teb oto yeni - teb kobi akademi

Otomotiv Sektörü
Gelecek Stratejisi Konferans›
Sonuç Raporu
‹çindekiler
1. BAfiLAMADAN ÖNCE
15
..............................................................................................................
2. “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹ KONFERANSI” AJANDA VE
KATILIM B‹LG‹LER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
2.1 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹ KONFERANSI” AKIfiI
16
.................
2.2 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹ KONFERANSI”
AJANDA AÇIKLAMALARI
17
..................................................................................................
2.3 KATILIMCILAR VE GRUPLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
3. AÇILIfi KONUfiMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
3.1 Halil AKGÜL
21
........................................................................................................................
3.2 Fahrettin GÜLENER
3.3 Jan NAHUM
24
............................................................................................................
28
........................................................................................................................
3.4 Ali ‹hsan ‹LKBAHAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
4. TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹
KONFERANSI” UYGULAMA SONUÇLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
4.1 TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
4.2 GEÇM‹fiE BAKMAK
36
...............................................................................
38
............................................................................................................
4.3 BAfiARDIKLARIMIZ X BAfiARAMADIKLARIMIZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
4.3.1 Baflardıklarımız . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
4.3.2 Baflaramadıklarımız . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
4.4 GÜÇLÜ - ZAYIF - FIRSAT - TEHD‹T UYGULAMASI
4.4.1 Güçlü Yanlar
4.4.2 Zayıf Yanlar
4.4.3 Fırsatlar
4.4.4 Tehditler
47
..........................................................
49
.............................................................................................................
50
...............................................................................................................
52
.....................................................................................................................
55
....................................................................................................................
4.5 FIRSATLAR AKIL HAR‹TASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
4.6 TEHD‹TLER AKIL HAR‹TASI
4.7 V‹ZYON
67
...............................................................................................
80
...............................................................................................................................
4.8 ÖNEML‹ VE AC‹L GÖREVLER‹N BEL‹RLENMES‹ UYGULAMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
4.9 UZUN DÖNEML‹ STRATEJ‹K HEDEFLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
5. “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹ KONFERANSI”
GRUP ÇIKTILARI
89
......................................................................................................................
5.1 “GRUP DA⁄ILIMLARI” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
5.2 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?” UYGULAMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
5.3 “GEÇM‹fiE BAKMAK?” UYGULAMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
5.4 “BAfiARDIKLARIMIZ x BAfiARAMADIKLARIMIZ” UYGULAMASI
96
.....................................
5.5 “GÜÇLÜ-ZAYIF-FIRSAT-TEHD‹T” UYGULAMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
5.6 “V‹ZYON” UYGULAMASI
102
.................................................................................................
5.7 “UZUN DÖNEML‹ STRATEJ‹K HEDEFLER” UYGULAMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105
YAYINA HAZIRLIK - BASKI
Matbaa Sanayi ve Tic. Ltd. fiti.
Yüzy›l Mahallesi Matbaac›lar Sitesi 2. Cadde No: 202A Ba€c›lar 34560 ‹stanbul
t: 0 212 629 06 07 • f: 0 212 629 03 85 • w: www.graphis.com.tr
Türkiye’nin lokomotif sektörlerini ele al›yoruz
T
ürk Ekonomi Bankas› (TEB) olarak, Türkiye ekonomisinin dinamosu olan KOB‹’lerimizin gücüne inanarak bafllatt›¤›m›z ve artan rekabet ortam›nda KOB‹’lerimize de¤er katmay› misyon edindi¤imiz çal›flmalar›m›z› gelifltirerek sürdürüyoruz.
Bu misyonun verdi¤i sorumlulukla haz›rlad›¤›m›z TEB KOB‹ Akademi E¤itim Programlar›, 2005 y›l›ndan bu yana artan bir ilgi ile Anadolu’nun çeflitli flehirlerinde gerçeklefltiriliyor. TEB KOB‹ Akademi ile KOB‹’lerimize yurtiçi ve uluslararas› pazarlarda rekabet güçlerini art›rmalar›n› sa¤layacak e¤itimleri uygulamal› olarak veriyoruz, firmalarla birebir görüflerek potansiyellerini ortaya ç›kar›yoruz. KOB‹’lerimizin güçlerini art›rmalar› için onlara e¤itim deste¤i sa¤larken, üretim yapt›klar› flehirlerin potansiyelini ortaya ç›karmak için
de çal›flmalar›m›z› sürdürüyoruz. TEB KOB‹ Akademi çat›s› alt›nda gerçeklefltirdi¤imiz
“‹ller ‹çin Gelecek Stratejileri” konferans dizimizde k›sa sürede önemli bir yol katettik.
Samsun, Trabzon, Hatay, Eskiflehir, Kayseri ve Adana’da gerçeklefltirdi¤imiz “‹ller ‹çin
Gelecek Stratejileri” konferanslar›n›n raporlar›n› tamamlayarak kamuoyu ile paylaflt›k.
KOB‹’lerin ve flehirlerin gelece¤inin tart›fl›lmas› ve geleceklerine dair bir rota çizilmesi için
oluflturdu¤umuz platformu, Türkiye’nin öncü sektörlerine tafl›ma karar› ald›k. ‹lk konferans›m›z› ise Türkiye’nin en önemli sektörleri aras›nda yer alan otomotiv sektöründe gerçeklefltirdik. 19. yüzy›lda landonlar›n, yayl› arabalar›n üretim merkezi olan günümüzde ise otomotivin baflkenti s›fat›n› hakeden Bursa’da gerçeklefltirdi¤imiz “Otomotiv Sektörü Gelecek
Stratejisi Konferans›” ile Türkiye’de otomotiv sektörünün rotas›n›n çizilmesi için bir platform oluflturduk ve sektörün temsilcilerine kendi fikirlerini ortaya koyma f›rsat› sa¤lad›k.
Geçti¤imiz y›l 19.2 milyar ABD dolar› tutar›nda ihracat gerçeklefltiren ve bu rakamla Türkiye’nin toplam ihracat›n›n yüzde 20.1’ine imza atan otomotiv sektörüne böyle bir rapor
oluflturman›n ve sonuçlar›n› sizlerle paylaflman›n gururunu yafl›yoruz. Elinizde tuttu¤unuz
rapor; Türkiye’de otomotiv sektörünün güçlü ve zay›f tüm yönleriyle incelendi¤i, gerçek
potansiyelini ortaya ç›karmay› hedefleyen toplant›n›n sonuçlar›n› ortaya koymaktad›r.
Otomotiv sektörünün gelecek stratejisini ve bu stratejiyi oluflturan k›sa ve orta vadeli hedeflerinin belirlendi¤i toplant›n›n sonuçlar›n› içeren bu de¤erli raporun sizlere önemli aç›l›mlar sa¤layaca¤›na yürekten inan›yoruz.
Bizler için çok de¤erli bu projenin baflar›l› bir flekilde gerçekleflmesinde yan›m›zda olan
Ford Otosan Yönetim Kurulu Üyesi ve Coflkunöz Holding Yönetim Kurulu Baflkan› Ali
‹hsan ‹lkbahar, Hexagon Dan›flmanl›k Afi. Yönetim Kurulu Baflkan› ve Karsan Yönetim
Kurulu Üyesi Jan Nahum, Coflkunöz Grubu Temel Yetkinlik Koordinatörü Halil Akgün ve
Ermetal fiirketler Grubu Kurucusu Fahrettin Gülener’e, konferans›m›za kat›lan tüm ifladamlar›na, TC. Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›’na, D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’na, Tafl›t Araçlar› Yan Sanayicileri Derne¤i’ne (TAYSAD), TOSYÖV’e ve KOSGEB’e teflekkürlerimi sunuyorum.
Varol Civil
Türk Ekonomi Bankas› Genel Müdürü
5
Türkiye’yi tafl›yan sektör, otomotiv...
O
da¤›na KOB‹’leri koyan hizmet stratejimizin bir parças› olarak KOB‹ Bankac›l›¤› alan›nda büyük ve yenilikçi projelere imza att›k, ilkleri gerçeklefltirdik. TEB
KOB‹ Bankac›l›¤› olarak, “Büyümek gerekiyorsa!” gibi kararl› bir sloganla, KO-
B‹’lere de¤er katmak üzere yola ç›kt›k. Üstlendi¤imiz misyon ile kentine, sektörüne, ifline
ve gelece¤ine sahip ç›kacak küçük ve orta boy iflletmelerin, yaratt›klar› ekonomik de¤er ile
Türkiye ekonomisinin geliflimine katk› sa¤lamalar›na yard›mc› olmay› hedefliyoruz.
Bu hedef do¤rultusunda “TEB KOB‹ Akademi”yi hayata geçirdik. 2005 y›l›ndan bu yana
Anadolu’daki 21 ilimizde, KOB‹’lere ulusal ve uluslararas› pazarlarda rekabet avantaj›
sa¤layacak bilgilerin aktar›ld›¤› TEB KOB‹ Akademi e¤itim programlar›n› düzenledik ve
bununla yetinmeyerek illerin gerçek potansiyellerini ortaya ç›karmay› hedefleyen “‹ller
‹çin Gelecek Stratejileri” konferanslar›n› bafllatt›k.
“‹ller ‹çin Gelecek Stratejileri” konferanslar›n› Samsun, Trabzon, Hatay, Eskiflehir, Kayseri ve Adana’da düzenleyerek raporlar›n› da tamamlay›p kamuoyuna sunduk. “‹ller ‹çin Gelecek Stratejileri” kendi bafl›na bir marka haline gelerek, ilgili kentlerin yöneticilerinden ve
kamuyönetiminden pek çok takdir toplam›fl bir çal›flma oldu. Ayrca Türkiye Halkla ‹liflkiler Derne¤i taraf›ndan “Gündem Yönetimi” dal›nda 2007 y›l›n›n en önemli projesi seçildi
ve “Alt›n Pusula” ödülünü kazand›.
“‹ller ‹çin Gelecek Stratejisi” konferans› ile oluflturdu¤umuz platformun ve ortaya ç›kan raporun etkisini ve yararlar›n›, bu kez Türkiye’nin yükünü s›rtlayan, KOB‹’lerin de yo¤un
olarak faaliyet gösterdi¤i sektörlere tafl›maya karar verdik. ‹lk konferans›m›z› da Türkiye’yi gelece¤e tafl›yan, otomotiv sektöründe düzenledik.
Geçen yüzy›l›n ikinci yar›s›nda k›s›tl› imkanlarla bafllayan Türk otomotiv endüstrisi bugün
toplam 1.1 milyon tafl›t üretimi yapan, 19.2 milyar dolar ihracat gerçeklefltiren ve bu rakamla
Türkiye’nin ihracat›n›n yüzde 20.1’ini oluflturur bir hale geldi. Türk otomotiv sanayinde 1.300
orijinal ekipman üreticisi firma faaliyet gösteriyor ve çok önemli bir istihdam yarat›yor.
Türkiye için bu kadar büyük önem tafl›yan otomotiv sektörünün önde gelen temsilcilerinin
kat›l›m›yla gerçeklefltirilen “Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi“ konferans›, otomotiv
sektörünün ekonomik geçmiflinin, bugününün ve gelece¤inin bir bütün halinde ele al›nd›¤›
gerçek bir araflt›rma ve tart›flma platformu oldu.
Otomotiv sektörünün gelifliminde etkili olan, vizyon sahibi, temsilcilerinin kat›l›m›yla sektörün sorunlar› ve çözüm yollar›n›n masaya yat›r›ld›¤› konfrensta, otomotiv ad›na fayda
sa¤layacak farkl› aç›l›mlar elde edildi.
Konferans›n ilk aflamas›nda, otomotiv sektörünün bugünkü konumunun kilometre tafllar›
ve bu noktalara yön veren e¤ilimler belirlendi. Verimli bir tart›flma sonucunda oluflturulan
bu geçmifl muhasebesinin ard›ndan, sektörün güçlü ve zay›f yanlar› ortaya koyulmaya çal›fl›ld›. Çal›flman›n son aflamas›nda ise, sektörün geliflmesinde f›rsat sunan alanlar, k›sa ve
orta vadede ulafl›lmas› gereken hedefler belirlendi ve bu hedeflerin gerçeklefltirilmesinde
mevcut iflletmelere, sivil toplum kurulufllar›na, kamu kurumlar›na ve yat›r›m yapmak isteyen giriflimcilere düflen görevler tan›mland›.
Gerçeklefltirdi¤imiz konferans›n ç›kt›lar›ndan oluflan bu de¤erli raporu sunmaktan büyük
gurur ve heyecan duyuyoruz.
“Sektörel Gelecek Stratejileri” konferanslar›n› önümüzdeki dönemde ülkemizin öncü di¤er
sektörleri için de düzenlenmeye ve sektörlerin geleceklerine ›fl›k tutmaya devam edece¤iz.
Sayg›lar›mla,
Turgut Boz
Ticari Bankac›l›k Genel Müdür Yard›mc›s›
7
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
Otomotiv sektörü, y›lda 60 milyondan fazla araç üretimiyle dünyadaki en büyük
boyutlu üretimi yapan sektördür. Rekabetin h›zla büyümesiyle ana firma say›s›
azal›rken üretim artmaktad›r. Üretim aflamas›nda, Dünya çelik üretiminin
%15’ini, cam üretiminin dörtte birini, petrol üretiminin ve lastik üretiminin yar›s›n› tüketir. Bu büyük ve h›zla geliflen sektörde, 100.000 arac› üretmek için 8 ayr› sanayi, 250 farkl› firma, 25.000 çal›flan gerekir.
Dünyan›n en büyük otomotiv pazar› Kuzey Amerika iken, ikinci s›rada Avrupa
Birli¤i yer almaktad›r; fakat bu pazarlar talep doygunluk seviyesindedir. Bunun
yan› s›ra Bat› Avrupa, Amerika ve Japonya’da araç üretiminde durgunluk yaflan›rken, Do¤u Avrupa, Hindistan ve Çin’de araç üretimi h›zla artmaktad›r. Çin, günümüzden 2012 y›l›na kadar dünyadaki tüm otomotiv pazar›n›n büyüme trendinin
%30’unu karfl›lamay› hedeflemektedir.
Türkiye’de ise otomotiv sektörü h›zla geliflmektedir. Üretim, iç pazardaki düflüfle
ra¤men, ihracattaki art›fl›n deste¤i ile art›fl›n› sürdürmektedir. Toplam tafl›t üretimi, 2006 y›l›na göre % 11,3 artarak 2007 y›l› sonunda 1,1 milyon adet olmufltur.
Bu de¤er son on y›l›n en yüksek üretimi olarak göze çarpmaktad›r. Otomobil üretimi ise % 16,3 artarak 635 bin adet düzeyine yükselmifltir. 2007 y›l›nda üretim;
büyük kamyonda yüzde 14, küçük kamyonda % 5 oran›nda azal›rken, otobüste
yüzde 15, midibüste yüzde 13, minibüs ve kamyonette ise yüzde 6 oran›nda artm›flt›r. 2007 y›l›nda traktör üretimi, 2006 y›l›na göre yüzde 14 azalarak 34 bin
adet olmufltur. 2007 y›l›nda 7 bin adetlik otobüs üretimi gerçekleflmifl ve bu de¤erle son 12 y›l›n en yüksek de¤erine ulafl›lm›flt›r. 2007 y›l›nda büyük kamyon
üretimi 28 bin adet ile son y›llar›n en yüksek de¤erine sahip olmufltur.
‹hracatta, baflta otomobil ve kamyonet olmak üzere tüm ürünlerde 1999–2005 y›llar›n› kapsayan dönemde istikrarl› bir art›fl görülmektedir. Sektörün bafll›ca ihracat pazar› AB ülkeleridir. 1999’da yaklafl›k 840 milyon dolar olan ana mal toplam
ihracat› 2005 itibariyle 7,6 milyar dolara yükselmifltir ve bunun 5,7 milyar dolarl›k k›sm›n› AB-EFTA ülkelerine yap›lan ihracat oluflturmufltur. Otomotiv yan sanayinde de bu sürece paralel olarak 1999’da 1,1 milyar dolar olan ihracat, 2005’te
3,6 milyar dolara yükselmifltir. (DPT,2006,26–28) D‹E verilerine göre 2005’te
sektörün yaklafl›k olarak toplam ihracat› 11,4 milyar dolar, toplam ithalat› ise 14
milyar dolard›r. Tafl›t araçlar› ihracat› 10,1 Milyar USD, yan sanayi ihracat› 4,4
Milyar USD olmak üzere otomotiv sektörü ihracat› toplam 14,5 Milyar dolara
ulaflm›flt›r. 2006’da Türkiye ihracat›n›n %18’i Otomotiv Sektörü taraf›ndan sa¤lan›rken, sektör ihracat flampiyonu olmufltur. Uluda¤ ‹hracatç› Birlikleri verilerine
göre, 2007 y›l›nda sanayinin ihracat› geçen y›la göre yüzde 34 art›flla 19,2 milyar
9
ABD dolar›n› geçmifl ve Türkiye ihracat›nda birinci s›rada yer alan sanayinin, toplam ihracattaki pay› yüzde 20,1 olmufltur. Türkiye’nin 2007 y›l›nda toplam tafl›t
ihracat› ise, yüzde 18 artarak 820 bin adet olmufltur. 2007 y›l›nda otomobil ihracat› yüzde 17 art›flla 504 bine, ticari araç ihracat› yüzde 19 art›flla 316 bine yükselmifl, traktör ihracat› ise yüzde 2 azalarak 10 bin adede gerilemifltir. Toplam üretimin yüzde 73’ü ihraç edilmifltir. 2007 y›l›nda, 2006 y›l›na göre OSD üyeleri toplam olarak yüzde 32 gibi önemli bir art›flla 13,3 milyar ABD Dolar› ihracat yapm›fl ve ilk üç s›rada Ford Otosan, Toyota ve Oyak-Renault firmalar› yer alm›flt›r.
Türkiye’de toplam pazarda ithalat›n pay›, 2006 y›l›nda yüzde 57 iken, 2007 y›l›nda yüzde 56 düzeyine gerilemifltir. 2007 y›l› otomotiv pazar›, 2006 y›l›na göre ise
yüzde 4,2 oran›nda azalarak 641 bin adet düzeyinde gerçekleflmifltir.
Türkiye otomotiv yan sanayinde ise yaklafl›k 1,300 orijinal ekipman üreticisi firma faaliyet göstermektedir. Yan sanayide yabanc› firmalar›n a¤›rl›¤› daha fazlad›r. 130’un üzerinde AB d›fl› firma, yan sanayide lisans ve ortak yat›r›m ile faaliyettedir. 2006 y›l› Ocak-Aral›k döneminde tafl›t araçlar› ve yan sanayi sektörü ihracat› bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre %22 oran›nda art›fl ile 15,5 milyar dolara ulaflm›flt›r.
YÖNET‹C‹ ÖZET‹
Türk Otomotiv Sektörünün hedefledi¤i ekonomik geliflimi baflarmas› ve sahip oldu¤u potansiyeli gelecekte daha
etkin bir flekilde hayata geçirmesi için gerekli stratejilerin belirlenebilmesi amac›yla, TEB KOB‹ AKADEM‹
program›n›n bir aflamas› olan “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹ KONFERANSI”
21-22 fiUBAT 2008 tarihlerinde Bursa’da gerçeklefltirilmifltir.
Türk Otomotiv Sektöründe yer alan; ana sanayi, yan sanayi ve sektörle iliflkili di¤er kurum ve kurulufllar›n temsilcilerinden oluflan 76 kiflilik bir kat›l›mc› grupla gerçeklefltirilen Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›nda, Türk Otomotiv Sektörünün geçmifli ve bugünü de¤erlendirilmifl; sektörün ekonomik geliflimini etkileyen faktörler ve bunlarla ba¤lant›l› orta ve uzun vadeli hedefler belirlenmifltir.
“Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” uygulama çal›flmas› 9 aflamadan oluflmufltur:
Birinci aflama, Türk Otomotiv Sektörü ile ilgili ortak ve farkl› alg›lar›n ortaya ç›kar›lmas›na yönelik çal›flmad›r.
‹kinci aflama, sektörde kilometre tafl› olarak de¤erlendirilen geliflmelerin ve sektörün geçmiflini flekillendiren faktörlerin ortak bir de¤erlendirmesinin yap›lmas›d›r.
Üçüncü aflama, Türk Otomotiv Sektöründe bugüne kadar baflar›l› bulunan ya da yeterince baflar›l› bulunamayan
karar ve uygulamalar›n tespit edildi¤i, tart›fl›ld›¤› çal›flma aflamas›d›r.
Dördüncü aflama, sektörün sahip oldu¤u güçlü ve zay›f yönler ile sektörün karfl› karfl›ya bulundu¤u f›rsat ve tehditlerin belirlenmesi çal›flmalar›d›r.
Beflinci ve alt›nc› aflamalar ise, sektördeki iflletmeleri do¤rudan ya da dolayl› yollardan etkileyen f›rsat ve tehdit e¤ilimleri ortaya ç›karan nedenler ile bu geliflmelerin gelecekte gündeme getirece¤i yeni e¤ilimlerin tespit edilmesi çal›flmalar›d›r. F›rsat ve tehditlerin nedenleri ve sonuçlar› üzerinde yap›lan analiz çal›flmalar›n›n ard›ndan
sektördeki iflletmelerin geliflimi için gerekli görevler belirlenmifltir.
Yedinci aflamada, sektörün gelecekte ulaflmak istedi¤i vizyon tan›mlanm›flt›r.
Sekizinci aflama, beflinci ve alt›nc› aflamalarda ortaya ç›kan görevler içerisinden, sektör aç›s›ndan önemli ve acil
olarak yerine getirilmesi gerekenlerin belirlenmesi çal›flmas›d›r.
Dokuzuncu ve son aflamada ise, vizyon ve e¤ilimler sonucu ortaya ç›kan görevler ›fl›¤›nda, Türk Otomotiv Sektörünün orta ve uzun vadeli stratejik hedefleri ortaya koyulmufltur.
Yukar›da ifade edilen ve sektör temsilcilerinin yo¤un katk›lar› ile gerçeklefltirilen uygulamal› aflamalar sonucunda, Türk Otomotiv Sektörünün mevcut durumuna ve geliflimine yönelik görüfller ile sektörün orta ve uzun vadeli
stratejik hedefler flu bafll›klar etraf›nda yo¤unlaflm›flt›r:
“Türk Otomotiv Sektörü yenilikçi ve geliflime aç›k öncü bir sektördür.”
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›’n›n, sektörün mevcut yap›s›n› ne flekilde alg›land›¤›n› ve
Türk Otomotiv Sektörü’nün kat›l›mc›lara ilk bak›flta ne ça¤r›flt›rd›¤›n› anlamaya yönelik uygulanan 1. çal›flma
aflamas›nda, sektörünün yenilikçi ve geliflime aç›k bir sektör olmas› ve Türk sanayinin lokomotifi ve üretim üssü
olmas› öne ç›kan alg› ifadeleri olmufllard›r. Sektörünün Ar-Ge konusunda öncü olmas› ve inovasyonun en fazla
uyguland›¤› sektör olarak alg›lanmas› da, sektörün yenilikçi ve geliflime aç›k oluflunu destekler niteliktedir.
11
Otomotiv sektörünün en önemli baflar›lar› “kalite” ve “ihracat” konular›ndad›r. En önemli baflar›s›zl›k ise
marka oluflturulamam›fl olmas›d›r.
Türk Otomotiv Sektörünün geçmiflten bugüne geliflim ad›mlar› göz önünde bulundurularak de¤erlendirilen baflar›l› karar ve uygulamalarda, sektörde kaliteli üretimin gerçeklefltiriliyor olmas› ve sektörün ihracatta ilk s›rada yer
almas›, konferans kat›l›mc›lar› taraf›ndan en fazla vurgulanan baflar› ifadeleri olmufltur. Nitelikli ifl gücünün yetifltirilmesi ise kaliteli üretim ve ihracat s›ralamas›ndan sonra, sektörün baflard›klar› aras›nda yer alan bir di¤er geliflme olarak görülmektedir. Fakat sektörde yeterince baflar›lamad›¤› düflünülen geliflmeler aras›nda, insan kaynaklar› planlamas› ve e¤itiminin mevcut geliflmelere paralel sa¤lanamamas› ve bunu destekler farkl› di¤er görüfller de
yer alm›flt›r. Sektörde bir markan›n yarat›lamamas›, yeterli düzeyde iflbirli¤inin sa¤lanamamas› ve tasar›m ve dizayn eksikli¤inin varl›¤›, insan kaynaklar› planlamas›n›n yan›nda yeterince baflar›lmad›¤› düflünülen di¤er noktalar› oluflturmaktad›r.
Sektörün sahip oldu¤u güçlü ve zay›f yanlar ile çevresindeki f›rsat ve tehditler tüm sektör aktörlerince aç›k
ve net bir flekilde tan›mlanmaktad›r.
Sektörün güçlü yanlar›, AB ile gümrük birli¤i ve teknik mevzuatta uyum, rekabetçi maliyetlerle esnek üretim yapabilme yetene¤i , rekabetçi yan sanayi ve yabanc› ortaklar›n gücü, co¤rafi konum, genç nüfus oran›n›n yüksek
olmas›, inatç› yap›ya sahip olunmas›, inovasyon yetene¤i, motor yenileme pazar›n›n esnekli¤i ve kalitesi, müflteri memnuniyetinin ön planda tutulmas› ve tedarikçilerle iflbirli¤idir.
Sektörün zay›f yanlar› ise yüksek enerji maliyetleri, tafl›mac›l›k altyap›s›n›n yetersizli¤i ve sektörel vizyon ve strateji belirsizli¤i, finansman s›k›nt›s› ve yetersizli¤i, hammaddede d›fla ba¤›ml›l›k, bölgesel iflgücü niteli¤i yetersizli¤i, karar mekanizmalar›n›n iflletmelerin elinde olmamas›, motor üretimi olmay›fl› ve son teknolojinin yayg›n kullan›lmamas› olarak belirlenmifltir.
Sektörün sahip oldu¤u f›rsatlar, ekonomideki olumlu gidiflata ba¤l› olarak iç talepte art›fl, yeni araç projelerinde
yan sanayimizin proje bafllang›c›nda tasar›ma ortak olmas›, küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar
- yeni ihracat pazarlar›, potansiyel ifl gücünün e¤itilebilir genç nüfustan oluflmas›, jeopolitik konum, stratejik hedeflerin varl›¤› ve etkinli¤i, ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas›, doymam›fl iç pazar
ve gelecek nesil araçlar, sektörde yeni enerji türleri için hammadde (Bor varl›¤›) olarak belirtilmifltir.
Sektörün karfl›s›nda duran tehditler ise AB yeni grup muafiyeti mevzuat›, kullan›lm›fl motorlu tafl›tlar›n AB’de
serbest dolafl›m›, ikinci el araç ithalat›, ekonomik siyasi istikrars›zl›k, enerjide darbo¤az ve d›fla ba¤›ml›l›k, ana
sanayilerin yurt d›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas› (rekabetçili¤ini yitirdi¤i noktada yeni projelerin al›namamas›), ana sanayinin yan sanayiyi dikkate almamas›, ana-yan sanayilere ba¤l› yan sanayilerin otomotivdeki
geliflimin çok gerisinde kalmas› ve büyüme bask›s›d›r.
Geçmiflte ortaya ç›kan ve sektördeki iflletmeleri do¤rudan ya da dolayl› yollardan etkileyen f›rsat ve tehditlerden
baz›lar› günümüzde halen varl›¤›n› korumaktad›r. Bu f›rsat ve tehditler içerisinden en önemlileri seçilmifltir. Öncelikle bu f›rsat› gündeme getiren geliflmelerden en etkin flekilde yararlanabilmek ya da bu tehditlerin oluflmas›na neden olan geliflmelerin etkilerinin ortadan kald›rabilmek için bugün neler yap›lmas› gerekti¤ine dair görev tan›mlar› oluflturulmufltur. Sonras›nda ise f›rsat ve tehditlerden do¤abilecek geliflmelerin gelecekte gündeme getirebilece¤i geliflmeler tespit edilerek, bu geliflmeler do¤rultusunda bugünden yerine getirilmesi gereken görevler belirlenmifltir.
Sektörün sahip oldu¤u önemli f›rsatlar olarak: “küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar ve yeni pazarlar”, “yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesi” ve yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›ndan,tasar›ma ortak olmas›” seçilmifltir.
Sektörün karfl› karfl›ya oldu¤u en önemli tehditler ise, “plan ve strateji eksikli¤i”, “Ar-Ge ve tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas›”, “bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas›” ve “büyüme bask›s›” olarak belirlenmifltir.
12
Seçilen f›rsat ve tehdit tan›mlamalar›n›n detayl› analizi sonucunda ortaya ç›kan görevler, sektörün orta ve uzun
vadeli stratejik hedeflerinin oluflturulmas›nda yol gösterici bir niteli¤e sahiptir.
Otomotiv sektörünün vizyonunda yer alan temel kavramlar: “Gelecekte uluslararas› piyasalarda ilk s›ralarda yer almak, yan sanayi ve ana sanayide marka ortaya ç›karmak ve kendi kaynaklar›n› kullanan bir
sektör olmakt›r.”
Konferans kat›l›mc›lar› taraf›ndan belirlenen Türk Otomotiv Sektörünün gelecek vizyonu de¤erlendirildi¤inde,sektörün gelecekte uluslararas› piyasalarda ilk s›ralarda yer alan, yan sanayi ve ana sanayide marka ortaya ç›karan, kendi kaynaklar›n› kullanan, maliyette rekabetçi, karl›, kaliteli ve tercih edilen ürünler üreten, sosyal sorumlulu¤u
önemseyen, müflteri memnuniyetini ön planda tutan bir sektör konumuna eriflmek istedi¤i görülmektedir.
Türk Otomotiv Sektörünün geliflmesini sürdürmesi ve gelecek vizyonuna ulaflmas›, orta ve uzun vadeli hedeflerini gerçeklefltirmesi ile mümkün olacakt›r.
Türk Otomotiv Sektörünün karfl› karfl›ya oldu¤u f›rsat ve tehditleri ile tarif edilen gelecek vizyonu çerçevesinde,
sektörün orta uzun vadeli stratejik hedefleri aras›nda ele al›nmas› gereken öncelikli konular flunlard›r:
• Dünya otomotiv sektöründe ilk s›ralarda yer almak,
• Sektörün kendi özel tasar›m›n› oluflturmas› ve markalaflma yolunda geliflme sa¤lanmas›,
• Sektörün teknoloji üreten ve satan bir konuma gelmesi,
• Sektöre özel mesleki e¤itim kurumlar›n›n kurulmas›,
• Katma de¤eri yüksek gruplarda yerlileflme oran›n›n art›r›lmas›,
• Teknoparklar›n art›r›lmas›, Ar-Ge çal›flmalar›n›n yayg›nlaflt›r›lmas›,
• Üniversitelerle iflbirli¤inin gelifltirilmesi.
13
1. BAfiLAMADAN ÖNCE...
S
trateji ve plan eksikli¤i, ülkemizin birçok bölge, kurum ve firmas›nda geliflim çabas› verenlerce s›kl›kla ifade edilen ortak bir sorundur. ‹ç ve d›fl faktörleri analiz etmemiz, uzun dönemli kararlar almam›z ve hedeflerimizi belirlememiz, daha sonra
yönümüzü bu hedeflere do¤rultup haz›rlad›¤›m›z uygulama planlar› çerçevesinde sab›rla çal›flmam›z ve ilerlememiz gerekiyor. Stratejik düflünceye dayal› planl› geliflme için bu k›sa
formülü uzun dönemli çabalarla hayata geçirmeliyiz.
Bu stratejik bak›fl çerçevesinde, Türk Otomotiv Sektörü, bugün sahip oldu¤u geliflme e¤ilimine, daha fazla katma de¤er, daha fazla markalaflma, daha fazla rekabet gücü ekleyebilmek amac›yla ana sanayi ve yan sanayi iflbirli¤i içinde çeflitli çal›flmalar gerçeklefltiriyor.
Türk Ekonomi Bankas› bu çabalara destek vermek amac›yla 21-22 fiubat 2008 tarihlerinde
Bursa’da “Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›”’n› düzenledi. Bu konferans çal›flmas› ile TEB, daha önce iller baz›nda gerçeklefltirmekte oldu¤u Gelecek Stratejileri Konferanslar›na sektör odakl› çal›flmalar› da eklemifl oldu.
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans› çal›flmas›nda sektörün geçmiflten bugüne yaflad›¤› geliflmeler, bugün içinde bulundu¤u flartlar ve gelecek hedefleri ele al›nd›.
Çal›flma, konunun genifl çerçevesine uygun bir kat›l›mc› grup ile gerçeklefltirildi. Özel sektör, kamu kurumlar› ve sivil toplum kurulufllar› temsilcilerinden oluflan (76 kifli) kat›l›mc›lar, iki günlük gelecek stratejisi konferans›nda ektili bir kat›l›m sergilediler.
Giriflim E¤itim ve Dan›flmanl›k Merkezi olarak, ülkemizde strateji ve planlama kavram ve
araçlar›n›n, hem bölgesel ve sektörel kalk›nmada hem de kurumsal geliflim çabalar›nda öneminin giderek daha fazla anlafl›ld›¤› bu dönemde, Türk Ekonomi Bankas› ile iflbirli¤i içinde, “Türk Otomotiv Sektörü”nün geliflim çabalar›na katk› verebilmenin mutlulu¤unu yafl›yoruz.
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejileri Konferans›, öncesinde yap›lan çok tarafl› haz›rl›klar, kat›l›mc›lar›n bilgi ve deneyimlerini ortaya koyduklar› detayl› oturum uygulamalar›
ve konferans sonras›nda ortaya ç›kan analiz ve görevlerin titizlikle incelenerek raporlanmas› aflamalar› ile önemli bir çabay› içermektedir.
Di¤er taraftan konferans sonuçlar›n› içeren bu rapor, mevcut durum analizi, stratejik geliflim görevlerinden k›sa dönemli hedeflere yönelik somut yaklafl›m› ile sektörün geliflimi için
çaba gösteren taraflara ve otomotiv sektörüne yönelik yap›lacak tüm di¤er strateji ve planlama amaçl› çal›flmalara katk› verecektir.
Giriflim E¤itim ve Dan›flmanl›k Merkezi olarak bu çal›flman›n öncesindeki haz›rl›klar döneminde ve uygulanmas› s›ras›nda tüm aflamalarda destekleri ve katk›lar›yla baflar›l› bir program yap›lmas›n› sa¤layan tüm de¤erli kat›l›mc›lara teflekkürlerimizi sunar›z.
Giriflim E¤itim ve Dan›flmanl›k Merkezi Ltd. fiti.
15
2. “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹
KONFERANSI” AJANDA VE KATILIM B‹LG‹LER‹
ektörel Gelecek Stratejileri Konferans›”, sektörlerin geçmifl deneyimlerini ve konu sektör ile ilgili sahip olduklar› bilgi-becerilerini, sektörün
gelece¤ini flekillendirmek için kulland›klar› bir çal›flmad›r.
“Türk otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” çal›flmas›nda amaç; sektörün geçmiflinden getirdi¤i baflar› ve baflar›s›zl›klar›ndan yola ç›karak bulunmak
istedi¤i noktay› tan›mlayabilmesi ve bu noktaya ulaflmas›n› sa¤layacak stratejik,
taktik ve operasyonel kararlar› almas›n› ve uygulamaya dönüfltürecek ad›mlar› tan›mlamas›n› sa¤lamakt›r.
“Türk otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” sektörün ortak akl›n› harekete geçirmeyi amaçlayan bir çal›flmad›r. Ortak akl›n harekete geçirilebilmesi
ortak fikirlerin ve ortak bak›fl aç›lar›n›n yakalanabilmesinden geçmektedir. Sektörün geçmiflinin ve bugünün, iç ve d›fl dinamiklerin de¤erlendirilmesi ve belirlenecek hedeflere yönelecek çal›flmalar bafllat›labilmesi aflamalar›nda, sektörü, farkl›
yönlerden temsil eden grup çal›flanlar›n›n, farkl› yaklafl›mlar› ve de¤erlendirmeleri olabilir. “Türk Otomotiv Sektörü”nün bu yaklafl›mlar› ve de¤erlendirmelerinin
““Türk otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” ile ortak bir potada eritmesi amaçlanmaktad›r.
“S
2.1 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹
KONFERANSI” AKIfiI
21-22 fiubat 2008 tarihlerinde Bursa’da düzenlenen “Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” afla¤›daki ajanda ile gerçeklefltirilmifltir.
21 fiUBAT 2008
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” Aç›l›fl Töreni
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” Aç›l›fl Sunumu ve Ajanda Aktar›m›
“Türk Otomotiv Sektörü Nedir?” Uygulamas›
“Türk Otomotiv Sektöründe Geçmifle Bakmak” Uygulamas›
“Türk Otomotiv Sektöründe Baflard›klar›m›z & Baflaramad›klar›m›z” Uygulamas›
“Türk Otomotiv Sektörünün Güçlü - Zay›f Yönleri ve Çevresindeki
F›rsatlar - Tehditler” Uygulamas›
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” 1. gün kapan›fl oturumu.
16
22 fiUBAT 2008
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” 2. gün aç›l›fl oturumu
“F›rsatlar Ak›l Haritas›” Uygulamas›
“Tehditler Ak›l Haritas›” Uygulamas›
“Otomotiv Sektörü Vizyon Belirleme” Uygulamas›
“Önemli ve Acil Görevlerin Belirlenmesi” Uygulamas›
“Otomotiv Sektörünün Uzun Dönemli Stratejik Hedeflerininin Belirlenmesi” Uygulamas›
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›” Kapan›fl oturumu
2.2 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹
KONFERANSI” AJANDA AÇIKLAMALARI
AÇILIfi OTURUMU
“Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›”, TEB Ticari Bankac›l›k
Genel Müdür Yard›mc›s› Sn. Turgut BOZ’un, Coflkunöz Grubu Temel Yetkinlik
Koordinatörü Sn. Halil AKGÜL’ün, Ermetal fiirketler Grubu Kurucusu ve BEGEV Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Fahrettin GÜLENER’in, Hexagon Yönetim Kurulu Baflkan› ve ayn› zamanda Karsan Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Jan NAHUM’un ve uzun y›llar Otomotiv Sanayi Derne¤i'nin (OSD) baflkanl›¤›n› yürüten, halen Coflkunöz Holding'de Yönetim Kurulu Baflkanl›¤› yapan, Ford Otosan’›n Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Ali ‹hsan ‹LKBAHAR’›n aç›l›fl konuflmalar› ile
bafllam›flt›r.
Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan, Giriflim E¤itim ve Dan›flmanl›k Merkezi fiirket
Müdürü Mehmet SANLI’n›n konuflmas› ve “Türk Otomotiv Sektörü Gelecek
Stratejisi Konferans›” ile ilgili aç›klamalar› ile aç›l›fl oturumu sona ermifltir.
“TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?” UYGULAMASI
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›”n›n bafllang›ç uygulamas› olan
“Türk Otomotiv Sektörü Nedir” uygulamas›nda kat›l›mc›lar›n oluflturdu¤u çal›flma gruplar›ndan Türk Otomotiv Sektörü’nü ne flekilde alg›lad›klar›n› ifade etmeleri istenmifltir.
Bu uygulama, kat›l›mc›lar›n Türk Otomotiv Sektörü’nü ve sektörün mevcut yap›s›n› ne flekilde alg›lad›klar› ve Türk Otomotiv Sektörü’nün kat›l›mc›lara ilk bak›flta ne ça¤r›flt›rd›¤›n› anlamaya yönelik tasarlanm›flt›r.
Bu uygulaman›n amac› Türk Otomotiv Sektörü’nün kat›l›mc›lara ça¤r›flt›rd›¤›
benzer ya da farkl› kavramlar› ortaya koymak, kat›l›mc›lar›n hangi noktalarda fikir birli¤inde olduklar› ve hangi noktalarda fark› görüfllere sahip olduklar› ortaya
ç›karmakt›r.
“TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜNDE GEÇM‹fiE BAKMAK” UYGULAMASI
Bu bölümün amac›; Türk Otomotiv Sektörü için kilometre tafl› niteli¤indeki kararlar, uygulamalar ve sektörel geliflmelerin bilinmesini sa¤lamak ve sektörün bugünkü durumunda oynad›¤› rolleri görmektir.
17
“TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜNDE BAfiARDIKLARIMIZ
BAfiARAMADIKLARIMIZ” UYGULAMASI
Konferans›n bu bölümünde, sektörün geçmiflinde al›nan karar ve uygulamalar›n
hangilerinin sektörde bir baflar› ve baflar›s›zl›k oldu¤u kat›l›mc›lar taraf›ndan de¤erlendirilmifl ve sektörde bugüne gelindi¤inde nelerin baflar›l›p nelerin baflar›lmad›¤›na dair bir profil ortaya ç›kar›lm›flt›r.
“TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜNÜN GÜÇLÜ-ZAYIF YÖNLER‹
VE ÇEVRES‹NDEK‹ FIRSATLAR-TEHD‹TLER” UYGULAMASI
Türk Otomotiv Sektörü’nün güçlü, zay›f yönleri ile karfl›laflaca¤›, f›rsat ve tehditlerin belirlendi¤i bu bölümde, sektörün mevcut durumu ve sektörü etkileyen piyasalarda yaflanan geliflmeler detayl› bir flekilde analiz edilmifltir.
“FIRSATLAR AKIL HAR‹TASI ve TEHD‹TLER AKIL HAR‹TASI”
UYGULAMALARI
Bu bölümün amac›, Türk Otomotiv Sektörü’nün gelece¤ini, f›rsatlardan ve tehditlerden do¤an hangi e¤ilimlerin nas›l etkiledi¤ini tespit etmek ve bu e¤ilimlerin
birbiriyle etkileflimlerini detayl› olarak ortaya koymakt›r.
