağlılık değişikliği olmuş ve 12 yeni belediye kurulmuştur.30 Çalışmanın bu bölümünde merkezî yönetim ve yerel yönetimlerdeki değişiklikleri tarihsel bir perspektif içinde
açıklamayı yerinde bulduk.
Sandalyesiz Bakanlıkların Kuruluşu
TBMM döneminde ilk İcra Vekilleri Heyeti, 25 Nisan 1920 tarihli “Kuvvei
İcraiye Teşkiline Dair Heyeti Umumiye Kararı” üzerine 2 Mayıs 1920 tarih ve 3
sayılı “Büyük Millet Meclisi İcra Vekilleri Sureti İntibahına Dair Kanunun kabulüyle olmuştur. 1921 Anayasası bakanlıkların kuruluşu konusunda yeni bir
hüküm getirmemiştir. 1924 Anayasası ise konuya “vekillerin adedi kanunla tayin olunur” hükmüyle esnek bir yapı kazandırmıştır. 8 Şubat 1937 tarih ve 3117
sayılı yasayla “devlet dairelerinin vekâletlere ayrılması” düzenlenmiştir. Bu yasadan hemen sonra 29 Kasım 1937 tarihli ve 3271 sayılı yasa ile “Devlet Dairelerinin Vekâletlere Ayrılması Hakkında Kanun” yürürlüğe girmiştir.
Bakanlıkların kurulmasından sonra 13 Eylül 1946 tarihinde kabul edilen
4951 sayılı “Bakanlıklar Kuruluşu Hakkında Kanun”31 ile devlet dairelerini başbakanın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onamasıyla Bakanlıklara ayrılacağı hükmü getirilmiştir. Ayrıca bunlara tayin edilecek Bakanlardan ayrı olarak Devlet
Bakanları’nın da tayin edilebileceği ve devlet Bakanlarından birine Başbakan
Yardmcısı görevi verilebileceği belirtilmiştir. Yasanın ikinci maddesi 8 Şubat
1937 tarihli 3117 sayılı ve 29 Kasım 1937 tarihli 3271 sayılı yasaları yürürlükten kaldırmıştır. 32 1946 yılında Bakanlık sayısı 14’den 16’ya çıkmıştır.33
28
29
30
31
32
33
Türkiye Yıllığı 1947, s.120.
T.C. İçişleri Bakanlığı, İdare Taksimatı, T.C. İçişleri Bakanlığı Yayını, Seri 2 Sayı 3, Ankara
1946, s.4.
Bkz: EK 8: 1946 Yılında Kurulan Belediyeler.
RG: 17 Eylül 1946, 6410.
Bu konuya ilişkin genel olarak bkz: Tacettin Karaer, “Cumhuriyet Türkiye’sinde Bakanlıkların
Kuruluş ve Örgütlenmesine İlişkin Gelişimin Yasal Süreci”, Türk İdare Dergisi, Mart 1987,
s.39-40.
Cumhuriyet ve Ulus, 8 Ağustos 1946; Cumhuriyet ve Ulus, 21 Eylül 1946.
1946 Yılı 707
Belediye Yasası’ndaki Değişiklikler
1930 yılında kabul edilmiş olan 1580 sayılı Belediye yasası 1946’ya kadar
uygulamadaki boşlukların doldurulması amacıyla 11 defa değiştirilmiştir.34 1946
yılında belediye mevzuatında üç önemli değişiklik olmuştur. Buna göre, 30 Nisan 1946 tarihinde yayımlanan 4878 sayılı Belediye yasasının bazı maddelerinin
değiştirilmesi hakkındaki yasayla, 1580 sayılı Belediye yasasının seçime ilişkin
bazı maddeleri ve belediye meclisinin adi ve olağanüstü toplantıları hakkında
54üncü maddesi değiştirilmiştir. Buna göre, belediye seçimlerinin gizli oyla ve
bir günde (Pazar günü) yapılması, teşkilatı olan yerlerde siyasi partilerin temsilcilerinin seçimde hazır bulunmaları için belediye seçim kurulu ve komisyonları
başkanlarının partilere davetiye göndermeleri gerekliliği, seçim günü, sandığı,
oyların ne şekilde, nasıl sayılacağı ve seçim tutanağı konuları düzenlenmiştir.
Ayrıca geçici maddesiyle, belediye seçimlerinin bu seçim dönemine özgü
olmak üzere Mayıs ayında yapılacağı ve bu seçimle işbaşına gelecek belediye
meclislerinin yasal süresinin Ekim 1950’ye kadar süreceği belirlenmiştir.
4913 sayılı “Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler ve İller Bankası sandığı kurulmasına dair olan 4085 sayılı kanuna ek kanun” ile emeklilik hakkı tanınmış çeşitli görevlerde bulunduktan sonra belediye başkanlığına seçilen veya
atananların başkanlıkta geçen hizmet sürelerinin, haklarında bu yasa ile 4222
sayılı İktisadi Devlet Teşekkülleri Memurları Tekaüt Sandığı Hakkındaki Kanunun 18inci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle emeklilik eylemli hizmetinden sayılacağı düzenlenmiştir.35
4923 sayılı “Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler ve Belediyeler Bankası Memurları Tekaüt Sandığı teşkiline dair 4085 sayılı yasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu yasa bazı hükümler eklenmesi hakkında kanun” ile
emeklilik hakkı tanınan memur ve hizmetliler dışındaki aylık ücreti daimi olan
memur ve hizmetlilere, haklarında 4085 sayılı yasa hükümleri uygulanmak ve
emeklilik işleri belediyeler Emekli Sandığı tarafından yapılmak suretiyle emeklilik hakkı tanınacağı yolunda ek hüküm getirmiştir. Bu yasa aynı zamanda 4085
sayılı yasanın 10, 12, 17, 21, 39uncu maddelerini değiştirmiş ve 9 adet geçici
maddeyi içermekte ve 3645 sayılı yasanın 9uncu; 4085 sayılı yasanın 34 üncü,
4325 sayılı yasanın 23 üncü maddelerini yürürlükten kaldırmıştır.36
Köylere Yönelik Çalışmalar ve Köy Enstitüleri Karşıtlığı
1946 yılı köyler açısından bir geçiş dönemini yansıtır. 4759 sayılı yasayla,
Belediye Bankası, İller ve Belediyeler Bankası haline getirilirken bankanın sadece belediyelere değil il özel idareleri ile köylere de dönük çalışmalar yapması
34
35
36
Hasan Refik Ertuğ, “Belediye Kanunu’nda Değişiklik”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:181, Nisan 1946, s.26.
RG: 8 Haziran 1946, 6328.
RG: 14 Haziran 1946, 6333.
708
arzu edilmiş ve bu amaçla bankanın her yıl sağlayacağı karın % 50’sinin “köylerin bankaya ortak olarak katılmalarının karşılığı olarak” ayrılıp banka sermayesine eklenmesi öngörülmüştür. Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından köy yasasını
değiştirip köy yönetimini güçlendirmek amacını taşıyan çalışmalar da yapılmıştır. Yeni tasarının esasları 1947 yılı başında toplanan Birinci İdareciler Kongresi’nde görüşülüp tartışılmış ve 1948 yılında bu görüşlerin ışığında bir tasarı hazırlanmıştır.
1940’larla başlayan köylülerin eğitimi konusu 1942 yılında Köy Enstitüleri
ve Köy Okulları yasası ile somutlaşmıştır. Her köyde bir okul kurulmasını ve en
azından bir öğretmen gönderilmesini öngören bu yasanın mimarı İsmail Hakkı
Tonguç 1946 yılından itibaren politikacıların hedefi olmuştur.37 5 Ağustos
1946’da Recep Peker Hükümetinde Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin
Sirer, Aydemir’e göre “olumlu kararların ve hamlelerin adamı değildi”. Recep
Peker hükümetinde “Köy enstitülerini daha milli bir hale getireceğiz!” politikası
Köy Enstitülerinin zayıflamasının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.38
Halkevleri açısından ise 1946 yılında durum ise şu şekildedir: 1946 yılında,
1 halkevi açılmış, 16 halk odası halk evine çevrilmiş ve 1396 halk odası açılmıştır. 1946 yılında toplam 4068 halk odası ve 455 halkevi vardır.39
Kamu Personeli
1946 yılı, günlük gazetelerde kamu personelinin yaşam ve çalışma koşullarının tartışıldığı bir yıl olmuştur. Kamu personeli açısından tüm dairelerin gördüğü hizmetler ile kadrolarının esaslı bir incelemeden geçirilmesini ve fazla
elemanların da başka iş sahalarında görevlendirilmelerini ve kamu görevliliğinin
başka ülkedeki benzerleri de göz önünde tutularak, günün gereklerine uygun bir
hale getirilmesinin zorunluluk olarak görüldüğü belirtilmiştir.40 Pahalılık ve devalüasyon nedeniyle memurların durumuna ilişkin incelemeler başlatılmış; Maliye ve İçişleri Bakanlığı memur maaşları konusunda çalışmalar yapmıştır.41 Yıl
içinde, memur maaşlarının %50 arttırılması çalışmaları başlatılmış, 28 Aralık’ta
bu konu Meclis’e taşınmıştır. Bunun yanında, yine memur evlerinin yapılması
konusunda çalışmalara devam edilmiştir.42
Yönetimde iyileştirme ve rasyonalizasyon kapsamı içinde düşünebileceğimiz memurlara yönelik çalışmalar bu dönemde oldukça belirgindir. 1946’da İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir “Memur İstatistiği” yayımlanmıştır. Buna göre, 1946 yılı itibariyle Türkiye’de memur sayısı 222 166’dır.
37
38
39
40
41
42
Yahya Kemal Kaya, İnsan Yetiştirme Düzenimiz: Politika-Eğitim-Kalkınma, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Döner Sermayesi İşletmesi, Dördüncü Baskı, Ankara 1984, s.90.
Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, II. Cilt, İstanbul 1979, s.383-384.
XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ulus Matbaası, Ankara 1947, s.20.
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 8, Cilt 1, s.27-37.
Cumhuriyet, 25 Eylül 1946; Ulus, 26 Eylül 1946.
Cumhuriyet, 20 Nisan 1946.
1946 Yılı 709
Tablo 1: 1946 Yılında Memurların Dağılımı43
Umumi Bütçe
Mülhak Bütçeler
Belediyeler
Vilayetler
İktisadi Teşekküller
Toplam
Maaşlı
50072
33080
4306
18903
106361
Daimi Ücretli
31737
33014
13591
9529
18539
106410
Muvakkat Ücretli
3653
107
4806
829
9395
Toplam
85462
66201
22703
29261
18539
222166
Memurların 192.120’si erkek, 30046’sı kadındır. Devlet bütçesinden maaş
ve ücret alanların maaşları 1938 yılından 1946 yılına kadar % 60 oranında artmış olsa da, hayat pahalılığı nedeniyle memurların yaşam koşullarında bir iyileşme olmamıştır. En fazla memur İstanbul’da olup, ikinci sırada Ankara yer
almaktadır. Memurların sadece %8,38’lik kısmı yüksek tahsillidir. Memurların
yabancı dil durumunda ise 12.446 adet memur Fransızca, 3.538 memur Almanca, 2.733 memurun ise İngilizce bildiği görülmektedir. Görüldüğü gibi Osmanlı
Devleti’nden gelen Fransız ve Alman nüfuzu memurların yabancı dil bilgisinde
kendini göstermiştir.
Tablo 2: 1946 Yılında Memurların Eğitim Durumu44
Diplomasızlar
İlk Tahsil
Orta ve Lise
Yüksek Tahsil
Meçhul
Toplam
Memur Sayısı
28.369
60.815
101.736
18.605
12.641
222.116
Oran (%)
18,46
27,37
45,79
8,38
100
Memurların maaşları, medeni halleri, cinsiyete göre yaş hadleri, çocuk sayılarına göre sınıflandırılmaları, konut sahipliği açısından durumları 1946 yılı
memur istatistiklerinde kapsamlı bir biçimde izlenebilmektedir.45
Yönetimde Rasyonalizasyon (Teşkilatlanma) Konusu
Rasyonalizasyon (rationalisation) “asgari külfet ve say ile azami hâsıla elde
etmek demektir”46. Bu kavramın ma’kulleştirme veya teşkilatlanma olarak da
Türkçe’ye çevrildiği bilinmektedir. Yönetimde rasyonelleşme bir tür değişmedir. Bu değişme idareyi “asri ve ticari bir zihniyete geçirmedir.”47 Rasyonalizasyon reformunun bileşenleri şunlardır:
43
44
45
46
47
Namık Zeki Aral, “Memurlar İstatistiği”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 214, Ocak 1949,
s.476.
Namık Zeki Aral, a.g.k.,s.478.
Daha kapsamlı ve karşılaştırmalı memur istatistikleri için bkz: T.C. Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü Maliye İstatistikleri, Memur İstatistikleri 1939-1960, Yayın No.414, Ankara 1961.
Burhan Ergin, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, Ocak-Şubat 1945, Sayı 172, Yıl 16, s.35.
a.k., s.35.
710
“En az memur, kâfi zaman ve iyi usul ile en fazla randıman almak; 2. Memurların
kudretlerini daimi bir şekilde yetiştirmek ve imtihan suretiyle artırarak her birini
kaliteleriyle mütenasip vazifelerde çalıştırmak; halk (taltif) ve müstahaklarını (ceza) ona göre vermek; 3. Halk ile ilgili hususatın basit formalitelere ircai ile bu yol48
daki iş ve muameleleri kısaltmak ve azaltmak.”
Türkiye’de rasyonalizasyon konusu 1945 yılından itibaren ağırlıklı olarak
tartışılmıştır. 1946 yılında ise rasyonalizasyon konusuna ilişkin belirleyebildiğimiz ilk rapor, 5 Ağustos tarihinde Toprak Mahsulleri Ofisi Organizatörü Edib
Atam tarafından “Sayın Milletvekillerine Açık Mektup” başlıklı risaledir. Buna
göre, Atam, devlet dairelerinde sanayideki tekniklerin uygulanmasını istemektedir.49
“Onların rasyonel (makul) idare prensipleri tatbik ettikleri bir devirde bizim, artık
tarihe teslim edilmesi lazım gelen köhne idare usulleriyle medeniyet kervanına katılmamız mümkün olamayacağı gün gibi aşikârdır. Garbın tabiat kanunlarını hareket mebdei ittihaz ederek akıl ve mantıka müsteniden geliştirdiği en ileri sosyolojik, psikolojik ve ekonomik esaslara dayanan idare, işletme ve iş prensipleriyle metotlarını öğrenmek, yurdumuzun imkân ve ihtiyaçlarına uygun bir şekilde tatbik
etmek ve bütün yurttaşlarımıza ameli olarak öğretmek mecburiyetindeyiz. İdare bir
50
bilim ve sanattır.”
Atam’ın rasyonalizasyona ilişkin değerlendirmelerini yorumlayan Aral’a
göre, devlet yönetiminin hemen her alanında rasyonalizasyona ihtiyaç vardır.
Örneğin memurların seçilmesinde; batıdaki teknikler rasyonalizasyon kurallarına uygundur. Yine Aral’a göre kamu yönetiminin sorunu, insan vücuduna giren
sıtma mikrobu gibi, idareye girmiş olan kırtasiyeciliktir. Ona göre konu üzerinde
bir komisyon kurulup çalışmalar başlatılmalı ve idare makinesi düzeltilmelidir.
Kısaca, 1946 yılındaki rasyonalizasyon çalışmalarını fordizmin idareye uygulanması olarak belirlemek mümkündür.
İçişleri Bakanlığı’nın 1946 Yılı Anketi
İçişleri Bakanlığı, “idari bir inkılâp”51 yapmak için, mülki idarenin sorunlarını değerlendiren beş sorudan oluşan bir anket hazırlatmıştır. Mülki idare amirleri, ankette yer alan sorulara ilişkin görüşlerini Bakanlığa iletmişlerdir. Ayrıca,
idarecilerden bir kısmının görüşleri İdare Dergisi’nde yayımlanmıştır.52 Ankette
yer alan sorular şunlardır:53
48
49
50
51
52
53
a.k., s.36.
Namık Zeki Aral, “Teşkilatlanma”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 189, Aralık 1946, s.451.
a.k., s.452.
Halük Pepeyi, “İdari Teşkilatımız Hakkında Anket Münasebetiyle”, İdare Dergisi, Yıl: 17, Sayı: 180, Mayıs-Haziran 1946, s.110.
Halük Pepeyi, a.g.k., s.110-130; Abidin Özmen, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”,
İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.174- 188; Fazlı Güleç, “İdari Teşkilatımız:
Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.189-194; Orhan
Güvenç, “İdari Teşkilatımız – Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı: 182, Eylül-Ekim
1946, s.171-218; Ali Rıza Çevik, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi,
Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.138-144; Muzaffer Ergüder, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket
Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.145-150.
Pepeyi, a.g.k.,s.110-130.
1946 Yılı 711
1) Anayasaya göre Türkiye’nin illere bölünmesinde coğrafi, iktisadi ve içtimai durum itibariyle yeni bir sınırlamaya ihtiyaç var mıdır? İl teşkilinde nüfus ve saha
bakımından esas ve ölçü ne olmalıdır?
2) Memleketin coğrafi ve iktisadi durum ve şartlarına göre bölgelere ayrılarak büyük iller teşkili daha faydalı mıdır? Yoksa bugünkü illeri olduğu gibi muhafaza
etmek ve yeni bir tesis düşünmemek mi veyahut bu günkü iller muhafaza edilerek illerin mahalli hizmetlerine dâhil olup müşterek tesisat ve idareye tabi tutulması lazım gelen iş ve tesisleri il hususi idareleri arasında kurulacak birliklere mi gördürülmelidir bu takdirde birliklerin idare uzuvları ile reisleri nasıl olmalıdır?
3) Mülki taksimata muvazi olarak yapılacak tanzim ameliyesinde devlet amme
hizmetleri ile mahalli hizmetler arasındaki iş bölümü, vilayetlere mevdu hizmetler bakımından nasıl bir kuruluş ve işleyiş ve mali kaynağa sahip olmalıdır?
4) Valiler sadece umumi idarenin bir mümessil ve murakıbı olarak mı kalmalı
yoksa vilayet hükmi şahsiyetinin de aynı zamanda mümessili olmak sıfatını
muhafaza etmeli midir? Yoksa hususi idareyi temsil etmek ve işlerini çevirmek
umumi meclisin seçtiği bir reise mi bırakmalıdır?
5) Hükmi şahsiyeti haiz köy birlikleri halinde ve en küçük idare kademesi olmak
üzere nahiyeler teşkilinde fayda var mıdır? Bu birliklerin teşkilinde nüfus ve
saha bakımından esas ölçü ne olmalıdır? Bu takdirde birliğe dâhil köylerin
umumi şahsiyetlerinin muhafazası mı, yoksa kaldırılması ve birlik şahsiyetinde
erimesi mi faydalı olabilir? Her iki şekilde de bu birliklerin temsil ve temşiyet
etmeleri lazım gelen mahalli menfaat ve hizmetler nelerden ibaret olmalıdır?
Birliğin unsurları nelerden ibaret bulunmalıdır? Birliğin reisi mansup mu, yoksa
müntahap mı olmalıdır?
İdarecilerin bu beş soruya verdikleri yanıtlar kısaca değerlendirildiğinde, illerin ölçeğinin belirlenmesi konusunda çok çeşitli kıstasların bulunduğu ancak
bunlardan en önemlilerinin yüzölçümü ve nüfus göstergeleri olduğu belirtilmiştir. Bölgelere ayırarak büyük iller oluşturulması konusunda, genelde bunun sakıncaları üzerinde fikirbirliğine varılmıştır. Valilerin statüsü konusunda ise, valilerin özel idarenin mümessil ve murakıbı olarak kalması gerektiği vurgulanmıştır. Son olarak, köy birlikleri halinde ve en küçük idare kademesi olmak üzere
nahiyelerin oluşturulmasında fayda olduğu kanısına varılmıştır.
Genel Yönetime İlişkin Diğer Önemli Olaylar
1946 yılında halk sağlığında önemli adımlar atılmıştır. 21 Şubat 1946’da
Sıtma Savaş Kanunu çıkarılmış54 ve sağlığın örgütlenmesi çabalarının sonucu
olan Sağlık Planı çalışmalarına devam edilmiştir.55 Ayrıca, 13 Haziran 1946’da
Üniversiteler Kanunu çıkarılmış bugünkü üniversite sistemimizin temeli atılmıştır. Bu yasayla akademik yönetim örgütlenmiş ve düzenlenmiştir. Bu yasanın en
önemli özelliği üniversite özerkliğini getirmesidir.56
54
55
56
Hasan Refik Ertuğ, “Sıtmaya Karşı Savaş”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:180, Mart 1946,
s.657-660.
Cumhuriyet, 1 Kasım 1946, 2 Aralık 1946 Ulus, Kemal Saracoğlu, “Yeni Sağlık Planı”, Cumhuriyet, 13 Aralık 1946.
Hasan Refik Ertuğ, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 1”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:183, Haziran 1946, s.98-103 ve Hasan Refik Ertuğ, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle
2”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:184, Temmuz 1946, s.153-158.
712
Türkiye’nin ulaşım politikasına bakıldığında ise, aşağıda 1946 yılı bütçesi
G cetvelinden de takip edilebileceği gibi, demiryolları yapımı önceliklidir. Ancak, karayollarında ilk önemli kalkınma deneyimi de 1946 yılında başlar. Buna
göre, 1946’da Bayındırlık Bakanlığı’nın Şose ve Köprüler Başkanlığı’na bağlı
Bakım Başmühendisliği ve taşra teşkilatı kurulmuştur. Bu dönemde, yol inşaatına paralel olarak, yolun geçit vermeyen tıkanık kısımlarını gidermek ve ömrünü
uzatmak amacıyla, yollar daimi bakım altında tutulmaya başlanmıştır. 1948 yılı
başında da ülkede yolların uzunluğu yaklaşık 13.000 km’dir. 1949 yılından önceki yıllarda Bakanlık tarafından yollara harcanan miktar hiçbir yıl 16 milyon lirayı geçmemiştir.57
Ayrıca, 1939 yılında Bayındırlık Bakanlığına bağlanmış olan Elektrik İşleri
Etüd İdaresi, Şubat 1946'da Bakanlıktan ayrılarak tekrar İktisat Bakanlığı’na
devredilmiştir. Bayındırlık Bakanlığı, Ankara Tıp ve Fen Fakülteleri binalarının
yapımı ile de görevlendirilmiştir. Konuyla ilgili olarak, 1947 yılında ise Belediye Yapı ve Yollar Tüzüğü ve Şose ve Köprüler Kanununun uygulanmasını gösteren yönetmelik yayımlanmıştır.58
Son olarak, 1946 yılı içinde Maliye Bakanlığı bünyesinde 29 Mayıs 1946
tarihinde kabul edilen Maliye Bakanlığı’nın kuruluş ve görevleri hakkındaki
2996 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesine dair 4910 sayılı kanun ile Bakanlığın merkez teşkilatında Gelirler Genel Müdürlüğü; Emekli İşleri Genel Müdürlüğü; Devlet Basım ve Kâğıt
Genel Müdürlükleri kurulmuştur.59
ÇALIŞMA YAŞAMININ ÖRGÜTLENMESİ
İkinci Dünya Savaşı dönemi hem Türkiye’de hem de dünyada çalışanlar
açısından zor bir dönemdir. Bu dönemde, çalışma koşulları zorlaştırılmış, çalışma süreleri uzatılmış, seferberlik, zorunlu askere almalar nedeniyle kadın ve çocuk işçiler sanayide ve büyük kentlerde çalıştırılmış ve genel olarak çalışanların
ücretleri düşmüştür. Bu nedenle savaşın sonuçları çalışanların omuzlarına yüklenmiştir. İşçi ve işyeri sayısının artışı zorunlu olarak çalışma yaşamının hızla
düzenlenmesi ve çalışma koşullarının yeniden düzenlenmesi sonucunu doğurmuştur.60 CHP’nin çalışma yaşamını düzenlemesini tetikleyen bir başka önemli
unsur da DP’nin işçi haklarına sahip çıkmasıdır. Çalışma yaşamının örgütlenme57
58
59
60
Türkiye’de Marşal Planı, Başbakanlık Devlet Matbaası, 23.5.1952, s.56 (Bu rapor Türkiye ile
ABD arasındaki 4 Temmuz 1948 tarihinde imzalanan Ekonomik İşbirliği Anlaşması ve eklerinin onanması hakkındaki 5253 sayılı kanunun 8 inci maddesinin 4 üncü fıkrası gereğince T.C.
Milletlerarası iktisadi işbirliği teşkilatı genel sekreterliği tarafından neşrolunmuştur. Başlangıçtan 1951 sonuna kadar.).
Bayındırlık Bakanlığı, http://www.bayindirlik.gov.tr/turkce/tarihce.php, Erişim Tarihi: 3 Ağustos 2008.
Maliye Teşkilatı ile ilgili olarak bkz: Erdoğan Öner, Mali Olaylar ve Denemeler Işığında Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, Maliye Bakanlığı APK Yayın No
359, Ankara, Haziran 2001.
1937-1943 arasında sanayi ve sanayiden sayılmayan işyerlerine göre işçi ve müstahdem sayısı
rakamları ekte sunulmuştur: Bkz: EK 9: 1937-43 Yılları Arasındaki Sanayi ve Sanayiden Sayılmayan İşyerleri ve Buralarda Çalışanların Sayısı.
1946 Yılı 713
si çabalarını bu bağlamda değerlendirmek gerekmektedir. Söz konusu örgütlenme açısından kuşkusuz en önemli yıl 1946’dır. Ancak çalışma yaşamının örgütlenmesi deneyimini sadece 1946 ile sınırlandırmak yanlış olur. Deneyim 22 Haziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri
Hakkındaki Kanun ve 7 Temmuz’da 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu ile başlar ve 20 Şubat 1947 tarihli ve 5018 sayılı “İşçi ve İşveren Sendikaları”
ve Sendika Birlikleri Kurulması Hakkında Kanuna kadar olan dönemi kapsar.
1945-1947 döneminde devlet önce kendini daha sonra da tarafları örgütlemenin
önündeki yasal engelleri kaldırmaktadır. Ayrıca, 1945 yılına gelene kadar olan
süreç de 1945-1947 dönemini anlamak için anahtardır. Çalışma yaşamının düzenlenmesinde uzun süre parça parça ve sınırlı deneyimlerden devletin çalışma
yaşamını kurmasına geçişi anlamlandırmada, konuyu tarihsel süreç içinde değerlendirmek 1946’nın önemini anlamak açısından önemlidir.
Çalışma Bakanlığı’na Giden Süreç
İş yasasının çıkarılması aslında daha savaş yıllarında düşünülen ve çok
önem verilen bir konuydu. Tasarı çalışmalarına 1921 yılında başlanmıştı. Ancak
1923 yılına kadar herhangi bir tasarının ortaya çıkmamış olması dönemin İktisat
Vekili Mahmut Esat Bozkurt’u istifa ettirmek zorunda bırakmıştı.61 Yaşanan istifadan sonra da, 1923’den itibaren yasa üzerine yoğun tartışmalar sürmüştür. Bu
tartışılmaların bir göstergesi, sırasıyla 1924, 1927, 1929, 1932 ve 1934 tarihli iş
yasası tasarılarının bir türlü yasalaşamamasıdır. Kuşkusuz, bu tasarıların her biri
hazırlandıkları dönemin sosyo-ekonomik ve siyasal özelliklerini göstermektedir,
ancak burada en büyük farklılık gösteren 1932 tarihli tasarıdır.62 Bu tarihte uluslararası gelişmelere paralel olarak, Türkiye 1919 yılında kurulan Uluslararası
Çalışma Örgütü’ne (ILO), Milletler Cemiyeti’ne üye olduğu 9 Temmuz 1932 tarihinde kendiliğinden üye olmuştur.63 Yine 1933 yılında hazırlanan Birinci Sanayi Planı’nda çalışma ilişkilerini yönetecek bir devlet birimi kurulmasına gerek
duyulduğu belirtilerek, planın ekinde yer alan raporda İş ve İşçiler Bürosu kurulmasına “derin bir ihtiyaç” olduğu saptanmıştır.64 Görüldüğü gibi ihtiyacın
duyulduğu tarihte Türkiye ILO’ya üye olmuş durumdadır. Bu gelişmeyle çalışma yaşamının örgütlenmesi, ILO ile iç içe giden bir süreç olarak da görülebilir.
Ayrıca, ILO’ya üye olmak için bir iş yasasına sahip olunması gerektiği belirtilmiştir.
61
62
63
64
M. Gülmez, “Cumhuriyetin Birinci İş Yasası Tasarısı”, Yargıtay Dergisi, Atatürk Özel Sayısı,
Ocak-Nisan 1981, s.179.
Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, İmge Yayınevi,
Ankara 1999, s.353. Birgül A. Güler, “Otuzlu Yıllarda Yönetim”, Birgül A. Güler (ed.), Açıklamalı Yönetim Zamandizini 1929-1939, AÜ SBF KAYAUM, Ankara, 2007, s. 8-9.
Versailles Anlaşmasının 387. Maddesine göre, Milletler Cemiyeti üyeliği kazanan her devlet
otomatik olarak ILO’nun da üyelik niteliğini kazanmaktadır. Ülkemiz ilk olarak ILO’nun 45
No’lu “Her Nevi Maden Ocaklarında Yeraltı İşlerinde Kadınların Çalıştırılmaması”na ilişkin
sözleşmeyi kabul etmiş ve 09.06.1937 tarihinde de onaylamıştır.
M. Levent Bayraktar, Türkiye’de Çalışma Yaşamında Devlet Örgütlenmesinin Doğuşu (1945–
1950), TODAİE KYUP Tezi, Ankara 2001, s.35-36.
714
Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu
Bugünkü adıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışma yaşamının
tüm alanlarında uygulamaları gerçekleştiren, istihdam politikasını örgütleyen ve
sosyal güvenlik işlemlerini kurumsallaştıran bir yürütme organıdır. Bakanlığın
çekirdeği 1930’lu yıllarda İktisat Vekâleti içinde oluşmuştur. Buna göre, 27 Mayıs 1934 tarih ve 2450 sayılı “İktisat Vekâleti Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında
Kanunla”65 Bakanlık bünyesinde İş ve İşçiler Bürosu kurulmuştur. Bu kanunda
“iş ve işçilere müteallik işler” İktisat Vekaleti’nin yapacağı işler arasında sayılarak; reis, müdür, raportör ve bir tetkik memurdan oluşan kadrosuyla Büro oluşturulmuştur.66 Daha sonra Büronun yaptığı çalışmalar sonucunda 1936 yılında
3008 sayılı İş Kanunu çıkarılmış, İş ve İşçiler Bürosu hiyerarşik konumu bakımından büyüyerek İş Dairesi haline getirilmiştir. 67
3008 sayılı yasanın “Teşkilat” başlıklı bölümünde Dairenin görevleri, yasanın uygulanmasına izin veren ve bunu izlemekle yükümlü olmakla sınırlandırılmıştır. Ayrıca, örgütlenmeye ilişkin olarak Daire’nin “Ankara’da genel merkezi
ve lüzumlu görülen yerlerde kolları vardır” ibaresi bulunmaktadır.68 Daire’nin
oluşumu ise 1936 tarih ve 3459 sayılı RG’de yayımlanan 1 sayılı resmi tebliğ ile
“İş Kanunu’nun Teşkilat faslındaki hükümlere göre kurulduğunun ve Teşrinisani
1936 başından beri faaliyete başladığının, aynı kanunun 145. Maddesi mucibine
ilan” edilmesiyle gerçekleşmiştir.69
Cumhuriyetin kurulmasından sonra yapılan sanayileşme adımlarının gereği
olarak çalışma yaşamına ilişkin çeşitli sorunların düzenlenmesi ve denetlenmesi
İş Dairelerinden daha kapsamlı bir yapının kurulmasını gerektirmiştir.70 Buna
göre, Çalışma Bakanlığı, 3271 sayılı “Devlet Dairelerinin Bakanlıklara Ayrılması Hakkındaki Kanun”un birinci maddesi uyarınca 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591
sayılı Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile kurulmuş, Sadi Irmak71 ilk bakan olarak
65
66
67
68
69
70
71
Yasa metni için bkz: TBMM Kavanin Mecmuası, Devre IV, İçtima 3, Cilt 13, Ankara, 1934, s.
335-343.
Perihan Sarı, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt
1, s.220.
3008 sayılı İş Yasası, işçi lehine hükümleri olan bir yasa olmasına karşılık, buna karşılık grev
ve lokavtı yasaklamıştır.
Perihan Sarı, a.g.k.,s.220.
a.k.,220.
Bu çerçevede, öncelikle Bakanlık, Devlet Dairelerinin Bakanlıklara ayrılması Hakkındaki 3721
sayılı Kanunun birinci maddesine dayanılarak, Başbakanın 7 Haziran 1945 tarih ve 6-376/6 sayılı teklifi üzerine 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591 sayılı Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ile kurulmuş bunu izleyen 22 Haziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun çıkarılmış ve 27 Haziran 1945 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Bunun hemen arkasında, 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanun yürürlüğe girmiş böylelikle Bakanlık 4763 sayılı Kanuna göre daha geniş şekilde düzenlenmiştir.
Sadi Irmak’ın “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu” adlı konuşma metni için bkz: Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1, Sayı.1, Ekim-Aralık
1998, s.9-13.
1946 Yılı 715
atanmıştır.72 Daha sonra, 22 Haziran 1945 tarihli 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun çıkarılmıştır. Bu kanundan sonra
ise, 28 Ocak 1946 tarihinde kabul edilen ve 30 Ocak 1946’da RG’de yayınlanan
4841 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun73 ile
4763 sayılı kanuna göre daha geniş bir görev tanımı yapılmış, merkez ve taşra
teşkilatı ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.74
4763 sayılı kanun Bakanlığa işgücü piyasası ve çalışma yaşamının düzenlenmesi, işçilerin sağlığının korunması ve sosyal güvenlik konularında önemli
görevler vermiştir. Kanunun geçici maddesi uyarınca ise, illerdeki kuruluşlar
oluşturuluncaya kadar, iş yaşamıyla ilgili konuların Ekonomi Bakanlığı’nın bölge kuruluşlarınca izleneceği belirtilmiştir. Yine bir başka geçici madde uyarınca,
1945 bütçesine “işçi sigortalarına hazırlanma ile ilgili giderlerin eklenmesi” öngörüldü ve ilk defa bakanlığın görev alanının genişlemesi ile ilgili eğilim de
yansıtılmıştır.75
İlk Bakan Sadi Irmak, Bakanlığın görevlerini şu şekilde özetlemektedir.
“…Bakanlığımıza düşen ödevin iki esaslı yönü vardır. Birisi çalışan insanları layık
oldukları emniyet ve hayat şartlarına ulaştırmaktır. Ötekisi henüz yeter derecede,
faaliyete geçmemiş olan insan enerjisini daha verimli bir faaliyete hazırlamaktır.
Şu hakikati gözden uzak tutamayız ki, çalışmamızın bugünkü derecesi, mükellef
76
olduğumuz milli ve insani vecibeler karşısında henüz eksiktir…”
4841 sayılı kanun ise, Bakanlığın görev tanımını değiştirmiş, merkez örgütünü genişletmiş ve Bakanlığın taşra örgütlerini düzenlemiştir. Buna göre, Bakanlık “çalışma hayatının düzenlenmesi, çalışanların yaşam seviyesinin yükseltilmesi, çalışanlar ile çalıştırılanlar arasındaki münasebetlerin memleket yararına
ahenkleştirilmesi, memleketteki çalışma gücünün genel refahı artıracak surette
verimli kılınması, tam çalıştırma ve sosyal güvenin sağlanması ile görevli” kılınmıştır. Merkez teşkilatında bulunan İş Dairesi Genel Müdürlüğü’nün yerine
Çalışma Genel Müdürlüğü ve İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü yapılandırılmıştır.
Ayrıca, bazı illerde Çalışma Bölge Müdürlükleri adı altında taşra örgütü oluşturulmuş ve Çalışma Meclisi, bakanlığın yeni bir organı olarak belirlenmiştir.77
Bakanlığın kurulduğu ilk zamanlarda, araç-gereç, bina ve maddi sıkıntılar
yaşadığı, dönemin Çalışma Bakanı Sadi Irmak tarafından vurgulanmıştır.78 Aynı
72
73
74
75
76
77
78
Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920 – 1946, s.469.
TBMM Kanunlar Dergisi, Dönem:7, Toplantı:3, Cilt 28, Ankara:1 Kasım 1946, s.527-531.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1 Sayı.1
Ekim-Aralık 1998, s.58-60.
“Çalışma Bakanı Şehrimize geldi”, Tan, 17 Temmuz 1945.
Sadi Irmak, “Çalışma Bakanlığının Kuruluşu İle İlgili Olarak İlk Çalışma Bakanının Anıları”,
50.Yılda Çalışma Hayatımız, Çalışma Bakanlığı Yayını, Ankara 1973, s.12.
716
dönemde ILO uzmanlarının hazırladığı bir rapordan79, Makal’ın vurgusuyla
“yeni kurulan Bakanlığa gerekli bütçe olanaklarının sağlanamadığı ve “fakir akraba” muamelesi yapıldığı anlaşılmaktadır.”80
1945-46 yıllarında Bakanlığın kurulması, aynı zamanda sosyalist bloğa karşı bir harekettir. Nitekim, daha sonra inceleneceği gibi, İngiliz uzmanların danışmanlığında Bakanlık kurulmuştur. Kısaca Bakanlık az gelişmiş bir
çoğrafyada emeği kontrol etmekle görevlendirilmiştir.
İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun Kurulması Süreci
Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu kurulmadan önce, iş ve işçi faaliyetleri her işkoluna göre farklılıklar göstermekteydi.
“Örneğin; inşaat işinde çalıştırılacak usta, usta yardımcısı ve işçiler birbirini tanıdıkları için, işçi ihtiyaçları kişisel ilişkilerle karşılanıyordu. Ücretler herkes tarafından bilindiği için de, işe başlama günü kendi aralarında kararlaştırılıyordu. Çırak ve kalfalar ise, çalışacakları yerde işe alınıyorlardı. Bu şekilde yapılan aracılık
işleminde “tanıdık olma” büyük rol oynamaktaydı. Bunun yanı sıra işçiye ihtiyaç
duyan işyerleri, camekânlarına veya şehrin çeşitli yerlerine ilanlar asarak, işçiye ihtiyaç duyduklarını bildirme yoluna da sık sık başvuruyorlardı. Daha sonra bu iş,
maddi menfaat karşılığı olarak yapılmaya başlandı. Bu amaçla, işçi simsarı veya
aracı dediğimiz kişiler veya kuruluşlar türedi. Bunlar para karşılığında işverenlere
81
işçi, işçilere iş bulmaya başladılar.”
Bu faaliyetlerden sonra, 1921 tarihinde kabul edilen ve istihdamı sadece
madencilik sektörü itibariyle ele alan “Ereğli Havzası Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Mütedair Kanun”, istihdam alanında yapılmış ilk temel kanun
olarak belirlenebilir.82 Ayrıca 1920 yılından beri hazırlanan, 1924’de tamamlanan ve 1926 yılında hükümet tarafından geri çekilen, 1924 tarihli İş Kanunu tasarısının “iş ve işçi bulma ve işe yerleştirme” konusundaki hükümleri ilk kez
1580 sayılı Belediyeler Kanununda yer almıştır. Bu kanunun 15inci maddesinin
48inci fıkrası ve 16ıncı maddesi “yersiz, yurtsuz olanlara iş bulmak …”83 hizmetini nüfusu iki binden fazla olan belediyelere vermiştir.
Ülkemizde bir kamu istihdam kurumunun kurulması ilk defa 1936 yılında
kabul edilen 3008 sayılı İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanunun 63. maddesi gereğince iş ve işçi bulma ile ilgili olarak “işçilerin elverişli oldukları işlere yerleştirilmelerine ve muhtelif işler için elverişli işçiler bulunmasına tavassut hususlarının tanzimi bir amme hizmeti olarak devlet tarafından yapılır…”. Bu durumda
79
80
81
82
83
Rapor için bkz: Çalışma Bakanlığı, Milletlerarası Çalışma Bürosu Misyonu Tarafından Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine Sunulan Rapor (Mart–Mayıs 1949), Çankaya Matbaası, Ankara
1950.
Ahmet Makal, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, İmge Yayınevi,
Ankara, 2002, s.206.
Ayhan Durmuş, “İş ve İşçi Bulma Hizmetleri”, Çalışma Dergisi, Cumhuriyet Özel Sayısı, 29
Ekim 1983, s.18.
İİBK, İstihdamda 25.Yıl, İİBK Hizmet Yılı Armağanı, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1971, s.27.
15. Maddenin 48. Fıkrası: “yersiz yurtsuz olanlara iş bulmak, bunlardan garip olup çalışamayacakları memleketine göndermek, kimsesiz kadın ve çocukları korumak”.
1946 Yılı 717
3008 sayılı kanun, bir iş ve işçi bulma kurumu kurulmadan bu konu ile ilgili temel ilkeleri ortaya koymuştur. İş Kanununun 146. maddesi, iş ve işçi bulma teşkilatının, kanunun yayınlandığı tarihten üç yıl sonra kurulacağını bildirmektedir.
Bu hüküm gereğince 1939 yılında faaliyete geçmesi gereken kurum, 3612 sayılı
İktisat Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki 2450 Sayılı Kanunda Bazı
Tadilat ve Değişiklikler yapılmasına dair Kanunun 8. maddesiyle, 3008 sayılı
kanunun 63, 64 ve 100. maddelerinde sözü edilen “iş ve işçi bulma teşkilatı”nın,
kendisinin yayımını izleyen iki yıl içerisinde TBMM’ye sunulacak bir kanun tasarısı ile belirlenmesini karara bağlanmıştır. Böylece, Kurum’un hayata geçmesi
Haziran 1941 tarihine bırakılmıştır.84
3008 sayılı kanun ile ülkemizin ılımlı tekel modelini benimsediği söylenebilir. Kanunun 63. Maddesine göre, iş ve işçi bulma hizmetinin yürütülmesi için
İktisat Vekâleti’ne bağlı olarak, iş ve işçi bulma merkez teşkilatı ve ihtiyaca göre çeşitli şehir ve kasabalarda şubelerin kurulması düşünülmüştür. Şubenin kuruluş ve faaliyetlerinin finansmanı için genel bütçeden ayrılan payların yanında, il
ve belediye bütçelerinden de katkı sağlanması öngörülmüştür. Kanunun 64.
maddesinde, iş ve işçi bulma kurumunun görevleri belirlenmiştir. Kanunun 65.
maddesinde kazanç amacı güden iş ve işçi bulma bürolarının açılması yasaklanmış, ancak kanunun 68. maddesi işçi ve işveren kuruluşlarının kamuya yararlı
dernekler ve hayır derneklerinin ücretsiz olarak bu türden bir faaliyet göstermesine izin verilmiştir. Son olarak da, 69. maddede, işverenlerin işçi ihtiyaçlarını
resmi iş ve işçi bulma kurumuna bildirmeleri öngörülmüştür. Görüldüğü gibi,
3008 sayılı kanun, İİBK’dan önce ilkeleri ortaya koymuş ve ılımlı tekel modelini benimsemiştir
Kurum, “on seneye yakın bir zaman kâğıt üzerinde kalarak uzunca bir gebelik devresi geçirdikten sonra”85 25 Ocak 1946 tarihinde 4837 sayılı “İş ve İşçi
Bulma Kurumunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” TBMM tarafından
kabul edilmesiyle kurulmuştur.86
84
85
86
İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.31.
İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.34.
İş ve İşçi Bulma Kurumu tasarısının görüşülmesi sırasında Dr. Sadi Irmak tasarının amaçlarını
şu şekilde belirtmektedir: “Bu tasarı ile istihdaf ettiğimiz gaye Türk demokrasisinin ve milletimizin güttüğü sosyal politikanın bir gereğini yerine getirmektir. Yüksek heyetin malumu olduğu üzere sosyal politikanın esası, vatandaşı çalıştırarak mutlu kılmaktır… Bu kanunu
sevkederken üç gayeyi tahakkuk ettirmeyi hedef tutmuş oluyoruz. Birincisi bundan 10 yıl evvel
meriyete girmiş olan İş Kanununun bir emrini yerine getirmektir. Bu kanunun 62. maddesinde
işçilerin elverişli oldukları işlere yerleştirilmeleri ve işçi bulmak devlet hizmeti olarak ele alınmıştır… İkinci sebep ise milletlerarası giriştiğimiz taahhütlerin yerine getirilmesidir.
Filadelfiya’da ve daha evvel Cenevre’de toplanmış olan iş konferansında iş tavassutunu bir ticaret metası olmaktan çıkararak bunu amme hizmetleri mekânına, devlet hizmetleri arasına
sokmak birçok devletlerce olduğu gibi bizim devletimizce de kabul edilmiştir ki, bunun tasdiki
hakkındaki kanun tasarısı da hazırlanmış olup yakında yüksek huzurunuza sunulacaktır. Bu suretle de bu taahhüdümüzü de yerine getirmiş olacağız. Üçüncüsü, şüphesiz en önemlisi memleketin kendi zaruretleri ve kendi gerçekleridir. Vatandaşları çok muhtaç olduğumuz çalışmağa
daha büyük ölçüde sevk edebilmek için elimizde bulunan vasıtaların en mühimlerinden birisi iş
718
Özet olarak, İİBK’nın temel yapısı ve kurumun görevleri ve faaliyetlerini
sürdürebilmesi için gelirlerini düzenlemiştir. Ayrıca, 4837 sayılı kanunun 6.
maddesi uyarınca Kurum şubelerinin nerede kurulacağı ve her bir şubenin hangi
il ve belediyenin sınırları içinde faaliyette bulunacağı Genel Müdürlüğün teklifi
ile Çalışma Bakanlığı’nın kararı ile olması kararlaştırılmıştır. Bu nedenlerle,
İİBK Bakanlığa bağlı hale getirilmiştir.87
İİBK’nın yeni bir kurum olarak örgütlenmesinin nedenini ise Sadi Irmak
şöyle ifade ediyor:
“Böyle bir kurumu meydana getirmiş olmaktaki amil daha ziyade bu kurumun gerektiği gibi ticari ve ekonomik esaslarla çalışmasını sağlamak içindir. Onun için
bunu Çalışma Bakanlığı’nın mesuliyeti altında fakat mali bakımdan muhtar hükmi
şahsiyeti haiz bir müessese olmasında fayda mülahaza ettik. Zaten bütün tetkik ettiğimiz memleketlerde de iş ve işçi bulma müesseselerinin böyle otonom olduğunu
88
gördük.”
Burada önemle vurgulanması gereken, İİBK’nın kuruluşu ile yabancı ülkelerdeki kuruluşu arasında Karaduman’ın belirlemelerine göre üç ilgi çekici özellik bulunmaktadır. Bunlar:
“1. Diğer ülkelerde başlangıçta iş ve işçi bulmacılık özel kişilerin, sendikaların, dini ve hayır kuruluşlarının, Belediyelerin elinde ve daha sonra Devlet tarafından düzenlenmeye başlamışken, bizde tarım aracılığı dışında özel faaliyetler ortaya çıkmadan Devlet eliyle İş ve İşçi Bulma Teşkilatı, kurulmuştur. Başka bir deyişle; yabancılarda Devlet en sonda devreye girmişken, bizde özel İş ve İşçi Bulma Büroları oluşmadan iş ve işçi bulma hizmetlerinin düzenlenmesinde Devlet önderlik etmiştir. 2. Diğer ülkelerde önce mahalli bürolar kurulmuş ve daha sonra merkezi
teşkilata geçirilmiş iken, bizde ilk defa merkezde Genel Müdürlük kurulmuştur. 3.
Diğer ülkelerde iş ve işçi bulmacılık ilk önceleri karşılıklı yardım kasaları, işsizlik
sigortası türünde görülmüşken, bizde ise yardım kasası veya işsizlik sigortası uygulaması olmaksızın başlangıçta İş ve İşçi Bulma Kurumu faaliyete geçirilmiş89
tir.”
4837 sayılı kanun 1950 yılında kabul edilen 5562 sayılı kanun ile bazı değişiklikler geçirmiş buna göre İİBK, Çalışma Bakanlığına bağlı tüzel kişiliği haiz
87
88
89
arayana ve işçi arayana işçi bulma hususunu verimli surette temine devletin tavassut etmesidir.
Arkadaşlar yüksek müsaadenizle bu kanun meriyete girdiği zaman Cumhuriyetin temelleri ile
başlayan bir zihniyet inkılâbının hızlanacağını göreceğimizi umuyorum… Öte yandan kanunun
sevkine amil olan sebeplerden birisi memleketimizin hususiyetlerinden birine çare aramaktır.
Bildiğimiz veçhile Orta Anadolu’dan Trabzon havalisinden çok büyük işçi hareketleri vuku
bulmaktadır. Zamanla elimizdeki elemanları iyice yetiştirdikten sonra bu büyük işçi hareketlerini zapturapt altına almak, sağlık ve sosyal tedbirlerini yerine ittihaz etmek ve iş veriminin
memlekete de yararlı olmasına çalışmak gayelerini gütmekteyiz… İş kanunun çizdiği hedefe
bir an evvel ulaşmak için elimizdeki bütün vasıtalarla çalışacağız. Bu hedef, iş ve işçi bulma
davasının tamamen devletin olmasıdır.” Ulus, 15 Ocak 1946.
İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.51-55.
Ulus, 15 Ocak 1946.
Mehmet Karaduman, “Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu ve Fonksiyonları”, İ.Ü. İktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları, Teksir Metin, 10 Mart 1988, s.11.
1946 Yılı 719
mali ve idari yönden özerk bir devlet kuruluşu olarak yapılanmıştır. Ayrıca, Kurum içinde merkezde “Danışma Kurulu” ve yerelde “Mahalli Danışma Komisyonları” oluşturulmuştur.
Kurumun “esas görevi işsize iş, işverene işçi bulmak, işçi hareketlerini tanzim etmek olarak belirlenmiştir”.90 Kurum, işçi ve işveren taleplerine yönelik
hizmetlerin yapılması işçi talebi ve iş aramanın belli bir düzende yürütülmesi işçi eğitim programları ile usta işçi yetiştirmek iş analizi yapmak ve yurtdışında
çalışmak isteyenlere gereken hizmeti götürmek gibi önemli konularda büyük görevler üstlenmiştir.
Kurum için önemli ILO sözleşmelerinin onaylanması Kurum’un uluslararası kuralları kabul etmesi anlamına gelmekteydi. 1946 yılında 34 No’lu “Ücretli
İş Bürolarının Kapatılması Hakkındaki Sözleşme”91 onaylanmıştır.92
Çalışma Bakanlığı’nın Kurulmasında İngiliz Uzmanların Rolü
İngiltere’nin Türkiye’deki çalışma yaşamına olan ilgisi 1920’lerde başlamaktadır. 1924’te İngiltere Başbakanı olmadan önce Türkiye’ye gelen Ramsay
Mac Donald Türkiye’de çalışma yaşamının örgütlenmesinin önemini vurgulamıştır. 1945’te Çalışma Bakanlığı kurulduğunda, İngiliz Kültür Heyeti Ekonomi
Müşaviri M. Sutherland, Sadi Irmak ile yaptığı görüşmeyi İngiliz radyosunda
özetlemiştir.
“Sutherland, Irmak’ın ağzından Bakanlığın üç hedefini açıklamaktadır. 1. İlk sosyal sigorta yasasını yürütmek, 2. İşçiler için “sıhhi meskenler” kurmak, “sanayi işçisini kendisini çalıştığı işyerine sıkı bir surette bağlayacak bir miktar toprak” sahibi yapmak, “tarımdan sanayiye geçen işçilerin sanayi çevrelerinde tatmin edici
bir zemin bulmalarına imkân vermek, 3. “Rasyonalizasyon yoluyla işçinin verimini
yükseltmek”, bunun için “işçinin sağlığının ve sosyal güvenliğini ilgilendiren ted93
birler” başta gelmektedir.”
Ayrıca Sadi Irmak Beveridge planını Türkiye’nin dikkatle izlediğini ve bunun Türkiye için bir örnek teşkil ettiğini belirtmiştir. Çalışma Bakanlığı’nın kuruluşunu İngiltere Çalışma ve Milli Hizmet Bakanı R.A. Butler gönderdiği telgrafla kutlamıştır. İngiltere’de iktidar değişince aynı yıl G. Isaac’a kutlama telgrafı gönderen bu defa Sadi Irmak olmuştur.94 Sadi Irmak, 1946 yılı bütçe görüşmelerinde İngiliz Hükümeti’ne uzman için başvurulduğunu da belirtmiştir.95 Nihat
Erim 1946 yılındaki Türk-İngiliz yakınlaşmasını şu şekilde değerlendirmektedir.
90
91
92
93
94
95
İİBK, On Yıl, İİBK Yayını, Ankara 1955.
11.02.1946 tarihinde 4866 sayılı kanunla kabul edilmiş, 16.02.1946 yılında 6234 sayılı RG’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Türkiye, 1949 yılında 88 No’lu “İş ve İşçi Bulma Hizmeti Kurulması Sözleşmesi”ni, 1950 yılında 2 No’lu “İşsizlik Sözleşmesi”ni ve 1951 yılında 96 No’lu “Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesi”ni kabul etmiştir.
Şeyhmus Güzel, “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu: Çalışma Hayatında İngiliz Etkisi”, Tarih ve
Toplum, Şubat 1988, Cilt 9, Sayı: 50, s. 117.
Güzel, a.g.k., s.118.
a.k., s.118-119.
720
“Son 10 yıl içinde en mesut gelişmenin mevzuunu teşkil eylemiş Türk-İngiliz dostluğu, arkamızda bıraktığımız yıl esnasında da canlılığını muhafaza etmiştir. İki
memleket arasındaki ittifak bağları gevşememiş, tersine yeni denemelerle kuvvet96
lenmiştir.
Türk-İngiliz yakınlaşmasının bir yansıması olarak, 1946 yılının en önemli
özelliklerinden biri çalışma yaşamının yönetimindeki İngiliz uzmanların rolüdür.
Yabancı uzmanlar, Cumhuriyet’in başından beri dönemsel olarak kamu yönetiminin en önemli gerçekliklerinden biri olmuştur. Çalışma Bakanlığının kuruluşunda da idari reform döneminin habercileri olarak yabancı uzman etkisi baskındır. Buna göre, iki İngiliz uzman97, Mr. Charles Hector Lefebure ve Mr.
Henri Stevens Çalışma Bakanlığı’nın emrinde görev almak üzere ülkemize gelmiştir.98 İki uzman, ülkemiz hakkındaki genel değerlendirmelerini ve çalışma
yaşamı hakkındaki düşüncelerini belirtmişlerdir. İki uzmanın geliş amacı, “Bakanlığın daha iyi örgütlenip, örgütlenmesi konusunda tedbirler almak” olarak
belirlenmiştir.99
“Çalışma Bakanlığı emrinde çalışmak üzere Henri Stevens ile Hector Lefebure
Türkiye'ye gelmişlerdir. Henry Stevens 1885’te iki bin yıldır çinko istihsali yapılan
Cornwall eyaletinin Perzenac şehrinde dünyaya gelmiştir. Kendisi de 1912 de Ticaret Bakanlığı İş ve İşçi Bulma Kurumuna girmiş, sonra 1916’da kurulan Çalışma
Bakanlığına geçerek işsizlik sigortası üzerine yıllarca çalışmıştır. Bu işsizlik sigortaları, önceleri yalnız sanayi işçisine mahsus iken 1916’da mühimmat işçilerine ve
1920’de ziraat ve ev hizmeti gören işçiler hariç bütün işçilere teşmil olunmuştur.
Stevens 1939 Ağustos ayından itibaren bir milyon nüfuslu Kuzey Midland bölgesi
denetleme işlerini tek başına idare etmiştir. Kendisine bu harbin sonuna kadar bu
bölgede harp istihsalinin gerektirdiği işçi kuvvetini çeşitli iş alanlarına dağıtmak
yetkisi verilmiştir. Çalışma ve Milli Hizmet Bakanlığının mali işlerinde uzman sıfatıyla çalışmış olan Charles Hector Lefebure 25 yıldır işçi yetiştirme ve işsizlik
meseleleriyle ilgili mali konularda geniş tecrübeler elde etmiştir. Kendisi 11 yıldır
işsizlik sigortası ve ona bağlı bütün mali işlerin sorumluluğunu taşımıştır.
