dosyayı indir

YALOVA ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
- BİTİRME TEZİ HELAL GIDA ,GDO VE HELAL GIDA
SERTİFİKASYONU
ÖMER FARUK YAYLA
LOKMAN TARIK DAĞ
OSMAN ERVA KİRİCİ
UĞUR ÇAVDAR
Bitirme Tezi Danışmanı
Prof.Dr. B. Gültekin ÇETİNER
Prof. Dr. Hüseyin SARIÇİMEN
Yrd. Doç. Dr. Abdülkadir TEPECİK
YALOVA, 2014
i
YALOVA ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
TUGDOSS
TÜRKİYE ULUSLARARASI
GIDA
DENETLEME ONAYLAMA STANDART
ve
SERTİFİKASYON
ÖMER FARUK YAYLA
122009020
LOKMAN TARIK DAĞ
122009025
OSMAN ERVA KİRİCİ
122009035
UĞUR ÇAVDAR
122009038
1. Bitirme TeziDanışmanı: Prof.Dr. B. Gültekin ÇETİNER
2. Jüri Üyesi: Yar. Doç. Dr Abdulkadir TEPECİK
3. Jüri Üyesi: Prof. Dr. Hüseyin SARIÇİMEN
Bitirme Tezinin Dönemi: 2013 – 2014 Bahar Yarıyılı
ii
İçindekiler
Önsöz…………………………………………………………………………………………iv
Özet……………………………………………………………………………………………v
Abstract………………………………………………………………………………………..vi
1.
GİRİŞ ....................................................................................................................... 1
2.
KURAN PERSPEKTİFİNDE GDO ve HELAL GIDA .......................................... 1
3.
Giriş ......................................................................................................................... 1
4.
Helal ve Haram ........................................................................................................ 1
5.
Gıda Güvenliği ve Güvenilirliği Kavramları ........................................................... 9
6.
Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) ve Hormon ........................................... 9
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
GDO’ nun Çıkış Düşüncesi: .................................................................................. 10
GDO’nun Canlılara Etkisi ..................................................................................... 11
GDO İÇİN NE DEDİLER? ................................................................................... 13
GDO’cular kim? .................................................................................................... 14
GDO’cuların parolası ve gizlenen gerçek….......................................................... 14
Hormon .................................................................................................................. 15
GDO’lu Yem ......................................................................................................... 15
Maltus’un Çocukları Felsefesi ............................................................................... 16
7.
Helal Kalite Kontrol ve Sertifikasyon Pazar Analizi ............................................. 17
8.
TUGDOSS (TÜRKİYE ULUSLARARASI GIDA DENETLEME ONAYLAMA
STANDART VE SERTİFİKASYON LTD ŞTİ) .................................................. 20
8.1
8.2
8.3
Logo ....................................................................................................................... 20
Vizyon.................................................................................................................... 20
Misyon ................................................................................................................... 21
9.
Helal Belgelendirme Süreci ................................................................................... 23
10.
TUGDOSS HELAL GIDA STANDARTLARI .................................................... 24
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
10.10
10.11
10.12
TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ ...................................................... 25
TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ................................................................ 26
TUGDOSS120 MEYVE-SEBZE ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI ............................ 27
TUGDOSS200 HELAL KESİM SERTİFİKASI .................................................. 27
TUGDOSS210 YEM VE RASYON SERTİFİKASI ............................................ 27
TUGDOSS220 ET VE ET ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI....................................... 28
TUGDOSS230 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI ................................. 28
TUGDOSS250 BAL SERTİFİKASI ..................................................................... 28
TUGDOSS300 MEŞRUBAT SERTİFİKASI ....................................................... 29
TUGDOSS400 UNLU MAMUL SERTİFİKASI ................................................. 29
TUGDOSS500 ŞEKER VE ŞEKERLİ ÜRÜNLER SERTİFİKASI .................... 30
TUGDOSS600 YAĞ SERTİFİKASI .................................................................... 30
iii
10.13
10.14
10.15
10.16
TUGDOSS700 HUBUBAT ÜRÜNLER SERTİFİKASI...................................... 30
TUGDOSS800 BEBEK VE ÇOCUK GIDA SERTİFİKASI ............................... 31
TUGDOSS900 TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI ........ 31
TUGDOSS950 İLAÇ SERTİFİKASI.................................................................... 32
11.