Yerel, ulusal ve uluslararas› anlamda pek çok ekonomik, ticari, sosyal, teknolojik
ya da bölgesel e¤ilim ve geliflme, otomotiv sektörünü ve sektördeki iflletmeleri direkt ya da dolayl› olarak etkilemekte ve farkl› aç›l›mlara yöneltmektedir. Bu e¤ilimlerden geliflime yönelik yararlanabilmek için e¤ilimlerin sektörden talep etti¤i
görevlerin netlefltirilmesi gerekmektedir.
Bu bölümde geliflmelerin ve e¤ilimlerin tespit edilmesinin yan› s›ra, sektöre yükledi¤i görevler, hayata geçirilmesi gereken uygulamalar ve bu uygulamalar›n sektörde hangi aktörler taraf›ndan en etkin olarak gerçeklefltirilebilece¤i de ortaya
konmufl olacakt›r.
“OTOMOT‹V SEKTÖRÜ V‹ZYON BEL‹RLEME” UYGULAMASI
Konferans›n bu uygulamas›nda, vizyon analizi ve tan›mlanmas› amac›yla, öncelikle çal›flmada bu aflamaya kadar elde edilen ç›kt›lar, görüfl ve de¤erlendirmeler
›fl›¤›nda vizyonu oluflturan temel kavramlar tart›fl›lacak ve sonras›nda Türk Otomotiv Sektörü’nün uzun gelecekteki ana hedefi tüm kat›l›mc›lar›n ortak görüflü ile
flekillendirilmifl olacakt›r.
“ÖNEML‹ VE AC‹L GÖREVLER‹N BEL‹RLENMES‹” UYGULAMASI
“Önemli ve Acil Görevlerin Belirlenmesi” uygulamas›; F›rsatlar Ak›l Haritas› ve
Tehditler Ak›l Haritas› uygulamalar›nda tespit edilen geliflme ve e¤ilimlerden ortaya ç›kan görevlerin, önem ve aciliyetinin kat›l›mc›lar taraf›ndan belirlendi¤i uygulamad›r.
Bu uygulama ile “F›rsatlar Ak›l Haritas›” ve “Tehditler Ak›l Haritas›” uygulamalar› sonucunda ortaya ç›kan bütün görevlerin kat›l›mc›lar taraf›ndan oylanmas›
18
sa¤lanarak, sektördeki sorunlar›n çözümüne ve sektörün geliflimine yönelik
önemli ve acil görülen görevler belirlenmifltir.
“OTOMOT‹V SEKTÖRÜNÜN UZUN DÖNEML‹ STRATEJ‹K
HEDEFLER‹N‹N BEL‹RLENMES‹” UYGULAMASI
“Otomotiv Sektörünün Uzun Dönemli Stratejik Hedeflerinin Belirlenmesi” uygulamas› “Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›”n›n son bölümünü
oluflturmaktad›r.
F›rsatlar - Tehditler Ak›l Haritas›’ndan do¤an görevlerin yerine getirilmesi ve ayn› zamanda “Vizyon Belirleme” uygulamas› ile belirlenen gelecek vizyonuna ulafl›lmas› amac›yla “Türk Otomotiv Sektörü’nün uzun dönemli stratejik hedef bafll›klar› belirlenmifltir. Bu do¤rultuda, sektörün 3-5 ve 10 y›ll›k stratejik hedefleri ile
2023 y›l› stratejik hedefleri grup çal›flmalar› sonucunda ortaya ç›kar›lm›flt›r.
2.3 KATILIMCILAR VE GRUPLAR
“Sektörel Gelecek Stratejileri Konferans›”, grup çal›flmas› temeline dayal›, sektörel stratejileri gelifltirme metodolojisidir. Gelecek Stratejisi Konferans› yöntem
olarak ortak akl› hareket geçiren yo¤un bir planlama ve h›zl› uygulama yaklafl›m›na dayanmaktad›r. Bu nedenle konferansta yer alan çal›flma gruplar›nda, tüm sektör aktörlerinin etkin kat›l›m› sa¤lanmaya çal›fl›lm›flt›r.
NO
KATILIMCI
F‹RMA / KURUM
NO
KATILIMCI
F‹RMA / KURUM
1
A.Ertu¤rul Çelik
Befafl Elek. D.S.C Mekatronik
39
Mustafa Ekinci
Do¤u Pres A.fi
2
Abdullah Oymac›
Federal Mogul
40
Mustafa Erol
Aktafl Group
3
Adem Tülümen
Dinamik
41
‹brahim Balc›o¤ullar›
Etabal
4
Ahmet Karakufl
Dpt
42
‹brahim Yüksel
Sanayi Ve Ticaret Bakanl›¤›
5
Ahmet Tosun
Laspar
43
‹lhan Civito¤lu
Lucas Elektrik
6
Alaaddin Aksoy
De-Mi Metal
44
Mehmet Aktafl
Özaktafl
7
Alp Bafltu¤
V›steon Turkey
45
Muammer Ball›
Ball› Metal
8
Alper Gülnur
Ermetal
46
Murat Baysal
Nski
9
Atila Bedir
Dpt
47
Necdet Demir
Hss Otomotiv A.fi
10
Ayhan Korgavufl
Ünver Group
48
Nihan Sekirden
Oskim
11
Baflar Savran
Otam A.fi
49
O¤uz Öztokatl›
Coflkunöz Holding Belka A.fi.
12
Benan S›¤maz
Vatan Pres
50
Onur Onarlar
Oskim Otomotiv
13
Bülent Koruk
Piston
51
Onur Gücü
fiahinkul Otomatç›l›k A.fi.
14
Bülent Bat›
Coflkun Öz
52
Onur Çetinkaya
Timsan
15
Cevdet fiengezer
Plastiform
53
Orhan Korgavufl
Ünver Group
16
Burak Acarbay
Teb
54
Ömer Kazangil
Nsk
17
Ceyhun F›nd›k
Orda Otomotiv
55
Rag›p Öktem
Lider Lastik
18
Emin Direkçi
Partner
56
R›za Bozoklar
Tofafl
19
Ergün Günevi
Hüner Kriko
57
Sabit Kurtaran
Kurtaran Oto
19
20
NO
KATILIMCI
F‹RMA / KURUM
NO
KATILIMCI
F‹RMA / KURUM
21
Erhan Karakoç
Dtm
59
Sedat Fenerci
Fen - Dasel
22
Ersin fiimflir
Nursan Elektrik Donan›m A.fi
60
Selçuk Dörtkardefller
Ak-Pres
23
Ertu¤rul Çelik
Befafl Elk. D.S.C.Mekatronik
61
Serap Yefliltafl
Sad›k Otomotiv A.fi.
24
Esen Var›fll›
Kiel A.fi
62
Serkan Atay
Pres Metal A.fi.
25
Fahrettin Sar›
Do¤u Pres A.fi
63
Süleyman Göko¤lu
Erkunt Holding
26
Fatih Tafl
Otam A.fi
64
fiadiye Arslan
Özfer Döküm Ltd.fiti.
27
Ferit Karsl›o¤lu
Feka Otomotiv
65
fiakir Can
Bursa Kosgeb
28
Figen Haraçç›
Çemtafl A.fi
66
fierife Eren
‹nci Akü
29
Gözde Deliömero¤lu
Presmetal
67
fievki Köksal
Hüner
30
Habil Duran
Tosyöv Yön. Kur. Bafl.
68
Tansu Sina¤
Uluda¤ ‹hr. Birli¤i
31
Hakan Ekflio¤lu
Bor Çelik
69
Tayfun Yolo¤lu
Boztekin A.fi.
32
Hakan Tuzlac›o¤lu
Teknik Malzeme
70
Tevfik Mayda
Teknorot
33
Hamit Karada¤
Uc.Dan›flmanl›k
71
Tuna Kardefl
Nursan Elek. Donan›m
34
Hasan Öz
Özfer Döküm Ltd.fiti.
72
Ufuk Uslu
Yazak›
35
Hayrullah Güler
S.C.M Oto. A.fi
73
Umut Eski
Oem
36
Hüseyin Topal
Ada Otomotiv
74
Yavuz Bayrak
Boduro¤lu Oto. Ltd. fiti.
37
Hüseyin Mumcu
Kosgeb Bursa
75
Yesari Sualp
Ermetal
38
Hüseyin Durgut
Can-San Otomotiv
76
Y›ld›ray Korhan
Kurtaran
3. AÇILIfi KONUfiMALARI
3.1 Halil AKGÜL
De¤erli misafirler hofl geldiniz.
Böyle bir sektör toplant›s›n› biz BUS‹AD’da, TAYSAD’da çok s›k yap›yoruz.
Bankac›lar›n bu ifle el atmas›nda herhalde bir hay›r vard›r diye düflünüyorum.
fiimdi size bugün otomotiv sektörünün sorunlar› ve çözüm önerilerinde, bizim
BUS‹AD, TAYSAD ve sektör temsilcileri olarak haz›rlad›¤›m›z raporlardan bir
örnek sunaca¤›m. Bu raporlar› biz hükümete, yetkililere her sene ulaflt›r›yoruz.
Sektörü tehdit eden geliflmeler nelerdir? Çin, Hindistan, Do¤u Avrupa’daki kapasitelerin fazlal›¤›, araç fiyatlar›nda rekabet sonucu düflen kar marjlar›, yüksek adet
ihtiyac› nedeniyle yüksek yat›r›m ve yüksek sabit giderler, sanayi hissedarlar›n›n
gelirleri ve %68 ihracat›n› bat› Avrupa ülkelerine yapan Türk Sanayisi için bu pazardaki doygunluk; yani %2 büyüme öngörülüyor. Çin’in Afrika ve Ortado¤u ülkelerinden tedarik kayna¤› bulmas›; yani Çin çok ucuz diyoruz ama Çin de daha
ucuz yerlerden tedarik bulmaya bafllad›. Türk Liras›n›n afl›r› de¤erlenmesi, %70’i
ihracat için çal›flan sektörün rekabet gücünü de yok etmektedir.
Sektörde yeni e¤ilimler nelerdir? Geliflmekte olan pazarlarda, büyük potansiyel
gösteren ucuz otomotiv pazar›nda rekabet artacak. Japonlar, Frans›zlar ucuz araba yapmak için u¤rafl›yorlar. Nitekim Hindistan da piyasaya bu ucuz arabay› sürdü. Ar-Ge süreçlerini firma de¤eri olarak ellerinde tutmak isteyen ana sanayiler
birinci seviye tedarikçileri, rekabetin darald›¤› alanlara sokmak ve tedarik zincirlerini organize ettirmek istemektedirler? Ana sanayinin de en çok yat›r›m yapt›¤›
alanlar müflteri ve servis hizmetleridir. Görüyorsunuz plazalar, müflteriye yak›nl›klar; ana sanayi bunlara çok yat›r›m yap›yor. Hindistan büyük kar marjlar›yla en
iyi yat›r›m yap›labilecek merkez olmaya devam etmektedir. Çin, düflük maliyet
f›rsat›yla çekicili¤ini devam ettirmektedir. Avrupa da, do¤uyu, yani Bulgaristan,
Slovakya, Romanya, Türkiye gibi ülkelere sanayisini kayd›rmaktad›r. Ortado¤u
ve Afrika’da M›s›r, Ürdün, Gana gibi ülkeler gelece¤in çekim merkezidir; ucuz
üretim ülkeleri olmaktad›rlar.
Pazardaki e¤ilimlere bakt›¤›m›z zaman da müflteri odakl›k, fiyatlar›n düflmesi,
model çeflitlili¤i, küreselleflme ve yerleflme, zorlay›c› çevre uygulamalar›, elektronik ba¤›ml›l›k ve üreticilerin birleflimini görüyoruz. Yine sanayideki e¤ilimlerde
de sistem tedarikçili¤i, tedarikçilerin birleflmesi, rekabet öncesi ifl birli¤i, platform
teknolojisi, h›zland›r›lm›fl proje ve yenilikler, malzeme de¤ifliklikleri, yeni da¤›t›m a¤› ve servis aray›fl›, gibi e¤ilimlerdir.
21
Peki Türkiye’ye bakt›¤›m›z zaman sektörün güçlü yönleri nelerdir? Burada rekabet gücü potansiyeli var, Avrupa’ya göre daha ucuz bir ülkeyiz. Yeterli üretim kapasitesi var ve bu kapasite artmaya devam etmektedir. ‹yi e¤itilmifl giriflimci insan
gücüne sahibiz. Güçlü bir yan sanayimiz olufltu. Uluslararas› kalite sistemleri uygulan›yor. Y›llard›r uluslararas› teknik mevzuatlara da hâkim olmaya bafllad›k.
Güçlü yabanc› ortaklar› ile bir entegrasyon sa¤lanm›fl durumda. AR-GE potansiyeli gelifliyor. Ana sanayiler art›k AR-GE bölümlerini burada kurmaya bafllad›lar.
Sürekli teknoloji yat›r›m›, ihracat deneyimi, bir de doymam›fl bir otomotiv pazar›
- bir iç pazar var. Türkiye’de sektörün zay›f yönlerine bakt›¤›m›z zaman da; ulusal bir stratejinin eksikli¤i, pazar›n istikrars›zl›¤›, afl›r› say›da firman›n olmas›, afl›r› ithalat pay›, ana - yan sanayi iliflkilerinin yetersizli¤i, karmafl›k sat›fl vergisi ve
afl›r› yüksek sat›fl vergileri ki otomobilde hala en yüksek vergiler Türkiye’de. Teknik mevzuat uyumunda örgütlenme eksikli¤i, ifl gücünde krizlerden kaynaklanan
nitelik ve nicelik kayb›, her krizde k›ymetli elemanlar›m›z›n kaçmas› veya sektör
patlad›¤› zaman yine elemanlarda baflka yönlere kaymalar›n olmas›, yüksek reel
faiz ve temel girdi faaliyetleri, yetersiz yat›r›m ve ihracat teflvikleri.
fiimdi sektörün bu zay›f yönlerinde bir ulusal marka sahibi olamamak çok dile getiriliyor. Çünkü ulusal marka için büyük devlet deste¤i gereklidir. Malezya, Kore, Hindistan, Çin, ‹ran gibi ülkelerin hepsinde, en çok da Çin’de bu destek sa¤lan›yor. Burada afl›r› bir korumac›l›k istenmiyor; ancak devletin bu konuda bir stratejisinin ve bir vizyonunun olmas› gerekiyor. Pazarlamada da yetersizlik vard›r;
kalitede belli bir seviyeyi yakalayan sektör kendini pazarlama konusunda yeterli
de¤ildir. Türkiye bu konuda geldi¤i konumu pazarlayabilmelidir. Yani biz Türkiye olarak, otomotiv ülkesi markas›n› dünyaya tan›tmal›y›z. Yan sanayilerimiz,
ana sanayilerimiz Avrupa ödüllerini, en iyi fabrika ödüllerini al›yorlar. fakat Türkiye hala dünyada bir marka konumunda de¤il.
Çözüm önerilerine geldi¤imiz zaman da, ana sanayi Türkiye’yi bir tasar›m ve üretim merkezi haline getirmeyi hedeflemelidir. Yani tasar›m ve ürün gelifltirmeye
yat›r›m yapacak, rekabet öncesi ifl birli¤i, yerli parça oran›n› artt›rma yönünde hevesli olacak, yeni projelerde tasar›m, gelifltirme, prototip kal›p, tesis kurma gibi
üretim öncesi tüm safhalarda yerleflme söz konusu olmal›d›r. Yan sanayi ifl birli¤inin artt›r›lmas› ve küreselleflmelerine destek verilmesi, stratejik paylafl›m ve hedef aç›klar›, yeni projelerin Türkiye getirilmesinde top yekun iflbirli¤i gerekmektedir. Yine çözüm önerilerinde yan sanayinin küresel otomotiv sanayinin oyuncusu olmay› hedeflemesi gerekiyor. Bunun içinde küresel rekabette yer alabilecek
seviyeye gelebilecek konular; kurumsallaflma, insan kayna¤›na yat›r›m, teknoloji
ve özellikle Ar-Ge’ye yat›r›m, sat›n alma ve finansman kaynaklar›n› do¤ru kullanma, verimlilik, yal›n üretim, Kaizen gibi uygulamalar›n yayg›nlaflmas›, yat›r›m ve
proje yönetimi, uluslararas› iflbirlikler, tedarik zinciri, kalite- maliyet yönetimi,
müflteri yönetimi, temel yetkinliklerin belirlenmesi ve kuvvetlendirilmesi, rakip
analizleri, güvenlik ve sigorta yönetimi- yani ürün geri ça¤›rma, alacak riskleri bina yang›n gibi sigorta sisteminin düzenlenmesi gerekmektedir. Yine çözüm önerilerinde Türkiye’deki otomotiv sanayinin üretim kapasitesi 2010 y›l›nda 2 milyon adet / y›l planlan›rken, sektör ve kamu olarak da flu sorulara cevap aramal›-
22
y›z. Bu yeterli büyüme midir? Hammadde, lojistik, insan kayna¤›, yat›r›m olanaklar› uygun mu? Karl›k oran› yüksek projeler mi? Bizim ihracat›m›z Avrupa’ya yönelik, ama pazar›n büyümesi Asya’da, Rusya’da; yani ihracat ve iflbirlikleri geliflmekte olan pazarlara kayarken biz burada yer al›yor muyuz? Sektör, devlet politikalar›yla destekleniyor mu? Karayollar› alt yap›s› uygun mu? -Mesela; Bursa,
otomotivin merkezi diyoruz ama Bursa’n›n çevre illerle hiçbir otoban ba¤lant›s›
yoktur; yani lojistik olarak çok zay›f bir yerdir. Bursa’da ne demiryolu vard›r, ne
denizyolu.- Kalifiye eleman ihtiyac› için meslek e¤itiminin yeniden yap›land›r›lmas›, yaflam boyu e¤itim ne kadar destekleniyor?
Yine otomotiv sanayi flu sorulara cevap bulmal›d›r: Otomotivdeki genel e¤ilimlerin ve yeniliklerin takipçisi miyiz? Küresel rakiplerimizi tan›yor muyuz? Ortak iflbirlikleri gelifltirebiliyor muyuz? Gelecek 5 y›l, 10 y›l, 20 y›l için stratejik planlar›m›z var m›? Müflterilerimizi ne kadar tan›yoruz? Ö¤renen organizasyona sahip
miyiz? Kendi ürünümüz etraf›nda geliflen yeniliklerden haberdar m›y›z?
fiimdi sonuç olarak otomotiv sektörünün rekabetçi olmas› için hükümet ve sanayiciler ortak bir strateji belirlemeli ve bunu uygulamal›d›r. ‹hracat›n zorlaflmas›,
ithalatta büyük art›fl tehlike iflaretedir. Sorunlara ra¤men sanayicilerimiz otomotiv
sektörünün 2010 plan›n› çal›flmaktad›rlar. Çünkü otomotiv gelece¤i olan bir sektördür ve kolay vazgeçilemez. Benzer ülkelerdeki kifli bafl›na düflen araç ya da bin
kifliye düflen araç seviyesine ulaflabilmek için Türkiye’de 10 y›lda 10 milyon adet
araç ihtiyac› vard›r. fiu anda 120 adet araç bin kifliye düflmektedir ve bu benzer ülkelerde 350 civar›ndad›r. Yenileme pazar›n› düflünürsek Türkiye’nin y›lda en afla¤› 1 milyon araca ihtiyac› vard›r. Gerekli düzenlemeler yap›l›r ve rekabet ortam›
yarat›l›rsa, otomotiv sektörü ülke ihracat›nda daha çok pay alabilir. Aksi takdirde
k›s›tl› kaynaklarla oluflturulan sanayi küçülebilir. Sanayide AR-GE ve tasar›m geliflmelerinin desteklenmesi çok önemlidir. Marmara Bölgesi’nin lojistik alt yap›s›n›n kurulmas› gerekmektedir. Reel sektör rekabet gücündeki gerileme ve d›fl ticaret a盤› hükümetin dikkatle takip etmesi ve yönetmesi gereken öncelikli konulard›r. fiimdi biz otomotiv sektörünün sorunlar›n› konuflurken asl›nda Türk otomotiv sektörü diye bahsediyoruz; ama bak›yoruz Türk markas› var m›? Yani, bütün yat›r›mlar yabanc› ortaklarlad›r. Ben dün akflam Fenerbahçe maç› seyrederken
onu düflündüm. Fenerbahçe büyük bir baflar› sa¤lad›. Bak›yoruz futbolculara
Mehmet Aurelio. Oyak Renault, Gökçen Vederson, Ford Otosan; ama sonuçta Fenerbahçe bir Türk tak›m›. Otomotiv sanayine bakt›¤›m›z zaman, ana sanayide de
yan sanayide de hep yabanc› oyuncular var. Ama sonuçta o, bu ülkenin sanayisi
ve onun baflar›s› hepimizin baflar›s› olacak. Bu yüzden onun kal›c›l›¤›n› sa¤lamam›z laz›m.
Sorunlar ve çözüm önerilerine ilginiz için hepinize teflekkür ediyorum.
23
3.2 Fahrettin GÜLENER
Sizleri sayg›yla selaml›yorum.
Yerel bir televizyon kanal›m›zda, Marjinal Fayda isimli bir program vard›. Böyle
bir programda de¤erli TEB Genel Müdür yard›mc›s› Turgut Boz Bey’in konuflma
yapaca¤›n› bilmiyordum. fians›m yaver gitti, rastlad›m. KOB‹’lerin yan›nda olmak için yepyeni bir imaj gelifltirdik. Hep alan bankac›l›ktan dolay› KOB‹’lerimizin gözünde iyi iz b›rakmam›fl›z. fiimdi ise vermeyi, verebilmeyi de alabilmek kadar plan dahiline alm›fl, yeni bir bankac›l›k getiriyoruz dedi. Dün akflamdan bu zamana, flu kadar saat geçti. fiimdi ispat›n› yafl›yoruz. Kazan-kazan modelini bankam›zca yeni bir anlay›flla yeniden tarif ettiklerini söyledi. KOB‹ dan›flmanlar› kadromuzu yak›nda piyasaya sal›yoruz dedi. Gerçekten ben sabah› zor ettim. Geldim
hemen kendisini buldum, sar›ld›m, tebrik ettim. Allah raz› olsun, çok teflekkür
ederim.
Benim kendime ait bir korkum var. 1972 y›l›nda çek bile yazmay› bilmiyorken,
üniversiteyi gündüz çal›fl›p,gece okuyup ön lisansta b›rak›p soka¤a ç›km›flken
bankac› kimdir? Bankac› benim babamdan,valimden büyük. Hepsinden büyük
adam, ben nas›l yan›na giderim. Belki 15-20 yol talim ettim, bu korkuyu atamad›m. Halen de korkuyorum. Ben TEB’e teflekkür ederim. Yar›n sabah bu formülü, bu anlay›fl› gelifltirecek olan bankac›l›k sektörüne teflekkür etmek istiyorum.
Otomotiv ana sanayi, devlet otomotiv yan sanayi kendi içinde bo¤uflarak 2007’de
bir milyon gibi bir adedi ürettik ama kafl›n› gözünü yard›k fiimdi bankac›l›k sektörümüz diyor ki; Biz yeni yüzümüzle sizin yan›n›zday›z. Çünkü ortada bir üretim var. Bunun fabrikas› var ana sanayi, gönüllüsü var yan sanayi, babas› var devlet. Para bende yok ama sanayide var. Bende olmayan parayla ifl yapaca¤›m,bir de
devlet benden vergi alacak. Bir de kay›t içi ekonomide olaca¤›m. Demek ki ben
bu dünyaya ceza çekmeye geldim. Tabi ki böyle düflünmüyoruz. Dünya yap›yorsa biz de yapaca¤›z. Ama bugünden itibaren yapaca¤›m›z› müjdeli bir haber olarak ald›m, size tercüme etmeye çal›fl›yorum. Çözüm orta¤› diye bir ifade var. Çözüm orta¤› hep kullan›l›r, yap›lmaya çal›fl›l›r. fiimdi benim için bir numaral› çözüm orta¤› bankac›l›k sektörüdür. Babam bana hiçbir fley b›rakmad›. Yoktu ki
adamda ne b›raks›n. Yar›m, torba paras› verdi Allah raz› olsun. Böyle giderse ben
çocuklar›ma daha kötü bir fley b›rak›yorum, dert b›rak›yorum. Ah zavall› çocuklar›m nas›l bafla ç›kacaks›n›z. Hay›r, bu anlay›fllar de¤iflecek. Çünkü TEB bugün
bizi yeni bir anlay›flla tan›flt›rd›, öncülü¤ünü yapt›. Gerçekten teflekkür ediyorum.
Otomotiv meslek adamlar› ifadesini ben yerinde buluyorum. Sanmay›n ki otomotiv yan sanayinde benim gibi patron diye geçinen adamlar stres hisseder. Nerde,
geçti. Ben havlu att›m, kaç›yorum. Kaçm›yorum asl›nda profesyonel yöneticili¤i,
ald›¤›m e¤itimleri, tecrübelerimi delege ediyorum. fiimdi o insanlar hissediyor.
Hangi kademeye kadar, dün sabah iflbafl› yapm›fl çocu¤a kadar. Neden? Hiç ona
demediler ki sen biraz gez toz dolafl da bak bakal›m sonra ne ifle yarad›¤›na. Bakaca¤›z, yok öyle bir fley. Geldi¤i anda hemen yönlendiriyorlar. Ben bazen ac›yorum. Çocuk kanatlar› aç›k bir flekilde fabrikaya girdi. Hemen budad›lar, bir dakika uçmak bitti, seke seke dikkatli ol dendi.
24
fiimdi bu en sondaki adam ile en üstteki profesyonel yöneticilerin tamam›, ben de
dahil olmak üzere, benim çocuklar›m da dahil olmak üzere otomotiv meslek adam› olmak zorunday›z. Bu dinamik bir kitledir. Örnek; fabrika insan say›s›n›n toplam›n›n yüzde kaç› mühendistir ya da yüzde kaç› toplamda üniversite mezunudur
diye bakt›¤›n›z zaman üniversitelerde okutulan %8-10 iyi bir rakamd›r. Geçti
%12-14’ü buldu. KOB‹’lerimizin yeni yüzlü dostu bankalar›m›z her an fabrikalar›m›z›n hatlar›nda bulunsunlar. Geçiyorduk u¤rad›k, nas›ls›n iyi misin? Geçti bu
devir. Bana para verdiysen, kredi verdiysen bu kredinin içerde hangi ocakta kaynad›¤›n› bir de sen gör. Gide gele bir fley fark edilecek. Bazen bizim dostlar›m›z
öyle söylüyor. Bankac› yada finans dostlar›m›z diyor ki; Ne kadar gelifltiniz ya!
‹yi mi söylüyor, kötü mü söylüyor anlam›yorum. Ne yapt›n sen der gibi geliyor.
Ben üzerime al›nm›yorum. Sanatkar›m da ondan. Bir aferin 150 km yol yapt›r›r.
Büyüyeceksem orta¤›m ol, yan›mda ol. Uzun y›llar›m› nas›l ki devletime vermiflsem,istesem de istemesem de flimdi de KOB‹’lerin yan›ndaki yeni yüzüyle, yenilenmifl gerçek dost yüzüyle de¤erli bankac›lar›m›z›n kol kola olma ihtiyac›m›z›
ben tarif ediyorum, tekrarl›yorum, hat›rlat›yorum.
Geminin ad› otomotiv. ‹çinde ana sanayi, yan sanayi, banka ve devlet kurumlar›n›n ortak ak›l ve ruh birli¤i içerisinde toplumsal sosyal sorumluluk çözümleri iyice anlafl›lacakt›r. Ne zaman? Bu da yar›n sabahtan itibaren. 1 milyon otomobil
ürettik. Bizim ana sanayilerimiz bizi bir fley yap›yoruz zannettikleri için flimdi 2
milyon yapars›n›z diyor. Yerli sanayicilerimiz hayat›m›z›n belki biraz yorgun ama
en verimli, en olgun dönemindeyiz. Bizlere zor gelmesin diye,ay›p olmas›n diye,
mahcup olmayal›m diye bir kayg› kültürü afl›lanm›fl sak›n ha borcunu zaman›nda
öde,sak›n ha protesto olma, sak›n ha piyasada sana doland›r›c› demesinler. Ben
böyle yetifltim. Kay›t içi ekonominin efendilerine de¤er verildi¤ini görmek istiyoruz. Bu bir zenginlikti. Ben bu zenginli¤i hissediyorum. SSK ve tamamlay›c› vergilerin ayl›k tutar› benim flirketimde 1.000.000 dolar. Süper bir enayilik. Buraya
ç›kt›m otomotiv konuflaca¤›m. Hep yar›n sabah› düflünüyorum, yar›n sabah hangi
yolda hangi kald›r›mda yürürken baflkas›n›n yapt›¤› kiremit kafama düflecek. Bu
korkuyla 58 yafl›ma girdim ay›p yahu! Bu korkuyu birileri ya als›n yada yard›m
etsin. Vergi aff› ilan edildi. Devlet kolayl›k getirdi. Ben buna nas›l sitem edebilirim ki. Sitem edemem. Peki ya her ay düzenli olarak belirtti¤im paray› kredi kullanmak pahas›na ödeyebilen benim hiç olmazsa bir enayilik sertifikas› ihtiyac›m›
anlam›yor mu? Ay›p m› acaba bunu söylersek? Bence vaciptir. 1972 y›l›ndan beri süregelen mücadelemin her döneminde can sa¤l›¤›yla u¤raflt›m. Jan Bey ne kadar sa¤l›kl›s›n dedi. Hayalindeki beni unutur diye, ben ona belim kay›k oldu¤u
için sekiz kez ameliyat oldum diyemedim. Kaportay› sa¤lam tutuyoruz, bedeller
ödendi. Ama meslek aflk›,ülke bilinci ve insan sevgisi o kadar a¤›r bast› ki çocuklar›m› unuttum,daha yeni tan›yorum. Çocuklar›m iflin bafl›nda, bu çocuklar› daha
yeni tan›yorum, Allah Allah bizimmifl yahu diyorum. Bana meslek arkadafllar›m
zaman zaman diyorlar. Kusura bakmay›n sokaktan geldim küçük esnaftan geldim.
Çek yazmay› bilmeden geldi¤im için bu haleti ruhiyenin insan›y›m. Kendimi saklarsam o zaman akademik olmaya çal›fl›r›m. Yok öyle bir özelli¤im. ‹yisi mi kendim olay›m. A¤abey ifller nas›l? Ben semerimden memnunum. Birçok insan burada bunu duymufltur. Kardeflim, iflinin efle¤i olmayacaksan bugünün efendisi nas›l
25
olurdum ki? Birazc›k buna bakal›m. Dünya otomotivde çift veren de her türlü takla, salto burma hareketi yap›yor. Yap›yor ki Jan Bey 2.500 dolarl›k araba yapal›m
dedi. A¤abey dur yahu ayakkab› yok, babadan gelen bir fley yok. Onlar gördü mü?
Mesele burada. Yani mazeret yok, yapacaks›n. Devletin temsilcisi hükümetlerimiz art›k reel sektörün içerisindeki vergi yükünü azalts›n. Azalts›n diye büyük büyük ba¤›r›rsam hiç duymayaca¤›ndan sakin söylüyorum. Brüt ortalama y›ll›k iflçi
maliyetlerimiz 18.000 dolar düzeyinde. Hindistanl›n›n y›ll›k geliri 800 dolar. Bizim sektörde Çin 1200 dolar› yakalam›fl. ‹ran, Malezya 2.000 dolarlar› aflma hevesiyle 2015’i bekliyor. Biz burada baya iyi ifller yap›yoruz. Çünkü garibim ben,
%3-5 karla çal›flmak yüreklili¤ini, cengaverli¤ini kabul etmiflim. Ricam›z flu:
Devlet benim önüme az›c›k ot koysun, vallahi daha çok süt verece¤im. Ben bugün gördüm ki, hissettim ki, de¤erli bankac›lar›m›z ellerinde demet demet gülle
geldiler, bizi misafir ettiler. Ben de söz veriyorum ki önüme konulan bu güle karfl›l›k güller gibi de süt verece¤iz. Neden vermeyelim? Ot bekliyorduk gül geldi.
Biz de bunu yapaca¤›z. Çok zorlu üç y›l›m›z var. Arsa bulmak, paras›n› ödemek,
inflaat›n› yapmak, içine presleri koymak, kal›plar› yapmak bir de kiminle yapmak.
Hadi onu da buldun tam 1.000.000 otomobil yapt›n, yeni 1.000.000 yapmak. O bir
çevrim, h›zl› bir çevrim. Ar-Ge için yasalar›n destekleyici oldu¤u kadar yoklay›c› imtihan edici özellikleri olmal›d›r. Koro halinde Ar-Ge teflviki istiyoruz, ama
istisna olarak konufluyorum. ‹çimizden ç›kabilecek bir kötü örnek yüzünden do¤mak üzere bo¤ulmayal›m. Ben realist adam›m kimseyi hedef alm›yorum. Ama bu
do¤muflu yaflatmak,bo¤mamak için kafamdakini de söylüyorum. Böyle bir mevzuat AB normlar›nda vard›r. Acil ve ciddi çözümler için zaman›m›z kalmam›flt›r.
Diliyorum ki hani flu Anadolu Atefli Dans Grubu var ya, bizler, devletimiz, ana sanayimiz, bankalar›m›z, inançl› iflçilerimiz, mühendislerimiz ile dünyada gösterilere koflal›m. Bizi seyretsinler, vay be desinler, buna inan›yorum. 1975 y›l›nda Tofafl Oto grubundan Do¤an Subaykan acele telefon etti. Kofl dedi Vehbi Bey size
ödül verecek. Ödül verecek ama ben nas›l gidece¤im, elbisem bile yok. Ödül fluymufl; ö¤len yeme¤inde yöneticileriyle yapt›¤› haftal›k toplant›s›nda beni sol yan›na oturttu, yemek yiyece¤iz. Baflar›m flu idi: ‘Tofafl’›n servis tak›mlar›n› Türkiye
çap›nda yerlefltirdim’. Üstelik ‹stanbul d›fl›ndaki tek üreticiydim. Buna mukabil
yedide bir fiyat›na mal etmiflim. Ben de çok para kazand›m. Bunun karfl›l›¤›ym›fl
y›llar sonra ö¤rendim. Rahmetli flunu söyledi; delikanl› sana yeni siparifl ba¤lam›fllar 352 bin lira, evet efendim, bunu nas›l yapacaks›n bir noksan›n var m›? ‹flte Vehbi koç budur. Ben de her ‹stanbul’a gidiflimde gider Bay Morris’in tam karfl›s›ndaki frezeyi izlerim, dönerim. O sabah da ö¤len yeme¤ine vakit oldu¤u için
beni görmüfl, geldi ,tuttu kolumdan gel bakal›m kardeflim içeri dedi. Sen gelip gelip bak›p gidiyorsun derdin ne? Ben kal›pç›y›m dedim, bu frezeyi hayal ediyorum.
Sana verelim dedi. Param yok dedim. Kolay, bir araflt›rma yapar›z dedi. Bu hofl
sohbette ö¤len yeme¤i yenilirken, bir de bu soru geldi. Valla Morris Bey dedi ki
sana bu frezeyi veririz. Bir de yan›nda testere var o laz›m bana, bunlar› al›rsam
yapar›m dedim. Ama hayalde al›rsam. Yan›nda rahmetli vard›, ilk genel müdür.
Dedi ki: ‘Ferit bu delikanl› akflama kamyonla Bursa’ya makinelerle gidecek’. Bak›n bu yaflanm›fl bir hikaye. Ama ben yüzümü kara ç›kartmad›m, bugün o güvenin eseridir firmam›n 1.400 kiflisi. Bugün bize de¤erli bankalar›n verdi¤i kredile-
26
rin can›m›z› ac›tarak dahi olsa geri dönüflünü ödedi¤imiz içindir ki böyle bir ödüle, böyle bir onursal varl›¤a sahibim. Ben diyorum, tekrar ediyorum,benim gibiler ad›na konufluyorum. Bankac›l›k kurumundan para de¤il, önce güven istiyorum. Benim de¤erim; profesyonel güvenilir ekibimin de¤eri, çocuklar›m›n, eflimin, hatta torunlar›m›n ifle ba¤l›l›klar›n›n de¤eri,. Anlay›p görecek, sorgulayacak,güvenecek bankac›l›k anlay›fl›n›n müjdesini bekliyordum,almaya bafllad›m.
Ben bankac› olsam, böyle bir adamdan da alacakl› olsam sevinirim. Hatta ona bir
semer daha koyar›m. Garanti adam yahu! Ömrünü vermifl bundan sonra nereye gider. Amerika’ya kaçmam›fl ki! Çocuklar›na abondene olmufl. Utanma terbiyesi de
var ise en önemli sermaye budur. Kamyoncu demifl ki bitmeyen servet itibard›r.
Helal olsun kamyon floförüne. Ben hep onun gibi olmak istedim. Mudanya’da
1978 y›l›nda küçük bir triportör görmüfltüm. Arkas›na yazm›flt›m, büyüyünce t›r
olaca¤›m diye. Galiba ben o t›r›n birinci dorsesini yapt›m, ikinciyi çocuklara b›rakt›m. E¤er bankalar›m›z, finans kurumlar›m›z kriz söz konusu olmas›na ra¤men
bana kredi vermiflse korkmas›nlar, akflamdan sabaha o presi baflka bir yere tafl›yamam. Kamyona da s›¤m›yor, rezil de olmak istemedi¤ime göre Allah kalp kuvveti versin, kat›r direnifli versin, ben bu ifli yapar›m. fiuna iflaret ediyorum, bir y›ll›k,
iki y›ll›k,üç y›ll›k krediler de¤il; bir modelin ç›kmas›n›n seyir seferi üç y›l, en az
iki y›ld›r. fiimdi arsam var, inflaat yapam›yorum. Neden? Mevzuat. Bizim orda
bilmem ne bölgesinde mevzi imar plan› Sanayi Bakanl›¤›’n›n 28 ayd›r onay›ndan
geçmedi. Ben flimdi kaçak inflaat yapay›m, olmaz yapamam. Ama üretim bekliyor! Ben nas›l bir adam›m ki nas›l uyuyabiliyorum ki. ‹flte biz art›k çeliklefltik.
Benim büyük bir de¤erim var, gücüm var. Art›k bunu hem alg›lad›m, hem anlatabiliyorum, hem de bir sevda olarak afl›layabiliyorum. Hemen korkup kaçabiliriz.
A¤abey savaflal›m ama çok zor. Ne yapal›m? ‹nsan olmak için zoru yenmek laz›m. K›rk dört ülke gezdim. Affedersiniz ama k›rk beflinci s›radayd›k. fiimdi ifl de¤iflti.Art›k ilk ona girdi¤imizi düflünüyorum. Otuz alt› y›lda yaflanm›fllar› anlatmak, hele böyle biraz hülasa etmek çok zordur. Ama e¤itilmifl insan gücüne ihtiyac›m›z var. E¤itilmifl insan gücü için yap›lmas› gerekenlere dair bir görevimiz de
bir sonraki sayfada kalm›fl. Onu öne çekece¤iz. Devletin üretti¤i yada devletin yetifltirdi¤i endüstri meslek lisesi çocuklar›n› biz al›p ifle koyam›yoruz, üniversite
mezununu al›p de¤erlendiremiyoruz. O da öyle bir noktaya gelmifl ki benden daha iyi biliyor. Uzlaflmam›z befl y›l sürüyor. Bu politikalar› Allah’tan ki çok eski
kadim bir dostum, inflallah çözümler. E¤er politikac›l›¤› birazc›k kenara b›rak›rsa
bizim bu söylediklerimizi çok iyi anlayacakt›r. 2010 ve sonras›nda ben var›m,çal›fl›yorum. Gerçekten çok iyi niyetliyim. ‹yi niyet yetmez. Baflar› için nas›l imza
att›ysam, yine imza atmaya haz›r›m. Sizler ad›n›za konufltum.
Sayg›lar›mla, teflekkür ederim.
27
3.3 Jan NAHUM
Hepinize iyi günler, iyi çal›flmalar dileyerek sözlerime bafllayay›m.
Türkiye maalesef bir Kore olamad›. Otomotiv sanayi aç›s›ndan bakt›¤›n›z zaman
Türkiye’nin Kore olamad›¤› gerçe¤i ço¤u zaman otomotiv sanayine ve otomotiv
sanayinin içinde bulunanlara bir kritik olarak dile getirildi. Her iki ülkenin otomotiv sanayinin geliflmesi ayn› zamanda bafllad›; fakat Kore’nin nereye vard›¤›, Türkiye’nin nerede oldu¤u belli diye söylemler oldu. Türkiye’nin otomotiv sanayi
aç›s›ndan Kore gibi olmas›na imkân yoktu. Olamayacak bir fleyi otomotiv sanayinin üstüne y›kmak do¤al de¤ildi. Bir kimyasal reaksiyonun olabilmesi için bir tak›m flartlar›n oluflmas›na ihtiyaç vard›r. En basitinden su 100 dereceye gelip de,
buharlaflmas› için gerekli olan ek kalorileri almad›¤› müddetçe buharlaflma gerçekleflmiyor. fiimdi otomotiv sanayinin de belli bir boyuta gelebilmesi veya Kore’nin benzeri bir geliflmeyi tarihi içinde gösterebilmifl olmas› için birtak›m flartlar›n gerçekleflmesine ihtiyaç vard›. Bunlar maalesef günümüze kadar do¤ru dürüst gerçekleflmemiflti.