Lefebure, son zamanlarda bütün dünyada derin akisler bırakmış olan Sir William
Beveridge’e sosyal sigorta üzerinde yaptığı araştırmalarda yardım etmiş, onun
başkanlığı altında kurulan işsizlik sigortası komitesinin mali müşaviri olarak ça100
lışmıştır.”
Ulus Gazetesi muhabirlerinden Nermin Suley, Ankara Palas’ta iki uzmanla
yaptığı röportajda onların İngiltere’nin çalışma yaşamıyla ilgili deneyimlerini
96
97
98
99
100
Nihat Erim, “Bilanço”, Ulus, 1 Ocak 1947.
Makal’a göre, “uzmanların İngiliz olması savaş sonrası dönemde batıda yoğunlaşan sosyal politika uygulamaları içerisinde İngiltere’nin ağırlığına bağlanmalıdır. Nitekim bu uzmanların biri
Beveridge’in ekibindendir.” Ahmet Makal, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri:
1946-1963, s.207.
Çalışma Bakanlığı, “Çalışma Bakanlığı Emrine İki İngiliz Uzman Geldi”, Çalışma Dergisi,
Yıl:1, S.3, Ocak 1946, s.71.
Çalışma Bakanlığı, “Uzmanlarımızın Demeçleri”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S:4, Mart 1946, s.
49-50.
“İki İngiliz Uzman Geldi”, Ulus, 30 Ocak 1946.
1946 Yılı 721
kısaca özetlemektedir. Uzmanlara “memleketimizde ne yapmak fikrinde olduklarını sorusu” sorulduğunda uzmanlardan Lefebure’ün yanıtı anlamlıdır:
“Memleketinizin çalışma hayatını düzenlemek ödevini yerine almış olan genç Bakanlığınıza yardımcı olarak çağrılmış olmaklığımız bizim için büyük bir şereftir.
Biricik emelimiz bütün bilgi ve tecrübelerimizi Bakanlığa hasretmektir! Büyük
Britanya’nın bu hususta elde ettiği tecrübeler bu gibi işlerin ancak uzun çalışmalar,
derin tecrübeler kazanarak ve zamanla geliştiğini ispat etmiştir. Emelimiz bu en101
gelleri aşıp hedefe varmaktır!...”
Çalışma Bakanlığı’nın iki uzmanı yerinde incelemeler yapmak amacıyla
teknik bir geziye çıkmışlardır. Bir ay süren bu gezide uzmanlara birlikte İşçi
Sağlığı Genel Müdürü Yardımcısı Faruk Kardam, İş Müfettişi Sabiha Cerani ve
Vecihi Ömer eşlik etmişlerdir.102 Tüm bu çalışmalar basın tarafından oldukça
olumlu karşılanmıştır.103 Örneğin Erim’e göre devrimizin en derin sosyal buhranları çalışanlarla çalıştırılanlar arasındaki menfaat çatışmalarından doğmaktadır. Devlet içinde ve arasında bu meseleden daha önemli bir sosyal dava ile bugüne kadar karşılaşılmış değildir.
“Çalışma Bakanlığımız, Büyük Millet Meclisi tarafından kendisine yüklenmiş olan
görevi yerine getirmek için rasyonel bir yol tutmuştur. Bilhassa tamamen yabancısı
olduğumuz meselede Profesör Beveridge’in memleketinden mütehassıs getirtmekle işe girişmek şüphe yok ki yapılacak şeylerin en iyisi idi. Bizim için yeni olan
yahut pek alışık olmadığımız konular ve alanlarda, program yapmadan bu milletin
kesesinden on para dahi sarfetmeden önce, yetkili mütehassıs elemanları getirtmeyi
usul tutmalıyız. Sekiz dokuz aylık emeğin neticeleri alınmaya başlanmıştır…Görüyoruz ki Bakanlığımız ne yaptığını ve nereye gitmek istediğini bilerek
104
işe sarılmıştır…”
Son olarak, Çalışma Bakanlığı üzerindeki iki İngiliz uzmanın etkisinin oldukça önemli olduğu vurgulanmalıdır. Ancak bu konuya ilişkin daha ayrıntılı bir
değerlendirme yapmak için İngiliz arşivleri ve İngiltere çalışma yaşamının yönetimi araştırılmalı ve Türkiye’deki yapı ile benzer ve farklılıkları ortaya konulmalıdır.
Sosyal Güvenliğin Örgütlenmesi ve Politikası
Bu dönemde çalışma yaşamının örgütlenmesine sosyal güvenlik kurumları
açısından bakılacak olursa oldukça ilginç bir kırılmanın olduğunu belirlemek
mümkündür. Osmanlı Devleti’nden gelen mirasın üzerine, 1921 yılında, Cumhuriyetin ilk yerel ve sektörel sosyal sigorta deneyimi olan Zonguldak Ereğli
101
102
103
104
Nermin Suley, “İki İngiliz Uzmanı İle Bir Konuşma”, Ulus, 1 Şubat 1946.
Ulus, 27 Şubat 1946.
Yerel basında da uzmanların gelişi işlenmiştir. Örneğin, Zonguldak yerel basınında buna ilişkin
çıkan haberde uzmanların gelişi şu şekilde aktarılmaktadır: “Uzmanlar şehrimize gelerek çalışma örgütü ve konuları hakkında incelemelerde bulunmuşlardır. Çevirenler ve uzmanlar, işletme kuruluşlarını, sosyal gurup kurumunu ve bu arada dispanserleri ve hastaevini gezmişlerdir.” “Çalışma Bakanlığı Genel Çevireni ve Uzmanları Şehrimizde”, Zonguldak, Yıl:23, Sayı:
880, 2 Mart 1946.
Nihat Erim, “İş Konferansına Doğru”, Ulus, 13 Mart 1946.
722
Kömür Havzası Amele Birliği Sosyal Yardım Kanunu çıkarılmıştır. Bu deneyimi 1936’da 3008 sayılı İş Kanunu ilk defa sosyal sigortaların kurulmasını öngören kanun izlemiştir. 1945 yılında sosyal sigortalarla ilgili 4772 sayılı iş kazaları, meslek hastalıkları ve analık sigortaları kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunun devamı olarak 16 Temmuz 1945’de 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu kanunu
kabul edilmiştir. 105 Bizim konumuz açısından 1946 yılının özelliğini şu şekilde
belirlemek mümkündür. Çalışma koşulları farklı olan ve madencilik sektöründe
istihdam edilenlerin korunmasını amaçlayan Amele Birliği genel nitelikli sosyal
sigortaların ortaya çıkışıyla birlikte işlevsiz kalmıştır.106
1946 Sendikacılığı Deneyimi107
5 Haziran 1946 tarih ve 4919 sayılı “Cemiyetler Kanunu’nun bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin kanunla” 1938 tarihli Cemiyetler Kanununda önemli değişiklikler yapıldı. Çok partili yaşama geçişle çalışma yaşamının örgütlenmesinde çeşitli değişiklikler sürmeye devam etti. 10-11 Mayıs 1946’daki CHP
Olağanüstü Kurultay’ında kabul edilen ve 5 Haziran 1946’da yürürlüğe giren
Cemiyetler Kanunundaki değişiklikle, Türkiye’de sosyalist çizgide pek çok parti
ve sendika kuruldu. 1947’de çıkarılan Sendikalar Kanununa kadar örgütlenme
özgürlüğü dönemi başladı. 14 Mayıs 1946’da Avukat Esat Adil Müstecaplıoğlu
tarafından Türkiye Sosyalist Partisi (TSP) kuruldu. 7 Ağustos’ta Parti Gerçek
adıyla bir gazete çıkardıysa da Celal Bayar’ı suçlayan bir yazı nedeniyle 19 gün
sonra kapatıldı. TSP’nin diğer yayını ise haftalık Gün dergisiydi. 20 Haziran
1946’da TKP sekreteri Dr. Şefik Hüsnü Deymer’in başkanlığında Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP) kuruldu. TSEKP Yığın, Başak, Söz,
Havadis ve Sendika isimli dergileri yayımlamaya başladılar. Özellikle Sendika
dergisi, sendikalara ilişkin en önemli haberleri içermekte ve sendikal yapılanmanın en önemli unsurunu oluşturmaydı.108
TSP’nin sendika örgütlenme modeli daha çok her işkolunda, o işkolunun
tüm işçilerini içerecek biçimde tek bir sendika içinde örgütlenmeyi getiriyordu.
Söz konusu sendikaların bir araya gelmesiyle de Türkiye Sendikalar Federasyonu kurulacak ve Dünya Sendikalar Federasyonuna üye olacaktı. TSP’nin belirttiği çizgideki ilk işkolu sendikası Türkiye Deniz İşçileri Sendikası (TDİS) olmuştur. TDİS’den sonra benzer pek çok sendika kurulduğu bilinmektedir.
105
106
107
108
A. Gürhan Fişek, Şerife Özşuca, Mehmet Ali Şuğle Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi 19461996, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Ocak 1997, s.12.
Gökbayrak’a gore Amele Birliği modeli yaygınlaştırılmamış, ithal reçetelerle genel nitelikli işçi sigortaları kurulmuştur. Şenay Gökbayrak, Zonguldak-Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği’nde Bir Dönem (1920-1946), Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi
Vakfı Yayınları No.2.4, Ankara 2008, s.91-94.
Bu bölümde gösterilen özgün atıflar dışında genel olarak iki kaynaktan yararlanılmıştır: Osman
Öztürk, “1946 Sendikacılığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, s.169-175; Fatih Güngör,
“1946-1960 Döneminde Türkiye’de Sendikacılık Hareketi ve Demokrasi”, Türkiye’de Sendikacılık Hareketi İçinde Demokrasi Kavramının Gelişimi, Alpaslan Işıklı (ed.) İkinci Baskı, Ankara, Kültür Bakanlığı, 2002, s.131-190 yararlanılmıştır.
Zafer Toprak, “1946 Sendikacılığı”, Toplumsal Tarih, Sayı 31, Cilt 6, Temmuz 1996, s19.
1946 Yılı 723
TSEKP’nin sendika örgütlenme politikası ise, siyasetten uzaklık ve bağımsızlık
olmuştur. Onlara göre sendika ne bir sosyalist parti ne de kazanç kooperatifidir.
TSEKP’nin modeli hem dikey hem de yatay örgütlenmeyi öngörmekteydi.
Deneyimlenen sadece yatay örgütlenme olmuştur. Buna göre, beş ilde işçi sendikaları birlikleri oluşturulmuş olup işçi sendikaları federasyonları ve Türkiye
işçi sendikaları konfederasyonu yaşama geçmemiştir.
1946 sendikalarının tam listesine ilişkin bir bilgi olmamakla birlikte 700 civarında olduğu belirtilmektedir.109 Sosyalist partilere bağlı sendikaları denetim
altına almak için hükümet “işçi ve işveren meslek dernekleri ve dernek birlikleri” kanun tasarısını hazırladı.110 Sendikalar bu tasarıya sendika hareketinin engelleneceği gerekçeleriyle tepki gösterdiler. Tepkiler sürerken 16 Aralık
1946’da İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından TSEKP, TSP merkez ve
şubeleri, İstanbul İşçi Birliği, İstanbul İşçi Klubü, Sendika, Ses, Nor Or, Gün,
Yığın ve Dost gazete ve dergileri kapatıldı. Pek çok sendika yöneticisi tutuklandı. Bu dönemin iki önemli gazetesi olan Cumhuriyet ve Ulus gazeteleri de bu
kararı destekledi. Bu kapatmanın ardından 5018 sayılı İşçi ve İşveren sendikaları
ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun Tasarısı TBMM tarafından 20 Şubat
1947’de kabul edildi. Böylelikle 1946 sendikacılığı deneyimi tarihe gömülmüş
oldu. 1946 sendikacılığı ve 1947 sonrası dönem, “birbirine taban tabana zıt”111
iki sendikacılık deneyimi olması bakımından Türk sendikal hayatında önemle
ayırdedilmektedir.112
İKTİSAT POLİTİKASI VE ARAÇLARI
II. Dünya Savaşı sonrasında oluşan yeni uluslararası işbölümü ve iktisadi
ilişkilerin sonucu olarak Türkiye savaşın iktisadi ve mali zorluklarından etkilenmiş; Türk parası iç değerinin önemli bir kısmını kaybetmiştir. Özellikle savaş
zorunlu olarak askeri harcamaları artırarak yaşamı pahalılaştırmıştır. Savaş bitmiş olmasına rağmen savunma harcamaları azalmamıştır.113 Bu dönemde Türkiye yeniden yapılanan uluslararası iktisadi düzenin içine girmek için iktisat politikasını ve araçlarını ona uygun olarak düzenlemek zorunda kalmıştır. Ayrıca
uluslararası kuruluşlardan dış yardım almaya yönelik bir politikayı da uygulamaya koymuştur.
1946 yılının iktisadi açıdan önemli olmasının birçok nedeni bulunmaktadır:
Buna göre, bu dönemde kapalı, korumacı, dış dengeye dayalı ve içe dönük iktisat politikaları gevşetilmiştir. İthalat serbestleştirilerek artırılmış, dış açıklar armış ve buna bağlı olarak dış yardım ve kredi mekanizması tercih edilmiştir. Ayrıca, liberalizme dayanan dış ticaret rejiminin sonucu olarak, iç pazara dayalı
109
110
111
112
113
Cumhuriyet, 19 Aralık 1946.
Cumhuriyet, 25 Kasım 1946.
Zafer Toprak, a.g.k., s.19.
1946 ve 1947 Sendikacılığı deneyimlerini dönemin ideolojik/politik tercihleri bakımından karşılaştırılarak incelemek gerektiği kanaatindeyiz.
Kemal Turan, “Yeni Şartlar İçinde”, Ulus, 15 Nisan 1946.
724
olmayan dış pazara dönük, tarıma, madenciliğe, altyapı yatırımlarına ve inşaat
sektörüne öncelik veren bir kalkınma anlayışı söz konusudur. Boratav’a göre,
kronik dış açıklar kanalıyla dışa bağımlı hale getirilen iktisadi yapı bu dönemin
en belirgin özelliğidir. 114
Yine bu dönemin önemli özelliği devletçiliğin adım adım reddedilmesidir.
1946 yılı bütçe görüşmelerinde Zonguldak Milletvekili R. Bartın devletçiliğin
sınırlarının belirlenmesini tartışmaya açmıştır. Boratav’ın vurgusuyla:
“1946-50 Dönemi devletçiliğin resmen tasfiyeye uğradığı bir dönemdir. Ancak bu
tasfiye, ne devlet işletmeciliğinin daralması; ne de “devletçilik” teriminin resmen
reddi biçiminde olmuştur. Devletçilik, kendisini nitelendiren bütün yorum unsurları ve iktisat politikası özellikleri adım adım reddedilerek tasfiyeye uğramıştır. Bu
115
gelişimin en önemli aşaması 1947 CHP kurultayıdır.”
1946 İvedili Sanayi Planı
Türkiye, savaş sonrasında iktisat politikasının bir aracı olarak plan çalışmalarına 1944 yılında “Savaş Sonrası Kalkınma Plan ve Programı” hazırlayarak
başlamıştır. Dönemin Maliye Bakanı Nurullah Esat Sümer, İktisat Bakanı Fuat
Sirmen, Ticaret Bakanı Celal Siren ve Tarım Bakanı Şevket Raşit Hatipoğlu’na
bağlı bir bakanlıklararası Planlama Komisyonu kurulmuştur. Komisyonun başkanı İktisat Vekâleti Nihat Odabaşıoğlu olmuştur.116 Komisyon 7 Mayıs 1945’de
bu planın “öz raporunu” hükümete sunmuştur. Hazırlanan planın teknik çalışmalarına, Kadro Hareketinin iki önemli temsilcisi olan Şevket Süreyya Aydemir ve
İsmail Hüsrev Tökin de katılmıştır. 1946 İvedili Sanayi Planı dört bölümden
oluşmaktadır:
“1. Türk sanayinin, harp zamanından sulh zamanına intikal ve sulh zamanının
muhtemel yeni şartlarına intibak devresinde korunması ve gelişmesi ile ilgili genel
problemler hakkında rapor, 2. Bu raporun teknik kısımlarının hülasası ile jeopolitik
mahiyetteki umumi görüşleri ihtiva eden “öz rapor”, 3. Ele alınan konuların önemli
bir bölümünü teşkil eden Sümerbank ve Etibank’a ait projeler veya ön projeler, 4.
Uygulamayı temin maksadıyla, planlama ile ilgili kuruluşlar arasında imzalanan
117
protokoller.”
Sanayileşmede devlet öncülüğünü devam ettirmek bu komisyonun temel
amacı olmuştur. Planın genel amacında ise savaş sonrası durumda, üretimde
hem sanayi hem tarımı geliştirecek çareler bulmaktır. Bu planın daha önceki
plan çalışmalarından önemli bir farkı bulunmaktadır. Bölgesel uzmanlaşmayı
enerji kaynakları etrafında sanayi bölgeleri oluşturarak toplamaktır.118 Tekeli ve
İlkin’e bu planın göre daha önceki planlardan iki önemli farkı bulunmaktadır:
114
115
116
117
118
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul 1998, s.74.
Korkut Boratav, 100 Soruda Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974, s.362.
Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, Ikinci Cilt, 4. Baskı, İstanbul 1979,
s.398, Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları,
Ankara 1982, s.293-295.
İlhan Tekeli, Selim İlkin, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı,
ODTÜ, Ankara 1974, s.2.
a.k., s.3.
1946 Yılı 725
“1. Bundan önceki planlar teker teker projelerin bir araya getirilmesinden meydana
gelmiş olmasına rağmen, bu plan, kurulacak sanayinin “hammadde bazları, tesis
yerleri, iş ve ihtisas kadrosu, sosyal ihtiyaçları ve meseleleri, tesis seyrini tesbit
edecek sitüasyon esaslarına göre hazırlanmış envestisman ve finansman safhaları
ile enerji bazları, münakale sistemi ve iktisadi reyonlaşma şartlarının kül halinde
mütalaasıyla mevcut yeni kurulacak sanayinin yurt içinde coğrafi dağılışını gösterecek..” biçimde, geniş kapsamlı bir “İş Planı” şeklindedir. 2. İkinci önemli fark,
her sektörün talebinin hesaplanmasında kendini göstermektedir. Talep hesapları,
bundan önceki planlarda yapılmış olduğu gibi, mevcut piyasa talebinin analizi
ve/veya bunun projeksiyonuna göre değil, fakat eksojen(normatif) olarak alınmakta ve bunun için de ayrı bir politika istenmektedir. Üretim hedefleri, tüketim normlarına göre 10 yıllık olarak hesaplanmıştır. Böylece plan hem tüketimi, hem üreti119
mi birlikte düzenlenmiş olmaktadır.”
1946 Planı, devletçi bir anlayışta olup dış kaynaklarda özel sermaye yolu ile
değil, devlet tarafından alınan kredilerle yapılmasını öngörmektedir. Planının finansmanı için hükümete 150 milyon TL iç borçlanma yetkisi tanınmıştır.120
Bu plan daha önceki sanayi planlarının bir devamı sayılabilecek nitelikteyken uygulanamamıştır. Bunun nedeni, liberalizasyon politikasına zıt bir anlayışa
ve politikaya sahip olmasındandır. Bu anlamda dış ekonomik ilişkilerde bağımsızlık perspektifine sahip 1946 Planı, 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planından
(Vaner planı) çok farklıdır. Boratav’a göre 1947 Planı devletçi-korumacı bir sanayileşme anlayışının terk edildiğinin belgesi olarak görülmelidir.121 Ayrıca
1947 Planı’nın özelliği ise daha liberal, dış yardım çevrelerinin ve yönetime
aday çevrelerin siyasi görüşlerine daha uygun bir plan olmasıdır. 122
1946 Yılı Bütçesi
II. Dünya Savaşı sonrasında devlet bütçesinin hazırlanmasında iki ilke
egemen olmuştur. Buna göre:
“Milli Savunma giderleri de dâhil olmak üzere cari devlet masraflarının normal gelir kaynaklarıyla yeni vergilerle karşılanması ve münhasıran sermaye tahsisini gerektiren işler veya gelecek nesillerin faydalanacağı maddi varlıklara inkılâp edecek
123
hizmetlere ait giderlerin istikraz hâsılatı ile karşılanması”dır.
Görüldüğü gibi, 1945 sonrasında maliye politikası devlet harcamalarının
vergilerle finansmanı ve borçlanma ilkesi çerçevesinde biçimlenmiştir. Bu kapsamda 1946 yılı bütçesinin bu iki ilkeyi net bir biçimde taşıdığı belirlenebilir. II.
Dünya Savaşı sonrasında 1946 yılı bütçesi bir uyum bütçesi olup savaşın izlerini
bütçede sürmek mümkündür. Buna göre, özellikle 1939 ile 1947 yılları arasında
savunma harcamaları 3,558 milyar liradır.124
119
120
121
122
123
124
a.k., s.3.
İlhan Tekeli ve Selim İlkin, a.g.k., s.3; Cumhuriyet, 18 Haziran 1946.
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi, s.77.
Yakup Kepenek, Nurhan Yentürk, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, 10. Baskı, 2001, s.9091.
CHP, a.g.k., s.39.
a.k., s.40.
726
1946 yılı bütçesinde devlet bütçesine giren dairelere giderleri için bağlı (A)
cetvelinde toplam 990 572 884 lira ödenek verilmiştir. Devlet bütçesine giren
dairelerin (B) işaretli cetvelde gelirler toplamı ise 894 668 000 lira olarak tahmin
edilmiştir. Bütçenin açık olan 95 904 884 lirasının 9 000 000 lirası büyük su işleri, 10 000 000 lirası demiryolları yapıları için 3483 ve 4625 sayılı kanunlara
dayanılarak yapılacak borçlanmalarla 26 904 884 lirası 4060 sayılı kanun gereğince elde edilecek paralarla ve 50 000 000 lirası da özel kanunu gereğince yapılacak uzun vadeli iç borçlanma ile kapatılması öngörülmüştür. Kanımızca, tüm
bu kalemlerin yanında 1946 yılı bütçesinin en çarpıcı yeri G cetvelidir. Bu cetvel, gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişmeye izin veren kanunları gösteren
cetveldir. Kısaca bu cetvelden gelecek yılların borçlanmaları ve planlaması izlenebilir. Buna göre 1946 ve sonrasında devlet, demiryolları, limanlar, memur evleri, cezaevleri, su işleri, Ankara için kanalizasyon vb. yatırımlar yapmış olup bu
yatırımlara devam edilecektir. Ayrıca, Milli Savunma Bakanlığı’nda ve Ankara
Numune Hastane’sinde yabancı uzmanlarla sözleşmeler yapılmış; öğretim kurumlarında yabancı profesörlerin, öğretmenlerin, uzman ve ustaların çalıştırılması uygun görülmüştür.
1946 yılı bütçesinin kesinhesap kanunu ise 1952 yılında yayımlanmıştır.125
Türkiye Ekonomisinin Tercihi: Devalüasyon
II. Dünya Savaşından sonra Türkiye, yeni bir iktisat politikası arayışına girdi. Bu çerçevede 7 Eylül 1946’da Türk Lirası (TL) devalüe edildi (değeri düşürüldü). Devalüasyon kararı, sadece paranın değerinin düşmesi meselesi değil,
Türkiye’nin iktisat politikası seçeneğinin bir yansımasıydı. 7 Eylül 1946’da bir
ABD dolarının TL fiyatı 1,30 TL’den 2,80 TL’ye çıkarıldı. Bu kararla, TL %
115,4 oranında değer kaybetti. Kararın aslı şu şekildedir:
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankamız, hükümet ile mutabık kalarak ve
kanunumuzun 37. maddesinin verdiği yetkiye dayanarak muhtelif ecnebi dövizler
için yeniden aşağıdaki alım ve satım rayiçlerini tesbit eylemiştir.
Para Birimi
1 Dolar
1 Sterling
1 İsveç Kronu
1 İsviçre Frangı
1 Mısır Lirası
Alış (Krş.)
280
1128,40
77,88
67,20
1157,33
Satış (Krş.)
282,80
1139,68
78,66
67,87
1174,69
Bu rayiçler 9 Eylül 1946 Pazartesi sabahından itibaren tatbik edilecektir. Hükümetçe dövizlerin tatbikine son verilmiş olduğundan yukarıdaki rayiçler ayrıca prime tabi tutulmayacaktır.”
7 Eylül devalüasyonuyla, Türkiye tercihini Bretton Woods anlaşmalarına
göre uluslararası sisteme eklemlenme şeklinde yapmıştır. Bretton Woods kentinde 1944 yılında 44 ülkenin katılımıyla toplanan konferansta, savaş sonrasın125
RG: 11 Nisan 1952, 8083.
1946 Yılı 727
daki ekonomik düzenin kurumları ve politikası tartışılmıştır. Buna göre, Milletlerarası Para Sandığı ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası kurulması kabul edilmiştir. Dünya Bankası’nın görevi, savaşta yıkılmış ülkelere imarları için
ve az gelişmiş ülkelere de kalkınmaları için uzun vadeli krediler vermektir.
IMF’nin görevi ise uluslararası ödemeler düzeninin işlemesini sağlamaktır.
Bretton Woods sisteminin ana ilkeleri sabit döviz kuru, yeterli ödeme aracı sağlama (likidite, para) ve ulusal ekonomi politikaları arasında uyum sağlama olarak belirlenmiştir.126 1947 yılı bütçe görüşmelerinde Maliye Bakanı bu anlaşmalardan beklentilerinin uzun vadeli kredi almak olduğunu açıkça ifade etmiştir.127
Bretton Woods para ve maliye anlaşmasının, IMF’ye ilişkin hükümlerinden XX.
maddenin dördüncü kısmının (j) bendinde aynen şu hüküm yer almaktadır: “31
Aralık 1945’den sonra aza olmak arzusunu izhar eden hükümetlerin paralarını başa
baş kıymetleri (II.) maddenin ikinci kısmının hükümleri mucibince tayin edilecektir.” II. Maddenin 2. kısmında ise şu hüküm yer almaktadır: “azalık, Sandığın tayin
edeceği zaman ve şartlar dâhilinde diğer memleketlerin hükümetlerine de açık olacaktır.” Bu durumda Türkiye TL’sinin değerini yeniden tespit etmeden IMF’ye
başvurmuş olduğu takdirde TL’sinin yeni değerinin tayini işi IMF’ye bırakılmış
128
olacaktı.”
Buna göre, Türkiye için sandığa dahil olmanın gerekliliği anlaşılmaktadır.
Hükümet aldığı kararla ulusal paranın değerinin yabancı paralar cinsinden kendisi düşürerek IMF’ye katılma yolunda adımını atmıştır. 27 Eylül 1946’da başvuru işlemleri başlatmış, Türkiye’de 19 Şubat 1947’de kabul ettiği 5016 sayılı
kanunla kabul etmiştir.129
7 Eylül kararlarının öncesinde CHP Meclis Grubu toplantısında devalüasyonun amaçları şu şekilde belirlenmiştir: Buna iktisadi dengeyi kurmak için üretim ve ithalatı artırmak (üretim tekniğindeki ilerlemelerden doğan fiyat inişlerine önem verilmek kaydıyla) memleketin ve dünyanın yeni şartlarından oluşan
uygun bir fiyat seviyesi etrafında ekonomiyi düzenlemek; mübadeleleri serbest
döviz ve rekabet esaslarına göre düzenlemek, sun’i usullerden kurtularak iç fiyatlarla dış fiyatları uyumlaştırmak; ihracatı teşvik etmek, ihracatın teşvikiyle ithalatı genişletmektir.130
Kepenek ve Yentürk’e göre,
“Gerçekte, ülkenin dışsatım konusu olan ürünlerini satış sorunu yoktu. Savaş sonrası yıllarında Avrupa ülkeleri bu malları özellikle satın alabilirdi. Ek olarak, devalüasyon, dış borçların TL karşılığını arttırarak borç yükünü ağırlaştıracaktı. Bu du126
127
128
129
130
Sadun Aren, 100 Soruda Para ve Para Politikası, Gerçek Yayınevi, Beşinci Baskı, İstanbul,
1995, s.118-122.
Ulus, 19 Aralık 1946.
Nazif Ekzen, 1946-1958-1970 Develüasyonları, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayın
No:1980/226, Ankara, 1980, s.7-8; Targan Hacim Çarıklı, Bretton Woods Anlaşması ve Türkiye, Stad Matbaası, İstanbul 1947, s.200-201.
RG: 25 Şubat 1947, 6541.
Namık Zeki Aral, “Para Kıymetinin Düşürülmesi”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı 189, Aralık
1946, s.497.
728
rumda devalüasyon yapılmasının ana nedenleri olarak, dışalıma serbesti getirilmesinin doğuracağı sakıncaları gidermek ve IMF’ye katılma kararıdır. Kısaca, birinci
devalüasyon, döviz sıkıntısının olmadığı bir ortamda yapıldı. Dışalım ve dışsatımda serbest piyasa koşullarının işlemesi sürecinde kararlılık sağlamak ve IMF’ye
katılmayla kısıtlanacak olan bir yetkinin önceden kullanılması amaçlarına dayanı131
yordu.”
Dolayısıyla devalüasyon IMF’ye katılmak için yapılmıştır. Son olarak 1946
devalüasyonunu daha iyi kavramak için toptan eşya fiyatlarındaki yükselişe bakmak yerinde olur. Buna göre 1938’de lira cinsinden 100 kabul edilen toptan eşya
fiyatları, 1946 Ağustos’unda 386,8, 7 Eylül sonrasında ise 412,9 olmuştur.132
Borçlanma
1946 yılında devletin iç borçlarında Kalkınma İstikrazı; dış borçlanmada ise
ABD Dış Yardımları konusu önemlidir. Genel bütçeye ait iç borçlanmada 1946
yılında Türkiye, 1933 Ergani İstikrazı; 1934 Sivas-Erzurum İstikrazı; 1938 İkramiyeli İstikrazı; 1941 Demiryolları İstikrazı; 1942 Milli Savunma İstikrazını
ödemeye devam etmektedir. Diğer konsolide borçlardan Merkez Bankası’nın
kağıt para borcu; dalgalı borçlardan ise Devlet Demiryolları bonoları borcu, su
işleri kredisi, buğday ve silo kredisi, cezaevleri kredisi ödenmeye devam edilmektedir. 1946 yılı bütçesinin G cetvelinden de izlenebileceği gibi, devletin iç
borçlanmayı altyapı yatırımları için kullandığı görülmektedir. 4938 sayılı kanunla “hâsılatı ekonomi kalkınması giderlerine karşılık tutulmak üzere 150 milyon
liraya kadar uzun vadeli iç istikraz akdine Maliye Bakanı yetkilidir. Kalkınma
borçlanması, “mevcut endüstri şubelerinin takviyesi ve yeraltı zenginliklerinin
rasyonel üretim usulleri ile verimin arttırılması için hazırlanan planların uygulanması” için yapılmıştır. Bu kanun her ne kadar iktisadi kalkınma ve her türlü
kamu hizmetleri için yapılmış olmasına karşın bütçe açıklarının kapatılmasına
tahsis edilmiştir. Kalkınma istikrazı üç aşamada çıkmıştır. 23 Aralık 1946’da 50
milyon liralık tahviller % 6 faizli ve 100 liradır. Daha sonraki tertipler 1947 yılında çıkarılmıştır133.
II. Dünya Savaşı döneminde savaş malzemesi alımı için yapılan dış borçlanmalar 1946 yılından itibaren niteliğini değiştirmeye başlamıştır. Türkiye
ABD’den aldığı 10 Milyon dolarlık krediyle ABD’nin savaş sırasında kullandığı
ve daha sonra satışa çıkardığı malları satın almıştır. Türkiye kullandığı krediyi
on yıl vadeyle on eşit taksitte, yıllık 2,3/8 oranı üzerinden hesap edilen bir faizle
ve dolarla ödemeyi taahhüt etmiştir.134 Siyasal ve iktisadi nedenlerle yapılan
ABD tercihi kalkınma amacına yönelmiş sermaye mallarının ithali için de ayrıca
500 milyon dolarlık kredi talep edilmiştir.135 ABD, Türkiye’nin 100-130 milyon
131
132
133
134
135
Yakup Kepenek, Nurhan Yentürk, a.g.k., s.118-119.
Cumhuriyet, 29 Kasım 1946.
Üren Arsan, Türkiye’de Cumhuriyet Devrinde İç Devlet Borçları, Sevinç Matbaası, Ankara
1961, s.24-25.
Ulus, 3 Mart 1946 ve RG: 10 Mayıs 1946.
Cumhuriyet ve Ulus Gazeteleri, 17 Nisan 1946.
1946 Yılı 729
dolar arasındaki borcunu136 kiralama ve ödünç verme tasfiye anlaşması uyarınca
sadece 4,5 milyon dolar ödenmesi halinde sileceğini bildirmiştir.137 Bunun üzerine Türkiye bu miktarı ABD’ye ödeyerek borçlarını sildirmiştir.138 Amerikan
Dış İşleri Bakanlığı 22 Haziran 1946’da Washington Büyükelçiliğimize Hüseyin
Ragıp Baydur’a “My Dear Mr. Ambassador” şeklinde hitap ederek bir teşekkür
mektubu göndermiştir.139
Son olarak, Türkiye’nin bu dönemde toplam dış borcu, 1945’de 356 milyon
olup, 7 Eylül devalüasyonu ile birlikte 1946 yılının sonunda 707 milyon olmuştur.140
DEĞERLENDİRME
1946 yılı, çok partili siyasal yaşamın iktisadi ve siyasal mücadelesine sahne
olmuş Türk siyasal ve yönetsel hayatı bakımından önemli bir yıldır. 1946 yılında
çok partili siyasal yaşamın ilk seçimleri yapılmış; iki İngiliz uzmanın önemli
müdahaleleriyle çalışma yaşamı örgütlenmiş; IMF’ye katılmak amacıyla devalüasyon yapılmış; İvedili sanayi planından vazgeçilmiş; üniversiteler kanunu çıkarılmış; DP-CHP tartışmasıyla sendikalara ve basına önemli yasaklar getirilmiş; köy enstitüleri karşıtı bir politika başlatılmıştır. 1946 yılı savaş sonrası yeniden yapılanan dünya sistemi içinde Türkiye’nin tercihlerini netleştirdiği bir
yıldır. 1946’dan sonra devletçi iktisat politikasından yavaş yavaş vazgeçilmiş,
kalkınmanın dış yardımla olacağı düşüncesi benimsenmiştir. Sovyetler Birliği’nin baskıları ve dış yardım alma hevesi nedeniyle ABD ile “iyi ilişkiler” kurulmuştur. ABD ile olan ilişkiler, gerek kuruluş biçimi gerekse niteliği açısından
1946 öncesi dönemden de net bir biçimde bir kopuşu temsil etmektedir. Bu ilişkilerin hem bir nedeni hem de sonucu olarak demokrasi tartışmaları siyasete ve
yönetime yeni bir yön vermiştir. Bu yön, tek dereceli seçim ve çok partili düzenin demokrasiye indirgenmesi sonucunu doğurmuş ve dönemin, özünde aynı
olan, iki partisinin de en önemli sorunu olarak ortaya çıkmıştır. Kısaca 1946 yılında Türkiye’de demokrasi ABD taraftarlığı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
türden bir demokrasiye kavuşmanın Türkiye’yi hem iç hem de dış siyasette nereye götüreceği ise 1946’dan sonraki yıllarda daha da belirginleşecektir.
CHP’den 22 Ocak’ta çıkarılan ve daha sonra DP’ye katılan, Hikmet Bayur
İzmir’de gazetecilerin kendisine sordukları sorulara yanıt verirken, 1946
Türkiyesi’nin demokrasi yarışını kendi penceresinden anlatmaktadır. Bize göre
özellikle alıntının son cümleleri bugünü anlamada anahtar olarak kullanılabilecek türdendir.
136
137
138
139
140
ABD dış borcu, 8 Mayıs 1946 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde 100 milyon dolar, 10 Mayıs
1946’da ise 130 milyon dolar olarak belirtilmiştir. Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946 ; “Türk Amerikan Dostluğunun Yeni Tezahürü”, Cumhuriyet, 10 Mayıs 1946.
Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946.
Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946.
BCA: 030.10.137.980.15; Cumhuriyet, 6 Temmuz 1946.
Macit İnce, Devlet Borçları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara 2001, s.190.
730
“Kendi Kendimizi Tenkid: Avrupalı ne der? Hikmet Bayur İzmir’e gitmiş ve
gazetecilerin kendisine sordukları suallere cevap vermiş. Biz, demokrasiye ne kadar bağlanırsak demokrasi alemi bizi o kadar tutar! Diyor. Öyle midir, değil midir?
Bu fikrin münakaşasına girecek değiliz. Bizim itirazımız, Tanzimat’tan bu yana
sürüp gelen “Avrupalı hakkımızda acaba ne düşünür, ne der, bizi nasıl görür?” endişesinin demokrasi davasında da yer etmek temayüllerini göstermesidir. Demokrasi eğer bu memlekette bir ihtiyaç değil de biz bu rejime sırf demokrat alemin hatırı için bağlanacaksak yol yakınken geri dönelim. Çünkü dökme su ile değirmen
dönmez. Yok böyle değil de bu lüzum hakikaten duyuyor, demokrasiye yürekten
inanıyorsak o zaman da demokrasi aleminin bizi ne miktar beğeneceği meselesiyle
pek fazla meşgul olmayalım. Zorla değil ya kendi kendimizi aşağı göre hissi ağrı141
mıza gidiyor.”
CUMHURİYET GAZETESİ, 2 NİSAN 1946
141
Cumhuriyet, 24 Aralık 1946.
1946 Yılı 731
EKLER
EK 1: 1946 Yılı Hükümetleri
14. T.C. HÜKÜMETİ: II. Saraçoğlu
Hükümeti Bakanlar Kurulu
(09.03.1943 - 07.08.1946)
Başvekil
Şükrü SARAÇOĞLU (İzmir)
Adliye Vekili
Ali Rıza TÜREL (Konya) 09.03.1943 - 06.04.1946
Mümtaz ÖKMEN (Ankara) 06.04.1946 07.08.1946
Milli Müdafaa Vekili
Ali Rıza ARTUNKAL (Manisa)
Dahiliye Vekili
Recep PEKER (Kütahya) 09.03.1943 20.05.1943
Hilmi URAN (Seyhan) 20.05.1943 - 07.08.1946
Hariciye Vekili
Numan MENEMENCİOĞLU (İstanbul)
09.03.1943 - 15.06.1944
Şükrü SARAÇOĞLU (İzmir) Vekaleten
15.06.1944 - 13.09.1944
Hasan SAKA (Trabzon) 13.09.1944 07.08.1946
Maliye Vekili
Fuat AĞRALI (Elazığ) 09.03.1943 - 13.09.1944
Nurullah Esat SÜMER (Malatya) 13.09.1944 07.08.1946
Maarif Vekili
Hasan Ali YÜCEL (İzmir)
Nafia Vekili
Sırrı DAY (Trabzon)
İktisat Vekili
Fuat SİRMEN (Rize)
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili
Hulusi ALATAŞ (Aydın) 09.03.1943 -18.01.1945
Sadi KONUK (Bursa) 18.01.1945 - 07.08.1946
Gümrük ve İnhisarlar Vekili
Suat Hayri ÜRGÜPLÜ (Kayseri) 09.03.1943 13.02.1946
Tahsin ÇOŞKAN (Kastamonu) 19.02.1946 07.08.1946
Ziraat Vekili
Şevket Raşit HATİPOĞLU (Manisa)
Münakalat Vekili
Ali Fuat CEBESOY (Konya)
Ticaret Vekili
Celal Sait SİREN (Bolu) 09.03.1943 - 31.05.1945
Raif KARADENİZ (Trabzon) 31.05.1945 07.08.1946
Çalışma Vekili
Sadi IRMAK (Konya) 07.06.1945 - 07.08.1946
732
15. T.C. HÜKÜMETİ: Peker Hükümeti
Bakanlar Kurulu (07.08.1946 - 10.09.1947)
Başbakan
Recep PEKER (İstanbul)
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı
Mümtaz ÖKMEN(Ankara) 19.09.1946 10.09.1947
Devlet Bakanı
Mustafa Abdülhalik RENDA (Çankırı)
19.09.1946 - 10.09.1947
Adalet Bakanı
Mümtaz ÖKMEN(Ankara) 07.08.1946 19.09.1946
Şinasi DEVRİN (Zonguldak) 19.09.1946 10.09.1947
Milli Savunma Bakanı
Cemil Cahit TOYDEMİR (İstanbul) 07.08.1946
- 05.09.1947
Münir BİRSEL (İzmir) 05.09.1947 - 10.09.1947
İçişleri Bakanı
Şükrü SÖKMENSÜER (Gümüşane)
Dışişleri Bakanı
Hasan SAKA (Trabzon)
Maliye Bakanı
Halit Nazmi KEŞMİR (Tokat)
Milli Eğitim Bakanı
Reşat Şemsettin SİRER (Sivas)
Bayındırlık Bakanı
Cevdet Kerim İNCEDAYI (Sinop)
Ekonomi Bakanı
Tahsin Bekir BALTA (Rize) 07.08.1946 05.09.1947
Cavit EKİN (Diyarbakır) 05.09.1947 10.09.1947
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
Behçet UZ (Denizli)
Gümrük ve Tekel Bakanı
Tahsin ÇOŞKAN (Kastamonu)
Tarım Bakanı
Faik KURDOĞLU (Manisa) 07.08.1946 05.09.1947
Şevket ADALAN (İzmir) 05.09.1947 10.09.1947
Ulaştırma Bakanı
Şükrü KOÇAK (Erzurum)
Ticaret Bakanı
Atıf İNAN (İzmir) 07.08.1946 - 05.09.1947
Çalışma Bakanı
Sadi IRMAK (Konya) 07.08.1946 - 05.09.1947
Tahsin Bekir BALTA (Rize) 05.09.1947 10.09.1947
EK 2: 1946 DEVLET BÜTÇESİ142
A CETVELİ
Sıra No
Dairelerin Adları
Lira
1
Büyük Millet Meclisi
11 922 932
2
Cumhurbaşkanlığı
1 074 301
3
Sayıştay Başkanlığı
1 303 422
4
Başbakanlık
2 711 769
5
Danıştay Başkanlığı
523 031
6
Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü
7
İstatistik Genel Müdürlüğü
6 479 108
8
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
1 512 284
9
Diyanet İşleri Başkanlığı
1 500 669
10
Adalet Bakanlığı
11
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
12
Milli Savunma Bakanlığı
949 136
20 627 481
3 020 365
149 800 000
13
İçişleri Bakanlığı
14
Emniyet Genel Müdürlüğü
11 528 418
18 399 950
15
Jandarma Genel Komutanlığı
30 853 758
16
Dışişleri Bakanlığı
4 777 398
17
Maliye Bakanlığı
108 850 169
18
Devlet Borçları
234 286 715
19
Milli Eğitim Bakanlığı
97 030 428
20
Bayındırlık Bakanlığı
79 394 953
21
Ekonomi Bakanlığı
22
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı
32 791 707
23
Gümrük ve Tekel Bakanlığı
13 720 848
24
Tarım Bakanlığı
26 880 124
25
Ulaştırma Bakanlığı
3 041 319
26
Ticaret Bakanlığı
2 160 595
27
Çalışma Bakanlığı
2 041 812
8 234 592
TOPLAM
875 572 884
Olağanüstü
115 000 000
GENEL TOPLAM
142
990 572 884
27 Aralık 1945 tarihinde kabul edilen 4817 sayılı 1946 Yılı Bütçe Kanunu, RG: 31 Aralık
1945, 6194.
1946 Yılı 733
B CETVELİ
B.
M.
1
1
2
3
GELİRİN ÇEŞİTLERİ
BİRİNCİ KISIM
BİRİNCİ GRUP
İrat ve Servet Vergiler
LİRA
Kazanç Vergisi
Ruhsat ve Unvan Tezkereleri ve Vergi Karneleri
Ticari ve Sınaî Teşebbüslerle Sair İşlerden
Hizmet Erbabından
Bölüm Toplamı
2
1
2
Hayvanlar Vergisi
Davar, Develer ve Domuzlar
Diğer Hayvanlar
22 000 000
5 000 000
Bölüm Toplamı
3
4
Veraset ve İntikal Vergisi
Maden Resimleri
162 900 000
2
Gümrük Vergileri
Gümrük Resmi
Ardiye Ücreti ve 3023 Sayılı Kanunla İstanbul ve İzmir Liman İdarelerinden Alınacak Maktu Ücret
30 275 000
1
2
3
Bölüm Toplamı
Muamele Vergisi
İthalat Muamele Vergisi
İmalat Muamele Vergisi
Banka, Bankerler ve Sigorta Şirketleri Muamele Vergisi
Bölüm Toplamı
137 300 000
1
6
7
1
2
3
4
5
Dahili İstihlak Vergileri
Şeker ve Glikoz İstihlak Vergisi
Elektrik ve Havagazı İstihlak Vergisi
Ham Petrol ve ondan Çıkarılan Maddelerin İstihlak Vergisi
İthalattan Alınan Çeşitli Maddeler İstihlak Vergisi
İmalattan Alınan Çeşitli Maddeler İstihlak Vergisi
Bölüm Toplamı
734
27 000 000
1 350 000
1 350 000
Birinci Grup Toplamı
İKİNCİ GRUP
Muamele ve İstihlak Vergileri
5
3 000 000
98 000 000
32 200 000
133 200 000
30 000 000
275 000
29 800 000
98 000 000
10 500 000
7 650 000
4 300 000
3 100 000
5 000 000
14 000 000
34 050 000
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1
2
3
17
Su ve Kara Av Vergileri
Nakliyat Vergileri
Sefineler Vergisi
Damga Resmi
Tapu Harçları ve Kaydiyeler
Mahkeme Harçları
Pasaport, Kançılarya ve İkamet Tezkeresi Harçları
Noter Harçları
Diğer Harçlar
Nüfus Harçları
Eczane ve Ecza Depoları Ve Uzmanlık Vesikaları Harçları
Ihtıra Beratı Harçları
Bölüm Toplamı
Hayvan ve Sağlık Zabıtası Resmi
1 300 000
14 500 000
120 000
20 000 000
6 250 000
3 300 000
600 000
1 300 000
30 000
6 000
10 000
46 000
300 000
İkinci Grup Toplamı
249 341 000
ÜÇÜNCÜ GRUP
18
1
2
Tekel Geliri
Tütün, Tuz, Kahve, Çay, İspirto ve İspirtolu İçkiler ve Revolver, Fişek ve Patlayıcı Maddeler
Kibrit ve Çakmak
Bölüm Toplamı
19
Oyun Kağıdı
1
2
89 070 000
DÖRDÜNCÜ GRUP
Devlet Malları ve Mülkleri
Devlet Ormanları Gelirleri
Gayrimenkul Kiraları ve Ecrimisilleri
Kiralar
Ecrimisiller
0
500 000
30 000
Bölüm Toplamı
22
1
2
3
4
Menkul ve Gayrimenkul Mallar Satış Gelirleri"
Menkul Mallar Satış Geliri
Peşin Para İle Satılan Gayrimenkuller Satış Geliri
Taksitle Satılan Gayrimenkuller Satış Gelirleri
Borçlanma Taksitleri
Bölüm Toplamı
Dördüncü Grup Toplamı
88 920 000
150 000
Üçüncü Grup Toplamı
20
21
88 920 000
0
530 000
6 000 000
1 400 000
800 000
300 000
8 500 00
9 030 000
1946 Yılı 735
BEŞİNCİ GRUP
Devletçe İdare Edilen Kurumlar
Devlet Demiryolları ve Limanları
Posta, Telgraf ve Telefon
Darphane ve Damga Basımevi
Resmi Basımevleri Gelirleri
Resmi Okullar Gelirleri
Sulama İdareleri Gelirleri
Radyo Gelirleri
Diğer Kurumlar
Milli Piyango Geliri
Beşinci Grup Toplamı
ALTINCI GRUP
Genel Kurumlar ve Şirketler Gelirlerinden Devlet Payı
İmtiyazlı Demiryollarından Alınan
Fenerler Geliri Mukabili Alınan
Mükerrer Sigorta Şirketlerinden Alınan
Sözleşmesi Gereğince Musul Petrollerinden Alınan
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Altıncı Grup Toplamı
1
2
1
2
3
Bölüm Toplamı
Askerlik Mükellefiyeti
Kıymetli Kâğıtlar
Muayyen Giderler Karşılığı Gelirler
Kambiyo Murakabesi Mukabilinde Cumhuriyet Merkez Bankasından Alınan
Teftiş Mukabili Şirketlerden Alınan
Teberruat
37
38
39
Bölüm Toplamı
40
1
2
Eski Alacaklar
Tavizlerden ve İkrazlardan Geri Alınanlar
Kaldırılmış Vergiler Artıkları
1
2
Cezalar
Para Cezaları
Zam Cezaları
125 000
80 000
0
205 000
79 200 000
1 500 000
4 000 00
Bölüm Toplamı
736
850 000
460 000
1 310 000
0
250 000
200 000
79 000 000
Bölüm Toplamı
41
0
50 000
332 000
1 000 000
1 382 000
YEDİNCİ GRUP
Çeşitli Gelirler
Hazine Muameleleri Gelirleri
Hazine Portföyü ve İştirakleri Gelirleri
Faiz
36
0
0
80 000
50 000
50 000
150 000
1 500 000
220 000
6 000 000
8 050 000
5 500 000
42
43
İstanbul Üniversitesi Geliri
Çeşitli Gelirler
160 000
5 500 000
Yedinci Grup Toplamı
92 125 000
SEKİZİNCİ GRUP
Geçici Vergiler
44
1
2
İktisadi Buhran Vergisi
Hizmet Erbabından
Sair Kazanç Erbabından
40 000 000
9 000 000
45
Muvazene Vergisi
Bölüm Toplamı
49 000 000
43 900 000
46
Sekizinci Grup Toplamı
Nazım Gelirler
91 900 000
0
47
48
49
50
51
52
53
54
55
Birinci Kısım Toplamı
İKİNCİ KISIM
Birinci Grup
Savunma Gelirleri
2456 ve 2672 Sayılı Kanunlar Gereğince Gümrüklerde Kullanılan
Bazı Kağıtlara Yapıştırılan Savunma Pulu Gelirleri
Tekel Maddelerinden Alınan Savunma Vergisi
Kibritten Alınan Savunma Vergisi
Posta, Telgraf Müraseleleriyle Telefon Abone Bedellerinden Alınan
Savunma Vergisi
Binalardan Alınan Savunma Vergisi
Birinci Grup Toplamı
İkinci Grup
İstisnai Gelirler
Gümrük Çıkış Vergisi
Tayyare Resmi
Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi
4385 Sayılı Kanun Mucibince Şekerden Alınan Ek İstihlak Vergisi
İkinci Grup Toplamı
İkinci Kısım Toplamı
KISIMLAR TOPLAMI
Birinci Kısım Toplamı
İkinci Kısım Toplamı
GENEL TOPLAM
703 798 000
150 000
80 620 000
7 850 000
3 250 000
3 400 000
95 270 000
7 500 000
5 000 000
26 400 000
56 700 000
95 600 000
190 870 000
703 798 000
190 870 000
894 668 000
1946 Yılı 737
G CETVELİ
Bütçe Kanunu: Madde 6
(Gelecek yıllara geçici sözleşme yapmağa izin verilen hizmetler)
Kanun No
1050
Genel Muhasebe Kanununun 50 ve 52inci Maddelerinde Gösterilen Hizmetler
1375
Anadolu, Mersin-Adana Demiryolları ve Haydarpaşa Liman ve Rıhtım Sözleşmeleri
1391
Ford Sözleşmesi
2173
Gölcük 'De Onarma Limanı ve Tersane Yaptırılmasına Dair
2182
Tababet Ve Şubeleri Sanatlarının İcrası Tarzına Dair 2 Nisan 1928 Tarih ve 1219
Numaralı Kanuna Ek Kanun
2214
Filyos - Ereğli Hattı İle Ereğli Limanının İnşasına Dair
2300-3276 Devlete Ait Bir Kısım Binalar Satış Bedeliyle Resmi Daireler Yapılması Hakkında
Kanun Ve Bu Kanunun 2nci Maddesini Değiştiren Kanun
2510
İskan Kanununun 40ncı Maddesinde Gösterilen Hizmetler
2519
İstanbul Adalet Binası İçin (500 000) Liraya Kadar İstikraz Yapılması Hakkında
2575
Ankara Merkez Hıfzıssıhha Müessesinde Kullanılacak Yabancı Uzmanlar Hakkında
2670-3022 Amerika Birleşik Devletlerine 13 Senede Ödenecek Paraların Tesviyesi Sureti Hakkında
2832
Milli Savunma Bakanlığıyla Bu Bakanlığa Bağlı Kurumlarda Kullanılacak Yabancı
Devlet Uyruğundan Uzman ve Ustalarla Yapılacak Sözleşmeler Hakkında
2876
Ankara Numune Hastanesi İçin Getirilecek Üç Yabancı Uzmanla Beş Yıl İçin Sözleşme Yapmaya Dair Kanun
2917
Aydın Demiryollarında Yapılacak Tesisler ve Tadiller İçin Gelecek Yıllara Geçici
Yüklenmelere Girişilmesi Hakkında
2980-3060 Milli Savunma Bakanlığınca 67 Milyon Liralık Gelecek Yıllara Geçici Yüklemelere
Girişilmesi Hakkında
3132-3483- Yeniden Yapılacak Su İşleri İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenme İcrasına İzin Ve4100-4649 rilmesi Hakkında
3142
Anadolu Demiryolları ve Haydarpaşa Limanı Şirketleriyle Akdedilen Sözleşmelerin
Bazı Maddelerinin Tadiline Dair İki Sözleşmenin Onanması Hakkında
3262-3813- Diyarbakır İstasyonundan Irak ve İran Sınırlarına Kadar Yapılacak Demiryolları İçin
4649
Geçici Yüklenmelere Girişilmesi ve 3262 Sayılı Kanunun Birinci Maddesinin Tadiline Dair
3395-3587 Milli Savunma İhtiyaçları İçin 125.5 Milyon Liraya Kadar Yüklenmeğe Girişilmesi
Hakkında
3698
Devlet Demiryollarına Muharrik ve Müteharrik Edevat Mubayaası İçin Gelecek Yıllara Geçici Taahhüde Girişilmesi ve Haydarpaşa Sirkeci Arasında Feribot İşletilmesi
Hakkında
3715
Amasra'da Dalgakıran Tamir ve İnşası İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenme İcrası
Hakkında
3879
Zonguldak - Kozlu Demiryolunun Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmeğe Girişilmesi Hakkında
3892
Cezaevleri Yapılması İçin İstikraz Yapma ve Geçici Yüklenmeler İcrasına Dair
3980
Ulaştırma Bakanlığına 16 Milyon Liraya Kadar Yüklenmeğe Yetki Verilmesi Hakkında
738
4099
Ankara Şehri Lağımlarının İnşa ve Tesisi İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmeğe
Girişilmesi Hakkında
4251
Şose Ve Köprüler Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmeğe Girişilmesi
Hakkında
4304
Mesleki Teknik Okullar Açılması ve Eldekilerin Büyütülmesi Hakkında
4475
Basın Ve Yayın Genel Müdürlüğü Teşkilat, Vazife ve Memurları Hakkındaki Kanunun 36 ve 44 üncü Maddelerinde Gösterilen Hizmetler
4499
İstanbul Üniversitesi Binalarının Yaptırılması Hakkında
4626
Memur Meskenlerinin Yapılması Hakkında
4635
Devlet Öğretim Kurumlarında Çalıştırılacak Yabancı Profesör, Öğretmen, Uzman ve
Ustalarla Gelecek Yıllara Geçici Sözleşmeler Yapılması Hakkında
4643
Demiryolları Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklemelere Girişilmesi Hakkında
4670
Yeniden Radyo İstasyonları Kurulmasına Dair
4677
Atatürk Anıt-Kabiri Yapılmasına Dair
4661
Ankara Tıp Fakültesinin Kurulması Hakkında
1946 Yılı 739
EK 3 : Türkiye’nin Yurtdışı Temsilcileri143
Yer
Afganistan (Kabil) Büyükelçi
Amerika B. D. (Washington) Büyükelçi
Çin (Nankin) Büyükelçi
Fransa (Paris) Büyükelçi
İngiltere (Londra) Büyükelçi
İran (Tahran) Büyükelçi
İtalya (Roma) Büyükelçi
Polonya (Varşova) Büyükelçi
Sovyet Rusya (Moskova)
Yugoslavya (Belgrad) Büyükelçi
Yunanistan (Atina) Büyükelçi
Arjantin ( Buenos Aires) Elçi
Elçiler
Avusturya (Viyana) Elçi
Brezilya (Rio De Janeiro) Elçi
Çekoslovakya (Prag) Elçi
Danimarka (Kopenhag) Elçi
Irak (Bağdat) Elçi
İsveç (Stockholm) Elçi
İsviçre (Bern) Elçi
Kanada (Ottowa) Elçi
Lübnan (Beyrut) Elçi
Macaristan (Budapeşte) Elçi
Mısır (Kahire) Elçi
Norveç (Oslo) Elçi
Portekiz (Lizbon) Elçi
Romanya (Bükreş) Elçi
Suriye (Şam) Elçi
Finlandiya
(Helsinki) Maslahatgüzarlar
Maslahatgüzarlar
Suudi Arabistan (Cide) Maslahatgüzarlar
Atina Pire (Yunanistan) Başkonsolos
Başkonsoloslar
Konsoloslar
Bombay (Hindistan) Başkonsolos
Cenevre (İsviçre) Başkonsolos
Göteborg (İsveç) Başkonsolos
İskenderiye (Mısır) Başkonsolos
Kudüs (Filistin) Başkonsolos
Londra (İngiltere) Başkonsolos
Marsilya (Fransa) Başkonsolos
Milano (İtalya) Başkonsolos
New York (ABD) Başkonsolos
San Fransisco (ABD) Başkonsolos
Büyükelçiler
143
Adı Soyadı
Cevat Üstün
Hüseyin Ragıp Baydur
Fuat Hulusi Togay
Numan Menemencioğlu
Cevat Açıkalın
Kemal Köprülü
Selim Sarper
Şevki Berker
Faik Zihni Akdur
Tevfik Kamil Koperler
Ruşen Eşref Ünaydın
Emin Ali Sipahi
Numan Tahir Seymen
Hüsrev Gerede
Faik Hüseyin Hozar
Nebil Batu
Esat Atuner
Bedi Arbel
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Mehmet Ali Şevki Alhan
Celal Osman Abacıoğlu
Agah Aksel
Nizamettin Ayaşlı
Süreyya Anderiman
Rahmi Apak
Şevkati İstinyeli
Abdülahad Akşin
Kemal Nejat Kavur
Firuz Kesim
İsmail Hakkı Oktay
Talat Rauf Topçınar
Fethi Denli
Behçet Şefik Özdoğancı
Hasan Nurelkin
Rüştü Demirel
Basri Rizan
Münir Pertev Subaşı
Basri Reşit Danişmend
Cemil Vagı
Nizamettin Erener
Tahsin Demiray, Cemil Cahit Cem, Oğuz Ödeş, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstanbul 1947, s.308-309.