Gıda katkı maddeleri listesi ................................................................................... 33
KAYNAKLAR……………………………………………………………………………… 60
iv
ÖNSÖZ
Komedi dizisi Seinfeld’ in “The Mango” bölümünde, Jerry SEINFELD, “Bilim adamları
çekirdeksiz karpuz yapmış. Çekirdeği tükürme sıkıntısı bu kadar büyük bir sorun muydu ki,
vakitlerini ve enerjilerini buna harcamışlar?” diye soruyor. Seinfeld’ in saf bir yaklaşımla
anlayamadığı şu ki, o bilim adamlarının derdi, bizi çekirdeği tükürme zahmetinden kurtarmak
değil. Gıdanın genetiği ile oynanması fikri, daha fazla tohum satarak para kazanmaktan çok
çok öte bir amacın ürünü. Canlıların yapısını değiştirme, yani Kalıtım Mühendisliği fikri;
hayatın yazılımı olan DNA’ yı ticari mal haline getirmekten tutun, insanları birer robotik
köleye çevirmeye kadar, geniş spektrumlu şeytani bir planın parçasıdır. Yani insan, görevi
olmayan alanları kendine vazife edindiği günden bu yana, İlahi isteği, fıtrata aykırı işleri ve
icraatları meslek edinmiş durumda. Her şey bir tekniğe dönüştürülmeye çalışıldığı için bütün
tabiilik yitiriliyor.
19. asrın son çeyreğinde başlayan, günümüzde adına “Kalıtım Mühendisliği” denilen bitki,
hayvan ve insan genlerinin değiştirilerek ticari bir meta haline getirilmesi eylemi, Jean
Jacques Rousseau’ nun, “İnsan özgür doğmuştur fakat her yerde zincirler içindedir” sözlerine
karşılık buluyor. Adına kısaca GDO denilen müdahale sistemi; bitki, hayvan ve insanın
genlerinin bir kısmı çıkarılıp, yerine başka türlerden aktarılan genlerle patent altına alınan
yaşamın, dünyayı yöneten birkaç ailenin mülkiyetine geçirilmesinden ibarettir.
Tabii düzeni yok ederek, yeni bir sistem inşa etmeye çalışan küresel güçlerin ve onların
hemen her ülkedeki yerli iş birlikçilerinin amaçlarına yönelik bir projeksiyon ve problemlere
karşı çözüm önerileri içeren bu tezi çalışmaya yönelmemizi sağlayan ve hazırlanması
sırasında fikir ve görüşlerini bizlerle paylaşan değerli hocamız Sayın Prof. Dr. B. Gültekin
ÇETİNER’ e teşekkürlerimizi bir borç biliriz.
Ayrıca, bizleri bugünlere yetiştiren, her türlü zorluklara rağmen bizlerden sevgilerini ve
desteklerini asla esirgemeyen ailelerimize şükranlarımızı sunuyoruz.
Helal Gıda ve GDO konusunda, hem yetkililerin hem de toplumun daha fazla bilinçlenmesini
diliyor, çalışmalarımızın bizden sonraki arkadaşlarımıza yardımcı olmasını umut ediyoruz.
v
ÖZET
Bu çalışmada ilk dönem başlanılan Helal Gıda ve GDO konulu proje çalışması üzerinde
bir uygulama geliştirerek GDO, Hormon ve katkı maddelerini tümüyle reddeden bir Helal
Gıda Sertifikasyon şirketi tasarlandı. Girilecek olan sertifikasyon pazarı analiz edildi. Mevcut
piyasadaki az sayıda bulunan Helal Gıda üzerine çalışma yapan firmalar ve Sivil Toplum
Kuruluşları incelendi. Bu firma ve STK’lar ilginç bir şekilde Helal Gıdayı sadece domuz,
alkol ürünleri ve helal kesimden ibaret düşünerek, GDO, Hormon ve koruyucu-katkı
maddelerini görmezden gelip helal kavramını kısıtlamakta, toplumun dinle ve sağlıkla ilgili
olan beklentilerini ve kaygılarını giderememektedir. Helal Gıdanın taşıdığı ağır manadan
kaynaklanan, ehemmiyeti fevkalade yüksek olan bu görevi gereğince ifa edememektedirler.