Hep anlat›r›m, belki baz›lar›n›za tekrar anlat›lm›fl olacak; ama 1996 y›l›nda otomotiv sanayi, geçmifl baflar›s›zl›klar›n›n ö¤renilmesi ve Proton’un baflar›lar›n› görebilmek için Malezya’ya götürüldü. Bizler orda “Niye o zaman Kore unutulmufltu, niye Türk Otomotiv Sanayi bir Malezya kadar olamad› niye bir Proton’u yaratamad›k” diye düflünmüfltük. O seyahatte çok önemli iki üç tane fley ortaya ç›kt›.
Proton o güne kadar sadece 100 bin araç yapm›flt›, ki Malezya’da çok fazla otomotiv üreticisi yoktu; Tofafl ise 1993 y›l›nda 203 bin adet araç üretmiflti. Proton o
güne kadar 10 bin civar›nda ihracat yapm›flt›, 40 bin adet ihraç edece¤iz diye söylemleri vard›. Türk Otomotiv Sanayi de ihracat konusunda o güne kadar pek baflar›l› olamam›flt›; fakat Proton iflin sonunda baflka bir ülkenin arac›n›n kopya üretiminin d›fl›nda bir fley de¤ildi; ama gelin bize bak›n ki otomotiv sanayine verilen
örneklerden bir tanesi oydu.
O gün Malezya’ da iki tane önemli mesaj ç›kt› ortaya. Malezya’n›n baflkan› her ay
Proton’un geliflmesi hakk›nda brifing al›rd›. Yani devlet otomotiv sanayinin geliflmesiyle bu kadar ilgileniyor, stratejilerine dikkat ediyordu. Bir ikinci söylenen de;
her Malezyal› sabah kalkt›¤›nda Proton’un baflar›s› için dua ediyordu. Onlar, Proton gibi bir ürünü üreten memleketin ferdi olmaktan gurur duyuyorlard› ve baflar›s› için dua ediyorlard›. Onlar›n en önemli fleyi buydu. Oysa hükümet de halk da,
Türk Otomotiv Sanayi’nin bir zaaf›n›, bir eksi¤ini, bir yanl›fl›n› ortaya koymufltur.
Bu sanayinin ne kadar zor flartlar ve mevzuatlar içinde geliflti¤ini hiçbir zaman
görmek istememifllerdir. Ben flunu içinden geldi¤im için çok rahatl›kla ve iftiharla söylüyorum; hakikaten Türk Otomotiv Sanayi bugün herhangi bir noktaya gelmiflse, çal›flan›n›n, iflçisinin, teknisyeninin, memurunun, mühendisinin, yöneticisinin özverisiyle gelmifltir. fiimdi geldi¤imiz yere bak›yoruz, diyoruz ki hakikaten
Türkiye’nin iftihar etti¤i sanayi kollar›ndan bir tanesi otomotiv sektörüdür. ‹hracat konusunda da iddial› olan bu sektör için, Avrupa’n›n bir y›¤›n iddial› üreticisi
Türkiye’ye geliyor ve üretim yap›yor.
Ben ‹talya Fiat’ta iken; Türkiye’ye bu ürün gider mi gitmez mi konusu yönetim
kurulunda konufluldu¤unda, benim d›fl›mdaki yabanc› yönetim kurulu üyelerinin
28
söyledikleri fluydu: “Türkler Almanlar gibidir. Bir fleyi yapmaya karar verdiler mi
yaparlar. Kaliteye karar verdiler, onun en iyisini yapt›lar.” Dolay›s›yla acaba Tofafl kaliteli bir üretim yapar m› yapmaz m› düflüncesi gündem konusu olmaktan
ç›km›flt›. Öyle bir sorgu sual de yoktu. Dolay›s›yla Türk Otomotiv Sanayi 1990’l›
y›llarda bafllad›¤› teknoloji - ekonomik ölçek kalite devrimini zaten ciddi bir flekilde gelifltirdi Bugünkü Avrupa’n›n birçok üreticisinin de fark›nda oldu¤u müthifl bir avantaj ve konumlama sa¤lam›fl durumdad›r.
10 y›l geriye gitti¤imizde, yani Gümrük Birli¤i’ne girdi¤imiz dönemde, bambaflka bir resim vard›. Feda edilecek sanayi, otomotiv sanayiydi. Maalesef ifl sahipleri de bu sanayinin gelece¤inden %100 emin de¤illerdi ve bu sanayiyi feda edilebilecek bir sanayi olarak görüyorlard›. Gelin bak›n ki 10 y›l sonra, Türkiye’nin en
ciddi sanayisi olmufl durumday›z. Buna bakarak; çok zor flartlardan, çok zor bir
geçmiflten gelmemize ra¤men, kendi bilgi, beceri, u¤rafl, özverimizle sanayimizi
ne duruma getirdik diyebiliriz. Art›k Türk Milleti, Türk tüketicisi, hükümet ve
otomotiv sanayinin bir beraberli¤i var. Sanayinin önemini art›k herkes kavram›fl
durumdad›r. Dolay›s›yla mümkün oldu¤unca ileriye gitmek, büyütmek, geniflletmek için herkes; hiç bugüne kadar görülmemifl flekilde el eledir. Bu rüzgarla otomotiv sanayini, geliflmeye hiçbir engeli olmayan sorunsuz bir gelece¤i varm›fl gibi de düflünebiliriz. Yöneticilerimiz bunu yapabilir. Gazetelerden izliyorum, birçok yöneticimiz “fiöyle yap›yoruz, böyle ediyoruz, flöyle büyüyece¤iz, böyle büyüyece¤iz” diyorlar. Tabi ki olacak.
Bir haber gördüm dün gece. Bu bana baflka haberleri de hat›rlat›yor. Önce dün akflamki haberi söyleyeyim. Ayakta donmufl bir kurt vard› do¤uda. Herhalde o kurt
ayakta dururken donaca¤›n› hiç düflünmemiflti; ama gelin bak›n ki resmen ayakta
donmufltu. Bu tabiatta yeni olan bir fley de¤il biliyorsunuz. Sibirya’da bulunan bir
mamut a¤z›nda yemek varken donmufl olarak bulunuyor. Ondan sonra bir çevrecilik ak›mlar› bafllad›; ama gelin bak›n ki bugün e¤er karbon emisyonlar› olmasayd›, dünya küçük bir buzul devri yaflayacakt›. Dünyada buzul devirleri gelip geçiyor. Karbon emisyonlar› - dünyay› ›s›tan, global ›s›nma vs - bugün dünyay› küçük bir buzul devrinden kurtaracak kadar tabiat› de¤ifltirdi. Biz bunun etkisini çok
da fazla hissetmiyoruz; çünkü dünyan›n esas›nda bir buzul devrinde olmas› gerekliyken, karbon emisyonlar› bizi buzul devrinden ç›kartt› ve normal bir dönemi yaflat›yor. Peki, bir müddet sonra bu buzul döneminden ç›kan dünya karbon emisyonlar›yla ne kadar çok ›s›nacak, ne kadar çok de¤iflecek. Bunu Pasifik’te küçük
adalarda yaflayan, adan›n ortas› denizle bölündü¤ü için evinden al›flverifle gidemeyen insanlar çok iyi hissediyor. Biz bunu daha hissetmiyoruz; çünkü denizin birkaç cm yükselmesi bizi pek fazla etkilemiyor flu anda. Ayn› flekilde otomotiv sanayimizin de gelece¤inde olacak bir tak›m de¤ifliklikler bizi etkilemiyor. fiu anda
“business as usual” devam ediyor. Büyüyoruz, harikay›z; daha Volkswagen gelecek, Mercedes gelecek; 2 milyon üretim yapaca¤›z; daha baflka modellerimiz de
gelecek, sorun yok gibi görünüyor.
Yeni elektrikli araç yat›r›mlar›n› yapmak için nereye gitmek istiyorlar; Çin’e. Bu
k›r›lma noktalar› f›rsatlar veya tehditler yarat›r. Bir k›r›lma noktas›n› siz yakalars›n›z, dünya eflitlenir, orda herkes üç afla¤› befl yukar› eflit yere gelir. Rekabet ortam›ndaki devletler, memleketler, flirketler, bireyler bilgi seviyeleri eflitse eflit dü-
29
zeye gelirler. K›r›lma noktas›nda bir f›rsat ç›kar, s›f›rdan bafllama vaktidir, s›f›rlama f›rsat› ç›kar. Vakit s›f›rland›¤› zaman, siz onun avantaj›n› kullanmaya karar
verirsiniz ve herkesle bir yar›fla ç›kars›n›z veya ç›kmazs›n›z. Çin, örne¤in, elektrikli araç konusunda s›f›rlanm›fl olan vakti kullanmaya karar verdi ve ilerliyor.
Türkiye ne yap›yor, Türkiye maalesef bu konuda hiçbir fley yapm›yor. S›f›rdan
bafll›yoruz. Öyleyse niye Çin dünyan›n elektrikli araç merkezi olsun da Türkiye
olmas›n? Eski yat›r›mlar sil bafltan bafll›yor. Yani, her fley bafltan bafll›yor. Niye
Türkiye merkez olmas›n, niye biz buna yat›r›m yapmayal›m? Bunu bana sorsan›z
bir tane ana sebebi var: Bu iflin ciddiyetini daha alg›lam›fl de¤iliz. Biz baflar›n›n
sarhofllu¤u içindeyiz. Herkes bu kadar baflar›l› bir sektörün içinde olmaktan dolay› mutluluk duyuyor. Bu segmentin önümüzdeki y›llarda geliflme ve ivmesi devam edece¤inden, bunun sarhofllu¤u içinde bir müddet sonra bafl›m›za gelecek
olan dertleri göremiyoruz.
Otomotiv sanayi nerdeyse 25–30 y›ll›k bir planlama süreci gerektirir. Siz bugün
bir konsept düflünürsünüz, konseptleri gelifltirirsiniz, pazara ç›kart›rs›n›z, dünyada 3–5 tane fuara koyars›n›z, tüketicinin etkisine bakars›n›z, ona göre de¤ifliklikler yapars›n›z, oradan prototipler ç›kart›rs›n›z vs. Öyle bir süreç ki, hakiki bir konsept fikrin üretime geçmesi nerdeyse 10 y›l al›r. 10 y›l onu de¤iflik varyasyonlarla üretirsiniz, 10 y›l da onu yedek parçayla desteklersiniz. 2010’daki konseptiniz;
2040 y›l›nda hala yollarda olacak. 2040’l› y›llarda ise, otomotiv dünyas› olarak,
hiç de bizim bugün bildi¤imiz gibi bir dünya de¤il, çok farkl› bir dünya olacak.
2030’larda da öyle olmayacak.
Hindistan 2500 dolarl›k bir araba yapt›, niye Türkiye bunu yapamad›? Bu ucuz bir
araba; ne müthifl ABS’leri var, ne airbagleri var. Sadece düflünme ihtiyac›n› gösterdiler ve ucuz bir araba ortaya ç›kartt›lar. Bizim tüketici böyle ucuz bir arabay›
kullanmaz, Mercedes’i al›r. 2. 3. 7. 8. el dökülen Mercedes’i almaya devam eder.
BMW’yi de al›r; ama ucuz bir arabay›, yani fonksiyonel tafl›ma sa¤layan, az yak›t harcayan, az sorun yaratan basit bir arac› kullanmaz. Otomotiv sanayi de onun
için yat›r›m yapmaz. Çünkü kimse kullanmaz onu. Onlar da yat›r›m yapmaz. Böyle bir paradigmas› yok; fakat Çin motosiklet iflini kafaya koyar, motosikleti bafltan tarif eder ve motosikleti normal maliyetinin 4 de birine üretir? fiimdi Hindistan kafaya koyar, 10 bin dolarl›k bir arabay› 2500 dolara üretebilir. Bat› dünyas›
da inan›lmaz ucuz telefon üretmeye bak›yor ki, telefon sadece milyonlarca insan›n elinde olmas›n; 6 milyar insan›n elinde olsun. Dolay›s›yla bir tak›m paradigma de¤ifliklikleri oluyor. Kafam›z›, bu paradigma de¤iflikliklerini yapabilen bir
milletin ferdiyiz, bir sektörün kiflisiyiz, sorumlu yöneticisiyiz fleklinde de¤ifltirmeye ihtiyac›m›z var. Gelecekte otomotiv dünyas› nas›l olacak, biz nas›l bir yer alaca¤›z, dünya rekabeti ne durumda olacak onu görmeye ihtiyac›m›z var ve günlük
ifllerimiz içinde yak›na bakmaktan maalesef uza¤a bakam›yoruz. Ama Türk Otomotiv Sanayi, yaflam› için stratejik düflünmek zorundad›r.
‹yi günler, teflekkürler.
30
3.4 Ali ‹hsan ‹LKBAHAR
Çok de¤erli meslektafllar›m hepinize sayg›lar sunuyorum.
TEB’e bu sektörle ilgili çok faydal› bir arama konferans› düzenledi¤i için teflekkür etmek istiyorum. Benden önce çok de¤erli konuflmac›lar görüfllerini ifade ettiler. Tarih tekerrürden ibarettir ki ben genç arkadafllar›m›za yapacaklar› arama
konferans›nda geçmiflten bugüne kadar nas›l geldi¤imizi anlatmak istedim. Onlardan ders alarak önümüze cesaretle bakabiliriz diye düflündüm. Geçen sene KALDER’in genel kurulunda Breakthrough kitab›n›n yazar›, Japon Profesör Shiba, bu
konuda bir saatlik bir konferans verdi. Ben bunu size otuz saniyede anlatmak istiyorum. Bir flirket ya da müessese zamanla büyür, geliflir ama bir noktadan sonra ilave tedbirler almazsa, birtak›m yenilikler yapmazsa küçülmeye mahkûmdur.
Bu tepe noktas›na gelmenin öncesinde baz› tedbirler almak laz›m ki lig de¤ifltirelim, yeni platformda, geliflen dünyada rekabet gücümüzü koruyabilelim. Bunun
için üç fley laz›m. Yeni bir ürün, yeni bir pazarlama stratejisi ya da yeni bir proses. Bunlardan birinin ya da birço¤unun olmas› bu baflar›daki önemli s›çramay›
sa¤layacak unsurlard›r. Breakthrough prosesini, yani s›çrama prosesini Shiba bu
flekilde anlatm›flt›r. Otomotiv sektörüne bakt›¤›m›zda fazla de¤il, 1988’den bu zamana geldi¤imizde 1993’ lerde bir tepe noktas›na gelmiflken, bu düflmeyi yaflamam›z bir nevi Breakthrough projesinde gecikmifl oldu¤umuzu gösteriyor. Ama
2001 krizi ile beraber Breakthrough prosesi gelifltirdi¤imiz görülmektedir. Bu üstteki diyagram tüm ticari vas›talara dahil olan otomotiv üretimimizi, alttaki ise otomobil üretimimizi ifade etmektedir. Tüm ticari vas›talar›n da dahil oldu¤u otomotiv üretimimiz ve otomobil üretimimiz paralellik göstermiyorsa, bunun sebebi ticari vas›talara yönelmemizdir ki, bu da yeni bir ürün sorumuza cevap teflkil etmektedir. Daha dikkatli inceledi¤imizde 2001 krizinden sonra süratli bir geliflme
gösterdi¤imizi ama bütün bunlar olurken 90’l› y›llar›n bafl›ndan bu yana pazar›n
de¤iflmedi¤ini de görmekteyiz. 1993 y›l›ndaki pazar miktar› 569.000 iken geçen
sene afla¤› yukar› 640.000 say›s›na ulaflt›k, ama hala o civarda bir pazar miktar›nday›z. Bazen yükselerek 745.000 say›s›na ulaflm›fl olsak da, inip ç›kan bir seyir
göstermifltir. Trend e¤risi %2-3’lük bir büyümeyi dahi göstermiyor. Demek ki
Türkiye’de pazar yeterince stabil de¤il ve yeterince büyümüyor. Böyle bir pazarda ithalata bakt›¤›m›z zaman geçmifl y›llarda, 1996’dan önce %25’ler civar›nda
olan, 1997’de %40 civar›nda olan pazar›n %57-58’i ithalatla karfl›lan›yor. Otomobilde ise %70’i ithalatla karfl›lan›yor. Peki, ne oldu da bizim üretimimiz
1.000.000’lar› geçti? Cevap: ihracat! On sene önce 30.000-40.000’de olan ihracat›m›z geçen sene 829.000 say›s›na ulaflt›. ‹lk on sektöre bakt›¤›m›zda 1997’de otomotiv sektörü olarak yedinci s›radayd›k. 1.5 milyar dolarl›k ihracat›m›z›n da
%75’i yan sanayinin, Avrupa’daki yedek parça piyasas›na yapt›¤› ihracatt›. Bir
sene sonra iki basamak atlad›k ve beflinci s›rada yer bulduk. Ondan sonraki sene
dördüncü s›raya yerlefltik. 2001 y›l›nda üçüncü s›raya yerlefltik ve 2002 y›l›nda itibaren dört sene arda arda ikincili¤i elde ettik. Oysa otomotiv sektörü 1996 Gümrük Birli¤i öncesi feda edilmesi gereken bir sektördü. Gümrük Birli¤i tart›flmalar›nda ve antlaflmalar›nda bu sektör nas›l olsa batacak diye bak›ld›¤›ndan birçok
haklar›m›z orda heba edilmifltir. Ama 2006 y›l›nda birincili¤e yerlefltik ve 2007
31
y›l›nda ciddi bir farkla bu birincili¤i korumufl olduk. Haz›r giyim sektörü, zaman›nda bizim sektörümüzün feda edilmesini savunan sektörlerden biriydi. Bildi¤iniz gibi 1998 senesinde 8.000.000, bugün 16.000.000, iki misline ç›km›fl. Ama biz
1.500.000’dan 21.000.000’a ç›kartarak on befl misli artt›rm›fl›z. Geçen sene bakt›¤›m›zda 21.2 milyar dolar ihracatla toplam ihracat›n %20’sini otomotiv sektörü
yapm›fl. Türkiye’nin ilk 10 ihracatç›s›na bakt›¤›m›zda otomotiv sektöründen dört
firma: Ford otomotiv 3.4 milyarla birinci, Toyota ikinci, Oyak Renault ve Tofafl
da s›ras›yla üçüncü, dördüncü firma olarak bu on firma içerisinde yer al›yor. Otomotivin önemi burada görülüyor. Ben bir Breakthrough hadisesinde bir firmay›
misal olarak vermek istiyorum. ‹nan›yorum ki bugünkü say›ya gelmemizde bütün
büyük ihracatç› firmalar ayn› hadiseyi yaflam›fllard›r. Ford Otosan 30–40 binlik
üretim say›s› ile ikinci ligde oynayan ve de ba¤l› oldu¤u grup içerisinde feda edilmesi gereken, yavafl yavafl sütünün sa¤›l›p kendi haline terk edilmesi gereken bir
firma olarak düflünülürken, içinde çal›flanlar›n ve tabi sahiplerinin de etkisiyle
yepyeni bir Breakthrough prosesi yapmak ihtiyac› hissetmifl. Her ne kadar Breakthrough o zaman bilinmese de akl›n yolu birdir. Yepyeni bir pazar için yepyeni bir
ürün yap›lmak istenmifl. Ama bu ürünü, Ford dünyas›nda olmayan bir ürünü biz
size yapal›m, siz bunu Avrupa’da sat›n biz de büyüme f›rsat› bulal›m demifl. Onlar›n cevab›, iyi ama bizim bunu çizecek elemanlar›m›z yok, mühendislerimiz
yok. Teslim olunmam›fl, biz mühendis de buluruz denmifl. Onlar da demifller
ki;biz size mühendis gönderemeyiz, siz mühendislerinizi buraya getirin burada size yard›mc› olal›m. Türkiye’de bu ilk parti, Cumhuriyet’i Detroit’te kutlayan bir
resim. Yuvarlak hesap iki yüz civar›nda Türk mühendisi, yan sanayimizin de mühendisleriyle beraber oraya gitmifller. Onlar›n verdi¤i elli civar›nda mühendisle
beraber bir ürün gelifltirmifller. Ve bu ürün piyasaya ç›kt›¤› y›lda Avrupa’n›n dizayn ödülünü ve en iyi ticari araç ödülünü alm›fl. Demek ki, bir fley yok diye korkmamak laz›m, yoku yaratmak laz›m ve yaratman›n geçmiflteki yollar›ndan faydalanmak laz›m demek istiyorum. ‹kinci usul yepyeni bir pazard›. ‹niflli ç›k›fll› bir
seyir izleyen diyagrama bakarak Türkiye pazar›na yat›r›m yapmak mümkün de¤il. Madem ki Avrupa Birli¤inin içine girece¤iz, biz de onun bir parças› olaca¤›z,
di¤er firmalar›n da yapt›¤› gibi oraya bir ürün yapmam›z laz›m diye düflündük ve
bu yeni ürünün tümü Avrupa birli¤i için planland›. Ve de yepyeni bir proses gerekliydi. Avrupa’daki fabrikalar eskimiflti. Eski teknoloji kullan›l›rken, en son
teknolojileri, en son yenilikleri uygulayabilece¤iniz bir fabrika kurman›z gerekliydi ki bu kurulunca bahsetti¤im Breakthrough prosesinde Ford Otosan 30–40
bin üretimden 300 bin üretim düzeyinin üzerine ç›karak, son befl y›l içerisinde on
misli büyüme flans›n› yakalad›. Biliyorum ki Tofafl ve Renault da ayn› fleyi yapt›.
Toyota da ayn› fleyi yap›yor.Di¤er firmalar da benzer proseslerle bugünkü
1.100.000’lik say›ya gelinmesini sa¤lad›lar. Yaln›z unutulmamas› gereken bir hadise var. Bunu dikkate almazsak ve gelecek sene de bunu bilmeden bir tak›m beklentiler içinde olursak, bence yanl›fl olur. O da fludur, kapal› ekonomi döneminde
oldu¤umuz 1990 y›l›ndan önce, 1976 y›l›ndaki say›ya, ancak 1988-1989’da ulaflabildik. Ama 1990 y›l›nda Turgut Özal’›n da içinde bulundu¤u hükümetler döneminde bir k›p›rdama bafllad›. Ekonomi d›flar›ya aç›ld›, ihracat bafllad›. Bu dönemde, 548.000 yani geçen seneki say›dan %10 daha pazara girdi¤inde 2000 y›l›
32
için 1.000.000’luk bir say› bekleniyordu. Bu say›ya 2000 y›l›nda de¤il ama 2007
y›l›nda ulafl›ld›. O da güzel bir hedef. Bu dönemde Türkiye’de beklenti içinde olan
bu firmalar 1.000.000’a ulaflabilmek için insan yat›r›m›n›, kalite yat›r›m›n› ve tesis yat›r›mlar›n› yapt›lar. Yapt›lar ama ertesi sene 1994 krizi ile piyasa yar› yar›ya kay›p yaflay›nca, y›llar boyunca sektördeki bu fabrikalar kapasitelerinin alt›nda çal›flmaya mahkûm oldular. ‹flte bu dönemde baz› fabrikalar mevcut tesislerini
Avrupa’daki baz› modellerin üretimine tahsis edince yavafl yavafl ihracat bafllam›fl
oldu. Ford Otosan bunun biraz tersine, mevcut bir fabrikas›n› tamamen kapat›p,s›f›rdan bir fabrika kurmayla bafllad›. O bir istisna teflkil ediyor. Ama demek istedi¤im fley flu: e¤er ki 1993 y›l›ndan önce bu kapasite yarat›lmasayd› bugün belki de
bu potansiyele ulaflamayacakt›k. fiimdi bakt›¤›m›z zaman üretimimiz genelde biraz azalm›fl.Çünkü Türkiye’ye ithalat girmifl. Yurtiçine satt›¤›m›z›n iki mislini
yurtd›fl›na sat›yoruz. ‹hracata bakt›¤›m›z zaman yok denilecek kadar az olan ihracat›m›z o kadar artm›fl ki bugün üretimimizin %73’ünü ihracata tahsis ediyoruz,
çok az› yurtiçi pazar›na gidiyor. Firmalara bakt›¤›m›zda Ford Otosan 221.000,
Oyak Renault 204.000, Toyota 154.000, Tofafl 146.000, Hyundai 69.000 bu flekilde s›ralan›yorlar. ‹lk befl firma üretimin ço¤unu ihracata ay›rm›fl vaziyette. Önümüzdeki y›llarda bu say›n›n, bu yap›n›n de¤iflece¤ini özellikle Tofafl gibi baz› firmalar›m›z›n baz› yeni ürünleriyle çok daha büyük say›lara ulaflaca¤›n› hepiniz biliyorsunuz. Ben kabaca bir tahminde bulundum. Geçen sene 1.132.000 araç üretilmifl. Mevcut kapasitede 493.000’lik bir potansiyel var, %80i gerçekleflirse
1.500.000lik say›ya önümüzdeki 1-2 senede ulafl›labilecek diye düflünüyorum.
Bundan sonra büyümek için hepiniz 2.000.000’luk say›y› telaffuz ettiniz. Belirtmek istiyorum ki geçmifl y›llarda birçok teknik projede bulunmufl bir kimse olarak yepyeni greenfield plantlara ihtiyaç var. Bu fabrikalar olmad›¤› takdirde kalbimizdeki 2.000.000’a ulafl›lmas› ana fabrikalar bak›m›ndan sorun oldu¤u gibi
yan sanayimiz bak›m›ndan da greenfield plantlara ihtiyac›m›z oldu¤unu belirtmek
isterim. Ve ben flöyle bir e¤rinin gidiflat›n› çizdi¤imde, evet önümüzdeki 2-3 sene
içerisinde belki de iki sene içerisinde 1.500.000’a ulafl›lacak ama 2.000.000 için
yar›n ve di¤er günkü toplant›larda baz› fleyler dile getirmeniz gerekti¤ine inan›yorum. Türkiye geçtimiz sene 17.idi. Hiçbir zaman iki sene ilk yirminin içerisinde
olmad›. Geçtimiz sene 17, bu sene 16. idi. Bakt›¤›n›z zaman bizim akl›m›zda kalan firmalar Polonya, Belçika, Çek Cumhuriyeti; bunlar Avrupa Birli¤i’nin fabrikalar›, flirketleri. WV Çek Cumhuriyeti’nde var. Polonya’da hep bat› ülkelerinin
flirketleri var, Avrupa Birli¤i diye saymak laz›m. Bunlar varl›klar›n› rahatl›kla sürdürecekler ama bakt›¤›n›zda bizim 2.000.000’a eriflmemiz gerekir ki Meksika ve
Kanada gibi bir seviyeye ulaflal›m. Bunun da temelinde çelik sanayi gibi baz› sektörlerin Türkiye’de olmas›n›, mesafe sebebiyle son derece kritik bir konu oldu¤unu yar›n sizler tekrar gözden geçireceksiniz. 2.000.000 say›s› ilk defa olarak 5-6
sene önce OSD taraf›ndan dile getirilmiflti. Misal olarak bakt›¤›m›zda genellikle
Meksika ve ona benzer ülkeleri görüyoruz ki o zaman hiç bu tabloda yer almayan
1.000.000’un alt›nda olan Çin 8.000.000 rakam›na ulaflm›fl. Hindistan çok büyük
bir rakama ulaflm›fl. Tabi Çin’deki bu baflar›y› arkadafllar›m fazlas›yla anlatt›lar.
Güney Kore’deki baflar› hep örne¤imizdi. 6-7 sene önce 3.3 milyon derdik. Art›k
duraklama dönemine girdi¤inden,Güney Kore’nin daha fazla ilerleyebilece¤ini
33
zannetmiyorum. Hindistan ve hatta ‹ran da bu say›dan önemli pay alacaklar.
2.000.000’un önemi süreklili¤inin devam etmesi aç›s›ndan önemli bir rakamd›r,önemli bir hedeftir,bize moral verecek bir hedeftir. Ama biraz önce arkadafllar›m bahsettiler. Jan Nahum özellikle belirtti. Otobüs üretiminde birinci oldu¤umuzu, hafif ticari vas›talarda ikinci oldu¤umuzu,birinci olma potansiyelimizin de oldu¤unu, kamyonda alt›nc› oldu¤umuzu, otomobilde de hiç de ihmal edilmeyecek
bir yerimiz oldu¤unu söylemek istiyorum. Toplamda da Avrupa Birli¤i içerisinde
beflinciyiz. Demek ki 1.5 milyonda t›kanma ihtimali var. 1.5 milyondan sonra yeni bir Breakthrough prosese ihtiyac›m›z var. Bunu da herhalde yar›nki toplant›da
sizler inceleyeceksiniz. Aram›za yeni kat›lanlar vard›r.Onlar›n duymas› bak›m›ndan, bir de kula¤› tamamen t›kanm›fl olan hükümet yetkilileri belki aram›zda bulunurlar diye tekrarlamay› uygun gördüm. Ve diyorum ki bu sürdürülebilir baflar›ya ulaflmam›z için bugünkü büyüme h›z›n›n daha da artt›r›lmas› laz›m. Çin befl
senede 1.000.000’dan 8.000.000’a ulaflt›ysa bizimde benzer sebeplerimizin olmas› laz›m ve 2.000.000’u mutlaka yakalamam›z laz›m. Bu da bizim yeni Greenfield plantlara hem ana sanayide, yan sanayide hem de hammadde sanayinde ihtiyac›m›z oldu¤unu, bu olmaks›z›n 2.000.000’a ulaflamayaca¤›m›z› bir teknisyen
olarak söylerken;bunun için de mutlaka iç pazar›n büyültülmesi gerekti¤ini belirtiyorum. Bugünkü gibi yüksek vergilerle iç pazar›n son yirmi senede ne oldu¤unu biraz önce gördük. Daha fazla ›srar etmeden bu vergilerin derhal makul seviyelere indirilmesi laz›m. Ama Maliye Bakanl›¤› ne zaman bütçesinde bir eksik olsa akl›na gelen ilk sektör bu sektör oluyor. fiimdi iki komik fley daha anlataca¤›m.
Bizim derne¤imiz senelerden beri ancak ve ancak hükümetin yapt›¤› yanl›fl bir ifli
düzeltmek için Ankara’ya gitmifl heyetlerle beraberdir. Fahrettin Bey’in iktidarda
oldu¤u zamanlar da böyleydi. O zaman da gitmifltik, yine sonuç alamam›flt›k, ifade etmek istiyorum. Ulaflt›rma Bakanl›¤› flimdi yeni bir kanun ç›karmak istiyor.Hafif ticari araçlara sahip iflletmeler 5.000 lira harç ödeyecekler. Kay›t ad› alt›nda, düflünebiliyor musunuz? Devlet yetkilileri bunun saçmal›¤›n› ortaya ç›karmamak için Ankara’ya tafl›m›yorlar. Yani vergiye ihtiyaç oldu¤u zaman ilk akla
gelen fley otomobil yada motorlu tafl›t sahibi insanlar oluyor. Onlar zengindir, versinler, deniyor. ‹kinci fleyi de söylemek istiyorum. Bir ayl›k kiralama kurumlar›
var,araç al›yorlar kiral›yorlar. Bir günde %1 olan kadran %18’e ç›kar›l›yor. Bu
firmalar›n ço¤u büyük tehlike alt›na giriyor. fiimdi bunu bir günde yap›yorsunuz.
Art›k otomotiv sektörünün affedersiniz sa¤mal inek oldu¤unu unutmam›z laz›m.
E¤er ki o pazar bu flekilde giderse hiçbir yabanc› kurulufl s›f›rdan Greenfield plant
buraya getirmez. Getirmek için ç›lg›n olmak laz›m. Pazar önemli, iç pazara satt›¤›n›zla kazanacaks›n›z. ‹hracatta sadece buradan Türkiye’den yurt d›fl›na götüreceksiniz, nakliye vereceksiniz. Üretti¤inizi yurt d›fl›na Avrupa’n›n ortas›na kadar
getireceksiniz. Unutmay›n Avrupa’n›n hemen etraf›nda ucuz ülkeler var. Polonya
var, Romanya var, Ukrayna gelecek. Daha birçok ülke var. Siz buradan oraya,çok
uzak mesafelere nakliye edeceksiniz ve ikamet edeceksiniz. ‹flte o zaman devletin
iç pazar› büyütme gereklili¤i kaç›n›lmaz oluyor. Teflvik mekanizmas› haberi buz
gibi yürüyor. ‹ki sene önce flirketimizin bir orta¤› Do¤u Almanya’daki ‹talyan flirketi bir fabrikaya gitti. Metrekaresi 10 dolara altyap›s› getirilmifl, otoban ba¤lant›s› yap›lm›fl, elektrik hatta havagaz› ba¤lanm›fl arsa veriyorlar. Yüz dönüm arsa
34
vermifller,yan›nda yüz dönüm de on sene için rezerve etmifller. Bursa’da 250 euroya metrekaresi sat›l›yor. Yirmi befl misli pahal›. Nas›l rekabet edeceksiniz? Türkiye’de genellikle sanayi bölgeleri kuruluyor. Sonradan o sanayi bölgeleri birtak›m insanlar›n eline geçiyor ve yeni gelenlerin üzerine ceza gibi yüksek paralarla
geliyor. Devlet arsay› korumal› ve sanayiciye ucuz fiyata vermeli. Bu da Avrupa
Birli¤i kurallar›na ters. fiimdi Avrupa Birli¤i bunu belediyelerle yap›yor. Baflka
bir misal yaflad›m. S›rf düflünce bak›m›ndan örnek olsun diye söylüyorum. Yönetim kurulu üyesi oldu¤um bir firman›n Almanya’da fabrikas› var. Fabrikan›n arsas› benzer flekilde verilmifl ve çal›flt›rd›¤› iflçi bafl›na 50.000 mark alarak aç›lm›fl.
fiirket iflçi say›s›n› düflürünce gerekli miktar› geri alm›fllar. Say› art›nca fazlas›yla
iade etmifller. Bu kadar ciddi çal›fl›yor. Bundan bir ay önce fabrikan›n Alman müdürü fabrikan›n ortas›ndaki bir elektrik dire¤inin de¤ifltirilmesini istiyor, oradan
bir fley geçirecek. Belediye reisine gidiyor, belediye reisi flunu söylüyor: ‘Senin
iflin gücün yok mu ne u¤rafl›yorsun.Adam flafl›r›yor,birdenbire irkiliyor. Ben onu
yapar›m sen ifline bak, üretimine bak diyor’. Hangi belediyemiz bunu yap›yor
Türkiye’de. Bir flirket geldi¤i zaman belediye s›rt›na atlay›p oradan bir fleyler sa¤maya çal›fl›yor. Bunu bilen yabanc› flirketler gelir mi Türkiye’ye? Bu sektör global bir sektördür. Otomotiv firmalar› global firmalard›r. Art›k bunu kabullendik,
arkadafllar›m›z anlatt›lar. Türkiye Otomotiv Sanayi global sektörün bir devam›.
Belediyenin sizden bir fleyler kopar›p da belediyeye menfaat sa¤lamak istedi¤ini
sizin ona anlatman›z mümkün de¤il. Belediyelerin de¤iflmesi laz›m, belediyelerin
uzun zamanda kar etmesi laz›m.
35
4. TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK STRATEJ‹S‹
KONFERANSI” UYGULAMA SONUÇLARI
4.1 TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
“Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›”n›n bafllang›ç uygulamas›
olan “Türk Otomotiv Sektörü Nedir” uygulamas›nda kat›l›mc›lar›n oluflturdu¤u çal›flma gruplar›ndan Türk Otomotiv Sektörünü ne flekilde alg›lad›klar›n›
ifade etmeleri istenmifltir.
Uygulama sonucunda Türk Otomotiv Sektörünün ne flekilde alg›land›¤›na yönelik
ortaya ç›kan ifadelerden, yo¤unlaflma görülenler afla¤›daki tabloda yer almaktad›r:
TÜRK OTOMOT‹V
SEKTÖRÜ NED‹R?
‹FADE
SIKLI⁄I
TÜRK OTOMOT‹V
SEKTÖRÜ NED‹R?
‹FADE
SIKLI⁄I
Yenilikçi ve geliflime aç›k sektör olma
6
Marka yaratmay› baflaramam›fl olma
3
Rekabet yo¤un dinamik bir sektör olmas›
5
‹hracatta lider sektör olmas›
3
Türk sanayinin lokomotifi ve üretim üssü
5
Yüksek istihdam sa¤layan sektör olmas›
3
Disiplinli, vergisini ödeyen kay›tl› bir sektördür
4
Fasoncu sektördür
3
Bünyesinde, çok yan sanayi bulunduran ve yan
4
Teknolojinin kullan›m›na önem veren
3
sanayinin geliflimi için önemli olan sektör
Global dünyaya entegre olmufl
bir sektördür
4
H›zl› büyüyen
2
Kalifiye eleman gereklili¤i yüksektir
4
Gelece¤i garanti sektörlerden biridir
2
Kalite ve disiplinden ödün vermeyen
4
Kalifiye iflgücü en yüksek sektör
2
sektör olmas›
Uzun süreli vadeli strateji isteyen sektör
4
Kar marj› en düflük olan sektör
2
Sürekli yat›r›m gereksinime ihtiyaç duyan ve
4
Kurumsallaflmay› tamamlayan sektör olma
2
D›fla ba¤›ml›l›¤›n yüksek olmas›
3
Türkiye'nin gelece¤i ve parlayan y›ld›z›d›r
2
Kendi tasar›mlar›n› yapmas› gereken bir sektördür
3
Vergi yükü
2
do¤rudan yabanc› sermaye yat›r›m› potansiyeli
yüksek olan sektör
• “Türk Otomotiv Sektörü Nedir?” uygulamas›n›n ortak ç›kt›lar› de¤erlendirildi¤inde “Yenilikçi ve geliflime aç›k sektör olmak” ifadesinin çal›flmada yer alan 7
grubun 6’s› taraf›ndan dile getirildi¤i görülmektedir. Grup ç›kt›lar› aras›nda yer
36
alan sektörün ‘Ar-Ge konusunda öncü olmas›’ ve ‘‹novasyonun en fazla uyguland›¤› sektör olmas›’ kavramlar› da Türk Otomotiv Sektörünün yenilikçi ve geliflime aç›k oluflunu destekler niteliktedir.
• ‘Sektörün rekabet yo¤un dinamik bir sektör olmas›’ ve ‘Türk sanayinin lokomotifi ve üretim üssü olmas›’ 5’er grup taraf›ndan Türk Otomotiv Sektörünün nas›l
alg›land›¤›na dair kullan›lan ifadeler olmufltur. Di¤er sektörler ile olan yak›n iliflkisi nedeniyle tüm sanayileflmifl ülkelerde ekonominin lokomotifi olarak görülen
otomotiv sektörü, bu uygulamada da kat›l›mc›lar taraf›ndan ayn› flekilde nitelendirilmifltir.
• ‘Disiplinli , vergisini ödeyen kay›tl› bir sektör’, ‘Bünyesinde çok yan sanayi bulunduran ve yan sanayinin geliflimi için önemli olan sektör’, ‘Global dünyaya entegre olmufl sektör’ ifadeleri 4’er grup taraf›ndan kullan›lan ifadeler olmufltur.
Türk Otomotiv Sektörünün, dünya motorlu araç üretiminde dünyada 16. s›rada,
otobüs üretiminde Avrupa ülkeleri aras›nda ilk s›rada yer almas› gibi istatistikler
de Türk Otomotiv Sektörünün Avrupa ve Dünya pazarlar›na entegre olmufl bir
sektör oldu¤una iflaret etmektedir.
• ‘Kalifiye eleman gereklili¤i yüksektir’ 4’er grup taraf›ndan kullan›lan bir di¤er
ifade olmufltur. Türk Otomotiv Sektörü, kat›l›mc›lar taraf›ndan kalifiye eleman
gereklili¤i yüksek bir sektör olarak nitelendirilmektedir. Ayn› zamanda, sektöre
yönelik ifadeler aras›nda yer alan kalifiye iflgücü en yüksek sektördür ifadesi,
otomotiv sektörünün nitelikli iflgücü için cazip ve tercih edilen bir sektör konumunda oldu¤una iflaret etmektedir.
• ‘Kalite ve disiplinden ödün vermeyen sektör olmas›’, ‘Uzun süreli vadeli strateji isteyen sektör olmas›’, ‘Sürekli yat›r›m gereksinime ihtiyaç duyan ve do¤rudan
yabanc› sermaye yat›r›m› potansiyeli yüksek olan sektör olmas›’ ifadeleri de Türk
Otomotiv Sektörünün 4’e grup taraf›ndan ifade edilen di¤er özellikleri olmufltur.
• ‘D›fla ba¤›ml›l›¤›n yüksek olmas›’ , ‘Kendi tasar›mlar›n› yapmas› gereken bir
sektör olmas›’ ‘Yüksek istihdam sa¤layan sektör olmas›’ ve ‘Teknolojinin kullan›m›na önem veren bir sektör olmas›’ konferans kat›l›mc›lar›ndan oluflan 7 grubun 3’ü taraf›ndan Türk Otomotiv Sektörü için kullan›lan ifadeler olmufltur. Tasar›mla ilgili ifadelerde yer alan ‘Sektörün halihaz›rda tasar›m de¤il üretim lokasyonu’ ve ‘Kendi tasar›mlar›n› yapmas› gereken bir sektördür’ ifadeleri Türk Otomotiv Sektörünün tasar›m noktas›nda istenilen geliflim düzeyini henüz yakalayamad›¤›n› göstermektedir. Tasar›m boyutundaki geliflme potansiyelinin sektörde
katma de¤er art›fl› sa¤layacak flekilde stratejik düzeyde planlanmas›n›n, sektörün
gelecekte rekabet gücünü olumlu yönde etkileyece¤i düflünülebilir.