740
Ticaret Müşavir
ve Ateşeleri
Basın Ateşeleri
Selanik (Yunanistan) Başkonsolos
Zürich (İsviçre) Başkonsolos
Basra (Irak) Konsolos
Filibe (Bulgaristan) Konsolos
Gümülcine (Bulgaristan) Konsolos
Halep (Suriye) Konsolos
Kıbrıs (İngiltere) Konsolos
Kahire (Mısır) Konsolos
Köstence (Romanya) Konsolos
Midilli (Yunanistan) Konsolos
Musul (Irak) Konsolos
Napoli (İtalya) Konsolos
Paris (Fransa) Konsolos
Rodos (Yunanistan) Konsolos
Tebriz (İran) Konsolos
Üsküp (Yugoslavya) Konsolos
Varna (Bulgaristan) Konsolos
Atina (Yunanistan)
Bern (İsviçre)
Bükreş (Romanya)
Londra (İngiltere)
Paris (Fransa)
New-York (ABD)
Bern (İsviçre)
Paris (Fransa)
Roma (İtalya)
Moskova (Sovyet Rusya)
Londra (İngiltere)
Washington (B. Amerika)
Stockholm (İsveç)
Kahire (Mısır)
Washington (ABD)
İdris Çora
Muhuttin Erdoğan
Tahsin Mayatepek
Ali Rıza Malkoç
Muzaffer Kamil Görduysus
Celal Tevfik Karasapan
Mehmet Ali Balin
Ali Türkgeldi
Recep Yazgan
Hasip Osman
İskender Örs
Şakir Emin Bengütaş
Halil Ali Ramazanoğlu
Tahsin Baç
Kazım Hastekin
Şevki Erdoğan
Saip İlkin
Hasan Sürur
S. Rauf Sarper
Raif Olgun
Fikri Diker
Celal Yerman
A. Cemil Conk
Ali Naci Karacan
Hikmet Geray
İzzetin Tuğrul Nişbay
Memduh Tezel
Nuri Eren
Nüzhet Baba
Ahmet Karaosman
Şekip Engineri
İsmail Kavadar
1946 Yılı 741
EK 4: Yabancı Ülkelerin Türkiye Temsilcileri144
Afganistan Krallığı Elçiliği
E. Serdar Feyz Muhammed Han
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği Elçiliği
E. Sergue Vinogradov
Fransa Cumhuriyeti Elçiliği
E Gaston Maugras
Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği:
e. Edwin C. Wilson
İtalya Cumhuriyeti Elçiliği
e. M. LE Comte Alberto Marchetti
Muriaglio
İran Şehinşahlığı Elçiliği
E Musa Nuri Esfendiyari
Yugoslavya Federatif Halk Cumhuriyeti Elçiliği
Alb. Bojine Simitich
Yunanistan Krallığı Elçiliği
E. Pericles Skeferis
Romanya Krallığı Elçiliği
Gregoire C. Moisil
İngiltere Krallığı Elçiliği
Sir David Kelly K.C.M.G.
Arnavutluk Elçiliği
Assaf Djadjuli
Norveç Krallığı Elçiliği
Johan Georg Jacob Raeder
Finlandiya Cumhuriyeti Elçiliği
Baron .A.S.Yrjö-Koskinen
Suudi Arabistan Krallığı Elçiliği
Fuad Bey Hamza
Mısır Krallığı Elçiliği
Muhammed Emin Fouad Bey
Belçika Krallığı Elçiliği
Stéphane Hallot
Hollanda Krallığı Elçiliği
W.A.A.M.Daniels
Brezilya Birleşik Devletler Cumhuriyeti Elçiliği
Paule Coelho de Almeida
Portekiz Cumhuriyeti Elçiliği
Lobo d’Avila Lima
Çekoslovakya Cumhuriyeti Elçiliği
Jindrich Kolowrat-Krakovsky
Şili Cumhuriyeti Elçiliği
Manuel Garretton
İsveç Krallığı Elçiliği
Clase Eric Exelsson von Post
İspanya Cumhuriyeti Elçiliği
Alfonso Fiscowich y Gullon
Danimarka Krallığı Elçiliği
Frank le sage de Fontenay
İsviçre Federal Cuhhuriyeti Elçiliği
Camille Gorge
Suriye Cumhuriyeti Elçiliği
İhsan El-Charif
Bulgaristan Cumhuriyeti Elçiliği
Varban Anguefoff
Arjantin Cumhuriyeti Elçiliği
Jose Maria Fernandez
Çin Cumhuriyeti Elçiliği
Chiu Tsoo-Ming
Lübnan Cumhuriyeti Elçiliği
Muhtar Mokaich
Macaristan Cumhuriyeti Elçiliği
Paul Fabry
Polonya Cumhuriyeti Elçiliği
Stanislaw Sosnicki
144
Tahsin, Demiray, Cem, Cemil Cahit- Ödeş, Oğuz, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstanbul 1947, s.310.
742
EK 5: 3 Şubat 1947 Halkevi ve Halkodalarının İllere göre Sayısı145
İli
Halkevi
Halkodası
11
76
Kastamonu
Ağrı
4
18
Kayseri
Amasya
3
43
Kırklareli
Ankara
10
102
Kırşehir
Antalya
10
47
Kocaeli
12
37
Aydın
15
20
Konya
29
167
Balıkesir
10
140
Kütahya
10
136
Afyon
İli
Halkevi
Halkodası
10
52
6
129
11
93
5
39
Bilecik
7
92
Malatya
5
54
Bingöl
3
27
Manisa
15
86
Bitlis
3
11
Maraş
6
61
Bolu
6
34
Mardin
7
26
Burdur
5
138
Muğla
7
41
Bursa
8
80
Muş
3
31
Çanakkale
7
92
Niğde
5
123
Çankırı
4
43
Ordu
6
41
Çoruh
2
67
Rize
3
90
Çorum
6
22
Samsun
8
89
Denizli
20
116
Seyhan
4
65
Diyarbakır
6
14
Siirt
2
19
Edirne
8
35
Sinop
4
9
Elazığ
4
62
Sivas
7
79
Erzincan
4
53
Tekirdağ
3
77
Erzurum
5
112
Tokat
6
62
150
Eskişehir
4
62
Trabzon
10
Gaziantep
5
48
Tunceli
3
55
Giresun
7
105
Urfa
6
18
Gümüşhane
5
69
Van
2
17
Hakkâri
1
7
Yozgat
6
43
Hatay
6
26
Zonguldak
9
80
İçel
7
75
Londra
1
-
Isparta
11
64
İstanbul
17
26
İzmir
22
172
Kars
6
103
145
XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ankara, Ulus Matbaası, 1947.
1946 Yılı 743
EK 6: Belediye Seçimleri: İl Merkezlerinin Seçmen Sayısı İle Seçime
Katılanlar 146
İli
Seçmen Adedi
İştirak Edenler
Oranı
Afyon
12447
9594
%76
Ağrı
2710
2505
%84.4
Amasya
6822
3215
%46
Antalya
10981
7323
%66.6
Ankara
88082
36355
%41.2
Aydın
8996
4704
%52
Balıkesir
15020
4886
%32.5
Bilecik
2540
910
%35.8
Bingöl
649
443
%68
Bitlis
3198
3138
%98
Bolu
3498
2391
%67.8
Burdur
8331
4864
%58
Bursa
43116
10207
%23
Çanakkale
4808
2350
%48
Çankırı
5785
2820
%48
Çoruh
1579
1539
%97
Çorum
9983
8978
%88.8
Denizli
9164
5607
%61.8
Diyarbakır
17245
14217
%82
Edirne
12010
6201
%50
Elazığ
10974
6318
%57.5
Erzincan
4878
3820
%78
Erzurum
14447
13537
%95
Eskişehir
39300
17080
%43
Gaziantep
28943
20525
%70.8
Giresun
5759
4042
%70
Gümüşhane
1806
1218
%67
Hakkâri
1158
1036
%89
Hatay
11818
3155
%26
İçel
12754
5865
%46
Isparta
8353
6843
%81.8
İstanbul
474887
236901
%49.9
İzmir
108102
26507
%24.5
Kars
7195
6770
%94
Kastamonu
6803
3191
%47
146
BCA: 030.10.82.540.1.
744
Kırklareli
6786
3713
%58
Kayseri
25486
20007
%78
Kırşehir
6025
4611
%76
Kocaeli
12052
7067
%58.6
Konya
20358
10727
%52.6
Kütahya
9014
6313
%70
Malatya
17899
6313
%70
Manisa
20746
7188
%34
Maraş
12282
5680
%46.2
Mardin
15623
15088
%97
Muğla
5958
1848
%31
Muş
4922
3447
%70
Niğde
4771
3762
%78
Ordu
4621
3948
%85
Rize
5904
5292
%89
Samsun
19100
9121
%42
Sinop
2050
1563
%77
Seyhan
39871
20508
%51
Siirt
16249
7940
%48
Sivas
12288
15155
%83
Tekirdağ
6863
4884
%71
Tokat
9436
6931
%73
Trabzon
10990
8600
%78
Tunceli
755
552
%73
Van
4942
4478
%90.6
Yozgat
5630
3606
%64
8607
6938
%80
1316342
693990
%52
Zonguldak
Toplam
1946 Yılı 745
Ek 7: Belediye Seçimleri: İllerin Mülhakatları İle Birlikte Seçmen Sayısı ve
Seçime Katılanlar147
İli
Afyon
Seçmen Adedi
İştirak Edenler
Oranı
33.699
24.027
%71
Ağrı
6.999
5.168
%73.8
Amasya
18.944
12.314
%65
Antalya
21.707
14.167
%65
Ankara
115.945
57.800
%49
Aydın
42.220
24.907
%58.9
Balıkesir
71.269
40.666
%57
Bilecik
16.124
11.292
%70
Bingöl
2.051
1.405
%68.5
Bitlis
6.997
6.696
%95
Bolu
15.864
9.720
%61
Burdur
15.741
9.566
%60
Bursa
83.652
32.800
%39
Çanakkale
26.221
14.836
%56.5
Çankırı
11.479
7.561
%65
Çoruh
6.688
5.989
%77
Çorum
24.065
18.554
%88.8
Denizli
50.059
25.197
%50
Diyarbakır
31.279
23.417
%74
Edirne
20.053
11.211
%55
Elazığ
18.564
10.257
%54
Erzincan
10.073
7.855
%77
Erzurum
21.678
19.717
%90.9
Eskişehir
47.499
21.683
%45
Gaziantep
47.777
30.269
%63
Giresun
15.387
11.573
%75
Gümüşhane
8.328
5.725
%68
Hakkâri
1.908
1.752
%91
Hatay
36.269
18.998
%52
İçel
34.644
18.575
%53
Isparta
26.011
19.587
%75
İstanbul
487.820
244.313
%50
İzmir
196.234
80.247
%40
Kars
17.991
16.641
%92
Kastamonu
24.026
13.707
%57
147
BCA: 030.10.82.540.1.
746
Kırklareli
20.816
12.966
%62
Kayseri
52.121
40.239
%77
Kırşehir
14.446
11.384
%78
Kocaeli
44.124
25.834
%58.5
Konya
75.545
52.321
%69
Kütahya
39.093
25.169
%64
Malatya
43.825
33.284
%75.9
Manisa
76.241
36.749
%48
Maraş
21.157
9.388
%44
Mardin
30.891
24.909
%80.6
Muğla
22.306
9.987
%44.7
Muş
6.474
4.589
%70
Niğde
40.005
28.487
%71.2
Ordu
12.119
9.518
%78
Rize
8.739
7.624
%87
Samsun
41.526
20.664
%49.7
Sinop
7.738
4.495
%58
Seyhan
56.938
31.652
%55
Siirt
20.701
10.977
%53
Sivas
35.434
28.132
%79.4
Tekirdağ
25.675
13.731
%53.4
Tokat
24.415
17.405
%71.2
Trabzon
16.383
13.212
%80
Tunceli
4.245
3.233
%76
Urfa
23.389
20.628
%88
Van
8.851
7.217
%81
%71.6
Yozgat
13.626
9.766
Zonguldak
27.398
20.957
%76
2.429.486
1.412.709
%58.1
Yüzdelerin Oranı
%66.4
Toplam
1946 Yılı 747
EK 8: 1946 Yılında Kurulan Belediyeler
Kuruluş Yılı
Belediyenin Adı
Bağlı Bulunduğu İl
Bağlı Bulunduğu İlçe
1946
1946
Akçakale
Urfa
Akçakale
Arhavi
Artvin
Arhavi
1946
Azdavay
Kastamonu
Azdavay
1946
Doğanşehir
Malatya
Doğanşehir
1946
Eskipazar
Çankırı
Eskipazar
1946
Koçarlı
Aydın
Koçarlı
1946
Oğuzeli
Gaziantep
Oğuzeli
1946
Sarız
Kayseri
Sarız
1946
Seben
Bolu
Seben
1946
Şuhut
Afyon
Şuhut
1946
Şenkaya
Erzurum
Şenkaya
1946
Tekman
Erzurum
Tekman
EK 9: 1937-43 Yılları Arasında Sanayi ve Sanayiden Sayılmayan İşyerleri
ve Buralarda Çalışanların Sayısı148
148
Yıllar
İşyeri Sayısı
İşçi Sayısı”
Müstahdem Sayısı
1937
6252
265 341
15 422
1938
4456
201 204
20 288
1943
3205
275 083
26 193
Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, s.307.
748
1946 YILINDA YÖNETİM
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
1
Ocak
İmtihan usullerinde değişiklik yapıldı.
Yüksek dereceli öğretim kurumlarının çoğunda öğ- U
renci kadrolarının tahdidi dolayısıyla olgunluk mezunlarının ayrıca bir giriş sınavına tabi tutulmalarına
ve aynı konuda imtihanların tekrarlanması, ortaokul
ve lise imtihan yönetmeliğinde bazı değişiklikler yapılmasını zorunlu kılmıştır.
2
Ocak
İçişleri Bakanı Hilmi Uran
doğu illerinde incelemelerde bulundu.
Bakan, doğu illerinin mahalli ve idari ihtiyaçları için U
Kars'a kadar gitmiş, dönüşte Erzincan ve Erzurum da
incelemelerde bulunmuştur.
2
Ocak
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe
Kanunu yayımlanmıştır.
4818 sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme RG
Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanunu yayımlanmıştır.
2
Ocak
İçişleri Bakanlığı İkinci ve
Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine atama yapılmıştır.
Susurluk Kaymakamı İzzet Örs İkinci Sınıf Mülkiye RG
Müfettişliğine, Lüleburgaz Kaymakamı Ahmet Koçak Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine naklen ve
yeniden tayin edilmiştir.
2
Ocak
Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe
4819 sayılı Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme RG
Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.
2
Ocak
Olağanüstü hallerin devamı
süresince memur ve hizmetlilere yapılacak yardım
hakkındaki 3/3510 sayılı
Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Buna göre genel ayni yardımlar ve emekli, dul, ye- RG
timlere vatani hizmet tertibinden aylık alanlara aile
başına ödenen yardımlar düzenlenmiştir. Karar, 4599
sayılı kanunun 2 ve 12nci maddeleriyle 1946 yılı
Bütçe Kanununun 17nci maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.
3
Ocak
Dışişleri Bakanı Hasan Saka Londra'yı ziyaret etmiştir.
Temaslarda bulunmak üzere Londra'ya gittiği bildi- C; U
rilmiştir.
3
Ocak
Belediye kimsesiz ve serse- Sokak çocuklarının yurtlara yerleştirilmesi konusun- C
ri çocukları topluyor.
da belediyler çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca bu dönemde çocuk suçlular için ıslah evleri yapılması tartışmaları başlamıştır.
3
Ocak
Truman'ın önemli nutku.
ABD Başkanı Truman'ın İngiltere'ye yapılması düşü- C
nülen borçlanma hakkında önemli bir konuşma yapmıştır.
3
Ocak
Posta, Telgraf ve Telefon
İşletme Genel Müdürlüğü
1946 yılı Bütçe Kanunu
yayımlanmıştır.
4820 sayılı Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel RG
Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanunu yayımlanmıştır.
3
Ocak
Olağanüstü ihtiyaçlar için
tarafından yurda sokulacak
maddelerin vergi muaflıkları hakkında 4821 sayılı
kanun yayımlanmıştır.
Bu yasa, aynı konudaki 4340 sayılı kanunun yürürlük RG
süresinin uzatılmasını öngörmektedir.
1946 Yılı 749
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Ocak
Rize Mektupçuluğu'na atama yapılmıştır.
Erzincan
Mektupçusu
Avni
Oran'ın
Mektuğçuluğuna naklen tayin edilmiştir.
3
Ocak
Maliye Bakanlığı'nda bir
fahri Maliye müfettişliği
unvanı verilmiştir.
Birinci sınıf Maliye Müfettişi ile Milli Emlak Umum RG
Müdürlüğü'ne tayin edilen Celal Erçoklu'na fahri Maliye Müfettişliği unvanı verilmiştir.
3
Ocak
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı'nda üst düzey bir
atama yapılmıştır.
Hıfzıssaha İşleri Dairesi Sosyal Hastalıklar Şubesi RG
Mütehassısı Dr. Abdurrahim Bayraktar Sağlık ve
Sosyal Yardım Müfettişliği'ne tayin edilmiştir.
3
Ocak
Milli Eğitim Bakanlığı'nda
üst düzey bir atama yapılmıştır.
Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'ne aynı Genel RG
Müdürlüğün Muavini Vildan Aşir Savaşır terfian tayin edilmiştir.
3
Ocak
Devlet Havayolları Genel
Müdürlüğünün 1946 Yılı
Bütçe Kanunu ve Hudut ve
Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün 1946 yılı Bütçe
Kanunları yayımlanmıştır.
4822 sayılı Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü'nün RG
1946 Yılı Bütçe Kanunu ve 4823 sayılı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü'nün 1946 yılı Bütçe
4
Ocak
Serbest dövizle ithalatın
Ticaret Bakanlığı'nın serbest dövizle Türkiye'ye itha- C
düşürülmesi uygulaması üze- line izin verilecek maddeler üzerinde çeşitli incelerine incelemeler yapılmıştır. meler yapılmıştır.
4
Ocak
İşçi sigortaları kanunu yürürlüğe giriyor.
Yürürlüğe giren 17/07/1945 tarihli 4792 sayılı İşçi C
Sigortaları Kurumu Kanunu'dur.
4
Ocak
Çalışma Bakanlığı'nda çalıştırılmak üzere iki uzman
geliyor.
İngiltere Çalışma Bakanlığı yüksek müşavirleri Ça- U
lışma Bakanlığı'nın hizmetine girmek üzere Türkiye'ye geleceği bildirilmiştir.
4
Ocak
Kimsesiz çocuklar kayboluyorlar.
Belediyenin kimsesiz ve serseri çocukları toplayacağı C
haberi üzerine çocukların bir kısmı ortadan kaybolmuştur.
4
Ocak
Belediye kadrosunda değişiklikler yapıldı.
Yeni bütçe ile belediye yapısında yapılan değişiklik- C
ler doğrultusunda belediye müfettiş kadrosunda değişiklik yapılmış ve bunun üzerine beş müfettiş açıkta
kalmıştır.
4
Ocak
Orman Genel Müdürlüğü
ve TEKEL Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe Kanunları yayımlanmıştır.
4824 sayılı Orman Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe RG
Kanunu ve 4825 sayılı TEKEL Genel Müdürlüğü
1946 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.
4
Ocak
Kibrit ve çakmak kaplamaları satış fiyatı hakkında
3/3476 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Karar, Kibrit ve Çakmak Tekeli Geçici İşletme İdare- RG
since Nimet Akman firmasına yaptırılmış olan 10.000
tane çakmaktan altın kaplamalarına 25 ve nikel kaplamalarına 12,5 lira satış fiyatı tesbiti hakkındadır.
4
Ocak
613 sayılı Koordinasyon
Kararını yürürlüğe koyan
Bu kararla, Koordinasyon Kurulu’nun, 9/11/1944 ta- RG
rihli ve 3/1774 sayılı BK kararıyla yürürlüğe konulan
K/551 sayılı karar yürürlükten kaldırılmıştır.
4
Ocak
Milli Piyango 1946 Yılı
Büyük ikramiye 200.000 liradır.
yılbaşı çekilişi ikramiye listesi yayımlanmıştır.
750
Kaynak
Rize RG
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
5
Ocak
Vakıflar Genel Müdürlüğü
1946 yılı Bütçe kanunu yayımlanmıştır.
4826 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü 1946 yılı Büt- RG
çe kanunu yayımlanmıştır.
5
Ocak
Beden Terbiyesi Genel
Müdürlüğü 1946 yılı bütçe
kanunu yayımlanmıştır.
4827 sayılı Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1946 RG
yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır.
6
Ocak
Sağlık Bakanı Sağlık Teşkilatına teşekkür etmiştir.
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Sadi Konuk, U
1945 yılında olağanüstü sıtma savaşı yapılan iller
sağlık teşkilatına bir tamim yollayarak teşekkür etmiştir.
6
Ocak
İki gazete aleyhine açılan
davaların görüşülmesine
devam ediliyor.
Yeni Sabah ve Tan Gazeteleri aleyhine açılan davalar C
görüşülmektedir.
7
Ocak
Gürcü'lerin toprak talebine
Başbakan'ın yanıtı.
Başbakan "I. Dünya Savaşından sonra Kars ve Arda- U
han illeri Türkiye'ye verilmiş değil, iade edildiğini"
belirtmiştir.
7
Ocak
Adalet Bakanlığı'nda atama 2556 sayılı Hâkimler Kanunu hükmüne göre çok sa- RG
ve yükselmeler yapılmıştır. yıda atamalar ve yükselmeler yapılmıştır.
8
Ocak
Demokrat Parti (DP) kurulmuştur.
Demokrat Parti 7 Ocak'ta resmen kurulmuştur.
8
Ocak
Et fiyatları artmıştır.
Hayvan ihracatının et fiyatları üzerindeki artan etki- C
siyle gerçekleşmiştir.
8
Ocak
Demokrat Partisi'nin programı yayımlanmıştır.
Yeni kurulan partinin programı yayımlanmıştır.
8
Ocak
İhraç edilecek zımpara
cevheri hakkında hakkında
Karar, 3/3501 sayılı 1946 yılında yabancı memleket- RG
lere gönderilecek veya dâhiline sevkolunacak zımpara cevherlerinden %1 nispi resim alınmasını düzenlemektedir.
8
Ocak
Bir kısım ihraç mallarımızın gümrük çıkış vergisinden istisna edilmesi hakkında 3/3515 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Bu ihraç malları arasında yumurta, canlı hayvanlar, RG
yün, yaş ve kuru meyve ve sebzeler vb. maddeler
gümrük çıkış vergisinden istisna edilmiştir.
9
Ocak
Demokrat Parti ilk toplantı- Demokrat Parti'nin 8 Ocak'ta Kurucular Parti Merke- C; U
sını yapmıştır.
zi'nde yaptığı toplantı sonucunda Celal Bayar Başkanlığa seçilmiş ve Parti'nin tüzüğü yayımlanmıştır.
9
Ocak
Paris'ten delegeler dönmüş- Paris'te yapılan dünya İşçi Sendikaları Temsilcileri C
lerdir.
toplantısına Türkiye'den katılan temsilcileri yurda
dönmüşlerdir.
9
Ocak
Dolmabahçe rıhtımının yapılması ve Dolmabahçe
Cami'nin deniz müzesine
dönüştürülmesi konusunda
çalışmalar yapılmaktadır.
C; U
C; U
İstanbul belediyesinin talebi ve isteği üzerine Dolma- C
bahçe Cami'nin deniz müzesine dönüştürülmesi ve
etrafının genişletilerek meydan oluşturulması düşünülmektedir.
1946 Yılı 751
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Ocak
Memur Konutları Yönetmeliği’nin yürürlüğe konulması hakkında 3/3516
sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Memurların oturmasına tahsis edilmiş ve edilecek RG
veya bu amaç için yaptırılmış ve yaptırılacak konutlar
(askeri yasak bölgelerde bulunan konutlar dahil) bu
yönetmelik hükümleri uyarınca yönetilir. Karar, 4626
sayılı kanunun beşinci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
11
Ocak
Devlet Demiryolu ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğünde İngiliz uzman
istihdamı.
İngiliz R.L. Rees'in Devlet Demiryolu ve Limanları BCA:
İşletme Genel Müdürlüğünde 31/12/1946 tarihine ka- 30..18.1.2/
109.79..13.
dar çalıştırılmasına izin verilmiştir.
11
Ocak
PTT’de Macar uzman istihdamı.
Macar telefon uzmanı Offerl Bella'nın PTT Genel BCA:
Müdürlüğü emrinde bir yıl daha çalıştırılmasına karar 30.18.1.2/
109.79.14.
verilmiştir.
12
Ocak
İtalya Büyükelçisi Ankara'- İtalya Büyükelçisi görülen zorunluluk üzerine Anka- C
ya çağırılmıştır.
ra'ya çağrılmıştır.
12
Ocak
Türk Boğazları konusunda
tartışmalar sürmektedir.
ABD'nin Türk Boğazlarının statüsü üzerine yeni tek- C
lifler hazırladığı iddiası ABD tarafından yalanlanmıştır.
12
Ocak
Belediye başkanlarının valiliklerle birleştirilmesinden
vazgeçilmesi için yapılan
incelemeler tamamlanmıştır.
Mecliste bütçe müzakereleri yapılırken bazı yerlerde C
seçilmiş belediye başkanlarının bulunmadığının ortaya çıkması üzerine belediye başkanlarının her yerde
seçimle gelmeleri konusunda karar verilmiştir.
13
Ocak
Tan ve Yeni Sabah gazeteleri davası görüşülüyor.
Savcı, Tan ve Yeni Sabah gazeteleri sorumluları hak- C; U
kında ceza isteğinde bulunmuştur.
13
Ocak
Zeytinyağı satışları kontrol
edilmektedir.
Ticaret Bakanlığı zeytinyağı üretim bölgelerine satış- C
ların kontrolü için yeni müfettişler göndermiştir.
13
Ocak
Türk Boğazları konusunda
Türkiye-Rusya İlişkileri
değerlendirilmektedir.
Rusya karşısında ABD'nin Türkiye yanında yer aldığı C
bildirilmektedir.
14
Ocak
Dışişleri Bakanlığı'nda üst
düzey atamalar yapıldı.
Sofya Elçiliğinde Büyükelçilik başkatibi İsmail RG
Uşaklı ve Burgaz birinci sınıf Konsolosu Ömer Lütfi
Miyman merkeze nakil edlerek Burgaz Konsolosluğuna merkezden Konsolos Sait Araz atanmış ve merkezde 8. dereceyi üst almakta bulunan İkinci katip
Mustafa Kunt Başkatipliğine yükseltilmiştir.
14
Ocak
Denizyollarında İspanyol
uzman istihdamı.
İspanyol Alfred Dalizme'in Devlet Denizyolları ve BCA:
Limanları İşletme Genel Müdürlüğü'nde çalıştırıl- 30..18.1.2/
110.4.3.
maktadır.
14
Ocak
Tramvay ve kömürde yabancı uzman istihdamı.
Belçikalı Alexandre Vilen ile İngiliz Jan Borg'un İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri İdaresinde bir süre daha çalışmalarına izin verilmesi; Macar Mühendis Ladislas komor'un Türkiye Kömür Satış
ve Tevzii Kurumu'nda 1 yıl daha çalıştırılmaktadır..
15
Ocak
Çalışma Bakanlığı çok sa- TBMM 14 Ocak'ta İş ve İşçi Bulma Kurumu yasa ta- C; U
yıda kanun hazırlamaktadır. sarısını görüşmeye başlamıştır.
15
Ocak
Toprak Kanunu'nun uygulanmasına devam edilmektedir.
752
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
109.80..11.,
BCA:
30..18.1.2/
110.4..7.
Toprak Kanunu'nun uygulanması için kurulan Toprak C
Umum Müdürlüğü çalışmalarına devam etmektedir.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Ocak
Siyasal Bilgiler Okulu mezunlarının kamu görevliliğine alınmaları.
İçişleri Bakanlığı Maliye Bakanlığı ile temasa geçe- C
rek Siyasal Bilgiler Okulundan mezun olan tüm öğrencilerin kendi emrine verilmesini istemiştir.
15
Ocak
İstanbul Vali ve Belediye
Başkanı'nın altyapı hizmetlerine ilişkin önemli bir basın toplantısı.
İstanbul Vali ve Belediye Başkanı'nın kendi icraatları C
üzerine düzenlediği basın toplantısında altyapı çalışmaları hakkında bilgiler vermiştir. Bu kapsamda Çırağan Sarayı'nın hizmetine bir otelin verilmesi üzerine belediyeye verilmesi; Dolmabahçe Cami’nin bir
müzeye dönüştürülmesi için belediyeye devredildiğini; İstanbul Terkos suyu bendinden kahtaneye kadar
gelen galerinin ıslahı ve şimdilik bendden bu yere
dek bir metre genişliğinde büyük bir borunun döşenmesi ve artezyenlerin açılması için belediyeye gelirlerin sağlanması için TBMM’ye bir kanun tasarısının
(Su İşleri İçin Gelir Kanunu) verilmesi; nakil vasıtalarından alınan resmin beşte birinin belediyeye, geriye kalanın da su tesisatında harcanması için sular idaresine verileceği, bütçenin kabul edilmesi nedeniyle
derhal tiyatro binasının inşaası faaliyetine geçileceği
ifade edilmiştir.
15
Ocak
Beş milletvekilinin dokunulmazlığı hakkında karar.
Antalya Milletvekili Mesut Çankaya, Balıkesir Mil- RG
letvekili Hayrettin Karan, Kayseri Milletvekili Nazmi
Toker, Sivas Milletvekili Kamil Kitapçı, Malatya
Milletvekili Cafer Özelçi, Niğde Milletvekili Rıfat
Dolunay'ın dokunulmazlıkları hakkında yapılması istenilen kovuşturma ve yargılamanın dönem sonuna
bırakılmasına karar verilmiştir.
16
Ocak
İstanbul Vali ve Belediye
İstanbul Vali ve Belediye Başkanlarının kentin su C
Başkanı'nın Ankara'dan ge- hizmetleri başta olmak üzere birçok meselenin çözütirdiği haberler.
münden dolayı Hükümete teşekkür etmiştir.
16
Ocak
Akaryakıt fiyatları ucuzladı.
Ticaret Bakanlığı K/510 sayılı kararnameye dayana- U
rak fiyatları %35 ucuzlatmıştır
16
Ocak
Başbakan ve Dışişleri Bakanı Parti grubu toplantısında açıklamalarda bulunmuştur.
Dışişleri Bakanı Vekili'nin dış politikada meydana C; U
gelen gelişmeler hakkında açıklamalarda bulunurken,
Malatya Milletvekili ise ülke içinde verem hastalığıyla mücadelede alınan tedbirler konusunda hazırladığı
önergeyi Parti Grubu Toplantısında okuması
16
Ocak
Süleymaniye Medreseleri
Sağlık Merkezi haline getirilmiştir.
Süleymaniye Medreseleri'nin bir kısmı tamir ve tadil C
edilerek Sağlık Merkezi haline getirilmiştir.
16
Ocak
Türkiye-Finlandiya Ticaret
ve Ödeme Anlaşmasının 6
ay süre ile uzatılması hakkında 4828 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
4828 sayılı yasayla 3 Nisan 1943 tarihli anlaşmanın RG
süresi uzatılmıştır.
16
Ocak
Türk-İngiliz Ticaret ve
İngiltere ile süresi uzatılan anlaşma 3 Şubat 1940 ta- RG
Ödeme ve Akçalı Anlaşma- rihlidir.
ları sürelerinin 20 gün uzatılması hakkında 4829 sayılı kanun yayımlanmıştır.
1946 Yılı 753
G.
Ay
Olay/Mevzuat
16
Ocak
Türkiye İsviçre Ticaret ve
4 Ağustos 1943 tarihli anlaşmanın bazı hükümlerinin RG
ödeme anlaşmasının üç ay süresi uzatılmıştır.
uzatılması hakkında 4830
sayılı kanun yayımlanmıştır.
16
Ocak
Türkiye İsviçre Ticaret ve
Yasa ile 4 Ağustos 1943 tarihli anlaşmanın bazı hü- RG
ödeme anlaşmasının bir ay kümlerinin süresi uzatılmıştır.
17
Ocak
Toprak Kanunu'nun uygulandığı Bozkır Kazasının
halka dağıtılmasına başlanmıştır.
Bozkır Kazasının Sarıoğlan Çiftliğinin Hükümet tara- C
fından halka dağıtılmasına 16 Ocak'ta başlanmıştır.
18
Ocak
Birleşmiş Milletler Derneği
Genel Kurulu'nda Hasan
Saka bir konuşma yapmıştır.
Hasan Saka" Dünyanın bütün ümidi bu teşkilata mü- U
teveccihtir" demiştir. Ayrıca Türkiye'nin "kendini can
ve gönülden bu tam insani işbirliği, iman ve dürüstlük eserine vakfedeceği" bildirimiştir
18
Ocak
Köylüye bir kısım verginin 1945 yılındaki kuraklıktan zarar görenlerden alınmış C
geri verilmesi kararlaştırıldı. paraların iade edilmesine karar verilmiştir.
18
Ocak
Vatandaşlıktan çıkarılma.
Melina Breacuhi'nin vatandaşlıktan çıkarılmasına RG
ilişkin 3/3525 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
19
Ocak
Sovyetler Birliği Dıişleri
Komiser Muavini ile Türkiye Dışişleri Bakanı İle
yaptığı gizli mülakat üzerine yorumlar yapılmıştır.
Üç gün süren müzakereler sonucunda yapılan yorum- C
larda "Türk Boğazları'nın ve Karadeniz İllerinin Kurtarılması Karşılığında Kars ve Ardahan'ın Ruslara
Verileceği" iddiasının yalanlanmasına dair yorumlar
yapılmıştır.
19
Ocak
Cumhurbaşkanı Yunan Elçisini kabul etmiştir.
Başka bir göreve tayini nedeniyle ülkeden ayrılacak C
olan Yunan Elçisi Cumhurbaşkanı tarafından kabul
edilmiştir.
19
Ocak
Sağlık Bakanı yeni tedbirleri anlatıyor.
Bakan Dr. Sadi Konuk, veremle mücadele konusunda U
gerekli tedbirler üzerine demeç vermişlerdir.
19
Ocak
Taksimde 2000 kişilik tiyatro binası yapılıyor.
İmar Müdürlüğü'nün Taksimde 2000 kişilik Tiyatro C
Binası'na İlişkin planları hazırlamaya başlamıştır.
19
Ocak
Petrol Ofisi teşkilat kadrosunun değiştirilmesi.
13/1/1942 tarihli ve 2/17142 sayılı kararla yürürlüğe RG
konulan K/248 sayılı kararla onanmış olan Petrol
Ofisi teşkilat kadrosunun değiştirilmesi hakkındaki
K/167 sayılı Bakanlar Kurulu'nun 3/3567 sayılı kararıyla yayımlanmıştır.
20
Ocak
Etibank ve Sümerbank'ın
Etibank ve Sümerbank'ın birleştirilmesine ilişkin bir C
birleştirilmesi düşünülmek- kanun tasarısı hazırlanmıştır.
tedir.
20
Ocak
Ceza Kanunu'nda değişiklik yapılıyor.
Ceza Kanunu'nda yapılacak değişikliklere ilişkin C
komisyon çalışmaları sürdürülmektedir.
21
Ocak
Çocuk Esirgeme Kurumu
kongreleri toplandı.
Çocuk Esirgeme Kurumu kongrelerinin sonucunda C
Kurumun bir yıllık çalışmasının yararlı olduğuna dair
görüşler birleşmiştir.
754
Açıklamalar
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
21
Ocak
General de Gaulle istifaya
karar verdi.
De Gaulle'ün siyasi hayattan da çekileceği belirtili- U
yor.
21
Ocak
Nakil vasıtaları hakkındaki
4832 sayılı ek kanun yayımlanmıştır.
Nakil vasıtaları hakkındaki 15 Mayıs 1940 tarihli ve RG
3827 sayılı kanunun ikinci maddesine bağlı (1) sayılı
cetvelde, TBMM Başkan Vekilleri için dört bin lira
bedelli ve beş sene miadlı bir binek otomobil eklenmiştir.
21
Ocak
Türkiye-Çekoslovakya arasında imzalanan Ticaret ve
Ödeme Anlaşmasının onanması hakkında 4833 sayılı
22 Haziran 1945 sayılı anlaşma onanmıştır.
22
Ocak
Çoruh, Tunceli, Maraş’ta
kaymakamlık atamaları yapıldı.
Çoruh iline bağlı Şavşat ilçesi kaymakamı Mehmet RG
Çobanoğlu'nun Tunceli iline bağlı Çemişkezek İlçesi
kaymakamlığına ve Maraş iline bağlı Afşin ilçesinin
kaymakamı Zeki Ocaklı'nın Çoruh iline bağlı Ardanuç ilçesi kaymakamlığı'na atanmışlardır.
22
Ocak
Kırşehir Sağlık ve Sosyal yardım müdürlüğü'ne Ada- RG
Müdürlüğü üst düzey atama na müdürü Dr. Nazmi Özbek atanmıştır.
yapılmıştır.
22
Ocak
Ticaret Bakanlığı’nda üst
düzey atamalar yapılmıştır.
Ticaret Ofisi Umum Müdürü Ahmet Cemil Conk'un RG
New York Ticaret Müşavirliği'ne, Dış Ticaret Reisi
Sait Rauf Sarper'in Bern Ticaret Müşavirliğine, Ticaret Müşaviri Fuat İnal ile Ticaret Mithat Metya, Fazıl
Asal ve Aziz Aksüyek'in Dış Ticaret Dairesi Başkanlığına tayinleri gerçekleşmiştir.
23
Ocak
Kredi Fonsiye Bankası kurulmasına dair kanun tasarısı hazırlanmıştır.
On Milyon lira sermayeli bir kredi fonsiye bankası C; U 24
kurulmasına dair kanun tasarısı 23 Ocak'ta TBMM'ye Ocak 1946
sunulmuş ve ilgili komisyona havale edilmiştir.
23
Ocak
Trabzon limanının yapımı
hazırlığına başlanmıştır.
8 milyon liraya ihalesi yapılan, en modern tesisatı C
içerebilecek ve 15-20 geminin barınabileceği Trabzon limanının hazırlıklarına başlanmıştır.
23
Ocak
Talebe Birliği Nizamname- Milli Eğitim Bakanı'nın Talebe Birliği Nizamname- C.
sine ilişkin yeni esaslar ka- sine yeni esasların yazılmasını kabul etmemiştir.
bul edilmedi.
23
Ocak
ABD'de yaşayan bir Türk
vatandaşı Anıtkabir için
bayrak direği hediye etmiştir.
Ebedi Şef Atatürk'e sevgi, saygı ve bağlılığının sim- C
gesi olarak ABD'de yaşayan bir Türk vatandaşının
Anıtkabir için 36 metre yüksekliğindeki bayrak direğini hediye etmek amacıyla Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Başbakanlığa başvurulmuştur.
23
Ocak
Kazalarda sokak kaldırımlarının inşaasının artık belediye tarafından yapacağına ilişkin karar alınmıştır.
Kazaların sokak kaldırımlarının inşaasına ilişkin mü- C
teahhitler tarafından yapılması yönündeki kararda
değişikliğe gidilerek bunun artık belediyeler tarafından yapılması yönünde karar alınmış ve bütçe ödeneği ayrılmıştır.
23
Ocak
Türk-İngiliz Ticaret ve
4 Mayıs 1945 tarihli anlaşma ve protokolü onanmış- RG
Ödeme Anlaşmasının onan- tır.
ması hakkında 4834 sayılı
RG
1946 Yılı 755
G.
Ay
Olay/Mevzuat
23
Ocak
Türkiye Cumhuriyeti ile İs- İki ülke arasında, ticaret mübadelelerinin ve ödemele- RG
viçre Konfederasyonu An- rinin düzenlenmesi için imzalanan 12/09/1945 tarihli
laşma ve eklerinin onanma- anlaşma ve ekleri onanmıştır.
sı hakkında 4835 sayılı kanun yayımlanmıştır.
23
Ocak
Türkiye ile Yunanistan ara- 1 Haziran 1945 tarihli anlaşma onanmıştır.
sında Ticari ve Ödeme Anlaşmasının onanması hakkında 4836 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
RG
24
Ocak
Alman ve Polonyalı uzman
istihdamı.
Alman Dr. Hans Bremer'in Merkez Tarım Mücadele
Enstitüsü bitki hastalıkları uzmanlığında 1 yıl süreyle
çalıştırılması; Turhal Şeker Fabrikası'nda çalışmakta
olan Uzman Walter Mandl'in l yılsüre ile ülkemizde
kalmasına izin verilmesi; Polonyalı Uzman E.
Grosser'in Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları'nda
894 24 lira aylıkla 1 yıl daha çalıştırılması.
BCA:
30..18.1.2/
110.7..5. ;
BCA:
30..18.1.2/
110.7..7. ;
BCA:
30..18.1.2/
110.7..8.
24
Ocak
Tan ve Yeni Sabah gazetelerinin sahiplerinin ve yayın müdürlerinin hapse
mahkûm olmuşlardır.
"Saldırgan Yayın" başlıklı haberde muhtelif yazıla- C
rından Dolayı Tan ve Yeni Sabah gazetelerinin sahipleri ve yayın müdürleri üçer ay on beşer gün hapse
mahkûm oldukları bildirilmektedir.
24
Ocak
Trenlere telsizlerin konulmasına karar verilmiştir.
Özellikle arıza, kaza gibi hallerde seferlerin kesilmesi C
veya gecikmesini önlemek, makine veya vagon tahsisi işlerinin daha hızlı yapılmasını olanaklı kılmak İçin
ulaştırma Bakanlığı'nca tlınan tedbirler kapsamında
telgraf sisteminden telsize geçilmesi yönünde karar
alınmıştır.
24
Ocak
Toprak dağıtımı için hazırlıkların devam edilmektedir.
Topraksız köylüye toprak dağıtımı için çalışmalara C
devam edilmektedir.
25
Ocak
İsviçre'ye 200.000 bin ton
İsviçre'ye tonu 30 Liradan kömür satılması kararlaştı- C
kömür ihraç edilmesine ka- rılmıştır.
rar verilmiştir.
25
Ocak
İş ve İşçi Bulma Kurumu
kuruluş ve görevleri hakkında 4837 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
26
Ocak
Denizyolları için 76 milyon TBMM'de Ulaştırma Bakanlığı'na 76 milyon lira ay- C
lira ayrılmıştır.
rılmasına ilişkin kanun tasarısının görüşülmektedir.
26
Ocak
İstanbul'da belediye narhının kaldırılarak et satışlarına izin verilmiştir.
İstanbul kasaplarının on gün önce yaptıkları zam ta- C
lebi karşısında, belediye narhının kaldırılarak et satışının Milli Koruma Kanunu hükümleri gereğince serbest bırakılmasına karar verilmiştir.
26
Ocak
Mahrukat Ofisi tasfiye edilecektir.
Kömür ve odun satışına ilişkin olarak 1,5 milyon lira C
semaye ile kurulan Mahrukat Ofisinin tasfiyesinin 9
Mayıs'a kadar tasfiyesine karar verilmiştir.
756
Açıklamalar
Kaynak
Kurum, iş ve işçi bulma faaliyetlerini ve bunlarla ilgi- RG
li diğer görevleri yerine getirmek amacıyla Çalışma
Bakanlığı'na bağlı, özel kişilikte mali ve idari bakımından özerk bir yapıda kurulmuştur.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Ocak
Bakanlığı Kuruluş ve Memurları Kanununun bazı
maddelerinin değiştirilmesine dair olan 4258 sayılı
kanuna bağlı kadrolarda
değişiklik yapılması hakkında 4838 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
Bu kanunla, Ankara Tıp Öğrenci Yurduna ilişkin bazı RG
kadrolar eklenmiştir.
26
Ocak
Gümrük çıkış vergisinin
kaldırılmasına dair 4839
Olağanüstü dönemler için çıkarılan gümrük çıkış RG
vergisi bu kanunla kaldırılmıştır.
26
Ocak
Toprak Mahsulleri vergisi
kanununun kaldırılması
hakkında 4840 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
27
Ocak
Çalışma işlerimiz hızla düzenleniyor.
İş ve İşçi Bulma Kurumu meydana getirilmiştir. Ça- U
lışma Bakanlığı İngiltere'den gelmekte olan müşavirlerden başka İstanbul İktisat Fakültesi profesörlerinden Gerhard Kessler, Dr. Süreyya Kadri Gür ve diğer
bazı kişilerin katılacağı bir komisyonu şubat başında
toplayacaktır. Kurumun bu yıl, Ankara, Adana, İstanbul ve İzmir'de şubeler açması planlanmaktadır.
27
Ocak
Bulgarlarla yapılan şimendifer anlaşması.
Balkan Devletleri Şimendifer konferansı sonucunda C
Türkiye ve Bulgaristan delegeleri arasında mutabakata varılmış ve bir anlaşma imzalanmıştır.
28
Ocak
Bir İngiliz dergisi "Türkiye'nin İdare Mekanizması"na ilişkin makaleler yayımlamıştır.
Londra'da çıkan "Asiatic Review" adlı derginin son C
sayısında Türkiye ile ilgili olarak makaleler yayımlandığı bildirilmiştir.
28
Ocak
Etibank ve Sümerbank'ın
sermayelerinin artırılması
konusu tartışılmaktadır.
Etibank ve Sümerbank'ın sermayelerinin artırılması C; U
hakkındaki tasarı TBMM'de tartışmaların yaşanmasına neden olmuştur.
28
Ocak
Et narhının kaldırılması
sonrasında et fiyatlarında
artışlar olmuştur.
Et narhının kaldırılması sonrasında 160 kuruşa satılan C
et 230 kuruşa yükselmiştir.
29
Ocak
Yerel su taşımacılığı tarife- Kararla İl özel idareleri ve belediyelerin ellerindeki RG
lerinin onanmasına ilişkin
iskele, rıhtım ve nehir geçitlerinden 1946 yılı içinde
3/3559 sayılı Bakanlar Ku- alınacak müruriye resim ve ücretleri onaylanmıştır.
rulu kararı yayımlanmıştır.
29
Ocak
Ticaret Bakanlığı atamaları
yapıldı.
RG
Bern Ticaret müşavirliğine atanan Sait Rauf Sarper'- RG
den açılan Dış Ticaret Dairesi Başkanlığı'na Teşkilatlandırma Umum Müdürü Mahmut Seyda, Paris Ticaret Müşavirliği’ne atanan Celal Yarman'dan açılan İç
Ticaret Umum Müdürlüğü'ne İstanbul İhtikarı Tetkik
Komisyonu Üyesi Samet Ağaoğlu ve Mahmut Seyda'dan açılan Teşkilatlandırma Umum Müdürlüğü'ne
Standardizasyon Müdürü Faruk Sünter atanmıştır.
1946 Yılı 757
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
30
Ocak
İki İngiliz uzmanı Çalışma
Bakanlığı’na geldi.
Çalışma Bakanlığı emrinde çalışmak üzere Henri U
Stevens ile Hector Lefebure Türkiye'ye gelmişlerdir.
30
Ocak
Çırağan Sarayı'nın İstanbul
Belediyesi'ne devri için
Meclise bir tasarının sevkedildi.
Çırağan Sarayı'nın arsası ile binasının İstanbul'un tu- C
ristik gereksinmesini karşılayacak bir otel haline getirilmesi amacıyla İstanbul Belediyesine verilmesi İçişleri Bakanlığı tarafından uygun görüldüğünden konuya ilişkin hazırlanan tasarı TBMM'ye sunulmuştur.
30
Ocak
İnebolu ve Amasra'da birer
limanın yapılması konusu.
İnebolu ve Amasra'da 3 Milyon liraya malolacak bi- C
rer limanın yapılması için TBMM'ye tasarı gönderilmiştir.
30
Ocak
Ticaret Ofisi’nin lağvedilmesi.
Ticaret ofisinin lağvedilerek günün gereklerine uygun C
olmak üzere bir ticari işletmenin kurulmasına karar
verilmiştir.
30
Ocak
Bucak birliklerinin kurulması yönünde hazırlanan
tasarı.
İçişleri Bakanlığı bucak birliklerinin kurulması yö- C
nünde hazırlanan kanun tasarısı hazırlamıştır.
30
Ocak
Çalışma Bakanlığı’nın ku- 27/06/1945 tarihli 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın RG
ruluş ve görevleri hakkında kuruluş ve görevleri hakkında kanunu yürürlükten
4841 sayılı kanun yayımkaldırmıştır.
lanmıştır.
30
Ocak
Ekonomi Bakanlığı’nda değişiklik yapılması hakkında
4842 sayılı kanun yayımlanmıştır.
Ekonomi Bakanlığı kuruluş ve görevleri hakkındaki RG
kanun ile 3656 sayılı kanuna bağlı 1 ve 2 sayılı cetvellerin bu bakanlık kısımlarında değişiklik yapılmıştır.
31
Ocak
Çalışma Bakanlığı'nda İngiliz uzman (müşavir) istihdamı.
İngiliz uzmanlarından Stevens ile Lefebure'ün Çalış- BCA:
30..18.1.2/
ma Bakanlığı'nda müşavir olarak çalıştırılmaları.
110.9..17.
31
Ocak
Çalışma Bakanlığı'nda üst
düzey atama yapıldı.
İşçi Sigortaları Genel Müdürlüğü'ne Çalışma Bakan- RG
lığı başmüfettişi Vedat Bayru atanmıştır.
31
Ocak
Gümrük ve Tekel Bakanlığı'da üst düzey atama yapılmıştır..
Açık bulunan Gümrük ve Tekel Bakanlığı Genel RG
Müdürü Müdür Muavinliğine Tekel Genel Müdürü
Satış İşleri Müdürü Ulvi Yenal atanmıştır.
31
Ocak
İzmir'de Tarım Satış Kooferatifleri Kongresi'nde yaşanan gerginlikler
İzmir İncir ve Üzüm Tarım Kooperatifleri Birliği'nin C
1944 -1945 yılı Genel Toplantısı'nda İdare Heyetine
şiddetli eleştiriler yöneltilmiştir.
1
Şubat
Çalışma Bakanlığı'nda istihdam edilen iki İngiliz
uzman ile röportaj yayımlanmıştır.
Uzmanlar, "Tek emelimiz, bütün bilgi ve tecrübele- U
rimizi Çalışma Bakanlığınıza hasretmektir." şeklinde
demeç vermişlerdir.
1
Şubat
Krom madeninden alınacak Bursa İlinin Orhaneli ilçesine bağlı Yakuplar Köyün- RG
nispi resme ilişkin kararlar den elde edilecek krom madeninden %10 oranında
yayımlanmıştır.
nispi resim alınmasına ilişkin 3/3583 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı ve Hatay ilinin Hassa ilçesine bağlı
Güvenç Bucağının Köroğlugeri yerinde elde edilecek
krom madeninden %10 oranında nispi resim alınmasına ilişkin 3/3633 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
758
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
1
Şubat
Vatandaşlıktan çıkarılmalar.
Hüsayin Saip'in vatandaşlıktan çıkarılmasına ilişkin RG
Ayrıca 15/1/1930'da vatandaşlıktan çıkarılması uygun görülen Ligor Kevork Parsehyan'a ilişkin hükmün kaldırılmasına ilişkin 3/3629 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı yayımlanmıştır.
2
Şubat
Türk-Yunan ve Bulgar Şimendifer anlaşması.
Ocak ayı başından bu yana süregelen görüşmeler so- C
nucunda Türk-Yunan ve Bulgar Heyetleri arasında
müzakerelerin 1 Şubat'ta sona ermiş ve çeşitli anlaşmaların imzalanmıştır.
2
Şubat
İl özel idare muhasebe yönetmeliğine ek yönetmelik
yayımlanmıştır.
Yönetmeliğe 55, 56 ve 57inci maddeler eklenmiştir.
4
Şubat
Türkiye'nin UNRRA'ya
(United Nations Relief and
Rehabilition Administration
- Birleşmiş Milletler Yardım ve Kalkındırma İdaresi) katılacağı bildirilmiştir.
Hükümet bu konuda TBMM'ye müracaat edecek. U
Ayrıca Birleşmiş Milletler ödeneğine iştirak hissemiz
374.250 dolar olarak belirlenmiştir.
4
Şubat
Kaymakamlık ataması yapıldı.
Sivas iline bağlı Gürun ilçesi kaymakamlığından Ba- RG
kanlık emrinde Sadık Şavluğ'un Maraş iline bağlı
Göksun ilçesi kaymakamlığına atanmıştır.
4
Şubat
Dışişleri bakanlığı ataması
yapıldı.
Umumi Katiplik birinci muavini Fuat Carım ikinci RG
dereceye yükseltilmiştir.
5
Şubat
Sayıştay üyeliği seçimi yapıldı.
Sayıştay üyeliğine Faruk Işık'ın seçilmesi hakkında RG
1488 sayılı karar yayımlanmıştır.
5
Şubat
Vakıflar Müdürlüğü'nde üst Muğla Vakıflar Müdürlüğüne Trabzon Vakıflar Mü- RG
dürü Ferit Güneri, Trabzon Vakıflar Müdürlüğüe
Muğla Vakıflar Müdürü Mehmet Kurnaz, açık bulunan Sivas Vakıflar Müdürlüğü'ne bu Müdürlük Başkatibi Nuri Sönmez atanmıştır.