Bu kuruluşlar Türk-AK tarafından akredite edilmekte olup Türk-AK bir devlet kuruluşudur.
Türk-AK Helal Gıda Standartlarını Birleşmiş Milletlerin iki sayfalık Helal Gıda Raporundan
hareketle belirlemiştir. Bu raporda Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’nun adının
zikredilmediği gibi hiçbir şekilde Hormon konusuna değinilmemiştir. Helal Gıda kapsamını
%90 oranında küçülten bu yaklaşım hiç şüphesiz büyük bir hatadır. Bu alanda yapılacak olan
çalışmaların nitelik kazanması ile ve bu amaç doğrultusunda yapılmış olan bu bitirme tezi
çalışması ile Helal Gıda kapsamına GDO, Hormon, Koruyucu maddeler, Katkı maddeleri vs.
gibi Helal Gıdayı gerçekten helal yapan hususlar eklenerek çalışma genişletilmiştir. Bu
noktada yapılan çalışma çok mühim bir anlam taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler:
GDO, Helal Gıda, Hormon, Koruyucu Madde, Sertifikasyon, Standart
vi
ABSTRACT
In this study, which started early work on the project on Halal Food and GMO, an
application company has been established on GMO, Hormones and additives. This
certification company rejects all kind of forms of GMO,Hormones and additives. The
Certification market has been analyzied which will be entered. A few firms and NGOs which
study on Halal Food in existing market were researced. These firms and NGOs get Halal Food
as only pork, alcohol products and halal slaughtering in an interesting way by ignoring to
GMO, hormone, protector-additive and they don't satisfy to society's expectations and
concern on religious and health. They are unable to perform these tasks that is very improtant
why Halal food involves deep meaning. These organizations are accredited by the Turk-AK
and Turk-AK is a government agency. Turk- AK has identified to Halal Food Standard from
two pages report that published by UN. In this report, Genetically Modified Organisms
(GMO) 's name is not mentioned in any way and hormone as well. That approching is a very
big mistake surely that narrows the scope of Halal Food. With The Project Halal Food scope
has been expanded by adding GMOs, hormones, preservatives, additives, etc. that really
matters as halal food. At this point, The Project has a very important meaning.
Key Words:
GMO, Halal Food, Hormone, Protective material, Certification, Standard
vii
1
1.
GİRİŞ
2.
KURAN PERSPEKTİFİNDE GDO ve HELAL GIDA
3.
Giriş
Yemek endüstrisi tıpkı diğer endüstriler gibi tüketicilerin ihtiyaçlarına ve isteklerine
cevap vermeye çalışır. Günümüzde tüm dünyadaki insanlar yiyecek, sağlık ve beslenme
konusunda daha da bilinçli hale gelmişlerdir. İnsanlar yedikleri yiyeceklerde kalorisi,
kolesterolü, yağı ve sodyumu daha az besinlere yönelmişlerdir. Birçok insan yediği besinlerin
sentetik pestitit ve diğer doğal olmayan kimyasallardan arınmış organik ürünler olmasına
dikkat etmeye başlamıştır. Amerika, Asya ve Avrupa’daki Çinli, Japon, İtalyan, Hindu,
Müslüman ve vejetaryen gibi birçok etnik ve dini grup için birçok yemek üreticisi uygun
besinlerin üretimi için teşvik edilmiştir.