• 3 grup taraf›ndan Türk Otomotiv Sektörüne yönelik ifade edilen bir di¤er özellik
de ‘Marka yaratmay› baflaramam›fl olmas›’d›r. Türk Otomotiv Sektörü Nedir uygulamas›nda ortaya ç›kan ‘Fasoncu sektördür’, ‘Montaj sektörüdür’ ifadeleri ve konferans›n ilerleyen uygulamalar›nda s›kl›kla dile getirilen ‘Markalaflmay› baflaramad›k’ ifadesi de, otomotiv ana ve yan sanayide kat›l›mc›lar taraf›ndan markalaflman›n
henüz karfl›lanamayan bir beklenti olarak görüldü¤ünü destekler niteliktedir.
• 2007 y›l› itibariyle ülke ihracat›nda %20,1 pay ile lider konumda olan sektörün
bu baflar›s›, Türk Otomotiv Sektörü Nedir denildi¤inde, 3 grup taraf›ndan sektöre
yönelik ilk akla gelen alg› ifadelerinden olmufltur.
37
• Di¤er ifadeler kadar yayg›n olmamakla birlikte; ‘Gelece¤i, garanti sektörlerden
biridir’, ‘Türkiye'nin gelece¤i ve parlayan y›ld›z›d›r’ , ‘Kar marj› en düflük olan
sektördür’ ve ‘Vergi oran› yüksektir’, Türk Otomotiv Sektörünü tan›mlamakta kullan›lan ifadeler aras›nda yer almaktad›r. Türk Otomotiv Sektörü kat›l›mc›lar taraf›ndan gelece¤i parlak bir sektör olarak görülmekle birlikte, grup ç›kt›lar› aras›nda
‘Tedbir al›nmaz ise 15 y›l içinde yok olacak’ fleklinde bir ifade de yer almaktad›r.
Sektörün mevcut durumu ve baflar›s› gibi nedenler, baz› grup kat›l›mc›lar›n›n sektörün gelece¤ini parlak görmesine neden olurken; kar marjlar›n›n düflüflü, vergi
oranlar›n›n art›fl› gibi nedenlerin de sektörün gelece¤ine yönelik endifleler tafl›nmas›na neden oldu¤u düflünülebilir. Bu durum kat›l›mc›lar›n Türk Otomotiv Sektörünü alg›lamada, baz› noktalarda farkl› görüfllere sahip oldu¤unu göstermektedir.
• ‘H›zl› büyüyen’, ‘Kalifiye iflgücü yüksek’ ve ‘Kurumsallaflmay› tamamlayan’
sektör olmas› da 2’fler grup taraf›ndan Türk Otomotiv Sektörünün ne flekilde alg›land›¤›na yönelik di¤er ifadeler olmufltur.
4.2 GEÇM‹fiE BAKMAK
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejileri Konferans›’n›n bu bölümünde, kat›l›mc›lar›n Türk Otomotiv Sektörü ile ilgili geliflmelerden hangilerini kilometre tafl› olarak de¤erlendirdikleri ortaya konulmufl ve sektörün geçmiflini flekillendiren faktörlerin bir de¤erlendirmesi yap›lm›flt›r. Sektörü geçmiflten bugüne tafl›yan geliflmelerden hangilerinin ak›llarda kald›¤› ortaya konularak bu
geliflmelerin önem alg›lar›n›n da tespit edilmesi sa¤lanm›flt›r.
GEÇM‹fiE BAKMAK
1950-1960
1954
1954
1954
1960
1960
Türk Traktör
‹lk otomotiv fabrikalar›n›n kurulmas›
Tar›msal Kalk›nma devri (Traktör)
1960 ‹thal ikamesi amaçl› montaj
‹thalat ile bafllam›flt›r
1960-1970
1961
1961
1963
1966
1966
1966
1966
1970
1970
1970
1970
1970
38
‹lk Türk markas›n›n (Devrim) üretiminin denenmesi
OSB'lerin kurulmas›
Bernard Nahum Otomotiv lastikleri tevzi Afi Fisk Uniroyal
Karsan - Otokar
Anadol
Vehbi Koç'un ilk yat›r›m›
Karasör sanayi ile geliflmeye bafllam›flt›r
1970 Küçük ölçekli yat›r›mlar
1970 Yan sanayi geliflimi ( Kurulum ilk ad›mlar )
1970 Yerlilefltirme
1970 Lisansl› Üretim
Özel sektör otomotive yat›r›m yapmaya bafllam›flt›r
GEÇM‹fiE BAKMAK
1970-1980
1971
1971
1971
1971
1972
1973
1973
1973
1975
1975
1976
1977
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1980-1996
1980-2000
Lisansl› otomotiv üretimine bafllanmas›
TOFAfi kuruluflu - Kufl serisi
Oyak Renault kuruluflu
Bölgesel üretim merkezi olmay› baflard›k
1972'de Tofafl & Renault'da montajla bafllad›
Benzin kuyruklar›
70'li y›llardaki global petrol krizi üretimi olumsuz etkiledi
Endüstri meslek liselerinin kurulmas›
Anadol Böcek-STC (Süper Türk Canavar›)
1975 ‹tibar ile hükümet yerlilefltirme politikas›n› bafllatt›
‹lk hafif ticari araç üretimi
Bursa'n›n y›llarca kufl üretmesi
Üretim ve Kalite felsefesi
1980 Serbest ekonomiye geçifl
1980 Yabanc› sermaye
1980 Döviz serbestli¤i
1980 ilk otomobil ithalat› (Organize)
Bu y›llarda kat› gümrük duvar› ile yan sanayi h›zland›
80 öncesi iç kar›fl›kl›k, siyasi iktidars›zl›k otomotiv sanayinin
geliflimini yavafllatt›
80'den sonra sürekli içi pazarda art›fl
Yüksek ihracat yönelik kapasitenin gerek ana sanayilerde gerekse
yan sanayilerde artmas›
‹hracata yönelik uygulamalar
‹hracat olmad›¤› için Türk halk›na kalitesiz araçlar›n sunuldu¤u süreçtir
80-2000 y›llar› aras›nda tafl›t araçlar› yat›r›m arac› idi
1980-1990
1983
1983
1985
1985
1985-1990
1989-1990
1990
1990
1990
1990
1990
1990
1990
Yabanc› yat›r›mlar›n Türkiye’ye girmesi
Ford - Otosan kuruluflu
Teknoparklar›n kurulmas›
Mevzuat- 1985 A‹TM
85-90 aras› kapasite art›r›m›
Globalleflme (Berlin Duvar›)
Kalitenin yükselmesi ve 90 sonras› kalite bilincinin artmas›
AR-GE teflviklerinin ve yat›r›mlar›n›n bafllamas›
Türk paras›n›n koruma kanunun de¤ifltirilmesi (Konvertibilite)
1990 ‹hracata yönelik ilk sanayi teflviki
OEM liderli¤inde 90'l› y›llar›n bafl›nda kalite bilinci yerlefltirildi.
Yan sanayi kalitesi artt›
Zorunlu olarak ihracat aç›l›mlar› do¤du. Üretilen araçlar›n kalitesi
artmas›nda etkili oldu
Ana & Yan sanayi entegrasyonu
1990-2000
1991
1993
1994
1994
1994
1991 Robotlu otomasyon sisteminin gelmesi
Mevzuat- 1993 A‹TM
1994 Krizi ertesinde ithalatla tan›flmas› ve rekabet etmeye bafllanmas›
Uzakdo¤u üreticilerinin Türkiye'ye ilgisi
Sabanc› Grubu yat›r›mlar›
39
GEÇM‹fiE BAKMAK
1990-2000
1994
1994
1994
1995
1995-1996
1995
1995
1996
1996
1996
1996
1996
1997
1997
1999
1999
1999
2000
2000
2000
2000
1994 Netscape Explore'un do¤uflu
Mevzuat- 1994 BM / AEK anlaflmas›
94 krizi sonras› otomotiv sektöründeki iç pazar›n küçülmesi.
‹hracat imkanlar›n›n araflt›r›lmaya bafllanmas›
1995 Gümrük Birli¤i
‹hracat›n Bafllamas›
Çin'in otomotiv ana sanayi üretimine bafllamas›
1995 D.T.Ö üyesi oldu
Gümrük birli¤ine geçifl
Yeni araçlar girdi. Gümrük koruma kalkmas›na ra¤men rekabet,
kalite geliflimini devam ettirdi
2000'e do¤ru di¤er otomotiv firmalar›n›n yat›r›mlar› (Yabanc› sermaye)
D›fla aç›k ekonomi & Gümrük birli¤i (Patent&Lisansör)
Birleflmeler
Otosan hisselerinin Ford'a devri
97'de Tempra ile ilk otomotiv ihracat›na bafllanmas›
Mevzuat- T‹P onay› yönetmeli¤i
Global model Üretimine geçifl
Yeni nesil tedarik zinciri (Sistem üreticili¤ine geçifl)
Tafl›t Kredileri
2000 Scudo y›l› ( Yan sanayi ilk kal›p imalat›)
2000 Küresel strateji
2000 Yurtd›fl› için araç
2000-2008
2001
2001
2001
2003
2004
2006
2007
2007-2008
OTOSAN Gölcük fabrikas›n›n kurulmas›
2001 Krizi
TOFAfi hisselerinin Fiat'a devri
Yafl Haddi (20 yafl üstü araçlar›n hurdaya al›nmas›)
Ar-Ge yat›r›mlar›n›n art›r›lmas› (2004 sonras›)
2006 131 kalkt›
Hibrit motor üretimi
2.000.000 hedefinin korunmas›
• Türk Otomotiv Sektörünün geliflim süreci 1950’li y›llar›n ortalar›nda ilk otomotiv fabrikalar›n›n kurulmas›yla bafllam›flt›r. 1954 y›l›nda Türk Traktör fabrikas›n›n
kurulmas›yla birlikte tar›msal kalk›nma h›z kazanm›flt›r. 1960 y›llarda gerçekleflen ithal ikamesi amaçl› montaj ifllemleri sektörde sektörün ilk y›llar›na ait, ak›llarda kalan geliflmeler aras›nda yer almaktad›r.
• 60’l› y›llar özel sektörün otomotive olan ilgisi artt›¤› ve özel sektörün otomotive yat›r›m yapmaya bafllad›¤› y›llar olmufltur. 1961 y›l›nda ilk otomobil Devrim’in ve Devrim ‘den yaklafl›k 5 sene sonra Anadol markal› ilk yerli otomobilin
üretilmesi 60’l› y›llara ait ak›llarda kalan geliflmeler olmufltur. Ayr›ca 60’l› y›llar›n ortalar›nda Vehbi Koç’un sektöre yapt›¤› yat›r›mlar kat›l›mc›lar taraf›ndan o
y›llara ait geliflme ifadeleri aras›nda yerini alm›flt›r.
40
• 70’lerin bafl›nda gerçeklefltirilen küçük ölçekli yat›r›mlarla otomotiv yan sanayinin geliflim ad›mlar› at›lmaya bafllanm›flt›r. 1971 y›l›nda TOFAfi ve Renault firmalar›n›n yat›r›mlar›yla birlikte lisansl› otomotiv üretimi gerçekleflmifltir. 70’li y›llarda yaflanan global petrol krizi ve bunun sonucunda oluflan benzin kuyruklar› kat›l›mc›lar taraf›ndan ifade edilen di¤er geliflmeler olmufltur. 1975 y›l›nda hükümet
taraf›ndan yerlilefltirme politikas› bafllat›lm›fl, 1976 y›l›nda ilk hafif ticari araç üretimi gerçeklefltirilmifltir. 1980 y›l›nda serbest ekonomiye geçiflle birlikte yabanc›
sermaye deste¤i h›z kazanm›fl ve iç pazarda bir art›fl gözlenmifltir. Ayr›ca bütün
bunlar›n yan›nda 80’li y›llar, tafl›t araçlar›n›n halk taraf›ndan yat›r›m arac› olarak
görüldü¤ü ve ihracat olmad›¤› için Türk halk›na kalitesiz araçlar›n sunuldu¤u y›llar olarak nitelendirilmifltir.
• 1983 y›l› yabanc› yat›r›mc›lar›n Türkiye’ye girdi¤i ve Ford-Otosan’›n kuruldu¤u
y›l olarak ak›llarda kalm›flt›r. 1985-1990 y›llar› aras› ise sektörde kapasite art›r›m›n›n yafland›¤› y›llar olarak belirtilmifltir. 90’l› y›llar OEM liderli¤inde sektörde kalite bilincinin yerleflti¤i, yan sanayide kalitenin artmaya bafllad›¤› ve ana sanayi ile
yan sanayi aras›ndaki entegrasyonunun gerçekleflti¤i y›llar olmufltur.
• 1991 y›l›nda robotlu üretim sistemine geçilmesi üretim sisteminde gerçekleflen
önemli bir geliflme olarak ak›llarda kalm›flt›r. 1994 y›l›nda yaflanan kriz sonras›nda iç pazar küçülmeye bafllam›fl ve Türk firmalar ihracat imkanlar›n› araflt›rmaya
bafllam›flt›r. Ayr›ca bu dönem Uzakdo¤ulu üreticilerin ülkemize olan ilgisinin art›¤› bir dönem olarak nitelendirilmifltir. 1995 y›l› Gümrük Birli¤i süreciyle birlikte
iç pazara yeni araçlar girdi¤i ve gümrük korumas› kalkmas›na ra¤men üretimdeki
kalite gelifliminin devam etti¤i dönem olarak belirtilmifltir. 1997 y›l›nda Tempra ile
ilk otomotiv ihracat›n›n gerçeklefltirilmesi ve Otosan hisselerinin Ford’a devri;
1999 y›l›nda global üretim modeline ve yeni nesil tedarik zincirine geçilmesi bu
dönemde ak›llarda kalan di¤er geliflmeler olmufltur.
• 2001 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz, Otosan Gölcük fabrikas›n›n kurulmas›, 20
yafl üstü araçlar›n hurdaya ayr›lmas›na iliflkin uygulama ve 2004 sonras›nda sektörde Ar-Ge yat›r›mlar›n›n art›r›lmas› ve 2012 y›l› için 2.000.000 otomobil üretim
hedefi de son döneme ait ak›lda kalan önemli geliflmelerden baz›lar› olmufltur.
4.3 BAfiARDIKLARIMIZ X BAfiARAMADIKLARIMIZ
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Bu uygulamada, Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›’na kat›lan
çal›flma gruplar›ndan, Türk Otomotiv Sektöründe bugüne kadar baflar›l› bulduklar› ve yeterince baflar›l› bulmad›klar› uygulamalar› belirlemeleri istemifltir.
4.3.1 Baflard›klar›m›z
Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›nda sektörün geçmiflten bugüne
geliflim ad›mlar› incelenmifltir. Bu ad›mlar aras›nda baflar›lanlar grubunda yer
alanlar afla¤›daki tabloda verilmifltir.
41
Baflard›klar›m›z
Kaliteli üretim
‹hracatta ilk s›rada yer almak
Nitelikli eleman (iflgücü) yetifltirmek
Globalleflen dünyaya entegre olan bir oyuncu konumunda olmak
Yerlilefltirme ve milliyetlefltirme oran›n›n artmas›
Zorlu koflullar alt›nda ayakta kalmay› ve büyüyebilmeyi baflard›k
Ar-Ge çal›flmalar›na bafllad›k ve h›zl› aflama kaydedildi (Yerli)
Esnek üretim
Maliyet kontrol analizi
Yabanc› yat›r›m›n Türkiye'ye çekilmesi
Kurumsallaflmay› bafllatt›k
‹fade S›kl›¤›
7
6
5
5
4
4
3
3
3
3
3
• Gelecek Stratejisi Konferans›na kat›lan yedi masan›n tamam› otomotiv sektöründe “Kaliteli üretimin yap›lmas›n›” baflar› ifadesi olarak belirtmektedir. Sektör
temsilcilerinin hepsinin üzerinde birleflmifl oldu¤u “Kaliteli üretim yapmak” ifadesi ayn› zaman da sektörün güçlü yönleri aras›nda da yer almaktad›r. Çal›flmaya
kat›lan gruplardan biri kaliteyi, ana sanayiyi memnun edecek standartlarda üretim
yap›lmas› olarak nitelendirmifltir. Sektörde kaliteli üretimin yap›lmas›, di¤er ülke
üreticilerine oranla rekabet gücü sa¤layacakt›r.
• Baflar› ifadeleri aras›nda yer alan bir di¤er konu ise otomotiv sektörünün Türkiye ihracat› içerisinde ilk s›rada yer almas›d›r. %20,1’lik ihracat pay›na sahip olan
sektörün, 1996-2005 y›l›na kadar otomotiv sektörünün Türkiye ihracat› içindeki
pay› 5 kat artm›flt›r.
• Nitelikli ifl gücü yetifltirmeyi baflard›k ifadesi ise çal›flmaya kat›lan befl masa taraf›ndan vurgulanm›flt›r. Özellikle Türkiye’de imalat sanayilerinde yayg›n bir sorun olan “nitelikli eleman eksikli¤inin” otomotiv sektörü bünyesinde bulunan aktörler taraf›ndan çözülmüfl bir sorun olarak ifade edilmesi ve bir baflar› ifadesi olarak sunulmas› sektörün çok önemli bir güçlü yan›n› ortaya koymaktad›r. Ancak
baflaramad›klar›m›z bölümünde yer alan “‹nsan kaynaklar› planlamas› ve e¤itimini mevcut geliflmelere paralel sa¤layamad›k”, zay›f yönlerde yer alan “Ara eleman yetifltirilememesi (Okullar›n eksikli¤i)” ve “Nitelikli iflgücü için gelece¤e dönük yap›lanma eksikli¤i (Kariyer planlar›)” ifadeleri baflar› ifadesi ile çat›flan noktalar olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Çat›flan ifadeler sektör temsilcilerinin tamam›n›n ayn› görüflte olmad›¤›n› ortaya ç›karmaktad›r. Bu kapsamda ifadeler titizlikle
analiz edilmeli nitelikli eleman e¤itimlerinin sektörün hangi aflamalar›nda gerekli oldu¤u ortaya ç›kar›lmal›d›r. Gerek özel sektör temsilcileri gerekse sivil toplum
kurulufllar› ve Milli E¤itim Bakanl›¤› ile görüflmeler yap›larak eksik bulunan noktalarda e¤itimlerin gerçeklefltirilmesi, sektörün baflaramad›k bölümünde niteledi¤i ve ayn› zamanda zay›f yönleri aras›nda yer alan ifadeleri ortadan kald›racakt›r.
• “Globalleflen dünyaya entegre olan bir oyuncu konumunda olmay› baflard›k”
ifadesi çal›flmaya kat›lan yedi grubun befli taraf›ndan, sektörde baflar›l› bulunan
noktalar aras›ndad›r. Türk Otomotiv Sektörünün, Türkiye ihracat› içerisinde ilk
s›rada yer almas›, bu baflar› ifadesini destekler niteliktedir. Globalleflen dünyaya
entegre olan otomotiv sektörünün baflar› ifadesi olarak gördü¤ü bu noktay› art›k
sektörün güçlü yönleri haline getirmesi gerekmektedir. Globalleflen dünyada güç-
42
lü bir konuma sahip olan Otomotiv sektörünün önünde bulunan tehditler aras›nda
yer alan Çin, Do¤u Avrupa ülkeleri ve Hindistan gibi ülkelerin katma de¤erli üretim yetilerini kazanmalar›n›n karfl›s›nda Türk Otomotiv sektörünün bu baflar›s› ve
oluflturdu¤u güçlü konumu pazarda sektöre rekabet avantaj› kazand›racakt›r.
• Çal›flma gruplar›n›n dördü “Yerlilefltirme ve milliyetlefltirme oran›n›n artmas›n›”
otomotiv sektöründe baflar›l› bulduklar› noktalar aras›nda belirtmifllerdir. Yerlilefltirme, otomotiv sektöründe daha katma de¤erli ürünlerin ortaya konulmas›na hizmet edecektir. Baflaramad›klar›m›z bölümünde iki masan›n üzerinde durdu¤u yetersiz yerlilefltirme (motor-flanz›man-elektronik gruplar›nda) ifadesi ortaya ç›kan
baflar› ifadesi ile çak›flmaktad›r. Sektörün motor, flanz›man ve elektronik aksamlarda yerlilefltirmenin az oldu¤unu belirtmesi katma de¤eri daha az oldu¤u di¤er parçalarda yerlilefltirmenin gerçeklefltirdi¤ini göstermektedir. Bu do¤rultuda otomotiv
içerisinde kritik öneme sahip noktalarda yerlilefltirmenin sa¤lanmas›na yönelik
projelerin gelecek dönem stratejik planlar› aras›nda yer almas› gerekmektedir.
• “Zorlu koflullar alt›nda ayakta kalmay› ve büyüyebilmeyi baflard›k” ifadesi dört
masa taraf›ndan sektörün baflar›l› buldu¤u bafll›klar içerisinde bulunmaktad›r.
Düflük kar marjlar›, global piyasalar, ülke makro ekonomik dengelerin belirsizli¤i, Çin – Hindistan gibi ülkelerde insan kayna¤› maliyet avantajlar› yan› s›ra sektörün tamam›n›n kay›t alt›nda olmas› ve yüksek vergi oranlar› nedeniyle zor koflullar alt›nda bulunan sektörün ayakta kalmas›n›n yan› s›ra büyümeyi baflarmas›
ve ülke lokomotif sektörü konumunda olmas› sektörün gelecek dönemde ülke içi
stratejik öneminin koruyaca¤›na iflaret etmektedir.
• Çal›flma gruplar›ndan üçü “Ar-Ge çal›flmalar›na bafllad›k ve h›zl› aflama kaydedildi (Yerli)” ifadesini Türk Otomotiv sektöründe baflar›l› bulduklar› uygulamalar
aras›nda belirtmifllerdir. Ancak AR-GE konferans içerisinde zay›f yanlar k›sm›nda da vurgulanm›flt›r. Ayr›ca konferans›n sunum k›s›mlar› esnas›nda AR-GE yetersizli¤i ve firmalar›n kaynak ay›rmamas› s›kça dile getirilen konular aras›nda
yer almaktad›r. Bu do¤rultuda mevcut AR-GE kabiliyetinin art›r›lmas› gerekmektedir. Ortak laboratuar kullan›m›, Üniversite – Sanayi iflbirli¤inin gelifltirilmesi,
devletin AR-GE teflviklerinin yeniden düzenlemesi gibi noktalar sektör karar al›c›lar›n›n üzerinde durmas› gereken konular olarak ortaya ç›kmaktad›r.
• “Esnek üretim” kabiliyeti baflar›l› noktalar aras›nda yer alan bir di¤er ifadedir.
Özellikle yan sanayi için geçerli olan esnek üretim kabiliyeti müflteri talebini karfl›lamada kolayl›k sa¤lamaktad›r. H›zl› karar alabilme yetisi ve gerekti¤i durumda
ölçe¤i gere¤i h›zl› adaptasyon sa¤lamalar› sonucu ani ve de¤iflik ürünlerde siparifllerin temin süresini uzatmadan teslim edebilmektedirler.
• “Maliyet kontrol analizi”, çal›flmaya kat›lan üç masa taraf›ndan ortak baflar› ifadesi olarak dile getirilmifltir. Düflük kar marj› ve yüksek rekabet ortam›nda çal›flan
firmalar sürdürülebilirliklerini sa¤lamak amac› ile maliyet analizini yapmak zorundad›rlar. Bu nedenle maliyet kontrol analizinin sektörce baflar› ifadesinden ç›kart›l›p, sektördeki bütün firmalar için temel bir yönetim standart› haline getirilmesi ve
tüm firmalar›n eksiksiz maliyet analizleri ile çal›flmalar› gerekmektedir.
• Bir di¤er baflar› ifadesi ise “Yabanc› yat›r›m›n Türkiye'ye çekilmesi” olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Sektör ve Türkiye verileri incelendi¤inde cazip yat›r›m olanaklar› bulunan sektör, ülkeye do¤rudan yabanc› sermayenin gelmesini sa¤lam›fl-
43
t›r. Bunun yan› s›ra yan sanayi de kaliteli ve k›yasla maliyet avantajl› üretimin
gerçekleflmesi Dünya otomotiv devlerinin Türkiye’de üretim kararlar›n› almas›n›
etkilemifltir.
• “Kurumsallaflmay› bafllatt›k” ifadesi üç grup taraf›ndan sektörde baflar›l› bulunan uygulamalar aras›nda yer almaktad›r. Ancak kurumsallaflma ifadesi baflaramad›klar›m›z bölümünde de yer almaktad›r. Bu do¤rultuda sektörde kurumsallaflman›n yerleflmemifl olmas› bir sorun olarak görülmektedir. Özellikle yan sanayi
iflletmelerinin kurumsal yap›ya kavuflmalar› için gerekli projelerin gelifltirilmesi
gerekmektedir.
4.3.2 Baflaramad›klar›m›z
Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›nda sektörün geçmiflten bugüne
geliflim ad›mlar› incelenmifltir. Bu ad›mlar aras›nda baflar›lamayanlar grubunda
yer alanlar afla¤›daki tabloda verilmifltir.
Baflaramad›klar›m›z
Marka yaratmay› baflaramad›k
Bir araya gelmeyi (Paylaflmak) baflaramad›k
Tasar›m ve dizayn eksikli¤i
Üniversite, kamu - özel sektör iflbirli¤ini baflaramad›k
Devlet politikas› oluflumunu eksikli¤i (Vergi- Mevzuat- Teflvik Üretim)
Araçlar›n üzerindeki vergi yüklerini düflürmeyi baflaramad›k
‹nsan kaynaklar› planlamas›n› ve e¤itimini mevcut geliflmelere
paralel sa¤layamad›k
‹thalata ba¤›ml›l›¤› azaltmay› baflaramad›k
AR-GE geliflimini yeterince baflaramad›k
Yetersiz yerlilefltirme (Motor-fianz›man-Elektronik)
Kurumsallaflman›n sa¤lanamamas›
‹fade S›kl›¤›
7
5
4
4
4
3
3
3
2
2
2
• Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›na kat›lan sektör temsilcilerinin yer ald›klar› masalar›n hepsinde ortak dile getirilen baflar›s›zl›k ifadesi
“Marka yaratmay› baflaramad›k” olarak ortaya ç›km›flt›r. Dünya otomotiv sektörü
aras›nda küresel bir oyuncu olan Türk Otomotiv Sektöründe gerek ana sanayide
gerekse yan sanayide uluslararas› bir marka ç›karamam›fl olmas› sektör temsilcileri taraf›ndan baflar›s›zl›k olarak nitelendirilmifltir. Bu kapsamda; firmalar›n markalaflma konusunda kendilerini gelifltirmeleri, Turquality’nin kapsam›nda yer alan
otomotiv desteklerinin firmalara tan›t›lmas› ilgili kurulufllar›n üzerine düflen görevler olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
• Baflaramad›klar›m›z uygulamas›nda befl masa “Bir araya gelemedik” ifadesini
belirtmifllerdir. Konferans esnas›nda kat›l›mc›lar, bir araya gelememeyi iki aç›dan
dile getirmifllerdir. ‹lki firmalar›n birden fazla ortakl›k kurarak güçlü bir yap›ya
kavuflamamalar› olmufltur. Di¤er konu ise sektör içindeki ço¤u firmalar›n birliklere üye iken aktif paylafl›m ortam› oluflturulamam›flt›r. Bu kapsamda firma sahiplerinin geçmifl bilgi ve tecrübelerini paylaflabilece¤i tan›ml› toplant›lar›n düzenlenmesinde fayda görülmektedir.
44
• Baflaramad›klar›m›z uygulamas›nda çal›flmaya kat›lan yedi gruptan dördü “Tasar›m ve dizayn eksikli¤ini” baflar›s›zl›k ifadesi olarak belirtmektedirler. Baflar›s›zl›k ifadesi olarak dile getirilen “Tasar›m ve dizayn eksikli¤i” ayn› zamanda
Türk Otomotiv sektörünün zay›f yan› olarak da karfl›m›za ç›kmaktad›r. Türk Otomotiv sektörünün rakibi konumunda bulunan ülkelerle aras›nda fark yaratabilmek
ad›na daha katma de¤erli ürünlerin sektörde üretilmesi gerekmektedir. Özellikle
yeni araç projelerinde Türk otomotiv Sektörü yan sanayisinin de proje bafllang›c›ndan tasar›m ve dizayna katk› sa¤lamas› gerekmektedir. Bu do¤rultuda sektör
temsilcilerinin, tasar›m ve dizayn konusunda gerekli geliflmelerin yakalanabilmesi için e¤itim, destekler, iflbirlikleri gibi alanlarda gereksinimleri belirleyerek ilgili kurulufllarla ortak çal›flmalar bafllatmas›nda fayda görülmektedir.
• Üniversite, kamu - özel sektör iflbirli¤i çal›flmaya kat›lan masalardan dördünün
baflar›s›zl›k ifadesi olarak ortaya ç›kt›¤› görülmektedir. Otomotiv sektörünün, nitelikli çal›flan eksikli¤i, AR-GE yat›r›mlar›n›n yeterli olmamas›, tasar›m ve dizayn
eksiklikleri gibi dezavantajlar› konferans›n iki gününde de tart›fl›lm›flt›r. Üniversite – Kamu - Özel sektör iflbirli¤i yukar›da bahsedilen ve sektör aç›s›ndan kritik
öneme sahip olan problemlerin çözümünü sa¤layacakt›r. Bu kapsamda özellikle
sektör temsil birliklerinin, sektör temsilcileri ile kamu ve üniversite iletiflimini
güçlendirecek organizasyonlar› düzenlemesi gerekmektedir. Taraflar aras› iflbirli¤i sonucu ç›kacak e¤itim ve desteklerin otomotiv sektörünün gelece¤ine yönelik
problemlerin giderilmesine hizmet edecektir.
• “Devlet politikas› oluflumunu (Vergi- Mevzuat- Teflvik Üretim)” bir di¤er baflaramad›klar›m›z ifadesidir. Kat›l›mc›lar devlet politikas›n›n oluflumunda vergi
oranlar›n›n yüksekli¤i, mevzuat›n a¤›rl›¤› ve yetersiz üretim teflviklere dikkat çekmifllerdir. Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans› Baflaramad›klar›m›z
uygulamas›, sektörün geçmiflinde baflar›lamayan noktalar›n ortaya ç›kar›lmas›na
hizmet eden bir çal›flmad›r. Bu kapsamda devlet politikalar›n›n belirlenmesi sektörün baflaramad›¤› bir nokta olmamakla beraber, kamu uygulamalar›nda yaflanan
s›k›nt›lar da sektör kendini sorumlu tutmaktad›r. Bu do¤rultuda konferans esnas›nda ve öncesinde tart›fl›lan konular aras›nda bulunan otomotiv sektörünün devletle iliflkisinin, sadece sorun çözmeye yönelik olmas› durumunun de¤ifltirilerek,
özellikle sektör kurulufllar›n›n kamu politikalar›n›n oluflturulmas› esnas›nda kamu
ile iflbirli¤i içerisinde olmas›nda fayda görülmektedir.
• Araçlar›n üzerindeki vergi yüklerini düflürmeyi konferans ç›kt›lar› aras›nda sektörün baflaramad›¤› uygulamalar aras›nda dile getirilen bir konudur. Bir önceki
madde de belirtildi¤i üzere politika oluflumu esnas›nda kamu ile iflbirli¤inin sa¤lanmas› gerekmektedir.
• “‹nsan kaynaklar› planlamas› ve e¤itimini mevcut geliflmelere paralel sa¤layamad›k” üç masa taraf›ndan sektörün baflaramad›¤› di¤er bir nokta olarak ifade
edilmifltir. Sektör temsilcilerinin bir k›sm›n›n baflar› di¤er k›sm›n›n ise baflar›s›zl›k yaflanan uygulama olarak düflündü¤ü noktalarda, sektör temsilcilerinin, sektör
birlikleri ve Milli E¤itim Bakanl›¤› ile görüflerek gereksinimi duyulan e¤itimlerin
belirlenerek iflbirli¤ine gitmelerinde fayda görülecektir. ‹nsan kaynaklar› planlamas› ise konu içerisinde yer alan bir di¤er noktad›r. Bu noktada firmalar bünyelerinde insan kaynaklar› departman› kurmas›n›n yan› s›ra geliflen hizmet sektörü
45
içerisinde insan kaynaklar› hizmeti almalar› problem olarak gördükleri noktalar›n
çözülmesine hizmet edecektir.
• Çal›flmaya kat›lan yedi gruptan üçü “‹thalata ba¤›ml›l›¤› azalt›lamamas›n›” sektörün baflaramad›¤› noktalar aras›nda görmektedirler. 2007 y›l› DTM verilerine
göre 15.9 Milyar $ ihracat, buna karfl›l›k 12.3 Milyar $ ithalat› olan sektörün ‹hracat gelir gider dengesinin art›da olmas›na karfl›l›k halen ithalata ba¤›ml› oldu¤u
noktalar bulunmas› sektör taraf›ndan baflar›s›zl›k olarak görülmektedir. Temelde
otomotiv yan sanayinde katma de¤eri az olan ürünlerin ülke içerisinde üretilmesi
buna karfl›l›k yüksek teknoloji gerektiren ve katma de¤eri yüksek olan parçalar›n
ithalat›n›n zorunlu olmas› otomotiv sektöründe ithalata ba¤›ml›l›¤› azaltmaktad›r.
Teknoloji yo¤un otomotiv yan sanayinin Türkiye’de üretilmesi konusunda projelerin gelifltirilmesi gerekmektedir. Kamu ve sektör kurulufllar›n›n ortak çal›flarak
sektörün katma de¤erli ürünleri üretebilmesi ad›na projeler gerçeklefltirmesi gerekmektedir.
• Çal›flmaya kat›lan gruplar›n di¤er bir baflar›s›zl›k ifadesi ise “AR-GE” olmufltur.
Konferans›n baflard›klar›m›z bölümünde AR-GE çal›flmalar›n›n bafllat›lmas› ve
h›zl› ilerleme kat edilmesi, baflar› ifadesi olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. AR-GE
çal›flmalar›n›n yeterli sonuçlar vermemesinin temel sorunu, yeterli finansman
kayna¤›n›n bulunamamas› olarak görülmektedir. AR-GE kapsam›nda firmalar›n
AR-GE mühendislerine verdi¤i ücretlerin düflüklü¤ü, AR-GE için ayr›lan bütçenin yetersizli¤i sorunlar›n›n yan› s›ra, firmalar›n AR-GE konusunda yetersiz bilgiye sahip olmalar› da AR-GE’nin geliflmesini önlemektedir. Bu do¤rultuda öncelikli olarak firmalar›n AR-GE ve inovasyon e¤itimleri almalar› sa¤lanmal›d›r.
Ayr›ca baflard›klar›m›z bölümünde ifade edildi¤i üzere, ortak laboratuar kullan›m›, Üniversite – Sanayi iflbirli¤inin gelifltirilmesi, devlet AR-GE teflviklerinin yeniden düzenlenmesi gibi noktalar sektör karar al›c›lar›n›n üzerinde durmas› gereken konular olarak ortaya ç›kmaktad›r.
• “Yetersiz yerlilefltirme (Motor-fianz›man-Elektronik)” ifadesi çal›flma gruplar›na kat›lan iki masa taraf›ndan baflar›s›zl›k olarak nitelendirilmifltir. Baflar›s›zl›k
içerisinde yer alan Motor – fianz›man – Elektronik aksamlar›nda yerlilefltirmeyi
gerçeklefltirilememifl olmas›, yerlilefltirmenin katma de¤eri az olan di¤er aksam ve
parçalarda oldu¤unu ortaya koymaktad›r. Baflard›klar›m›z bölümünde ifade edilen
yerlilefltirmeyi baflard›k ifadesi, katma de¤eri az olan di¤er aksam ve parçalar›n
yerlilefltirilmesinde baflar›l› olmas›ndan kaynaklanmaktad›r. Bu nedenle baflard›klar›m›z ve baflaramad›klar›m›z bölümünde çat›flan ifadeler ortaya ç›km›flt›r.
• Kurumsallaflmay› baflaramad›k ifadesi konsolide edilen listede son baflar›s›zl›k
ifadesi olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Kurumsallaflman›n bafllat›lm›fl olmas› mevcut yap›da kurumsallaflman›n tüm sektöre hakim olmas› anlam›na gelmemektedir.
Bu nedenle özellikle yan sanayide kurumsallaflmaya yönelik ad›mlar›n ivedilikle
at›lmas› gerekmektedir. Bu do¤ruluda sektör birliklerinin yan sanayiye yönelik
olarak, KOB‹’lerde kurumsallaflma çabalar›nda öncü ve örnek faaliyetler göstermesi gerekmektedir.
46
4.4 GÜÇLÜ - ZAYIF - FIRSAT - TEHD‹T UYGULAMASI
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Otomotiv sektörü bünyesinde daha önce yap›lan Güçlü - Zay›f - F›rsat - Tehdit uygulamalar› sonucunda ortaya ç›kan mevcut sonuçlar kat›l›mc›lar ile
paylafl›lm›flt›r. Kat›l›mc›lardan, daha önce ortaya ç›kan bu sonuçlardan farkl›
olarak, güçlü-zay›f yanlar ve f›rsatlar-tehditler aras›nda yer almas› gerekti¤ini düflündükleri, güçlü-zay›f yan ve f›rsat ve tehdit ifadelerini belirtmeleri istenmifltir.
GZFT uygulamas›; bölgelerin, sektörlerin ya da kurulufllar›n stratejik planlama süreçlerinde, mevcut durumu, konu ile ilgili iç ve d›fl faktörlerin sistem üzerindeki etkilerini analiz ederek strateji belirleme sürecine katk›da bulunan bir yöntemdir.
GZFT analizinde güçlü ve zay›f yönler içsel alanlar›, f›rsatlar ve tehditler d›flsal
alanlar› iflaret etmektedir. Sektörün müdahale edebilece¤i, iç bünyesindeki dinamikleri kullanarak yön verebilece¤i ve avantaj ya da dezavantaj olarak de¤erlendirilebilecek unsurlar güçlü ve zay›f yanlar› oluflturmaktad›r. Sektörün yön veremedi¤i ve genellikle gelecek dönemlerdeki beklentileri ifade eden unsurlar ise f›rsat ve tehditleri oluflturmaktad›r. Sektör ve sektörü ilgilendiren konular›n gidiflat›
ve e¤ilimlerin olumlu ve olumsuz yanlar› dikkate al›narak f›rsat ve tehdit unsurlar› belirlenmektedir.
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi kat›l›mc›lar› yukar›da ki aç›klamalar
do¤rultusunda öncelikle mevcut yap› içinde sektörün güçlü ve zay›f yanlar›n› belirlemifllerdir. Tehditler ve f›rsatlar bölümünde ise sektörün yönlendiremedi¤i ancak, sektörün stratejik hedefleri do¤rultusunda, hedefe giden yolda sektöre yard›mc› olacak f›rsatlar› veya ayn› yolda karfl›s›na ç›kabilecek muhtemel tehditleri
ortaya koymufllard›r.
Çal›flma sonucu gruplar›n ortaya koydu¤u GZFT ifadeleri flu flekilde yo¤unlaflm›flt›r:
47
D›flsal Kaynaklar
‹çsel Kaynaklar
Hedefe Giden Yolda
Yard›mc›
48
Hedefe Giden Yolda
Zarar Verici
Güçlü Yanlar
• Co¤rafi Konum
• Genç nüfusun oran›n›n yüksek olmas›
• ‹natç› olmam›z
• ‹novasyon yetene¤i
• Kültürel altyap›
• Motor yenileme pazar›n›n esnekli¤i
ve kalitesi
• Müflteri memnuniyetinin ön planda
tutulmas›
• Tedarikçilerle olan iflbirli¤i
• Yönetici kadrolar›n kararl›l›¤› & baflar›s›
• Çal›flan memnuniyeti
• 30 y›ll›k bilgi birikimi
• Beyaz yaka iflgücü maliyetinin düflük
olmas›
Zay›f Yanlar
• Finansman s›k›nt›s› ve yetersizli¤i
(Uzun vadeli kaynak-teminat temini)
• Hammaddede d›fla ba¤›ml›l›k
• Havaalan› yerleflimler
• Karar mekanizmalar› elimizde de¤il
• Kültürel altyap›
• Motor üretimi ve powertrain üretiminin
olmay›fl›
• Nitelikli iflgücü için gelece¤e dönük
yap›lanma eksikli¤i (Kariyer planlar›)
• Sanayileflmenin geç bafllamas›
• Sat. SonTekn. Servis hizmet a¤›n›n
yetersizli¤i
• Son teknolojinin yayg›n kullan›lmamas›
(Örn. Ekipman)
• Sosyal sorumluluk projelerinin yetersizli¤i
• Ulusal kaynaklar›n (enerji-maden vb.)
yeterince de¤erlendirilememesi
• Üretim yat›r›m› düflük
• Verimsizlik
• Vizeye tabi olmak
• Yetersiz çevre duyarl›l›¤›
• Ara eleman yetifltirilememesi (Okullar›n
eksikli¤i)
• Bilgi altyap›s› oluflturmada eksiklik
• Bölgesel iflgücü niteli¤iyetersizli¤i
• Demiryolu altyap›s›
• Enerji maliyeti yüksek
F›rsatlar
• Potansiyel ifl gücünün e¤itilebilir genifl
nüfustan oluflmas›
• Geopolitik konumu
• Stratejik hedeflerin varl›¤›ve etkinli¤i
• Ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki büyük
partnerlerle çal›fl›yor olmas›
(Sürekli proje gelmesi)
• Yerli ve bölgesel pazara uygun araç
segmentinin oluflturulmas›
• Doymam›fl iç pazar
• Gelece nesil araçlar (Fuelcell) hammadde
(Bor varl›¤›) ve Nejat Veziro¤lu
• Haftal›k kalite ve proje toplant›lar›
• Hedef takip toplant›lar›
• Hurda araç ve yafl haddine giren araçlar›n
üretime etkisi
• Ulaflt›rma altyap›s›
• Krizlerin ölümlü etkisi
• Limanlara sahip olamam›z
• Milli marka üretmenin tam zaman›
• Nüfusun yap›s› (Genç) otomatik arz
do¤uruyor
• Yeni sanayileflen bölgelerde altyap›n›n
düzgün yap›lmas›
• Rusya’n›n geliflmesi (Legal olarak)
• Tekstil sektörü ile iflbirli¤i
• Toplumumuzdaki tafl›t araçlar› sevdas›
• Turizmin olumlu etkisi
• Uzakdo¤u’nun kalitesiz üretimi
Tercihler
• Enerji darbo¤az ve d›fla ba¤›ml›l›k
• Ekonomik ve siyasi istikrars›zl›k
• Ana sanayilerin yurt d›fl›ndaki büyük
partnerlerle çal›fl›yor olmas›
(Rekabetçili¤ini yitirdi¤i noktada yeni
projelerin al›namamas›)
• Ana sanayinin yan sanayiyi dikkate
almamas›
• Ana yan sanayilere ba¤l› yan sanayilerin
otomotivdeki geliflimin çok gerisinde
kalmas›
• Büyüme bask›s›
• Çevre Bakanl›¤›’n›n etkin denetim
yapmamas›
• Dünya piyasalar›nda dalgalanmalara
karfl› k›r›lganl›k
• Türk para piyasas›n›n %60’dan fazla
yabanc›lar›n elinde olmas›
• Yönetim zaafiyetleri (Devlet-hükümet)
• Genç nüfus (‹yi yetiflmedi¤i için)
• Hukuktaki-mevzuattaki boflluklar
• Maliyet avantaj›m›z kayboluyor
• Sanayi bölgeleriinin bölge yönetiminde
olmas›
• San›talmac›-mal kabul bölümü tehditi
• Serbest bölgelere gelecek ek vergilerin
yat›r›ma yapaca¤› olumsuz etkisi
• Toplumun geleneklerinden uzaklaflmas›
4.4.1 Güçlü Yanlar
Konferans kat›l›mc›lar›na öncelikle afla¤›da ki tabloda bulunan ve daha önce sektör ve kamu kurulufllar›nca haz›rlanan güçlü yanlar verilerek, kendilerince bu ifadelere ek olarak hangi ifadelerin Türk Otomotiv Sektörü güçlü yanlar› aras›nda
olmas› gerekti¤ini belirtmeleri istenmifltir.