5
Şubat
Balıkesir ve Manisa’da
kaymakamlık atamaları yapıldı.
Kütahya iline bağlı Emet ilçesi kaymakamı Mümtaz RG
Arkan'ın Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamı Sırrı Yılmaz'ın Manisa iline bağlı Eşme ilçesi
Kaymakamlığına, Çalışma Bakanlığı birinci müfettişi
Nail Öktem'in Niğde iline bağlı Bor ilçesi kaymakamlığına atanmışlardır.
5
Şubat
Ekonomi ve Çalışma Bakanlığı atamaları yapılmıştır.
Ekonomi Bakanlığı kuruluş ve görevleri hakkındaki RG; U 30
4842 sayılı kanununa bağlı kadrolara çok sayıda ata- Ocak 1946
ma yapılmıştır. Çalışma Bakanlığı Müsteşarlığına
Ankara Hukuk Fakültesi profesörü Dr. Hüseyin Avni
Göktürk atanmıştır. Bunun dışında Çalışma Bakanlığı
bünyesinde çeşitli birimlere atamalar yapılmıştır.
7
Şubat
TBMM bütçesinde değişik- 1946 Yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) ve (D) işaretli RG
lik yapan 4845 sayılı kanun cetvellerin Büyük Millet Meclisi kısımlarında değiyayımlanmıştır.
şiklik yapılmasına dair
7
Şubat
Gazilere ödül veren 4846
Yasa, İstiklal Harbi malullerine verilecek para mükâ- RG
sayılı kanun yayımlanmıştır. fatı hakkındadır.
RG
1946 Yılı 759
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Şubat
Emekli olma süresinin 35
yıla çıkarılması düşünülmektedir.
Tekaüdlük Kanunu'da yapılması düşünülen değişik- C
likler Maliye Bakanlığı'nda Kurulu Komisyon tarafından incelenmiş ve bu komisyonun hazırladığı rapor adı geçen kanunu değiştiren tasarıya esas olacağı
ifade edilmiştir.
8
Şubat
Ticaret Ofisi mallarını satmaya başlamıştır.
Kaldırılması yönünde karara varılan Ticaret Ofisinin C
mallarının satılmasına fiilen başlanmıştır.
8
Şubat
Memur ve hizmetlilere verilecek olağanüstü zam hakkındaki kanuna 4849 sayılı
ek kanun yayımlanmıştır.
8
Şubat
Etibank kanununda değişiklik yapan 4851 sayılı
Kanunun 2inci ve 3üncü maddeleri değiştirilmiştir. RG
İkinci maddesi “Etibank’ın itibari sermayesi (150 000
000) liradır.” şeklinde değiştirilmiştir.
8
Şubat
Sümerbank Kanununda değişiklik yapan 4852 sayılı
Kanunun 4üncü ve 5inci maddeleri değiştirilmiştir. RG
Dördüncü maddesi “Sümerbank’ın itibari sermayesi
(200 000 000) liradır” şeklinde değiştirilmiştir.
8
Şubat
Elektrik İşleri Etüd İdaresi
Ekonomi Bakanlığı'na bağlandı.
Elektrik İşleri Etüd İdaresinin Ekonomi Bakanlığına RG
bağlanması hakkında 4853 sayılı kanun yayımlanmıştır.
8
Şubat
Yargıtay Tevhidi İçtihat
Genel Kurulu'nun kararı
yayımlanmıştır.
İktisadi devlet teşekkülleri memur ve hizmetlilerinin RG
vazifeyi ihmal suçlarının 3460 sayılı kanunun 43.
maddesine dâhil olmakla beraber haklarında Memurin Muhakematı kanunu hükümlerinin uygulanamayacağını 28/3/1945 gün ve E.1/K6 sayılı kararı yayımlanmıştır.
9
Şubat
Mart ayından itibaren memurlara yeniden kumaş dağıtılacağı bildirilmiştir.
Dağıtım bütün yurt çapında gerçekleştirilecektir.
9
Şubat
Sümerbank fabrikalarının
bir yıllık faaliyeti yayımlanmıştır.
İktisadi Devlet Teşekkülleri Genel Kurulu Sümer- C
bank'ın 54 Esas İşletmesi İle 20 Tali İşletmesinin
1944 Yılında 443.000.000 Liralık mal sattığını açıklamıştır.
9
Şubat
ABD'den Türkiye'ye yapılacak satışlar için bir şirketin kurulması öngörülmüştür.
Türk kanunlarına göre 180.000 dolar sermaye ile C
ABD'den Türkiye'ye yapılacak satışlar için yeni bir
ticari ortaklık kurulmuştur.
9
Şubat
Yeni sanayi kanunu yeniden görüşülüyor.
Savaş yıllarında gereksinme duyulmayan Milli Sana- C
yinin kısmen de olsa korunması zorunluluk olarak
görüldüğünden 1927 yılında yürürlüğe giren ve
1942'de yürürlükten kaldırılan Teşviki Sanayi Kanunu'nun yerine yeni bir sanayi kanunu'nun son şeklini
alması için İstanbul'da yapılacak tetkik ve toplantılarla tasarıya son şekli verileceği bildirilmiştir.
10
Şubat
Sıhhat Bakanlığı Teşkilatı
hakkında bir kanun tasarısı
Sıhhat Bakanlığı Kuruluş ve Memurları Kanununun C
Değiştirilmesine dair kanun tasarısına son şekil verilmiştir.
760
Kaynak
RG
U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
11
Şubat
İller İdaresi Genel Müdürlüğü’ne üst düzey atama
yapılmıştır.
İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğüne BCA:
30..11.1.0/
Hilmi Balcı tayin edilmiştir.
180.4..16.
11
Şubat
Şeker ve glükozdan alınan
istihlak vergilerinde yapılan indirmelerin onanması
yayımlanmıştır.
12
Şubat
Toprak Mahsulleri Umum
Müdürü'nün 1946 yılının
bolluk içerisinde geçeceğine ilişkin görüşleri.
12
Şubat
Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanununun ek 3255 ve
4463 sayılı kanunların yorumlanacak bir taraf bulunmadığı hakkında karar
yayımlanmıştır.
12
Şubat
Adli evrakın 4856 sayılı ek
Bu yasa, adli evrekın posta, telgraf ve telefon idaresi RG
vasıtasıyla tebliğine dair olan 3650 sayılı kanuna ek
getirmektedir.
12
Şubat
Belediye Kamulaştırma kanununa bir geçici madde
eklenmesine dair 4857 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
13
Şubat
Adalet Bakanlığı maaşlarında değişiklik yapılması
yayımlanmıştır.
Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Tadülüne RG
dair olan 3656 sayılı kanuna ek 4644 sayılı kanuna
bağlı (1) sayılı cetvelin Adalet Bakanlığı bölümünde
değişiklik vardır.
13
Şubat
Maliye Bakanlığı’nın İsviç- Maliye Bakanlığı müşaviri İsviçreli Rudolf BCA
reli müşaviri yurt gezisine Kellerhals'ın memleketimizde yaptığı gezilere ait gi- 30..18.1.2/
çıkmıştır.
derlerin Maliye Bakanlığı 1946 yılı bütçesi'nden ve- 110.12..19.
rilmesi.
13
Şubat
Devlet Havayolları Genel
Müdürlüğü ihtiyaçları için
gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 4860 sayılı kanun
yayımlnamıştır.
RG
13
Şubat
Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Tadülüne
dair olan 3656 sayılı kanuna ek 4859 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
13
Şubat
Çeşitli üst düzey atamalar
yapılmıştır.
RG
1946 yılında kar yağmamasına rağmen ekim bölgele- C
rinden gelen bilgiler doğrultusunda Toprak Mahsulleri Umum Müdürü, 1946 yılının bolluk içerisinde geçeceğine dair öngörüde bulunulmuştur.
RG
Ticaret Ofisi Umum Müdürlüğü'ne müdür muavini RG
Muzaffer Yeşim; Anadolu Ajansı Umum Müdürü Faik Hüseyin Hozar'ın Prag Orta Elçiliği'ne atanması
uygun görülmüştür.
1946 Yılı 761
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Şubat
Tekel Bakanı 13 Şubat'ta
istifa etmiştir.
Tekel Bakanı'nın 13 Şubat'ta istifasını sunmasını taki- C
ben yerine vekil olarak Ticaret Bakanı tayin edilmiştir.
14
Şubat
Türk-İngiliz havacılık anlaşması yapılmıştır.
Türk-İngiliz Havacılık anlaşması'nın Ankara'da imza- C
lanmıştır.
14
Şubat
Devlet fabrikalarının satışı- Devlet fabrikalarını satın almak isteyen sanayiciler- C
na ilişkin haberler
den bazılarının Kayseri Kombisan ile Gemlik Sun'i
İpek Fabrikasına talip olmuşlardır.
14
Şubat
Bazı özel taşıt araçlarına
plaka verilmesine ilişkin
RG
14
Şubat
Bakanlık vekil ataması yapılmıştır.
Gümrük ve Tekel Bakanlığından çekilmiş olan Kay- RG
seri milletvekili Suad Hayri Ürgüblü'nün çekilmesinin kabulü ile yerine Ticaret Bakanı Raif Karadeniz'in vekil olarak atanmıştır.
15
Şubat
Türk-ABD Havacılık Anlaşması imzalandı.
12 Şubat'ta Türk-ABD Havacılık Anlaşması imza- C
lanmıştır.
15
Şubat
4448 sayılı yasanın ikinci
maddesinin değiştirilmesi
hakkındaki kanun yayımlanmıştır.
Bu kanunla, steneğraflar 4598 sayılı kanun hükümle- RG
rine göre 3656 sayılı kanunla altıncı dereceye kadar
yükseltilebilir.
15
Şubat
Sağlık Bakanlığı kadrolarında değişiklik yapan 4862
Yasa, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Kuruluş ve RG
Memurları Kanununa bazı hükümler eklenmesine ve
4258 sayılı kanuna bağlı kadro cetvellerinin değiştirilmesine dairdir.
15
Şubat
Bina Vergisi kanunuun 34.
maddesinin değiştirilmesi
yayımlanmıştır.
RG
16
Şubat
Sınai müesseselerde hafta
tatili yapılması hakkındaki
14 numaralı Milletlerarası
sözleşmeye katılmaya dair
Cenevre'de 25 Ekim 1921'de Uluslararası Çalışma RG
Örgütü Genel Konferansı tarafından Sınai müesseselerde hafta tatili yapılması hakkında kabul olunan 14
sayılı Milletlerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye
katılmak için Hükümete yetki verilmiştir.
16
Şubat
Mesleki hastalıkların tazmini hakkındaki 42 numaralı Milletlerarası Sözleşmeye katılmaya dair 4864
Cenevre'de 4 Haziran 1934'de Uluslararası Çalışma RG
Örgütü Genel Konferansı tarafından mesleki hastalıkların tazmini hakkında kabul olunan 42 sayılı Milletlerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye katılmak
için Hükümete yetki verilmiştir.
16
Şubat
Ücretli iş bulma bürolarının
kapatılması hakkındaki 34
numaralı Millletlerarası
Sözleşmeğe katılmaya dair
Cenevre'de 8 Haziran 1933'de Uluslararası Çalışma RG
Örgütü Genel Konferansı tarafından ücretli iş bürolarının kapatılması hakkında kabul olunan 34 sayılı
Milletlerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye katılmak için Hükümete yetki verilmiştir. Buna göre
kazanç amacıyla çalışan iş büroları üç yıl içinde kapatılacaktır; yeni büro açılmayacaktır.
762
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Şubat
Türk Dışişleri Bakanı Paris'i ziyaret etmiştir.
Dışişleri Bakanı'nın Paris'te Fransız Başbakanı ile gö- C
rüşmüştür.
18
Şubat
Avukatlık kanununun 18nci
maddesinin yorumlanmasına yer olmadığı hakkında
1490 sayılı TBMM kararı
yayımlanmıştır.
19
Şubat
Türk-ABD ticaretine ilişkin ABD'den Türkiye'ye yapılacak satışlar için kurulan C
bir karar.
şirketin adı "Türk-Ortaşark Kumpanyası" ismini taşıması yönünde karar alınmıştır.
19
Şubat
Ticaret Bakanlığı izahnamesi Ticaretin tanzimine ve ihtikârla mücadeleye dair RG
yayımlanmıştır.
K/510 sayılı kararın tatbikatına ait izahnamenin değişen şekli yayımlanmıştır.
20
Şubat
İzmir'de vali tarafından kapatılan ve hakkında kamu
davası açılan "Yeni Ekonomi ve Piyasa" gazetesi
beraat etmiştir.
20
Şubat
Demiryolları ve Limanlar
Yasa, Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Ge- RG
personeline ilişkin 4867 sa- nel Müdürlüğü Memurları Emekli Sandığı hakkındayılı kanun yayımlanmıştır. ki 3137 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna yeniden bazı maddeler eklenmesine ilişkindir.
20
Şubat
Emniyet Kuruluş Kanununun 24üncü maddesinin değiştirilmesi hakkında 4868
RG
20
Şubat
10 İlçe kurulması hakkında
Gaziantep'e bağlı Oğuzeli; Kastamonu'na bağlı Az- RG
davay, Erzurum'a bağlı Örtülü; Afyon'a bağlı Şuhut;
Bolu'ya bağlı Seben; Malatya'ya bağlı Doğanşehir;
Erzurum'a bağlı Tekman; Aydın'a bağlı Koçarlı;
Kayseri'ye bağlı Sarız; Çankırı'ya bağlı Eskipazar ilçeleri kurulmuştur.
20
Şubat
Gümrük ve Tekel Bakanlığı'na atama yapılmıştır.
Açık bulunan Gümrük ve Tekel Bakanlığı'na Kasta- RG; C; U
monu milletvekili Tahsin Coşkan atanmıştır.
21
Şubat
Tan Gazetesi sahipleri tutuklanmıştır.
Meclisin ve hükümetin manevi şahsiyetine hakaret C
etme suçundan dolayı ağır ceza mahkemesinde duruşmalar yakında başlayacaktır.
21
Şubat
Ticaret ve Sanayi Odaları,
Esnaf Odaları ve Ticaret
Borsaları Kanunu'nda yapılmak istenen değişikliklere ilişkin tasarı.
Ticaret ve Sanayi Odaları, esnaf odaları ve Ticaret C
Borsaları Kanunu'nda 1943 yılından bu yana uygulamada görülen eksikliklerin giderilmesi ve esnaf
derneklerine yeni bir görünüm kazandırmak amacıyla
bir tasarı hazırlanmıştır.
21
Şubat
İnebolu ve Amasra limanları yapımı için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 4870 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
Siyaset dışı olduğu halde siyasi yazılar yazdığı ve C
gerçeğe aykırı beyanname vermek suretiyle matbuat
kanununa muhalif hareket ettiği iddiasıyla İzmir valiliği tarafından 3 ay önce kapatılan ve hakkında kamu
davası açılan "Yeni Ekonomi ve Piyasa" gazetesinin
duruşması sonucunda, gazete sahibinin ve yayın müdürünün beraatına karar verilmiştir.
RG
1946 Yılı 763
G.
Ay
Olay/Mevzuat
21
Şubat
TBMM çalışmalarına 3 Nisan 1946 tarihine kadar ara
verilmesi hakkında karar
1491 sayılı yayımlanmıştır.
RG
21
Şubat
Çırağan Sarayının İstanbul
Belediyesine devir ve temliki hakkında 4872 sayılı
İstanbul'da Hazineye ilişkin Çırağan Sarayı enkazı, RG
1953 yılına kadar otel haline getirilmek şartıyla, arsasıyla birlikte İstanbul Belediyesine parasız olarak devir ve temlik edilmiştir.
21
Şubat
Durmuş Çelikel'in ölüm cezasına çarptırılması hak- RG
kında 1492 sayılı karar yayımlanmıştır.
21
Şubat
4871 sayılı Sıtma Savaşı
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, 1593 sayılı RG
Umumi Hıfzıssaha kanunu ve Sıtma Savaşı kanunu
ile sıtma hastalığı ile savaş yapar ve savaş yapılacak
yerleri tespit ve ilan etmektedir.
22
Şubat
İngiltere Dışişleri Bakanının Avam Kamarası'nda
Türkiye konusundaki görüşleri.
İngiltere Dışişleri Bakanı’nın Avam Kamarası'nda C
"İngiltere'nin Rusya'ya Türkiye'nin uydu devlet olmasını istemediği"nin belirtilmesi konusundaki görüşler.
22
Şubat
Çalışma Bakanlığı'ndaki
İngiltere Çalışma ve Milli Hizmet Bakanlığı memur- BCA:
İngiliz uzmanların aylık üc- larından C.M. Leferbure'un İşçi Sigortaları Kuru- 30..18.1.2/
reti belirlenmiştir.
mu'nda Teknik Müşavir olarak çalıştırılmasına izin 110.16..3.
verilmesi ve verilecek aylık ücreti belirlenmiştir.
22
Şubat
Belediye başkanı onanması. Afyon Belediye Başkanlığı'na Tevfik İsce'nin seçil- RG
mesi hakkında Belediye Meclisi'nin verdiği karar
onanmıştır.
22
Şubat
İçişleri Bakanlığı bünyesinde atamalar yapıldı.
Ağrı Valisi Hilmi Balcı'nın İçişleri Bakanlığı Vilayet- RG
ler İdaresi Genel Müdürlüğü'ne naklen atanması; Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamı Osman Akçalı'nın Bakanlık emrine alınması; Kırşehir
Vali vekili Mahmut Nedim Aker'in Balıkesir Vali
muavinliğine, Konya ilie bağlı Cihanbeyli ilçesi
kaymakamı Kamil Yıldırım'ın Kütahya iline bağlı
Emet ilçesi kaymakamlığına; Birinci Genel Müfettişlik Evrak Müdürü Muhtar Körükçü'nün Diyarbakır
iline bağlı Ergani ilçesi kaymakamlığına naklen
atanmışlardır. Ayrıca çok sayıda Emniyet müdürü
ataması da gerçekleşmiştir.
23
Şubat
Gümüşhane, Sivas, Trabzon, Balıkesir, Kocaeli, İstanbul’da kaymakam atamaları yapıldı.
Tokat iline bağlı Reşadiye ilçesi Kaymakamı Tevfik RG
Akkutay'ın Gümüşhane iline bağlı Kelkit ilçesi kaymakamlığı'na; Zonguldak iline bağlı Çaycuma ilçesi
kaymakamı Hilmi Besim Tözyılmaz'ın Sivas iline
bağlı Gürun ilçesi kaymakamlığına; Rize iline bağlı
Çayeli ilçesi kaymakamı Vefi Pandır'ın Trabzon iline
bağlı Maçka ilçesi kaymakamlığına; Urfa iline bağlı
Birecik ilçesi Kaymakamı Mehmet Belek'in Balıkesir
iline bağlı Edremit ilçesi kaymakamlığına, İstanbul
iline bağlı Eyüp ilçesi kaymakamı Rüştü Altıok'un
Kocaeli iline bağlı Karamürsel ilçesi kaymakamlığına, Denizli iline bağlı Sarayköy İlçesi kaymakamı
Raşit Erensoy'un İstanbul iline bağlı Eyüp ilçesi
kaymakamlığına atanmışlardır.
764
Açıklamalar
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Şubat
Belediye kurulması hakkında karar.
Çoruh iline bağlı Hopa ilçesi Arhavi bucağının RG
Musazede köyü ile Hacılar ve Çarnavut köylerinin
birleştirilerek Bucak merkezinde bir belediye kurulmasının uygun görüldüğüne dair Danıştay Genel Kurulu'nun 8/10/1945 ve 45-143/126 sayılı kararı Belediye kanunun 7. maddesine göre onanmıştır.
24
Şubat
Halkevlerinin yıldönümü
kutlanmıştır.
Bütün yurtta 453 halkevi ve 4066 halkodası bulun- C; U
maktadır.
25
Şubat
1946 CHP sanat ödülü sonuçları açıklandı.
Birinciliği Cahit Sıtkı Tarancı'nın "Otuzbeş Yaş", U
İkinciliği Attilla İlhan'ın "Gavurdağlarından Rivayet", üçüncülüğü ise Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın "Çakır'ın Destanı'ndan" şiirleri kazanmıştır.
26
Şubat
25 Şubat'ta İstanbul'da belediye, vilayet ve zabıtanın
işbirliği yapmaları yönünde
kararların alınması
İstanbul'da Valinin Başkanlığında vilayet ve belediye C
muavinleri ile daire ve şube müdürlerinin katılımıyla
bir toplantı yapılarak işbirliğinin temini, belediye ve
kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi yönünde kararlar alınmıştır.
27
Şubat
Çalışma Bakanlığı'nın İngi- Çalışma bakanlığının İngiliz uzmanları, memleketin U
liz uzmanları geziye çıktı- iş bölgelerinde incelemeler yapmak üzere yola çıklar.
mışlardır. Bir ay kadar sürecek olan bu gezide uzmanlara İşçi Sağlığı Genel Müdür muavini Faruk
Kardam, iş müfettişi Sabiha Cenani ve Vecihi Ömer
refaket etmektedirler.
28
Şubat
Toprak Mahsulleri Ofisi'nde Romen uzman istihdamı.
Romen M.S. Landes'in Toprak Mahsulleri Ofisi'nde BCA:
30..18.1.2/
çalıştırılması.
Ruslar Almanya'dan gelen ve gerçekte Türkiye'ye ait C
olan bu malların bedellerinin ödenmediğini öne sürerek ganimet olarak kabul ettiklerine ilişkin Rus Dışişleri Bakan bir demeç vermiştir.
30..18.1.2
28
Şubat
Bulgaristan'da kalan Türkiye'ye ait mallar konusu.
1
Mart
Çatalağzı Santralinin inşaa- Çatalağzı Santralinin inşaatı yapımını üzerine alan C
tı başladı.
İngiliz Şirketinin faaliyetlerine başlamıştır.
1
Mart
28 Şubat'ta Sanayi Birliği
umumi heyetinin toplantısı
yapılmıştır.
1
Mart
Mesken sıkıntısını önlemek Bu konuda çalışmaların yapıldığı bildirilmektedir.
üzere, tahta evler inşaasına
müsait bir kanun çıkarılması isteği ve kereste ihtiyacının da Devlet Orman İşletmeleri'nden karşılanması.
1
Mart
Gaziantep, Zonguldak’da
Vali yardımcılıklarına ve
Denizli, Yozgat, Konya, Hatay’da kaymakam atamaları
yapıldı.
İstanbul bölge sanayi birliği umumi heyetinin toplan- C
tısında gerginlikler yaşanmıştır.
BCA:
30..1.0.0/
80.503..7.
İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesi Kaymakamı Sabri RG
Sözer'in Gaziantep Vali yardımcılığına; Hatay iline
bağlı İskenderun ilçesi kaymakamı Vedat Özdeş'in
Zonguldak Vali Yardımcılığına; İçişleri Bakanlığı
Vilayetler İdaresi Genel Müdürlüğü Üçüncü Şube
Müdürü Asım Büyüklü'nün Denizli iline bağlı Çal ilçesi kaymakamlığına; Antalya iline bağlı Elmalı ilçesi kaymakamı Ferit Güryücel'in İçişleri Bakanlığı Vi-
1946 Yılı 765
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
layetler idaresi Genel Müdürlüğü üçüncü şube müdürlüğüne; Konya iline bağlı Karaman ilçesi kaymakamı Hakkı Baran'ın Yozgat iline bağlı Çekerek ilçesi kaymakamlığına, Çorum iline bağı Osmancık ilçesi
kaymakamı Nazım Arda'nın Konya iline bağlı Karaman ilçesi kaymakamlığı'na İstanbul iline bağlı Kadıköy ilçesi kaymakamı Nurettin Aynuksa'nın Hatay
iline bağlı İskenderun İlçesi kaymakamlığına naklen
atamaları gerçekleşmiştir.
1
Mart
Emniyet Müdürlüğü bünyesinde çeşitli atamalar yapılmıştır.
Çok sayıda atama yapılmıştır.
2
Mart
Türk-Irak Görüşmelerinin
Başlaması
Türk-Irak Ticari İlişkilerinin geliştirilmesine yönelik C; U
görüşmelerin başlaması
3
Mart
Amerika 10 milyon dolarlık ABD ile 10 milyon dolarlık kredi anlaşması imza- U
kredi açtı.
lanmıştır. Bu kredi Amerikan ordusunun hariçte bulunan ve satışa çıkarılan malzeme, teçhizat ve vasıtalarından Türk hükümeti tarafından mübayaalarda bulunulmasına tahsis olunacak ve müsavi taksitlerle 10
yılda ödenecektir.
3
Mart
Buğday fiyatlarının yükselmesi.
Marmara bölgesinde buğday fiyatları 42 kuruşa çık- C
mıştır.
4
Mart
Türkiye'nin Balkanlarda
kalan ticaret eşyası.
Rusların ganimet olarak aldığı malların değeri 6 Mil- C
yon lira tutmuştur.
5
Mart
Tütünlerin ekiciler elinde
işleme usulleri hakkındaki
Tüzüğün 2inci maddesinin
C fıkrasının değitirilmesi
hakkında 3/3811 sayılı tüzük yayımlanmıştır.
RG
5
Mart
Bilecik ilinin Söğüt ilçesine
bağlı Küre köyünde bulunan ve imtiyazı Bekir Vehbi
Ergene üzerinde olan linyit
madeninin, bütün haklar,
menfaatler, borçları ve taahhütleriyle birlikte Yüksek
Mühendisi Hadi Yener'e
devredilmesi hakkında 3/
3810 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
RG
5
Mart
İller Bankası ve Devlet
Demiryollarında üst düzey
atamalar yapılmıştır.
6
Mart
Ticaret Odaları Toplantısı 5 Ticaret odaları, borsaları ve esnaf odaları delegeleri C; U
Mart'ta Ankara'da başladı. Başbakan tarafından kabul edildikten sonra toplantıya
geçilmiştir.
766
RG
Çekilmiş olan Yüksek Mühendis Ziya Kocainan'dan RG
açık kalan İller Bankası İdare Meclisi üyeliğine Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığından emekli yüksek
mühendis Nuri Esmen'in tayini hakkında 3/3784 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
6
Mart
Tan Gazetesi sahiplerinin
Mahkemesi başladı.
Tan Gazetesi’nin sahiplerinin Mahkemesine ilişkin C
davaya İstanbul İkinci Ağır Ceza Mahkemesi'nce
başlanmıştır
6
Mart
Doğu illerinin kalkındırılmasına ilişkin girişimcilerin faaliyetleri.
Doğu illerinde ticari, sınaî, zirai ve kültürel bir kal- C
kınmanın sağlanması için yeni bazı kanun tasarıları
üzerinde çalışıldığı ve bu konuda kolaylıkların sağlandığına ilişkin önerilerin bulunduğu bildirilmiştir.
6
Mart
İİBK Genel Müdürü ve
İİBK Genel Müdürüne altı yüz ve Genel Müdür yar- RG
yardımcılarının maaşına iliş- dımcılarına beşer yüz lira aylık tayini hakkında
kin karar yayımlanmıştır.
6
Mart
831 sayılı Sular Kanununa
ait Tüzüğün 8 nci maddesinin değiştirilmesi hakkında
tüzük yayımlanmıştır.
7
Mart
Anıtkabir inşaatına bir ay
sonra başlanıyor.
Atatürk için yapılmakta olan Anıtkabir inşaatının C
ikinci kısmına bir ay sonra başlanacağı bildirildi.
7
Mart
Adalet Bakanlığı'da üst düzey atama yapıldı.
Açık olan Tapu Kadastro Umum Müdürlüğü'ne Ma- RG
liye Bakanlığı Vasıtasız Vergiler Umum Müdürü
Mümtaz Tarhan atanmıştır.
7
Mart
İstanbul, Eskişehir, Edirne,
Balıkesir, Hatay, Çanakkale, Kırklareli’de kaymakam
atamaları yapıldı.
Çanakkale iline bağlı İmroz ilçesi kaymakamı Arif RG
Dayanç'ın İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kaymakamlığına, İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kaymakamı Ahmet Akbil'in İstanbul iline bağlı Kadıköy ilçesi kaymakamlığına, Malatya iline bağlı Darende ilçesi kaymakamı Hakkı Güngör'ün Eskişehir iline
bağlı Sivrihisar ilçesi kaymakamlığına, Tokat iline
bağlı Niksar ilçesi kaymakamı Süleyman Onur'un
Manisa iline bağlı Salihli ilçesi kaymakamlığına,
Manisa ili Salihli ilçesi kaymakamı Sadri Artuç'un
Edirne iline bağlı Lalapaşa ilçesi kaymakamlığına;
Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi kaymakamı Ragıp
Savaş'ın Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamlığına, Manisa iline Alaşehir ilçesi kaymakamı Fazıl Kaftanoğlu'nun Hatay iline bağlı Altınözü
ilçesi kaymkamlığına, Bolu iline bağlı Mudurnu ilçesi kaymakamı Cevat Çapanoğlu'nun Çanakkale iline
bağlı İmroz ilçesi kaymakamlığına, Yozgat iline bağlı
Çekerek ilçesi kaymakamlığından müstafil Fevzi
Hamurculu'nun Kırklareli iline bağlı Lüleburgaz ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden atanmışlardır.
7
Mart
Dışişleri Bakanlığı’nda üst
düzey atalar yapıldı.
Milano Başkonsolosluğunu tedvire merkezden Mas- RG
lahatgüzar Basri Reşit Danışmant, mezkûr Başkonsolosluk Kançilarlığına merkezden Celadet Kıyasi, Kıbrıs Konsolosluğu Kançilarlığına merkezden Nafiz
Haşmet Terkem, Prag elçiliği başkâtipliğine Moskova büyükelçiliğinde Orta Elçilik Başkâtibi Rıfat
Ayanlar ve Sofya Elçiliği Başkâtipliğine merkezden
Şimasi Oyman atanmışlardır.
7
Mart
Bakanlığı'nda üst düzey
atama yapılmıştır.
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sıtma Savaşı Ge- RG
nel Müdürlüğü'ne Adana Sıtma Enstitüsü müdürü Dr.
Seyfettin Okan atanmıştır.
RG
1946 Yılı 767
G.
Ay
Olay/Mevzuat
8
Mart
Türkiye'deki son Alman el- "Harbin çıkmamasına çalıştığını ve sulh için teşeb- C
çisi Franz Von Papen Nazi büsler yaptığını" iddia etmiştir.
harp suçlularını yargılayan
mahkeme önünde savunmasını yapmıştır.
9
Mart
Halk Partisi Genel Kurulta- CHP Genel Kurultay'ının 15 Nisan'da toplanmaya C
yı hazırlıkları yapılmaya
çağrılması kesinleşmiştir.
devam ediliyor.
10
Mart
CHP'de istifa.
Eskişehir milletvekili Emin Sazak da Demokrat Par- C
tisine iltihak ediyor
11
Mart
İdari İlimler Entitüsü kurulması girişimleri başlamıştır.
İdari İlimler Enstitüsü’nün kurulması için yönetmelik U
çalışmaları başlatılmıştır. Burası özel bir müessese
olacak, isteyen yüksek okul mezunları bu enstitüde
idari ilimleri öğrenerek bir ihtisas tahsili yapmış olacaklardır.
12
Mart
İşçi Sigortaları Kurumunun İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun faaliyet programını çi- C; U
Genel Kurulu dün ilk topzecek Danışma Heyeti de ilk toplantısını yaparak çalantısını yapmış ve Çalışma lışmaya başlamıştır.
Bakanı Dr. Sadi Irmak toplantıyı bir konuşma yaparak
açmıştır.
13
Mart
İl idaresi kanunu üzerine
çalışmalar yapılmaktadır.
Yeni il idaresi kanunu projesi Danıştay tarafından in- C
celenmek üzere gönderildiği bildirilmiştir.
13
Mart
Adalet Bakanlığı’nda atamalar yapıldı
Çok sayıda yargıç, yargıç yardımcısı ve adelet müfet- RG
tişleri atanmıştır.
14
Mart
Kaymakam atamaları yapıldı.
Bitlis iline bağlı Hizan ilçesi kaymakamı Halim Sait RG
Öztaş'ın Urfa iline bağlı Sürüç ilçesi kaymakamlığına; Seyhan iline bağlı Ceyhan ilçesi Kaymakamı Sabri Demir'in Kayseri iline bağlı Pınarbaşı ilçesi kaymakamlığına, Kars iline bağlı Sarıkamış ilçesi kaymakamı Mustafa Bağrıaçık'ın İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesi kaymakamlığına naklen atanmışlardır.
14
Mart
İdari sınır değişiklikleri
yapılımıştır.
Seyhan ilinin Ceyhan ilçesine bağlı Havraniye Köyü RG
(Vayvarlı, Cevherli, Tekerek mevki ve çiftlikleriyle
birlikte) Seyhan Merkez ilçesinin Misis Bucağına
bağlanmıştır. Tunceli ili Çemişgezek ilçesinin Germili bucağına bağlı Barasorsufla, Barasorulya, Diralar,
Inhesor, Gökçe, Hastesi, Tırnık, Mansavut, Kürtler
köyleri Erzincan ili Kemaliye ilçesinin Başvartanik
bucağına bağlanmıştır. Tekirdağ ili Hayrabolu ilçesinin Arzulu Köyü Çorlu ilçesinin Muratlı bucağına
bağlanmıştır. Erzurum ili Merkezine bağlı Çat bucağının merkez Yavi köyünden Oyuklu köyüne kaydırılmıştır. Muğla ili merkez ilçesinin BAhçeyaka köyü
yatağan ilçesinin merkez bucağına bağlanmıştır. Sivas ili merkezine bağlı Kayadibi bucağının merkezi
Bedirli köyüne kaydırılmıştır. İçel ili Tarsus ilçesinin
Namurun Bucağının Manaz köyünden Sarıkavak köyüne kaydırılmıştır. Diyarbakır ilinin Bismil ilçesine
bağlı Aktepe, Has, Kittin, Sergelyan, Karalu köyleri
Çınar ilçesine bağlanmıştır. Gümüşhane ili merkez
768
Açıklamalar
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
ilçesinin Yağmurdere bucağına bağlı Fillles ve Kavlatan köyleri Bayburt ilçesinin Hart bucağına bağlanmıştır. Erzurum ili Hınıs ilçesine bağlı Halilçavuş
bucağının merkezi Toraman köyünden Halilçavuş
köyüne kaydırılmıştır. Erzurum ili Hınıs ilçesinin
Halilçavuş bucağına bağlı Mişko, Zilakomu, Başkent,
Seferenk, Mirkinis, Nikzehir, Korçika, Kınaf köyleri
Muş ilinin Varto ilçesi merkezine bağlanmıştır.
14
Mart
Belediye kurulması hakTekirdağ ili Şarköy ilçesi Mürefte Bucak merkezinde RG
kında karar yayımlanmıştır. bir belediye teşkili uygun görüldüğüne dair Danıştay
Genel Kurulu'nun 28/1/1946 sayılı 66/19-14 sayılı
kararı belediye kanunun 7. maddesine göre onanmıştır.
15
Mart
Hatay-Tel Açana kazısında
İngiliz arkeolog ve Sümerologu’nun çalıştırılması.
15
Mart
Merkezi Malatya'da bulunan "Okumuşu Çoğaltma
ve Okuyanı Koruma" derneğinin genel menfaatlere
yarar derneklerden sayılması hakkında 3/3827 sayılı Bakanlar Kurulu kararı
yayımlanmıştır.
15
Mart
İdari bağlılık değişikliği
yapıldı.
Hacıvelibey palangasının mahalle halinde Ağğı kö- RG
yüne bağlanması ve Bozyer Mahallesinin bağımsız
köy olduğu hakkında İçişleri Bakanlığı Tamimi yayımlanmıştır.
16
Mart
Belediyelerin ucuz evler
yapacağı bildirilmiştir.
İçişleri Bakanlığı tarafından "Belediyelere yapılacak C
ucuz evler kanunu" adıyla bir kanun tasarısı hazırlanmıştır. Yapılacak evlerden sabit gelirli, ücretli veya aylıkla çalışan evsizler, sağlık şartları bulunmayan
izbe ve küçük evlerde oturanlar, yangın afetine uğrayanlar yarıcı veya ziraat işçisi olanlar ve küçük esnaflar yaralanacaklardır.
16
Mart
Açık olan Halk Bankası
Müdürlüğü'ne atama yapılmıştır.
Açık olan Halk Bankası Müdürlüğüne T.C. Merkez RG
Bankası Yönetim Kurulu üyelerinden Nusret Namık
Uzgören'in 600 lira aylıkla tayini hakkında 3/3866
17
Mart
John Sutherland radyoda
İngiltere'ye hitaben "Türk
işçisinin korunması" başlıklı bir konuşma yapmıştır.
İngiliz Kültür Heyeti'nin Ekonomi Müşaviri John U
Sutherland İş ve İşçi konferansının önemini vurgulamıştır. Çalışma yaşamının politikalarına ve örgütlenmesine değinen Sutherland sosyal refah yolunda
Türkiye'ye başarılar dilemiştir.
19
Mart
Köy kurulmasına ilişkin
genelge yayımlanmıştır.
Konya Merkez ilçesi Tömek bucağının Pınarbaşı kö- RG
yüne bağlı Sarıcılar Yaylasının bağımsız köy haline
getirilmesi ve İçel ili Gülnar ilçesine bağlı Halifeler
köyü Medreselik mahallesiyle birleştirilerek Taşoluk
mevkiinde Taşoluk adiyle yeniden bir köy kurulması
6/3/1946 gününde onanmıştır.
Hatay-Tel Açana kazısında, İngiliz Arkeolog ve BCA:
Sümeroglarından C. Leonard Woolley idaresinde ye- 30..18.1.2/
110.20..13.
niden başlamasına izin verilmiştir.
RG
1946 Yılı 769
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Mart
İngiliz Kültür Heyeti İstanbul Direktörlüğüne L.R.
Phillips tayin edilmiştir.
Türk Maarif Cemiyeti Yenişehir Lisesi'nde Ocak U
1940'dan Aralık 1941'e kadar İngilizce öğretmenliği
yapan L. R. Phillips Türkiye'ye dönmüş
A.R.Thompson'dan boşalan direktörlüğe getirilmiştir.
Phillips Türkçe bilmektedir.
20
Mart
CHP Büyük Kurultayın
olağanüstü toplantısından
vazgeçildiği yönünde haberler.
CHP genel merkezinde bir komisyon tüzükte yapıl- C
ması gereken değişiklikler üzerine çalışmıştır. Bu çalışmalar o günün şartları nedeniyle Partinin Büyük
Kurultayı’nın olağanüstü toplantısından vazgeçildiği
yönünde haberler çıkmıştır.
21
Mart
Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerinde İngiliz yabancı
uzmanların istihdamı.
150 İngiliz uzmanın Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri BCA:
Birlik ve Kurumları ile radar teşkilatlarında çalıştı- 30..18.1.2/
110.21..7.
rılması.
21
Mart
Yeni memur evlerinin inşa- Birinci, Üçüncü ve Dördüncü Genel Müfettişlikler U
atına geçiliyor.
sınırları içinde uygulanmak üzere Bayındırlık Bakanlığı tarafından memur evleri inşaatı için geniş bir plan
hazırlanmıştır. Plan kapsamındaki işlere bu yıl içinde
başlayacak ve 1949 yılına kadar gerçekleştirilecektir.
21
Mart
Çalışma Bakanlığı'nda çalıştırılan iki uzmanın ücretleri belirlenmiştir.
Çalışma Bakanlığı'nda Müşavir olarak çalıştırılan BCA
Stevens ile İşçi Sigortaları Kurumu'nda Teknik Mü- 30..18.1.2/
şavir olarak çalıştırılan C.M. Leferbure'e ücretleri dı- 110.21..19.
şında döviz miktarının belirlenmesi.
23
Mart
Milli Kalkınma Partisinde
tard ve ihraçlar olmuştur.
Milli Kalkınma Partisi lideri Nuri Demirağ Vilayete C; U
istida ile müracaat ederek Parti haysiyet divanı üyelerinden Cevad Rıfat ve Mehmed Demiri partiden tard
ve ihraç ettiğini bildirmiştir.
23
Mart
Bakanlığı tayinleri yapılmıştır.
Bakanlık bünyesinde yurt çapında pek çok atama ya- RG
pılmıştır.
24
Mart
Türkiye UNRRA teşkilatına resmen üye olmuştur.
Türkiye'nin UNRRA'ya kabulünü Fransa teklif etmiş, C; U
hiçbir ülke itiraz etmemiştir.
24
Mart
Mahrumiyet kanun tasarısı Doğu illerinde vazife gören memurlara geniş faydalar C
üzeriden çalışmalar tamam- sağlayacak olan kanun tasarısı üzerine çalışmalar
lanmıştır.
bitmiştir. Tasarıya göre mahrumiyet bölgelerindeki
memurlarla aile ve çocuklarını hep birlikte gözetmekte ve hayat seviyesini yükseltici tedbirleri içermektedir. Tasarıda maaşları harcırahları arttıran, sağlık durumlarını emniyet altına alan ve çocukların tahsillerini ilgilendiren hükümler bulunmaktadır.
24
Mart
İstanbul da verem savaşı
konusunda çalışmalar yapılmaktadır.
Verem Savaş Derneğinin Kongresinde şehrin 20 dis- C
pansere ihtiyacı olduğu bildirildi.
24
Mart
"Tan" cıların davasında karar verilmiştir.
Tan Gazesinde çıkan üç yazıdan dolayı açılan C; U
TBMMsini ve hükümetin manevi şahsiyetini tahkir
ve teyzif davasında İstanbul İkinci Ağır ceza mahkemesinde karar bildirilmiştir. Buna göre, Zekeriya Sertel ile Sabiha Zekeriya birer sene, Sami Baykut 10 ay,
Halil Lütfi 9 ay ceza almışlardır.
770
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
25
Mart
PTT’de Macar uzman istihdamı.
Macaristanlı Paul Braun De Belatini'nin PTT İşletme BCA:
Genel Müdürlüğü'nde uzman olarak çalıştırılmasına 30..18.1.2/
110.22..10.
izin verilmesi.
25
Mart
Ruslar İranı boşaltıyorlar.
Moskova tahliyenin 5-6 haftaya kadar tamamlanaca- C
ğını bildirdi.
25
Mart
Çalışma Bakanı Sadi Irmak Bakan, Isparta, Burdur, Antalya illerinde çalışma C
İstanbul'a geldi.
şartlarını araştırdıktan sonra bir iki gün için İstanbul'a
gelmiştir. Burada yeni kurulmuş olan Bölge Çalışma
Müdürlüğü, İş ve İşçi Bulma Kurumu Müdürlüğü ile
ilgilenmiştir. Yapılan araştırma için Üniversite profesörleri, İngiliz uzmanların çalışmalarından ve Kurum
personelinden yardım alınmıştır.
25
Mart
İş ve İşçi Bulma Kurumu
Genel Müdür yardımcısı
ataması yapılmıştır.
26
Mart
Ulaştırma Bakanlığı'ndan
Gemi alımına ilişkin Vatan gazetesinin iddialarına U
bir açıklama yayımlanmıştır. ilişkin açıklamar yapılmıştır.
26
Mart
Bucak bağlanmaları gerçekleşmiştir.
Çankırı ili Ilgaz ilçesi Merkez Bucağına bağlı RG
Kisecik, Dinekli, Şıhlar köyleri Çankırı ili Merkez ilçesine; Dumlupınar köyü Kurşunlu ilçesi Merkez bucağına, Kurşunlu ilçesinin Atkaracalar bucağına bağlı
Hacılar, Yalaközü, Saçak Yalakçukuren köyleri Çerkeş ilçesi Merkez bucağına ve Çerkeş Merkez Bucağına bağlı Çayırcık köyü Kurşunlu İlçesi Merkez bucağına Bağlanmıştır. Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin
Düvertepe bucağına bağlı Bardakçı köyü Manisa ili
Demirci ilçesinin Merkez bucağına bağlanmıştır.
Zonguldak ili Çaycuma ilçesinin Hisarönüü bucağına
bağlı Türkali köyü Zonguldak ili Merkez ilçesinin
Kilimli bucağına bağlanmıştır. Seyhan ili Osmaniye
ilçesinin Toprakkale bucağına bağlı Gökdere köyü
Hatay ili Dörtyol ilçesinin Erzin bucağına ve Hatay
ili Dörtyol ilçesine bağlı Küllü Köyü de Osmaniye
ilçesi merkez bucağına bağlanmıştır. Konya ili Hadım ilçesinin merkez bucağına bağlı Gederet köyü
Bozkır ilçesinin Üçpınar Bucağına bağlanmıştır. Bilecik ili Merkez ilçesine bağlı Günüvıran köyü Osmaneli ilçesi Merkez bucağına bağlanmıştır. Isparta
ilinin Eğridir ilçesine bağlı Güneyce köyü Isparta
merkezine bağlanmıştır. Isparta ili Eğridir ilçesine
bağlı Sığırlık köyü Sütçüler ilçesine bağlanmıştır.
27
Mart
Çalışma Bakanlığı’nın yaptığı ve yapacağı işler konusunda Sadi Irmak basın
toplantısı yapmıştır.
Sadi Irmak'ın demeci: "…Kısaca şunu söylemek iste- C; U
rim ki, Büyük Millet Meclisinin çalışanlar üzerindeki
devlet himayesini gittikçe daha tesirli yapmak hususundaki iradesini uygulamak vazifelerimizin başında
gelmektedir."
28
Mart
Şarapçılık Kongresi dün
toplandı.
Gümrük ve Tekel Bakanı Tahsin Çoşkan'ın bir söyle- U
viyle açılmıştır.
29
Mart
Hikmet Bayur Demokrat
Partiye katılmıştır.
Açık bulunan İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdür RG
yardımcılıığına 500 lira aylık ücretle Siyasal Bilgiler
Okulu doçentlerinden Fehmi Yavuz'un tayini yapılmıştır.
C; U
1946 Yılı 771
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Mart
Patrik Bünyamin'in ölümü dolayısıyla yerine Orto- RG
doks
Rum
Patrikliğine
seçilen
Maksimos
Vapurcuoğlu'nun mabet dışında ruhani elbise giymesine izin verilmesi; İçişleri Bakanlığı 9/3/1946 tarihli
ve 42224-1-2/13767 sayılı teklifi üzerien, 2596 sayılı
kanunun birinci ve bu kanunun uygulanmasına ait tüzüğün 4üncü maddelerine göre, Bakanlar Kurulunca
15/3/1946 tarihinde kararlaştırılmıştır.
29
Mart
İdari bağlılık değişiklikleri
yapılımıştır.
Konya ili Ereğli ilçesi Ayrancı bucağının Ulusaray RG
köyüne bağlı (Ulu) mahallesinin Bucak Merkezi olan
Ayrancı köyüne mahalle halinde bağlanması; Kars ili
Iğdır ilçesinin Taşburun bucağına bağlı (Kobi) mahallesinin bağımsız köy haline getirilmesi; Rize Merkez ilçesine bağlı Sepetçiler köyü adının Üzümlü olarak değişitirilmesi; Konya ili Cihanbeyli ilçesi
Zıvarık bucağının Zengicek köyüne bağlı Menek
Yaylasının bağımsız köy haline getirilmesi; Kastamonu ili Araç ilçesinin Sıragömü köyüne bağlı Şabanlar Mahallesinin Mirzek köyüne bağlanması; İzmir ili Bergama ilçesinin Zeytindağ bucağına bağlı
(Erkeşli)
köyü
halkının
burayı
terkederek
Hacıömerler köyüne yerleşmiş olduğundan tüzelkişiliğinin köyler arasından çıkarılması 2/3/1946 tarihinde onanmıştır.
29
Mart
Köy bağlıları ve bucak adları değiştirilmiştir.
Hatay merkez ilçesine bağlı Alaattin köyü mahallele- RG
rinin ikiye ayrılarak merkezi Alaattin olmak üzere
Alaattin, Hüseyinli, Sultanlı mahallelerinden müteşekkil (Alaattin) merkezi Damalha olmak üzere
Damalha, Telesman, Turfa mahallelerinden müteşekkil Yeşilova adlarında iki muhtarlığa ayrılması; Kocaeli ili Adapazarı ilçesinin Alancuma ve Emirler
köylerinin birleştirilerek Alanköy adiyle bağımsız
köy haline getirilmesi; Muğla ili Denizova bucağının
adının Yerkeşik olarak değiştirilmesi; Amasya, Gümüşhacıköy ilçesinin Gümüş bucağına bağlı Çürükler
ve Çayan mezralarının birleştirilerek Yeniköy adiyle
bağımsı köy haline getirilmesi; Muğla ili Köyceğiz
ilçesi Merkez bucağına bağlı Kıpti köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak Köyceğiz muhtarlığına bağlanması;
Bolu Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı
Hacıahmetler köyünün Tabaklar Mahallesinin
Türkbeşli köyüne bağlanması; Kütahya ili Tavşanlı
Merkez bucağının Dümrekhüseyin köyüne bağlı Maden mahallesi adının Madanlar olarak değiştirilmesi;
Konya ili Akşehir ilçesi Tuzlukçu bucağının Ortatipi
köyüne bağlı Tipi ve Göçmen mahallelerinin bu köyden ayrılarak Tipi adiyle bağımsız bir köy haline getirilmeleri; Tokat ili Niksar ilçesinin Çayköyü'ne bağlı Terzioğlu mahallesinin bağımsız köy olması
13/3/1946 tarihinde onanmıştır.
29
Mart
İdari bağlılık ve isim değişiklikleri yapılmıştır.
Ankara ili Bitik bucağına bağlı İğrendi köyü adının
(İmrendi) olarak değiştirilmesi; Çanakkale ili Ayvacık ilçesinin Şebadan köyüne bağlı (Bahçedere) ve
Çakalini obalarının Bahçedere adiyle tamamen bağımsız köy haline getirilerek Küçükkuyu bucağına
bağlanması; Bolu ili Düzce ilçesi Yığılca bucağının
772
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Akçaören köyüne bağlı Tonrul, Asar, Çamlı,
Kocaoğlu mahallelerinin bu köyden ayrılarak Asar
adiyle anılmak üzere bağımsız bir köye kurulması;
Kütahya ili Gediz ilçesi dahlindeki iki güneyden birinin Emet'ten geçenin Yenigüney diğerinin Eskigüney
olarak adlandırılması; Denizli ili Acıpayam Merkez
bucağının Gümüş köyüne bağlı Bostanköy mahallesinin Bedirbey'e bağlanması; Bolu Merkez ilçesi Çarşamba bucağına bağlı Çavuşlar ve Demirciler
köylerinn birleştirilerek Kozyaka adiyle bağımsız bir
köy halinde idaresi; Kayseri ili Bünyan ilçesinin Akkışla Bucağına bağlı Hacıyusuf köyünün bir mahallesi olan Kırıklı'nın bağımsız köy haline getiirilmesi;
Samsun ili Taflan bucağının Dereköyü'ne bağlı Engiz
mahallesinin (Engiz) adiyle bağımsız köy haline getirilmesi; Konya ili Cihanbeyli ilçesinin Zıvarık bucağına bağlı Zengicek köyünün Akçaşar yaylasının
Zıvarık bucağına bağlı ve Akçaşar adiyle bağımsız
bir köy haline getirilmesi; Kastamonu ili Araç ilçesine bağlşı Uğru köyü adının Uğur olarak değiştirilmesi; Kastamonu ili Kargı İlçesine bağlı İki Yağcılar
köylerinden Kargı'nın batısındaki Yağcılar köyü adının Akkise olarak değiştirilmesi; Muğla ili Milas ilçesi Ören bucağının Kızılca köyüne bağlı Hüsemler,
Alacabelen, Bakırlı, Hanay mahallelerinin bu köyden
ayrılarak Hüsemler adıyla bağımsız köy olmaları
6/3/1946 tarihinde onanmıştır.
29
Mart
Türk vatandaşlığına alınma. 3/3914 sayılı Mısır uyruğundan 1921 Kahire doğum- RG
lu Aziz kızı Ayşe Hasan'ın Türk vatandaşlığına alınması hakkında Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
30
Mart
Türkiye-Irak antlaşması
imzalanıyor.
İki ülke arasındaki kültür, ekonomi, güvenlik ve asa- C; U
yiş meseleleri ele alınmaktadır. Türkiye adına Hasan
Saka ve Feridun Erkin, Irak adına Nuri Said Pala ve
Hafız Abdullah imza attılar.
30
Mart
Sosyal demokrat partisi
kapatıldı.
Nizamnamesi hilafına milletlerarası munasebetlere C
grmesinden ve başta Bulgar sosyal demokratları olduğu halde yabancı memleket teşekkülleriyle temas
ettiği anlaşılan Cemil Alpay tarafından teşkil edilmiş
olan Sosyal Demokrat Partisi ancak yirmi günlük
ömürden sonra feshedilmiştir. Kökü dışarıda olan kurumların faaliyetine izin verilmemesi nedeniyle ruhsatnamesi geri alınmış, evraklarına el konulmuştur.
30
Mart
İdari sınır değişiklikleri
yapılmıştır.
Balıkesir ili Gönen ilçesinin Sarıköy bucağına bağlı RG
Mısakça köyü Bandırma ilçesinin Edincik bucağına;
Ankara ili Çubuk ilçesinin Sirkeli bucağına bağlı
Ülümbüş köyü merkez ilçesinin Bağlum bucağına
bağlanmıştır.
30
Mart
Kaymakamlık atamaları
yapıldı.
Ankara iline bağlı Kırıkkale ilçesi Kaymakamı İzzet- RG
tin Eraydın'ın İçişleri Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü'ne, Siirt iline bağlı Kozluk ilçesi kaymakamı Asım
Sağıroğlu'nun Ankara iline bağlı Kırıkkale ilçesi
Kaymakamlığı'na Seyhan iline bağlı Osmaniye ilçesi
Kaymakamı Hasan İlhan Ergin'in Kars iline bağlı Sa-
1946 Yılı 773
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
rıkamış ilçesi kaymakamlığına, Bolu iline bağlı Gerede ilçesi kaymakamı Fahir Tezgören'in Tunceli iline bağlı Çemişgezek ilçesi kaymakamlığına, Denizli
iline bağlı Buldan ilçesi kaymakamı Nurettin Hazar'ın Mardin iline bağlı Derik ilçesi kaymakamlığına,
Ankara iline bağlı Ayaş ilçesi kaymakamı Fikret Tokat'ın Çoruh iline bağlı Yusufeli ilçesi kaymakamlığına, Erzincan iline bağlı Kemaliye ilçesi kaymakamı
Nuri Tanrıseven'in Tunceli iline bağlı Pülümür ilçesi
kaymakamlığına, Çanakkale iline bağlı Ayvacık ilçesi kaymakamı Ragıp Tartan'ın Urfa iline bağlı Hilvan
ilçesi kaymakamlığına, Sivas iline bağlı Kangal ilçesi
kaymakamı Salih Topkan'ın Çoruh iline bağlı Şavşat
ilçesi kaymakamlığına, Konya iline bağlı Karapınar
ilçesi kaymakamı Azmi Berker'in Mardin iline bağlı
İdil ilçesi kaymakamlığına, Kayseri iline bağlı İncesu
ilçesi kaymakamı Necdet Gümüşarda'nın Mardin iline bağlı Kızıltepe ilçesi kaymakamlığına, Afyon iline
bağlı Bolvadin ilçesi kaymakamı Şevket Güres'in
Van iline bağlı Özalp ilçesi Kaymakamlığına; Kocaeli iline bağlı Karasu ilçesi Kaymakamı Ramazan
Dinç'in Van iline bağlı Çatak ilçesi kaymakamlığına,
İçel iline bağlı Gülnar ilçesi kaymakamı Turgut
Eğilmez'in Urfa iline bağlı Bozova ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmişlerdir.
30
Mart
Mahalle ve köyler kurulmuş ve idari bağlılık değişiklikleri yapılmıştır.