İslam, 1,3 milyar nüfusu ile dünyanın hızla gelişen en büyük 2. dinidir. İslam dini
sadece günlük ritüellerden ibaret bir din değildir. Müslüman bir bireyin hayatı kurallar ve
ahlak ile çevrelenmiştir. İslam dininde yemek, yemeğin şekli günlük ibadetler kadar önemli
sayılmıştır. Müslümanlar yiyecekleri helal ve haram olarak nitelendirilmiş ve Müslümanların
helal yiyecekleri yemesi emredilmiştir. Müslümanlar helal gıdaya ulaşmak için çaba sarf
etmelidirler. Çünkü bu İslam dininin helal gıda tüketme konusundaki zorunluluklarından
birisidir.
Günümüzde tahmini 300 veya 400 milyon Müslüman dünyanın çeşitli ülkelerinde
azınlık olarak yaşamaktadır. Coğrafi ve etnik farklılıklara rağmen bütün Müslümanlar İslam
dininin gerekliliklerine uymak zorundadır. Helal konusu bütün Müslümanlar tarafından riayet
edilmesi gereken bir konudur. Bu yüzden Helal Müslümanlar için evrensel bir standart olarak
yürürlüğü koyulmalıdır.
İslam’a göre Allah’ın yarattığı her nimet helal değildir. Kuran’a göre bütün temiz ve
yararlı yiyecekler helal dairesindedir. Sonuç olarak, Kuran ve sünnette özel olarak belirtilen
yiyecekler dışındaki bütün yiyecekler helaldir. Beslenme kuralları da sünnetler ışığında
hadislerce kaydedilmiş ve bizlere gösterilmiştir.
4.
Helal ve Haram
Helal sözlükte “düğümü çözmek”, “bir şeyin serbest ve helal olması‟, “bir yere
inmek”, anlamlarına gelen “‫ ”لح‬mastarından türeyen helal kelimesi, mükellefin yapmakta
serbest bırakıldığı davranışları ifade eder.
Bir fıkıh terimi olarak helal, Şari’in yapılmasına müsaade ettiği şeydir.
2
Seyyid Şerif el-Cürcânî helal kavramını;
“Yapılması halinde herhangi bir ceza
verilmeyen şey” ve “Allah tarafından yapılmasına müsaade edilen şey” olarak iki şekilde
tanımlamıştır. Cürcânî’nin yaptığı birinci tanımda, şeriatta karşılığında herhangi bir ceza
bulunmayan fiilin haram olmayacağına dolayısı ile söz konusu fiilin helal kapsamında
değerlendirileceğine işaret edilmektedir. Bu tanımın ilk hareket noktası, hakkında şer’i bir
delil bulunmayan şeylerde mübahlığın esas olduğu ilkesidir. İkinci tanımda ise, Şari’nin
herhangi bir fiili serbest bırakması esası getirilmiştir. Bu tanımın arka planında, hakkında şer’i
bir delil bulunmayan şeylerde tahrimin esas olduğu tercihi bulunur
Cürcânî’nin kaydettiği ikinci tanımla aynı anlama gelen ve Ebu Hanife’ye atfedilen,
“Helal, helalliği hakkında herhangi bir delilin bulunduğu şeydir.” tanımından Ebu Hanife’nin,
hakkında şer’i bir delil bulunmayan konularda tahrimin esas oluşunu savunduğu
anlaşılmaktadır.
Fıkıh usulünde helal kendi çerçevesine giren vacip, mendup ve mubah başlıkları
altında ele alınmıştır. Helalin en dıştaki dairesini mubahın oluşturduğu dikkate alındığında bir
şeyin helal, câiz ve serbest kılındığı üç yolla bilinmektedir. Bunlar:
a) Kur’an ve sünnette o şeyin helal kılındığının açıkça bildirilmesidir. Nitekim Kur’anı Kerim’de ehli kitabın kestiğinin ve yemeğinin helal olduğu, deniz avının helal kılındığı helal
kelimesi veya türevleri kullanılarak bildirilir.
b) Kur’an ve sünnette çok defa belli bir yanlış anlayışı ve kaygıyı gidermek için bir
şeyin helal olduğu ve yapılmasında bir günahın bulunmadığı bildirilebilir.
c) Bir şeyin helal olması, hakkında herhangi bir yasağın, aksine bir delilin
bulunmamasıyla da anlaşılır. Kur’an ve sünnette sadece yapılması istenmeyen veya doğru
bulunmayan hususlar tek tek veya ilke olarak açıkça belirtilmiş, böylece geriye kalanların
helal olduğu kendiliğinde ortaya çıkmıştır.