No
Güçlü Yanlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Doymam›fl ‹ç Pazar
AB ile Gümrük Birli¤i ve Teknik Mevzuatta Uyum
Rekabetçi Maliyetlerle, Esnek Üretim Yapabilme Yetene¤i
Rekabetçi Yan Sanayi
Üretimde Yüksek Kalite Standartlar›
‹yi E¤itilmifl, Genç, Dinamik, ‹stekli ve Kalifiye ‹flgücü
Esnek ve Uzun Süreli Çal›flma Olanaklar›
Teknik ve Ticari Beceri Düzeyi
Uluslararas› Yönetim Sistemleri Yayg›nl›¤› (Kalite, Çevre, Güvenlik)
Konjonktür ve Standart De¤iflimlerine Uyum Becerisi, Üretim ve Teslimatta
(Düflük Miktarlarda da) Esneklik Yetkinli¤i
Yabanc› Firma Ortakl›klar› ‹le Geliflmifl Yan Sanayi “Know-How” Düzeyi
Giriflimci Kadrolar›n Varl›¤›
Mevcut kurulu kapasite ve yan sanayinin potansiyeli
Yabanc› ortaklar›n gücü
Çok iyi yetiflmifl, giriflimci insan gücü ve rekabetçi ifl gücü maliyeti
Teknolojik Bilgi Birikimi
Kalite yönetim sisteminin varl›¤›
‹hracat deneyimi
Tümü ile kay›t alt›nda üretim ve ticari faaliyet ile güvenilir vergi-kayna¤› olmas›
Oturmufl, köklü da¤›t›m/Pazarlama örgüt yap›s›
Yeterli Üretim Kapasitesi
Sürekli Teknoloji Yat›r›m›
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Kat›l›mc›lar, Türk Otomotiv Sektörü’nün güçlü yanlar› aras›nda afla¤›daki ifadelerin de bulunmas›n›n gerekti¤ini belirtmifllerdir.
No
Güçlü Yanlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Co¤rafi Konum
Genç nüfusun oran›n›n yüksek olmas›
‹natç› olmam›z
‹novasyon Yetene¤i
Kültürel altyap›
Motor yenileme pazar›n›n esnekli¤i ve kalitesi
Müflteri memnuniyetinin ön planda tutulmas›
Tedarikçilerle olan iflbirli¤i
Yönetici kadrolar›n kararl›l›¤› & baflar›s›
Çal›flan memnuniyeti
30 y›ll›k bilgi birikimi
Beyaz yaka iflgücü maliyetinin düflük olmas›
49
• Türk Otomotiv Sektörünün güçlü yanlar› aras›nda görülen ve yo¤unlaflan ifadeler aras›nda ilk s›rada yer alan “Co¤rafi konum” Türkiye’nin do¤u ve bat› aras›nda yer almas›ndan kaynakl› olarak sektörün pazarlara yak›nl›¤›n› bir güçlü yan
olarak de¤erlendirmifllerdir.
• “Genç nüfus oran›n›n yüksek olmas›” sektör aç›s›ndan bir di¤er güçlü yan olarak nitelendirilmifltir. Ancak konferans esnas›nda dile getirilen nitelikli genç nüfus eksikli¤i bu güçlü yan›n yeteri kadar kullan›lmamas›na neden olmaktad›r. Bu
kapsamda sektörde, genç nüfusun mesleki e¤itimi ile ilgili ad›mlar› at›lmal› ve bu
güçlü yan sektörün kazan›mlar› do¤rultusunda kullan›lmal›d›r.
• “‹natç› olmak” , “Yönetici kadrolar›n›n kararl›l›¤› ve baflar›s›” , “30 y›ll›k bilgi
birikimi”, “‹novasyon yetene¤i” ifadeleri sektör çal›flanlar›n›n kiflisel özellikleridir. Bu ifadeler sektörde çal›flanlar›n, sektörün geçmifli ve bugününün getirdiklerinden, kendilerini gelifltirebildiklerinin göstergesidir. Geçmifl tecrübelerden yararlanarak günün koflullar›na ayak uydurabilen bu çal›flan grubunun, gelecek dönemde sektöre kat›lacak yeni çal›flanlar›nda ayn› do¤rultuda gitmesini sa¤layaca¤›, bilgi ve tecrübelerini yeni kat›lacaklarla paylaflaca¤› projelerin haz›rlanmas›
gerekmektedir. Böylece mevcut güçlü yanlar›n ileride yok olmadan devam etmesi sa¤lanabilir.
• “Müflteri memnuniyetinin ön planda tutulmas›” ve “Tedarikçilerle olan iflbirli¤i” ifadeleri ise; sektörde müflteri memnuniyetini sa¤lamak ad›na önemli bir nokta olan tedarikçi iflbirliklerinin, geçmiflten bugüne kadar sa¤lam ve dengeli bir biçimde koruna geldi¤ini göstermektedir.
• “Beyaz yaka ifl gücü maliyetinin düflük olmas›” sektörün güçlü yanlar› aras›nda
yer alan bir di¤er ifadedir. Beyaz yaka iflgücünün maliyet düflüklü¤ü sektörü di¤er ülkelere göre rekabette avantajl› duruma getirmektedir. Bu güçlü yan›n, üretimde verimlilik ve daha katma de¤erli ürünlerin üretimine geçifl ile desteklenerek, f›rsat veya tehditler karfl›s›nda daha fazla fayda sa¤lamas›na çal›fl›lmal›, sektörün dünya piyasalar›nda daha fazla rekabet avantaj› elde etmesi sa¤lanmal›d›r.
4.4.2 Zay›f Yanlar
Konferans kat›l›mc›lar› ile, daha önce haz›rlanm›fl zay›f yanlar paylafl›larak kendilerinden, mevcut zay›f yanlara ilave hangi iç faktörlerin eklenmesi gerekti¤i sorulmufltur.
50
No
Zay›f Yanlar
1
2
3
4
Tafl›t Araçlar› Sat›fllar›ndaki Vergi Yükünün Yüksekli¤i
Akaryak›t Üzerindeki vergi Yükünün Yüksekli¤i
MTV’nin AB’deki Genel Yaklafl›mla Uyumlu Olmamas›
Vergi Oranlar›nda Yap›lan Ani ve Yüksek Art›fllar Sonucu
Oluflan Talep ‹stikrars›zl›¤›
Teflvik Mevzuat›n›n Rakip Ülkelere Göre Rekabetçi Olmay›fl›
Ar-Ge Teflvik Mevzuat›n›n Rekabetçi Ve Etkili Olmay›fl›
Rakip Ülkelere Göre Yüksek ‹flgücü Maliyeti
‹hracat - ‹thalat Prosedürlerindeki Gereksiz Bürokratik ‹fllemler/
Giderler ve AB Prosedürlerinin Etkin Olarak Uygulanamamas›
Yüksek Enerji Maliyetleri
Akaryak›t Kalitesinin Yetersizli¤i
Tafl›mac›l›k Altyap›s›n›n Yetersizli¤i
Sektörel Vizyon ve Strateji Belirsizli¤i
Ana - Yan Sanayi ve pazarlama örgütleri ‹liflkilerinin Yetersizli¤i ve
Yeterli Sinerji Yarat›lamamas›
‹hracat Teflviklerinin Yetersizli¤i
Yüksek Reel Faiz ve Temel Girdi Maliyeti Yüksekli¤i
Makro Ekonomik Konjonktürün, Olumsuz Etkisi
Maliyet Art›fllar› Sat›fl Fiyatlar›na Yans›t›lamamas›
Ar-Ge Çal›flmalar›na Yeterli Kaynak Yarat›lamamas›
Endüstriyel Tasar›m Kabiliyeti Yetersizli¤i
Teknik mevzuat ve ilgili alt yap› eksikli¤i
‹stikrars›z iç pazar
Düflük kapasite kullanma oran›ndan kaynaklanan yüksek üretim maliyeti
Ulusal Bir Strateji Eksikli¤i
‹flgücünde Krizlerden Kaynaklanan Nitelik/Nicelik Kayb›
Afl›r› Say›da Firma, Afl›r› ‹thalat Pay›
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Kat›l›mc›lar Türk Otomotiv Sektörü’nün zay›f yanlar› aras›nda afla¤›daki ifadelerin de bulunmas›n›n gereklili¤ini belirtmektedirler.
No
Zay›f Yanlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Finansman s›k›nt›s› ve yetersizli¤i (Uzun vadeli kaynak-teminat temini)
Hammaddede d›fla ba¤›ml›l›k
Bölgesel iflgücü niteli¤i yetersizli¤i
Karar mekanizmalar› elimizde de¤il
Kültürel altyap›
Motor üretimi ve powertrain üretiminin olmay›fl›
Nitelikli iflgücü için gelece¤e dönük yap›lanma eksikli¤i (Kariyer planlar›)
Sanayileflmenin geç bafllamas›
Sat. Son Tekn. Servis hizmet a¤›n›n yetersizli¤i
Son teknolojinin yayg›n kullan›lmamas› (Örn. Ekipman)
Sosyal sorumluluk projelerinin yetersizli¤i
Ulusal kaynaklar›n (enerji-maden vb.) yeterince de¤erlendirilememesi
Üretim yat›r›m› düflük
Verimsizlik
Vizeye tabi olmak
Yetersiz çevre duyarl›l›¤›
Ara eleman yetifltirilememesi ( Okullar›n eksikli¤i)
Bilgi altyap›s› oluflturmada eksiklik
Havaalan› yerleflimler
Demiryolu altyap›s›
Enerji maliyeti yüksek
51
• “Finansman s›k›nt›s› ve yetersizli¤i” yo¤unlaflan ifadeler aras›nda ilk s›rada yer
almaktad›r. Genel olarak Türkiye iflletmelerinin yaflad›¤› s›k›nt›lar aras›nda yer
alan finansman yetersizli¤i için firmalar›n öncelikle etkin finansman yönetimi
kurma yolunda çabalar göstermesi gereklidiri. BU kapsamda finansman yönetiminde nitelikli kadrolar bulundurmak, yat›r›m finansman›nda do¤ru kaynaklara
ulaflmak, iflletme sermayesi yönetiminde daha analitik ve planl› yöntemler kullanmak konular›nda geliflim ad›mlar› at›lmal›d›r.
• Sektörün hammadde konusunda d›fla ba¤›ml› olmas› konferansta s›kça dile getirilen noktalar aras›nda yer almaktad›r. Konferans ç›kt›lar›nda özellikle 2023 hedefleri aras›nda ortak görüfllerden biri de hammadde de d›fla ba¤›ml› olmayan, bütün üretimini kendi kaynaklar› ile yapan Türk Otomotiv Sektörü hedefidir. Bu
do¤rultudaki hedeflerin gerçeklefltirilmesine yönelik stratejik planlar›n oluflturularak, sektörün bu zay›f yandan kurtar›lmas› sa¤lanacakt›r.
• Bölgesel iflgücünün yetersizli¤i ve ara eleman yetifltirilememesi zay›f yanlar› da
konferansta s›kça tart›fl›lan bir di¤er konudur. Raporun di¤er bölümlerinde geçti¤i
üzere, sektörün eksiklik duydu¤u konularda eleman ihtiyac›n› belirleyerek; ana ve
yan sanayi, sektör kurulufllar›, üniversiteler, meslek okullar› ve kamunun da bulunaca¤› büyük bir iflbirli¤i ile sektörün ihtiyaçlar›na yönelik projelerin oluflturulmas› gerekmektedir. Oluflturulan projelerin devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas› ad›na da bütün
kurulufllar›n destek vermeleri gerekmektedir. Devam›nda yetifltirilen nitelikli elemanlar›n kariyer haritalar› ald›klar› e¤itimler s›ras›nda belirlenerek, kiflilerin sektör de geleceklerini görmeleri sa¤lanmal› ve sektöre ba¤l›l›klar› art›r›lmal›d›r.
• Motor ve powertrain üretiminin olmamas› sektörün zay›f yanlar› aras›nda yer
almaktad›r. Türk Otomotiv Sektöründe, daha katma de¤erli ürünlerin üretimi ve
bu yönde yo¤unlaflan yat›r›mlar konusunda geliflim ad›mlar›n›n hedeflenmesi zorunludur.
• “Sosyal sorumluluk projelerinin yetersizli¤i” ve “Çevre duyars›zl›¤›” zay›f yanlar› sektörün özelefltiri yapabilme özelli¤ini ortaya koymaktad›r. Firmalar sosyal
sorumluluk projelerine zaman ve bütçe ay›rmamas›n›n sektör aç›s›ndan bir zay›f
yan oldu¤unun fak›ndad›r. Bu fark›ndal›k ile zay›f yanlar›n güçlü yana çevrilebilmesi öncelikle sektör örgütlerinin ve firmalar›n›n inisiyatifinde bulunmaktad›r.
• “Bilgi altyap›s› oluflturmada eksiklik” ifadesi önemli zay›f yanlardan bir di¤eridir. Özellikle teknoloji ve bilginin yayg›n kullan›ld›¤› otomotiv sektöründe, bilgi
altyap›s›n›n tüm sektör firmalar›nda oluflturulmas› sektörün gücü ve rekabet avantajlar› aç›s›ndan önem kazanmaktad›r.
4.4.3 F›rsatlar
Daha önceki çal›flmalardan derlenen f›rsat ifadeleri, konferans kat›l›mc›lar› ile
paylafl›larak, kendilerine mevcut f›rsatlara ilave hangi f›rsatlar›n afla¤›daki listede
olmas› gerekti¤i sorulmufltur.
52
No
F›rsatlar
1
2
3
4
Ekonomideki Olumlu Gidiflata Ba¤l› Olarak ‹ç Talepte Art›fl
Küresel Pazarlarda ve Komflu Ülkelerde Yeni Olanaklar - Yeni ‹hracat Pazarlar›
Maliyetlerin Göreceli Olarak (AB’ye Göre) Düflüklü¤ü
Yeni Araç Projelerinde Yan Sanayimizin Proje Bafllang›c›nda,
Tasar›ma Ortak Olmas›
AB Mevzuat›na Uyum Çal›flmalar› (Örne¤in Grup Muafiyeti AB Yenileme
Pazar›ndaki Gücümüzü ve Pay›m›z› Artt›rmak ‹çin Bir F›rsat Yaratmaktad›r)
Yeni Yat›r›mlar ‹çin Ülkenin Çekici Hale Gelmesi
Üstün Jeoekonomik konum ve bölgesinde uluslararas› üretim merkezi-için
aday tek ülke olma niteli¤i
Bilateral iliflkiler: AB, ECO, BDT, KE‹B, G-8 Ülkeleri ve Kafkasya
‹hracata yönelik stratejik yap›land›rma çal›flmalar›n›n bafllat›lmas›
Son dönemlerde ülkemizde siyasi istikrar ve güven ortam›n›n bulunmas›
Mali disiplinin devam› ve uygun vergi politikalar›n›n uygulanmas›
Yat›r›mlar›n artt›r›lmas›
Talep istikrar›n›n sa¤lanmas›
‹yi yetiflmifl insan gücümüzün varl›¤›
Güçlü yabanc› ortaklar›m›z›n bulunmas›
En son teknolojiyi uygulayan üretim tesislerimizin mevcudiyeti
Ar-Ge’ye önem verilmesi
Küreselleflme
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Mevcut f›rsat ifadelerine ilave olarak, kat›l›mc›lar taraf›ndan belirtilen di¤er f›rsat
ifadeleri afla¤›daki tabloda yer almaktad›r.
No
F›rsatlar
1
2
3
4
Potansiyel ifl gücünün e¤itilebilir genç nüfustan oluflmas›
Do¤unun Bat›s› olmak (Jeopolitik konumu)
Stratejik hedeflerin varl›¤› ve etkinli¤i
Ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas›
(Sürekli proje gelmesi)
Doymam›fl iç Pazar
Gelecek nesil araçlar (Fuelcell) hammadde (Bor varl›¤›) ve Nejat Veziro¤lu
Global ak›fl
Haftal›k kalite ve proje toplant›lar›
Hedef takip toplant›lar›
Hurda araç ve yas haddine giren araçlar›n üretime etkisi
Karayolu ve demiryolu (Ulaflt›rma) altyap›s›n›n iyilefltirilmesi
Krizlerin olumlu etkisi
Limanlara sahip olmam›z
Milli marka üretmenin tam zaman›
Nüfusun yap›s› (Genç) otomatik arz do¤uruyor
Rusya'n›n geliflmesi (Legal olarak)
Tekstil sektörü ile iflbirli¤i
Toplumumuzdaki tafl›t araçlar› sevdas›
Turizmin olumlu etkisi
Uzakdo¤u’nun kalitesiz üretimi
Yarat›c›l›k potansiyeli
Yeni sanayi bölgeleri oluflumu için yeterli alan›m›z›n olmas›
Yeni sanayileflen bölgelerde altyap›n›n düzgün yap›lmas›
Yerli ve bölgesel pazara uygun araç segmentinin oluflturulmas›
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
53
• “Potansiyel iflgücünün e¤itilebilir genç nüfustan oluflmas›” kat›l›mc›lar taraf›ndan di¤er f›rsatlara oranla daha s›kça belirtilen bir f›rsat ifadesi olmufltur. Konferans›n ilerleyen uygulamalar›nda da, sahip oldu¤umuz genç nüfusun daha etkin
de¤erlendirilmesine yönelik görev ve hedeflerin ortaya ç›kt›¤› görülmektedir. Bu
do¤rultuda; insan kayna¤›n›n gittikçe önem kazand›¤› sektörde, genç nüfusun etkin de¤erlendirilmesine yönelik ortaya ç›kan bu görev ve hedeflerin titizlikle incelenerek hayata geçirilmesi için ilgili kifli ve kurumlar taraf›ndan sahiplenilmesinde fayda görülmektedir.
• Güçlü yan ifadelerinde yer alan jeopolitik konum, ayn› zamanda sektörün sahip
oldu¤u f›rsatlar aras›nda da yer almaktad›r. Ülkemizin sahip oldu¤u jeopolitik konum, sektörün bugün bulundu¤u konuma gelmesini destekleyen bir güçlü yan olmufltur. Ayn› zamanda bu güçlü yan, gelecek için de bir f›rsat olarak görülmektedir. Geçmiflten gelen jeopolitik konum özelli¤inin, rekabet sürecinde stratejik aç›dan de¤erlendirilmesi ve sektörün büyüme hedeflerini destekleyecek flekilde etkin
olarak kullan›lmas› gerekmektedir.
• F›rsat ifadeleri aras›nda yer alan “Limanlara sahip olmam›z” da jeopolitik konumumuzla iliflkilendirilebilecek, etkin de¤erlendirilmesi gereken bir di¤er f›rsat
olarak karfl›m›za ç›km›flt›r.
• “Stratejik hedeflerin varl›¤› ve etkinli¤i” kat›l›mc›lar taraf›ndan sektörün sahip
oldu¤u bir di¤er f›rsat olarak de¤erlendirilmifltir. Sektörün stratejik hedeflerinin
tespit edilmesinde, ana ve yan sanayinin ortak akl›n›n harekete geçirilmesi ve bu
hedeflerin bir bütün olarak de¤erlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle; üretimde, Ar-Ge’de, ihracatta ve di¤er alanlarda, sektörde bugüne kadar ortaya ç›kar›lan
k›sa, orta ve uzun dönemli hedeflerin, konferans sonucunda ortaya ç›kan stratejik
hedeflerle ortak bir çat› alt›nda toplanmas› gerekmektedir. Tüm hedeflerin ortak
bir çat› alt›nda toplanmas›, stratejik hedeflere ulaflmada sektörün bütün aktörlerinin ortak hedefe yönelik hareket etmesini sa¤layacakt›r.
• Kat›l›mc›lar›n ifade ettikleri bir di¤er f›rsat da “Ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki
büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas› ve bunun sonucunda sürekli yeni projeler gelmesi”dir. Ana sanayi taraf›ndan talep edilecek yeni projelerin gelecekte yan sanayi taraf›ndan zaman›nda ve etkin karfl›lanabilmesi için; yan sanayinin insan kaynaklar›, finansman gibi ihtiyaçlar›n› ve ayn› zamanda proje yönetimi, Ar-Ge kabiliyeti gibi niteliklerini bugünden tespit etmesi ve planlamas› gerekmektedir. Bu
nedenle, yan sanayinin ana sanayi ile ortak projeler yürütebilmesi için, ana sanayinin büyüme hedeflerinin aç›k ve net biçimde anlafl›lmas› ve bu hedefler do¤rultusunda gelebilecek projeler için stratejik planlar oluflturmas› gerekmektedir.
• “Doymam›fl iç pazara sahip olmam›z”, “Yerli ve bölgesel pazara uygun araç
segmentinin oluflturulmas›”, “Hurda araç ve yafl haddine giren araçlar›n üretime
etkisi” ve “Genç nüfusun yap›s› otomatik arz do¤urmas›” sektörün iç pazarda sahip oldu¤u büyüme potansiyeline iflaret eden f›rsatlar olmufltur. Sektörün orta ve
uzun vadede üretim ve sat›fl hedeflerini gerçeklefltirebilmesi ad›na, iç pazar›n sahip oldu¤u potansiyelin etkin de¤erlendirilebilmesi önem tafl›maktad›r. Bu konuda konferans esnas›nda kat›l›mc›lar taraf›ndan ortaya ç›kar›lan görüfllerin ise vergi oranlar›nda yaflanan s›k›nt›lar üzerinde yo¤unlaflt›¤› görülmektedir.
54
4.4.4 Tehditler
Sektörle ilgili daha önceki çal›flmalardan faydalan›larak oluflturulan tehditler listesi afla¤›daki tabloda yer almaktad›r.
No
Tehditler
1
2
3
4
AB Yeni Grup Muafiyeti Mevzuat›
Kullan›lm›fl Motorlu Tafl›tlar›n AB’de Serbest Dolafl›m›: ‹kinci El Araç ‹thalat›
Çal›flma Bar›fl›n›n Bozulmas›
“Enerji Verimlili¤i” ve “Çevre Kanunu” ‹le ‹lgili Yürütülen Yeni Mevzuat
Çal›flmalar›ndaki Belirsizlikler
Hammadde Fiyatlar›ndaki Afl›r› Art›fl
YTL’nin Afl›r› De¤erlenmesi
Do¤u Avrupa Ülkeleri, Çin Ve Hindistan Gibi Ülkelerin Yüksek Katma De¤erli
Parçalar› ‹çeren Yeni Projelerde Yer Alabilme Yetkinli¤inin Geliflmesi ve Düflük
Maliyet Sunabilmeleri
Kapasite Artt›r›c› ve Teknolojik Yat›r›m Kararlar›n›n Karar Vericilerce
Geciktirilmesi
Üreticiler aras›nda küresel yap›lanma ve dünyadaki kapasite fazlas›
Plan ve strateji eksikli¤i
Ekonomik ve politik belirsizlik, Devlet kurumlar› aras›nda koordinasyon eksikli¤i
Mevcut yabanc› sermaye nezdinde kredibilite eksikli¤i
Teknik mevzuat altyap›s›n›n kurulmamas›
Doyuma ulaflm›fl sanayi yap›s›
Geleneksel pazarlarda büyümede direnen yap›
Çin, Hindistan, Do¤u Avrupa’daki kapasite fazlal›l›¤›
Araç fiyatlar›nda rekabet sonucu düflen kar marjlar›
Yüksek adet ihtiyac› nedeniyle yüksek yat›r›m ve yüksek sabit giderler
%68 ihracat›n› Bat› Avrupa ülkelerine yapan Türk sanayisi için bu pazardaki
%2’lik büyümenin yetersizli¤i
Çin’in, Afrika ve Ortado¤u ülkelerinden tedarik kayna¤› bulmas›
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Afla¤›daki tabloda ise GZFT uygulamas› s›ras›nda kat›l›mc›lar taraf›ndan, mevcut
tehditlerden farkl› olarak tespit edilen di¤er tehdit ifadeleri yer almaktad›r.
No
Tehditler
1
2
3
Ekonomik siyasi istikrars›zl›k
Enerji darbo¤az ve d›fla ba¤›ml›l›k
Ana sanayilerin yurt d›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas›
(Rekabetçili¤ini yitirdi¤i noktada yeni projelerin al›namamas›)
Ana sanayinin yan sanayiyi dikkate almamas›
Ana yan sanayilere ba¤l› yan sanayilerin otomotivdeki geliflimin çok gerisinde
kalmas›. Burada bir aflama yap›lamazsa 2.000.000 adet üretim rakam›n›n
gerçekleflmesi zordur
Büyüme bask›s›
Çevre Bakanl›¤›'n›n etkin denetim yapmamas›
Dünya piyasalar›nda dalgalanmalara karfl› k›r›lganl›k
Genç nüfus ( ‹yi yetiflmedi¤i için)
Hukuktaki-mevzuattaki boflluklar
4
5
6
7
8
9
10
55
No
Tehditler
11
Küresel ›s›nma ve toplum bilincindeki hedefin otomotiv sektörü olarak
görülmesi
Maliyet avantaj›m›z kayboluyor
Plans›z kültürel geliflim ve yerleflim
Rüflvet
Sanayi bölgelerinin bölge yönetiminde olmas›
Sat›n almac›-mal kabul bölümü tehdidi
Serbest bölgelere gelecek ek vergilerin yat›r›ma yapaca¤› olumsuz etkisi
Toplumun geleneklerinden uzaklaflmas›
Türk para piyasas›n›n %60'dan fazla yabanc›lar›n elinde olmas›
Yönetim zafiyetleri (Devlet-hükümet)
12
13
14
15
16
17
18
19
20
• “Enerji darbo¤az› ve d›fla ba¤›ml›l›k” ve “Ekonomik ve siyasi istikrars›zl›k”
di¤er tehditlere k›yasla kat›l›mc›lar taraf›ndan daha s›k ifade edilen tehditler
olmufltur. Ekonomik istikrar›n sa¤lanmas› ve ihtiyaç duyulan kaynaklarda d›fla
ba¤›ml›l›¤›n azalt›lmas› konular› di¤er bir çok sektörü ilgilendirdi¤i gibi otomotiv sektörünü de yak›ndan ilgilendirmektedir.
• Yukar›da yer alan tehditler kadar s›kça ifade edilmifl olmasa da; “Dünya
piyasalar›nda dalgalanmalara karfl› k›r›lganl›k”, “Türk para piyasas›n›n
%60’›ndan fazlas›n›n yabanc›lar›n elinde olmas›”, “Rüflvet”, ve “‘Hükümetin
yönetim zafiyetleri” ifadeleri, ekonomik geliflmelerle ve iç-d›fl politikalarla iliflkili
tehditler olarak görülmektedir.
• “Ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas›” bir f›rsat
geliflmesi olarak görülmekle beraber, konferans›n bu bölümünde ayn› ifade bir
tehdit olarak da yer alm›flt›r. Sektörün rekabet gücünü yitirdi¤i noktada yeni projelerin al›nmamas› durumunda büyük partnerlerle çal›fl›l›yor olmas›n›n bir f›rsat
konumundan ç›k›p, tehdide dönüflebilece¤i ifade edilmifltir. Sektörün stratejik
planlama aflamas›nda; Ar-Ge, nitelikli ifl gücü, kaliteli ve katma de¤erli üretim
gibi rekabet gücünü art›rmaya yönelik unsurlar› göz önünde bulundurmas›, sektörün sahip oldu¤u rekabet gücünü gelecekte de devam ettirebilmesine büyük
ölçüde katk› sa¤layacakt›r.
• Tehdit ifadeleri aras›nda yer alan “Ana sanayinin yan sanayiyi dikkate almamas›” ve “Ana yan sanayilere ba¤l› yan sanayilerin otomotivdeki geliflimin çok
gerisinde kalmas›” da ana sanayi ve yan sanayi iliflkilerine dikkat çeken ifadeler
olmufltur. Sektörün gelece¤ini flekillendirmede ana ve yan sanayinin yarataca¤›
sinerji büyük önem tafl›maktad›r. Bu nedenle ana sanayinin, yan sanayinin
ihtiyaçlar›n› tespit etmesi, gerekli noktalarda yan sanayiye destek sa¤lamas› ve
karfl›l›kl› iflbirli¤i ortam›n›n gelifltirmeye yönelik çal›flmalar gerçeklefltirmesi
gerekmektedir.
• Güçlü yanlar ve f›rsatlar aras›nda yer alan “genç nüfus”un, tehdit ifadeleri
aras›nda da yer ald›¤›na dikkat çekmek gerekmektedir. Sahip olunan genç
nüfusun gerekli e¤itim ihtiyaçlar›n›n karfl›lanamamas› ve sektöre kazand›r›lmas›
durumunda bir tehdide dönüflebilece¤i düflünülmektedir. Hem güçlü bir yan›m›z›
oluflturan hem de gelecek için bir f›rsat teflkil eden ve konferans esnas›nda çok s›k
dile getirilen genç nüfusa gereken ilginin gösterilerek gelifliminin desteklenmesi,
böyle bir tehdidin ortadan kalkmas›na da yard›mc› olacakt›r.
56
4.5 FIRSATLAR AKIL HAR‹TASI
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Konferans uygulamalar›n›n 5. bölümünü “F›rsatlar Ak›l Haritas›” uygulamas›
oluflturmaktad›r. Konferans kat›l›mc›lar› konferans›n bu bölümünde, geçmiflte f›rsat› gündeme getiren ve gelecekte bu f›rsat›n gündeme getirece¤i e¤ilim
ve geliflmelerden yola ç›karak sektörün geliflimine yönelik görevleri tespit etmifllerdir.
Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan görev tespitine yönelik üzerinde çal›fl›lan f›rsatlar flu
flekilde olmufltur;
1. Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar - Yeni pazarlar
2. Yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesi
3. Yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak
olmas›
GRUP 1
FIRSAT: Küresel Pazarlarda ve Komflu Ülkelerde Yeni Pazarlar -Yeni
Olanaklar
FIRSATI GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Küresel Pazarlarda ve Komflu Ülkelerde Yeni Pazarlar - Yeni Olanaklar” f›rsat›n› do¤urmufltur.
Grup 1 kat›l›mc›lar› taraf›ndan, geçmiflte “Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni pazarlar - yeni olanaklar” f›rsat›n› gündeme getiren 12 adet geliflme tespit edilmifltir. Bu geliflmeler “‹ç piyasan›n daralmas›”, “Globalleflme”,
“Serbest piyasa ekonomisi”, “Otomotiv sektöründeki geliflmeler”, “Uluslar
aras› normlara uyum”, “Likidite art›fl›”, “Ana sanayi ve partnerlerin yönlendirmeleri”, “Esas Proje d›fl›nda farkl› projelerde de çal›flma imkan›” “‹nternet”,
“Kalite geliflimi”, “Uluslararas› ortakl›klar” ve “Finansman kaynaklar›n›n geliflim ve çeflitlili¤i” olarak ifade edilmifltir.
• Otomotiv sektöründe yaflanan geliflmelerin yak›ndan takip edilmesi, küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar›n ve yeni pazarlar›n de¤erlendirilmesine imkan sa¤layan bir geliflme olarak nitelendirilmifltir. Hem otomotiv sektörünün iliflki içerisinde oldu¤u farkl› birçok sektörde h›zl› yaflanan geliflme ve de¤iflimler, hem de sektörün kendi içerisinde her geçen gün yaflanan yeniliklerin gelecekte de yak›ndan takip edilebilmesi ad›na teknolojik ve uzmanl›k yat›r›mlar›n›n
yap›lmas› bir görev olarak belirtilmifltir.
57
‹LG‹L‹ GEL‹fiMELER‹N ARTMASI,
YAYGIN VE ETK‹N KULLANILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILAB‹L‹R?
FIRSATI GÜNDEME GET‹REN
GEL‹fiMELER NELER OLMUfiTUR?
‹ç piyasan›n daralmas›
Globalleflme
Teknolojik ve uzmanl›k
yat›r›mlar›n›n art›r›lmas›
Serbest piyasa
ekonomisi
(Rusya, Çin vb.)
Otomotiv sektöründe
geliflme
Bu ülkeler ile
iliflkilerin gelifltirilmesi
Tespit, analiz çal›flmalar›
Lab. ve test koflullar›n›n
gelifltirilmesi; Büyük ölçekli:
TSE, Kosgeb, Tübitak,
Üniversiteler Kücük ölçekli: Firmalar
Uluslararas›
normlara uyum
Likidite art›fl›
Ana sanayi ve partnerlerin
yönlendirmeleri
Küresel Pazarlarda ve
Komflu Ülkelerde Yeni
Olanaklar-Yeni Pazarlar
Esas proje d›fl›nda farkl›
projelerde de çal›flma
imkan› Topic
Ak›fl›n güçlendirilmesi
‹nternet
Kalite geliflimi
Uluslararas› ortakl›klar
Finansman kaynaklar›n›n
geliflim ve çeflitlili¤i
• Uluslararas› normlara uyum sa¤lanmas›, küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde
yeni olanaklar›n oluflmas› sürecinde ortaya ç›kan bir geliflme olmufltur. Uluslar
aras› normlar›n güncel olarak takip edilmesi ve küresel pazardaki f›rsatlar›n gelecekte de de¤erlendirilmesi ad›na mevcut laboratuar ve test koflullar›n›n iyilefltirilmesi bir görev olarak belirtilmifltir. Bu görevin yerine getirilmesi aflamas›nda;
TSE, KOSGEB, TÜB‹TAK ve sektördeki firmalar›n iflbirli¤ine gitmeleri gerekti¤i ifade edilmifltir.
58
• Rusya, Çin gibi ülkelerin serbest piyasa ekonomisine geçifl süreci, küresel pazarlarda yeni olanaklar› ve yeni f›rsatlar› gündeme getiren geliflmelerden bir di¤eri olmufltur. Bu ülkelerle olan mevcut iliflkilerin güçlendirilmesi, grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan belirtilen bir görev ifadesi olmufltur.
• Ayr›ca, yeni pazarlar›n sa¤lad›¤› likidite art›fl›n› güçlendirmeye yönelik çal›flmalar yap›lmas› gereklili¤i de, bu f›rsat e¤ilimi alt›nda ifade edilen bir görev olarak ortaya ç›km›flt›r.
FIRSATIN GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Küresel Pazarlarda ve Komflu Ülkelerde Yeni Pazarlar - Yeni Olanaklar” f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
Grup kat›l›mc›lar›n›n, “Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar
ve yeni pazarlar” f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤ini düflündükleri
geliflmeler; “Genel giderlerin ve sabit yat›r›m giderlerinin azalmas›”, “Yeni
pazarlara yönelik ürün gelifltirme”, “Uzun vadeli planlar›n yap›lmas›na imkan
sa¤lanmas›”, “Lojistik altyap› geliflimi”, “Yerinde yat›r›mlar”, “Co-operatif
çal›flmalar›n artmas›”, “Kaynak gereksinimi”, “Kalifiye insan gereksiniminin
artmas›”, “Finans kaynaklar›n›n artmas›” ve “Risklerin artmas›” olmufltur.
FIRSATI GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
NELER OLACAKTIR
BU GEL‹fiMELER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹
GÖREVLER
NELERD‹R?
Genel giderlerin ve
sabit yat›r›m giderlerinin
azalt›lmas›
Verimlili¤in artt›r›lmas›
O pazara yönelik
ürün gelifltirme
Tasar›m kabiliyeti
(Tasar›m yar›flmas›)
Uzun vadeli planlar›n
yap›lmas›na imkan
sa¤lanmas›
Lojistik amaçl› özel
projeleri (Ulaflt›rma
Bakanl›¤›,
Sanayi Bakanl›¤›)
Yerinde yat›r›mlar
Stratejik ortak bulunmas›
Co-operatif çal›flmalar›n
artmas›
Teflviklerin artt›r›lmas›
Kaynak gereksinimi
Küresel Pazarlarda ve
Komflu Ülkelerde Yeni
Olanaklar-Yeni Pazarlar
Pazar araflt›rmas›
Kalifiye insan
seviyesinde art›fl
Finans kaynaklar›n›n artmas›
Risklerin artmas›
Dil bilen eleman say›s›n›n
artt›r›lmas› (ortaö¤renim)
E¤itimler, e¤itim
politikalar› (teknik liseler,
sanayici deste¤i)
Proje bazl› finansman
sistemi
Ürün sorumluluk sigortas›
Lojistik altyap› geliflimi
59
• Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar ve yeni pazarlar f›rsat›,
gelecekte genel giderlerin ve sabit yat›r›m giderlerinin azalmas›n› gündeme getirecektir. Bu geliflmenin daha etkin de¤erlendirilmesine yönelik, grup kat›l›mc›lar
taraf›ndan verimlili¤in art›r›lmas› gerekti¤i ifade edilmifl ve bu konuda devletin ve
sektördeki firmalar›n taraf›ndan yerine getirilmesi gereken baz› görevler tespit
edilmifltir. Firmalar›n verimlilik konusundaki e¤itim ihtiyaçlar›n› planlamas› ve
bu ihtiyaçlar› takip etmesi, teknolojik yat›r›mlar ve insan kaynaklar› yat›r›mlar›n›
gerçeklefltirmesi, maliyet analizlerini do¤ru yapmalar› grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan sektör firmalar›na atanan görevler olmufltur. Bürokrasinin azalt›lmas›, Milli
Prodüktivite Merkezi’nin faaliyetlerinin art›r›lmas›, ülkeler aras› ikili anlaflmalar
yap›lmas› ise bu konuda yönelik tespit edilen di¤er görevler olmufltur.
• Firmalar›n yeni pazar olanaklar›n› etkin de¤erlendirebilmeleri için yeni pazarlara yönelik, pazar›n ihtiyaçlar›na do¤ru cevap veren ve pazar›n talep etti¤i özellikleri karfl›layan yeni ürünler gelifltirmesi bu f›rsat›n gelecekte gündeme getirece¤i
bir geliflme olarak görülmektedir. Bu konuda tespit edilen görev, firmalar›n pazar
araflt›rmas› yapmalar› ve tasar›m kabiliyetlerini gelifltirmeleri olmufltur. Ayr›ca
düzenlenecek tasar›m yar›flmalar› ile de tasar›m çal›flmalar›n›n desteklenebilece¤i
düflünülmektedir.
• Lojistik altyap› alan›nda geliflmeler sa¤lanmas›, yeni pazarlarda ve komflu ülkelerdeki yeni f›rsatlar›n ve yeni pazarlar›n etkin de¤erlendirilebilmesi için gelecekte gündeme gelecek bir di¤er geliflme olarak görülmektedir. Ulaflt›rma Bakanl›¤›
ve Sanayi Bakanl›¤› taraf›ndan, sektörün ihtiyaç duydu¤u ve gelecekte ihtiyaç duyabilece¤i lojistik altyap› gelifliminin sa¤lanmas›na yönelik, lojistik amaçl› özel
projeler yap›lmas› grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan bu konuda tespit edilen bir görev
ifadesi olmufltur. ‹lgili bakanl›klar›n sektörün bu konudaki ihtiyaçlar›n› tespit ederek, bu ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›na yönelik sektör temsilcileriyle iflbirli¤i içinde
çal›flmalar yapmas›n›n sektör geliflimine katk› sa¤layaca¤› düflünülmektedir.
• Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan, yeni pazarlardaki f›rsatlar›n etkin de¤erlendirilebilmesi için gelecekte yerinde yat›r›mlara ihtiyaç duyulaca¤› ifade edilmektedir.
Bu konuda kat›l›mc›lar›n tespit ettikleri görev ise, yerinde yat›r›mlar›n gerçeklefltirilebilmesi için stratejik ortak bulunmas› konusunda çal›flmalar yürütülmesi olmufltur.
• Kalifiye insan kayna¤›na duyulacak ihtiyac›n artmas›, yeni pazarlarda oluflacak
f›rsatlar›n gündeme getirece¤i bir di¤er geliflme olarak görülmektedir. Kat›l›mc›lar bu noktada, yabanc› dil bilen insan kayna¤›nda art›fla gereksinim oldu¤unu ifade etmektedirler. E¤itim politikalar›n›n gözden geçirilmesi ve teknik liselerde sanayicilerin de deste¤iyle ihtiyaç duyulan nitelikli insan kayna¤›n›n yetifltirilmesine yönelik çal›flmalar yap›lmas› bu konuda tespit edilen bir görev olmufltur.
• Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar ve yeni pazarlar f›rsat›n›n
gelecekte hem iflletmelerin finans ihtiyac›n›n, hem de kullan›labilecek finans kaynaklar›n›n artmas›na neden olaca¤› düflünülmektedir. Mevcut teflviklerin art›r›lmas›, grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan gelecekte iflletmelerin ihtiyaç duyacaklar› finansman ihtiyac›n›n karfl›lanmas›na yönelik tespit edilen bir görev olmufltur. Ayr›ca bir di¤er olas› geliflme olarak görülen, finans kaynaklar›ndaki art›fl›n etkin de¤erlendirilmesine yönelik tespit edilen görev ise proje bazl› finansman sisteminin
uygulanmas› olmufltur.
60
• Küresel pazarlarda ve komflu ülkelerde yeni olanaklar ve yeni pazarlar f›rsat›,
iflletmeler için d›fl ticarette baz› riskleri de beraberinde getirecektir. Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan da bu durum, risklerin artmas› fleklinde ifade edilmifltir. Olas›
risklerden dolay› oluflabilecek maddi zarar›n teminat alt›na al›nmas›na amac›yla
iflletmelerin ürün sorumluluk sigortas› yapt›r›lmas›, grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan
bu konuda yerine getirmesi gereken bir görev olarak belirlenmifltir.
GRUP 2
FIRSAT: Yeni Yat›r›mlar ‹çin Ülkenin Çekici Hale Gelmesi
FIRSATI GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Yeni
yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesi” f›rsat›n› do¤urmufltur.
Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan geçmiflte, “Yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici
hale gelmesi” f›rsat›n› gündeme getiren 10 adet geliflme tespit edildi¤i
görülmektedir. Bu geliflmeler “Genç nüfus” , “Doymam›fl Pazar” , “E¤itimli ifl
gücü”, “Bölge ülkelerde pazarlama faaliyetlerinde bulunulmas›”, “Geliflmifl
yan sanayi altyap›s›”, “AB üyelik görüflmeleri - Mevzuat”, “Ucuz iflçilik”,
“AB’de yafll› nüfus”, “AB’de üretim maliyetlerinin yüksekli¤i” ve “Otomotivde
kar marj›n›n iyice düflmesi” olarak belirlenmifltir.
‹LG‹L‹ GEL‹fiMELER‹N ARTMASI,
YAYGIN VE ETK‹N KULLANILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILAB‹L‹R
FIRSATI GÜNDEME
GET‹REN GEL‹fiMELER
NELER OLACAKTIR
Genç nüfus
Doymam›fl pazar
E¤itimli ifl gücü
Genç nüfusun e¤itilmesi
Bölge ülkelerinde
pazarlama faaliyetlerinde
bulunulmas›
Geliflmifl yan sanayi altyap›s›
Araç vergileri düflürülerek
doymam›fl pazar›n
canland›r›lmas›
SSK maliyetlerini
düflürülerek ucuz
iflçili¤in devam›
Kalite
Yeni Yat›r›mlar ‹çin
Ülkenin Çekici
Hale Gelmesi
Ucuz iflçilik
AB üyelik
görüflmeleri-Mevzuat
(hukuk-ticari-muhasebe)
AB’de yafll› nüfus
AB’de üretim
maliyetlerinin yüksekli¤i
Otomotivde kar
marj›n›n iyice düflmesi
61
• Ülkemizin yeni yat›r›mlar için cazip hale gelmesi f›rsat›n› gündeme getiren
geliflmelerden ilki, sahip oldu¤umuz genç nüfus olarak belirtilmifltir. Sahip
oldu¤umuz genç nüfusun e¤itilmesi bu geliflmenin daha etkin kullan›lmas›na
yönelik tespit edilen bir görev olmufltur. Bu noktada sektörün ihtiyaç duydu¤u
alanlarda e¤itim ihtiyaçlar›n›n tespit edilerek; üniversitelerle, Milli E¤itim
Bakanl›¤›’yla ve gerekli görülen di¤er e¤itim kurumlar›yla iflbirli¤ine
gidilmesinin, sektörde ihtiyaç duyulan nitelikli iflgücünün karfl›lanmas›
aflamas›nda gerekli oldu¤u düflünülmektedir.
• Yeni yat›r›mlar için cazip bir ülke haline gelmemize neden olan bir di¤er
geliflme de doymam›fl bir pazara sahip olmam›z fleklinde ifade edilmektedir.
Doymam›fl pazar›n canland›r›lmas›na yönelik, vergi oranlar›nda düzenlemeler
yap›lmas› gerekti¤i düflünülmektedir. Araçlar ve akaryak›t fiyatlar› üzerindeki
vergi yükünün, konferans esnas›nda farkl› uygulamalarda kat›l›mc›lar taraf›ndan
belirtilmesi de ayr›ca bu görüflü destekler niteliktedir. Bu nedenle, araç vergilerinin düflürülerek doymam›fl pazar›n canland›r›lmas›, kat›l›mc›lar›n bu konuda
ortaya koydu¤u bir görev tan›m› olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
• Ülkemizde iflçilik maliyetlerinin düflmesi, yat›r›mc›lar›n ilgisini çeken ve ülkeyi
yat›r›m için cazip hale getiren bir geliflme olarak görülmektedir. SSK maliyetlerinin düflürülmesi konusunda çal›flmalar yap›lmas› ve ucuz iflçili¤in devam›n›n
sa¤lanmas›, ülkemizin yat›r›mlar için cazip bir ülke olma f›rsat›n›n gelecekte de
daha etkin olarak de¤erlendirilmesine katk› sa¤layaca¤› düflünülmektedir.
FIRSATIN GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesi’” f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan ‘Yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesi’
f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤i 5 adet geliflme tespit edilmifltir. Bu
geliflmeler “Ar-Ge faaliyetlerinin art›r›lmas›”, “‹stihdam”, “Gelir seviyesinin
yükselmesi”, “Otomotiv sektöründe Türkiye’nin üs haline gelmesi”, ve “Sermaye birikimi” olarak ifade edilmifltir.
62
• Dünya otomotiv sektörünün her geçen gün kendini yenileyen bir sektör oldu¤u
ve bu sektörde sürdürülebilir rekabetin sa¤lanmas›n›n Ar-Ge konusundaki geliflmelere önemli ölçüde ba¤l› oldu¤u düflünülürse, ülkemizde de Ar-Ge konusunda
çal›flmalara h›z verilmesinin ne kadar önemli oldu¤u bir kez daha ön plana ç›kmaktad›r. Bu nedenle, Türkiye’nin yeni yat›r›mlar için çekici bir ülke konumuna
gelmesinin ayn› zamanda Ar-Ge faaliyetlerinin art›r›lmas› ihtiyac›n› do¤uraca¤›
düflünülmektedir. Kat›l›mc›lar›n bu noktada belirledi¤i görevler; mevcut Ar-Ge
teflviklerinin art›r›lmas›, bu teflviklerin kullan›m›n›n yayg›nlaflt›r›lmas› ve kolaylaflt›r›lmas› olmufltur. Bu noktada, sa¤lanacak Ar-Ge desteklerinin otomotiv yan
sanayinde de etkin kullan›lmas›n›n sa¤lanarak, tasar›m konusunda sektörde eksik
yanlar›m›z›n tamamlanmas› desteklenmelidir. Bu sayede ülkemizin tasar›m boyutunda da bir Ar-Ge üssü olmas› sa¤lanacakt›r.
FIRSATIN GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
NELER OLACAKTIR
AR-GE faaliyetlerini
artt›r›lmas›
BU GEL‹fiMELER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹ GÖREVLER
NELERD‹R
AR-GE teflviklerinin artt›r›lmas›
AR-GE teflviklerinin kullan›m›n›n
yayg›nlaflt›r›lmas›,kolaylaflt›r›lmas›
Gelir seviyesinin
yükselmesi
Asgari ücret maliyetlerini
azalt›lmas›
Ekonomik istikrar›n devaml›l›¤›
Yeni Yat›r›mlar ‹çin
Ülkenin Çekici
Hale Gelmesi
Özel sektör-üniversite
iflbirli¤inin gelifltirilmesi
‹stihdam
‹lk yat›r›m maliyetinin
düflürülmesi (Toprak, altyap›, üstyap›)
Mevzuat ve izinlerin kolaylaflt›r›lmas›
Serbest belgeler
Sermaye birikimi
Lojistik a¤›n›n gelifltirilmesi
Yat›r›m kredilerinin daha
cazip hale getirilmesi
Otomotiv sektöründe
Türkiye’nin üs haline
gelmesi
Araç üzerindeki vergilerin (ÖTV vb.)
%10’unun, yat›r›m teflvi¤i olarak
kulland›r›lmas› (veya daha fazla)
(veya azalt›lmas›)
• Özel sektör ve üniversite iflbirli¤inin gelifltirilmesi de, Ar-Ge faaliyetlerinin art›r›lmas›na yönelik ortaya ç›kan bir görev olmufltur.
• Yeni yat›r›mlar gelecekte istihdam art›fl›n› da beraberinde getirecektir. Sektördeki iflletmelerin gerekli istihdam art›fl›n› sa¤layabilmeleri için asgari ücret maliyetlerinin azalt›lmas›, konferans kat›l›mc›lar› gelecekte ihtiyaç duyulacak istihdam art›fl›na yönelik bir görev olmufltur.
63
• Yeni yat›r›mlar için ülkenin çekici hale gelmesinin gelecekte ortaya ç›karaca¤›
bir di¤er geliflme de gelir seviyesinin yükselmesi olarak ifade edilmifltir. Yat›r›mlar›n artmas› ve gelir seviyesinin yükselmesi için ekonomik istikrar›n devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas› gerekti¤i belirtilmektedir.
• Gelecekte Türkiye’nin otomotiv sektöründe bir üs haline gelmesi için yat›r›m
kredilerinin daha cazip hale getirilmesi gerekti¤i düflünülmektedir. Ayr›ca araç
vergilerinin azalt›lmas› veya bu vergilerinin en az %10’unun yat›r›m teflviki olarak kulland›r›lmas› gerekti¤i birer görev olarak ifade edilmifltir.
• Ülkemize yap›lacak yerli ve yabanc› yat›r›mlar›n teflviki için ilk yat›r›m maliyetlerinin düflürülmesi, mevzuat ve izinlerin kolaylaflt›r›lmas›, serbest bölgelerin
yayg›nlaflt›r›lmas› da tespit edilen di¤er görevler olmufllard›r.
GRUP 3
FIRSAT: Yeni Araç Projelerinde Yan Sanayimizin Proje Bafllang›c›nda,
Tasar›ma Ortak Olmas›
FIRSATI GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Yeni
araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak olmas›” f›rsat›n› do¤urmufltur.
“Yan sanayinin teknolojik olarak proje gerçeklefltirme kabiliyetinin olmas›” ,
“Tasar›m kabiliyeti olan firmalar›n aranmas›” , “Kalite sistemlerinin geliflmesi”, “Talebin artmas›”, “Nitelikli iflgücünün oluflmas›” ve Otomotiv üretiminin
artmas›; ‘Yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak olmas›’ f›rsat›n› gündeme getiren 6 geliflme olarak tespit edilmifltir.
64
‹LG‹L‹ GEL‹fiMELER‹N
ARTMASI, YAYGIN VE
ETK‹N KULLANILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILAB‹L‹R?
FIRSATI GÜNDEME
GET‹REN GEL‹fiMELER
NELER OLMUfiTUR?
Yan sanayinin teknolojik
olarak proje
gerçeklefltirme
kabiliyetinin olmas›
AR-GE teflviklerinin artt›r›lmas›
Tasar›m kabiliyeti olan
firmalar›n aranmas›
Kalite sistemlerin
geliflmesi
Sektörel bazl› veri tabanlar›
oluflturulmas›
Talebin artmas›
Yeni Araç Projelerinde
Yan Sanayimizin Proje
Bafllang›c›nda,
Tasar›ma Ortak Olmas›
Nitelikli iflgücünün
oluflmas›
Otomotiv üretiminin
artmas›
• Otomotiv yan sanayinde tasar›m kabiliyeti olan firmalar›n varl›¤› ve yan sanayinin teknolojik olarak proje gerçeklefltirme kabiliyetinin olmas›, yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda tasar›ma ortak olmas› f›rsat›n› gündeme getiren geliflmeler olarak nitelendirilmifltir. H›zla büyüyen sektörde, yan sanayinin tasar›m konusundaki geliflme potansiyeli etkin de¤erlendirilebilmesi için
tasar›m alan›nda Ar-Ge teflviklerinin art›r›lmas› ve sektörel bazl› veri tabanlar›
oluflturulmas› grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan tespit edilen görevler olmufltur.
FIRSATIN GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak olmas›” f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
“Yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak
olmas›” f›rsat›n›n gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler; “Kalifiye eleman
yetiflmesinin sa¤lamas›” , “Uzun dönemli planlama yetene¤i” ,“Otomotiv sektörünün ihtiyac› olan e¤itim kaynaklar›n›n oluflturulmas›”, “Yerli yan sanayiden global yan sanayiye geçifl sa¤lanmas› ve dünya ölçe¤inde rekabet flans›n›n yakalanmas›”, “Firmalar›n yenilikçi olmalar›n›n sa¤lanmas›”, “Firmalar›n
kredibilitesinin artmas›”, “Hammadde tedarikçilerinin çeflitlenmesi;, ve “Alternatif sektörlere geçiflin kolaylaflmas›” fleklinde ifade edilmifltir.
65
FIRSATIN GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
NELER OLACAKTIR?
BU GEL‹fiMELER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹ GÖREVLER
NELERD‹R?
Kalifiye eleman
yetiflmesini sa¤lama
Uzun dönemli
planlama yetene¤i
Otomotiv sektörünün ihtiyac›
olan e¤itim kaynaklar›n›n
oluflturulmas›
Yeni Araç Projelerinde
Yan Sanayimizin Proje
Bafllang›c›nda,
Tasar›ma Ortak Olmas›
Yerli yan sanayiden global
yan sanayiye geçifl sa¤land›,
dünya ölçe¤inde rekabet
flans› yakaland›.
Firmalar›n yenilikçi
olmalar›n› sa¤lad›
Firmalar›n üniversite ile
iflbirli¤inin artmas›
Proje baz›nda üniversite
laboratuvarlar›n›n ihtiyaçlar›
karfl›layabilecek seviyeye
getirilmesi
Ticaret odalar›n›n katk›lar›yla
sektör bazl› meslek okullar›n›n
artt›r›lmas›
Firmalar›n kredibilitesi artt›
Hammadde
tedarikçilerinin
çeflitlenmesi
5-10-20 y›ll›k sektör bazl›
stratejik planlar haz›rlanmal›
Alternatif sektörlere
geçifli kolaylaflt›racak
(Yeni sektörler yarat›labilecektir.)
• Yeni araç projelerinde yan sanayimizin proje bafllang›c›nda, tasar›ma ortak olmas› f›rsat›n›n, grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan, gelecekte, tasar›m, sektörde kalifiye
eleman yetifltirilmesi ve sektörün ihtiyac› olan e¤itim kaynaklar›n›n oluflturulmas› ihtiyac›n› gündeme getirece¤i öngörülmektedir. Bu konuda sektör firmalar›n›n
üniversite ile olan iflbirli¤ine art›rmas› bir görev olarak belirtilmifltir. Ayr›ca proje baz›nda üniversite laboratuarlar›n›n sektör ihtiyaçlar›n› karfl›layacak seviyeye
getirilmesi ve ticaret odalar›n›n katk›lar›yla sektör bazl› meslek yüksek okullar›n›n say›s›n›n art›r›lmas›, bu konuda tespit edilen bir di¤er görevler olmufltur.
• Otomotiv yan sanayimizin ana sanayi ile iflbirli¤i sayesinde, yerli yan sanayiden
global yan sanayiye geçiflin sa¤land›¤› ve dünya ölçe¤inde global rekabet flans›
yakaland›¤› belirtilmektedir. Bu noktada yan sanayimizin, ana sanayiye parça üreten tedarikçi sektör olma konumundan öteye geçmesi ve tasar›mdan üretime kadar bütününü tamamlayan bir yap›ya kavuflmas› gerekmektedir. Bu nedenle, tasar›mdan üretime her aflamada yer alma amac›na yönelik 5-10-20 y›ll›k bir dönemi
kapsayan k›sa, orta ve uzun vadeli stratejik planlar›n haz›rlanarak uygulamaya geçirilmesi, sektörün dünya ölçe¤inde gelecekte de rekabet etmesini sa¤layacak bir
görev olarak görülmektedir.
66
4.6 TEHD‹TLER AKIL HAR‹TASI
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Tehditler Ak›l Haritas› konferans›n 6. bölümünü oluflturmaktad›r. Konferans
kat›l›mc›lar› taraf›ndan bu uygulamada öncelikle tehdidi ortaya ç›karm›fl bulunan nedenlerin ortadan kald›r›lmas›na ya da etkisinin azalt›lmas›na yönelik
görevleri tespit etmifller, daha sonra da tehdidin gelecekte gündeme getirece¤i yeni e¤ilimleri ve bu e¤ilimlere yönelik görevleri belirlemifllerdir.
Grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan görev tespitine yönelik üzerinde çal›fl›lan tehditler flu
flekilde olmufltur;
1. Plan ve strateji eksikli¤i
2. Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas›
3. Bölgesel ‹fl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas›
4. Büyüme bask›s›
GRUP 4
TEHD‹T: Plan ve Strateji Eksikli¤i
TEHD‹D‹ GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Plan ve
strateji eksikli¤i” tehdidini do¤urmufltur.
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Grup 4 kat›l›mc›lar› taraf›ndan geçmiflte “Plan ve strateji eksikli¤i” tehdidini
gündeme getiren 9 adet geliflme tespit edilmifltir. Bu geliflmeler “Yat›r›m hedeflerinin yanl›fl seçilmesi” , “H›zl› ve plans›z büyüme” , “Kaynaklar›n iyi de¤erlendirilememesi”, “Uzun vadeli iflbirli¤inin yap›lmamas›”, “Borçla büyüme”, “Kurumsallaflmada çekilen zorluklar”, “Yetkin yönetici eksikli¤i”, “Uygun olmayan makine seçimi” ve “Uzun vadede yay›nlanacak mevzuat›n bilinmemesi” olarak ifade edilmifltir.
67
TEHD‹D‹ OLUfiTURAN
NEDENLER‹N ORTADAN
KALDIRILMASI YA DA
ETK‹LER‹N‹N AZALTILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILMALIDIR
TEHD‹D‹N OLUfiMASINA
NEDEN OLAN GEL‹fiMELER
NELER OLMUfiTUR?
Yat›r›m hedeflerinin
yanl›fl seçilmesi
H›zl› ve plans›z büyüme
Kaynaklar›n iyi
de¤erlendirilememesi
Ana sanayiler ile uzun vadeli
iflbirli¤i yap›lmal›
‹stikrarl› ekonomi
Gerekli e¤itimlerin
düzenlenmesi ve kat›l›m›n
sa¤lanmas›
Günü kurtarma
derdi (uzun vadeli
iflbirli¤inin yap›lmamas›)
Borçla büyüme
Plan ve Strateji
Eksikli¤i
Kurumsallaflmada
çekilen zorluklar
Uzun vadede yay›nlanacak
mevzuat›n takibi
Yetkin yönetici eksikli¤i
Uygun olmayan
makine seçimi
Uzun vadede yay›nlanacak
mevzuat›n bilinmemesi
(ürün baz›nda)
• Otomotiv yan sanayi firmalar› taraf›ndan yat›r›m hedeflerinin yanl›fl seçilmesi,
h›zl› ve plans›z büyümenin gündeme gelmesi ve eldeki mevcut kaynaklar›n etkin
de¤erlendirilememesi, sektörde yaflanan plan ve strateji eksikli¤ini gündeme getiren geliflmeler olarak ifade edilmifltir. Ana ve yan sanayinin gelece¤e dönük stratejik planlar oluflturarak ortak hedeflere yönelik iflbirli¤i içinde hareket etmesi,
sektörün gelecek hedeflerine ulaflmas› sürecinde büyük önem tafl›maktad›r. Bu
noktada kat›l›mc›lar taraf›ndan tespit edilen görev; ana sanayi ile yan sanayinin
stratejik planlama aflamas›nda uzun vadeli iflbirli¤i yapmas› olmufltur. Planlama
aflamas›nda yap›lacak iflbirli¤i, iflletmelerin kaynaklar›n› daha etkin kullanarak
yat›r›mlar›n› do¤ru yönlendirebilmelerine ve büyüme sürecinin sa¤l›kl› olmas›na
hizmet edecektir.
• Yetkin yönetici eksikli¤i ve kurumsallaflma sürecinde çekilen zorluklar, sektör
iflletmelerinde plan ve strateji eksikli¤ine neden olan bir di¤er geliflme olarak ifade edilmektedir. Mevcut insan kayna¤›n›n sahip oldu¤u yönetici niteliklerinin art›r›lmas›, hem plan ve strateji eksikli¤inin giderilmesine hem de kurumsallaflma
sürecinin etkin yönetilmesine fayda sa¤layacakt›r. Bu noktada tespit edilen görev,
iflletmelerde eksiklik duyulan nitelikli yönetici adaylar›n› gelifltirmeye yönelik ge-
68
rekli e¤itim ihtiyaçlar›n›n tespit edilmesi ve bu e¤itim ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›
olmufltur.
• Plan ve strateji eksikli¤i tehdidini gündeme getiren bir di¤er geliflmede mevzuat konusunda yaflanan de¤iflimler olarak belirtilmifltir. Kat›l›mc›lar uzun vadede,
yay›nlanacak mevzuat›n takibini bir görev olarak belirlemifller ve bu sayede bu
mevzuat de¤iflikliklerinin plan ve strateji konusundaki eksikliklerin oluflmas› tehdidini ortadan kald›rmay› hedeflemifllerdir.
• ‹flletmelerin borçla büyümesi ve bunun sonucunda oluflan finansal s›k›nt›lar, kat›l›mc›lar taraf›ndan, plan ve strateji eksikli¤ine neden olan bir di¤er geliflme olarak gösterilmifltir. Borçla büyümenin önüne geçilmesi ve daha stratejik planlar›n
daha sa¤l›kl› yap›lmas›, istikrarl› bir ekonominin oluflumunu ve bu istikrar›n korunmas› bu konuda ortaya ç›kan görev olmufltur.
TEHD‹D‹N GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Plan ve strateji eksikli¤i” tehdidinin gelecekte gündeme
getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
“Plan ve strateji eksikli¤i” tehdidi nedeniyle, gelecekte gündeme gelebilece¤i
düflünülen e¤ilimler Grup 4 kat›l›mc›lar› taraf›ndan; “Kullanabilir sermayenin
azalmas›”, “Borçlar›n artmas›”, “Maliyet kontrollerinin zay›flamas›” ve “At›l
kapasitelerin artmas›” olarak ifade edilmifltir.
• ‹flletmelerde maliyet kontrollerinin zay›flamas› ve iflletmelerin borç yüklerinin
artmas›; plan ve strateji eksikli¤inin gündeme getirebilece¤i geliflmeler olarak ifade edilmifltir. Planlama ve bütçeleme uzmanlar› yetifltirilmesi ve insan kayna¤›n›n
rasyonel kullan›m› ise kat›l›mc›lar›n bu konuda tespit ettikleri görevler olmufltur.
Bu sayede iflletmelerin yat›r›mlar›n› daha do¤ru yönlendirerek at›l kapasite art›fllar›n›n önüne geçilmesi ve maliyetlerin kontrol alt›na al›narak iflletmelerde olas›
borç yükünün önüne geçilmesi amaçlanmaktad›r.
TEHD‹D‹N GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹
YEN‹ E⁄‹L‹MLER
NELER OLACAKTIR
BU E⁄‹L‹MLER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹
GÖREVLER NELERD‹R?
Kullan›labilir sermaye
azalacak
Borçlar artacak
Plan ve Strateji
Eksikli¤i
Maliyet kontrolleri
zay›flayacak
Planlama ve bütçe
uzmanlar›
yetifltirilmeli
‹nsan kayna¤›n›n
rasyonel kullan›m›
At›l kapasiteler artacak
69
GRUP 5
TEHD‹T: Ar-Ge Tasar›m Kapasitesindeki Art›fl›n Yetersiz Olmas›
TEHD‹D‹ GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Ar-Ge
tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas›” tehdidini do¤urmufltur.
“Departman oluflumu ve bütçe aktar›lamamas›”, “Finansman s›k›nt›s›”, “Üretimde kopyalay›c› olunmas›”, “Öneri ve geliflmelerin yeterinde desteklenmemesi”, “Bilgi eksikli¤i”, “Kalifiye ifl gücüne yetersiz ücret ve hak politikalar›”, “Sektörün kar marj›n›n düflük olmas›”, “Patronlar›n bak›fl aç›s›” ve
“Tasar›m›n kamuoyunda ve medyada yetersiz ilgi görmesi ve sevdirilememesi” Grup 5 kat›l›mc›lar› taraf›ndan, “Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n
yetersiz olmas›” tehdidini gündeme getiren geliflmeler olarak ifade edilmifltir.
• Sektördeki iflletmelerde Ar-Ge departman›n›n oluflumuna yeterli deste¤in sa¤lanamamas› ve yeterli bütçenin aktar›lamamas›, Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas› tehdidine neden olan bir geliflme olarak görülmektedir. fiirket büyüklü¤üne göre Ar-Ge departman› oluflturulmas› için zorunlu bütçe aktar›m›n›n sa¤lanmas› bu konuda ortaya ç›kan bir görev ifadesi olmufltur.
• ‹flletmelerin yaflad›klar› finansman s›k›nt›s›, Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n
yetersiz olmas›na neden olan bir di¤er geliflmedir. Ar-Ge faaliyetleri için teflviklerin
yasalaflmas›, finansman s›k›nt›s›n›n afl›lmas›na yönelik yerine getirilmesi gereken
bir görev olarak ifade edilmifltir. Ayr›ca bu konuda tespit edilen bir di¤er görev de
özel sektör ve devlet destekli finansman olanaklar›n›n art›r›lmas› olmufltur.
• Üniversite ve özel enstitülerle iflbirli¤i yap›lmas› ve firmalar›n yurtd›fl› konferans ve fuarlara kat›l›m›n teflvik edilmesi, Ar-Ge konusunda bilgi eksikli¤inden
kaynaklanan sorunlar›n çözümüne yönelik bir görev ifadesi olmufltur.
70
TEHD‹D‹ OLUfiTURAN
NEDENLER‹N ORTADAN
KALDIRILMASI YA DA
ETK‹LER‹N‹N AZALTILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILMALIDIR
TEHD‹D‹N OLUfiMASINA
NEDEN OLAN GEL‹fiMELER
NELER OLMUfiTUR?
Departman oluflumu ve
bütçe aktar›lamamas›
Finansman s›k›nt›s›
fiirket büyüklü¤üne göre
zorunlu bütçe aktar›m›
departman› oluflumu
Kopyac› olmam›z
(üretim metodu)
AR-GE faaliyetlerinin
teflvikinin yasalaflmas›
Öneri ve gelifltirmenin
yeterince desteklenmemesi
Özel ve devlet destekli
finansman
Bilgi eksikli¤i
Ürün koruma ve patent
kanununun s›k› ifllerli¤i
kazand›r›lmal›
Üniversite ve özel enstitülerde
iflbirli¤i yurtd›fl› konferans-fuar
kat›l›m›n›n teflviki
Sektörel bazda
bakanl›k
(Madem lokomotifiz...!)
Kalifiye iflgücün
yetersiz ücret ve hak
politikalar›
AR-GE Tasar›m
Kapasitesindeki
Art›fl›n Yetersiz
Olmas›
Sektörün kar marj›n›n
düflük olmas›
Patronlar›n
bak›fl aç›s›
Tasar›m›n kamuoyunda
ve medyada yetersiz ilgi
görmesi ve
sevdirilememesi
• ‹flletmelerin ürettikleri ürünlerde birbirlerini kopyalamalar› Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz kalmas›na neden olan di¤er bir geliflme olarak belirtilmifltir. Bu noktada ürün koruma ve patent kanunda s›k› ifllerli¤in sa¤lanmas› ad›na gerekli çal›flmalar›n yap›lmas›, kat›l›mc›lar taraf›ndan Ar-Ge faaliyetlerinin daha etkin yürütülmesi ve tasar›m kapasitesinin artmas›na yönelik tespit edilen görev olmufltur.
• Sektörel bazda bakanl›k oluflturulmas› ise sektörde Ar-Ge alan›nda eksikliklerin
azalt›lmas› ve giderilmesi ad›na tespit edilen son görevdir.
TEHD‹D‹N GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas›” tehdidinin gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas› tehdidinin gündeme getirece¤i geliflmeler ise; “Mühendis ücretlerinin giderek düflmesi”, “Fasonculuktan
kurtulamama”, “Ekonomik ba¤›ms›zl›¤›n kaybedilifli”, “‹hracat pazar›n›n daralmas›”, “D›fla ba¤›ml›l›¤›n beraberinde istihdam sorunu yaratmas›”, “‹thalat art›fl› ve cari aç›k”, “Markalaflma hedefinden uzaklafl›lmas›” olarak belirtilmifltir.
71
TEHD‹D‹N GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹
YEN‹ E⁄‹L‹MLER
NELER OLACAKTIR?
BU E⁄‹L‹MLER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹
GÖREVLER NELERD‹R?
Mühendis ücretleri
giderek düflecek
Fasonculuktan
kurtulamama
AR-GE Tasar›m
Kapasitesindeki
Art›fl›n Yetersiz
Olmas›
E¤itim kurumlar›nda
sektöre özgü
yap›lanma
Ekonomik ba¤››ms›zl›¤›n
kaybedildi¤i
E¤ilim alan kiflinin sektörde
yer almas› için mali
destek (vergi...)
‹hracat pazar›n›n
daralmas›
‹htisaslaflm›fl bakanl›k
D›fla ba¤›ml››k, beraberinde
istihdam sorunu yaratmas›
‹thalat art›fl› ve cari
aç›k... kriz
Markalaflma hedefinden
uzaklaflt›racak
Mevcut AR-GE kayna¤›
yaratanlar›n sektör ile
kopuklu¤unun ve
so¤uklu¤unun
giderilmesi /iletiflim yok
‹thalat ve yan sanayiide
AR-GE faaliyetlerinin
sorumluluklar›n›n
paylafl›lmas› tan›m›n›n
yap›lmas›
• Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz olmas›n›n, gelecekte otomotiv
sektöründe d›fla olan ba¤›ml›l›¤› art›raca¤› ve beraberinde istihdam sorunu yarataca¤› düflünülmektedir. D›fla ba¤›ml›l›¤›n artmas› sonucu meydana gelebilecek
ithalat art›fl›n›n da cari aç›k art›fl›n› tetiklemesi ve ülkede bir ekonomik krize neden olmas›, kat›l›mc›lar taraf›ndan gelecekte gündeme gelebilecek bir di¤er geliflme olarak görülmektedir. ‹thalata konu olan yan sanayi ürünlerindeki ithalat oran›n›n düflürülmesi için yan sanayide gerçeklefltirilmesi gereken Ar-Ge faaliyetlerinin tespit edilmesi ve bu faaliyetlerinin sorumluluklar›n›n paylaflt›r›lmas› kat›l›mc›lar taraf›ndan bu konuda ki görev tespiti olmufltur.
• Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›n yetersiz kalmas› durumunun, gelecekte iflletmeleri fason üretime devam etmeye zorlayaca¤› ve iflletmelerin Ar-Ge tasar›m
faaliyetlerine gereken önemi vermemesi durumunda fasonculuktan kurtulamayacaklar› belirtilmektedir. Mevcut Ar-Ge kayna¤› yaratan kurum ve kurulufllar›n
sektör ile kopuklu¤unun ve so¤uklu¤unun giderilmesi kat›l›mc›lar›n bu konuda
ortaya koyduklar› görev ifadesi olmufltur. Bu noktada, sektörde yan sanayinin ArGe konusunda destekçisi olabilecek sanayi ve akademik kurumlar›n temsilcileriyle iletiflimin art›r›larak, Ar-Ge tasar›m kapasitesi art›fl› konusundaki ihtiyaçlar›n
tespit ve çözümüne yönelik çal›flmalar yap›lmas›nda fayda görülmektedir.
• ‹flletmelerin sahip olduklar› insan kayna¤›, gelecekte Ar-Ge konusunda iflletmelerin baflar›l› olma flans›n› art›racak önemli bir faktör olarak görülmektedir. Bu nedenle ülkemizin sahip oldu¤u genç nüfusun sektörde daha etkin de¤erlendirilebil-
72
mesi için yap›lacak çal›flmalar gelecekte daha da önem kazanmaktad›r. Kat›l›mc›lar taraf›ndan bu noktada tespit edilen görev; e¤itim kurumlar›nda sektöre özgü yap›lanmaya gidilmesi ve e¤itimi tamamlanan kiflilerin sektörde yer alabilmesi için
vergi indirimi gibi mali desteklerin sa¤lanmas› olmufltur. Bu ba¤lamda sektördeki
öncü firmalar›n›n, meslek liseleri ve üniversitelerle halen yürütmekte olduklar› iflbirli¤inin desteklenmesi ve daha da yayg›nlaflt›r›larak di¤er sektörlere örnek olabilecek bir yap›ya kavuflmas› için çal›flmalar yap›lmas›nda fayda görülmektedir.
• Sektörel bazda ihtisaslaflm›fl bakanl›k kurulmas› görevi, Ar-Ge tasar›m kapasitesindeki art›fl›na yönelik gelecekte gündeme gelecek e¤ilimlerden do¤an görevlerde bir kez daha ortaya ç›km›flt›r.
GRUP 6
TEHD‹T: Bölgesel ‹fl Gücünün Nitelik ve Nicelik Olarak Gelifliminin
Yetersiz Olmas›
TEHD‹D‹ GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas›” tehdidini do¤urmufltur.
“Bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas›” tehdidinin oluflmas›na neden olan geliflmeler Grup 6 kat›l›mc›lar› taraf›ndan;
“Sektördeki geliflime paralel e¤itim sisteminin geliflmemesi” , “Mesleki e¤itime
yönelik politikalar›n beklentileri karfl›layamamas›”, “E¤itimin niteli¤ine yönelik
teknik altyap›n›n eksikli¤i”, “fiirketlerin insan kaynaklar›n›n yeterli olarak planlayamamas›”, “E¤itmen kadrolar›n›n nitelik bak›m›ndan yetersizli¤i”, “Yan
sanayinin birlik olarak hareket edememesi”, ve “Kamuoyunda sektöre iliflkin
yeterli bilgi ve etkinin yarat›lamam›fl olmas›” olarak belirtilmifltir.
• Son y›llarda h›zla büyüyen ve geliflen otomotiv sektörünün geliflme h›z›na paralel e¤itim sisteminin gelifltirilememesinin, bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik
bak›m›ndan yetersiz kalmas›na neden oldu¤u ifade edilmektedir. Bu aflamada,
meslek liseleri müfredat›n›n sektör ihtiyaçlar›n› karfl›lama düzeyinin art›r›lmas›na
yönelik, sektörün ve Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n karfl›l›kl› iflbirli¤ine ihtiyaç duyulmaktad›r. Bu karfl›l›kl› iflbirli¤inin sa¤lanarak, Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n sektörün ihtiyaçlar›n› belirlemek üzere sektör temsilcileriyle görüflmeler yapmas› ve
gereken noktalarda müfredatta düzenlemelere gidilmesi kat›l›mc›lar taraf›ndan
tespit edilen bir görev olmufltur.
• Mesleki e¤itime yönelik izlenen politikalar›n sektör beklentilerini karfl›layamamas› ve verilen e¤itimin niteli¤ine yönelik altyap› eksikliklerinin varl›¤›, ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak geliflmesinin yetersizli¤ini gündeme getiren bir di¤er
geliflme olarak belirtilmifltir. Bu geliflmenin paralelinde yerine getirilmesi gerekti¤i düflünülen görev ise, meslek yüksek okullar› ve üniversitelerde bölgesel ihtiyaçlara göre bölümlerin oluflturulmas› ve teknolojik altyap›n›n sa¤lanmas› olarak
73
TEHD‹D‹ OLUfiTURAN
NEDENLER‹N ORTADAN
KALDIRILMASI YA DA
ETK‹LER‹N‹N AZALTILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILMALIDIR
Sektörün tercih edilebilir bir
sektör olmas› için gerekli
politikalar›n üretilmesi ve
uygulanmas› (sosyal haklar›n
cazip hale getirilmesi)
Sektördeki kurum ve
kurulufllar›n cazip hale
getirecek tan›t›mlarda bulunmas›
BEGEV benzeri yap›lanmalar›n
tüm bölgelerde sektör
taraf›ndan oluflturulmas›
MEB’in sektör görüfllerini
alarak meslek lisesi müfredat›n
gelifltirilmesi
M.Y.O. ve üniversitelerde
bölgesel ihtiyaçlara göre
bölümlerin oluflturularak
teknolojik alt yap›n›n da sa¤lanmas›
Meslek e¤itimin
özellefltirilmesi
Sektörün tutarl› bir ücret
politikas› belirlemesi
TEHD‹D‹N OLUfiMASINA
NEDEN OLAN GEL‹fiMELER
NELER OLMUfiTUR?
Sektördeki geliflime
paralel e¤itim sisteminin
geliflmemesi
Mesleki e¤itime yönelik
politikalar›n beklentileri
karfl›layamamas›
E¤itimin niteli¤ine
yönelik teknik alt yap›n›n
eksikli¤i
fiirketlerin insan kaynaklar›n›
yeterli olarak planlayamamas›
E¤itmen kadrolar›n›n
nitelik bak›m›ndan
yetersizli¤i
Bölgesel ‹fl gücünün
nitelik ve nicelik
olarak gelifliminin
yetersiz olmas›
Yan sanayinin birlik
olarak hareket
edememesi
Kamuoyunda sektöre iliflkin
yeterli bilgi ve etkinin
yarat›lamam›fl olmas›
tespit edilmifltir. BEGEV benzeri yap›lanmalar›n tüm bölgelerde sektör taraf›ndan
oluflturulmas› ise bir baflka görev ifadesi olmufltur.
• fiirketlerin insan kaynaklar›n› yeterli olarak planlayamamas› ve yan sanayinin
ana sanayi ile birlik olarak hareket edememesi de ifl gücünün nitelik ve nicelik bak›m›ndan istenilen düzeyde geliflememesine neden olan geliflmeler aras›nda yer
alm›flt›r. Buradan yola ç›karak, kat›l›mc›lar taraf›ndan ilgili e¤itim kurumlar›na bu
konuda atanan görevlerin yan›nda sektördeki iflletmeler taraf›ndan yerine getirilmesi gerekti¤i düflünülen görevler de tespit edilmifltir. Sektörün, piyasada mevcut
olan nitelikli insan kayna¤› taraf›ndan tercih edilebilir bir sektör olmas› için gerekli politikalar›n üretilmesi ve uygulanmas› bu görevlerden biridir. Bu kapsamda sosyal haklar›n da iyilefltirilmesi amaçlanmaktad›r. Bu konudaki bir di¤er görev de; sektördeki kurum ve kurulufllar› cazip hale getirecek tan›t›mlarda bulunulmas› ve sektörün tutarl› bir ücret politikas› belirlemesi olmufltur.
• Bölgesel iflgücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas› tehdidine azaltmaya ya da ortadan kald›rmaya yönelik son bir görev de mesleki e¤itimin
özellefltirilmesi olarak ifade edilmifltir.
74
TEHD‹D‹N GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas›” tehdidinin gelecekte gündeme getirece¤i geliflmeler neler olacakt›r.
Bölgesel ifl gücünün nitelik ve nicelik olarak gelifliminin yetersiz olmas› tehdidinin gelecekte neden olabilece¤i geliflmeler ise “Global pazarda rekabet gücünün
kaybedilmesi” , “Çevre ülkelerden nitelikli iflgücü transferi” , “Yat›r›m›n nitelikli
iflgücü olan ülkelere kaymas›”, “Nitelikli elemanlar›n sektörden kaçmas›”, “Eleman sirkülasyonunun artmas›”, “Verimlili¤in düflmesi”, ve “Bölgesel yat›r›m cazibesinin düflmesi” olarak görülmektedir.
TEHD‹D‹N GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹
YEN‹ E⁄‹L‹MLER
NELER OLACAKTIR?
BU E⁄‹L‹MLER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹
GÖREVLER NELERD‹R?