Muğla ili Fethiye ilçesinin Kemer bucağına bağlı RG
Ceylan Köyünün ikiye ayrılarak yayla kısmında kalana (Yaylaceylan) sahilde bulunan asıl Ceylan Köyünün Sahilceylan olarak adlandırılması; Çoruh ili
Yusuefeli ilçesine bağlı Zobar ve Armaşen köylerinin
birleştirilerek Armaşen adiyle bağımsız köy haline
getirilmesi; Seyhan merkez ilçesine bağlı Madama
köyünün adının Mutlu olarak değiştirilmesine; Manisa ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl bucağının Kızılçukur köyüne bağlı Çıgadamları mahallesinin Çığa adiyle bağımsız bir köy haline getirilmesine; Konya ili Ereğli
ilçesinin Çiller köyüne bağı Kamışlıkuyu mahallesinin aynı adla bağımsız köy olmasına; Bursa ili Kemalpaşa ilçesi Söğüt bucağının Doğanalan köyüne
bağlı Kazanpınar mahallesinin aynı adla bağımsız hale getirilmesi; Trabzon ili Sürmene ilçesinin Zikoli
köyüne bağlı Küçükpetres köyünün bu köyden alınarak Çiftesu köyüne bağlanması; Edirne Merkez ilçesinin İskender köyüne bağlı Köşençiftliği mahallesinin aynı adla bağımsız köy haline getirilmesi; Balıkesir ili Savaştepe bucağına bağlı beş mahalleden müteşekkil Muhtan köyünden Kocabıyıklar ve Kölederesi
Mahallelerinin ayrılarak Kocabıyıklar adiyle bağımsız bir köy kurulması 13/3/1946 gününde onanmıştır.
30
Mart
yapılımıştır.
Zonguldak-Safranbolu ilçesinin Sine köyüne bağlı RG
Çilekli Mahallesi Örencik köyüne bağlanması;
Balıkesi Merkez ilçesinin Durak bucağına bağlı
Kayailli köyünün Kayacıklar mahallesi aynı adla bağımsız hale getirilmesi; Çoruh ili Yusufeli ilçesine
bağlı Danalet köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak
Lüsuncur köyüne mahalle halinde bağlanması; Konya
ili Seydişehir ilçesine bağlı Kirli Köyü adının Durak
774
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
olarak değiştirilmesine; Sivas-Yıldızeli ilçesi Çırçır
Bucağına bağlı Karacaveran, İğdecikleri Selavat, Deşerek, Yeniyapan, Töngel ve Direkli bucağına bağlı
Kümbet, Kiremitli köylerinin Yıldızeli merkez bucağına bağlanması ve Belcik bucağına bağlı Sultaniye,
Üreğil, Üreğilçavuşlu köylerinin tüzelkişiliklerinin
kaldırılıp birleştirilerek Ortaklar adiyle yeniden bir
köy haline getirilmesi; Balıkesir ili Sındırgı ilçesine
bağlı Medreseboğazı köyünün adının Yüreğil olarak
değiştirilmesine; Balıkesir ili Manyas ilçesine bağlı
Kızılköy'ün adının Kızıksa olarak değiştirilmesine,
Konya ili Çumra ilçesinin Uzunca Köyüne bağlı Yılanlı Mahallesi Adakale adıyla bağımsız köy haline
getirilmesi 15/3/1946 tarihinde onanmıştır.
31
Mart
Yeni bir tasarı hazırlanmaktadır.
İl genel Meclisleri seçimi tek dereceli olarak yapıl- U
masını öngören yasa tasarısı İçişleri Bakanı Hilmi
Uran'ın başkanlığında bir komisyon tarafından hazırlanmaktadır.
1
Nisan
Missouri zırhlısı 30 Mart'ta Merhum Washington Büyükelçisi'nin cenazesini ge- C; U 5-6
Cebelitarık'tan geçerek Ak- tirmekte olan Missouri zırhlısı 30 Mart'ta Cebelita- Nisan 1946
deniz'e girdi.
rık'tan geçerek Akdeniz'e girdi. Amerikan savaş gemilerinin cuma sabahı Türkiye’de bulunacak ve
Dolmabahçe önünde demirleyeceği bildirilmiştir.
1
Nisan
Demokrat Parti'nin iddiaları.
Ege Bölgesi'ndeki bazı mahalli idari amirlerinin ve C
devlet memurlarının Demokrat Parti’nin faaliyetlerine engel olduğuna ilişkin Adnan Menderes bir beyanat vermiştir.
1
Nisan
yapılımıştır.
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Merkez bucağına bağlı RG
Sarıköy ve Adahisar köyleri Mihalıççık ilçesi Merkez
bucağına bağlanmıştır. Denizli ili Buldan ilçesi Güney bucağına bağlı Güllü, Yeniköy, Kekikli, Kazaklar, Karaahmetli, Ağabey ve Dereli köyleri Manisa
ilinin Eşme ilçesi ve Manisa ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl
bucağına bağlı Kaşıkçı ve Alandız köyleri de Denizli
ilinin Buldan ilçesi merkez bucaklarına bağlanmıştır.
Siirt iline bağlı Baykan ilçesi Merkezi Siyanisden
Havil köyü sınırı içindeki Havil Hanları mevkiinde
kaldırılmış ve Baykan ilçesine bağlı Melefan, Pettihi,
Harbelüs, Siccan, Reşederan, Çırri, Göla, Cezni,
Kürur köyleri bağlı mahalleleriyle Kozluk ilçesine;
Şirvan ilçesine bağlı Minar, Sirs, Yukarı Baytarun,
Girdikan, Nireban, Varakanis, Direban, Dudan, Arbo,
Gündo, Dizlak, Derzin köyleri ve bağlı mahalleleri
Baykan ilçesine; Minar bucağına bağlı Tavan, Bade,
Banihani mahalleleri Şirvan ilçesine bağlanmışlardır.
1
Nisan
Çayırdere istasyonu kurulmuştur.
İstanbul ili Silivri ilçesi çevresinde Çerkesköy- RG
Sinekli tren hattı istasyonları arasında 116ncı kilometrede yeniden işletmeye açılan istasyona Çayırdere
adı verilmiştir.
2
Nisan
Adnan Menderes'in iddiala- Adnan Menderes'in İzmirli bazı idare amirlerinin C
rına yanıt verilmiştir.
Demokrat Parti'ye karşı Halk Partisi'nin yanlılarıymış
gibi olduğu iddialarını İzmir Valisi Şefik Soyer yanıtlamıştır.
1946 Yılı 775
G.
Ay
Olay/Mevzuat
2
Nisan
Türkiye-Irak antlaşması ya- Rusya'da Yayımlanan İzvestia Gazetesi'nde yeni ya- C
pılmıştır.
pılan Türk-Irak anlaşmasına dayanarak yapılan yorum'da Ürdün'e Irak’ınkine benzer bir statü tanınmasının Doğu Arap dünyasında Türkiye'nin himayesi
altında güçlü bir federasyonun kurulmasına yönelik
ilk adım oluşturduğu yönünde yorumlar yapılmıştır.
2
Nisan
Toprak Ofisi'nin yeni kadrosu.
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin memur kadrosu bir taraf- C
tan daraltılırken, diğer taraftan 27 Bölge Teşkilatı kurulmuştur.
3
Nisan
İzvestia'nın Yorumlarına
Karşı Heyet Reisi Nuri
Said Paşa'nın yanıtı
Nuri Said Paşa, isteyenin istediği gibi yorum yapabi- C
leceğini, Irak'la dostluğun sürdürülebilmesi adına bu
gibi antlaşmaların yapılabileceğini söylemiştir
3
Nisan
3460 sayılı kanun gereğince Devlet Ekonomi Kurumları Genel Kurulunun bilânçolarla ilgili kararları
yayımlanmıştır.
TC Ziraat Bankası, İstanbul Emniyet Sandığının, TC RG
Ziraat Bankası Memurları Emekli Sandığı, TC Ziraat
Bankası Pamuk Kurumu, Yerli Ürünler Anonim Şirketi, Sümerbank, Etibank, Toprak Mahsulleri Ofisi,
Devlet Tarım İşletmeleri Kurumu, Devlet Ekonomi
Kurumları Memurları Emekli Sandığı, Türkiye Şeker
Fabrikaları Türk Anonim Şirketi, Malatya Bez ve İplik Fabrikaları Türk Anonim Şirketi, Ankara Çimento
Limited şirketi 1944 yılı bilânço ve kar ve zarar hesapları onanmıştır.
4
Nisan
TBMM 3 Nisan'da çalışma- Kazanç Vergisi Kanunun 3. Maddesinin 14. fıkrası- C
larına başlamıştır.
nın değiştirilmiş, Bina Vergisi Kanunu'na bir geçici
maddenin eklenmesine ait kanun tasarısının kabul
edilmiş ve Gelir Vergisi Hakkındaki Kanun Tasarısı
ekonomi, ticaret, tarım, maliye ve bütçe komisyonlarına havale edilmiştir.
4
Nisan
Roma ve Paris'te basın
ateşeliği kurulması.
5
Nisan
Çankırı ve Maraş Valilikle- Maraş Valisi Refik Noyan'ın Çankırı Valiliğine ve RG
rine atama yapıldı.
Çankırı Valisi Recai Türeli'nin Maraş Valiliğine tayinlerine ilişkin 3/3977 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
yayımlanmıştır.
5
Nisan
Türkiye Birlemiş Milletler'e
374 bin dolar vermiştir.
Türkiye ile birlikte beş büyük devlet ve dokuz ülke C
BM’nin faaliyet masraflarını karşılayabilmek üzere
büyük meblağlar vermiştirler
5
Nisan
Missouri zırhlısı İstabul'a
gelmiştir.
Büyükelçi Münir Ertegün'ün cenazesini taşıyan U
Missouri zırhlısı ve beraberindeki gemiler gelmiştir.
Halk büyük bir merakla beklemektedir.
5
Nisan
Londra Konferansı'nda söz
alan Türk delegesi Türkiye'nin yapacağı yardımları
bildirmiştir.
Küçük miktarda hububat ihraç edileceği, hayvan ih- C
racatının fazlalaşacağı ve yumurta ihracatının da yakında başlayacağı bildirilmiştir.
5
Nisan
Vatandaşlığa alınma.
İran uyruğu Mehdi ile Melek'ten 27/9/1927 tarihinde RG
İstanbul doğumlu olan ve vatandaşlığa alınmasını isteyen Türk ırkından Suğra Yalçın'ın Türk vatandaşlığına alınması konusunda Bakanlar Kurulu'nun
3/3961 sayılı kararı yayımlanmıştır.
776
Açıklamalar
Kaynak
Roma ve Paris'te basın ateşeliği kurulması, 4475 sa- RG
yılı Kanunun 18.nci maddesine dayanılarak 3/3943
sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yayımlanmıştır
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
5
Nisan
Elçiliklerden merkeze ve Merkezden Elçiliklere çok RG
sayıda atama yapılmıştır.
5
Nisan
Buenos-Ayres elçisi Abdülahat Akşın'ın Şam Elçili- RG
ğine tayini konusundaki 3/3965 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
5
Nisan
yapıldı.
Eskişehir iline bağlı Mihalıççık ilçesi kaymakamı RG
Hamza Kişioğlu'nun Antalya iline bağlı Elmalı ilçesi
kaymakamlığına, Konya iline bağlı Ereğli ilçesi
kaymakamı Nafi Akınay'ın İçişleri Bakanlığı Mahalli
İdareler genel müdürlüğü şube müdürlüğüne; Balıkesi
iline bağlı Erdek ilçesi kaymakamı Muzaffer Güven'in Seyhan ilie bağlı Ceyhan ilçesi kaymakamlığına;
Aydın iline bağlı Söke ilçesi kaymakamı Kazım
Atakul'un Seyhan iline bağlı Osmaniye ilçesi kaymakamlığına; Afyon iline bağlı Sandıklı ilçesi kaymakamı Lütfü Karayün'ün Trabzon iline bağlı Of ilçesi
kaymakamlığına, Siirt iline bağlı Sason ilçesi kaymakamı Vefki Ertür'ün Gaziantep iline bağlı Islahiye ilçesi Kaymakamlığına naklen tayinleri gerçekleşmiştir.
6
Nisan
Adalet Bakanı istifa etti.
Bugün Adalet Bakanı Ali Rıza Türel Başbakanlığa C
gönderdiği bir mektupla istifasını istemiştir
6
Nisan
Çankırı ve Maraş Valilikle- Maraş Valisi Refik Noyan Çankırı Valiliğine ve Çan- C
rine atama yapıldı.
kırı Valisi Recai Türel Maraş Valiliğine tayin edilmiştirler
6
Nisan
Vatandaşlığa alınmalar.
6
Nisan
Adalet Bakanı Ali Rıza Tü- Sağlık sorunları yüzünden (devamlı yorgunluk ve U
rel Bakanlıktan çekilmiştir. gözlerindeki rahatsızlık) ayrıldığı bildirilmiştir.
6
Nisan
yapılımıştır.
Macar uyruğu Davut ile Margerit'ten 1889 yılında RG
Macaristan'ın Serget kasabasında doğmuş olan 1923
tarihinde yurda gelen dönme ve haymatloz durumda
İskender Atasoy (Alexandr Doyç) ile Emil ve Marya'dan ve 1919 Seget doğumlu olan haymatloz Latif
(Lasio) in Türk vatandaşlığına alınmaları konusundaki
15/3/1946 tarihinden itibaren İzmir Merkez ilçesi RG
Bornova Altındağ köyüne bağlı Çamdibi mahallesi
Çamdibi adıyla; Muğla ili Yatağan ilçesi Alaşar köyüne bağlı Deştin, Suluyer, Yumaklı, Kuyubeleni
mahallelerinin birleşerek Deştin adiyşe; Muğla ili
Milas ilçesinin Yaşyer köyüne bağlı Damlıboğaz mahallesi Damlıboğaz adıyla; Denizli ili Buldan ilçesi
Güney bucağının Ağabey köyüne bağlı Karamollalar
mahallesi Karagözler adiyle, Denizli ili Acıpayan ilçesinin Güney köyüne bağlı Ören mahallesinin Örenler adıyla, Denizli ili Çivril ilçesi Işıklı bucağına bağlı 13 mahalleden ibaret Akdağ köyü; Denizli ili Cumalar, Kaşıkçı, Gökçehimmetler, İbanlar, Kamberler,
Aktaş, Külahlar, Kavakalanı ve Güzle mahallelerinin
birleşerek Cumalar adıyla; Maraş ili Göksun ilçe
merkezine bağlı Hacımirze, Yiricek, Çağlıyan
mezraalarının Mirze, Yiricek, Çağlıyan adlarıyla;
Ankara ili Bala ilçesi Karaali bucağının
Mahmatlıbahçe köyüne bağlı Soğucak mahallesi
Soğucak adıyla; Konya ili merkez ilçesi Tömek bu-
1946 Yılı 777
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
cağına bağlı Peçene Yaylasının Biçer adıyla değiştirilmesi uygun görülmüştür.
6
Nisan
yapılımıştır.
15/3/1946 tarihinden itibaren Amasya ili Merzifon RG
ilçesi Alıcık bucağına Ağviran köyü Merzifon merkez bucağına; İzmir ili Ödemiş ilçesi Kiraz bucağına
bağlıŞemsiler köyü mahalle halinde Kiraz bucak
merkezine, yine aynı bucağa bağlı Karabağ köyünün
tüzelkişiliği kaldırılarak Gedikli köyüne; Çeşme ilçesi Barbaros bucağına bağlı Nohutlu köyünün tüzelkişiliğinin kaldırılarak Uzunkuyu köyüne mahalle halinde; Bolu ili merkez ilçesi Çamşazamettin köyüne
bağlı Vakıfakçakavak mahallesi Hariçakçakavak köyüne; Denizli ili Acıpayam ilçesi Kızılhisar bucağının Yassıhöyükköyü Acıpayam merkez bucağına;
Konya ili Karaman ilçesi İlisıra bucağına bağlı
Morcalı köyü Karaman ilçe merkezine; Muğla ili
Marmaris ilçesi Bozburun bucağına bağlı Orhaniye
köyü Marmaris merkez bucağına; Kastamonu ili
Merkez ilçesinin Kuzyaka bucağına bağlı Karandı
köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak mahalle halinde
Bahadır köyüne; Aydın ili merkez ilçesi Umurlu Bucağının Aşağıkayacık köyüne bağlı Orta Mahallesi bu
köyden alınarak Yukarıkayacık köyüne; Ankara ili
Çankaya ilçesinin Elmadağ bucağına bağlı Odabaşı
köyü Cebeci bucak merkezine; Tekirdağ ili Malkara
ilçesinin Müstecip bucağı adı Ballı olarak; Muğla ili
merkez ilçesine bağlı Gökova bucağı Ula olarak değiştirilmiştir.
6
Nisan
yapılımıştır.
18/3/1946 tarihinden itibaren Bolu ili Düzce ilçesi RG
merkez bucağına bağlı Derdin köyü Mehdibey mahallesinin Uğur, Hacısüleymanbey köyü Kurak mahallesinin Kurak, Nalbantoğlu köyü Aşağıyahyalar ve
Yukarıyahyalar mahallesinin birleşerek Yahyalar,
Efteniimamlar köyü Keçiağılı Mahallesinin Keçiağılı,
Ballıca köyü Kuşaçması mahallesinin Kuşaçması,
Gümüşova bucağına bağlı Sırtpınar köyü Iğdır ve
Karakilise mahallelerinin birleşerek Iğdır, Ören köyü
kıyı mahalleşinin de Kıyı adlarıyla; Erzincan ili Tercan ilçesinin Büyüksevkar köyüne bağlı Küçüksevkar
ve Çilenger mahallelerinin ayrılarak Küçüksevkar
adıyla; Siirt ili Pervari ilçesi Evrak Köyünün Osyan
Mahallesi Doğan adıyla köy haline getirilmiştir.
6
Nisan
yapılımıştır.
18/3/1946 tarihinden itibaren Erzincan ili Merkez il- RG
çesinin Cingice bucağı Hamzesi köyünün tüzelkişiliği
kaldırılarak mahalle halinde Zatkiğ köyüne; Manisa
ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl bucağına bağlı
Caberburhan, Caberdelimusah, Caberkamara, Deliler
köyleri Alaşehir ilçesi Merkez bucağına; Bilecik ili
bozöyük ilçesinin Dodurga bucağına bağlı Dereyalak
ve Eren köyleri İnönü bucağına; İçel ili Merkez bucağının Kale köyüne bağlı Kalfabucağı mahallesi
Bozön köyüne mahalle olarak bağlanmıştır.
7
Nisan
Yeni Adalet Bakanı, CHP
Ali Rıza Türel'den boşalan Bakanlığa getirilmiştir.
Meclis Grubu Başkanvekili
Mümtaz Ökmen oldu.
778
U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
7
Nisan
Milli Şef, ABD'li misafirle- Washington Büyükelçisi merhum Münir Ertegün'ün C; U
ri kabul etmiştir.
cenazesini getiren Missouri Zırhlısı ile ülkeye gelen
ABD başkanı Truman'ın şahsi temsilcisi H. Weddell
ve heyeti Anıtkabiri ziyaret ettikten sonra, Genelkurmay Başkanının verdiği Yemeğe Katılmışlardır.
Ulus gazetesine göre misafirler "sevgi ile" ağırlanıyor.
8
Nisan
Devlet İktisadi Teşekkülleri
Denetleme Kanunu tasarısı
ile Eti ve Sümer bankalarının işletmeye çevrilmesi tasarısı.
8
Nisan
Bina Vergisi kanununda
geçici bir madde eklenmesi
yayımlanmıştır.
RG
8
Nisan
Kazanç Vergisi kanununun
3. maddesinin 14. fıkrasının
değiştirilmesi hakkında 4874
RG
8
Nisan
Adalet Bakanı’nın ataması
yapıldı.
Konya milletvekili Ali Rıza Türel'in Adalet Bakanlı- RG
ğı'ndan çekilmesi kabul edilmiş ve Adalet Bakanlığı’na
Ankara milletvekili Mümtaz Ökmen tayin edilmiştir.
9
Nisan
Ambar, antrepo ve umumi
mağazalarla yolcu salonlarının gümrükçülük bakımından bağlı olacakları
şartlarla buralarda ve eşyanın yükleme ve boşaltılmasında gümrük denetlemesinin nasıl yapılacağı hakkında 3/3953 sayılı tüzük
yayımlanmıştır.
RG
10
Nisan
ABD'li misafirler 9 Nisan'da ABD'liler tahsillerini ABD'de tamamlayacak iki gen- C
Türkiye'den ayrılmışlardır. ci de alıp Missouri ile ayrıldılar
10
Nisan
yapılımıştır.
Maraş Milletvekili Rasih Kaplan'ın, Devlet İktisadi BCA:
Teşekkülleri Denetleme Kanunu tasarısı ile Eti ve 30..1.0.0/
Sümer bankalarının işletmeye çevrilmesine dair Eko- 42.249..5.
nomi Bakanlığı'nı ilgilendiren önergesi.
Bingöl ili Solhan ilçesine bağlı Gönük bucağına bağlı RG
Oğnut, Kalacık, Ciligöl, Azizan, Kürik, Ağaköy,
Haciyan, Halifan, Ağnik, Kızılağaç, Aşağısevik,
Yukarısevik, Kırmuçek, Sağnis, Mezracık, Çatak
köyleri Karlıova İlçesi Gönük bucağına bağlanmıştır.
Bilecik ili Söğüt ilçesine bağlı Mihalgazi bucağıyla
bu bucağa bağlı Gömeli, Sarıkaya, Karaoğlan, Iğdır,
Kapukaya, Beyyayla, Düzköy, Beyköy köyleri Eskişehir Merkez ilçesine bağlanmıştır. Eskişehir ili merkez ilçesi Yarımca bucağına bağlı Sakarıılıca,
Bozaniç, Mayıslar, Laçin, Dağküplü köyleri Eskişehir Merkez ilçesi Mihalgazi bucağına bağlanmıştır.
Söğüt ilçesi İnhisar bucağına bağlı Atalan köyü Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Yarımca bucağına ve
yine Söğüt ilçesi Merkez bucağına bağlı Çukurhisar
köyü de Eskişehir'in merkez ilçesine bağlanmıştır.
1946 Yılı 779
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Nisan
3/3949 sayılı İller Bankası
Tüzüğü yayımlanmıştır.
4759 sayılı İller Bankası kanunu 23/6/1945 tarihinde RG
yayımlanmıştır.
12
Nisan
Belediye başkanlığı seçimi
onanmıştır.
Trabzon belediye başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun RG
seçilmesi onanmıştır.
12
Nisan
Gelir Vergisi Kanun Tasarısı hazırlanmıştır.
Gelir Vergisi Kanun Tasarısı Parti Grubunda İnce- C; U
lendikten Sonra Meclis Komisyonlarında Görüşülmeye Başlanacağı İfade Edilmiştir.
12
Nisan
Anıtkabirin sancak direği.
3 Mart'ta New York'ta Düzenlenen Törenden Sonra C
Türkiye'ye Eriştirilmek Üzere 16 Mart'ta Fernglen
vapuru ile yola çıkarılmıştır
12
Nisan
Trabzon belediye başkanı
seçilmiştir.
Trabzon belediye başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun RG
seçilmesi onanmıştır.
12
Nisan
Basın Yayın Umum Müdür Muavini İzzettin Tuğrul RG
Nişabay'ın Roma ve Dış Yayın Dairesi müdürü Hikmet Geray'ın Paris Basın Ateşeliklerine tayinleri belirlenmiştir.
12
Nisan
Kaymakam atamaları yapıldı.
Isparta iline bağlı Yalvaç ilçesi Kaymakamı Muhsin RG
Güloğlu'nun İstanbul iline bağlı Şile ilçesi kaymakamlığına, Çanakkale iline bağlı Lapseki ilçesi kaymakamı Ali Rıza Ulusman'ın Çoruh İline bağlı Hopa
İlçesi kaymakamlığına, Niğde ilinie bağlı Arapsun
ilçesi kaymakamı Kazım Gürel'in Zonguldak iline
bağlı Çaycuma ilçesi kaymakamlığına Çanakkale
ilinebağlı Eceabat ilçesi kaymakamı Reşit Ertüz'ün
Balıkesir iline bağlı Erdek ilçesi kaymakamlığına,
Manisa iline bağlı Alaşehir ilçesi kaymakamlığına,
İstanbul iline bağlı Şile ilçesi kaymakamı Adil Dündar'ın Manisa iline bağlı Kula ilçesi kaymakamlığına,
Urfa mektupçusu Faruk Beydeşman'ın Mardin iline
bağlı Gerçüş ilçesi kaymakamlığına naklen tayin
edilmişlerdir.
12
Nisan
yapılımıştır.
Çanakkale ili Biga ilçesinin Dimetoka bucağına bağlı RG
Çifteçeşmeler, Dişbudak, Kınalar, Kavakalan köyleri
Balıkesi ili Gönen ilçesinin Sarı Bucağına; Amasya
ili Gümüşhacıköy ilçesi Merkez bucağına bağlı
Derealan köyü Merzifon ilçesi Merkez bucağına; Sivas ili Hafik ilçesinin Mamuga Bucağına bağlı
Ezentere ve Ovacık köyleri Sivas ili merkez ilçesinin
Ulaş bucağına bağlanmıştır.
13
Nisan
yapılımıştır.
Hatay ili Dörtyol ilçesinin Payas bucağına bağlı RG
Sarıseki ve Değirmendere köyleri İskenderun ilçesi
merkez bucağına; Sivası ili Yıldızeli ilçesinin Çırçır
bucağına bucağına bağlı Adıs, Kurtlapa ve Gazi köyleri Sivas merkez ilçesinin Karaçayır bucağına,
Batmantaş köyü Tokat ili Merkez ilçesine ve Belcik
bucağına bağlı Uylubağı köyü de Artova ilçesinin Sulusaray bucağına; Denizli ili Çal ilçesinin Baklan bucağına Kalklık, Alikurt, Zıpır ve Acıdere köyleri Denizli ili merkez ilçesinin Honaz bucağına; Konya ili
merkez ilçesi Obruk bucağının Sürüç köyüne bağlı
Soyhan yaylası Cihanbeyli ilçesi Zıvarık bucağının
780
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Oğuzeli köyüne bağlanmıştır. Samsun ili Havza ilçesine bağlı Karahalil bucağı merkezi, Karahalil köyünden Çakıralan köyüne kaldırılmıştır. Bilecik ili
merkez ilçesinin Yarhisar bucağına bağlı Karahasanlar köyü Bursa ili İnegöl ilçesi merkez bucağına, Erzincan ili merkez ilçesinin Selepür bucağına Mantara
ve Bulmuş köyleri Tercan ilçesinin Mans bucağına
bağlanmıştır.
14
Nisan
Halkevleri Halk Partisi'nden ayrılmıyor.
Halkevlerinin Milli Eğitim Bakanlığı'na devri için C
hazırlıklar yapıldığına dair olarak Tanin gazetesinde
çıkan haberin aslı olmadığı ileri sürülerek,
Halkevleri'nin Halk Partisi'nden ayrılmayacağının altı
çizilmiştir.
14
Nisan
Yeni vergi kanunu.
Gelir Vergisi Tasarısının TBMM'den geri alınmadığı C
ve Tasarının halen Meclis Komisyonu'nda görüşüldüğü belirtilmiştir.
14
Nisan
Tan ve Yeni Sabah gazeteleri davası.
Davaya 13 Nisan'da yeniden başlandı.
15
Nisan
Sincan'da ağaç bayramı törenle kutlandı.
Ağaç bayramı Sincan'da kutlandı. Çalışma Bakanı U
Dr. Sadi Irmak "topraklarımızıdan ürün almak, bugün
her zamandan fazla bir millet vazifesi ve insanlık
borcudur." dedi.
15
Nisan
Kumkısık köyünde yeniden Denizli Kumkısık mevkiinde yeniden bağımsız köy RG
bağımsız köy kurulması
kurulması hakkında tamim yayımlanmıştır.
hakkında tamim yayımlanmıştır.
15
Nisan
Elmalı ve Yenice köylerinin ve Malatya, ili dâhilinde idari bağlılık değişiklikleri yapılmıştır.
Çankırı ili Şabanözü ilçesinin Orta bucağına bağlı RG
Elmalı ve Yenice köyleri 18/3/1946'dan itibaren Şabanözü merkez bucağına bağlanmıştır. Ayrıca Malatya ilinin köylerinde idari bağlılık değişiklikleri yapılmıştır.
15
Nisan
Büyükkemerdere köyünde
idari değişiklik yapılması
hakkında tamim yayımlanmıştır.
İzmir ili Tire ilçe merkezine bağlı Büyükkemerdere RG
köyü ikiye ayrılarak Soğucaksu, Çavdar yaylası,
Bağarası mahallelerinin birleştirilerek Dallık adıyla
yeniden köy kurulması; Sarıayan, Eşekçigediği,
Kapaklıyaylası mahallelerinin Cambazlı köyüne ve
Işıklar, Sıçanlar mahallelerinin de Çinyeri köyüne
bağlanması 20/3/1946 gününde onanmıştır.
15
Nisan
İller dâhilinde yapılacak
Bu kapsamda pek çok ilde köy tüzel kişiliği kaldırıla- RG
idari değişiklikler hakkında rak mahalle oluşturulması ve bazı köylerin bağlaniki genelge yayımlanmıştır. ması konusunda değişiklikler yapılmıştır.
16
Nisan
Ticaretin tanzimi ve ihtikârla savaş.
16
Nisan
Yeni Romanya Büyükelçisi Yeni Romen elçisi Prof. Grigore Mousil Türkiye'ye C
geldi.
gelmiştir.
C
Ticaretin tanzimi ve ihtikârla mücadele konusu üze- C
rinde bugünün gereklerine göre yeni bir sistemin uygulanması için Ankara'da hazırlanmış olan yeni tasarı
Ticaret Bakanlığı tarafından tetkik edilerek Bakanlar
Kurulu'na verilmiştir.
1946 Yılı 781
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Nisan
Gelir Vergisi ve 510 sayılı
kararname
Gelir Vergisi ve 510 Sayılı kararname Parti grup top- C
lantısında tartışılacaktır.
16
Nisan
Ticaret filomuzun arttırılması için incelemeler yapılmaktadır.
Ticaret filomuzun tonajının artırılması ve gemilerin C
yenileştirilmesi üzerinde görüşmek amacıyla bugün
ulaştırma bakanlığı'nda bir toplantı yapılmıştır.
16
Nisan
yapıldı.
Konya iline bağlı Çumra ilçesi kaymakamı İbrahim RG
Er'in Afyon iline bağlı Bolvadin ilçesi kaymakamlığına, Mardin iline bağlı Cizre ilçesi kaymakamı Nihat Tözge'nin Erzurum iline bağlı Örtülü ilçesi kaymakamlığına, Urfa iline bağlı Harran ilçesi kaymakamı Şevket Esen'in Bolu iline bağlı Gerede ilçesi
kaymakamlığına, Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamlığından Bakanlık emrinde Osman
Akçalı'nın Malatya iline bağlı Doğanşehir ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.
16
Nisan
Necip Fazıl Kısakürek 3.5
ay hapse mahkum edildi.
Sümerbank'a hakaret etmekten Büyük Doğu mecmu- U
ası sahibi Kısakürek 3.5 ay hüküm giymiştir.
16
Nisan
İdari isim değişikliği yapıldı.
Urfa ili Viranşehir ilçesine bağlı Resülyan bucağı, RG
köyü ve istasyonunun adı Ceylanpınar olarak değiştirilmiştir.
16
Nisan
yapılımıştır.
Samsun ili Vezirköprü ilçesine bağlı gayrimeskün RG
bulunan Süleymaniyeköy ve Bacas mevkileri Havza
ilçesine bağlanmak suretiyle bu bölgedeki Vezirköprü -Havza ilçeleri sınırı Istavlazçayı olarak belirtilmiştir.
16
Nisan
yapılımıştır.
Elazığ ili Sivrice ilçesine bağlı Kırlot, Temür RG
mezraası Siruşağı ve Öksüzuşağı köyleri Elazığ Merkez ilçesinin Hankendi bucağına bağlanmıştır. Çorum
ili Mecidözü ilçesinin Cemilbey bucağına bağlı
Tevfikiye köyü Alaca ilçesi merkez bucağına bağlanmıştır.
17
Nisan
Türkiye Demir ve Çelik
Fabrikaları'nda Polonyalı,
İstanbul Arkeoloji müzesinde Alman uzman istihdamı.
Polonyalı uzman Stanislav Sanetra'nın Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları'nda 30/04/1947 tarihine kadar çalıştırılmasına izin verilmesi; Alman Sümerolog
Dr. F. R. Kraus'un İstanbul Arkeoloji müzesinde çalıştırılması ile buna ait uzman kadrosunun tasdiki.
17
Nisan
ABD'den istenen 500 milyon dolarlık kredi
ABD İthalat ve İhracat Bankası'ndan istenen kredi, C; U
Türkiye'nin sınaî ve iktisadi kalkınma programı için
kullanılacaktır. Ancak bu talebin dikkate alınabilmesi
için Türkiye'nin kiralama ve ödünç verme kanunu gereğince savaş sırasında aldığı malzemeye karşılık 100
bin doları geri ödemesi gerekmektedir..Türk hükümetiyle temaslar yapmak üzere önemli bir ABD Maliyecisi bir haftaya kadar Ankara'ya geleceği belirtilmiştir.
17
Nisan
Takas sisteminde değişiklik İthalat ve İhracat Birlikleri Ticaret Bakanlığı'na bir C
isteniyor.
teklif götürerek, bugün ticari münasebetlerde bulunulan ve aramızda ticaret anlaşması bulunmayan ülkeleri de içine alan takas muamelelerine yeni bir şekil verilmesine ilişkin bir istemde bulunulmuştur.
782
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
110.27..6. ;
BCA:
30..18.1.2/
110.27..9.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
17
Nisan
Zirai kombinalar idaresinin Buna göre memuriyet unvanları, memuriyet sayısı ve RG
22/2/1945 tarihli ve 3/2229 maaşları düzenlenmiştir.
sayılı kararla onanmış olan
teşkilat kadrosunun değiştirilmesi hakkındaki K/636
sayılı kararın yürürlüğe konulması konusunda 3/4002
17
Nisan
Danıştayda atamalar yapıldı.
Danıştay'da açık olan birinci sınıf muavinlie ikinci RG
sınıf muavin Nezahet Yürekli'nin ve İkinci Sınıf Muavinlik kadrosu karşılık gösterilerek daha önceden
tayin edilen üçüncü muavin Müfit Kepenek ile ikinci
mülazım Abidin Ardıç'ın kendi kadrolarına nakilleriyle açılan İkinci sınıf muavinliklere üçüncü muavin
Halim Tanrıkulu, Leman Akyollu, Kamran Dinç,
Aydın Tuncay ve Rüştü Aral'ın tayinleri uygun görülmüştür.
18
Nisan
ABD'li Gazeteciler 17 Nisan'da Ankara'dan geldiler.
Birkaç gün önce Ankara'ya gelen ABD'li gazetecile- C
rin bir kısmı İstanbul'a gelmişlerdir
18
Nisan
Köy Enstitüleri'nin yıldönmü Köy Enstitüleri'nin kuruluşunun altıncı yıldönümü C,U
kutlandı
Hasanoğlan Köy Enstitüsünde Milli Şef'in de katılımıyla törenle kutlandı.
18
Nisan
Yeni Sanayi Tesisleri
Sümerbank ve Etibank uzmanlarının yeni sanayi C
programı üzerindeki çalışmaları ve bu sırada yeniden
kurulmasına gerek görülen bazı sanayi tesislerine ait
çalışmaları oldukça ilerlemiş ve bunlara ait projelerle
şartnameler hazırlanmıştır.
19
Nisan
Akseki Bankası tasfiye
edilmiştir.
Akseki Bankası’nın Genel Kurulu’nda Bankanın ser- C
mayesinin üçte birine yakın olan 162 Bin Lira zarar
ettiği görülmüş ve tasfiyeden başka çare olmadığı
bildirilmiştir.
19
Nisan
Türkiye -ABD ticaretinde
yeni ve büyük gelişmeler.
ABD'de teşkil olunan ve 340 fabrikayı temsil eden C
Ortaşark Anonim Şirketinin Türkiye'deki merkezinin
kurulması için girişimde bulunmuştur.
20
Nisan
Doğu İllerimizde 612 parça Birinci Genel Müfettişlik sınırları içinde (Diyarbakır, U
memur evi yapılacaktır.
Mardin, Urfa, Sirt, Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri) 40
ilçede inşaatına 1946 yılı içinde başlanacak 286 memur evi için 5.985.167 lira harcanacaktır.
20
Nisan
4869 sayılı kanunla kurulan Bu ilçeler Oğuzeli, Azdavay, Şuhut, Örtülü, Seben, RG
10 ilçenin sınırları değişti- Doğanşehir, Tekman, Koçarlı, Sarız, Eskipazar olup
rilmiştir.
bunlara bağlanan bucak ve köyler belirlenmiştir.
20
Nisan
4869 sayılı kanunla kurulan Kaymakçı,
Akkaya,
Derepazarı,
Küçükdere, RG
10 ilçede tutumlanan bucak Kozcıağız, Saruhanlı, Çoğun, Mehmendar bucağına
kadroları ve onlara bağlabağlanan köyler belirlenmiştir.
nan köyler belirlenmiştir.
21
Nisan
Yedek Subay okulunda 20
Nisan'da büyük bir tören
yapılmıştır.
Yedek subay okulunda yapılan törende okulu bitiren C
genç subaylar and içip, başbakandan diplomalarını
almışlardır
1946 Yılı 783
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Nisan
İstanbul'da liman yapımı
kararı alınmıştır.
Yeni limanın Haydarpaşada kurulmasına karar veril- C
miştir
21
Nisan
Yapılacak hava alanları ko- Amarikalı uzmanlardan oluşan bir heyet Anadolu'da C
nusunda ABD'den uzman
yaptıkları incelemeleri bitirerek İstanbul'a gelmişlerheyeti gelmiştir.
dir.
22
Nisan
Dışişleri Bakanlığı atamaları yapıldı.
Merkezde birinci sınıf Orta Elçi Emin Ali Sipahi'nin RG
Buenos-Ayres Elçiliğine tayini konusunda 3/4029 sayılı ve merkezden Celal Osman Abacıoğlu'nun Beyrut Elçiliğine tayini 3/4030 sayılı Bakanlar Kurulu
kararları yayımlanmıştır.
22
Nisan
Köy adı değişikliği yapılmıştır.
Maraş ili Pazarık ilçesine bağlı Keleksikli köyünün RG
adı 5/4/1946 tarihinden Özbek olarak değiştirilmiştir.
24
Nisan
İstanbul ilinin Eyüp ilçesine bağlı Kemerburgaz köyünde elde edilecek linyit
madeninden %5 nispi resim
alınması; Ekonomi Bakanlığının 28/3/1946 tarihli ve
2162/5 sayılı yazısı üzerine
1794 sayılı kanunun 1nci
maddesine göre, Bakanlar
Kurulunca 11/4/1946 tarihinde kararlaştırılmasını öngören 3/4022 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
24
Nisan
İçişleri Bakanlığı'nda atamalar yapıldı.
Emniyet müdürlüğü bünyesinde çeşitli atamalar ya- RG
pılmıştır.
24
Nisan
Dışişleri Bakanlığı bünyesinde bir nakil olmuştur.
Bağdat elçiliğinde Büyük elçilik Başkatibi Hikmet RG
Hayri Anlı derecesi ile birlikte merkeze nakledilmiştir.
24
Nisan
yapıldı.
Balıkesir iline bağlı Gönen ilçesi kaymakamı Agah RG
Erozan'ın İçişleri Bakanlığı Vilayetler İdaresi Genel
Müdürlüğüne; Mardin iline bağlı İdil ilçesi kaymakamı Azmi Berker'in Diyarbakır iline bağlı Kulp ilçesi kaymakamlığına; Çoruh iline bağlı Yusufeli ilçesi kaymakamı Fikret Tokat'ın Diyarbakır iline bağlı
Lice ilçesi kaymakamlığına; Sinop iline bağlı Ayancık ilçesi eski Kaymakamı Fahrettin Önal'ın Afyon
iline bağlı Şuhut ilçesi kaymakamlığına naklen ve
yeniden atanmışlardır.
25
Nisan
İsveç ile ticaret anlaşması
dün imzalandı.
15/06/1946’dan itibaren bir sene müddetle bir ticaret C
ve tediye anlaşması imzalanmıştır.
25
Nisan
Garanti Bankası kuruldu.
Her çeşit ticaret, sanayi, taahhüt, temsilcilik ve ko- RG
misyonculuk işleriyle uğraşmak ve merkezi Ankara'da olmak üzere 75 yıl süre ve 200.000 TL sermaye ile
kurulmuştur. Garanti Ticaret Türk Anonim Ortaklığı
Ana Sözleşmesi ve Türkiye Garanti Bankası Anonim
Ortaklığı Ana Sözleşmesi yayımlanmıştır.
784
Kaynak
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Nisan
Melami tarikatı ayini yapanların davasına devam
ediliyor.
İzmir'in Hamzalı köyündeki Melami tarikatı ayini C
davasına Bergama'da devam edilmektedir.
27
Nisan
Büyük Kurultay'ın gündemi Başbakan gündemin ana konularını tek dereceli se- C
açıklanmıştır.
çime karar vermek; sınıf esası üzerine cemiyetler kurulmasına imkan vermek, parti tüzüğündeki değişmez
başkan maddesini değiştirmek olarak açıklamıştır.
27
Nisan
Bir İngiliz Lordunun bize
dair acı sözleri.
"Londralıyım, Lordum, elçimizle birçok defa yemek C
yedim, fakat Londrada halkeviniz olduğunu Ankara'ya gelince duydum" Lord dış politikaya önem verilmediğini vurgulayarak, tanıtım eksikliğinin altını
çizmektedir.
27
Nisan
Danıştay Üçüncü daire
başkanı belirlendi.
Danıştay Üçüncü daire başkanlığına İhsan RG
Pehlivanlı'nın seçildiği hakkında 1493 sayılı karar
yayımlanmıştır.
27
Nisan
Ölüm cezası kararı.
Bayındır'ın Turan köyünden Ali oğlu Durmuş RG
Çelikel'in ölüm cezasına çarptırılması hakkında 1492
sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.
27
Nisan
Dışişleri Bakanlığı atamaları yapıldı.
Dışişleri Bakanlığı katibiumumi kinci muavini Kemal RG; U
Aziz Payman'ın Kopenhag elçiliğine tayini hakkında
3/4055 sayılı ve Merkezden birinci sınıf orta elçi Ali
Türkgeldi'nin derecesiyle Lahey elçiliğine tayini
hakkında 3/4056 sayılı ve Merkezden Bedi Arbel'in
Rio de Janeyro elçiliğine tayini hakkında 3/4057 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.
28
Nisan
Tek dereceli milletvekili
CHP'nin 4 yılda bir yapılan kongresi sonrasında U
seçimine ilişkin kanun tasa- 10/05/1946'da olağanüstü kurultay'da görüşülmek
rısı hazırlandı.
üzere tek dereceli seçim yasası tasarısı hazırlanmıştır.
29
Nisan
Belediye kanununda yapı- 1946 Eylül ayında yapılması gereken seçimler bir de- C; U
lacak değişiklik hakkındaki faya mahsus olmak üzere Mayıs ayında yapılacak, 50
tasarı bugün mecliste görü- günlük kanuni seçim süresi 30 güne indirilecektir.
şülecek.
29
Nisan
Genel Kurulunun ormanlarla ilgili kararı yayımlanmıştır.
Ormanlardan yaş ağaçların kanuna aykırı olarak ke- RG
silmesi halinde devlet ormanları için yapılan bedel
tarifelerine göre tazminat hükmü gerekeceğine dair
Yargıtay Tevhidi İçtihat Genel Kurulunun 9/1/1946
gün ve E.35/K1 sayılı kararı yayımlanmıştır.
30
Nisan
Amerika toprakları dışında
daimi üsler kurmak istediğini resmen açıklamıştır.
Üsler İzlanda’dan batı güney Avusturalya bölgesin- C
deki, Manus adasın kadar uzanacaktır. Japonya'dan
alınan ve Amerikan mandası altındaki iki adadada üs
tahsis edilecektir. Britanya kontrolündeki bir adada
tesis edilecek üsler 99 yıl müddetle kiralanacaktır.
Güney Amerika topraklarındaki üsler Amerika devletleri tarafından kooperatif bir bakımla idame edilecektir. Kanada ile askeri münasebetler, savaş sırasında kurulan müşterek müdafaa sistemi çerçevesi dahilinde devam edilecek ve müşterek bir kurmay tarafından idare edilecektir.
1946 Yılı 785
G.
Ay
Olay/Mevzuat
30
Nisan
Mecliste iki partinin ilk tar- DP belediye ve milletvekili seçimlerinin tacil edilme- C
tışması.
sine aleyhdar olduğunu bildirdi.
30
Nisan
24/4/1946 tarihinde kabul
edilen Devlet Denizyolları
ve Limanları İşletme Genel
Müdürlüğünce tahisl edilmekte olan vergi ve resimlerin ilgili daire ve sandıklara yatırılması süresine dair 4875 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
30
Nisan
edilen Artırma, Eksiltme ve
ihale kanununa ek yapılmasına ilişkin 476 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
30
Nisan
Toprak Mahsulleri OfiVatansız Haymatlos Yük. Müh. Hans Werner BCA:
si’nde yabancı uzman istih- Bodlaender'in Toprak Mahsulleri Ofisi'nde çalıştırıl- 30..18.1.2/
110.31..1.
damı.
masına izin verilmesi.
30
Nisan
edilen Gümrük tarifesi kanununa bağlı cetvelin 840
ve 845. numarlarında değişiklik yapılmasına dair
30
Nisan
edilen Belediye kanunun
bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkında 4878 sayılı kanun yayımlanmıştır.
Kanunun seçim süresi ve bitimine ilişkin 31inci mad- RG
desi; seçim komisyonunun teşkiline ilişkin 32inci
maddesi; seçim büroları ve komisyonlarına ilişkin
33üncü maddesi; seçim defterline ilişkin 34üncü
maddesi; seçim işlerinin ilanı ve defterlere asılmasına
ilişkin 35inci maddesi; itirazlara ilişkin 36 ıncı maddesi; seçim gününün belirlenmesine ilişkin 38 inci
maddesi; sandığın muayenesi ve mühürlenmesine
ilişkin 40 ıncı maddesi; oyların sandığa atılmasına
ilişkin 41inci maddesi; sandığın açılması, oyların sayılmasına ilişjin 42 inci maddesi; seçim tutanağına
ilişkin 43üncü maddesi; seçim sonucuna ilişkin
44üncü maddesi; Meclisin adi ve olağanüstü toplantısına ilişkin 54 üncü maddeleri değiştirilmiştir.
1
Mayıs
Belediye Meclisi seçimi
için çalışmalar başladı.
Belediye Kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi U
hakkındaki kanunun yürürlüğe girmesiyle İçişleri
Bakanı Hilmi Uran kanunun uygulanması ile ilgili
tüm illere telgraf göndermiştir.
1
Mayıs
İş ve İşçi Bulma Kurumu'nun Ankara şubesi açılmıştır.
2
Mayıs
Küçük sanat erbabına yapılacak pamuk ipliği dağıtımına dair yönetmelik yayımlanmıştır.
786
Açıklamalar
Kaynak
RG
U
Yerli ve yabancı üretim her çeşit pamuk ipliklerinin RG
küçük sanat erbabın adağıtılmasınave bu ipliklerle
dokunan mamullerin kooperatifler tarafından alım ve
satım işlerinde kullanılmasına dairdir.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Mayıs
Bolu, Bitlis, Sinop’da kaymakamlık atamaları yapıldı.
Seyhan iline bağlı Bahçe ilçesi kaymakmı Kemal RG
Taşkıran’ın Bolu iline bağlı Mudurnu ilçesi kaymakamlığına; Elazığ iline bağlı Maden İlçesi kaymakamı Fuad Güney'in Bitlis iline bağlı Tatvan ilçesi kaymakamlığına; Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamı Nami Ünal'in Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kaymakamlığına; Sinop iline bağlı Gönen ilçesi kaymakamlığına; Kocaeli iline bağlı Kandıra ilçesi kaymakamı Fehmi Kayar'ın Kocaeli İdare Kurulu üyeliğine
naklen tayinleri belirlenmiştir.
4
Mayıs
Bakanlık emrine alınan doçentlerin davasında karar
verildi.
Danıştay, A.Ü DTCF Fakültesi doçentlerinden Pertev C
Boratav, Niyazi Berkes, Behice Boran, Mediha
Berkes 15 Aralıkta Milli Eğitim Bakanlığı’nın emrine
alınmaları kararını iptal etti.
4
Mayıs
3/4021 sayılı Arazi vergisi
tüzüğü yayımlanmıştır.
Bütün sahipli araziden 1833 numaralı kanun gereğin- RG; U 5
ce alınacak arazi vergisiyle ilgili işlemler bu tüzük Mayıs
hükümlerine bağlıdır. Belediye olan yerlerde beledi- 1946
ye sınırı içinde, belediye olmayan yerlerde köyü oluşturan yapıların mütemmislerinden olan avlu, bahçe,
bağ vs. arazi vergisine tabi olmayacaktır.
6
Mayıs
Genel seçim kararı verilmiştir.
İnönü Akşehir'de verdiği nutkunda büyük seçimlere U
karar verildiğini bildirdi.
6
Mayıs
Ölüm cezasına çarptırılma.
Ödemiş'in Kiraz Bucağına bağlı Çanakçı köyünden RG
Veli oğullarından Hüseyin oğlu Mustafa Tekin'in
ölüm cezasına çaptırılması hakkında 1494 sayılı karar
yayımlanmıştır.
6
Mayıs
Mısır ve mamullerinin taşınmasına ilişkin 3/4111
Sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Mısır ve mamullerinin devlete, gerçek ce tüzel kişile- RG
re ait deniz taşıtları ile Karadeniz limanlarından başka limanlara taşınmasının yasaklanması söz konusudur.
7
Mayıs
Fransızlar yeni Anayasayı
çoğunlukla reddettiler.
Fransa'da sol cenah ilk defa ağır bir darbe yemiş ol- C
du.
7
Mayıs
yapılımıştır.
Kastamonu ili Cide İlçesine bağlı Meset Bucağıyla RG
bu bucağa bağlı köylerden 26 köy bağlı mahalleleriyle birlikte İnebolu ilçesine 2 köyle bağlı mahalleleri
Küre ve 40 köyle bağlı mahalleleri de Cide merkez
bucaklarına bağlanmıştır. Trabzon ili Merkezine bağlı Arsin (Arsen) olmak ve Arsin adiyle anılmak üzere
yeniden bir bucak kurulmuş ve 23 köy bu bucağa
bağlanmıştır.
7
Mayıs
Köy kurulmasına ilişkin bir Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinin Kertek yaylası köy RG
genelge yayımlanmıştır.
haline getirilmiştir.
8
Mayıs
Büyük Kurultay toplanıyor. CHP'nin Büyük Kurultay'ı "Değişmez Genel Baş- U
kan"ın söleviyle açılacak
9
Mayıs
Dün Amerika ile mali bir
anlaşma imzalanmıştır.
Amerika'nın borcumuzun yüz milyon dolarını geri C; U
almayacağı bildirilmiştir.
9
Mayıs
Türk Amerikan dostluğu
için Mecliste tezahürat ya-
ABD’nin Ankara'daki sefiri, hükümete müracaat ede- C; U
rek, "Eğer Türkiye Cumhuriyeti 4,5 milyon dolari pe-
1946 Yılı 787
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
pılmıştır. TBMM Ödünç
şin olarak verecek olursa onun ödünç verme ve kiraverme ve kiralama hesapla- lama kanunu dolayısıyla olan bütün borçları bir karının tasfiyesine ve Birleş- lemde silmeye hazırız" demiştir.
miş Milletler Yardım ve
Kalkındırma İdaresine katılma ve yardımda bulunması hakkında kanun tasarıları görüşülerek kabul
edilmiştir.
9
Mayıs
Adalet Bakanlığı atama ve
yükselmeleri yapılmıştır.
Bakanlık bünyesinde yurt genelinde pek çok atama RG
yapılmıştır.
9
Mayıs
Siirt Mektupçuluğuna atama yapılmıştır.
Tortum kaymakamı Hukusi Özelçi'nin
Mektupçuluğna naklen tayini gerçeklemiştir.
9
Mayıs
Milli Eğitim Bakanlığı
müsteşarlığı ataması yapılmıştır.
İhsan Sungu'nun vefatıyla açılan Milli Eğitim Bakan- RG
lığı müsteşarlığına aynı bakanlık Teftiş Heyeti Başkanı Besim Kadırgan naklen ve terfien tayin olmuştur.
10
Mayıs
Halk Partisi Büyük Kurultayı açılıyor.
Kurultay'ın gündeminde: yoklama; başkanvekilleriyle C; U
katiplerın seçimi; değişmez Genel Başkan'ın söylevi;
tezkerelerin okunması; program-tüzük komisyonu seçimi;komisyon raporunun konuşulması; genel idare
kurulunun seçimi.
10
Mayıs
Seyhan ve Ceyhan nehirleri 30-40 senedir görülmemiş şekilde yağan şiddetli C; U
taştı.
yağmurlar yüzünden bazı köyler arasında irtibat kesildi, tarlalar su altında kaldı.
10
Mayıs
Türk kadınına ait önemli
bir dava.
Çalışma Bakanlığının dergisinde, kadınların ziraat iş- C
lerinde görecekleri hizmetlerin tahdidi, kendisi çalışmayıp karısını çalıştıran köylünün cezalandırılması
isteniyor.
10
Mayıs
Belediye seçimi için 1318
sandık yaptırılıyor.
Belediye seçimleri için sandıkların yapıldığı bildiril- C
miştir.
10
Mayıs
Birleşmiş Milletler Yardım
ve Kalkındırma İdaresine
katılınması ve yardımda
bulunulması hakkında 4881
Washington'da 09/11/1943'de kurulan Birleşmiş Mil- RG
letler arasında akit ve imza edilmiş olan Anlaşmaya
göre kurulmuş olan Birleşmiş Milletler Yardım ve
Kalkındırma İdaresine üye olarak katılmaya ve gerekli yardımları yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilendirilmiştir.
10
Mayıs
Amerika Birleşik Devletleri
Hükümeti tarafından Cumhuriyet Hükümetine verilen
on milyon dolarlık kredi
anlaşmasının onaylanması
yayımlanmıştır.
ABD Dış Tasfiye Komisyonu tarafından Türk arazisi RG
dışında satılığa çıkarılan teçhizat ve malzeme fazlası
meyanından ihtiyaçlarına tekabül edenleri satınalmak
arzusunda olan Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ve bu
malzemenin Türkiye tarafından 10 milyon dolar tutarına kadar mübayalarını kolaylaştırmak isteyen ABD
arasındaki anlaşmadır.
10
Mayıs
1946 yılı Bütçe Kanununa
bağlı (A) işaretli cetvelde
yayımlanmıştır.
788
Siirt RG
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
11
Mayıs
Milli Şefin Kurultay’da
söylediği tarihi nutuk.
Kurultay tarafından 708 oyla İnönü Genel Başkan se- C
çildi. Milli şef özellikle partilerin seçimlere iştirakten
imtina edeceklerini sanmadığını, ölünceye kadar
Halk Partisi üyesi olarak kalacaklarını bildiren sözleriyle dış politikanın durumunu değerlendirmiştir.
11
Mayıs
Cumhurbaşkanı ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin değişmez Genel Başkanı İsmet İnönü'nün CHP'nin
Büyük Kurultayının 10/5/
1946 tarihinde yapılan olağanüstü toplantısındaki söylevleri yayımlanmıştır.
Tek dereceli seçim, dış politika, sınıf esasına dayalı RG
cemiyet kurma üzerinde durmuştur. Ayrıca “…CHP
için iktidar mevkiini elde tutmak arzusu her mülahazanın üstünde değildir…” şeklinde konuşmuştur.
13
Mayıs
Bursa'da büyük bir imar fa- Su, yol, bina ve hastane yapımı atılımı başlatıldı.
aliyeti başladı.
C
13
Mayıs
edilen Ankara Tıp ve Fen
Fakülteleri yapımı için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 4879 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
RG
13
Mayıs
1938/5/1946 tarihinde 1934
ikinci sıra Türk borcu tahvillerinin erken ödenmesinde 4516 sayılı kanunla
çıkarılmasına izin verilen
bonoların kullanılması ve
Amortisman sandığında bulunan tahvillerin üç yılda
ödenmesi hakkında 4880
RG
14
Mayıs
İmalat Birlikleriyle yerli
mal pazarları kalkıyor
Kırklar komisyonu, 510 sayılı kararnamenin ve ilgili C
maddelerin kaldırılmasını kararlaştırdı.