Global pazarda rekabet
gücümüzü kaybederiz
Çevre ülkelerden
nitelikli ifl gücü transferi
Yat›r›m nitelikli ifl gücü
olan ülkelere kayar
Bölgesel ‹fl gücünün
nitelik ve nicelik
olarak gelifliminin
yetersiz olmas›
Nitelikli elemanlar›n
sektörden kaçmas›
MEB ile sektör aras›nda
eflgüdüm sa¤layacak kurumsal
yap›n›n oluflturulmas›
Sektörel etik kurallar›n›n
oluflturulmas›
Eleman sirkülasyonu
artar
Sektörün cazip hale getirilmesi
Verimlilik düfler
Uygun e¤tim politikalar›n›n
oluflturulmas› yeniden
düzenlenmesi
Bölgesel yat›r›m
cazibesi düfler
• Sektörün büyüme ve geliflimine paralel olarak gereken nitelikli iflgücünün sa¤lanamamas› durumunda ülkemizin bölgesel yat›r›m cazibesinin kaybolmas›, bu
tehdidin gündeme getirece¤i bir geliflme olarak görülmektedir. Ayr›ca, yat›r›mlar›n gelecekte nitelikli ifl gücüne sahip ülkelere kaymas›, bu tehdidin gündeme getirece¤i bir di¤er geliflme olarak belirtilmektedir. Nitelikli iflgücünün gelifliminin
yetersiz olmas› ayn› zamanda sektördeki konumumuzu da etkileyebilecek ve glo-
75
bal pazarlardaki rekabet gücümüzü zay›flatacak bir geliflme olarak nitelendirilmektedir. Bu konuda ortaya ç›kan görev tan›m› Milli E¤itim Bakanl›¤› ile otomotiv sektörü aras›nda eflgüdüm sa¤layacak kurumsal bir yap›n›n oluflturulmas› olmufltur. Uygun e¤itim politikalar›n›n oluflturulmas› ve yeniden düzenlenmesi de
tespit edilen bir di¤er görevdir.
• Gerekli iflgücünün nitelik ve nicelik bak›m›ndan gelifliminin yetersiz olmas›n›n
yan›nda dikkat edilmesi gereken bir di¤er konu da, sahip olunan nitelikli insan kayna¤›n›n korunamamas› ve sektörde tutulamamas›d›r. Kat›l›mc›lar bu geliflmeyi nitelikli elemanlar›n sektörden kaçmas› olarak ifade etmifller ve bunun sonucunda
eleman sirkülasyonunun artmas› tehdidinin de gündeme gelebilece¤ini belirtmifllerdir. Çevre ülkelerden nitelikli ifl gücü transferine ihtiyaç duyulmas› ve verimlili¤in düflmesi de bu tehdidin beraberinde getirece¤i geliflmeler olarak tespit edilmifltir. Bu tehditlerin bertaraf edilmesi için yerine getirilmesi gerekli görülen görev
ise sektörel etik kurallar›n›n oluflturulmas› olmufltur. Ayr›ca nitelikli insan kayna¤›n›n elde tutulmas› için sektörün cazip hale getirilmesi gerekti¤i de belirtilmifltir.
• ‹nsan kayna¤›na yönelik ifadeler ve görevler konferans esnas›nda s›kl›kla dile
getirilen bir konu olmufltur. Bu konuda tespit edilen görevler incelendi¤inde baz›
görevlerin özel sektör, baz› görevlerin ilgili e¤itim kurumlar› ve bakanl›klar, baz›
görevlerin ise karfl›l›kl› iflbirli¤i içerisinde yerine getirilmesi gerekti¤i ortaya ç›kmaktad›r. Ortaya ç›kan görevlerin yerine getirilmesi için sektör ihtiyaçlar›n›n bir
an önce tespit edilerek, bu görevlere yönelik k›sa, orta ve uzun vadeli hedeflerin
oluflturulmas›nda ve iflbirli¤i içinde bu hedeflere yönelik çal›flmalar›n hayata geçirilmesinde fayda görülmektedir.
76
GRUP 7
TEHD‹T: Büyüme Bask›s›
TEHD‹D‹ GÜNDEME GET‹REN GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe geçmiflten bugüne yaflanan hangi geliflmeler bugün “Büyüme bask›s›” tehdidini do¤urmufltur.
“Sektördeki büyüme bask›s›” tehdidine neden olan geliflmeler Grup 7 kat›l›mc›lar› taraf›ndan “Sermaye yetersizli¤i” , “Küçülme korkusu” , “Sektörün dinamizmi”, “Ölçek farkl›l›¤›”, “Ulusal strateji eksikli¤i”, “Ana sanayi”, “AB uyumu”, “Kar
güdüsü” ve “Üniversitelerin geri kalmas›” olarak ifade edilmifltir.
• Ana sanayinin yan sanayi üzerindeki büyüme bask›s›, yan sanayinin yetersiz
sermayeye sahip olmas›ndan dolay› iflletmeleri etkileyen bir tehdit olarak görülmektedir. Finansman olanaklar›n›n gelifltirilmesi ve teflviklerin art›r›lmas› iflletmelerin büyüme sürecinde sermaye darl›¤› nedeniyle ortaya ç›kan zorluklar›n ortadan kald›r›lmas› için tespit edilen görevler olmufltur. fiirket evliliklerine gidil-
TEHD‹D‹ OLUfiTURAN
NEDENLER‹N ORTADAN
KALDIRILMASI YA DA
ETK‹LER‹N‹N AZALTILMASI
‹Ç‹N NELER YAPILMALIDIR?
TEHD‹D‹N OLUfiMASINA
NEDEN OLAN GEL‹fiMELER
NELER OLMUfiTUR?
Sermaye yetersizli¤i
Verimlilik
Küçülme korkusu
(Gelecek korkusu)
Finansman olanaklar›n›n
gelifltirilmesi
Sektörün dinamizmi
Teflvikler
fiirket evlilikleri
Sanayiyi adam yerine
koymalar› gerekli ve iflbirli¤i
D›fla aç›lma
Ölçek farkl›l›¤›
Ulusal strateji eksikli¤i
(Makro/mikro)
Ana sanayi
Büyüme Bask›s›
Stratejinin sahiplenilmesi
Birlikteli¤in önündeki en büyük
engel olmas›na son verilmeli
AB uyumu
Vahfli kar güdüsü
Üniversitelerin
çok geri kalmas›
77
mesi ise sermaye yetersizli¤i ile ilgili kat›l›mc›lar taraf›ndan belirlenen bir di¤er
görevdir. ‹flletmelerin büyüme sürecinde ihtiyaç duyduklar› finansman, makine
ekipman ve bilgi birikimi gibi kaynaklar›n en kolay ve en h›zl› yoldan elde edilmesine olanak sa¤layan flirket birleflmeleri konusunun analiz edilmesi ve küresel
rekabette avantaj sa¤layacak birleflmelere gidilmesi, sermaye yetersizli¤i tehdidini ortadan kald›rabilecek bir geliflme olarak görülebilir.
• Bu konuda ki bir di¤er görev de, iflletmelerin verimliliklerini art›rmalar› olarak
ifade edilmifltir. Bu noktada, sektör iflletmelerinin öncelikle verimlilik analizlerini yaparak, verimlilik art›fl› sa¤lanabilecek noktalar› tespit etmelerinde ve sonras›nda verimlili¤i art›racak projeler gelifltirmelerinde fayda görülmektedir.
• Üniversitenin, yan sanayi iflletmelerinin büyüme sürecinde iflbirli¤i ve destek
konusunda yeterli deste¤i sa¤layamad›¤› kat›l›mc›lar taraf›ndan ifade edilmektedir. Bu konuda ortaya ç›kan görev ifadesi ise yan sanayiye gereken önemin verilmesi ve iflbirli¤inin art›r›lmas› olmufltur. Sektörün geliflimi aç›s›ndan üniversite
ile Ar-Ge baflta olmak üzere farkl› konularda da yap›lacak çal›flmalar büyük öneme sahiptir. Bu nedenle üniversite-sanayi iflbirli¤inin etkin bir flekilde sa¤lanarak
sektörün büyüme sürecinde karfl›l›kl› çal›flmalar›n yürütülmesi desteklenmelidir.
• Büyüme bask›s› tehdidinin yan›nda ulusal strateji eksikli¤inin varl›¤› da kat›l›mc›lar taraf›ndan ifade edilen bir geliflme olmufltur. Sektörün gelece¤ini belirleyecek hedeflere ulaflmak için gerekli olan stratejilerin belirlenmesi ve hayata geçirilmesi sürecine yan sanayinin kurulufllar›n›n da dahil edilmesi gerekmektedir. Bu
sayede geliflim için gerekli stratejilerin yan sanayi taraf›ndan da sahiplenilmesi ve
sektördeki aktörlerin stratejik hedef odakl› faaliyet göstermesi sa¤lanacakt›r.
• Ana sanayinin yan sanayiye gereken önemi vermesi ve gerekli alanlarda yan sanayi ile iflbirli¤ini gelifltirmesi de kat›l›mc›lar›n büyüme bask›s› tehdidine yönelik
ortaya ç›kan görev ifadeleri aras›nda yer alm›flt›r.
TEHD‹D‹N GÜNDEME GET‹RECE⁄‹ GEL‹fiMELER
Otomotiv Sektöründe “Büyüme bask›s›” tehdidinin gelecekte gündeme getirece¤i
geliflmeler neler olacakt›r.
“Sektördeki büyüme bask›s›” tehdidinin gelecekte neden olabilece¤i geliflmeler;
“Haks›z rekabet”, “Yeni yat›r›mlar”, “Kaynak yetersizli¤i”, “Ana sanayinin yan sanayinin önemini daha iyi anlamas›”, ve “Yeni ifl alanlar›n›n ortaya ç›kmas›”, olarak ifade edilmifltir.
• Kaynak yetersizli¤i ve yeni yat›r›mlar, büyüme bask›s›n›n gelecekte neden olabilece¤i geliflmeler aras›nda gösterilmektedir. Yeni yap›lacak yat›r›mlar›n do¤ru
alanlara yönlendirilerek, yanl›fl yat›r›mlar›n getirece¤i at›l kapasite art›fl›n›n önlenmesi kat›l›mc›lar taraf›ndan tespit edilen bir görev olmufltur. Bu görevin yerine getirilmesi ile birlikte mevcut kaynaklar›n etkin kullan›m› da sa¤lanm›fl olacak
ve kat›l›mc›lar›n ifade etmifl olduklar› kaynak yetersizli¤inin etkisi azalt›lm›fl olacakt›r. Bu noktada, iflletmelerin kaynak yönetimi konusunda ki e¤itim ve geliflim
78
TEHD‹D‹N GÜNDEME
GET‹RECE⁄‹ YEN‹
E⁄‹L‹MLER NELER
OLACAKTIR
BU E⁄‹L‹MLER‹N
GEREKT‹RD‹⁄‹
GÖREVLER NELERD‹R?
Haks›z rekabet
Yeni yat›r›mlar: Do¤ru
yat›r›m-yanl›fl yat›r›m
(at›l kapasite)
Büyüme Bask›s›
Kaynak yetersizli¤i
Ana sanayinin, yan sanayinin
önemini daha iyi anlamas›
Yeni ifl alanlar› yaratacaklar
Örgütlenme
Üretici birlik
Hakem kurullar› (ihtisaslaflma)
Ortak yat›r›m atölyeleri
Kapitalizmin d›fl›ndaki
kar birlikteli¤i yap›lmal›d›r.
Firma baz›nda birlikler arac›l›¤›
ile politikalar oluflturmak ve
siyasilere ulaflmak
Pazarlama ve ürün gelifltirme
Yönetim
ihtiyaçlar›n›n tespit edilerek, bu ihtiyaçlar›n karfl›lanmas› için çal›flmalar yürütülmesinin faydal› olaca¤› düflünülmektedir. Ayr›ca planlanan yat›r›mlar›n öncesinde, detayl› yat›r›m fizibilite çal›flmalar›n›n gerçeklefltirilerek, yat›r›m kararlar›n›n
do¤ru al›nmas› kaynaklar›n daha etkin yönetilmesini sa¤layacakt›r.
• Büyüme bask›s›n›n neden olabilece¤i düflünülen haks›z rekabetin önüne geçebilmek için kat›l›mc›lar taraf›ndan tespit edilen görev hakem kurullar› oluflturulmas›d›r.
• Yeni ifl alanlar›n›n ortaya ç›kmas›, gelecekte büyüme sonucunda meydana gelebilecek olumlu bir geliflme olarak görülmektedir. Bu geliflmeye do¤rultusunda yerine getirilmesi gerekti¤i düflünülen görev ise, pazarlama ve ürün gelifltirme çal›flmalar›n›n yap›lmas› olmufltur. Büyüme sonucunda ortaya ç›kacak yeni pazar f›rsatlar›n›n de¤erlendirebilmesi için iflletmelerin öncelikle pazar› en iyi flekilde tan›malar› ve bu do¤rultuda do¤ru pazara do¤ru ürünleri sunmalar› gerekmektedir. Pazar›n ihtiyaç duyaca¤› ürünlerin gelifltirilerek, bu ürünlerin pazara zaman›nda sunulmas›; yeni f›rsatlar›n etkin de¤erlendirilmesi aflamas›nda ön plana ç›kacakt›r.
79
4.7 V‹ZYON
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
TEB Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans› “Vizyon” uygulamas›nda
kat›l›mc›lar, Türk Otomotiv Sektörünün Vizyonunda olmas› gereken ifadeleri
belirtmifllerdir.
Kat›l›mc›lar, Türk otomotiv sektörünün vizyonunda yer almas› gerekti¤ini
düflündükleri ifadeleri 77 maddede belirtmifllerdir. Uygulama sonucunda ortaya
ç›kan vizyon ifadeleri afla¤›daki tablolarda yer almaktad›r.
Vizyon Tan›m›
Grup 1
Markalaflmak (Uzmanlaflmak)
Paydafl olma (Tedarikçilerimiz-çal›flanlar›m›z-müflterilerimiz)
Özgüvenli
Sosyal sorumluluk
‹ddial› olmak (Pazar liderli¤ini hedefleyen ülke olmak)
Tedarikçi ülkeler aras›nda ilk iki içinde olmak
Tasar›mdan üretime tüm AR-GE çal›flmalar›nda olmak
Vizyon Tan›m›
Grup 2
Türkiye Avrupa'n›n otomotiv baflkenti
Genifl tabana yay›lm›fl nitelikli istihdam
Sürdürülebilir büyüme için yenilikçi teknolojiler
21. yüzy›lda Türk markas›
Hammaddeyi iflleyen de¤il üreten sektör
Vizyon Tan›m›
Grup 3
80
Esnek (Müflteri odakl›)
H›zl› karar ve adaptasyon
Uluslararas› entegrasyona sahip
Rekabetçi
Kalite öncüsü
Alternatif çözüm önerileri sunar (Yarat›c›)
Sürekli e¤itim ile desteklenen nitelikli ifl gücü
Zaman› etkin kullan›m
‹flçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i, çevre bilinci
Çal›flan tatmini
Müflteri memnuniyetine verilen önem (Zaman›nda sevk›yat vb.)
Vizyon Tan›m›
Grup 4
ORTAK V‹ZYON (Müflteri, Ana & Yan sanayi, Devlet )
1.Müflteri
*Maliyet
*Yat›r›m arac›
*Güvenlik
*Prestij
*Konfor
*Garanti
2.Ana sanayi
*Maliyet
*Devaml›l›k & fizibilite
*Dizayn
*Prestij (marka)
*Kalite yönetimi
*Rekabet
*Sürdürülebilir iflgücü
*Yat›r›m
3.Yan sanayi
*Maliyet
*Devaml›l›k
*Söz sahibi olma ( Yeni projelerle )
*Sistem tedarikçisi olma
*Kalite yönetimi
* "0" hata
* %100 müflteri memnuniyeti
*Rekabet
*Sürdürülebilir iflgücü
*Yat›r›m
4.Devlet
*Vergi planlama
*‹stihdam
*Çevre bilinci
*Do¤al kaynak yönetimi
*Uzun vadeli stratejik planlama
*Kay›t içi ekonomi
*Yat›r›m deste¤i
81
Grup 5
Vizyon Tan›m›
Mükemmeliyet
AR-GE merkezi
Markalaflma
Müflteri odakl›l›k
Yeni enerji kaynaklar› kullanan
Çevreye duyarl›
Yeni ürün gelifltiren
Teknolojiyi yaratan
Üretim üssü olarak AB' de ilk 3'e, dünyada ilk 10'a girmek
Üretimini tamamen yerli kaynaklarla gerçeklefltirmek
Kaliteli ve tercih edilir ürünler
Milli bir hedef olarak kabul edilmifl
Uluslararas› rekabet gücü olan
Vizyon Tan›m›
Grup 6
Vizyon Tan›m› Marka (10 tane marka olacak yan sanayi)
Dünya otomotiv üretiminde ilk 5'te yer almak
Yeni yat›r›mlar ve projeler için en çok tercih edilen ülke olmak
Bilgi satan sektör
Kendi talebini yaratan
Sektörel ihracat liderli¤ini sürdürerek Türk ekonomisine katma de¤er yaratan
Tüm paydafllar›n memnuniyetlerini sa¤lamak
Alternatif enerji ve hammadde kaynaklar›na yönelik araç/ekipman
gelifltiren ülke olmak
Çevre bilinci maksimum
Karl› (kar eden) - sürdürülebilir
Genel De¤erlendirme:
Gruplar›n, Türk Otomotiv Sektörü vizyonunda yer almas›n› istedikleri ifadeler
incelendi¤inde; uluslararas› piyasalarda yer alma, kendi kaynaklar›n› kullanma, sosyal sorumlulu¤u önemseyen, müflteri memnuniyeti gibi kriterler ile
uzun dönemde ulafl›lmak istenen noktaya gidilece¤ini belirtmifllerdir.
Yukar›da belirtilen ifadeler aras›nda benzer noktalar grupland›r›l›p ortak ifade
haline getirildi¤inde sektörün uzun dönemli hedefleri ve vizyonu için temel
çerçeve flu flekilde ortaya ç›kmaktad›r:
• Dünya otomotiv üretiminde ilk s›ralarda yer alan
• Yan sanayi ve ana sanayide marka ortaya ç›karan
• Maliyette rekabetçi, karl›, kaliteli ve tercih edilen ürünler üreten
• Uluslararas› piyasalarla entegrasyonu sa¤lam›fl, dünya otomotiv sektörü oyuncular› ile rekabet eden
• Yeni ürünler gelifltiren, tasar›m ve dizaynda uzman, know-how transferi yapan bir AR-GE üssü olan
• Üretimde hammadde iflleyicisi konumundan ç›k›p, yerli kaynaklar› kullanan bir yap›ya kavuflan
• Sürekli e¤itim ile desteklenen, sürdürülebilir nitelikli iflgücü yaratan
• Müflteri odakl›
• Türkiye’de öncü sektör özelli¤ini koruyan
• Çevreye duyarl› bir sektör
82
4.8 ÖNEML‹ VE AC‹L GÖREVLER‹N BEL‹RLENMES‹ UYGULAMASI
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
TEB Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans› “Vizyon” uygulamas›nda
kat›l›mc›lar, Türk Otomotiv Sektörünün Vizyonunda olmas› gereken ifadeleri
belirtmifllerdir.
Önem ve Aciliyet Derecesi Yüksek ‹lk 10 Görev:
ÖNEM ‹LK 10
GÖREV
ORTALAMA
5-10-20 y›ll›k sektör bazl› stratejik planlar haz›rlanmal›
8,8
Genç nüfusun e¤itilmesi
8,7
Ekonomik istikrar›n devaml›l›¤›
8,6
Yat›r›m kredilerinin daha cazip hale gelmesi
8,6
Verimlilik
8,5
‹lk yat›r›m maliyetinin düflürülmesi ( Toprak, Altyap›, Üstyap›)
8,4
Pazar araflt›rmas› (Tasar›m kabiliyeti- tasar›m yar›flmas›)
8,4
Araç vergileri düflürülerek doymam›fl pazar›n canland›r›lmas›
8,3
Pazarlama ve ürün gelifltirme
8,3
Ana sanayiler ile uzun vadeli iflbirli¤i yap›lmas›
8,3
Kat›l›mc›lar›n de¤erlendirmelerine göre 10 puan üzerinden 8,8 ortalama ile
önem derecesi en yüksek görev “5–10–20 y›ll›k sektör bazl› stratejik planlar haz›rlanmal›” olmufltur.
Konferans esnas›nda s›kl›kla dile getirilen, sektöre yönelik strateji ve plan
eksikli¤inin, bu uygulamada da ortaya ç›kmas›, bu konunun ne kadar önemli oldu¤unu bir kez daha ortaya koymaktad›r. En önemli görev konumunda
yer alan “5–10–20 y›ll›k sektör bazl› stratejik planlar haz›rlanmal›” ayn› zamanda da yap›lmas› gereken en acil görev olarak ortaya ç›kmaktad›r. Bu
do¤rultuda sektörle ilgili kurulufllar›n bir araya gelerek k›sa orta ve uzun vadeli dönemlerin stratejik planlar›n› oluflturmas› ve sektörle paylafl›larak yön
gösterilmesi gerekmektedir.
“Genç nüfusun e¤itilmesi” görevi ise önem ve aciliyet listesinde ortak olarak
yer almakta ve her ikisinde de ikinci s›rada yer almaktad›r.
TEB KOB‹ AKADEM‹ çerçevesinde ‹ller için Gelecek Stratejileri Konferanslar› düzenlenmektedir. Tüm il çal›flmalar›nda genel olarak genç nüfusun
yo¤unlu¤u ülke için bir güçlü yan olarak gösterilmekte ve bununla birlikte
genç nüfusun e¤itim ihtiyac› da s›k s›k dile getirilmektedir. Otomotiv sektöründe de ayn› sorun ortaya ç›kmaktad›r. Bu kapsamda otomotiv sektörünü
di¤er ülkelere k›yasla rekabette ön s›ralara getirebilecek bir faktör olarak
genç nüfusun e¤itimi kritik öneme sahip olmaktad›r. Sektörün bu güçlü yan›ndan, stratejik hedefleri do¤rultusunda, faydalanabilmesi ad›na genç nüfu-
83
sun e¤itimi konusunda geliflme sa¤lanmas› gerekmektedir. Sektörün, nitelikli eleman ihtiyac›nda eksikliklerini belirleyip gerek üniversiteler ve meslek
okullar› gerekse sivil toplu örgütleri ile iflbirliklerine giderek bu güçlü yan›
kullanmas› gerekmektedir.
“Ekonomik istikrar›n devaml›l›¤›” görevi ise önem listesinde 3. s›rada iken, aciliyet s›ras›nda 4. s›rada yer almaktad›r.
“Yat›r›m kredilerinin maliyetlerinin düflürülmesi” görevi ise önem s›ralamas›nda 4. s›rada yer al›rken aciliyet s›ralamas›nda 3. s›rada yer almaktad›r.
Geniflleyen dünya otomotiv sektöründe yeni yat›r›mlar›n da artmas›na neden olmaktad›r. özellikle Türkiye son dönemde otomotiv sektörü yat›r›mlar›n›n h›zland›¤› cazip ülkeler aras›nda yer almaktad›r. Bu kapsamda gerek
do¤rudan yabanc› sermaye yat›r›mlar›n›n gerçekleflmesinde gerekse yerli ana
ve yan sanayicilerin yat›r›mlar›n› geniflletmesi için sektör yat›r›m kredilerinin daha ekonomik hale gelmesi gerekti¤i belirtilmektedir.
“Verimlilik”, yani verimlili¤in art›r›lmas› görevi önem s›ralamas›nda 5. s›rada
yer almaktad›r. Bun karfl›n aciliyet s›ras›nda 8. s›rada yer almaktad›r.
Verimlili¤in art›r›lmas› görevi kat›l›mc›lar taraf›ndan 85 görev aras›nda ilk
befle girmifltir. Sektör üreticilerinin üzerinde bulunan bu görev, gerçeklefltirilmesi ile firmalar›n dünya piyasalar›nda rekabet gücü artacakt›r.
“‹lk yat›r›m maliyetinin düflürülmesi (Toprak, Altyap›, Üstyap›)” önem s›ralamas›nda 6. s›rada yer al›rken, aciliyet s›ralamas›nda 5. s›rada yer almaktad›r.
ß Otomotiv sektörü üreticileri yat›r›mlar›n devaml›l›¤› aç›s›ndan, ilk yat›r›m maliyetlerinin düflürülmesi gerekti¤ini belirtmektedir. Aciliyet s›ralamas›nda ilk 5’e
giren ilk yat›r›m maliyetlerinin düflürülmesi görevinde özellikle kamu ve özel kesimin üzerine düflen görevler bulunmaktad›r. Gerek devlet deste¤i gerekse özel
müteflebbislerle oluflturulacak yeni OSB bölgeleri, altyap›, üst yap› ve do¤al kaynak giderlerinde yat›r›mc›lar›n istedikleri seviyeye gelmesine yard›mc› olacakt›r.
“Pazar araflt›rmas› (Tasar›m kabiliyeti - tasar›m yar›flmas›)” görevi önem s›rala-
mas›nda 7. s›rada yer al›rken aciliyet s›ralamas›nda yer almamaktad›r.
Firmalar yeni aç›lan ve mevcut pazarlar›n geliflmesi ile, pazarda etkin yer
alabilme konusunda pazarda ihtiyaçlar›n› ölçümleyebilen bir yap›ya gelmeleri gerekmektedir. Bu do¤rultuda firmalar›n yeni pazarlar›n talebini do¤ru karfl›lamak ad›na pazar araflt›rmas› yapmalar› gerekmekte ve do¤ru ürünle pazara girifl için tasar›m kabiliyetinin yeterli seviyede olmas› gerekmektedir. Bu
do¤rultuda tasar›m yar›flmalar› düzenlenerek potansiyel görülen tasar›mc›lar›
otomotiv sektörü içerisine almak ve e¤itimlerini desteklemek gerekmektedir.
“Araç vergileri düflürülerek doymam›fl pazar›n canland›r›lmas›” önem s›ralamas›nda 8 s›rada yer al›rken aciliyet s›ralamas›nda 7 s›rada yer almaktad›r.
Adrese dayal› nüfus kay›t sistemine göre 2007 y›l› Türkiye nüfusu
70.586.256’d›r. Buna karfl›l›k 2007 y›l› TU‹K verilerine göre Türkiye’de toplam 9.692.119 (Otomobil, Minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, özel amaçl›
tafl›tlar ve arazi tafl›tlar›) araç bulunmaktad›r. Bu kapsamda ülke içinde halen
84
doymam›fl olan pazar da otomotiv sektörünün yer alabilmesi için, kat›l›mc›lar araç vergilerinin düflürülmesi gerekti¤ini belirtmektedir.
“Pazarlama ve ürün gelifltirme” görevi önem s›ralamas›nda 9. s›rada yer al›rken
aciliyet s›ralamas›nda ilk onda yer almamaktad›r.
Türk otomotiv sektörünün, geliflen dünya otomotiv sektöründe konumunu
yükseltmesi için öncelikle ürün gelifltirme konusunda uzmanlaflmas› gerekmektedir. Pazar›n ihtiyac›na yönelik gelifltirilen ürünlerin ise do¤ru bir pazarlama planlamas›yla sunulmas› gerekmektedir. Bu do¤rultuda sektör firmalar›n›n ürün gelifltirmeye yönelik aktivitelerini art›rmas› gerekmektedir.
Bunun yans›ra Pazar araflt›rmas› ve araflt›r›lan pazara yönelik pazarlama
planlamas›n›n haz›rlanmas› için profesyonel destek almalar›nda fayda görülmektedir.
“Ana sanayiler ile uzun vadeli iflbirli¤i yap›lmas›” ilk on önem s›ralamas›nda
son s›ra da yer almaktad›r. ‹lgili görev aciliyet s›ralamas›nda ilk 10’da yer almamaktad›r.
Türk otomotiv sektöründe ana ve yan sanayinin ortak hedeflere do¤ru koflmas› sektörün gelecek hedeflerine kolayl›kla ulaflmas›na hizmet edecektir.
Bu noktada Ana sanayi ile yan sanayinin uzun vadeli iflbirli¤ini sa¤layabilmesi flu an için sektörde bulunan plan ve strateji eksikli¤ini de ortadan kald›racakt›r.
“Teflviklerin artt›r›lmas›” görevi önem s›ralamas›nda yer almamas›na ra¤men
aciliyetle yap›lacak görevler aras›nda 6. s›rada yer almaktad›r.
Kat›l›mc›lar›n aciliyetle yap›lmas› gerekti¤ini düflündükleri görevlerden biri olan teflviklerin art›r›lmas›, otomotiv sektörünü rekabet avantajl› konuma
getirmeye hizmet edecektir.
“Ar-GE teflviklerinin artt›r›lmas›” görevi de teflvik art›r›m› görevi gibi önem s›ralamas›nda ilk onda yer almam›fl ancak aciliyet s›ralamas›nda ilk onda yer alm›flt›r.
Otomotiv sektörünün düflük kar marjlar› ile çal›flmas› ve yüksek rekabet ortam›nda yaflan›lan finansal sorunlar üreticilerin AR-GE’ye yeteri kadar bütçe ay›ramamas›na neden olmaktad›r. H›zla ilerleyen teknolojik geliflmelerin
takibi ve yeni ürün gelifltirmeyi destekleyecek AR-GE birimlerinin sektör
içerisinde kurulmas› amac›yla kat›l›mc›lar AR-GE teflviklerinin art›r›lmas›n›n gereklili¤ini dile getirmektedirler.
“Finansman olanaklar›n›n gelifltirilmesi” görevi önem s›ralamas›nda il onda yer
almayan ve aciliyet s›ralamas›nda da ilk onun son s›ras›nda bulunan bir görev olarak ortaya ç›kmaktad›r.
85
4.9 UZUN DÖNEML‹ STRATEJ‹K HEDEFLER
Uygulama Hakk›nda K›sa Bilgi:
Türk Otomotiv Sektörü Gelecek Stratejisi Konferans›’n›n son uygulamas› olan
“Uzun Dönemli Stratejik Hedefler” çal›flmas›nda, vizyon ve e¤ilimler sonucu
ortaya ç›kan görevlerin ›fl›¤›n da Türk Otomotiv sektörü stratejik hedeflerini
ortaya ç›karm›fllard›r.
Kat›l›mc›lar Türk Otomotiv sektörünün stratejik hedeflerini belirlerken, her grup
öncelikle kendi orta dönemli hedef önerilerini gelifltirmifllerdir. Uzun dönemli
stratejik hedefler belirlenirken, gruplar hedef y›l› olarak 2023 y›l›n› baz
alm›fllard›r. Bu do¤rultuda Türk Otomotiv Sektörü taraf›ndan yerine getirilmesi
gerekti¤ini düflündükleri orta ve uzun dönemli hedefleri ortaya koymufllard›r.
Kat›l›mc›lar taraf›ndan tespit edilen orta vadeli hedeflerde, yo¤unlaflmalar›n
görüldü¤ü konular afla¤›daki tabloda yer almaktad›r.
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 Y›ll›k)
Üniversitelerle sektörel iflbirli¤inin gelifltirilmesi
Sektörün kendi özel dizayn›n› yaratmas› ve markalaflma çal›flmalar›
Sektöre özel lise ve üniversitelerin kurulmas›
Katma de¤eri yüksek gruplarda yerlileflme oran›n›n art›r›lmas›
Teknoparklar›n art›r›lmas›, Ar-Ge çal›flmalar›n›n desteklenmesi
Kat›l›mc›lar›n orta vadeli hedefleri aras›nda önceli¤i üniversiteler ile sektörel iflbirli¤inin gelifltirilmesi alm›flt›r. Sektörel iflbirli¤inin gelifltirilerek kalifiye eleman
ihtiyac›na yönelik çözümlere ulafl›lmas› ve yeni enerji kayna¤› çal›flmalar› için
üniversiteler aras› birlikler oluflturulmas› bu hedef çerçevesinde yer alan konular
olmufltur.
Orta dönemli hedefler aras›nda yo¤unlaflman›n görüldü¤ü bir baflka konu sektörün kendi özel dizayn›n› yaratmas› ve markalaflma yolunda geliflme sa¤lanmas›
olmufltur. Sektörün kendi özel dizayn›n› yaratmas› ve bu yolla dünya araç tasar›m› ak›m›na dahil olmas› orta vadeli hedefler aras›nda yer alm›flt›r.
Orta vadeli hedefler aras›nda yo¤unlaflmalar›n yafland›¤› bir di¤er konu, e¤itimdir. Sektöre özel üniversite ve bunun yan›nda çeflitli say›larda teknik liselerin kurulmas› kat›l›mc›lar taraf›ndan orta vadede ulafl›lmas› gereken hedefler olarak belirtilmifltir.
Sektörde katma de¤erli ürün gruplar›nda yerlilefltirme oran›n›n art›r›lmas›, Ar-Ge çal›flmalar›n›n desteklenmesi ve yayg›nlaflt›r›lmas›, bu kapsamda Teknokent’lerin say›s›n›n art›r›lmas› orta dönemde sektörün ulaflmas› gereken di¤er hedefler olmufltur.
Sektörün gelece¤e dönük vizyon tan›m›nda yer alan “sürekli e¤itim ile desteklen
ve sürdürülebilir nitelikli ifl gücü yaratan bir sektör” konumunda olmas› için ge-
86
rekli olan hedeflerin, bu bölümde kat›l›mc›lar taraf›ndan üniversitelerle iflbirli¤i
ve e¤itimin gelifltirilmesi bafll›¤› alt›ndaki hedeflerle desteklendi¤i görülmektedir.
Ayr›ca sektörün gelecek vizyonuyla ulaflmak istedi¤i bir konum olan, ana ve yan
sanayide marka ç›karmay› baflarm›fl olan bir sektör olmas›, orta vadeli hedeflerde
yer alan sektörün kendi özel dizayn›n› yaratmas› ve yerlilefltirme-markalaflma çal›flmalar›n›n bafllamas› hedefiyle paralellik göstermektedir.
Afla¤›da ki tabloda ise, grup kat›l›mc›lar› taraf›ndan sektörde yerine getirilmesi
gereken görevler do¤rultusunda tespit edilen, uzun vadeli hedeflerde yo¤unlaflma
görülen konular yer almaktad›r.
UZUN DÖNEML‹ HEDEFLER
(2023 Y›l›)
Dünya otomotiv sektöründe ilk s›ralarda yer almak
‹hracat oran›n›n her geçen y›l art›r›lmas›
Sektörün teknoloji üreten ve satan bir konuma gelmesi
Sektörün ihtiyaçlar›n› karfl›lamaya yönelik, yeni finansman kurulufllar›n›n/
araçlar›n›n oluflturulmas›
Nitelikli eleman yetifltirilmesi için yat›r›mlar yap›lmas›
Katma de¤eri yüksek gruplarda yerlileflme oran›n›n art›r›lmas›
Üretim kapasitesinin art›r›lmas›
Gruplar›n ortak olarak üzerinde çal›flt›¤› 2023 y›l› hedefleri incelendi¤inde, Türk
Otomotiv Sektörünün 2023 y›l›na gelindi¤inde, uluslararas› pazarlarda kabul görmüfl bir Türk otomotiv (ana sanayi ya da yan sanayi) markas›n›n yarat›lmas› ve
Türk otomotiv sektörünün global piyasalarda ilk s›ralarda yer almas› olmak üzere iki yönde hedef belirlendi¤i görülmektedir.
Ayr›ca ihracat oran›n›n, her geçen y›l art›r›larak uzun vadede sektördeki ihracat
oran›n›n, ithalat oran›n›n üzerinde yer almas›n› sa¤lamak da bir di¤er hedef olmufltur. Fakat ihracat konusunda kat›l›mc›lar›n ortaya koyduklar› hedeflerde farkl›l›klar görülmektedir. Bu do¤rultuda sektörün geçmifl verileri ve gelece¤e yönelik projeksiyonlar›ndan faydalan›larak 2023 y›l›na yönelik ortak bir hedef ortaya konularak, sektörün oluflturulan hedef do¤rultusunda yönlendirilmesi gerekmektedir.
Teknolojik alandaki hedefler ise; nano teknolojiyi üretim sürecinin içinde kullan›ma haz›r hale getirmek, alternatif yak›tlar ile çal›flan (alternatif tafl›tlar›n) seri
üretimine haz›r olmak ve tüm testleri yapan ve akredite olmufl laboratuarlara sahip olmak fleklinde ortaya ç›km›flt›r. Teknoloji alan›nda yap›lacak yat›r›mlarla,
sektörün uzun vadede dünya otomotiv sektöründe teknoloji üreten ve satan bir konuma gelmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda, kamu, ana-yan sanayi ve sektör
birliklerinin koordinasyonu kritik düzeyde önem tafl›maktad›r. Sektör temsilcilerinin koordinasyonu ile gerekli e¤itim, destek, iflbirli¤i olanaklar› belirlenmeli ve
bu do¤rultuda kamunun önderli¤inde projelerin ivedilikle ortaya konulmas› gerekmektedir.
Bunun yan› s›ra Türkiye ekonomisinde, lokomotif sektör konumunda olan otomotiv sektörüne yönelik yat›r›mlar aras›nda sadece otomotiv sektörüne hizmet ede-
87
cek ve girdi sa¤layacak di¤er sektör kurulufllar›n›n oluflturulmas› gereklili¤i belirtilmifltir. Bunlar aras›nda banka, üniversite, mesleki e¤itim kurumlar›, plastik vb.
hammadde tedarikçileri yer almaktad›r.
Orta vadeli hedefler aras›nda yer alan nitelikli eleman yetifltirilmesi konusu uzun
vadeli hedeflerde tekrar gündeme gelmifltir. Sektöre yönelik orta vadede kurulmas› hedeflenen üniversite ve liselerin say› ve kapasitelerinin art›r›lmas› ve ayr›ca
sektöre özel personel e¤itebilen kurumlar›n oluflturulmas›, gelecekte sektörün üretim ve kapasite art›fl hedefleri paralelinde ortaya ç›kacak çok say›da nitelikli eleman ihtiyac›n› gidermeye yönelik hedefler olmufltur.
Ayr›ca, hali haz›rda %45-50 düzeyinde olan yerlilefltirme oran›n›n 2003 y›l›na gelindi¤inde %75’ler düzeyine getirilerek, katma de¤eri yüksek gruplarda yerlileflme oran›n›n art›r›lmas›, kat›l›mc›lar taraf›ndan belirlenen hedefler aras›nda yerini
alm›flt›r.
Türk Otomotiv Sektörünün; dünya otomotiv üretiminde ilk s›ralarda yer alabilmesi, yan sanayi ve ana sanayide marka ortaya ç›karabilmesi, global düzeyde rekabet edebilmesi ve vizyon tan›m›nda ortaya koyulan di¤er kavramlar› da içeren bir
konuma gelebilmesi, bu stratejik hedeflerin orta ve uzun dönemde gerçeklefltirilebilmesiyle mümkün olacakt›r. Di¤er taraftan stratejik hedeflere ulafl›labilmesi için
ise orta uzun dönemli hedeflerin alt hedeflerle gelifltirilerek sektörde yer alan tüm
aktörlerce paylafl›lmas›, hedeflere yönelik gerekli çal›flmalar›n bir an önce bafllat›lmas› gerekmektedir.
88
5. “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ GELECEK
STRATEJ‹S‹ KONFERANSI” GRUP ÇIKTILARI
5.1 “GRUP DA⁄ILIMLARI”
1. GÜN
AD-SOYAD
GRUP NO: 1
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 2
F‹RMA / KURUM
Alper Gülnur
Ermetal
Ahmet Karakufl
DPT
‹brahim Balc›o¤ullar›
Etabal
Ergün Günevi
Hüner Kriko
Hakan Ekflio¤lu
Borçelik
Orhan Korgavufl
Ünver Group
Fahrettin Sar›
Do¤u Pres A.fi
Sedat Fenerci
Fen-Dasel
Necdet Demir
HSS Otomotiv A.fi
Ferit Karsl›o¤lu
Feka Otomotiv
Hamit Karada¤
U.G. Birleflik Dan›flmanl›k
Figen Haraçç›
Çemtafl A.fi
Selçuk Dörtkardefller
AK-Pres
Erhan Karakoç
DTM
Ertu¤rul Çelik
Befafl Elk. D.S.C. Mekatronik
Mustafa Ekinci
Do¤u Pres A.fi
O¤uz Öztokatl›
Coflkunöz Holding Belka A.fi.
Abdullah Oymac›
Federal Mogul
Alaaddin Aksoy
DE-M‹ Metal
AD-SOYAD
GRUP NO: 3
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 4
F‹RMA / KURUM
Atila Bedir
DPT
Umut Eski
OEM
Erhan Özsoy
GYTE
Y›ld›ray Korhan
Kurtaran
Esen Var›fll›
K‹EL A.fi.
‹lhan Civito¤lu
Lucas Elektrik
Ahmet Tosun
Laspar
Süleyman Göko¤lu
Erkunt Holding
fierife Eren
‹nci Akü
Ersin fiimflir
Nursan Elektirik Donan›m A.fi.
Yesari Sualp
Ermetal
Ceyhun F›nd›k
Orda Otomotiv
Sabit Kurtaran
Kurtaran Oto
Ömer Kazangil
NSK
Hüseyin Mumcu
Bursa Kosgeb
Ayhan Korgavufl
Ünver Group
fievki Köksal
Hüner
Rag›p Öktem
Lider Lastik
fiakir Can
KOSGEB Bursa
89
AD-SOYAD
GRUP NO: 5
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 6
F‹RMA / KURUM
Tuna Kardefl
Nursan Elektrik Donan›m A.fi.
Hayrullah Güler
S.C.M Otomotiv A.fi
Salih Özcan
Sanayi Ve Ticaret Bakanl›¤›
Onur Gücü
fiahinkul Otomatç›l›k A.fi
Habil Duran
Tosyöv Yön. Kur.Baflkan›
Cevdet fiengezer
Plastiform
Hasan Öz
Özfer Döküm Ltd.fiti.
Nihan Sekirden
Oskim
Serkan Atay
Presmetal A.fi.
Mustafa Erol
Aktafl Group
Emin Direkçi
Partner
Fatih Tafl
Otam A.fi
Serap Yefliltafl
Sad›k Otomotiv A.fi.
fiadiye Arslan
Özfer Döküm Ltd.fiti.
Onur Onarlar
Oskim Otomotiv
‹brahim Yüksel
Sanayi Ve Ticaret Bakanl›¤›
Baflar Savran
Otam A.fi.
Murat Baysal
NSKI
AD-SOYAD
GRUP NO: 7
F‹RMA / KURUM
Benan S›¤maz
Vatan Pres
Onur Çetinkaya
Timsan
Hüseyin Topal
Ada Otomotiv
Mehmet Aktafl
Özaktafl
Tansu Sina¤
Uluda¤ ‹hr. Birli¤i
Adem Tülümen
Dinamik
Tevfik Mayda
Teknonot
Alp Bafltu¤
V›steon Turkey
Hakan Tuzlac›o¤lu
Teknik Malzeme
Tayfun Yolo¤lu
Boztekin A.fi
Ufuk Uslu
Yazak›
2. GÜN
AD-SOYAD
90
GRUP NO: 1
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 2
F‹RMA / KURUM
Y›ld›ray Korhan
Kurtaran
O¤uz Öztokatl›
Coflkunöz
Alper Gülnur
Ermetal
‹brahim Balc›o¤ullar›
Etabal
Sabit Kurtaran
Kurtaran Oto
Mustafa Erol
Aktafl Group
Benan S›¤maz
Vatan Pres
Tuna Kardefl
Nursan Elektrik Donan›m
Tevfik Mayda
Teknorot
Serap Yefliltafl
Sad›k Otomotiv A.fi
Nihan Sekirden
OSK‹M
‹lhan Civito¤lu
Lucas Elektrik
Emin Direkçi
Partner
Hakan Tuzlac›o¤lu
Teknik Malzeme
Ahmet Karakufl
DPT
Atila Bedir
DPT
AD-SOYAD
GRUP NO: 3
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 4
F‹RMA / KURUM
Yavuz Bayrak
Boduro¤lu Otom. Ltd. fiti
Baflar Savran
Otam A.fi.
A.Ertu¤rul Çelik
Befafl Elek. D.S.C Mekatronik
Ersin fiimflir
Nursan Elektrik Donan›m
Onur Onarlar
Oskim Otomotiv
Onur Gücü
fiahinkul Otomatç›l›k A.fi.
Fatih Tafl
Otam A.fi
Hüseyin Durgut
Can-San Otomotiv
Alaaddin Aksoy
DE-M‹
Salih Özcan
Sanayi Ve Ticaret Bakanl›¤›
Alp Bafltu¤
V›steon Turkey
Fahrettin Sar›
Do¤u Pres A.fi.
fievki Köksal
Hüner
Esen Var›fll›
Kiel A.fi
Erhan Özsoy
GYTE
fiadiye Arslan
Özfer Döküm Ltd. fiti.
R›za Bozoklar
Tofafl
AD-SOYAD
GRUP NO: 5
F‹RMA / KURUM
AD-SOYAD
GRUP NO: 6
F‹RMA / KURUM
YAZAKI
‹brahim Yüksel
Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›
Figen Haraçç›
Cemtafl A.fi.
Habil Duran
Tosyöv Yön. Kur. Baflkan›
Necdet Demir
HSS Otomotiv A.fi.
Hüseyin Mumcu
Bursa Kosgeb
Orhan Korgavufl
Ünver Group
Ergün Günevi
Hüner Kriko
Bülent Koruk
Piston
Tansu Sina¤
Uluda¤ ‹hr.Birli¤i
Abdullah Oymac›
Federal Mogul
Erhan Karakoç
DTM
fiakir Can
KOSGEB Bursa
Hamit Karada¤
UC. Dan›flmanl›k
Muammer Ball›
Ball› Metal
Ufuk Uslu
AD-SOYAD
Bülent Bat›
GRUP NO: 7
F‹RMA / KURUM
Coflkunöz
Cevdet fiengezer
Plastiform
Gözde Deliömero¤lu
Presmetal
Serkan Atay
Presmetal
Yesari Sualp
Ermetal
Süleyman Göko¤lu
Erkunt
Umut Eski
OEM
91
5.2 “TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?” UYGULAMASI
GRUP 1
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
• Ana sanayi d›fl›nda kimsenin yüzünün gülmedi¤i sektördür
• De¤iflime çok aç›k bir sektördür
• En h›zl› gliflen sektördür
• Format de¤ifltirmesi gereken sektördür
• Gittikçe d›fla ba¤›ml› bir hale elen bir sektördür
• Kar marj› çok düflük
• Kendi markas› olmas› gerekir
• Kendi tasar›mlar›n› yapmas› gereken bir sektördür
•
•
•
•
•
•
•
Otomotiv bir yaflam kültürüdür
Rekabet gücü yüksektir
Tedbir al›nmaz ise 15 y›l içinde yok olacak
Türk otomotiv sektörü fasoncudur
Türkiye'nin gelece¤idir
Yabanc› sermayenin elindedir
Yan sanayi yat›r›m› a¤›r oldu¤u için finans
deste¤i gereken bir sektör
GRUP 2
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
• Geç farkedilmifl - kazan›lm›fl Üstün kaliteli üretim, verimlilik, rekabetçi üretim, nitelikli
çal›flan v.sye ra¤men marka olamam›fl fason
üretimde kalm›fl
• Kalk›nmak için en öncelikli sektör(‹stihdam,
katmade¤er, tan›t›m, prestij vs.)
• T.O.S Ana ve yan san. ‹le birlikte dünyadaki liderlerle, kalitesi ve fiyat›yla rekabete eriflebilecek güçte bir sektör olmal›
• Uygulamada, Türk toplumunun en h›zl› adapte
olabilen, geliflen, gelifltiren, en kabiliyetli bu
nedenlerle en çok focus olunmas› gereken
sektör
• Üstün kalite ve rekabetçili¤i ile Avrupa +
Küresel otom sanayinin Türkiye aç›l›m›d›r
• Vergiler
• Yan sanayinin yaflamas› için gerekli sektör
GRUP 3
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akademik deste¤e gereksinim duyar
Destekleyici sektörlere öncelik eder
Disiplinli olmay› gerektirir
Dizayn ifl birli¤ine katk› sa¤lar
Geliflime aç›kt›r (‹novasyon vb.)
Giriflimci ve yenilikçidir
Global bir sektödür
‹stihdama katk›s› yüksektir
Kalifiye insan bilincini gerektirir
•
•
•
•
Kaliteye önem verir
Lokomotif sektördür
Stratejik planlama bilincinin öncüsüdür
Teknolojinin kullan›m›na önem veren bir sektördür
• Ülkenin tüm sanayi kollar› aras›nda milli gelire
en fazla katk›s› olan sektördür
• Üretim sanayinde sistemi kurar
• Yat›r›m deste¤ine gereksinim duyar
GRUP 4
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
• Bankalar aç›s›ndan çal›flmak istenen bir sektördür
• Disiplinli, vergisini ödeyen kay›tl› bir sektördür
• Gelece¤i garanti sektörlerden biridir
• Hali haz›rda tasar›m de¤il üretim lokasyonudur
• ‹novasyonun en çok uyguland›¤› sektördür
• Kaliteli bir fasoncudur
• Katma de¤eri yüksek sektördür
• Kurumsallaflman›n en çok yerleflti¤i sektördür
92
• Sosyo ekonomik ve kültürel yap›n›n belirleyicisidir
• Sürekli iyilefltirmeler yo¤un olarak uygulanmakta
• Sürekli yat›r›ma ihtiyaç vard›r
• Teknoloji transferinin en çok uyguland›¤› sektördür
• Türk sanayisinin lokomotifidir
• Türkiye'nin ihracat flampiyonudur
• Türkiye'nin parlayan y›ld›z›d›r
• Vas›f› çal›flana en çok ihtiyaç duyulan sektördür
GRUP 5
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
• Ar-Ge öncüsü
• Çevre koflullar›na özen gösteren sektör, en
duyarl› sektör
• Dinamik ve rekabetçi
• Esnek (Anasanayi ile en iyi senkronize olan
sektör)
• ‹stihdam art›fl› sa¤layan sektör
• Kalite, disiplin
• Kapasite kullan›m oran› yüksek
• Üretim üssü
• Kay›tiçi ekonominin oran› en yüksek sektör
• Lokomotif sektördür
• Mühendislik yetkisi yüksek sektör (Genel
çal›flan yetkinli¤i)
• Uluslarars› pazara kolay entegre olan sektör
• Yeniliklere aç›k, geliflime yatk›n sektör
• Kar marj› en düflük olan sektör
GRUP 6
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bolca yan sanayidir
Bursa'd›r
D›fl ba¤›ml›l›¤› en yüksek sektördür
Fasoncudur
Geliflime aç›k
Hamald›r
Hata götürmez bir sektördür
Kalifiye eleman gereklili¤i yüksektir
Kay›t alt›nda olan en önemli sektördür
Kozmopolittir
Kurallar› en kat› sektör (Kalite&emniyet)
Maliyetin en çok düflünüldü¤ü ve
düflünülece¤i sektör
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Organize ve planl›d›r
Pahal›d›r
Rekabetin en yüksek oldu¤u sektördür
Sektör olarak Öncü-lider-otomotiv ihracatta 1.
Sistem ve organizasyon anlam›nda dünyaya
entegre
Teknolojik geliflimi sürükleyen sektör
Türk sanayinin lokomatifi. Di¤er tüm sektörlerle entegre
Ulafl›md›r
Uzun süreli vadeli strateji ister
Vergi yükü
Yat›r›m› hiç bitmeyen bir sektördür
Müflteriden tedarik zincirinin en alt›na kadar
kapsar
GRUP 7
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ NED‹R?
• 0 Kay›td›fl›
• Do¤rudan yabanc› sermaye yat›r›m› potansiyeli yüksek
• Endüstriyel hammadde ba¤›ml›s›
• Entegre
• Gelece¤imizin teminat›
• Global dünyaya entegre olmufl sektör
• Hay›r demeyi bilmeyen sektör
• Her türlü yenili¤e ve geliflime aç›k sektör
• H›zl› büyüyen
• ‹hracatta lider sektör
• ‹stihdam Yüksek
• Kalifiye eleman istihdam›na müsait
• Kalifiye iflgücü en yüksek sektör
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kurumsallaflm›fl
Marka yaratmam›fl bir sektör
Markad›r
Montaj sektörü
Motorlu tafl›tta bulanan herfleydir
Öldürmez ama güldürmezde
Potansiyelinin çok alt›nda katma de¤er üreten
lider sektör
Rekabet Yo¤un
Sanayinin lokomotifidir.
Talebi bitmeyecek
Teknoloji aç›s›ndan d›fla ba¤l›
Uzun süreli vadeli strateji ister
Yabanc› ortak ihtiyac› olan
Zorluklara ra¤men ayakta kalm›fl
93
5.3 “GEÇM‹fiE BAKMAK?” UYGULAMASI
GRUP 1
GEÇM‹fiE BAKMAK
•
•
•
•
•
•
•
•
1945 2. Dünya savafl›
Devrim ve Anadol
Vehbi Koç'un ilk yat›r›m›
Renault'un yat›r›m›
Sabanc› Grubu yat›r›mlar›
Gümrük Birli¤i
1994 Netscape Explore'un do¤uflu
‹hracat olmad›¤› için Türk halk›na kalitesiz
araçlar›n gazland›¤› süreçtir
• 1994 - 2001 krizi ve di¤er ekonomik siyasi
krizler
• 1980 serbest ekonomiye geçifl
• ‹lk hafif ticari araç üretimi
• Çin'in otomotiv ana sanayi üretimine
bafllamas›
• Hibrit motor üretimi
• 1991 Robotlu otomasyon sisteminin gelmesi
• Bursa'›n y›llarca kufl üretmesi
• Benzin kuyruklar›
GRUP 2
GEÇM‹fiE BAKMAK
• 1972'de Tofafl & Renault'da montajla bafllad›
• 1975 ‹tibar ile hükümet yerlilefltirme politikas›n› bafllatt›
• Bu y›llarda kat› gümrük duvar› ile yan sanayi
h›zland›
• 80 öncesi iç kar›fl›kl›k, siyasi iktidars›zl›k otomotiv sanayinin geliflimini yavafllatt›
• 70'li y›llardaki global petrol krizi üretimi olumsuz etkiledi
• 80-2000 y›llar› aras›nda tafl›t araçlar› yat›r›m
arac› idi
• OEM liderli¤inde 90'l› y›llar›n bafl›nda kalite
bilinci yerlefltirildi. Yan sanayi kalitesi artt›
• 1995 D.T.Ö üyesi oldu
• 1996 Gümrük Birli¤i
• Yeni araçlar girdi. Gümrük koruma
kalkmas›na ra¤men rekabet, kalite geliflimini
evam ettirdi
• 2001 krizi
• Zorunlu olarak ihracat aç›l›mlar› do¤du.
Üretilen araçlar›n kalitesi artmas›da etkili
oldu.
GRUP 3
GEÇM‹fiE BAKMAK
• ‹thalat ile bafllam›flt›r
• Karüsör sanayi ile geliflmeye bafllam›flt›r
• ‹lk otomotiv fabrikalar›n›n kuulmas› (TOFfi,
O/R )
• Özel sektör otomotive yat›r›m yapmaya
bafllam›flt›r
• 80'den sonra sürekli içi pazarda art›fl
• 85-90 aras› kapasite art›r›m›
• Yerlilefltirme ve yan sanayilerin otomotiv ana
sanayine yak›n bölgelerde toplanmas›
• 90 sonras› kalite bilincinin artmas›
94
• 94 krizi sonras› otomotiv sektöründeki iç
pazar›n küçülmesi. ‹hracat imkanlar›n›n
araflt›r›lmaya bafllanmas›
• 97'de Tempra ile ilk otomotiv ihracat›na
bafllanmas›
• 2000'e do¤ru di¤er otomotiv firmalar›n›n
yat›r›mlar› (Yabanc› sermaye)
• Yüksek ihracat yönelik kapasitenin gerek ana
sanayilerde gerekse yan sanayilerde artmas›
• Ar-Ge yat›r›mlar›n›n art›r›lmas› (2004 sonras›)
• 2.000.000 hedefinin korunmas›
GRUP 4
GEÇM‹fiE BAKMAK
• Bölgesel üretim merkezi olmay› baflard›k
• ‹lk Türk markas›n›n (Devrim) üretiminin
denenmesi
• Lisansl› otomotiv üretimine bafllanmas›
• Teknoloji ve Know How transferinin
bafllamas›
• 1983Yabanc› yat›r›mlar›n Türkiyeye girmesi
• Kalitenin yükselmesi
• OTOSAN Gölcük fabrikas›n›n kurulmas›
•
•
•
•
•
Gümrük birli¤ine geçifl
Endüstri meslek liselerinin kurulmas›
Co Design çal›flmalar›n›n bafllamas›
‹hracat›n Bafllamas›
1994 Krizi ertesinde ithalatla tan›flmas› ve
rekabet etmeye bafllanmas›
• AR-GE teflviklerinin ve yat›r›mlar›n›n
bafllamas›
• OSB'lerin kurulmas›
• Teknoparklar›n kurulmas›
GRUP 5
GEÇM‹fiE BAKMAK
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Devrim
Anadol Böcek-STC (Süper Türk Canavar›)
TOFAfi kuruluflu - Kufl serisi
Ford - Otosan kuruluflu
Oyak Renault kuruluflu
1995 Gümrük Birli¤i
Türk Traktör
Karsan - Otokar
Türk paras›n›n koruma kanunun de¤ifltirilmesi
(Konvertibilite)
• 2001 Krizi
• Yafl Haddi (20 yafl üstü araçlar›n hurdaya
al›nmas›)
• TOFAfi hisselerinin Fiat'a devri
• Otosan hisselerinin Ford'a devri
• Glaballeflme (Berlin Duvar)
• Uzakdo¤u üreticilerinin Türkiye'ye ilgisi
• Tafl›t Kredileri
• Bernard Nahum Otomotiv lastikleri tevzi Afi
Fisk Uniroyal
• Üretim ve Kalite felsefesi
GRUP 6
GEÇM‹fiE BAKMAK
• 1960 ‹thal ikamesi amaçl› montaj
• 1970 Küçük ölçekli yat›r›mlar
• 1970- Yan sanayi geliflimi ( Kurulum ilk
ad›mlar )
• 1970 Yerlilefltirme
• 1970 Lisansl› Üretim
• 1980 Yabanc› sermaye
• 1980 Döviz serbestli¤i
• 1980 ilk otomobil ithalat› (Organize)
• 1990 ‹hracata yönelik ilk sanayi teflviki
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2000 Scudio y›l› ( Yan sanayi ilk kal›p imalat›)
2000 Küresel strateji
2000 Yurtd›fl› için araç
2006 131 kalkt›
Mevzuat- 1985 A‹TM
Mevzuat- 1993 A‹TM
Mevzuat- 1994 BM / AEK anlaflmas›
Mevzuat- 1996 Gümrük Birli¤i
Mevzuat- T‹P onay› yönetmeli¤i
GRUP 7
GEÇM‹fiE BAKMAK
•
•
•
•
•
Cumhurite dönemi (Net ‹thalatç›
Tar›msal Kalk›nma devri (Traktör)
Milli marka dönemi (Devrim)
Karöseri dönemi (Anadol-Renault-Kufl-serisi)
Birleflmeler
• D›fla aç›k ekonomi & Gümrük birli¤i
(Patent&Lisansör)
• Global model Üretimine geçifl
• ‹hracata yönelik uygulamalar
• Ana & Yan sanayi entegrasyonu
• Yeni nesil tedarik zinciri (Sistem üreticili¤ine
geçifl)
95
5.4 “BAfiARDIKLARIMIZ x BAfiARAMADIKLARIMIZ” UYGULAMASI
GRUP 1
BAfiARDIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
Kaliteli üretim
Üretim planlamas›
Maliyet kontrol analizi
H›zl› adaptasyon
Yönetilmek
S›f›r kar ile ayakta durmak
Verilen ka¤›d› 2 bölümde kullanmay› baflard›k
(Maliyet)
• Herfleye ra¤men ihracat
BAfiARAMADIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
‹flgücü planlama ve e¤itim
Markalaflma
Ar-Ge
Pazarlama
Yönetmek
Devlet ve Halk›n deste¤i al›namad›
Güçbirli¤i sa¤lanamad› (Yan sanayi)
Lider ve yönetici ayr›m› yap›lamad›
(Kurumsallaflma)
• ‹thalat pay›n› düflürmek
GRUP 2
BAfiARDIKLARIMIZ
• Kaliteli yerlilefltirmeyi
• Orijinal kaliteye yak›n kopya üretim
• Kendi bünyesinde azim ve sermayeyle nitelikli
iflgücü yetifltirme
• Kaliteli üretimde ve kalite bilincinde s›çrama
• Esnek üretim
• Ar-Ge'de h›zl› aflama kaydedildi
• K›sa zamanda ihracat pazarlar› ve sat›fllar›n
yakalanmas›
• EU regulasyonlar›na tam ve h›zl› uyumu
baflad›k
• Çevre bilincinde aflama
• Kaliteyi ölçebilir hale getirdik
• Düflük kar marj› ile at›l›m
BAfiARAMADIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
Kendi markam›z› yaratamad›k
Sistem tedarikçisi olamad›k
Fason üretimden kurtulamad›k
% 100 Türk sermayeli araç üretilemedi
Lojistik altyap› gelifltirilemedi
Yüksek vergi oranlar› indirilemedi
Yerli araç kullan›m› özendirilemedi
Elektronikleflen araç donan›mlar›nda yavafl ve
gerideyiz
• Yeterince Know How Sat›n alamad›k
GRUP 3
BAfiARDIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
96
Kaliteli üretim
Yerlilefltirme
Esnek üretim
Verimlilik
Planlama iyilefltirmelerini gelifltirme analizi
Teknolojik yat›r›mlar
Yabanc› yat›r›m›n Türkiye'ye çekilmesi
‹hracatta ilk s›rada yer almak
Tak›m çal›flmas› bilincinin yayg›nlaflt›r›lmas›
Yal›n üretim tekniklerinin yayg›nlaflt›r›lmas›
Uzun vadeli planlar yap›labilmesi
Özgüvenin artmas›
Nitelikli elemanlar›n yetifltirilmesi
Milli gelire en büyük katk›
BAfiARAMADIKLARIMIZ
• Kamudaki bilinirli¤in ve otomotive verilen
önemin eksikli¤i
• Tasar›m ve dizayn eksikli¤i
• Türk halk›n›n yerli arabaya güveninin sa¤lanmamas›
• Akademik çevrelerle ifl birli¤i sa¤lanmad›
• Ana ve yan sanayi birlikte çal›flma bilinci
sa¤layamad›
• Devlet deste¤i eksikli¤i
• E¤itim kalitesizli¤i
• Sirkülasyon yo¤unlu¤unun giderilememesi
• Kurumsallaflman›n Sa¤lanamamas›
• Performans yönetiminin uygulanamamas›
• ‹nsan kaynaklar› yap›lanmas› mecut
geliflmeye paralel de¤il
GRUP 4
BAfiARDIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Uluslaras› ortakl›k ve iflbirlikleri
Kaliteli üretim
Kapasite art›fl›
Ürün çeflitlili¤i
Tamir atölyesi - Karoser - Seri imalata geçifl
‹hracat
Kurumsallaflma
Regülasyonlara uyum
Know-How transferi
‹K kavram›n›n geliflimi
Uzmanl›k alanlar›n›n oluflumu (Üretimsel)
BAfiARAMADIKLARIMIZ
• Marka yaratamamak
• Tasar›m merkezi olamad› (Model)
• Yetersiz yerlilefltirme (Motor-fianzumanElektronik)
• Devletin yönlendirme ve deste¤inin olmamas›
(Sermaye yap›lar›n›n büyük ço¤unlukla yetersizli¤i krizlere karfl› k›r›lgan yap›)
• Pazar ihtiyaçlar›n›n izlenememesi
GRUP 5
BAfiARDIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kaliteli üretim yapmay›
Ar-Ge çal›flmalar›na bafllad›k (Yerli)
Üretici olarak dünya oyuncusu olmay›
Zorlu koflullar alt›nda ayakta kalmay› ve
büyüyebilmeyi
Esnek üretim
Rekabetçilik yetisi
Yat›r›mc› aç›s›ndan kazançl› bir üretim lokasyonu olmay›
Kurumlar› 2. nesillere aktarmay›
Tersine mühendislik yapmay›
Nitelikli eleman (iflgücü) yetifltirmeyi
Ekonomi ve endüstride lider olmay›
Yerlilefltirme ve milliyetlefltirme oran›n›n artmas›
Just In Time üretimi
Maliyet hesaplamas›n› (Fiyata göre yeniden
yap›land›rma)
Ticari ve teknik regülasyonlara adaptasyon
BAfiARAMADIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Araçlar›n üzerindeki vergi yüklerini düflürmeyi
Sermaye birikimi sa¤lamay›
Yeterli yat›r›m teflvikleri sa¤lamay›
Uzun vadeli kredileri elde etmeyi
‹thalata ba¤›ml›l›¤› azaltmay›
Üniversite, kamu - özel sektör iflbirli¤i
Yat›r›m optimizasyonu (At›l yat›r›m›
önleyemedik)
Kriz yaflamadan uyanmay›
Kapasiteyi etkin kullanamad›k
Milli marka
Bilgi paylafl›m›n› sa¤layamad›k
Hedef birlikteli¤ini sa¤layamad›k
Rakip analizi yapmay›
Patent (Markalaflmay›) baflaramad›k
97
GRUP 6
BAfiARDIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kal›pç›l›¤› baflard›k
Kaliteyi ö¤renmeyi baflard›k (Üretimde)
‹hracat› baflard›k
Seri imalat› baflard›k
Güvenilir olamay› baflard›k
Globalleflmeyi baflard›k (Dünya pazar›nda bir
oyuncu)
Kamu ve sanayi iflbirli¤ini baflard›k
Küresel mevzuat uyumunu baflard›k
Tedarik zinciri üretimini baflard›k
Sat›fl sonras›
Baflar›l› bayi yap›s›
Yerlilefltirme
Ar-Ge'de ilk ad›mlar› atmay› baflard›k
Proje yönetmeyi baflard›k
Kalifiye eleman yetifltirmeyi baflard›k
De¤er zincirinin yükselmesini baflard›k
Ekonomik seviyemizi yükseltmeyi baflard›k
BAfiARAMADIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Marka yaratmay› baflaramad›k
Design ( Co-Design)
Sektörü ülkeye dengeli yaymay› baflaramad›k
Infrastructure
Lojistik (altyap›) eksikliklerini gidermeyi
Katmade¤eri yüksek parçalar›n üretimini
yapamad›k
Yeteri kadar kalifiye eleman yetifltiremedik
‹hracat› ithalattan kurtarmay› (Ara mamül)
Akademik iflbirli¤ini baflaramad›k
Vergi yükünü hafiflettirmeyi
Kriz yaflamadan 10 y›l yaflamay›
Proje dayal› finansal deste¤i baflaramad›k
Birlik olmay› baflaramad›k (Yan sanayi)
GRUP 7
BAfiARDIKLARIMIZ
• Yabanc› sermayenin dikkatini çekmeyi
baflard›k
• Müflteri (Ana Sanayi) beklentilerini Kafl›lamay›
baflard›k (Kalite Fiyat Termin)
• ‹hracat›
• K›sa sürede yüksek kapasiteye ç›kmay›
• Bask›lar alt›nda ayakta kalmay›
• Sürdürülebilir Rekabeti
• Kurumsallaflmay› bfllatt›k
• Dünyaya entegrasyonu
• ‹stihdam Yaratmay›
• Bir bankan›n dikkatini çekmeyi
98
BAfiARAMADIKLARIMIZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Biraraya gelmeyi (Paylaflmak)
Dizayn yetene¤i
Ana Yan Sanayide markalaflmay›
Devlet politikas› oluflumunu( Vergi- MevzuatTeflvik Üretim)
Sermaye birikimini sa¤layamad›k
AR-GE
Yerlilefltirmede istenen düzey
Bilgi toplumunun gereklili¤ini sa¤layamad›k
Üniversite Sanayi iflbirli¤ini sa¤layamad›k
Zaman› verimli kullanmak
5.5 “GÜÇLÜ-ZAYIF-FIRSAT-TEHD‹T” UYGULAMASI
GRUP 1
GÜÇLÜ YANLAR
•
•
•
•
30 y›ll›k bilgi birikimi
Genç nüfus
‹natç› olmam›z
Co¤rafi konum (Jeopolik)
ZAYIF YANLAR
• Ulusal kaynaklar›n (enerji-maden vb.) yeterince de¤erlendirilememesi
• Finansman s›k›nt›s› ve yetersizli¤i (Uzun vadeli
kaynak-teminat temini)
• Sanayileflmenin geç bafllamas›
• Ara eleman yetifltirilememesi (Okullar›n eksikli¤i)
• Karar mekanizmalar› elimizde de¤il
FIRSATLAR
•
•
•
•
Jeopolitik Konum
Genç nüfus
Uzakdo¤unun kalitesiz üretimi
Rusya'n›n geliflmesi (Legal olarak)
TEHD‹TLER
•
•
•
•
•
•
Sat›nalmac›-mal kabül bölümü tehditi
Yönetim zaafiyetleri (Devlet-hükümet)
Toplumun geleneklerinden uzaklaflmas›
Rüflvet
Maliyet avantaj›m›z kayboluyor
Türk para piyasas›n›n %60'dan fazla
yabanc›lar›n elinde olmas›
• Ana sanayinin yan sanayiyi dikkate almamas›
• Ekonomik siyasi istikrars›zl›k
• Para piyasalar›ndaki dalgalanma tehditi
GRUP 2
GÜÇLÜ YANLAR
• Motor yenileme pazar›n›n esnekli¤i ve kalitesi
FIRSATLAR
• Toplumumuzdaki tafl›t araçlar› sevdas›
• Karayolu ve demiryolu (Ulaflt›rma) altyap›s›n›n
iyilefltirilmesi
• Hurda araç ve yas haddine giren araçlar›n üretime etkisi
• Nüfusun yap›s› (Genç) otomatik arz do¤uruyor
• Gelecek nesil araçlar (Fuelcell) hammadde
(Bor varl›¤›) ve Nejat Veziro¤lu
ZAYIF YANLAR
• Hammaddede d›fla ba¤›ml›l›k
• Sat. Son Tekn. Servis hizmet a¤›n›n yetersizli¤i
TEHD‹TLER
• Küresel ›s›nma ve toplum bilincindeki hedefin
otomotiv sektörü olarak görülmesi
• Hammadde (D›fla ba¤›ml›l›k)
• Enerji darbo¤az ve d›fla ba¤›ml›l›k
99
GRUP 3
GÜÇLÜ YANLAR
ZAYIF YANLAR
FIRSATLAR
TEHD‹TLER
•
•
•
•
•
Stratejik hedeflerin varl›¤› ve etkinli¤i
Strateji toplant›lar›
Hedef takip toplant›lar›
Haftal›k kalite ve proje toplant›lar›
Potansiyel ifl gücününe¤itilebilir genç nüfustan
oluflmas›
• Ana sanayilerin yurtd›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas› (Sürekli proje gelmesi)
• Doymam›fl iç Pazar
• Ana sanayilerin yurt d›fl›ndaki büyük partnerlerle çal›fl›yor olmas› (Rekabetçili¤ini yitirdi¤i
noktada yeniprojelerin al›namamas›)
• Ana yan sanayilere ba¤l› yan sanayilerin otomotivdeki geliflimin çok gerisinde kalmas›.
Burada bir aflama yap›lamazsa 2.000.000 adet
üretim rakam›n›n gerçekleflmesi zordur
GRUP 4
GÜÇLÜ YANLAR
• Co¤rafi Konum
•
•
•
•
•
FIRSATLAR
• Global ak›fl
• Yerli ve bölgesel pazara uygun araç segmentinin oluflturulmas›
• Tekstil sektörü ile iflbirli¤i
100
ZAYIF YANLAR
Bilgi altyap›s› oluflturmada eksiklik
Vizeye tabi olmak
Yetersiz çevre duyarl›l›¤›
Demiryolu altyap›s›
Havaalan› yerleflimler
TEHD‹TLER
• Plans›z kültürel geliflim ve yerleflim
GRUP 5
GÜÇLÜ YANLAR
ZAYIF YANLAR
• Enerji maliyeti yüksek
• Üretim yat›r›m› düflük
FIRSATLAR
• Yarat›c›l›k potansiyeli
• Limanlara sahip olamam›z
• Do¤unun Bat›s› olmak (Geopolitik konumu)
TEHD‹TLER
• Ekonomik k›r›lganl›k
GRUP 6
GÜÇLÜ YANLAR
•
•
•
•
Beyaz yaka ifl gücü maliyetinin düflük olmas›
Jeopolitik avantaj
Kültürek altyap›
Genç nüfusun oran›n›n yüksek olmas›
FIRSATLAR
• Turizmin olumlu etkisi
• Krizlerin olumlu etkisi
• Yeni sanayileflen bölgelerde altyap›n›n düzgün
yap›lmas›
• Yeni sanayi bölgeleri oluflumu için yeterli
alan›m›z›n olmas›
• Genç nüfus
ZAYIF YANLAR
• Kültürel altyap›
• Verimsizlik
• Son teknolojinin yayg›n kullan›lmamas› (Örn.
Ekipman)
• Sermayeyetersizli¤i
TEHD‹TLER
• Sanayi bölgelerinin bölge yönetiminde olmas›
• Çevre Bakanl›¤›'n›n etkin denetim yapmamas›
• Serbestbölgelere gelecek ek vergilerin
yat›r›ma yapaca¤› olumsuz etkisi
• Genç nüfus (‹yi yetiflmedi¤i için)
• Enerjide d›fla ba¤›ml›l›k
• Hukuktaki-mevzuattaki boflluklar
GRUP 7
GÜÇLÜ YANLAR
•
•
•
•
•
‹novasyon Yetene¤i
Çal›flan memnuniyeti
Yönetici kadrolar›n kararl›l›¤› & baflar›s›
Tedarikçilerle olan iflbirli¤i
Müflteri memnuniyetinin ön planda tutulmas›
FIRSATLAR
• Milli marka üretmenin tam zaman›
ZAYIF YANLAR
• Sosyal sorumluluk projelerinin yetersizli¤i
• Nitelikli iflgücü için gelece¤e dönük yap›lanma
eksikli¤i (Kariyer planlar›)
• Motor üretimi ve powertrain üretiminin
olmay›fl›
• Bölgesel iflgücü niteli¤i yetersizli¤i
TEHD‹TLER
• Büyüme bask›s›
• Dünya piyasalar›nda dalgalanmalara karfl›
k›r›lganl›k
101
5.6 “V‹ZYON” UYGULAMASI
GRUP 1
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
Markalaflmak ( Uzmanlaflmak)
Paydafl olma (Tedarikçilerimiz-çal›flanlar›m›z-müflterilerimiz)
Özgüvenli
Sosyal sorumluluk
‹ddial› olmak ( Pazar liderli¤ini hedefleyen ülke olmak)
Tedarikçi ülkeler aras›nda ilk iki içinde olmak
Tasar›mdan üretime tüm AR-GE çal›flmalar›nda olmak
GRUP 3
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
Türkiye Avrupa'n›n otomotiv baflkenti
Genifl tabana yay›lm›fl nitelikli istihdam
Sürdürülebilir büyüme için yenilikçi teknolojiler
21. yüzy›lda Türk markas›
Hammaddeyi iflleyen de¤il üreten sektör
GRUP 4
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
Esnek (Müflteri odakl›)
H›zl› karar ve adaptasyon
Uluslararas› entegre
Rekabetçi
Kalite öncüsü
Alternatif çözüm önerileri sunar (Yarat›c›)
Sürekli e¤itim ile desteklenen nitelikli ifl gücü
Zaman› etkin kullan›m
‹flçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i, çevre bilinci
Çal›flan tatmini
Müflteri memnuniyetine verilen önem (Zaman›nda sevkiyat vb.)
102
GRUP 5
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
ORTAK V‹ZYON (Müflteri, Ana & Yan Sanayi, Devlet )
1. Müflteri
• Maliyet
• Yat›r›m arac›
• Güvenlik
• Prestij
• Konfor
• Garanti
2. Ana sanayi
• Maliyet
• Devaml›l›k & fizible
• Dizayn
• Prestij (marka)
• Kalite yönetimi
• Rekabet
• Sürdürülebilir iflgücü
• Yat›r›m
3. Yan sanayi
• Maliyet
• Devaml›l›k
• Söz sahibi olma (Yeni projelerle)
• Sistem tedarikçisi olma
• Kalite yönetimi
• “0” hata
•
%100 müflteri memnuniyeti
• Rekabet
• Sürdürülebilir iflgücü
• Yat›r›m
4. Devlet
• Vergi planlama
• ‹stihdam
• Çevre bilinci
• Do¤al kaynak yönetimi
• Uzun vadeli stratejik planlama
• Kay›tiçi ekonomi
• Yat›r›m deste¤i
103
GRUP 6
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
Mükemmelliyet
AR-GE merkezi
Markalaflma
Müflteri odakl›l›k
Yeni enerji kaynaklar› kullanan
Çevreye duyarl›
Yeni ürün gelifltiren
Teknolojiyi yaratan
Üretim üssü olarak AB' de ilk 3'e, dünyada ilk 10'a girmek
Üretimini tamamen yerli kaynaklarla gerçeklefltirmek
Kaliteli ve tercih edilir ürünler
Milli bir hedef olarak kabul edilmifl
Uluslararas› rekabet gücü olan
GRUP 7
TÜRK OTOMOT‹V SEKTÖRÜ
V‹ZYON
Marka (10 tane marka olacak yan sanayi)
Dünya otomotiv üretiminde ilk 5'te yer almak
Yeni yat›r›mlar ve projeler için en çok tercih edilen ülke olmak
Bilgi satan sektör
Kendi talebini yaratan
Sektörel ihracat liderli¤ini sürdürerek Türk ekonomisine katma de¤er yaratan
Tüm paydafllar›n memnuniyetlerini sa¤lamak
Alternatif enerji ve hammadde kaynaklar›na yönelik araç/ekipman gelifltiren ülke olmak
Çevre bilinci maksimum
Karl› (kar eden)- sürdürülebilir
104
5.7 “UZUN DÖNEML‹ STRATEJ‹K HEDEFLER” UYGULAMASI
GRUP 1
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
• ‹hracat miktar›n› her y›l ortalama %15
artt›rmak
• ‹hracat/ithalat oran›n› 2'ye ç›kartmak
• Global pazarlar› lokalize etmek
• Ana üretici firmalar know-how transferi yapmak
• Otomotiv üretim ve tasar›m›nda dünyada ilk
3'e girmek
GRUP 2
•
•
•
•
•
•
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
2.000.000 adet araç üretimi gerçeklefltirmek
50 milyar $ ihracat
Yerlilefltirme - % 60
1 adet otom. Özel üniversite
1 adet otom. Özel banka
15 adet teknik lise
• 3.500.000 adet araç üretimini
gerçeklefltirmek
• 80 milyar $ ihracat gerçeklefltirmek
• Yerlileflme oran›n›n % 75 olmas› (Mevcut
durum:%45-50)(Diesel motor imalat›)
• Nanoteknolojiyi üretim sürecinin içinde kullan›ma haz›r hale getirmek
• 5 milyar euro yat›r›m finansman› sa¤lanmas›
• Otomotiv bakanl›¤›n›n kurulmas›
• 4 adet otomotive özel üniversite kurulmas›
(Kurulmufl olmas›)
• Otobüs imalat›nda dünyada 1.s›rada olmak
• 1 adet otomotive özel banka kurulmas›
• "‹MKB" benzeri yan sanayilerin fon elde edebilece¤i kurum oluflturmak
• %100 otomotive çal›flacak 2 hammadde
tedarikçisi yaratmak (Sac- plastik)
• 40 adet teknik lise kurulmas›
• 40.000 km yeni otoban yap›lmas›
105
GRUP 3
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
•
•
•
•
•
8 milyon/y›l kapasite
6 milyon/y›l ihracat
$ 50 milyar/y›l yan sanayi do¤rudan ihracat
1 milyon/y›l Çin ihracat›
Alternatif enerji ile çal›flan araç imalat›nda
dünyada ilk 5 ' e girmek
• Y›ll›k 100 bin ek istihdam
• Prototip örnekler
• Uygun karayolu altyap›s›n› oluflturmak
GRUP 4
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
• Markalaflma çal›flmalar›na bafllamak
• Kendi özel dizayn›n› yaratma ve dünyada araç
tasar›m› ak›m›na dahil olmak
• Vergi mevzuat›n›n düzenlenerek rekabetçi
fiyat›n alt yap›s›n› oluflturmak
• Uluslar aras› pazarda kabul görmüfl bir
markan›n yarat›c›s› olarak dünyada otomotiv
sektöründe ilk 10 da yer almak
• Alternatif yak›tlar ile çal›flan ( alternatif
tafl›tlar›n) seri üretimine haz›r olmak
• Hammadde ve arz mamul ihtiyaçlar›n›n
tamam›n›n yurtiçinde üretilebiliyor olmas›
• 2050 y›l›nda Avrupa'n›n otomotiv üssü ve
lider üreticisi olma hedefini koymufl olmak
GRUP 5
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
• Kalifiye eleman için e¤itim iflbirli¤i vs.
çözmek
• Üniversitelerde otomotiv, mekatronik vs.
bölümlerinin say›s›n› %100 artt›rmak
• Biliflimin (IT) otomotiv sektörüne entegrasyonu
• Entegrasyon özel veya özerk enstitülerde
olmal›
• Konya Ovas›'nda kamulaflt›rma bafllanmal›
• Teknopark mevcudunun artt›r›lmas›
• Bakanl›k kurulmas›
106
• Yak›t hücreli araç üretebilecek teknoloji
• Y›lda 10.000.000 adet araç üreten (ama satamayan) 5 adet Türk markas› araç üretmek
• Konya Ovas›'na dünyan›n en büyük AR-GE
merkezini kurmak
• Teknoloji üreten ve satabilen
• 10 M/y›l araç üretimi için gerekli finansman›n
sa¤lamas›
• 1 M kalifiye eleman yetifltirmek
• 200 milyar $ l›k ihracat
GRUP 6
ORTA VADEL‹ HEDEFLER
UZUN VADEL‹ HEDEFLER
(3-5 YILLIK)
(2023 YILI)
• Ana sanayilerde okullar kurmak
• Yeni motor teknolojisine uygun üretim tesisi
kurmak
• Üniversiteler aras› birlik oluflturarak “Yeni
Enerji Kayna¤›” çal›flmalar›
• Dünya otomotiv sektöründe üretimde 10.
s›rada yer almak
• Küçük ticari araçta %100 yerli kaynak
kullan›lm›fl bir model üretmek ( kendi
markam›z)
• Hidrojen ile çal›flan otomobil üretiyor ve
dünyaya sat›yor olmak
• Vergi oranlar›n› %20’ye düflürmek (otomobildeki)
• Di¤er dünya üreticilerin tasar›m
çal›flmalar›n›n en az 3 y›lda 1 tanesine AR-GE
deste¤i vermek
• Sektöre özel personel e¤itebilen
kurum/kurumlar oluflturmak
• Tüm testleri yapan ve akredite olmufl labarotuvarlara sahip olmak
107