14
Mayıs
Amerika'dan gelen yeni
yolcu uçakları.
Devlet havayollarının Amerikadan getirttiği 11 adet C
uçak uçuşlar için hazırlanmaktadır. Bu uçakların 22
adet yolcu taşıyacakları bildirilmiştir.
14
Mayıs
Sıkıyönetim altı ay daha
uzatıldı.
Tevfik Fikret Sılayın başkanlığında toplanan TBMM C
altı ilde bitecek olan sıkıyönetimi altı ay daha uzatmıştır.
14
Mayıs
Bakanlık emrine alınan doçentler.
Bir siyasi dergiye gönderdikleri yazılar nedeniyle ba- BCA:
kanlık emrine alınan Doçent Pertev Boratav, Behice 30..10.0.0/
Boran ve Niyazi Berkes ile Mediha Berkes'in Danış- 143.24..21.
tay'da açmış oldukları davayı kazanarak görevlerine
dönmeleri hakkındadır.
14
Mayıs
Sınır dışına çıkarılma kararı.
İtalya uyrukluğuna girdiğinden dolayı Konya İstiklal RG
Mahkemesi karariyle milli sınır dışına çıkarılan Suat
Ramiz hakkında 1495 sayılı karar yayımlanmıştır.
1946 Yılı 789
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Mayıs
"Tan" cıların davasında
Yargıtay'ın kararı.
Yargıtay ceza dairesi kararları bozdu, sanık bulunan C
Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel, Cami Baykurd ve Halil Lütfi Dördüncü serbest bırakıldılar.
15
Mayıs
Bu seneki üzüm mahsulunün bol olduğu belirtiliyor.
İhracatçılar Birliği'ne bağlı Kuru Meyvacılar Birliği C
idare komitesi bu konuda tedbir alınmasını istiyorlar.
15
Mayıs
Kömür Satış ve Tevzi yönetmeliği yayımlanmıştır.
2/12899 ve 2/18109 sayılı Bakanlar Kurulu kararla- RG
rıyla yürürlüğe konulmuş olan 5 ve 348 sayılı Koordinasyon Heyeti kararlarıyla verilen yetkiye dayanılarak tanzim edilen Kömür Satış ve Tevzi yönetmeliği
yayımlanmıştır.
16
Mayıs
Altı ilde ilan edilmiş olan
Sıkıyönetimin altı ay daha
sayılı karar yayımlanmıştır.
İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve RG
Kocaeli illerinde 23 Kasım 1940 tarihinde ilan edilmiş olan sıkıyönetimin 23 Haziran 1946 tarihine kadar uzatılmış sıkıyönetimin altı ay daha uzatılması
hakkında TBMM kararı yayımlanmıştır.
16
Mayıs
Amerika'da Türk Talebe
Birliği kurulmuştur.
Rochester'da Türk Talebe Birliği kurulmuştur.
16
Mayıs
DDY İdaresi'nde Macar uzman istihdamı.
DDY İdaresi'nce yaptırılmakta olan bina ve tesisleri BCA:
işlerinde çalıştırılmakta bulunan Macar uyruklu Lajor 30..18.1.2/
oğlu İrfan İştuvan Bernhard'ın çalışma süresinin uza- 111.34..20.
tılması.
16
Mayıs
3/4135 sayılı Ekonomi Bakanlığı Teftiş Kurulu tüzüğünün bazı maddelerini değiştiren tüzük yayımlanmıştır.
18
Mayıs
Geçen yıl kuraklık yüzünden borçlarını ödeyemeyen
köylüden bir kat fazla ceza
alınmayacak
4840 sayılı kanunun 1945 ve daha önceki yıllara ait C
toprak vergisi artıklarının 1945 yılı mahsulünnden
tamamen alınmasını gerektirdiğinden geçen seneki
kuraklık vs gibi çeşitli nedenler yüzünden köylüler
vergi borçlarını ödeyememişti.
18
Mayıs
Sanayiyi teşvik kanunu tasarısı üzerinde çalışılmaktadır.
Sanayiyi teşvik ve koruma kanunu tasarısı son şeklini C
almıştır. Yeni kanunda özel sanayii üç sınıfta ele alınmaktadır.
18
Mayıs
edilen Devlet Memurları
aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 sayılı
kanuna ek 4884 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
18
Mayıs
edilen Türkiye Cumhuriyeti
ile Amerika Birleşk Devletleri arasında Hava Ulaştırmalarına dair olan anlaşmanın onanması hakkında
RG
790
Kaynak
U
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Mayıs
ile Birleşik Krallık arasında
Hava Ulaştırmalarına dair
olan anlaşmanın onanması
yayımlanmıştır.
19
Mayıs
İstanbul'un 10 senelik su
ihtiyacı temin ediliyor
Sular idaresi 9,5 milyon liralık tahsisatla derhal faali- C
yete geçti.
20
Mayıs
Milli Şef gençliğe hitap
etmiştir.
"Türk milleti, sınırlarının dokunulmazlığı için bugün C
çok dikkatli ve duygulu bir andadır…"
20
Mayıs
Amerikadan bir heyet geliyor.
Birleşmiş Milletler Yardım ve Kalkınma Teşkilatının C
bildirdiğine göre, Amerikadan gıda meseleleri hakkında görüşmek üzere diplomatik bir heyet gelecektir.
20
Mayıs
yapılmıştır.
Harran ilçe merkezi Akçakale'ye ve Akçakale bucak RG
merkezi de Harran'a kaldırılmış, Harran ilçesinin adı
Akçakale ve Akçakale bucağının adı da Harran olarak değiştirilmiştir.
20
Mayıs
Belediye başkanı onanması. Mardin Belediye başkanlığına Abdülkadir Kalav'ın RG
seçilmei ve Ağrı belediye başkanlığına Ahmet
Tokar'ın seçilmesi belediye kanunun 89. maddesine
göre onanmıştır.
21
Mayıs
Bulgarlar şimdi de Türk
Trakya’yı istiyorlar.
Bulgar Başbakanı Georgief'in sözleri:" Doğu C
Trakyanın Türkiye tarafında muhafazası Türk-Bulgar
dostluğuna bir engeldir."
21
Mayıs
Tokat, Çorum, Balıkesir illerindeki yer sarsıntısından
etkilenmiş olan yerlere yardım yapılması hakkında karar.
Tokat, Çorum, Balıkesir illerindeki yer sarsıntısından RG
etkilenmiş olan yerlere yardım yapılması hakkındaki
4386 sayılı yasadan sonra olan yer sarsıntısı bölgelerinden illere göre tesbitine ilişkin 3/4001 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
21
Mayıs
Tekel ticari işletme zihniyetiyle idare edilecek.
Gümrük ve Tekel Bakanı Tahsin Çoşkan Gümrük ve U; C 22
Tekel’e ait kanunla ilgili açıklamalar yaptı. Ayrıca Mayıs
1946
ihtiyaçları için yeni ödenek ayrıldı.
22
Mayıs
Diyarbakır valisi Osman Nuri Tekeli'nin Bilecik Va- RG
liliğine, Bilecik Valisi Selahaddin Üner'in Birinci
Genel Müfettişlik başmüşavirliğine ve birinci genel
müfettişlik başmüşaviri Asım Türeli'nin Diyarbakır
Valiliğine tayin edilmesine ilişkin 3/4167 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
22
Mayıs
Antalya, İzmir, Denizli ve
Eskişehir'de arazi dağıtımı.
Antalya ilinin Merkez ve Serik, Denizli ilinin Merkez RG
ve Sarayköy, İzmir ilinin Tire ve Eskişehir ilinin
Merkez ilçelerinde 4753 sayılı çiftçiyi Topraklandırma kanunu hükümlerine göre dağıtmak için arazi
kamulaştırma işlerinin ve arazi dağıtımının yapılması
hakkında 3/4168 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
23
Mayıs
Türkiye'den Avrupa'ya gıda Yunanistan ve aç Avrupa'ya buğday ve çavdar yar- U
yardımı.
dımı yapılması konusunda Ticaret Bakanlığı izin
vermiştir.
RG
1946 Yılı 791
G.
Ay
Olay/Mevzuat
23
Mayıs
15/5/1946 tarihli Tekel Genel Müdürlüğü'nün 1941
yılı bilançosunun onanması
yayımlanmıştır.
RG
24
Mayıs
edilen Toprak Mahsulleri
vergisi kanununun kaldırılması hakkında 4840 sayılı kanuna ek 4888 sayılı
RG
24
Mayıs
edilen 4889 sayılı Asker ailelerinden muhtaç olanlara
yardım hakkındaki 4109
sayılı kanuna ek kanun yayımlanmıştır
RG
24
Mayıs
edilen 4890 sayılı 3339 sayılı kanunun yürürlük süresinin uzatılmasını öngören
Yabancı ülkelerden satın alınan gemilerle ülke içinde RG
yapılan benzerleri için getirilecek eşyanın gümrük
resminden ayrık tutulması hakkındaki 3339 sayılı kanun 1950 bütçe yılı sonuna kadar uzatılmıştır.
24
Mayıs
edilen Gazi Mustafa Kemal
Köprüsünün yapılması
hakkındaki 1223 ve 1596
sayılı kanunların bazı hükümlerinin değiştirilmesi
ve İstanbul Sular idaresi
teşkili hakkındaki 2226 sayılı kanuna bazı hükümler
RG
24
Mayıs
edilen Posta, Telgraf ve Telefon işletme Genel Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek
yıllara geçici yüklenmelere
girişilmesi hakkında 4892
RG
24
Mayıs
edilen şark halı ve kilimleriyle benzerleri ve hayvan
postları için kurulacak serbest yer hakkında 4893 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
25
Mayıs
Milli şef doğu illerinde temaslarda bulunuyor.
25
Mayıs
edilen Türk-Yunan Ticaret
ve Ödeme anlaşmasının üç
ay uzatılması hakkında 4894
792
Açıklamalar
Kaynak
İnönü, Erzincandaki hitabesinde vatandaşlara devle- C; U
tin emniyet ve kudreti üzerinde tafsilat verdiler.
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
25
Mayıs
edilen Birleşmiş Milletler
Eğitim, Bilim ve Kültür
sözleşmesinin onanması hakkında 4895 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
25
Mayıs
Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti
arasındaki Ödünç Verme ve
Kiralama ve Mutalebelere
mütaallik Anlaşmanın onanması hakkında 4899 sayılı
RG
26
Mayıs
Belediye seçimi bugün yapılıyor.
Cumhuriyet Gazetesi "daha ileri bir demokrasiye C; U
doğru ilk fiili adımımız olacaktır." başlığını atmıştır.
27
Mayıs
Belediye seçiminde bazı
hadiseler oldu.
Seçimlere katılan Milli Kalkınma Partisi öğleden C
sonra bir beyanname neşrederek seçimlerden çekildi.
27
Mayıs
Yeni belediye meclisleri
dün seçildi.
CHP listelerinin hemen her tarafta kazandığı anlaşıl- U
maktadır.
27
Mayıs
edilen Tekel Genel Müdürlüğü kuruluş ve görevleri
hakkındaki 4036 sayılı kanunun bazı maddelerinin
değiştirilmesine dair 4896
RG
27
Mayıs
edilen Kibrit ve Çakmak
Tekeli Geçici İşletme İdaresinin Tekel Genel Müdürlüğüne devrine dair 4897
RG
27
Mayıs
Tekel Genel Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek yılllara
geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 4898 sayılı
RG
28
Mayıs
Bir UNRRA heyeti Türkiye'ye geldi.
28
Mayıs
Takip ve tahsiline imkân
görülmeyen bazı borçların
silinmesine dair 1497 sayılı
TBMM kararI yayımlanmıştır.
RG
28
Mayıs
Isparta ilinin Eğridir ilçesine bağlı Tahtacı köyünün RG
adı Bademli olarak değiştirilmesi hakkında tamim
yayımlanmıştır.
UNRRA diplomatik Müşaviri Cornelius Engert baş- U
kanlığı'nda beş kişiden oluşan bir heyet, Türkiye'nin
yardımları konusunu görüşmek üzere gelmişlerdir.
1946 Yılı 793
G.
Ay
Olay/Mevzuat
29
Mayıs
Piyasadaki iktisadi krizi ön- Hükümet alınacak tedbirleri incelemek üzere bir he- C
leyecek tedbirler.
yet kuracak, bankaların tekrar kredi açacakları anlaşılmaktadır.
29
Mayıs
Milli Kalkınma Partisi miting yapmak istiyor
29
Mayıs
edilen 1946 Yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) ve (E)
işaretli cetvellerde değişiklik yapılması hakkında 4900
RG
29
Mayıs
edilen Devlet Demiryolları
ve Limanları İşletme Genel
Müdürlüğü 1946 yılı bütçesinde değişiklik yapılması
yayımlanmıştır.
RG
29
Mayıs
22/5/1946 tarihinde Devlet
Denizyolları ve Limanları
işletme Genel Müdürlüğü
1946 yılı bütçe kanunua
yayımlanmıştır.
RG
29
Mayıs
Türk Parasının kıymetini
korumasına ilişkin 3/4189
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır.
23/11/1937 tarihli ve 2/7695 sayılı kararla yürülüğe RG
konulan "Türk parası kıymetini koruma hakkındaki
12 sayılı kararın 32inci maddesinin değiştirilmesine
ilişkindir.
30
Mayıs
Meclis tek dereceli seçim
için hazırlanan yeni kanun
tasarısını yarın görüşecek
Tek dereceli seçim esasına göre yeni baştan hazır- C; U
lanmış milletvekili seçim kanunu tasarısı TBMM'de
görüşülecektir. İçişleri Bakanı Hilmi Uran seçimlerdeki usulsüzlükler ve yolsuzluklar olduğuna dair sorulara cevap verecektir.
30
Mayıs
Türk bayrağı altına girecek Türk bayrağı altına girecek vapurlar hakkındaki RG
vapurlar hakkındaki tüzü15/01/1940 tarihli ve 2/12688 sayılı tüzüğün 3 ve
ğün 3 ve 4 üncü maddeleri- 4üncü maddeleri değiştirilmiştir.
ni değiştiren tüzüğün yürürlüğe konmasına ilişkin
30
Mayıs
yapıldı.
794
Açıklamalar
Kaynak
Parti seçimlerde görülen yolsuzlukları protesto etmek C
ve seçimin feshini talep etmek amacıyla yapılacak
miting için dün valiliğe başvurdu.
Kaymakamlık kursunun 7 inci dönemini başarıyla bi- RG
tirmiş olan Kütahya Maiyet Memuru Süleyman Sıtkı
Arkan'ın Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kaymakamlığına, Kırşehir Maiyet Memuru Ekmel Çetiner'in
Malatya iline bağlı Akçadağ ilçesi kaymakamlığına,
Erzurum maiyet memuru Lütfi Uraz'ın Erzincan ilçesine bağlı İliç ilçesi kaymakamlığına, Bursa Maiyet
memuru Nail Memik'in Çanakkale iline bağlı Eceabat
ilçesi kaymakamlığına, İçel maiyet memuru Nazım
Öner'in Kırşehir iline bağlı Kaman ilçesi kaymakam-
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
lığına, Urfa maiyet memuru Hadi Koçak'ın Konya
iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamlığına, Samsun
Maiyet Memuru Vefik Altuğ'un Konya iline bağlı
Hadım ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir Maiyet Memuru M. Ali Özgüner'in Tokat iline bağlı Reşadiye
ilçesi kaymakamlığına, Çanakkale Maiyet Memuru
Cihat Mutver'in Malatya iline bağlı Darende ilçesi
kaymakamlığına, Edirne Maiyet Memuru Suat Engin'in Çankırı iline bağlı Şabanözü ilçesi kaymakamlığına, İstanbul Maiyet Memuru Salim Doğu'nun Kocaeli iline bağlı Kandıra ilçesi kaymakamlığına, Tekirdağ Maiyet Memuru Hakkı Baysal'ın İçel iline
bağlı Gülnar ilçesi kaymakamlığına, Tokat Maiyet
Memuru Kazım Kuyucak'ın Niğde iline bağlı Arapsun ilçesi kaymakamlığına, Konya Maiyet Memuru
M.Emin Yüzbaşıoğlu'nun Kayseri iline bağlı İncesu
ilçesi kaymakamlığına, Tunceli Maiyet Memuru Hamdi Ergün'ün Kocaeli iline bağlı Karasu ilçesi kaymakamlığına, Hatay Maiyet Memuru Münir Elagöz'ün
Denizli iline bağlı Buldan ilçesi kaymakamlığına,
Manisa Maiyet Memuru Fehmi Gürpınar'ın Seyhan
iline bağlı Bahçe ilçesi kaymakamlığına, İstanbul
Maiyet Memuru Haldun Menteşeoğlu'nun Antalya
iline bağlı Kaş ilçesi kaymakamlığına, Çankırı Maiyet Memuru M. Doğan Ulergüven'in Çanakkale iline
bağlı Lapseki ilçesi kaymakamlığına, İstanbul Maiyet
Memuru Cezmi Kartay'ın Erzincan iline bağlı Kemaliye ilçesi kaymakamlığına, Kayseri Maiyet Memuru
Hüsamettin Karakimseli'nin Seyhan iline bağlı
Saimbey ilçesi kaymakamlığına, Malatya Maiyet Memuru Adil Aktan'ın İçel iline bağlı Mut ilçesi kaymakamlığına, Çankırı Maiyet Memuru Azmi Karaca'nın
Eskişehir iline bağlı Mihalıççık ilçesi kaymakamlığına,
Kütahya Maiyet Memuru Mustafa Arıkan'ın Gümüşhane iline bağlı Şiran ilçesi kaymakamlığına, Konya
Maiyet Memuru Hasip Aksoyoğlu'nun Sivas iline bağlı
Kangal ilçesi kaymakamlığına, Ankara -Beyobası Müdürü Rüştü Erdemgil'in Çorum iline bağlı Osmancık
ilçesi kaymakamlığına, Sivas Maiyet Memuru Ferit
Önen'İn Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi kaymakamlığına, Denizli Maiyet Memuru Adil Başel'in Konya
iline bağlı Çumra ilçesi kaymakamlığına ve Antalya
Maiyet Memuru Ahmet Bileydi'nin de Rize iline bağlı Çayeli ilçesi kaymakamlığına tayin olmuşlardır.
31
Mayıs
Türk Amerikan mali anlaşması.
Kiralama hesaplarının tasfiyesine dair anlaşma C
Washington'da yayımlandı. Anlaşmanın mukaddemesinde Türk ve Amerikan hükümetlerinin ticaret mani engellerin kaldırılması hususunda azimleri teyit edilmektedir.
31
Mayıs
Milli Korunma kanununun
20, 21, 27, 28, 29 ve 31 inci
maddelerine dayanılarak
Ekonomi, Tarım, Sosyal
Yardım ve Ticaret Bakanlıklarına bazı yetkiler verilmesi hakkında K/643 sayılı kararın yürürlüğe konulmasına ilişkin 3/4225
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır.
Buna göre, bazı maddelerin dahili satış fiyatlarının RG
belirlenmesine; mal cinslerine göre ithal, toptan ve
perakende azami kar hadlerinin tesbitine Ticaret Bakanlığı ve imal azami kar hadlerininin tesbitine Ekonomi ve Ticaret Bakanlıkları, tıbbi ecza için azami
kar hadlerinin tesbitine de Sağlık ve Sosyal Yardım
ve Ticaret Bakanlıklarının yetkili olmasına; dahili sanayi mamullerinden gayrı malların satış fiyatı unsurlarının Ticaret Bakanlığı tarafından ve dahili sanayi
mamullerinin maliyet fiyatı unsurlarının da Ekonomi
Bakanlığı tarafından belirlenmesine karar verilmiştir."
1946 Yılı 795
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Haziran
Tek dereceli milletvekili
seçimi tasarısı müzakere
edilerek görüşülmeye başlandı.
Muhalif milletvekilleri şiddetli eleştiriler yapmışlar- C; U
dır. Hikmet Bayur:" Bu kanunla iktidar partisini seçimle düşürmek imkânsız gibidir." dedi, Adnan Menderes: "Belediye seçimine hâkim olan zihniyet ve ruh
bu kanunun tatbikatında da hâkim olacaksa eseflenmemek mümkün değildir." demşlerdir.
1
Haziran
İktisadi plan.
Ankara'da uzmanlardan oluşan uzmanlardan oluşacak C
büyük bir heyet kurulacaktır. İktisadi işler üzerinde
tetkikler yapmak ve kararlar vermek üzere iktisat işleriyle ilgili milletvekilleri Başbakanlık ile Ekonomi,
Ticaret, Tarım, Dışişleri, Maliye, Çalışma ve Ulaştırma bakanlıkları müsteşar ve ilgili müdürler, ihracat
ve ithalat tacirleriyle sanayicileri, iktisat profesör ve
mütehassıslarından oluşan bir heyetin oluşturulması
için hazırlıklar başlatıldı.
1
Haziran
edilen Danıştay Kanunun
bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına ve bu kanuna bazı madde ve fıkralar
RG
1
Haziran
Buna göre 20/09/1946 tarihine kadar uzatılmıştır.
edilen Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanması
Ticari ve Ödeme Anlaşması
ile bağlantılarının altı ay daha uzatılması hakkında 4905
RG
1
Haziran
edilen Avrupa Kömür Kurulunun teşkiline dair Londra'da imzalanan Anlaşmanın onanması hakkında 4906
4/1/1946 tarihinde Londra'da Türkiye, Belçika, Da- RG
nimarka, Fransa, Yunanistan, Lüksemburg, Hollanda,
Norveç, Büyük Britanya veİrlanda Birleşik Krallığı
ve ABD arasında imzalanmıştır.
1
Haziran
edilen Milletlerarası Çalışma Teşkilatı statüsünde yapılan değişikliklerin onanması hakkında 4907 sayılı
5/11/1945 tarihinde Paris'teki Milletlerarası Çalışma RG
Teşkilatı konferansında teşkilat statüsünde değişiklik
yapılması kararlaştırılmıştır.
1
Haziran
1945 yılındaki kuraklık ve
başka tabii afet gören yerlerin belirlenmesi hakkındaki
11/4/1946 tarihli ve 3/4004
sayılı karara bağlı listeye
bazı yerlerin eklenmesine
Listeye eklenen yerler şunlardır: Çorum (Merkez, İs- RG
kilip, Osmancık, Sungurlu, Mecitözü), Samsun (Ladik, Kavak), Malatya (Darende), Erzurum (Merkez
ve Aşkale), Kars (Göle), Seyhan (Merkez, Osmaniye,
Kadirli, Karaisalı, Ceyhan)
2
Haziran
Çocuk Esirgeme Kurumunun kongresi toplandı.
Kurumun senelik İstanbul il kongresi yapıldı.
796
Kaynak
C,U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
2
Haziran
Muş Varto'da deprem olmuştur.
31 Mayıs'ta sabah 5.15'de 7 saniye süren çok şiddetli C,U
bir deprem olmuştur.
4
4
Demiryolumuzun Palu'ya
kadar vardığı bildirilmiştir.
Elazığ-Palu demiryolu hattının Temmuz ayı başında U
işletmeye açılacağı bildirilmiştir.
4
Haziran
yükselmeleri
Bakanlık bünyesinde yurt genelinde pek çok atama RG
yapılmıştır.
5
Haziran
Genel Kurulunun ormanlarla ilgili kararı yayımlanmıştır.
Ormanlardan ruhsatsız veya nizama aykırı olarak RG
ağaç kesilmesi halinde zoralımı ve tazminattan başka
ayrıca teşçir masraflarına da hükmolunması
lazımgelip gelmeyeceği hakkındaki Yagıtay Tevhidi
İçtihat Genel Kurulunun 19/12/1945 gün ve
E.16/K.17 sayılı kararı yayımlanmıştır.
6
Haziran
Cemiyetler Kanununda değişiklikler yapıldı.
Demokrat Partililer özellikle 29uncu maddeye itiraz C; U
ettiler. Kanundaki demokratik ruh vurgulandı.
6
Haziran
İtalya'da Cumhuriyet ilan
ediliyor.
Halkın çoğunluğu oylarını Cumhuriyet lehine kullan- C; U
dı. Kral İtalya'yı terkediyor.
6
Haziran
Devlet memıuları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair
olan 3656sayılı kanunun
bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu kanuna bazı
maddeler eklenmesi hakkındaki 4598 sayılı kanuna
ek kanun 4908 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
6
Haziran
4918 sayılı Milletvekili seçimi kanunu yayımlanmıştır.
7
Haziran
İçel ve Gümüşhane illeri
İçel ve Gümüşhane illeri özel idare bütçelerine ait ak- BCA:
özel idare bütçeleri hakkın- tarma, ekleme ve olağanüstü ödeneklerin onanması 30..18.1.2/
111.40..16
da.
kararı.
7
Haziran
edilen Subay ve askeri memurlara gedikli erbaşlardan
ve askeri kadrolardaki çeşitli hizmetlilerden kurslara
gönderilenlerin gündelikleri
yayımlanmıştır.
RG
7
Haziran
edilen Maliye Bakanlığı
kuruluş ve görevleri hakkındaki 2996 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna
bazı maddeler eklenmesine
dair 4910 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
RG
17/12/1942 tarih ve 4320 sayılı Mebus seçimi kanunu RG; U; C
yürürlükten kaldırılmıştır.
1946 Yılı 797
G.
Ay
Olay/Mevzuat
7
Haziran
edilen Devlet kağıt ve basım Genel Müdürlüğü'nün
sermayesi hakkındaki 4911
8
Haziran
Muş depreminin bilânçosu
yayımlandı.
Bilinmeyen ve bulunamayanlar hariç 833 ölü ve 349 C; U
yaralı belirlenmiştir. Yıkılan evlerin sayısı 1991'dir.
8
Haziran
Umumi meclisler seçimi.
İdarei umumiyeyi vilayat kanununda değişiklikler C
yapan tasarı yeniden gözden geçirilecektir.
8
Haziran
edilen Hudut ve Sahiller
Sağlık Genel Müdürlüğü
1946 yılı bütçesinde değişiklik yapılması hakkında 4912
RG
8
Haziran
edilen Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler İller
Bankası Emekli Sandığı kurulmasına dair olan 4805 sayılı kanuna dair 4913 sayılı
ek kanun yayımlanmıştır.
RG
8
Haziran
Parasız yatılı öğrencilerin durumunun yeniden düzen- RG
edilen Siyasal Bilgiler Oku- lenmesine ilişkindir.
lu hakkındaki 2777 sayılı
kanunun 2nci ve 4 üncü
maddelerini değiştiren 4916
8
Haziran
edilen Devlet Memurlarının
aylıklarının tevhit ve teadülü hakkındaki 3656 sayılı
kanuna bağlı (I) sayılı cetvel ile eklerinin Adalet Bakanlığı kısımlarında ve 1946
yılı Bütçe Kanununa bağlı
(A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına dair 4917
9
Haziran
Üniversiteler kanun tasarısı Üniversitelerin özerkliği konusu yoğun bir gündemle U
hazırlanmaktadır.
tartışılıyor.
9
Haziran
Deprem sahasına Sağlık ve
Bayındırlık Bakanlıar gittiler.
Sağlık Bakanı Sadi Konuk ve Bayındırlık Bakanı Sır- C
rı Day dün uçakla harekete geçtiler.
10
Haziran
Milletvekili seçimi'nin 21
Temmuz'da yapılacağı kesinleşti.
Bir yıl öne alınan milletvekili seçimi 21 Temmuz'da C; U
yapılacaktır.
10
Haziran
Cemiyetler kanunun bazı
maddeleri değiştirildi.
5/6/1946 tarihinde kabul edilen Cemiyetler kanunun C
bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 4919 sayılı
798
Açıklamalar
Kaynak
RG
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
10
Haziran
düzey atama yapıldı
Şam Orta Elçisi Abdülahat Akşın Birinci Sınıf Orta RG
Elçiliğine yükseltilmiştir.
10
Haziran
Bazı illerin özel idare bütçelerine ait aktarma, ekleme ve olağanüstü ödeneklerin onanması.
10
Haziran
Kaymakamlık atamaları yapıldı.
Çoruh iline bağlı Ardanuç ilçesi kaymakamı Zeki RG
Ocaklı'nın Aydın iline bağlı Koçarlı ilçesi kaymakamlığına, Kars iline bağlı Arpaçay ilçesi kaymakamı
Remzi Zarakol'un Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamlığına naklen tayinleri ve Diyarbakır mektupçusu Salahaddin Ulusalerk'in Bakanlık emrine alınmıştır.
11
Haziran
Brüksel elçisi Basri Lostar'ın Lüxemburg Hükümeti RG
nezdinde de Hükümeti temsil etmesine ilişkin 3/4190
11
Haziran
Okul pansiyonları tüzüğün- 3/4213 sayılı Okul pansiyonları Tüzüğünde değişiklik RG
de değişiklik yapıldı.
yapılması hakkında tüzük yayımlanmıştır.
11
Haziran
Türk vatandaşlığına alınmalar.
Macar uyruklu Erdezsebet ve Mihaly Bardos alınma- RG
larına dair 3/4186 ve 3/4187 sayılı Bakanlar Kurulu
12
Haziran
TBMM seçiminin yenilenmesine dair 1498 sayılı karar yayımlanmıştır.
Bir dereceli seçim yapılmak üzere TBMM seçiminin RG
yenilenmesine iki redde karşı 383 oyla karar verilmiştir.
12
Haziran
Danıştay Beşinci daire başkanlığına İhsan Aktürel'in
seçildiği hakkında 1499 sayılı karar yayımlanmıştır.
RG
12
Haziran
3/4245 sayılı İnhisar muamelatının icrası ve murakabesi hakkındaki tüzüğün
28nci maddesinin değiştirilmesi hakkında tüzük yayımlanmıştır.
RG
12
Haziran
3/4279 sayılı Umumi Mağazalar tüzüğü yayımlanmıştır.
RG
13
Haziran
Meclis dün Üniversiteler
kanununu kabul etti.
13
Haziran
5/6/1946 tarihininde Devlet
orman işletmelerinin bazı
vergilerden muaf tutulması
yayımlanmıştır.
BCA:
30..18.1.2/
111.41..13.
Birçok maddeler üzerinde heyecanlı tartışmalar oldu. C; U
Meclisin arzusu üzerine asistan maaşlarına ellişer lira
zam kabul edildi, profesörlerin iki yabancı dil bilmeleri mecburiyeti konuldu.
RG
1946 Yılı 799
G.
Ay
Olay/Mevzuat
13
Haziran
İçtimaatı Umumiye kanununa müzeyyel kanunun kaldırılmasına dair 4921 sayılı
14
Haziran
Matbuat kanunun görüşülmesi sırasında tartışmalar
14
Haziran
edilen Denizde can ve mal
koruma hakkında 4922 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
14
Haziran
edilen Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler Belediyeler Bankası Memurları Tekaüd Sandığı teşkiline dair olan 4085 sayılı kanunun bazı maddelerinin
değiştirilmesi ve bu kanuna
bazı hükümler eklenmesi
yayımlanmıştır.
RG
14
Haziran
edilen Devlet Havayolları
Genel Müdürlüğü 1946 yılı
Bütçe kanununa bağlı (A)
işaretli cetvelde değişiklik
yapılması hakkında 4925
RG
15
Haziran
Emlak ve Kredi Bankası’nın kurulması.
15
Haziran
Mili Eğitim Bakanlığı kuruluş kadrolariyle merkez
kuruluşu ve görevleri hakkındaki 2287 sayılı kanunda değişiklik yapılması
yayımlanmıştır.
16
Haziran
Çalışma Bakanı bir yılda
yapılanları anlatıyor.
17
Haziran
Demokrat Parti milletvekili Parti bir beyanname yayımlayacak ve şube başkanları C; U
seçimlerine girmeye karar
kendi çevrelerinde seçim faaliyetine hemen başlayaverdi.
caklar.
17
Haziran
Buna göre 103, 104, 108, 110 ve 111nci maddeleri RG
edilen İdarei Umumiye
değiştirilmiştir.
Vilayat kanununun bazı
maddelerinin değiştirilmesi
ve bir madde eklenmesi
yayımlanmıştır.
800
Açıklamalar
Kaynak
C
Kanunun 50inci maddesi üzerine Menderes'in eleşti- U
rilerinin çürütüldüğü iddia edilmiştir.
Bankanın amacı, evi olmayan yurttaşlara ev yaptır- U
mak için en çok elli yıl vadeyle borç para vermektir.
RG
Bakan Sadi Irmak'ın önemli demeci yayımlanmıştır.
C; U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Haziran
Kalkınma partisi seçimlere
girme kararı aldı.
C
18
Haziran
edilen Sağlık ve Sosyal
Yardım Bakanlığı Kuruluş
ve Memurları Kanununda
değişiklik yapılmasına dair
olan 3820 sayılı kanuna
4929 sayılı ek kanun yayımlanmıştır.
RG
18
Haziran
edilen Tapu ve Kadastro
Genel Müdürlüğü Kuruluş
ve Görevleri Hakkında kanuna geçici bir madde eklenmesine dair 4930 sayılı
RG
18
Haziran
edilen Basım Birliği kanununun kaldırılması hakkındaki 4932 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
18
Haziran
4933 sayılı İnönü Armağanları kanunu yayımlanmıştır.
RG
18
Haziran
Türk Ceza Kanununun 141.
ve 142. maddelerinin değiştirilmesi hakkında 4934 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
18
Haziran
edilen 4936 sayılı Üniversiteler Kanunu yayımlanmıştır.
Üniversiteler, fakültelerden, enstitü, okul ve bilimsel RG
kurumlardan oluşmuş özerkliği ve tüzelkişiliği olan
yükek bilim, araştırma ve öğretim birlikleri olarak tanımlanmıştır.
18
Haziran
4938 sayılı kalkınma istikrazı hakkında kanun yayımlanmıştır.
C
18
Haziran
edilen 1946 yılı bütçe kanununa bağlı "A" işaretli
cetvelde değişiklik yapılması hakkında 4937 sayılı
RG
18
Haziran
Af kanunu yayımlanmıştır.
4943 sayılı af kanunu yayımlanmıştır.
19
Haziran
Demokrat Parti dün beyannamesini neşretti
Beyannamede yapılan baskılara değiniliyor e "Halk C; U
Partisi ciddi muhalefete hayat hakkı tanımamak azmindedir" denilmektedir.
RG
1946 Yılı 801
G.
Ay
Olay/Mevzuat
19
Haziran
Buna göre, hasılatı ekonomi kalkınması giderlerine C
edilen Kalkınma istikrazı
karşılık tutulmak üzere 150 milyon liraya kadar uzun
hakkında 4938 sayılı kanun vadeli iç istikraz Maliye Bakanı yetkilidir.
yayımlanmıştır.
19
Haziran
edilen Devlet kitapları döner sermayesi hakkındaki
kanunun 4 üncü maddesinin
değiştirilmesine dair 4940
C
20
Haziran
Kalkınma partisi bir genelge yayımladı.
Şubelere ne olursa olsun seçimlerin boykot edilme- C
yeceğini bildirdi.
20
Haziran
Lübnan Cumhurbaşkanı
Ankara'ya geliyor.
Beşara El Huri ve beraberindeki heyet Ankara'da te- C; U
maslarda bulunmaya başlamıştır.
20
Haziran
edilen Kazanç Vergisi kanununda değişiklikler yapılmasına dair 4942 sayılı
RG
20
Haziran
edilen Kazanç Vergisi kanunda değişiklikler yapılmasına dair 4912 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
20
Haziran
edilen Milli Korunma Kanununun 51nci maddesiyle
bu kanunun 4648 sayılı kanunla değiştirilen 10, 31, 32,
57, 66, 67 ve 68nci maddelerin değiştirilmesine dair 4945
RG
21
Haziran
13/6/1946 tarihinde kabu
edilen Muamele Vergisi kanununda değişiklikler yapılmasına ve 2731 sayılı
kanun ve ekleri gereğince
bazı maddelerden alınan istihlak vergisinin muamele
vergisiyle birleştirilmesine
dair 4939 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
21
Haziran
Milletvekili dokunulmazlığı hakkında karar verilmiştir.
Antalya milletvekili Mesut Çankaya'nın milletvekili- RG
ne yapılması istenen kovuşturma ve yargılamanın seçim sonunda yapılmasına ilişkin hakkında 1500 sayılı
TBMM kararı yayımlanmıştır.
22
Haziran
14/6/1946 tarihinde 4947
Banka Anonim ortaklık şeklinde kurulmuştur.
sayılı Türkiye Emlak Kredi
Bankası kanunu yayımlanmıştır.
802
Açıklamalar
Kaynak
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
22
Haziran
Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre Konfederasyonu ara- C
edilen Türkiye Cumhuriyeti sında imzalanan 12/09/1945 tarihindeki anlaşmaya
ile İsviçre Konfederasyonu ilişkindir.
arasındaki Ticari mübadelelere ve ödemelerin düzenlenmesine ait Anlaşmaya
bağlı mektup hükümlerine
uygun olarak satılacak 150
000 ton kömür için teati
olunan mektupların onanması hakkında 4948 sayılı
22
Haziran
TBMM Çalışmalarına ara
verilmesi.
Seçimin yenilenmesini kararlaştırmış olan TBMM C
gündeminde görüşülecek önemli işler kalmamış olduğunda Sekizince dönemin 5 Ağustos 1946 Pazartesi günü başlayacak olsa Olağanüstü toplantısına kadar TBMM çalışmalarına aravermesine ilişkin 1502
sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.
22
Haziran
Vali ataması.
Hakkari vali vekili İhsan Nuri Olgun'un il valiliğine RG
tayinine ilişkin 3/4277 sayılı Bakanlar Kurulu kararı
yayımlanmıştır.
24
Haziran
Demokrat Parti'nin yeni bir
şubesi daha açıldı.
Dün Ankara'da Mamak şubesinin açılışında Celal RG
Bayar, Fuat Köprülü ve Adnan Menderes mühim birer nutuk söylediler, halk büyük tezahürat yaptı.
24
Haziran
Türk vatandaşlığından çıkarılma
Münir Vasfi Yıldız'ın vatandaşlıktan çıkarılmasına RG
25
Haziran
Birleşmiş Milletler Türk
Derneği Kurulmasına izin
veren 3/4304 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
Prof. Cemal Birsel Birleşmiş Milletler Türk derneğini RG; C 26
Haziran
kurdu.
1946
26
Haziran
Türk vatandaşlığına alınma
gerçekleşmiştir.
Alman uyruklu Yahudi Profesör Alfred Heilbron RG
3/4306 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa
alınmıştır.
26
Haziran
Kaymakamlık atamaları yapıldı.
Güneyce kaymakamlığından müstafi Hikmet Yavuz'un RG
Samsun iline bağlı Terme ilçesi kaymakamlığına yeniden tayin edilmiştir.
26
Haziran
Meslek Okulları için açılacak kursta İsveçli uzman
istihdamı.
İsveçli Uzman Stan Maurtz Wejle'in Meslek Okulları BCA:
atelye şef ve öğretmenlikleri için açılacak kursta ça- 30..18.1.2/
111.46..15.
lıştırılması.
26
Haziran
Dışişleri Bakanlığı atamaları.
Rodos başkonsolosu Süreyya Berken ve Midlli Mua- RG
vin Konsolosu Adnan Rıza Eldeniz dereceleriyle birlikte merkeze nakledilmişlerdir.
28
Haziran
Belediye başkanlarının onan- Çorum Belediye Başkanlığına Baha Çorbacıoğlu; RG
ması.
Adana Belediye başkanlığına Fazlı Meto; Sivas belediye başkanlığına Rahmi Günay; Siirt belediye başkanlığına Sabri Çeliktuğ'un Belediye kanunun 89.
maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı
1946 Yılı 803
G.
Ay
Olay/Mevzuat
29
Haziran
Celal Bayar ilk nutkunu
bugün Adana'da söylüyor.
29
Haziran
Büyük merkezlerimizde işsizlik süratle artıyor.
1
Temmuz İş kazaları ve analık sigortalarının uygulaması.
1 Temmuzdan itibaren yürürlüğe girecek analık si- C
gortası ile iş kazaları sigortalarının tatbikatı üzerinde
çalışmaları Çalışma Bakanı Sadi Irmak tetkik edecektir.
1
Temmuz Atom bombası dün gece
yarısı patlatıldı.
Bikini adasındaki hedefe Türkiye saatiyle gece 1’de C; U
atılmıştır.
1
Temmuz Vatandaşlığına alınma.
Macar uyruklu Adnan Ver'in Türk vatandaşlığına RG
alınmasına ilişkin 3/4822 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
2
Temmuz İşçi sigortaları kanunu yürürlüğe giriyor.
Çalışma Bakanı Sadi Irmak yürülüğe giren işçilere C; U
sağladığı faydaları anlatıyor
2
Temmuz Adalet Bakanlığı atama ve
yükselmeleri.
Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG
yapılmıştır.
2
Temmuz İçişleri Bakanlığı'nda atamalar yapıldı.
Erzurum vali muavini Nihat Arman'ın Kars Vali mu- RG
avinliğine Kars aVali muavini Alaettin Özgelen'in
Erzurum Vali Muavinliğine, eski kaymakamlardan
İstanbul iskan müdürü Nedim Akyıldırım'ın Tokat
iline bağlı Niksar ilçesi kaymakamlığına; Bursa iline
bağlı Mudanya ilçesi kaymakamı Celal Özgüvenç'in
Afyon iline bağlı Sandıklı ilçesi kaymakamlığına;
Bursa iline bağlı İznik ilçesi kaymakamı Selahaddin
Erçin'in Konya iline bağlı Seydişehir ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmişlerdir.
2
Temmuz Bilecik Mektupçuluğu'na
atama yapıldı.
Çal Kaymakamlığından emekli Mustafa Rasim Ar- RG
da'nın Bilecik mektupçuluğuna naklen tayin edilmiştir.
2
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Maraş belediye başkanlığına Sait Aksüyeğ ve Muğla RG
ması.
Belediye başkanlığına İskender Alper'in Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri
Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
3
Temmuz Milletvekili seçimi tarihi
belirlenmiştir.
3
Temmuz Tekel Bakanı yapılacak bü- Buna göre, 50 milyon liralık tahsisat harcandığı vakit C; U
yük işleri anlattı.
bütün ihtiyaçlara yanıt veren fabrikalar kurulmuş olacaktır.
3
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Mardin belediye başkanlığına Abdülkadir Kalav'ın; RG
ması.
Diyarbakır belediye başkanlığına Zekai Arman'ın;
Kırşehir belediye başkanlığına Cevat Tarım'ın Belediye Kanunu’nun 89. maddesine göre onanmasına
ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
3
Temmuz Belediye kurulması.
804
Açıklamalar
Kaynak
C
Çalışma Bakanlığı endişe uyandırmaya başlayan du- RG
rumu önlemek üzere acele tetkiklere girişmiştir.
Milletvekili seçimi kanunun 16ıncı madesi gereğince U
21 Temmuz 1946 Pazar günü seçim günü olarak belirlenmiştir.
Aydın ili Nazilli ilçesine bağlı Sultanhisar bucağı RG
Merkezinde belediye teşkilinin uygun görülmesine
dair Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
4
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Zonguldak Belediye Başkanlığına Faruk Ertaman'ın; RG
ması.
Tekirdağ Belediye Başkanlığına Şevket Cicoğlu; İzmit Belediye Başkanlığına Kemal Öz'ün; Ordu Belediye Başkanlığına Arif Hikmet Onat'ın; Amasya Belediye Başkanlığına Ziyaeddin Türem'in; Kırklareli
Belediye Başkanlığına Reşit Altay'ın; Van Belediye
Başkanlığına Salih Türkoğlu'nun; Kayseri Belediye
Başkanlığına Sait Koçak'ın; Ağrı Belediye Başkanlığına Ahmet Tokar'ın; Eskişehir Belediye Başkanlığına Sait Karamanoğlu'nun seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin
İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
4
Temmuz Belediye kurulması.
5
Temmuz Propoganda mücadelesi git- Bursa'da çok sinirli bir hava var, demokratlar sistemli C
tikçe şekilleniyor.
bir korkutma başladığını iddia ediyorlar.
5
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Isparta Belediye Başkanlığına Kemal Demiralay'ın; RG
ması.
Tokat Belediye Başkanlığına Mustafa Yolcu'nun;
İzmir Belediye Başkanlığına Reşat Leblebicioğlu'nun
seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine
göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları
yayımlanmıştır.
5
Temmuz Kaymakamlık ataması yapıldı.
Samsun iline bağlı Bafra ilçesi kaymakamı Hayri RG
Özlü'nün Ankara iline bağlı Ayaş ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmiştir.
6
Temmuz Türk Amerikan dostluğunun bir nişanesi.
Amerika, Türkiye’nin borcunu süratle ödemesini tak- C
dirle karşıladığını bildirmiştir.
6
Temmuz İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortaları ve analık
sigortası için hazırlanan
prim tarifleri belirlenmiştir.
İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortaları ve analık RG
sigortası için hazırlanan prim tariflerinin onanmasına
8
Temmuz İzmirde dün kanlı bir hadise daha oldu.
Bir köyün Demokrat Parti İdare Heyeti Azası yara- C
lanmıştır.
8
Temmuz Dışişleri Bakanlığı atamaları.
yapılmıştır.
9
Temmuz Danimarka ve İsviçre Elçileri Çankaya Köşkü'ne çıktılar.
Yeni Danimarka elçisi Frank le Sago de Fontenay ve U
İsviçre Elçisi Camille George'u İnönü kabul etmiştir.
9
Temmuz Kaymakamlık atamaları ya- Elazığ iline bağlı palu ilçesi kaymakamı İlhami RG
pıldı.
Vada'nın Erzurum iline bağlı Tortum ilçesi kaymakamlığına, Akçadağ kaymakamlığıından Bakanlık
emrinde Hüseyin Çıtak'ın Sinop mektupçuluğuna
naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.
9
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Bitlis Belediye Başkanlığına Suphi Menteş'in; Edirne RG
ması.
Belediye Başkanlığına Tahsin Şıpka'nın; Elazığ Belediye Başkanlığına Ahmet Karakaya'nın; Gümüşha-
İzmit merkezine bağlı Suadiye köyünde ve Malatya RG
ilinin Orduzu köyünde belediye teşkilinin uygun görülmesine dair Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır
1946 Yılı 805
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
ne Belediye Başkanlığına Sami Zarıbu'nun seçilmesi
hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre
onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
10
Temmuz Ankara Valisi Nevzat Tandoğan intihar etti.
10
Temmuz Hususi orman sahipleri ya- Yargıtay Tevhidi İçtihat Genel Kurulu'nun 19/12/ RG
hut onlarla hukuki bir mu- 1945 gün E.14 /K.16 sayılı kararı yayımlanmıştır.
amele ve münasebette bulunan kimseler tarafından
ruhsatsız kesilen ağaçların
Devlet ormanlarında olduğu gibi zoralım gerekli olduğu hakkında Yargıtay
Tevhidi İçtihat Genel Kurulu kararı yayımlanmıştır.
11
Temmuz Demokrat Parti beyannamesi yayımlanmıştır.
CHP'nin muhalefete yer vermeme kararında olduğu C; U
vurgusu yapılıyor.
11
yükselmeleri yapılmıştır.
yapılmıştır.
12
Temmuz İçişleri Bakanlığı ve CHP'nin CHP beyannamenin halkı kendilerine acındırarak da- C; U
DP'ye yanıtı.
ha fazla oy toplamak arzusundan doğan bir propoganda
olduğunu vurguluyor. İçişleri Bakanlığı illere gönderdiği genelgenin yanlış anlaşıldığını bildirdi.
12
Temmuz Demokratların en kuvvetli
oldukları yer: Mersin.
12
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Kars Belediye Başkanlığına Tahir Barlas'ın; Hakkari RG
ması.
Belediye Başkanlığına Reşit Keskin'in; Rize Belediye
Başkanlığına Hasan Fehmi Biber'in; Kütahya Belediye Başkanlığına Hakkı Niğdelioğlu'nun; Antalya Belediye Başkanlığına Burhanettin Onat'ın; Aydın Belediye Başkanlığına Oran Çiftçi'nin; Sinop Belediye
Başkanlığına Sami Dernekbaşı'nın; Afyon Belediye
Başkanlığına Hüseyin Tiryakioğlu'nun; Samsun Belediye BaşkanlığınaAhmet Eymir'in; Giresun Belediye Başkanlığına Naci Çimşit'in seçilmesi hakkında
Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına
ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
14
Temmuz Demokrat Parti ilk büyük
mitingini yaptı.
17
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Antakya Belediye Başkanlığına Selim Çelenk'ın; Er- RG
ması.
zurum Belediye Başkanlığına Kazım Yurdalan'ın;
Burdur Belediye Başkanlığına Necati İşçil'in; Balıkesir Belediye Başkanlığına Muammer Yasa'nın seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre
onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
806
Ankara cinayeti davasında şahsı hakkında yapılan C; U
dedikodulardan duyduğu teessürle intihar etmiştir.
Mersin'deki bir kısım Halk Partisi mensupları bile:" C
Biz partimizin listesine gözü kapalı oy vermeyiz. İki
partinin listesinden beğendiğimiz kimseleri seçeceğiz." diyor.
Mitingde 8000 kişi bulundu.
C; U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Temmuz İsmet İnönünün dünkü seçim nutku.
"Milli iradenin hakiki ve temiz bir surette meydana C
çıkması, hepimizin müşterek muvaffakiyetimiz, kanuni vazifemiz ve şahsi şerefimiz olacaktır."
18
Temmuz Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün milletvekili
seçimi münasebetiyle Türk
Milletine beyannamesi
"Bize oy verirseniz, memleketin iç ve dış poltikasında C; U
doğru yolları bulabileceğimize ve memleketin ilerlemesinde ve yükselmesinde sizi memnun edecek başarılar elde edebileceğimize güveniyoruz" demiştir.
18
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Malatya Belediye Başkanlığına Sait Fırat'ın; Trabzon RG
ması.
Belediye Başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun; Kırşehir Belediye Başkanlığına Ahmet Baytok'un; Çanakkale Belediye Başkanlığına Naci Duran'ın; Konya
Belediye Başkanlığına Muhlis Koner'in; Denizli Belediye Başkanlığına Hüsnü Örnek'in seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
18
Temmuz Kaymakamlık atamaları ya- Diyarbakır iline bağlı Ergil eski kaymakamı Raşit RG
pıldı.
Şener'in Bolu iline bağlı Seben ilçesi kaymakamlığına, Konya mektupçusu Tevfik Uğurlu'nun Çanakkale
Mektupçuluğuna naklen ve yeniden tayinleri kararlaştırılmıştır.
19
Temmuz CHP listesinde 162 yeni
aday bulunmaktadır.
19
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Urfa Belediye Başkanlığına Fazıl Kürkçüoğlu'nun RG
ması.
seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine
göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları
yayımlanmıştır.
19
Temmuz Kırklareli’de kaymakamlık
ataması yapıldı.
Zonguldak iline bağlı Devrek ilçesi kaymakamı Avni RG
Dümer'in Kırklareli iline bağlı Demirköy ilçesi kaymakamlığına nakli uygun görülmüştür.
19
Temmuz Dışişleri Bakanlığı atamaları.
yapılmıştır.
20
yükselmeleri.
yapılmıştır.
20
Temmuz Konya’da kaymakamlık
ataması yapıldı.
Konya iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamı Hadi RG
Koçak'ın aynı ile bağlı açık Ereğli ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmiştir.
20
Temmuz İdari bağlılık değişikliği
yapıldı.
Hatay ili Altınözü ilçesinin Yonta Mahallesi RG
19/6/1946 gününde bağımsız köy haline getirilmesi
tamimi yayımlanmıştır.
21
Temmuz Seçimler yapılıyor.
Cumhuriyet Gazetesi "Türk demokrasisinin imtiha- C
nı", Ulus Gazetesi ise "Ankara büyük, tarihi kararlarından birini bugün verecektir." başlığını atmıştır.
23
Temmuz Seçimin umumi neticesi he- İstanbul'da, İzmir'de, Aydın'da, Manisa'da, Konya'da C
nüz meçhul.
ve diğer bazı yerlerde heyecanlı bir hava içinde şüpheler ileri sürülüyor, Demokratlar seçim mazbatalarının değiştirildiğini söyleyerek durumu protesto ediyorlar.
U
1946 Yılı 807
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
24
Temmuz Seçimin umumi neticesi açıklandı.
İstanbul dâhil 63 ilde 395 CHP adayı, 66 DP ve 4 ba- C; U
ğımsız aday kazanarak milletvekili oldular
24
Temmuz Nuri Demirağ parti liderliğinden çıkarıldı.
Milli kalkınma partisi, partiyi keyfi hareketleriyle C
idare etmekle itham edilen Demirağ'ın çıkarıldığını
açıkladı.
25
Temmuz İnönü'nün beyannamesi.
İnönü "Şimdi Türkiye'nin milli hayatında yeni bir C; U
devreye giriyoruz. Seçim zamanının sinirli sözlerini
karşılıklı bağışlayarak ve unutarak vatanda huzur, çalışma devrinin açılması ilk vazifedir." şeklinde demeç
vermiştir.
25
Temmuz Belediye başkanlarının onan- Gaziantep Belediye Başkanlığına Nail Bilen'in ve RG
ması.
Bolu Belediye Başkanlığına Cemil Özbilen'in seçilmeleri hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
25
Temmuz Tekel İdaresi’nde Fransız
uzman istihdamı.
Tekel İdaresi’nde Şarap Uzmanı Fransız Marsel BCA:
30..18.1.2/
Biron'un çalışma süresinin uzatılması.
25
Temmuz Kastamonu’da kaymakam
ataması yapıldı.
Seyhan iline bağlı Feke ilçesi kaymakamı Vehbi Gü- RG
neş'in Kastamonu iline bağlı Azdavay ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmiştir.
26
Temmuz DP'nin İzmir'deki mitingi
yapıldı.
Mitinge 30.000 kişi katıldı, konuşmalar yapıldı. Mi- C; U
ting olaysız geçti.
27
Temmuz Memleket sanayi için değil, Ankara'da önümüzdeki beş yıl içinde ülkenin ihtiyaç- C
sanayi memleket içindir.
larını karşılayabilecek sanayi planının hazırlanacaktır.
28
Temmuz Birleşmiş Milletler teşkilatına bizden de memur alınacağı bildirilmiştir.
BM anlşamasının 101. maddesine göre, memurların U
çalışabileceği bildirilmiştir.
29
Temmuz MTA’da Hollandalı uzmanların istihdamı.
MTA Enstitüsü'nde Hollandalı 4 uzmanın çalıştırıl- BCA:
30..18.1.2/
masına izin verilmiştir.
111.52..5
111.53..3.
30
Temmuz Ankara'da 200'er yataklı iki Halk sağlığı çalışmaları kapsamında Ankara'da iki U
hastane yapılıyor.
hastane ve sağlık komiserleri okulu yapılması konusunda çalışmalar yürütülmektedir.
31
Temmuz Genelkurmay Başkanlığı
makamında değişiklik yapıldı.
Kazım Orbay istifa etti, yerine Orgeneral Salih C; U
Omurtak getirildi.
31
Temmuz Ordu'da üst düzey atamalar
yapılmıştır.
Birinci Ordu müfettişi Orgeneral Salih Omurtak'ın RG
Genelkurmay Başkanlığına, Genelkurmay başkanı
Orgeneral Kazım Orbay'ın Yüksek Askeri Şura üyeliğine tayinleri 4580 sayılı kanunun 2 nci ve 4üncü
maddelerine göre Bakanlar Kurulunca 29/7/1946 tarihinde kararlaştırılmıştır.
2
Ağustos
808
Amerikan havacılığının 39. Amerikan havacılığının 39. kuruluş yıldönümü nede- U
kuruluş yıldönümü nedeniyle gösteriler yapıldı, Amerikan Askeri ateşesi yeniyle gösteriler yapıldı.
mek verdi. Dostluk gösterileri yapıldı.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
2
Ağustos
Belediye başkanlarının onan- Niğde Belediye Başkanlığına Lütfi Soylu'nun; Kas- RG
ması.
tamonu Belediye Başkanlığına Adil Yücebıyık seçilmeleri hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
2
Ağustos
Elazığ’da kaymakamlık ataması yapıldı.
Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kaymakamlığından Ba- RG
kanlık emrinde Baki Neşet Kankılıç'ın Elazığ iline
bağlı Palu ilçesi kaymakamlığına yeniden tayini hakkında karar yayınlanmıştır.
2
Ağustos
Zonguldak ili Devrek ilçesine bağlı Akıbaldır köyü RG
adının Alpaslan olarak değiştirilmesi hakkında İçişleri Bakanlığı Tamimi yayımlanmıştır.
3
Ağustos
Yurtta sel felaketi oldu.
Ordu'da yoğun yağış yüzünde 3 kişi öldü, zararın bir C; U
milyon yedi yüz bin lira olduğu belirtilmiştir.
3
Ağustos
Ağrı Vali vekili Memduh Payzin'in Ağrı İl Valiliğine RG; U
tayini hakkında 3/4530 sayılı; Mardin Vali Vekili
Ömer Yahya Eryetgin'in Mardin Valiliğine tayini
hakkında 3/4531 sayılı; Açık bulunan Ankara Valiliğine İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürü Osman Sabri Adal'ın tayini 3/4570 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.
4
Ağustos
İnönü Cumhurbaşkanlığı'na İttifakla İnönü Cumhurbaşkanlığı'na aday gösterildi.
aday gösterildi.
6
Ağustos
İnönü yeniden Cumhurbaşkanı seçildi
İnönü 451 oydan 388'i ile tekrar Cumhurbaşkanlığına C; U
seçildi. DP'nin adayı Mareşal Fevzi Çakmak 59 oy
aldı. Saracoğlu hükümeti istifa etti, yeni kabineyi
kurmaya İstanbul milletvekili Recep Peker görevlendirildi
6
Ağustos
İsmet İnönü Cumhurbaşkanlığına seçildiğine dair
1503 sayılı karar yayımlanmıştır.
Ankara milletvekili İsmet İnönü "388" oyla Cumhur- RG
başkanlığına seçilmiştir.
7
Ağustos
Yeni kabine kuruldu.
Recep Peker kabinesi kuruldu. Eski bakanlardan yal- C; U
nız dört tanesi kaldı.
8
Ağustos
İki devlet bakanlığı kurulu- Başbakan yardımcılığı ve iki devlet bakanlığı kurul- C; U
yor.
masına dair projeler hazırlanmıştır. Bunların kabulünden sonra kabineye Kazım Özalp ve Hamdullah
Suphi Tanrıöver'in dâhil olması beklenmektedir.
8
Ağustos
6 Ağustos'da teklif edilen
Bakanlar Kurulu listesi
Cumhurbaşkanı tarafından
onaylanmıştır.
C; U
Bakanlar Kurulu listesi: Adalet Bakanı Ankara Mil- RG
letvekili Mümtaz Ökmen; Milli Savunma Bakanı İstanbul Milletvekili Orgeneral Cemil Cahit Toydemir;
İçişleri Bakanı Gümüşane Milletvekili Şükrü
Sökmensüer; Dışişleri Bakanı Trabzon Milletvekili
Hasan Saka; Maliye Bakanı Tokat Milletvekili Halit
Nazmi Keşmir; Milli Eğitim Bakanı Sivas Milletvekili Reşat Şemsettin Sirer; Bayındırlık Bakanı Sinop
Milletvekili Cevdet Kerim İncedayı; Ekonomi Bakanı
Rize Milletvekili Tahsin Bekir Balta; Sağlık ve Sos-
1946 Yılı 809
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
yal Yardım Bakanı Denizli Milletvekili Dr. Behçet
Uz; Gümrük ve Tekel Bakanı Kastamonu Milletvekili Tahsin Çoşkan; Tarım Bakanı Manisa Milletvekili
Faik Kurdoğlu; Ulaştırma Bakanı Erzurum Milletvekili Şükrü Koçak; Ticaret Bakanı İzmir Milletvekili
Atıf İnan; Çalışma Bakanı Konya Milletvekili Dr.
Sadi Irmak.
9
Ağustos
Tekirdağ, Bursa, İzmir’de
kaymakam atamaları yapıldı.
Kayseri iline bağlı Develi ilçesi kaymakamı Ziya RG
Eroğlu'nun Tekirdağ iline bağlı Çoruh ilçesi kaymakamlığına; Ordu iline bağlı Fatsa ilçesi kaymakamı
Hamdi Güryel'in Bursa iline bağlı İznik ilçesi kaymakamlığına; Konya iline bağlı Ermenek ilçesi kaymakamı Rahmi Onaran'ın İzmir iline bağlı Karaburun
ilçesi kaymakamlığına naklen tayin olmuşlardır.
9
Ağustos
Belediye kurulması.
Geyve ilçesine bağlı Pamukova bucağı merkezinde RG
belediye teşkili hakkındaki karar yayımlanmıştır.
9
Ağustos
İçişleri Bakanlığı'nda bir
atama yapıldı.
Samsun iline bağlı Kavak ilçesi kaymakamı Kemal RG
Kutal'ın Rize ili mektupçuluğuna atanmıştır.
9
Ağustos
Belediye başkanlarının onan- Çoruh Belediye Başkanlığına Adil Moral'ın; Bursa RG
ması.
Belediye Başkanlığına Fahri Batıcan; İçel Belediye
Başkanlığına Fuat Mörel'in; Muş Belediye Başkanlığına Zeki Dede'nin seçilmeleri hakkında Belediye
kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.
10
Ağustos
Yeni Hükümetin geniş ısla- Beş madde halinde yapılacak işler belirlenmiştir: 1. C
hat programı açıklandı.
Hayat pahalılığı ve geçim zorluğuna karşı acil tedbirler almak; 2. Dar ve sabit gelirli (memur, müstahdem,
mütekaid, dul ve yetim) vatandaşları imkan
nisbetinde terfih etmek; 3. Köylüye daha çok yaklaşarak doktor ve ilaç yetiştirmek orman ve toprak davalarını halletmek teknik öğretmen ve atölyeleri köylere sokmak; 4. Suistimalleri esaslı şekilde takib, intaç ve ilan etmek; 5.İçpolitikada bugünkü hayatı,
ayaklanmalara ve sarsıntılara meydan vermeden kökleştirmek, vatandaşlar arasında türlü siyasi kanaatlerin düşmanlıklara ve karışıklıklara mahal vermeyecek
selim bir yolda yürümesini iyi kanunlarla temin etmek.
10
Ağustos
Dışişleri Bakanlığı üst düzey atama yapıldı.
Lizbon birinci Sınıf Orta Elçisi Agah Aksel'in dere- RG
cesiyle Budapeşte Elçiliğine ve Tekirdağ milletvekili
Rahmi Apak'ın da 3 üncü derece ile Lizbon Elçiliğine
tayinleri hakkında3/4572 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
13
Ağustos
Meclis dün toplandı.
Meclis komisyonları belirlenmiştir. Ayrıca 36 ile ait C
seçimlere toptan itiraz edildiği bildirildi.
14
Ağustos
Birinci ordu müfettişliğine
atama yapıldı.
Birinci ordu müfettişliğine Orgeneral Nuri Yamut ge- C
tirildi.
15
Ağustos
Hükümet programı okundu. Hükümet Mecliste programını okudu ve 431 oydan C; U
378'i ile güvenoyu aldı.
810
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Ağustos
Bakanlar Kuruluna güvenildiğine dair 1504 sayılı
karar yayımlanmıştır.
Recep Peker'in Başkanlığı altındaki yeni Bakanlar RG
Kuruluna 53 redde karşı 378 oyla güvenilmiştir.
17
Ağustos
Boğazlar meselesinde Sovyetlerin verdiği notaya yanıt hazırlanmaktadır.
Notada, Rusyanın istekleri reddedilecektir.
17
Ağustos
Kaymakamlık atamaları ya- Eskişehir iline bağlı Seyitgazi eski kaymakamı Hilmi RG
pıldı.
Keçeci'nin Siirt iline bağlı Eruh ilçesi kaymakamlığına; Kars iline bağlı Çıldır ilçesi kaymakamı Hilmi
Tolun'un Ordu iline bağlı Fatsa ilçesi kaymakamlığına; Urfa iline bağlı Viranşehir ilçesi kaymakamı Nazım Uzunhekim'in Bingöl iline bağlı Genç ilçesi
kaymakamlığına; Hatay iline bağlı Kırıkhan ilçesi
kaymakamı Ali Rıza Aksu'nun Urfa iline bağlı Viranşehir ilçesi kaymakamlığına; Kayseri iline bağlı
Pınarbaşı ilçesi kaymakamı Sabri Demir'in Burdur
iline bağlı Bucak ilçesi kaymakamlığına, Afyon iline
bağlı Emirdağ ilçesi kaymakamı Abdülkadir Uras'ın
Konya iline bağlı Ermenek ilçesi kaymakamlığına,
Bolu iline bağlı Gerede ilçesi kaymakamı Şevket
Esen'in Çankırı iline bağlı Eskipazar ilçesi kaymakamlığına; Edirne iline bağlı Lalapaşa ilçesi kaymakamı Sadri Artuç'un Konya iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.
17
Ağustos
Başbakanlık'tan üst düzey
atama yapıldı.
Açık bulunan Başbakanlık Hususi Kalem Müdürlü- RG
ğüne Anadolu Ajansı İstanbul Müdürü Vedid Uzgören'in tayini uygun görülmüştür.
18
Ağustos
İngiltere ve Amerika Rusya'ya nota veriyor.
Rus isteklerine iki ülkede şiddetle karşı çıkmaktadır.
23
Ağustos
Ruslara cevabımızı verilmiştir.
Buna göre kesin yanıtımız "hayır" dır. Notada "Bo- C; U
ğazların müştereken müdafaa teklifi Türkiye'nin hiçbir suretle feragat edemeyeceği ve takyidini kabul
edemeyeceği egemenlik haklarına ve güvenliğine aykırıdır."denilmiştir. Nota aynı zamanda İngiltere ve
ABD’ye de bildirilmiştir.
24
Ağustos
Samsun’da kaymakamlık
ataması yapıldı
Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi kaymakamı Halit RG
Gökkaynak'ın Samsun iline bağlı Kavak ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmiştir.
26
Ağustos
Türk parasının kıymetini
korunması hakkında 3/4599
Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 12 sayı- RG
lı kararın 26/8/1942 tarihli ve 2/18669 sayılı karar ile
değiştirilen 8 inci maddesinin 7nci fıkrasında yazılı
mallar listesine rakı, votka, saf alkol, kuşyemi, civa,
acı badem, meyve çekirdekleri, 1943 mahsulü tütün
ve her partinin %25'i tırnak cinsinden olmak üzere
palamut da ilave edilmiştir.
27
Ağustos
Seçim mazbataları görüşülürken Meclis'te gerginlik
DP ve CHP milletvekilleri arasında seçim mazbatala- C
rı konuşulurken ağır sözler söylendi.
28
Ağustos
Ordu terfi listesi yayımlandı.
Orgeneralliğe Kurtçebe Noyan, Korgeneralliğe Şükür C; U
Kanadlı atanmıştır.
C,U
C
1946 Yılı 811
G.
Ay
Olay/Mevzuat
2
Eylül
İngiliz Büykelçisi Kelly'nin İngiltere'nin Türkiye'nin içişlerine karıştığı söylenti- C
Gazeticiler Derneği'ndeki
lerini reddetmiştir. "Garip ve asılsız bir söylenti duykonuşması.
dum, güya İngiltere Türkiye'nin iç politikasına karışıyormuş. Olmaz, biz böyle bir hata işlemeye
kalkışşsak bile Türk onuru bunu şiddetle reddeder."
2
Eylül
İl genel meclisi seçimleri
yapıldı.
DP Çatalca, Karacabey, Orhaneli, Mudanya ve C; U
İnegölde seçimlerden çekildi, birçok yerlerde baskılar
olduğu iddia ediliyor.
3
Eylül
İl genel meclisi seçimleri
yapıldı.
Ankara Merkez ilçesinde, Balıkesir ve İzmir’de DP C
kazanmıştır.
3
Eylül
İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı tasarı
Hazırlanan tasarılara göre, İngiltere'de olduğu gibi bir C
asayiş müsteşarlığı kurulacak, jandarma ve polis
kuvvetlerinin birleştirilmesi düşünülmektedir.
4
Eylül
Fabrikaları Kurumu ve
Türkiye Şeker Fabrikaları
Anonim Ortaklığı'nda yabancı uzman istihdamı.
İngiliz Uzman W. R. Harland Haskins'in Türkiye
Demir ve Çelik Fabrikaları Kurumunda bir yıl daha
çalıştırılması ve aylığının artırılması ve Hollandalı
Uzman Van Dillewijn ile Dr. S. W. Leigh'in Türkiye
Şeker Fabrikaları Anonim Ortaklığı'nda çalıştırılması
ve bunlara verilecekücret.
6
Eylül
1946 yılı Bütçe Kanununa
bağlı (A) işaretli cetvellerde
yayımlanmıştır.
RG
7
Eylül
İdari sınır değişkliği yapılmıştır.
Çoruh ilinin Şavşat ilçesine bağlı Söğütlü köyünün RG
Cami mahallesiyle Armutlu köyünün ilçe belediyesi
sınırları içine alınması hakkındaki Danıştay Genel
Kurulu kararı onanmıştır.
7
Eylül
Belediye kurulması.
Keban ilinin Ağın bucağında belediye kurulması RG
hakkında Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır.
7
Eylül
Belediye başkanı onanması. Manisa Belediye başkanlığına Naci Aslay'ın seçilme- RG
si onanmıştır.
7
Eylül
İdari sınır değişikliği yapılmıştır.
İzmir ili Buca bucağına bağlı Kızılçu köyünün Buca RG
belediyesi sınırları içine alınması hakkındaki Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır.
7
Eylül
yapıldı.
Balıkesir İdare Kurulu üyesi Muhittin Önen'in İzmir RG
İdare Kurulu üyeliğine; Antalya iline bağlı Serik ilçesi kaymakamlığından Bakanlık emrinde Selahattin
Kıpçak'ın Balıkesir idare Kurulu üyeliğine; Bingöl
iline bağlı Solhan ilçesi kaymakamı Necdet Basat'ın
Manisa iline bağlı Soma ilçesi kaymakamlığına;
Tunceli iline bağlı Nazimiye ilçesi kaymakamı Fevzi
Taşbaş'ın Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi kaymakamlığına; Sivas iline bağlı Suşehri ilçesi kaymakamı
Edip Boztepe'nin HAtay iline bağlı Kırıkhan ilçesi
kaymakamlığına; Kars iline bağlı Ardahan ilçesi
kaymakamı Necmettin Kuteş'in İzmir iline bağlı Bergama ilçesi kaymakamlığına; Balıkesir iline bağlı
Dursunbey ilçesi kaymakamı Ragıp Savaş'ın Isparta
iline bağlı Yalvaç ilçesi kaymakamlığına naklen ve
yeniden tayin edilmişlerdir.
812
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
111.57..2.,
BCA:
30..18.1.2/
111.56..11.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
7
Eylül
Roma Büyükelçisi Cemal Hüsnü Taray Merkeze RG
alınmıştır.
8
Eylül
Hükümet 7 Eylül de önemli Savaş yıllarının bozduğu iktisadi ortamu yeniden U
kararlar aldı.
kurmak için, devalüasyon yapıldı.
8
Eylül
Ekmek karnesi kaldırıldı.
Ankara, İstanbul, İzmirde de ekmek tamamen serbest C
olacaktır.
8
Eylül
Ziraat Bankası altın satmaya başladı.
Altına ihtiyacı olanlar, Bankanın İstanbul ve Ankara C
şubelerinden bir Türk altınını 3107, bir İngiliz altınını
da 3428 kuruştan istedikleri kadar alabileceklerdir.
10
Eylül
Maliye Bakanı yeni kararları açıkladı.
"Eğer bu kararları almasaydık bu yıl hem ihracatta, C; U
hem ithalatta gittikçe büyüyen bir buhranla karşılaşacaktık." demiştir.
10
Eylül
Dışişleri Bakanlığı'nda atama yapıldı.
Moskova büyükelçisi Selim Sarper Roma Büyükelçi- RG
liğine tayin edilmiştir.
12
Eylül
Ekonomi Bakanı da yeni
kararları anlattı
Bakan Tahsin Bekir Balta "sanayinin yeni şartlar C; U
içinde gelişeceğini" söyledi.
12
Eylül
İş kazaları rakamları yayımlandı.
1 Temmuz'dan itibaren çalışmaya başlayan İşçi Si- C
gortaları kurumunun verilerine göre iki ay içinde
1967 iş kazası olmuştur
14
Eylül
Kahvenin Tekel konusundan çıkarılmasına ve dâhili
istihlak vergisine tabi tutulmasına dair 4950 sayılı
14
Eylül
Yabancı uzman istihdamı.
Polonyalı Uzman Cywanowski Jozef'in Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha çalıştırılması ve İngiliz Uzman Tom Faint'i Türkiye
Demir ve Çelik Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha
çalıştırılması ve aylığının artırılması.
17
Eylül
İnsan haklarını müdafa cemiyeti kuruluyor.
Prof. Ali Fuad Başgil gayrisiyasi bir cemiyet kuruyor. C
17
Eylül
edilen 4951 sayılı Bakanlıklar kuruluşu hakkında
8.2.1937 tarih ve 3117 sayılı Devlet dairelerinin ve- RG
kâletlere tefriki ve siyasi müsteşarların vazifeleri
hakkında kanun ile29/11/1937 tarih ve 3271 sayılı
Devlet dairelerinin vekâletlere ayrılması hakkında
kanunları yürürlükten kaldırmıştır.
17
Eylül
edilen Başbakanlık kuruluşu hakkındaki 4443 sayılı
kanuna ek 4952 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
17
Eylül
edilen 1946 yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) ve (D)
işaretli cetvellerde değişiklik yapılması hakkında 4953
RG
RG
BCA:
30..18.1.2/
30..18.1.2,
BCA:
30..18.1.2/
111.59..11.
1946 Yılı 813
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
18
Eylül
yükselmeleri.
Adalet baş müfettişleri, hakimler ve yargıçlar atan- RG
mışlardır.
19
Eylül
Fabrikaları Kurumu'nda
Polonyalı ve İngiliz uzmanların istihdamı.
Polonyalı Uzman Jan Stanko'nun ve İngiliz Uzman
Frederick Cecil Dixon'un Türkiye Demir ve Çelik
Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha çalıştırılmasına
izin verilmesi.
19
Eylül
Milletlerarası İdari İlimler
Enstitüsü'ne iştirak hissesi
olarak ödenmesi gereken
400 liranın Maliye Bakanlığı bütçesinin düşünülmeyen giderler bölümünden
verilmesi.
19
Eylül
Türkiye Cumhuriyeti ile
İsveç Hükümeti arasında
hava ulaştırmaları anlaşması.
16/9/1946 tarihinde kabul edilen Türkiye Cumhuriye- RG
ti ile İsveç Hükümeti arasında hava ulaştırmalarına
dair olan anlaşmanın onanması hakkında 4954 sayılı
21
Eylül
Recep Peker kabinesine iki
bakan ilave edildi.
Devlet Bakanlığına ve Babakan Yardımcılığına An- RG; C; U
kara milletvekli Mümtaz Faik Ökmen, Devlet Bakanlığına Çankırı milletvekili Mustafa Abdülhalik
Renda'nın , Adalet Bakanlığına da Zonguldak milletvekili Şinasi Devrin getirilmiştir.
21
Eylül
yükselmeleri.
Çok sayıda Yargıtay üyesi, savcı yardımcılığı ve sulh RG
yargıçlığı ataması yapılmıştır.
22
Eylül
İzmit büyük bir sanayi
merkezi oluyor.
Üçüncü kâğıt fabrikası, D.D.T ve ucuz ahşap malze- C
me fabrikaları kuruluyor.
22
Eylül
Yoksul çocuklara yardım
yapılıyor.
Çocuk Esirgeme Kurumu yoksul köye çocuklarına C
elbise, ayakkabı ve hastalara da ilaç dağıtmaktadır.
23
Eylül
İdari sınır değişikliği yapılmıştır.
Erzurum ili Tekman ilçesine bağlı Kürtkalmaz köyü RG
ile bu köye bağlı Topçu mahallesi Karayazı ilçesinin
Söylemez bucağına bağlanmıştır.
23
Eylül
Kaymakamlık atamaları ya- Giresun ilçesine bağlı Görele kaymakamı Sakıp RG
pıldı.
Özdil'in Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamlığına, Edirne iline bağlı Keşan ilçesi kaymakamı Cemal Tan'ın Antalya iline bağlı Serik ilçesi
kaymakamlığına, Trabzon iline Akçaabay ilçesi
kaymakamı Ruhi Çetiner'in Kayseri iline bağlı Develi
ilçesi kaymakamlığına, Maraş iline bağlı Andirin ilçesi kaymakamı Şükrü Zeki Uğurtanı'nın Trabzon
iline bağlı Sürmene ilçesi kaymakamlığına, Elazığ
iline bağlı Sivirice ilçesi kaymakamı Nihat Alp'ın Urfa iline bağlı Akçakale ilçesi kaymakamlığına naklen
edilmişlerdir.
24
Eylül
Matbuat kanunun 9,12,15,17,18,27,30,34,35,48 ve RG
edilen Matbuat kanunun
55nci maddeleri değiştirilmiştir.
bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkında 4955 sayılı kanun yayımlanmıştır.
814
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
111.59..20,
BCA:
30..18.1.2/
111.60..1.
BCA:
30..18.1.2/
111.60..12.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
24
Eylül
9 Eylül'den beri 10 Milyon
liralık altın satışı oldu.
T.C. Ziraat Bankası'nın İstanbul ve Ankara şubele- U
rinde 9.965.889 kağıt para tutarında altın satışı olduğu bildirilmiştir.
24
Eylül
Türk Ceza Kanununun 140, 20/9/1946 tarihinde kabul edilen Türk Ceza Kanunu- RG
159 ve 160ıncı maddeleri- nun 140, 159 ve 160ıncı maddelerinin değiştirilmesi
nin değiştirilmiştir.
hakkında 4956 sayılı kanun yayımlanmıştır.
24
Eylül
TBMM çalışmalarına 1 Kasım 1946 tarihine kadar ara
verilmesi hakkında 1505
sayılı karar yayımlanmıştır.
25
Eylül
Yeni bir memurlar kanunu İçişleri Bakanlığı'nın yeni bir memurlar kanunu üze- C
tasarısı üzerinde çalışılıyor. rinde çalışmaya başladığı bildirildi.
26
Eylül
Yeni bütçeyle memurlara
yapılacak zamları belirleyen tasa hazırlandı
Maliye Bakanlığı yeni bütçeyle memurlara yapılacak U
zamları belirleyen bir tasarı hazırladı.
27
Eylül
yapıldı.
Balıkesir Vali muavini Nedim Aker'in Seyhan ili İda- RG
re Kurulu üyeliğine; Seyhan ili idare kurulu üyesi
Nami Ünal'ın Balıkesir vali Muavinliğine; Erzurum
iline bağlı Pasinler ilçesi kaymakamı Selahattin
Görbil'in Antalya iline bağlı Alanya ilçesi kaymakamlığına; İstanbul iline bağlı Adalar ilçesi kaymakamı Cemal Tarlan'ın Erzurum iline bağlı Pasinler ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmişlerdir.
27
Eylül
Dışişleri Bakanlığı atamaları.
Tebriz Başkonsolosu Hakkı Kentli, Rizaiye Konsolo- RG
su Orhan Tahsin Günden, Batum Konsolosu Ali Rıza
Çelikkaya ve Roma Büyük elçiliğinde Orta elçilik
başkâtibi Kamil Emrullah Tuba dereceleriyle merkeze nakledilmişlerdir. Sofya elçiliği müsteşarlığına
merkezden Kemal Sayıt, Batum Başkonsolosluğu’na
Merkezden Cavit Ulvi Erçin, Tebriz Başkonsolosluğu’na merkezden birinci sınıf Konsolos Kazım
Hastekin, Burgaz Konsolosluğu’na Varna Maiyet
Konsolosu Ali Rıza Yiğitbaşıoğlu, Rizaiye Konsolosluğu’na Tahran Büyükelçiliğinde Orta Elçilik Başkatibi Necip Sait Tamboy tayin edilmişlerdir.
28
Eylül
Çalışma Bakanlığı'nda çalıştırılacak yabancı uzmana
ait kadro onanmıştır.
Çalışma Bakanlığı'nda çalıştırılacak yabancı uzmana BCA:
ait kadronun onanması ve 3/3772 sayılı kararın kaldı- 30..18.1.2/
111.62..9.
rılması.
1
Ekim
Yeni yıl bütçesi Meclise
verildi.
1947 yılı bütçe tasarısına göre geliri 1.019.000.000 C; U
lira; masrafı 1.133.000.000 liradır. Aradaki açık iç istikrazla karşılanacaktır. Ayrıca memur maaşlarına
%50 zam yapılacak, şeker de ucuzlatılacaktır.
1
Ekim
yapıldı.
Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamı Remzi RG
Zarakol'un İstanbul iline bağlı Adalar ilçesi kaymakamlığına; İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kaymakamı Arif Dayanç'ın Samsun iline bağlı Bafra ilçesi
kaymakamlığına; İçişleri Bakanlığı Vilayetler İdaresi
Genel Müdürlüğü Şube Müdürlerinden Agah
Erozan'ın İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kaymakamlığına naklen atanmıştır.
Bu karar, TBMM gündeminde görüşülecek önemli RG
konu kalmamış olduğundan milletvekillerinin seçim
çevrelerinde seçmenleriyle görüşmelerine fırsat vermek gerekçesiyle çıkarılmıştır.
1946 Yılı 815
G.
Ay
Olay/Mevzuat
1
Ekim
Belediye başkanı onanması. Bilecik Belediye başkanlığına Yahya Güven'in se- RG
çilmesi onanmıştır.
2
Ekim
Nürnberg mahkemesi tarihi Savaş suçlularıından 12si idama mahkûm oldular. C
kararını verdi.
Von Papen, Schract, Fritsche beraat ettiler.
2
Ekim
Yerli mallara hücum.
Sümerbank yerli mallar pazarında devlet fabrikaları C
mamulâtı pamuklu mensucatın ucuz fiyatla satılmasına dünden itibaren başlanmıştır.
4
Ekim
Bu yıl mahsul çok iyi ve
bol oldu.
Tütün rekoltesi 20 milyon kilo fazlasıyla 90 Milyon U
kilo olacağı; zeytinyağının üretimi ise fazla olduğu
bildirilmiştir.
5
Ekim
Maden işletmelerinde çalışan işçilerin ücretlerine zam
yapıldı.
Ekonomi Bakanlığı, Zonguldak da çalışan maden iş- U
çilerinin ücretlerine zam yapıldığını bildirmiştir.
5
Ekim
Devlet zeytinyağları satışı
İzmir'de başladı.
Zeytinyağı piyasasını tanzim edecek olan bu satışlar C
İzmir'de 250, Ankara ve İstanbul'da 255 kuruştan yapılacaktır.
6
Ekim
İstanbul'un kurtuluş günü.
İstanbul'un kurtuluşunun 23. yılı Boğazlar meselesi C
nedeniyle daha da ihtiraslı bir şekilde kutlanıyor.
6
Ekim
Türk işçisi için yeni kararlar alındı.
Ekonomi Bakanlığı, maden işçilerinin ücretlerini art- C
tırdı, işverenlerin işçilere yardımları sağlanacaktır.
7
Ekim
Sovyetlere karşı Amerikan
siyaseti.
Londra ve Washington Boğazlara dair yeni bir neşri- C
yatı.
8
Ekim
Sinop'ta yangın, Amasya ve Sinop'ta 737 kişi açıkta kaldı. Amasya'nın Yenice C
Çubuk'ta su baskınları oldu. köyü ve Çubuk'ta 19 köy sular altında kaldı.
8
Ekim
Milli Eğitim Bakanı yeni
kararları alıyor.
Öğretmen yetiştirme sisteminde köklü değişiklikler C
yapılması planlanıyor.
8
Ekim
yükselmeleri yapıldı.
Adalet Bakanlığı'nda da pek çok üst düzey atama ve RG
yükselme olmuştur.
8
Ekim
İçişleri Bakanlığı'nda bir
atama yapıldı.
Antalya iline bağlı Korkuteli kaymakamı İhsan Kılıç RG
Bakanlık emrine alınmıştır.
9
Ekim
Filipin Cumhuriyeti’nin Hü- Filipin Cumhuriyetinin Hükümet tarafından tanınma- RG
kümet tarafından tanınması. sı ve Filipin menfaatlerinin ülkemizde ABD Büyükelçiliği ve Konsolosluk makamları tarafından temsil
edilmesine ilişkin 3/4730 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır
10
Ekim
Sofya Elçisi Faik Zihni Akdur'un Moskova Elçiliğine RG
tayin edildiğine ilişkin 3/4739 sayılı; Kahire elçisi
Numan Tahir Seymen'in derecesiyle Viyana Elçiliğine tayin edildiğine ilişkin 3/4730 sayılı; Merkezden
Büyükelçi Şevki Berker'in Varşova Büyükelçiliğine
tayin edildiğine ilişkin 3/4731 sayılı Bakanlar Kurulu
1
Ekim
İş mahkemeleri kurulacak.
İşverenlerle işçiler arasında ihtilafları kesin karara U
bağlamak üzere İş mahkemelerinin kurulmasına yönelik çalışmalar başladı.
816
Açıklamalar
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
11
Ekim
Tütün, tuz ve içki fiyatları
indiriliyor.
Gümrük ve Tekel Bakanlığı 1947 yılı başından itiba- C
ren indirimlerin olacağını açıkladı
12
Ekim
Avrupa Birleşik devletleri
fikri tartışılıyor.
Güney Afrika başbakanı Mareşal Smuts, Avrupa so- C
rununun en öncelikli sorun olduğunu, küçük devletlerin bir an önce birleşmeleri gerektiğini vurguluyor.
"Avrupa kendi kendini kurtarabilir. Diğer kıtalara
pek bakmasın"
14
Ekim
Şehir vapuru ücretleri %20
arttırıldı.
İstanbullular yeni ucuzluk tedbirleri beklerken De- C
nizyollarının bu kararıyla şaşırdılar. Yeni zamlar 16
Ekim'den itibaren geçerli olacaktır.
15
Ekim
İthaline izin verilen mallar
listesi.
Serbest dövizle, akreditif açılmak suretiyle ve vesaik C; U
mukabilinde ithaline izin verilen malların
listesiyayımlanmıştır.
16
Ekim
Halk Partisi Genel Sekrete- Genel sekreterliğe eski İçişleri Bakanı Hilmi Uran C; U
ri değişti
getirildi. Parti liderliğinde değişiklik olacağı hakkındaki tahmin ve tefsirler yalanlanıyor.
16
Ekim
Özel idarelerin kaldırılaca- İçişleri Bakanlığı özel idarelerin kaldırılmasını ve U
ğı yolunda haberler çıkmış- buna ait görevlerin Maliye Bakanlığı'na devredilmesi
tır.
konusunda ayrı İçişleri Bakanlığı içinde bir Emniyet
Müsteşarlığı kurulması hakkında çalışmalar başlattığı
bildirilmiştir.
16
Ekim
İçişleri Bakanı Şükrü
Sökmensüer'in doğu bölgesi hakkında raporu hazırlanmıştır.
Doğu bölgesinde 12 gün süren inceleme seyahatinden C
sonra raporu hazırlanmıştır.
19
Ekim
Ruslara notamız dün verildi.
Siyasetimizin ana hatları, Türk milletinin hükümranlık C
haklarını ve Türk vatanının bütünlüğünü korumaktır.
19
Ekim
Posta, telgraf ve telefon üc- Mektup ücretleri 15, telgrafların kelimesi 7 kuruş, te- C
retlerine zam yapıldı.
lefon 10,5 kuruş oluyor. Zamlar kasım ayında uygulanacaktır.
19
Ekim
Mareşal Fevzi Çakmak ve
arkadaşları tarafından kurulan İnsan Hakları Cemiyeti
ilk toplantısını yaptı.
Mareşal Fevzi Çakmak, Kenan Öner, Raşid Erer, C
Tevfik Rüştü Aras, Zekeriya Sertel, Cami Baykurt,
Hasan Rıza Soyak, Hamdi Arpak ve Özdemir
Evliyazade toplantıya katılmışlardır.
20
Ekim
Zeytinyağı ile nebati yağlardan devlet hissesi alınmayacak.
Bakanlar Kurulu zeytinyağı ve nebati yağlardan bir C
yıl devlet hissesi alınmayacağına karar vermiştir.
21
Ekim
Celal Bayar İnsan Hakları
Cemiyeti ile DP'nin bir ilgisi olmadığını belirtti.
Ayrıca, varlık vergisi, hayat pahalılığı ve polis kanu- C
nu konularında bilgiler verdi.
22
Ekim
Orman bölgelerindeki köylülerin istekleri.
İstanbul ve Tekirdağ ili içindeki ormanlık bölgelerde C
bulunan köylerin CHP başkanlarıyla muhtarları toplanmışlardır. Köylülerin haklı görüldüğü konular şunlar olmuştur: İşletmelerin kömür toplama yerleri tomruk yerlerine en yakın yerlerde bulunacaktır. Odun
toplama yerleri ise ormanın hemen en yakınında ve
uygun bir yerde olacaktır. Tediye işlerinde köylü para
vermek hususunda kolaylığa mazhar olacaktır.
1946 Yılı 817
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
22
Ekim
Rio de Janeiro Elçiliğinin Büyükelçiliği yükseltilmesi RG
ve bu yer Büyükelçiliğine merkezden Husrev Gerede'nin tayinine ilişkin 3/4791 sayılı Bakanlar Kurulu
kararı yayımlanmıştır.
22
Ekim
İçişler Bakanlığın'da tayin.
Malatya iline bağı Besni ilçesi Kaymakamı Hüsnü RG
Gider Eskişehir ili Mektupçuluğuna naklen tayin
edilmiştir.
23
Ekim
Kaymakamlık atamaları ya- Çok sayıda kaymakam ataması yapılmıştır.
pıldı.
24
Ekim
Malatya ve Urfa'da arazi
dağıtımı yapıldı.
Malatya'nın Merkez ve Akçadağ, Urfa'nın Merkez il- BCA:
çelerinde 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanu- 30..18.1.2/
112.68..11.
nu hükümlerine göre, arazi dağıtımının yapılması.
24
Ekim
İşyerini terk edememe konusunda Bakanlar Kurulu
Kara, Deniz, Hava Askeri iş yerlerinde çalışan işçiler, RG
teknisyenler, mühendisler, ihtisas sahipleri ve sair
hizmetlilerin çalıştıkları işyerlerini kabule değer bir
mazaret olmaksızın terkedememeleri hakkında K/662
sayılı karar 3/4805 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
26
Ekim
İthalatçı birlikleri resmen
lağvoldu.
Birlikler lağvedilmiş 95 memur açıkta kalmış, bunla- C
ra tazminat ve ikramiye verilecektir.
28
Ekim
Vatandaşlığına alınma.
Macar uyruklu Sadiye Nermin Erben 3/4655 sayılı RG
Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığına alınmıştır.
29
Ekim
Gümrük resimlerine zam
yapıldı.
Gümrük tarifelerinin umumi olarak arttırılması karar- C
laştırılmıştır.
31
Ekim
Maliye Bakanı Halid Nazmi Kazanç vergisinin yarattığı haksızlıklar önlenmesine C
Keşmir'in yeni vergiler üze- ilişin bir projenin hazırlanmakta olduğu bildirilmiştir.
rine beyanatı.
31
Ekim
Başbakanlıktan üst düzey
atama yapıldı.
Genel Teftiş başmüşavirliğine eski İstanbul Milletve- RG
kili İsmail Hakkı Ülkmen tayin edilmiştir.
1
Kasım
Milli Sağlık planı çalışmaları bitmek üzere olduğu
bildirilmiştir.
Sağlık Bakanlığı'nın çalışmalarına göre yurdun 40 C
bin köyünde sağlık tesislerinin yapılmasını gözeten
ortalama her 40 köyde bir sağlık merkezi açılmasını,
her merkezde 2 doktor, 1 ebe, 1sağlık memuru, 1 şoför bulunacaktır. Ayrıca kimsesiz çocuklarla ilgili de
bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır.
1
Kasım
Stockholm Elçisi Nizameddin Ayaşlı'nın Kahire Elçi- RG
liğine tayin edilmesine ilişkin 3/4852 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı onanmıştır.
2
Kasım
İsmet İnönü’nün söylevi
yayımlanmıştır.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün TBMM'nin Sekizin- RG
ci döneminin birinci toplantı yılını açarken Kamutay'daki söylevleri yayımlanmıştır.
4
Kasım
DP lideri Celal Bayar bir
beyanname yayımlamıştır.
İktisadi işlerde ve hayat pahalılığı konularında iktidar U
partisi hükümeti şiddetle eleştirmekte, dış siyasette
ise partiler arasında bir ayrılık bulunmadığı bildirilmektedir.
818
Kaynak
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Kasım
Okullarda aile birlikleri ku- Milli Eğitim Bakanı Reşad Şemsettin Sirer'in beyanı- U
ruluyor.
na göre okul ile aile arasında işbirliği sağlamak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bazı tedbirler
alınacaktır. Buna göre okulda çocuğu olan her aile
okulun birliğine üye olacaktır.
9
Kasım
Ereğli Kömürleri İşletmesi
ve Sümerbank’ta yabancı
uzman istihdamı.
Ereğli Kömürleri İşletmesinde çalıştırılmakta olan
Belçika uyruklu Uzman Michel Viroux'nun aylığının
1100 liraya çıkarılması ve Polonya uyruklu uzman
Roman Çekoviç'in Sümerbank Etüd ve tesis heyeti
Elektrik Ustabaşlığında bir yıl daha çalıştırılmasına
izin verildiği.
11
Kasım
İstanbul yine Kerbela'ya
döndü.
Terkos boruları tekrar patladı, şehre iki gündür su ve- C
rilememektedir.
12
Kasım
Türk parasının kıymetini
koruma hakkında karar yayımlanmıştır.
Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 12 nu- RG
maralı kararın 8inci maddesinin değiştirilmesine dair
olan 2/18669 sayılı kararın 1 inci maddesinin 7inci
fıkrasında yazılı mallar listesindeki tütünün karşısında bulunan kaydın ve bunun değiştirilmesi hakkında
3/304, 3/2314 sayılı kararların kaldırılması hakkında
12
Kasım
Üçüncü Genel Müfettişliğe
atama yapıldı.
Ankara Valisi Osman Sabri Adal'ın açık bulunan RG
Üçüncü Genel Müfettişliğe naklen tayini hakkında
12
Kasım
Vali atamaları yapıldı.
Urfa Valisi Halis Bilaloğlu'nun Çorum Valiliğine, RG; C
Emniyet Genel Müdür Muavini Kamuran Çuhruk'un
Urfa Valiliğine, Trabzon Vali Muavini Akif İşcan'ın
Rize valiliğine, Kırşehir Valisi Ömer Cevat Ökmen'in
Bingöl Valiliğine, Çankırı Valisi Refik Noyan'ın Kırşehir Valiliğine, Çorum Valisi SAhip Örgen'in Çankırı Valiliğine, Kayseri Valisi Raşit Demirtaş'ın Elazığ Valiliğine, Bilecik Valisi Osman Nuri Tekeli'nin
Maraş Valiliğine, Afyon Valisi Şefik Bicioğlu'nun
Bilecik Valiliğine, Bingöl Valisi Rıfat Şahinbaş'ın
Gümüşane Valiliğine, Samsun Valisi Rüknettin
Nasuhioğlu'nun Kocaeli Valiliğine, Erzincan Valisi
Orhan Sami Güvenç'in Samsun Valiliğine; Maraş Valisi Recai Türeli'nin Erzincan Valiliğine Kocaeli Valisi Ziya Tekeli'nin Afyon Valiliğine, Kırklareli Valisi Kazım Demirer'in Yozgat Valiliğine, Çanakkale
Valisi Burhanettin Teker'in Tekirdağ Valiliğine, Bolu
Valisi Naci Rollas'ın Sinop Valiliğine, Yozgat Valisi
Sadri Aka'nın Antalya Valiliğine, eski valilerden
Zühtü Durukan'ın Seyhan Valiliğine, Sinop valisi
SAlih Kılıç'ın Kırklareli Valiliğine, Sivas Valisi
Necmettin Ergin'in Konya Valiliğine, Konya Valisi
İzettin Çağpar'ın Ankara Valiliğine, Elazığ Valisi
Feyyaz Bosut'un Sivas Valiliğine, Mülkiye müfettişi
Ethem Necip Yetiner'in Kütahya Vali vekilliğine,
Mülkiye müfettişi Cahit Ortac'ın Hakkâri Vali Vekilliğine, Mülkiye müfettişi Sıracettin Saraç'ın Edirne
Vali vekilliğine, Mülkiye müfettişi Kemal
Hadımlı'nın Bolu Vali vekilliğine tayin edildiği hakkında 3/4884 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
BCA:
30..18.1.2/
112.70..16,
BCA:
30..18.1.2/
112.70..15.
.
1946 Yılı 819
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Kasım
yapıldı.
Van iline bağlı Gevaş ilçesi kaymakamı Cahit Betil'in RG
Ankara iline bağlı Beypazarı ilçesi kaymakamlığına;
Kars iline bağlı Tuzluca ilçesi kaymakamı Mehmet
Varınlı'nın Tokat iline bağlı Turhal ilçesi kaymakamlığına, Muş iline bağlı Bulanık ilçesi kaymakamı
Muhlis Babaoğlu'nun Sinop iline bağlı Gerze ilçesi
kaymakamlığına, Van iline bağlı Erciş ilçesi kaymakamı Muzaffer Kutman'ın Balıkesir iline bağlı Balya
ilçesi kaymakamlığına, Kırklareli iline bağlı Vize ilçesi kaymakamı Şeraffetin Davran'ın Kütahya iline
bağlı Emet ilçesi kaymakamlığına, Tokat iline bağlı
Artova ilçesi kaymakamı Salahaddin Tokar'ın Siirt
iline bağlı Beşiri ilçesi kaymakamlığına, Çankırı iline
bağlı Kurşunlu ilçesi kaymakamı Mehmet Hazar'ın
Tunceli iline bağlı Kalan ilçesi kaymakamlığına, Ankara iline bağlı Keskin ilçesi kaymakamı Şemsettin
Akan'ın Giresun iline bağlı Görele ilçesi kaymakamlığına, Gümüşane iline bağlı Kelkit ilçesi kaymakamı
Tevfik Akkutay'ın Sivas iline bağlı Suşehri ilçesi
kaymakamlığına, Siirt iline bağlı Beşiri ilçesi kaymakamı Celal Balkanlı'nın Manisa iline bağlı Beyşehir
ilçesi kaymakamı Avni Yasal'ın Tunceli iline bağlı
Nizamiye ilçesi kaymakamlığına, Kocaeli iline bağlı
Karasu eski Kaymakamı Fahri Gömülü'nün İzmir iline bağlı Kuşadası ilçesi kaymakamlığına naklen ve
yeniden tayin edilmişlerdir.
12
Kasım
Samsun Belediye Başkanı’nın onanması.
Samsun belediye başkanlığına Muhittin Özkefeli'nin RG
seçilmesi Belediye kanuna göre onanmıştır.
12
Kasım
İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığı ve Emniyet İşleri Genel
Müdürlüğüne atama yapılmıştır.
İçişleri Bakanlığı Müsteşar Muavini İhsan Aksoy'un RG
İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığına, Gümüşane Valisi
Fuat Yurttaşın İçişleri Bakanlığı Müsteşar muavinliğine, Antalya Valisi Haluk Nihat Pepeyi'nin İçişleri
Bakanlığı Emniyet İşleri Genel Müdürlüğüne naklen
tayinleri uygun görülmüştür.
13
Kasım
Sümerbank tarafından 19
yeni fabrika kurulacağı bildirilmiştir.
13
Kasım
Gıda maddesi fiyatlarında
görülen yükselme durdu.
Gıda maddeleri ihracatının lisansa tabi tutulması ve C
lisansların Ticaret Bakanlığından kolay çıkmaması
dolayısıyla ihracat tacirlerinin mübayatı kesmeleri
nedeniyle özellikle kuru yiyecek fiyatlarındaki artış
durmuştur.
14
Kasım
Hükümet 7 Eylül kararlarının faydalı olduğu kanaatinde sabit bulunduğunu bildirdi.
CHP Meclis Grubu üç gün sürecek müzakerelerde C; U
pahalılık konusuna odaklanıldı.
15
Kasım
İngiliz Maliye Uzmanı
Sommerville Smith temaslarda bulundu.
İngiliz maliye uzmanı Türkiye ile ticari ilişkilerinin U
arttırılması konusunda temaslarda bulunmuştur
17
Kasım
Türkiye Belediyecilik derne- Mesken sorununun çözümü için belediyelerin teşeb- C; U
ğinin ilk kongresinde İçişle- büslere geçmelerini tavsiye etmiştir.
ri Bakanı Şükrü Sökmesüer
konuşmuştur.
820
Kaynak
U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
17
Kasım
İlgili Ticaret adamları ara- Cumhuriyet bazı sanayici ve ticaret erbabları ile an- C
sında 7 Eylül kararlarına
ket yapmıştır.
ilişkin bir anket yapılmıştır.
19
Kasım
Maaşlara zam tasarısı Mec- Maliye Bakanlı Bütçe Komisyonu'nda gelir ve gider U
lise gönderilmiştir.
bütçelerinin ana hatları etrafında geniş bir izaahat
vermiştir. Devlet memurları ile subay ve askeri memurların aylıklarına yapılacak zamlar hakkında kanun tasarıları hakkında bilgi vermiştir.
19
Kasım
Halkevlerinin mahiyeti.
CHP Genel Sekreteri Hilmi Uran, yurttaki tüm hal- C
kevleri başkanlarına bir tamim göndererek halkevlerinin milli dernek toplantıları için açık olduğunu, siyasi toplantılara kapalı olduğunu bildirmiştir.
19
Kasım
Gümrük ve Tekel eski Bakanı Suat Hayrı Ürgüplü
hakkında soruşturulma yapılmasına ilişkin 1506 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.
Tekel Genel Müdürlüğü ile Kibrit ve Çakmak Tekel RG
Geçici İşletme İdaresine bağlı bazı işletmelerde yapılan yolsuzluklar nedeniyle Bakan hakkında soruşturma yapılması istenmiştir.
19
Kasım
Yargıtay'da üst düzey atamalar yapılmıştır.
Açık olan Yargıtay üyeliğine Adalet Bakanlığı Müs- RG
teşarı Bedri Köker, Adalet Bakanlığı müsteşarlığına
Yargıtay ikinci başkanlarından Aziz Yeğer, Yargıtay
ikinci başkanlığına Yargıtay üyesi Şefkatli Özkutlu,
Yargıtay üyeliğine Adalet Bakanlığı Cezaişleri Umum
Müdürü Baha Arıkan, Adalet Bakanlığı Cezaişleri
Umum Müdürlüğüne Ankara Toplu Milli Korunma
Mahkemesi Başkanı Lütfi Akadlı tayin edilmiştir.
21
Kasım
Malatya ilinin Merkez ve
Akçadağ, Urfa ilinin Merkez ilçelerinde 4753 sayılı
Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu hükümlerine göre arazi dağıtımının yapılmasına
21
Kasım
düzey atama yapılmıştır.
Rio de Janeiro elçisi Bedi Arbel'in Stockholm Elçili- RG
ğine tayinine ilişkin 3/4928 sayılı Bakanlar Kurulu
22
Kasım
Geniş bir bayındırlık programı hazırlanıyor
Bayındırlık Bakanlığı önümüzdeki yıllarda uygulan- U
mak üzere limanlar, demiryolları, su altyapı ve imar
işlerine ilişkin plan hazırlığı yapmaktadır.
23
Kasım
Yurdun çeşitli yerlerinde
Tarım ve sanayi işçilerinin ihtiyacı olduğu sağlık te- C
işçi hastahaneleri kurulacak sislerinin bir an önce meydana getirilmesi için Çalışma Bakanlığı muhtelif bölgelerdeki il ve belediyelerle işbirliği yapmak üzere çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma Bakanlığının bu amaca uygun teşebbüsleri sonucunda İzmir, Isparta, Burdur'da birer işçi
hastanesi, Adana'da bir işçi anıt ve parkı, Konya'da
çocuk bakımevi, Seydişehir'de dispanser, Zonguldak'ta sağlık istasyonu ve İstanbul'da işverenlerin de yardımıyla bir işçi hastanesi kurulması konusunda çalışmalar yapılmaktadır.
RG
1946 Yılı 821
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Kasım
UNESCO İcra Konseyi
Üyeliği seçimi.
Reşat Nuri Güntekin UNESCO İcra Konseyi Üyeli- U
ğine seçildi.
24
Kasım
Dost Amerikan filosu İzmir'de.
Amerikanın Akdeniz kuvvetleri komutanının beyanı- C; U
na göre "Bu ziyaret iki memleket arasındaki kuvvetli
dostluğun tezahürüdür."
25
Kasım
İşçi dernekleri için bir tasa- "İşçi ve işveren meslek dernekleri ve dernek birlikle- C
rı hazırlandı.
ri" kanunu tasarısı ile şimdiye kadar kurulmuş olan
sendikalar lağvediliyor ve derneklerin siyasetle uğraşması yasaklanıyor.
25
Kasım
Çalışma Bakanlığı'nda üst
düzey atamalar yapılmıştır.
Çalışma Bakanlığı İşçi Sigortaları Kurumunun açık RG
bulunan Genel Müdürlüğüne Tarım Bakanlığı eski
müsteşarı ve İstanbul milletvekili Atıf Bayındır; İş ve
İşçi Bulma Kurumunun Genel Müdürlüğüne ise Çalışma Genel Müdürü Necati Topçuoğlu tayin edilmiştir.
27
Kasım
Devlete ait köyler köylüye
dağıtlıyor.
Urfa'da çok sayıda köy topraksız ve az topraklı köy- C
lülere dağıtılacaktır.
27
Kasım
edilen Hudut ve Sahiller
Sağlık Genel Müdürlüğü
1946 yılı Bütçe kanuna
yayımlanmıştır.
28
Kasım
27 Gençlik Klübünün kurulmasına ilişkin karar yayımlanmıştır
Beden Terbiyesi Teşkilatı ve Kurumlar tarafından ku- RG
rulacak 27 Gençlik klübünün açılmasına izin verilmesine ilişkin 3/4950 sayılı Bakanlar Kurulu kararı
yayımlanmıştır.
29
Kasım
İçişleri Bakanlığı'ndan atamalar
Niğde iline bağlı Nevşehir ilçesi kaymakamı Fazıl RG
Uybadın'ın Denizli iline bağlı Çal ilçesi kaymakamı
Asım Büyüklü'nün, Hatay iline bağlı Altınözü ilçesi
kaymakamı Fazıl Kaftanoğlu'nun, Balıkesir iline
bağplı Gönen ilçesi kaymakamı Behaettin Kargı'nın
üçüncü sınıf Mülkiye müfettişliklerine tayinleri uygun görülmüştür.
29
Kasım
yapıldı.
İçel iline bağlı Silifke ilçesi kaymakamı Edip Kartal- RG
'ın Giresun iline bağlı Şebinkarahisar ilçesi kaymakamlığına, Malatya iline bağlı Adıyaman ilçesi kaymakamı Ekrem Doğancı'nın Malatya iline bağlı Akçadağ ilçesi kaymakamlığına, Bursa ili Mektupçusu
Cemil Sargut'un Antalya iline bağlı Korkuteli ilçesi
kaymakamlığına, Giresun iline bağlı Şebinkarahisar
ilçesi kaymakamı Halit Ergene'nin Samsun iline bağlı
Alaçam ilçesi kaymakamlığına, Ankara iline bağlı
Kalecik ilçesi kaymakamı Reşat Akşemsettinoğlu'nun
Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamlığına,
Gümüşane iline bağlı Bayburt ilçesi kaymakamı İsmail Hayri Sarıkaya'nın İçel iline bağlı Silifke ilçesi
kaymakamlığına, Çankırı ili mektupçusu Selahattin
Esat'ın Ankara iline bağlı Kalecik ilçesi kaymakamlı-
822
Kaynak
RG
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
ğına, Kayseri iline bağlı Pınarbaşı ilçesi eski kaymakamı Hasan Basa'nın Trabzon iline bağlı Akçaabat
ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir iline bağlı Bigadiç
ilçesi kaymakamı Ekrem Talat'ın Avşaroğlu'nun Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamlığına,
Zonguldak iline bağlı Bartın ilçesi kaymakamı Hıfzı
Tüz'ün Aydın iline bağlı Söke ilçesi kaymakamlığına;
Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamı Halil
Mümtaz Arıkan'ın Bilecik iline bağlı Gölpazarı ilçesi
kaymakamlığına; Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kaymakamı Hulusi Morova'nın Gaziantep iline bağlı
Islahiye ilçesi kaymakamlığına; Gaziantep iline bağlı
Islahiye ilçesi kaymakamı Vefki Ertür'ün Siirt iline
bağlı Şırnak ilçesi kaymakamlığına; Van iline bağlı
Çatak ilçesi kaymakamı Raşit Talın'ın Van iline bağlı
Erciş ilçesi kaymakamlığına, Çalışma Bakanlığı İş
Müfettişi Melih Yuluğ'un Urfa iline bağlı Birecik ilçesi kaymakamlığına; Antalya iline bağlı Akseki ilçesi kaymakamı Alaattin Hıtay'ın Balıkesir iline bağlı
Bigadiç ilçesi kaymakamlığına, Antalya iline bağlı
Gündoğmuş ilçesi kaymakamı Osman Tekin'in Kayseri iline bağlı Sarız ilçesi kaymakamlığına; Manisa
iline bağlı Kırkağaç ilçesi kaymakamı Osman Nuri
Yılmaz'ın Maraş iline bağlı Elbistan ilçesi kaymakamlığına, Manisa iline bağlı Eşme ilçesi kaymakamı
Sırrı Yılmaz'ın Manisa iline bağlı Kırkağaç ilçesi
kaymakamlığına; Çanakkale iline bağlı Gelibolu ilçesi kaymakamı Sabri Barkan'ın Kırklareli iline bağlı
Lüleburgaz ilçesi kaymakamı Fevzi Hamurculu'nun
Çanakkale iline bağlı Biga ilçesi kaymakamı Hilmi
Dağcı'nın Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kaymakamlığına; Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kaymakamı Süleyman Sıtkı Arkan'ın Kırşehir iline bağlı
Mucur ilçesi kaymakamlığına; Kastamonu iline bağlı
Araç ilçesi kaymakamı Ferit Önen'in Ankara iline
bağlı Keskin ilçesi kaymakamlığına; İstanbul ili mektupçusu Emin Köksal'ın Kastamonu ili vali muavinliğine naklen tayinler uygun görülmüştür.
30
Kasım
İzmir'in bir ihracat humma- İhracat artışı ile 7 Eylül kararları arasında bir ilgi ol- C
sı içinde olduğu söyleniyor. madığı iddia ediliyor.
30
Kasım
Tütün kongresi yapıldı.
Tütüncüler toplantısı dün Ticaret Bakanlığında yapıldı.
1
Aralık
Petrol araştırmaları etrafında tartışmalar
TBMM'de Maden Tetkik Arama Enstitüsü'nün çalış- C
maları hakkında bir soru ortaya atan Denizli'nin bağımsız milletvekili Reşad Aydınlı'nın değerlendirmelerine yer verilmiştir.
2
Aralık
Peker seçmenlere görüştü ve
7 Eylül kararlarının Türkiye'yi yakın bir istkbalde
güneşli ve ferahlı günlere
muhakkak götüreceğini bildirdi.
U
2
Aralık
Sağlık planı hazırlığı yapılmaktadır
U
Sağlık Bakanlığına göre yurtta yedi coğrafi bölgede U
sağlık bölgesi kurulacaktır.
1946 Yılı 823
G.
Ay
Olay/Mevzuat
4
Aralık
edilen İstiklal Harbi malullerine verilecek para mükafatı hakkında 4958 sayılı
4
Aralık
Ekonomik şartlara öre gerekli görülen eşyalar üzerin- RG
edilen Gümrük Tarifesi ka- de resimleri daha az artırmaya veya hic artırmamaya
nunun 28 inci maddesinin
Bakanlar Kurulu yetkilendirilmiştir.
değiştiren 1926 sayılı kanuna bir fıkra eklenmesi
yayımlanmıştır.
5
Aralık
Sıkıyönetim 6 ay daha uzatıldı.
DP'liler "hükümetin sıkıyönetimi halk İstanbul'da mi- C
ting yapmasın ve istediği zaman gazeteleri kapatsın!"
diye suçluyor. DP'lilere göre sıkıyönetim bir memleket müdafası meselesi değildir.
5
Aralık
Yaz ve kış saatlerinin her
yıl aynı günde uygulanması
hakkında 3/5094 sayılı karar yayımlanmıştır.
10/10/1946'da Montreux'de toplanmış olan Avrupa'da
doğu münasebetleri ve tren orerleri konferansının
Avrupa'da yaz saati tatbikatının yeknesak tarihlerde
yapılmasına dair almış olduğu 1. İlkbaharda yaz saati
uygulama tarihinin diğer memleketlerde de İngiltere'de
de yeknesak olarak tesbiti ve bunun için de Nisan
ayının üncü Cumartesi gününü takip eden pazar gününün veya bazı yıllarda zaruri olarak pazar gününün
kabulü, 2. Sonbaharda normal saate dönmek için de
Ekim ayının ilk Cumartesi gününü takip eden Pazar
gününün tesbiti. Bu kararın kabulü hakkında Ulaştırma Bakanlığı'nın 25/11/1946 tarihli ve 520-6/36341
Sayılı teklifi Bakanlar Kurulu'nun 5.1.1946 tarihli
toplantısında incelenerek, memleketimizde yaz saatinin
konferanstaki kararlara uygulanması karalaştırılmıştır.
5
Aralık
Emniyet Müsteşarlığı kurulması hakkında kanun tasarısı
İçişleri Bakanlığı'nda bir Emniyet Müsteşarlığı ku- BCA:
rulması hakkında kanun tasarısı üzerine çalışmalar 30..18.1.2/
112.77..8.
yapılmaktadır.
5
Aralık
3656 sayılı Kanuna bağlı
cetvel ile bunun değiştirilmesi ve eklerinin İçişleri
Bakanlığına ait kısmında
değişiklik yapılması hakkında kanun tasarısı.
5
Aralık
İki Bakanlık aleyhine açılan davalar.
Danıştay'da eski Havayolları Umum Müdürümüm RG
Ulaştırma Bakanlığı aleyhine açtığı dava ile Sağlık
Bakanlığı aleyhine açılan diğer bir davanın görüşülmesine başlandı
5
Aralık
Priştine doğumlu Mehmet Kemal'in vatandaşlıktan RG
çıkarıldığına dair 3/4916 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
5
Aralık
Vatandaşlığına alınmalar.
Alman uyruklu Yahudi Margo Konrat 3/4958 sayılı RG
Bakanlar Kurulu kararıyla ve Alman uyruklu Yahudi
Julius Hirsch, karısı Emma ve kızı Renate'nin Türk
vatandaşlığına 3/4970 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla alınmıştır.
824
Açıklamalar
Kaynak
RG
Türkiye
Yıllığı,
1947,
s.116
BCA
30..18.1.2/
112.77..9.
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
7
Aralık
edilen 4960 sayılı Hudut ve
Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır.
7
Aralık
Altı ilde ilan edilmiş sıkıyönetimin altı ay daha uzatılmasına ilişkin TBMM
kararı yayımlanmıştır
7
Aralık
1947 yılında Köy Enstitüle- Bu yıl köylerde 1503 ilkokul açıldı, gelecek yıl kasa- U
ri 4 bin mezun verecek.
balarda 66, köylerde 2650 ilkokul yapılacağı bildirilmiştir.
9
Aralık
Gümrüklerde yeni tarife
bugün uygulanıyor.
4959 sayılı kanunun 28inci maddesine bir fıkra ekle- C
nerek yeni tarifeler belirlenmiştir.
10
Aralık
TBMM'de beklenilmeyen
bir karar.
CHP milletvekilleri DP'lilerin seçim konusundaki RG
tekliflerini ittifakla kabul ettiler.
11
Aralık
Seçim tutanaklarına ilişkin
kararlar yayımlandı.
Eskişehir milletvekili Yavuz Abadan'ın seçim tutana- RG
ğının reddine ve Kemal Zeytinoğlu hakkında düzenlenecek tutanağın celbine dair; İstanbul milletvekilliğine seçilen Zeki Rıza Sporel'in seçim tutanağının
reddi hakkında; İstanbul milletvekilliğine seçilen
Abdurrahman Münip Berkan'ın seçim tutanağının
reddi hakkında sırasıyla 1508, 1509 ve 1510 sayılı
TBMM kararları yayımlanmıştır.
12
Aralık
edilen İş ve İşçi Bulma Kurumu kuruluş ve görevleri
hakkındaki kanuna geçici
bir madde eklenmesine dair
Buna göre,1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli RG
cetvelin 868 inci (Mahsus kanunları gereğince verilecek ödenekler) bölümünde alınmış olan 300 000 liralık ödenek 450 000 liraya çıkarılmıştır.
12
Aralık
Hükümet Milletlerarası Para Fonu ile Kalkınma ve
İmar Bankasına katılmak
için yetki istemektedir.
Hükümet hazırlanan yeni tasarıyla iki kuruma katıl- U
mak için çalışmalarına devam etmektedir.
13
Aralık
Fransa’da Başkanlık seçimi.
Leon Blum Fransız Başkanlığına seçildi.
13
Aralık
Belediye başkanı onanması. Diyarbakır belediye başkanlığına
Cizrelioğlu'nun seçilmesi onanmıştır.
14
Aralık
Türkiye, Ekonomik ve Sosyal Konsey'e üye seçilmiştir.
U
14
Aralık
Emniyet Müsteşarlığı tasarısı hazırlandı.
İçişleri Bakanı Emniyet müsteşarlığı kanunu tasarısı U
çalışmalarının tamamlnadığını bildirdi.
14
Aralık
Ankara Üniversitesi ve Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır.
11/12/1946 tarihinde kabul edilen 4962 sayılı Ankara RG
Üniversitesinin 1947 yılı Bütçe kanunu ve
11/12/1946 tarihinde kabul edilen 4963 sayılı Beden
Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanunu
yayımlanmıştır.
RG
23/11/1940'da ilan edilmiş olan iller İstanbul, Edirne, C
Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli'dir.
C; U
Abdülkadir RG
1946 Yılı 825
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Aralık
Batı Trakya Türklerine yapılan işkenceler.
Türklere yalnız solcu çeteler değil, müfrit sağcı çete- C
ler de tecavüz ediyorlar.
16
Aralık
Vatandaşlığa alınma.
Alman uyruklu Yahudi Mahir Lutufmen'in Türk va- RG
tandaşlığına alınmasına ilişkin 3/4959 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı yayımlanmıştır.
17
Aralık
İki Komünist partisi ile onlara mensup altı gazete ve
mecmua kapatıldı.
Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi ile Türki- C; U
ye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi sendikaları birliği,
İstanbul İşçi Klubü ve Ses, Sendika, Nor Or, Gün,
Yığın ve Dost gazete ve dergileri kapatılmıştır.
18
Aralık
Yeni tarım bölgeleri kuruluyor.
Tarım Bakanlığı uzman müşaviri Ragıp Ziya Mağden U
gelecek yıllarda yeni tarım bölgelerinin kurulması çalışmalarına başladıklarını bildirdi
18
Aralık
İstanbul Teknik Üniversite- 13/12/1946 tarihinde kabul edilen 4964 sayılı İstan- RG
si 1947 yılı Bütçe Kanunu bul Teknik Üniversitesi 1947 yılı Bütçe Kanunu yayayımlanmıştır.
yımlanmıştır.
19
Aralık
16/12/1946 tarihinde yayımlanan 4965 sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması
hakkında kanun yayımlanmıştır.
RG
19
Aralık
İstanbul Üniversitesi 1947
yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.
16/12/1946 tarihinde kabul edilen 4966 sayılı İstan- RG
bul Üniversitesi 1947 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.
20
Aralık
Başbakan Recep Peker'in
Kamutay’daki söylevinin
yayılması.
Başbakan Recep Peker'in Kamutay'ın 18/12/1946 ta- RG
rihli 18 inci Birleşiminde verdiği söylevin olduğu gibi en uzak köylere kadar her vasıta ile radyo ile yayılmasına ilişkin 1512 sayılı TBMM Kararı yayımlanmıştır.
21
Aralık
İzmir'de 3 sendika kapatıldı.
Kapatılan sendikalara bağlı olan "İzmir kafa ve kol C
işçileri sendikası" ile iki sendika kapatıldı.
21
Aralık
edilen 4967 sayılı 1946 yılı
yapılması hakkında 4967
RG
21
Aralık
edilen 4968 sayılı Türkiyeİtalya ödeme anlaşması gereğince "Istituto Nazionale
per i Cambi l'Estero" müessesi adına Türkiye Cumhuriyeti Merkez bankasında
açılmış olan hesapların
"Ufficio Italiano dei Cambi"
RG
826
Kaynak
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
müessesine devri hakkında
Italya büyükelçiliği ile teati
olunan mektupların onanmasına dair kanun yayımlanmıştır.
21
Aralık
edilen 4970 sayılı Çekoslovakya Elçiliği ile alınıp verilen dokuz milyon liralık
takas anlaşmasına dair mektupların onanması hakkında
21
Aralık
Orduya TBMMnin güven,
selam ve sevgisinin bildirilmesine dair.
21
Aralık
Türk vatandaşlığına alınma. Mısır uyruklu Süreya Yahya'nın Türk vatandaşlığına C
alınmasına ilişkin 3/5055 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.
23
Aralık
16/12/1946 tarihinde kabul Ticari faaliyetlerin geliştirilmesine ilişkindir.
edilen Türkiye ile Finlandiya arasında imza edilen Ticaret ve Ödeme anlaşmaları
ile eklerinin onanması hakkında 4971 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
RG
23
Aralık
edilen Türkiye ile İsveç
arasında imza edilen Ticaret ve Ödeme anlaşmalarının
onanması hakkında 4972
RG
24
Aralık
Kaymakamlık atamaları ya- Kaymakamlık kursunun sekizinci dönemini başarıyla RG
pıldı.
bitiren kaymakamların atamaları yapıldı.
24
Aralık
Çok sayıda büyükelçi ataması yapılmıştır.
25
Aralık
Gençliğin durumu için
Mecliste görüşmeler yapılıyor.
Mili Eğitim Bakanlığı bütçelerinin görüşmelerinde RG
gençlik politikası üzerinde duruldu. Bakan memleket
çocuklarını milli şuur sahibi olarak yetiştirmek için
mekteblere Millet dersi adında yeni bir ders konulacağını söyledi.
25
Aralık
Üniversite kanunu ile tanınan maddi hakların Ordu
mensubu profesör ve doçentlere de tanınması.
BCA:
30..10.0.0/
47.305..31.
25
Aralık
Gümrük ve Tekel Bakanlığı Giriş Muamele Vergisi yönetmeliği yayınlamıştır.
Yönetmeliği
RG
RG
Türkiye Cumhuriyetinin koruyucusu ve Türk bağım- C
sızlığının bekçisi olan kara, deniz ve hava ordularımıza Büyük Millet Meclisinin güven, selam ve sevgisinin bildirilmesine ilişkin 1513 sayılı TBMM kararı
yayımlanmıştır.
RG
1946 Yılı 827
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Aralık
15 yıllık demiryolu inşaat
planı yapılıyor.
Bu plana göre 2300 km'lik demiryolu yapılacaktır.
RG
26
Aralık
edilen Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1946 yılı
Bütçe kanuna bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına dair 4973 sayılı
RG
26
Aralık
edilen Vakıflar Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe
kanuna bağlı (A) işaretli
cetvelde değişiklik yapılmasına dair 4974 sayılı kanun yayımlanmıştır.
RG
26
Aralık
edilen 1946 yılı Bütçe kanuna bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına dair 4976 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
C
28
Aralık
Memur maaşları tasarısı
Meclis gündemine alındı.
Memur maaşları tasarısı Meclis gündemine alındı.
28
Aralık
Yeşilay rakı fiyatlarının indirilmesine itiraz ediliyor.
Yeşilay'ın 27inci Genel kongresinde başkan Ord. C
Prof.Dr. Fahreddin Kerim Gökay daha önceden belirlenmiş rakı fiyatlarının indirilmeyeceği konusunda
hükümet teminatının devamı; köylerde hiçbir surette
içki satılmayacağı hakkında Ali Rana Tarhan'ın Bakanlığı zamanında verilen teminatın devamı vb. konularda görüşleri yayımlanmıştır.
30
Aralık
edilen Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1946 yılı
yapılmasına ilişkin 4979
RG
30
Aralık
edilen Devlet Havayolları
Genel Müdürlüğü 1946 yılı
yapılmasına ilişkin 4980
RG
30
Aralık
edilen Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına ilişkin 4981 sayılı kanun
yayımlanmıştır.
RG
828
C; U
G.
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
30
Aralık
Şekerden alınan munzam
istihlak vergisinde indirim
yapıldı.
27/12/1946 tarihinde kabul edilen Şekerden alınan RG
munzam istihlak vergisinde yapılan indirmelerin
onanması hakkında 4982 sayılı kanun yayımlanmıştır
31
Aralık
Meclis Bütçe görüşmelerini DP'liler bütçe kanununu kabul etmediler. Başbakan, RG
bitirdi.
"Bu bütçeye iç inanı ile beyaz oy veren arkadaşların
yanında kırmızı oyla iç inanlarını aksettiren arkadaşlar da vazifelerini yaptılar." dedi.
31
Aralık
İdari İşler Kongresi hazırlıkları başlıyor.
İdare mekanizmasını ilgilendiren çeşitli konuları gö- RG
rüşmek üzere 20/01/1947'de Ankara'da valiler ile belediye başkanlarının bulunacakları bir kongre düzenlenecektir. İdareyi ilgilendiren kanunlar, köy kalkınması vali muavinliklerinin kaldırılması ve ilçe teşkilatı kurulması meseleleri görüşülecektir.
31
Aralık
Tekel Genel Müdürlüğü
1947 yılı Bütçe Kanunu
yayımlanmıştır.
27/12/1946 tarihinde kabul edilen 4978 sayılı Tekel RG
Genel Müdürlüğü 1947 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.
31
Aralık
Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair
kanuna ek kanun yayımlanmıştır.
28/12/1946 tarihinde kabul edilen Devlet memurları RG
aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 sayılı
kanunla buna ek 4644 sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında 4988 sayılı kanun yayımlanmıştır.
31
Aralık
Subay ve askeri memurların aylıklarında düzenleme
yapıldı.
28/12/1946 tarihinde kabul edilen Subay ve askeri RG
memurların aylıkları hakkındaki 3661 sayılı kanunla
değişiklik yapılmasına dair 4989 sayılı kanun yayımlanmıştır.
31
Aralık
Gedikli erbaşların aylıklarında aylıklarında düzenleme yapıldı.
28/12/1946 tarihinde kabul edilen Gedikli erbaşların RG
aylıkları hakkındaki 3779 ve 4807 sayılı kanunlarda
değişiklik yapılması hakkında 4990 sayılı kanun yayımlanmıştır.
31
Aralık
Sürekli görevle yabancı
memleketlerde bulunan
memurların aylıklarında
düzenleme yapılmıştır.
Sürekli görevle yabancı memleketlerde bulunan me- RG
murların aylıkları hakkında 4991 sayılı kanun yayımlanmıştır.
31
Aralık
Emekli, dul ve yetim aylıklarına zam yapılması hakkında kanun yayımlanmıştır.
28/12/1946 tarihinde kabul edilen Emekli, dul ve ye- RG
tim aylıklarına zam yapılması hakkında 4992 sayılı
1946 Yılı 829
ZAMANDİZİNE EK:
1946 Yılı Orman Tahdit Komisyonları ve Kararlar
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
2
Ocak
3 Numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Başkanlığı tebliği
yayımlanmıştır.
Kocaeli İli Gebze İlçesi Molla Fenari Bucağının Cuma Köyündeki devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
4
Ocak
14 numaralı Tahdit
Komisyonu tebliği
yayımlanmıştır.
Çanakçılar Köyü tutanak özeti yayımlanmıştır.
8
Ocak
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
tebliği yayımlanmıştır
İzmir ili Dikili ilçesine bağlı (Yahşıbey) köyüne ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
9
Ocak
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
tebliği yayımlanmıştır
Rüzgarlar köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır.
11 Ocak
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
M. Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı Bucağına bağlı Eskibalcık köyü
dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
14 Ocak
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Dikili ilçesine bağlı Bademli köyüne ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
17 Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir ili Dursunbey merkez ilçesi orman tahdit ve sınırları kısa dayanağı yayımlanmıştır.
21 Ocak
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
tebliği yayımlanmıştır.
Güney Gidiriç Köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır.
22 Ocak
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
M. Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı Bucağına bağlı Sırasöğüt köyü
dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
28 Ocak
15 numaralı Tahdit
Komisyonu tebliği
yayımlanmıştır.
Safranbolu ilçesinie sekiz kilometre uzaklıktaki ilçe merkezine bağlı
Aşağıçiftlik köyünün Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması yapılmıştır.
31 Ocak
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
M.Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı bucağına bağlı Bük köyü sıınırı
çevresinde bulunan ormanların kısa dayanağı yayımlanmıştır.
31 Ocak
15 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Safranbolu ilçesine on kilometre uzaklıktaki ilçe merkezine bağlı Kirpe
köyünün Kozcağız ve Kirpe mahallelerine ait Sipahi devlet ormanı iç
hudut sınırlaması yapılmıştır.
830
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
2
Şubat
Ormam Umum Müdürlüğü 2 numaralı
Orman Tahdit Komisyonu tebliği yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Dereköy sınırına rastlayan
devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
7
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Örenköy sınırına rastlayan
8
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Kındıra köyü sınırına rastlayan
Devlet ormanlarının ve Gerede ilçesinin Hamzabey köyü sınırına rastlayan devlet ormanlarının tahditleri kısa dayanakları yayımlanmıştır.
12 Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Çamlık köyü sınırına rastlayan
25 Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Adaköy sınırına rastlayan devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
26 Şubat
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Dikili ilçesinin Çandarlı Bucağına bağlı (Demirtaş) köyüne ait
kısa dayanağı yayımlanmıştır.
27 Şubat
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Dikili ilçesinin Çandarlı Bucağına bağlı (Katıralanı, Hasanağa
ve Merdivenli) köylerine ait kısa dayanaklar yayımlanmıştır.
8
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Kemaller köyü sınırına rastlayan devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
11 Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Eskiçağ köyüne rastlayan devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
27 Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Kaltakçı köyü sınırlarına rastlayan Devlet ormanlarının kısa tahdidi dayanağı yayımlanmıştır.
25 Nisan
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ilinin Merkez ilçesi sınırları dahilinde bulunan Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla bu ormanların içinde bulunan Tandır köyünün
içsınır komşuluğu kısa dayanağı yayımlanmıştır.
26 Nisan
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir Merkez ilçesine Bağlı Ağaçhisar köyü ile Somdöken silsilesi
develet ormanlarının sınır tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
1946 Yılı 831
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
29 Nisan
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Hasırca Çiftliği arazisiyle
Küçükdağ ve Büyüktürmendağı devlet ormanlarının teşkil ettiği dış ve iç
sınır komşuluklarına ilişkindir.
3
Mayıs
11 numaralı Orman
Tahdit Komsiyonu
Fethiye ilçesinin Gürme köyü hududu içinde bulunan Hisartepe çam,
Tepelce ve Kocakatran çam-katran devlet ormanlarının sınırlarının tahditlerine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
15 Mayıs
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
M. Kemalpaşa ilçesinin Caltılıbük bucağına bağlı Karacalar köyü dahilindeki ormanlık sahada yapılan ve M. Kemalpaşa ilçesinin Caltılıbük
bucağına bağlı Soğukpınar köyü dahilindeki ormanlık sahanın tahditlerine ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.
17 Mayıs
14 numaralı Tahdit
Komisyonu tebliği
yayımlanmıştır.
Tekkesuzuz köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır.
23 Mayıs
14 numaralı Tahdit
Komisyonu tebliği
yayımlanmıştır.
Baltalı köyü ve Tekke Ümmü Kemal kısa dayanakları yayımlanmıştır.
27 Haziran
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Başkanlığı tebliğleri
yayımlanmıştır.
M. Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına Çiviliçam köyünü ormanlık sahasının tahdidine ait; M. Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı
Ömer Altı köyünün ormanlık sahasının tahdidine ait; M. Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Fındıcak köyü ormanlık sahanın tahdidine
ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.
6
Temmuz 7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
11 Temmuz 7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
M.Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Karaköy ormanlık sahasının tahdidine ait ve M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı
Kestelek köyü dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.
M.Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Balibala-Balizir köyleri
ormanlık sahasının tahdidine ait; M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Osmaniye köyü dahilinde yapılan tahdide ait ve
M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Yenikızılelmanün köylerinin tahdidlerine ilişkin kısa dayanakları yayımlanmıştır.
12 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Sine köyü muhtarlığı Çileklik, Sine, Müstekler ve
Tahdit Komisyonu
Çatak mahallelerine ait Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması tutanaBaşkanlığı tebliğleri ğı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
18 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Karapınar köyüne ait Sipahi devlet ormanının iç
Tahdit Komisyonu
hudut sınırlamasına ait ve Safranbolu ilçesinin Gayza köyüne ait Sipahi
Başkanlığı tebliğleri devlet ormanı iç hudut sınırlamasına ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
Kocaeli ili Gebze ilçesi Molla Fenari bucağının Denizli köyü hududu
Tahdit Komisyonu
dahilindeki devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmışBaşkanlığı tebliğleri tır.
yayımlanmıştır.
M.Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı bucağına bağlı Yenibalcık köyü
Tahdit Komisyonu
dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
832
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
19 Temmuz 14 numaralı Orman Ulumesçit ve Bünüş köyleri kısa dayanakları yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Safranbolu ilçesine bağlı Ağaçkese köyü muhtarlığı Hatipoğlu,
Ağaçkese, Sabuncular, Hebille, Yayalar ve Seyitler mahallesine ait Sipahi devlet ormanları iç hudut sınırlamasına ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ili merkez ilçesine bağlı Ankaraya ve mahallesi Karakuş ile
Somdöken silsilesi devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı; Eskişehir
ili merkez ilçesine bağlı Ciceroz köyü ile Somdöken silsilesi devlet ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu sınır tahdit kısa dayanğı yayımlanmıştır.
20 Temmuz 14 numaralı Orman Seben devlet ormanlarının Kuzveren Emirler köyü kısa dayanağı; Seben
Tahdit Komisyonu
devlet ormanları Aşağı Kuzveren köyü kısa dayanağı ve Seben devlet
Başkanlığı tebliğleri ormanları Avşargidiriş köyü kısa dayanakları yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
20 Temmuz 14 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Yukarıçiftlik köyünün Çiftlik ve Keten mahalleleriTahdit Komisyonu
ne ait Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımBaşkanlığı tebliğleri lanmıştır.
yayımlanmıştır.
22 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Aşağıdana köyü Sipahi devlet ormanları iç hudut sınırTahdit Komisyonu
laması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
24 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Yukarı Dana köyü ve Sunduk Mahallesi Sipahi devlet
Tahdit Komisyonu
ormanı iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Taycılar köyü ile Somdöken silsilesi
devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine
bağlı Başören köyü ile Somdöken Silsilesi devlet ormanlarının iç sınır
hattı kısa dayanağı yayımlanmıştır.
İzmir ili Dikili'nin Çandarlı bucağına bağlı Delitaş köyüne ait kısa dayaTahdit Komisyonu
nağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Safranbolu Merkez ilçesine bağlı Örencik köyü muhtarlığı Yukarı Örencik, Orta Örencik, Aşağı Örencik, Osman Söküler ve Cemaller mahallelerine ait Sipahi devlet ormanları iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Vezirköprü ilçesi, Çakal bucağına bağlı Karaköy-Sofular köyü sınırı
içinde kalan Kunduz ve tevabii Felik, Asarcik, Alancık, Ters, Çal, Çakallı, Salak, Hayatyeri, Kiraz mevkii, Sakatgüney, Darlık, Köyönü,
Çömlekçi, Külocağı, Süğnü, Güregendüzü, Çokallıters dayanakları yayımlanmıştır.
Kırklareli ilinin Dereköy bucağına bağlı Burgazcık köyü hududu dahiTahdit Komisyonu
linde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
1946 Yılı 833
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
Kırklareli ilinin Dereköy bucağına bağlı Çağlayık köyü hududu dahilinTahdit Komisyonu
de yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Cüneyit köyü dahilindeki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Alacaatlı köyü
hududu dahilindeki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; Balıkesir ili
Sındırgı ilçesinin Kozlu köyü hududu
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Seben devlet ormanlarının şimalinde Kuzveren-Dağlı köyü ormanları
hududuna ait kısa dayanağı; Bolu merkezine bağlı Seben devlet ormanlarının Bozarmut köyğ arazısındeki orman tahdit kısa dayanğı; Bolu
merkezine bağlı Seben devlet ormanlaının Tekke Pölüçcük köyü toplu
arazisiyle ilgili orman tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Safranbolu ilçe merkezine bağlı Bulak köyü orman dış hudut kısa dayanağı; Safranbolu belediyesi hudutlarına komşu Sipahi ve Panayırtepe ve
Teke devlet ormanlarının dış hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
1
Ağustos
1 numaralı Orman
İstanbul ili Yalova ilçesinin Ortaburun köyü civarındaki devlet
Tahdit Komisyonu
ormanlarınıa ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
2
Ağustos
12 numaralı Orman Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Mandıra köyü hududu dahilindeki ormanTahdit Komisyonu
ların tahdidine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
2
Ağustos
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
2
8
15 numaralı Orman Safranbolu ilçe merkezinin Tokatlı köyüne ait devlet ormanları dış hudut
Tahdit Komisyonu
sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
3
Ağustos
1 numaralı Orman
İstanbul ili Yalova ilçesinin Kurtköyü civarındaki Devlet ormanlarının
Tahdit Komisyonu
tahdidine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
3
Ağustos
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
3
Ağustos
15 numaralı Orman Başköy köyüne ait Panayırtepe ve Tekir devlet ormanları iç hudut sınırTahdit Komisyonu
laması kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
834
Daday ilçesinin Kirazdağı devlet ormanının Maksut köyü arazi ve emlakiyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Daday ilçesinin Kirazdağı
devlet ormanının Gecen köyü arazi ve emlakiyşe alakalı sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Daday ilçesinin Kirazd
Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Yarımca köyü arazisinin teşkil
ettiği iç sınır komşuluğu kısa dayanağı; Somdöken silsilesi devlet ormanlarının Küpeli köyü arazisinin teşkil ettiği iç sınır komşuluğuna ait
kısa dayanağı; Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Bozaniç
Çukurcami köyü arazisinin teşkil ettiği iç sınır komşuluğuna ait kısa dayanağı; Büyük Türkmendağı silsilesi devlet ormanlariyşe Aşağıılıca köyüne bağlı Aktarmacı Çiftliği arazisi sınırı orman tahdit kısa dayanağı
yayımlanmıştır.
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
6
Ağustos
1 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucak merkezi ile bu köye bağlı
Güllük köyü civarındaki devlet ormanlarına ait kısa tahdit kısa dayanağı;
İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucağına bağlı Teşvikiye köyü civarındaki devlet ormanlarının tahdidine
7
Ağustos
1 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İstanbul ili Yalova ilçesinin Merkez bucağına bağlı Yenimahalle köyü
civarındaki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; İstanbul ili Yalova
ilçesinin Merkez bucağına bağlı Gökçedere köyü civarındaki devlet ormanlarını Gökçedere ve Üvezpınarı arazi topluluğundan ayıran hudutlara ait kısa dayanak; İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucağına bağlı
Çallıca köyü civarındaki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; İstanbul
ili Çatalca ilçesine bağlı Havuzlar ormani tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
8
Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Beşpınar -Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Topallı köyü
arazi ve amlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; BeşpınarAkçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Ahırtıraş köyü arazi ve
emlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
9
Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Antalya Merkez ilçesinin Beşpınar-Akçaalan-karaöz devlet ormanlarının
Kurşunlu köyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı
ve Beşpınar-Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Asikaraman
köyü ile ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
9
Ağustos
15 numaralı Orman Kapullu köyü Pınartepe ve Tekir devlet ormanı dış hudut sınırlaması kıTahdit Komisyonu
sa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
10 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyüktürkmendağı devlet ormanlarıTahdit Komisyonu
nın dış ve iç sınır komşuluğu Karapazar köyü arazisine ait kısa dayanak
Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
12 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Kırka köyü arazisine mücavir Büyük
Tahdit Komisyonu
Türkmendağı devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
12 Ağustos
12 numaralı Orman Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Kertil köyü hududu dahilindeki ormanlaTahdit Komisyonu
rın tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
13 Ağustos
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
14 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı silsilesi ve devTahdit Komisyonu
let ormanlarıyla Uluçayır köyü arazisinin tahdit kısa dayanağı yayımBaşkanlığı tebliğleri lanmıştır.
yayımlanmıştır.
14 Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu Aşağıılıca köyü arazisine ait kısa dayanağı, Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet
ormanlarıyla Kocaalan köyü arazisini ayıran iç ve dış sınır komşuluğuna
ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
Beşpınar -Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Hatıpları köyü arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Daday ilçesi
Kırkpınar devlet ormanının Alacık köyü ile ilgili sınırlarının tahdit kısa
dayanağı yayımlanmıştır.
1946 Yılı 835
Gün ve Ay
Komisyon
15 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanlaTahdit Komisyonu
rının dış ve iç sınır komşuluğu Aşağıkalabak köyü arazisinin tahdidi kısa
Başkanlığı tebliğleri dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
16 Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Antalya Merkez ilçesinin Beşpınar-Akçaalan devlet ormanlarının Kındıra köyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı ve Daday ilçesinin Valay devlet ormanının Özkem köyü emlak ve arazisiyle
ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
19 Ağustos
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanlarının Yukarıılıca ile dış ve iç sınır komşuluğu tahdidi kısa dayanağı ve
Eskişehir ili Merkez ilçesi sınırları dâhilinde bulunan Büyük
Türkmendağı silsilesi devlet ormanlarıyla Akçakaya k
20 Ağustos
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Yukarıçağlan köyünün arazisiyle Büyük Türkmendağı devlet ormanlarının dış sınır komşuluğuna ait kısa dayanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet
ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu Süpürviran köyü arazisine ait kısa dayanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı
devlet ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu Gümele köyüyle arazisine
ait kısa dayanaklar yayımlanmıştır.
20 Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Antalya Merkez ilçesinin Yelbengi devlet ormanının Kındıra köyü arazi
ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Antalya merkez ilçesinin Beşpınar-Akçaalna devlet ormanının Alaylı köyü arazi ve
emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
20 Ağustos
13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kirazdağı devlet ormanının Alacık köyü arazi ve emlaTahdit Komisyonu
kiyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
21 Ağustos
8 numaralı Orman
Beşpınar-Akçaalan-ilyasalanı-Karaöz devlet ormanının Muzalar köyü
Tahdit Komisyonu
arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmışBaşkanlığı tebliğleri tır.
yayımlanmıştır.
21 Ağustos
13 numaralı Orman Daday ilçesi Valay devlet ormanının Göktaş köyü emlak ve arazisiyle
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
22 Ağustos
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
22 Ağustos
13 numaralı Orman Daday ilçesinin Valay devlet ormanının Kanlıdağ köyü emlak ve araziTahdit Komisyonu
leriyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
23 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Somdöken silsilesi devlet ormanlarıTahdit Komisyonu
nın iç sınır komşuluğunda kalmış bulunan Danişment köyü arazisi koBaşkanlığı tebliğleri misyonu kararları yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
836
Karar
Kocabelen devlet ormanının Köseler köyü arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Kabırgacılararasarı devlet ormanın Köseler
köyü arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
24 Ağustos
4 numaralı Orman
Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Ilıca köyü arazisi ile ilgili sınırlaTahdit Komisyonu
rının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
24 Ağustos
13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Alı köyü emlak ve arazileriyle
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
27 Ağustos
4 numaralı Orman
Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Taşköprü köyü ile Kocagüney
Tahdit Komisyonu
devlet ormanının teşkil ettiği dış sınır komşuluğuna ilişkindir.
yayımlanmıştır.
27 Ağustos
13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Sıra köyü le ilgili sınırlarının
Tahdit Komisyonu
tahdidi kısa dayanağı ve Daday ilçesi Valay devlet ormanının Sıra köyü
Başkanlığı tebliğleri ile ilgili tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
27 Ağustos
20 numaralı Orman Afyonkarahisar devlet ormanlarının sınırlanması işleriyle görevlendiriTahdit Komisyonu
len komisyonun Sandıklı ilçesi Kocagöl köyle ilgili Burgaz devlet orBaşkanlığı tebliğleri manları silsilesinin sınırlama mazbatalar icmali yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
2
Eylül
20 numaralı Orman Afyonkarahisar devlet ormanlarının sınırlanması işleriyle görevlendiriTahdit Komisyonu
len komisyon Sandıklı ilçesi Avgan köyle ilgili Burgazdağı silsilesi ile
Başkanlığı tebliğleri ilgili kısmının sınırlamasını bitirmiştir.
yayımlanmıştır.
3
Eylül
20 numaralı Orman Afyonkarahisar ili dahilindeki ormanların sınırlaması göreviyle görevTahdit Komisyonu
lendirilen komisyon Sandıklı ilçesi Yavaşla köyü ile ilgili Burgazdağı
Başkanlığı tebliğleri devlet ormanları kısmının sınırlamasını bitirmiştir.
yayımlanmıştır.
4
Eylül
8 numaralı Orman
Beşpınar-Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanının Köseler köyü
Tahdit Komisyonu
arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmışBaşkanlığı tebliğleri tır.
yayımlanmıştır.
5
Eylül
8 numaralı Orman
Kıraç devlet ormanının Kayadibiköyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırlarıTahdit Komisyonu
nın tahdidi kısa dayanağı; Kızıllı köyü orman tahdit kısa dayanağı yaBaşkanlığı tebliğleri yımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
5
Eylül
20 numaralı Orman Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi devlet ormanının sınırlamasıyla görevTahdit Komisyonu
lendirilen komisyonun Örencik köyle ilgili Burgazdağı devlet ormanları
Başkanlığı tebliğleri kısmını tamamlamıştır.
yayımlanmıştır.
9
Eylül
4 numaralı Orman
Avlanmış köyünün Düzbelik ve Güvercin ve Çerçibahçesi devlet ormanTahdit Komisyonu
ları kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
9
Eylül
13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının Kozluveren köyü emlak ve
Tahdit Komisyonu
arazisiyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
1946 Yılı 837
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
10 Eylül
4 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Büyük Türkmendağı devlet ormanları Sarıöküz köyü kısa dayanağı;
Hecelilerbeleni ce Domuztepesi devlet ormanlarının Muzalar köyü arazi
ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Aşağı Obaköyü
orman tahdit kısa dayanağı; Daday ilçesi Valay devlet ormanının Azdavay Kalaycı köyü ile ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanakları yayımlanmıştır.
11 Eylül
4 numaralı Orman
Atalanteke köyü devlet ormanları tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
12 Eylül
8 numaralı Orman
Yeniköyün Gökhüyük baltalığına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmışTahdit Komisyonu
tır.
yayımlanmıştır.
12 Eylül
13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Azdavat Kalaycı köyü emlak
Tahdit Komisyonu
arazileriyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
13 Eylül
20 numaralı Orman Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi Burgazdağı silsilesi devlet ormanlarının
Tahdit Komisyonu
dış hudut sınırlamasıyla iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmışBaşkanlığı tebliğleri tır.
yayımlanmıştır.
14 Eylül
8 numaralı Orman
Kevşirler köyü orman tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
16 Eylül
20 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
20 Eylül
20 numaralı Orman Hocalar köy dış komşuluğundaki Umurca, Bağırsak, Kayabaşı, KızılteTahdit Komisyonu
pe, Asarkaya, Yulakkaya devlet ormanları tahdidi kısa dayanağı yayımBaşkanlığı tebliğleri lanmıştır.
yayımlanmıştır.
21 Eylül
14 numaralı Orman Seben devlet ormanı şark hududu tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
21 Eylül
20 numaralı Orman Küçükada ve Kocaada devlet ormanları kısa dayanağı ve Burgazdağı
Tahdit Komisyonu
devlet ormanları İhsaniye köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
26 Eylül
20 numaralı Orman Haremadası devlet ormanları tahdit kısa dayanağı; İhsaniyeköy muhtarTahdit Komisyonu
lığıyla komşuluk ufark ormanı parçaları kısa dayanağı; Küçükada ve
Başkanlığı tebliğleri Kocada devlet ormanları kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
838
Afyonkarahisar Hocalar bucak merkezi köyle Kozlucaköy müşterek hudut dış komşuluğunu haiz Bağırsakadası devlet ormanının kısa dayanağı; Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi Hocalarköy bucağı mülki hududu
içinde bulunan Küçük Bölmeadası devlet ormanının kısa dayanakları
yayımlanmıştır.
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
27 Eylül
20 numaralı Orman Devlet Hanköy dış komşuluğunu haiz orman tahdit kısa dayanağı; SanTahdit Komisyonu
dıklı ilçesi Çaldağı devlet ormanları kısa dayanakları yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
28 Eylül
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Düzağaç köyünün sınırına tesadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin
Mengen bucağına bağlı Nazırlar köyünün sınırına rastlayan ormanların
tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
30 Eylül
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Kuzgöl sınırına tesadüf eden
devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Kadısusuz köyünün sınırına tesadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
1
Ekim
2 numaralı Orman
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Akinek köyünün sınırına tesaTahdit Komisyonu
düf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
2
Ekim
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
2
Ekim
2 numaralı Orman
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Hacıahmetler Köyünün sınırına
Tahdit Komisyonu
tesadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
3
Ekim
17 numaralı Orman Sazak ve Kaplan meşe-çam devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yaTahdit Komisyonu
yımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
4
Ekim
17 numaralı Orman Yılanlıdağı devlet ormanına ait tahdit kısa ayanak yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
5
Ekim
17 numaralı Orman Yılanlıdağı devlet ormanına ait tahdit kısa ayanak yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
7
Ekim
2 numaralı Orman
Gerede ilçesinin Mengen bucağına Çubuk köyü sınırına tesadüf eden
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
7
Ekim
17 numaralı Orman Gelendros ve Tevabii devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayımTahdit Komisyonu
lanmıştır.
yayımlanmıştır.
9
Ekim
2 numaralı Orman
Gerede ilçesinin Mengen bucağına Türkbeşli köyünün sınırına tesadüf
Tahdit Komisyonu
eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Akveran köyünün sınırına tesadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin
Mengen bucağına bağlı Kıyaslaar köyünün sınırına tesadüf eden devlet
ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır
1946 Yılı 839
Gün ve Ay
Komisyon
10 Ekim
17 numaralı Orman Çataldağ devlet ormanına ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
11 Ekim
8 numaralı Orman
Camiliköyü ve Ekşili köyleri orman tahditleri tutanak özetleri yayımTahdit Komisyonu
lanmıştır.
yayımlanmıştır.
11 Ekim
17 numaralı Orman Sazak ve Kaplan devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmışTahdit Komisyonu
tır.
yayımlanmıştır.
12 Ekim
15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Melise köyü sınırları içerisindeki Karakaya devlet orTahdit Komisyonu
manı sınırlama kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
12 Ekim
17 numaralı Orman Gelendros ve Tevabii devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayımTahdit Komisyonu
lanmıştır.
yayımlanmıştır.
14 Ekim
15 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
15 Ekim
5 numaralı Orman
İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bucağına bağlı Kalabak köyü ormanlaTahdit Komisyonu
rına ait kısa dayanak ve İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bucağına bağlı
Başkanlığı tebliğleri Karaköy Köyü ormanlarına ait kısa dayanak yayımlanmıştır
yayımlanmıştır.
15 Ekim
11 numaralı Orman Fethiye ilçesine bağlı bazı köylerde devlet ormanlarının dış ve iç sınırlaTahdit Komisyonu
rının tahditlerine ilişkin kısa dayanak yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
16 Ekim
5 numaralı Orman
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Çaltılıdere köyü orTahdit Komisyonu
manlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
16 Ekim
17 numaralı Orman Çataldağ devlet ormanına ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
17 Ekim
11 numaralı Orman Fethiye ilçesinin Karacaören köyü sınırları içinde bulunan Akseki devlet
Tahdit Komisyonu
çam ormanlarının dıiş ve iç sınırlarının tahditlerine ilişkin kısa dayanak
Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
18 Ekim
5 numaralı Orman
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağı merkezi ormanlarına ait tahTahdit Komisyonu
dit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
840
Karar
Safranbolu ilçesi Karabük bucağına bağlı Öylebeli Muhtarlığı sınırları
içerisindeki Kavşak devlet ormanı tahdit kısa dayanağı; Safranbolu ilçesi Karabük bucağına bağlı Arıcak köyü sınırları içerisindeki Karakaya
devlet ormanları tahdit kısa dayanakları yayımlanmıştır.
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
19 Ekim
3 numaralı Orman
Gebze -Köseler tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
21 Ekim
11 numaralı Orman Fethiye ilçesinin Çenger köyü hududu içinde bulunan Yellice Devlet
Tahdit Komisyonu
çam koru ve pırnar baltalık ormanlarıyla Mezinetepesi çam ormanının
Başkanlığı tebliğleri dış ve iç sınır tahdit kısa dayanakları yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
24 Ekim
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Daday ilçesi Valay devlet ormanının Çocukveren köyü ile ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Tas
köyü emlak ve arazileriyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Daday
ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının
25 Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Güzelhisar köyü ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı; İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bucağının Samurlu köy ormanlarına ait tahdit kısa dayanakları yayımlanmıştır.
26 Ekim
13 numaralı Orman Daday ilçesi Valay devlet ormanının Kerpiçlik köyü ile ilgili sınırlarının
Tahdit Komisyonu
tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
yayımlanmıştır.
8
Kasım
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Daday ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının Çocukveren köyü ile ilgili
sınırının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
8
Kasım
10 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Akçakoca ilçesine merbut Akkaya köyü ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
9
Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Uzunhasanlar köyü
ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
11 Kasım
16 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Yukarınarlı köyü sınırı ile ilgili
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
12 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Konak köyü sınırına tesadüf
13 Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Çıtak köyü ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
13 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Kandamış köyü yaylası kısa dayanağı yayımlanmıştır.
1946 Yılı 841
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
14 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Dereköy sınırına tesadüf eden
15 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Sazlar köyü sınırına tesadüf
16 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Çatak köyü yaylası kısa dayanağı yayımlanmıştır.
18 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Hacıahmetler, Akveren köyleri
sınırına rastlayan Gerede-Bolu Merkez ilçe hududiyle DorukhanKervansaray, Zonguldak Şosesi hudut tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
18 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Aşağıholuz ve Saraycık köyleri yaylaları kısa dayanakları yayımlanmıştır.
20 Kasım
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Karabayır köyü devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
21 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Demirciler köyü sınırına tesadüf eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
21 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Çanşa Zahmettin köyü yaylası, Yukarı Holuz köyü yaylası kısa dayanağı
yayımlanmıştır.
22 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Baltalı köyü yaylası kısa dayanağı; Bürnükkol köyü yaylası kısa dayanağı, Bürnük köyü yaylıası kısa dayanakları yayımlanmıştır
23 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Kırha köyü yaylası; Kındıra köyü yaylası; Şıhlar köyü yaylası; Güney
köyü yaylası; Tarakçı köyü yaylası tahditleri kısa dayanakları yayımlanmıştır.
25 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Oldur yaylasına ait tahdit kısa dayanağı; Ocuklar köyü yaylasına ait tahdit kısa dayanağı; Berk Gökpınar yaylasına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
26 Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Kavacık köyü sınırına tesadüf
eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.
842
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
26 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Tarakçı köyü yaylası; Yuva köyü yaylası;Çanakçılar köyü yaylası; Karamanlar köyü yaylası tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
26 Kasım
16 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Aşağınarlı köyü sınırı ile ilgili
Kunduz ve tevabii ormanlarına ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
27 Kasım
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Gebze -Demirciler'e ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
28 Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçe merkezine bağlı Haykıran köyü Ormanlarına ait
tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
28 Kasım
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Bursa iline bağlı Mustafakemalpaşa ilçesi Mudani köyü dahilinde mevcut Bağdere ismiyle belli ormanın tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
29 Kasım
14 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Kırık köyü yaylasına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
30 Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Bozalan köyü ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
2
Aralık
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağının Hasanlar köyü ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
3
Aralık
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Göktepe köyü ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
4
Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir ilinin Şamlı bucağına bağlı Kurddere köyü sınırı içindeki
Atyelesi, Kale ve Gürgenlidere devlet ormanlarının tahdidine ait kısa
dayanak yayımlanmıştır.
5
Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir merkez ilçesi Şamlı bucağına bağlı Davutlar köyü tahdit kısa
dayanağı yayımlanmıştır.
7
Aralık
15 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Safranbolu ilçesi Nebi köyü ve mahalleleriyle alakalı orman dış ve iç
hudut tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.
1946 Yılı 843
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
7
Aralık
16 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Safisaray köyü sınırı ile ilgili
Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
10 Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir'in Şamlı bucağına bağlı Boğazköy sınırları içinde Kale ve
Gürgenlidere devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak; Balıkesir'in
Şamlı bucağına bağlı Çaypınar köyü sınırı içinde bulunan Demirlik,
Ihlamurderesi, Örencikderesi, Asmalıçorak köyleri ile ilgilidir.
12 Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir Merkez ilçesine bağlı Yeniköy sınırı içinde bulunan
Dedebayırı ve Karataş devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak
yayımlanmıştır.
19 Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır
Balıkesir Merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağına tabi Yaylaboyu köyü sınırı içinde bulunan Tülüce devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır.
28 Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Balıkesir ili Şamlı bucağına tabi Armutalan köyünün sınırları içinde bulunan Sakarbayırı, Killik, Çardaktepe devlet ormanlarının tahdidine ait
kısa dayanak yayımlanmıştır.
30 Aralık
17 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
yayımlanmıştır.
Adabayırı, Pirenli, Olukalanı, Değirmenderesi devlet ormanlarının tahdidi tutanak özeti yayımlanmıştır.
844
KAYNAKÇA
Ali, Sabahattin, “İstiklal”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet
Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.106-107.
Ali, Sabahattin, “Tam demokrasi”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet
Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.112-113.
Aral, Namık Zeki, “Para Kıymetinin Düşürülmesi”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı 189,
Aralık 1946, s.495-503.
Aral, Namık Zeki, “Teşkilatlanma”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 189, Aralık 1946,
s.451-454.
Aral, Namık Zeki,“Memurlar İstatistiği”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 214, Ocak
1949, s. 475–483.
Aren, Sadun, 100 Soruda Para ve Para Politikası, Gerçek Yayınevi, Beşinci Baskı, İstanbul 1995.
Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Baskı,
Ankara 1987.
Arsan, Üren, Türkiye’de Cumhuriyet Devrinde İç Devlet Borçları, Sevinç Matbaası, Ankara 1961.
Atay, Falih Rıfkı, “Yerel Seçimlere Doğru”, Ulus, 27 Nisan 1946.
Avcıoğlu, Doğan, Türkiye’nin Düzeni, İkinci Kitap, Tekin Yayınevi, 12. Basım, İstanbul
1979.
Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, II. Cilt, İstanbul 1979.
Bayındırlık Bakanlığı, http://www.bayindirlik.gov.tr/turkce/tarihce.php, Erişim Tarihi: 3
Ağustos 2008.
Bayraktar M. Levent, “Türkiye’de Çalışma Yaşamında Devlet Örgütlenmesinin Doğuşu
(1945 – 1950), TODAİE KAYUP Tezi, Ankara 2001.
Boratav, Korkut, 100 Soruda Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974.
Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul 1998.
CHP, CHP 1923-1948: 25.Yıl, Ulus Basımevi, Ankara 1948.
Çalışma Bakanlığı, “Çalışma Bakanlığı Emrine İki İngiliz Uzman Geldi”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S.3, Ocak 1946.
Çalışma Bakanlığı, “Uzmanlarımızın Demeçleri”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S:4, Mart
1946, s. 49-50.
Çalışma Bakanlığı, Milletlerarası Çalışma Bürosu Misyonu Tarafından Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine Sunulan Rapor (Mart–Mayıs 1949), Çankaya Matbaası, Ankara 1950.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1, Sayı.1, Ekim-Aralık 1998.
“Çalışma Bakanlığı Genel Çevireni ve Uzmanları Şehrimizde”, Zonguldak, Yıl:23, Sayı:
880, 2 Mart 1946.
Çarıklı, Targan Hacim, Bretton Woods Anlaşması ve Türkiye, Stad Matbaası, İstanbul
1947.
Çavdar, Tevfik, Türkiye’de Liberalizm (1860-1990), İmge Yayınevi, Ankara 1992.
1946 Yılı 845
Çevik, Ali Rıza,“İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183,
Kasım-Aralık 1946, s.138-144
Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Başkanlığı, Belediye Seçimleri: Bu seçim tarafsız sayılabilir mi?, Ankara, 26 Mayıs 1946.
Demiray, Tahsin, Cem, Cemil Cahit- Ödeş, Oğuz, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstanbul 1947.
Durmuş, Ayhan, “İş ve İşçi Bulma Hizmetleri”, Çalışma Dergisi, Cumhuriyet Özel Sayısı, 29 Ekim 1983, s.15-40.
Ekzen, Nazif, 1946-1958-1970 Devalüasyonları, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayın
No:1980/226, Ankara 1980.
Erim, Nihat, “İş Konferansına Doğru”, Ulus, 13 Mart 1946
Erim, Nihat, “Demokrasi gaye midir, vasıta mıdır?”, Ulus, 30 Mayıs 1946.
Erim, Nihat, “Bilanço”, Ulus, 1 Ocak 1947
Ergin, Burhan, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, Ocak-Şubat 1945, Sayı 172, Yıl 16,
s.29-59.
Ergüder, Muzaffer, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.145-150.
Eroğul, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Yayınevi, 4. Baskı, Ankara
2003.
Ertuğ, Hasan Refik, “Sıtmaya Karşı Savaş”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:180, Mart
1946, s.657-660.
Ertuğ, Hasan Refik, “Belediye Kanunu’nda Değişiklik”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:181, Nisan 1946, s.26-29.
Ertuğ, Hasan Refik, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 1”, Siyasi İlimler Mecmuası,
Sayı:183, Haziran 1946, s. 98-103
Ertuğ, Hasan Refik, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 2”, Siyasi İlimler Mecmuası,
Sayı:184, Temmuz 1946, s.153-158.
Fişek, Gürhan, Özşuca, Şerife- Şuğle, Mehmet Ali, Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi
1946-1996, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Ocak 1997.
Gökbayrak, Şenay, Zonguldak-Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği’nde Bir Dönem
(1920-1946), Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı
Yayınları No.2.4, Ankara 2008.
Güleç, Fazlı, “İdari Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181,
Temmuz-Ağustos 1946, s.189-194.
Güler, Birgül A., “Otuzlu Yıllarda Yönetim”, Birgül A. Güler (ed.), Açıklamalı Yönetim
Zamandizini 1939-1939, AÜ SBF KAYAUM, Ankara, 2007, s.1-20.
Gülmez, Mesut, “Cumhuriyetin Birinci İş Yasası Tasarısı”, Yargıtay Dergisi, Atatürk
Özel Sayısı, Ocak-Nisan 1981, s.175-198.
Güngör, Fatih, “1946-1960 Döneminde Türkiye’de Sendikacılık Hareketi ve Demokrasi”, Türkiye’de Sendikacılık Hareketi İçinde Demokrasi Kavramının Gelişimi,
Alpaslan Işıklı (ed.) İkinci Baskı, Ankara, Kültür Bakanlığı, 2002, s.131-190.
Güvenç, Orhan, “İdari Teşkilatımız – Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı: 182,
Eylül-Ekim 1946, s.171-218.
Güzel, Şeyhmus, “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu: Çalışma Hayatında İngiliz Etkisi”,
Tarih ve Toplum, Şubat 1988, s.116-120.
846
Irmak, Sadi “Çalışma Bakanlığının Kuruluşu İle İlgili Olarak İlk Çalışma Bakanının
Anıları”, 50.Yılda Çalışma Hayatımız, Çalışma Bakanlığı Yayını, Ankara 1973.
İİBK, İstihdamda 25.Yıl, İİBK Hizmet Yılı Armağanı, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1971.
İİBK, On Yıl, İİBK Yayını, Ankara 1955.
İnce, Macit, Devlet Borçları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara 2001.
Karaduman, Mehmet, “Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu ve Fonksiyonları”, İ.Ü. İktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları, Teksir Metin, 10 Mart 1988.
Karaer, Tacettin, “Cumhuriyet Türkiye’sinde Bakanlıkların Kuruluş ve Örgütlenmesine
İlişkin Gelişimin Yasal Süreci”, Türk İdare Dergisi, Mart 1987, s.39-40.
Kaya, Yahya Kemal, İnsan Yetiştirme Düzenimiz: Politika-Eğitim-Kalkınma, Hacettepe
Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Döner Sermayesi İşletmesi, Dördüncü Baskı, Ankara 1984.
Kepenek, Yakup- Yentürk, Nurhan, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, 10. Baskı,
2001.
Makal, Ahmet, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, İmge
Yayınevi, Ankara 1999.
Makal, Ahmet, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, İmge
Yayınevi, Ankara 2002.
Maliye Teşkilatı ile ilgili olarak bkz: Erdoğan Öner, Mali Olaylar ve Denemeler Işığında
Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, Maliye Bakanlığı
APK Yayın No 359, Ankara Haziran 2001.
Özmen, Abidin,“İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181,
Temmuz-Ağustos 1946, s.174- 188.
Öztürk, Osman, “1946 Sendikacılığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 1, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, 1996, s.169-175.
Pepeyi, Halük, “İdari Teşkilatımız Hakkında Anket Münasebetiyle”, İdare Dergisi, Sayı:
180, Mayıs-Haziran 1946, s.110-130.
Saracoğlu, Kemal “Yeni Sağlık Planı”, Cumhuriyet Gazetesi, 13 Aralık 1946.
Sarı, Perihan, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 1, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul 1996, s.220-222.
Suley, Nermin, “İki İngiliz Uzman İle Bir Konuşma”, Ulus, 1 Şubat 1946.
T.C. Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü Maliye İstatistikleri, Memur İstatistikleri
1939-1960, Yayın No.414, Ankara 1961.
T.C. İçişleri Bakanlığı, İdare Taksimatı, T.C. İçişleri Bakanlığı Yayını, Seri 2 Sayı 3,
Ankara 1946.
Talas, Cahit, “Milletlerarası Çalışma Teşkilatı ve Türkiye, Çalışma Dergisi, Sayı: 25,
Yıl:3, Ocak-Şubat 1948, s.106-107.
Tekeli, İlhan, İlkin, Selim, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma
Planı, ODTÜ, Ankara 1974.
Tezel, Yahya Sezai, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları,
Ankara 1982.
Toprak, Zafer, “1946 Sendikacılığı”, Toplumsal Tarih, Sayı 31, Cilt 6, Temmuz 1996,
s.19-29.
Turan, Kemal, “Yeni Şartlar İçinde”, Ulus, 15 Nisan 1946.
1946 Yılı 847
Türkiye’de Marşal Planı, Başbakanlık Devlet Matbaası, Ankara, 23 Mayıs 1952.
XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ulus Matbaası, Ankara 1947.
Arşiv
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı
Günlük Gazeteler
Cumhuriyet Gazetesi
Ulus Gazetesi
Dergiler
Siyasi İlimler Mecmuası
TBMM Tutanak Dergisi
İdare Dergisi
848

açıklamalı yönetim zamandizini 1940 – 1949

Transkript

Benzer belgeler

Kırıkkale Etkinlik Programı

Layout 2

Göçebe Kırgız Kültüründe Yün ve Deriden İp Yapımı

Dosya İndir - Eşref ATABEY

Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.

zonguldak ili, çaycuma ilçesi, filyos/öteyüz mahallesi, 2545 parsel

Konu: 2015 Yılı Erzurum-Erzincan İl ve İlçeleri Yüzey Araştırması

S.S. EGE TURİSTİK TESİSLERİ TATİL KÖYÜ