Haram sözlükte; “men edilmek” ve “yasak olmak” gibi anlamlara gelen “
”
fiilinin mastarı ve “yasaklanan”, “men edilen” şeyin ismidir.
Cumhur haramı, delili ister zannî ister kat’i olsun Şâri’in, kesin bir emirle yapılmasını
yasakladığı fiil olarak tanımlamıştır.
Hanefîler cumhurdan farklı olarak haramı, “Şâri’in, -Kur’an, mütevâtir veya meşhur
sünnet gibi- kat’î bir delil ile kesin ve bağlayıcı tarzda yapılmamasını istediği fiildir.” şeklinde
tarif etmektedirler. Hanefîlerin bu tarifi haram-tahrimen mekruh ayrımını da beraberinde
getirmektedir. Hanefîlere göre, fiil katî bir delille yasaklanmış ise bu fiil haram; zannî bir
3
delille yasaklanmış ise tahrimen mekruh olarak isimlendirilir. Haramın sadece katî bir delille
sabit olabileceği şartı, son dönemdeki fıkıh usulü ile ilgili çalışmalarda Hanefî mezhebinin
geneline nispet edilmekle birlikte Hanefî usulcülerin çoğunluğu haram tariflerinde böyle bir
şart ileri sürmezler. Hanefîler bu şartı Hanefî mezhebinin genel görüşü olarak değil, sadece
İmam Muhammed’in görüşü olarak sunmaktadırlar. Ebu Hanife ve Ebu Yusuf ile Hanefî
usulcülerin ekseriyeti, haram- tahrimen mekruh ayrımında delilin katî ya da zannî oluşunu
değil, fiilin yasaklanıp yasaklanmadığını ve buna bağlı olarak fiili işleyenin cezalandırılıp
cezalandırılmayacağını ölçü almaktadırlar. İmam Muhammed’e göre her mekruh işleyenin
cezayı hak etmesi açısından haramdır. Ancak delili kat’i olmadığı için o haram yerine
“mekruh” tabirini kullanmıştır. Ebu Hanife, Ebu Yusuf ve Hanefî usulcülerin çoğunluğuna
göre ise tahrimen mekruh haram değil harama yakındır.
Bir fiilin haram olduğu şu şekillerde bildirilmektedir:
a) Bizzat haram lafzı ve türevleri ile
b) Caiz veya helal olmadığının açıkça belirtilmesi suretiyle,
c) Haram kılma anlamının bertaraf edici bir delil bulunmaksızın kullanılan nehiy sigası
ile
d) Herhangi bir fiilden sakınmanın kesin bir görev olduğunu ifade eden sakınma lafızları
ile
e) Söz konusu fiil hakkında ceza gerektiğini belirten ifadelerle anlaşılır.
Yol göstericimiz olan Kuran'da Allah bize ihtiyaç duyacağımız her şeyi açıklamakta,
kendisinin razı olacağı yolları göstermekte ve Allah müminlerin vicdanlarında cevabını
aradıkları her sorunun karşılığını Kuran'da şöyle cevaplandırmaktadır:
Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yeyin, eğer siz yalnız
Allah'a kulluk ediyorsanız O'na şükredin.
Bakara; 172
Haram yiyecekler, aşağıdaki ayetlerde açık olarak belirtilmiştir:
Allah size ancak ölüyü (leşi), kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesileni
haram kıldı. Her kim bunlardan yemeye mecbur kalırsa, başkasının hakkına
4
saldırmadan ve haddi aşmadan bir miktar yemesinde günah yoktur. Şüphe yok ki Allah
çokça bağışlayan çokça esirgeyendir.
Bakara; 173
Leş, kan, domuz eti, Allah'tan başkası adına boğazlanan, boğulmuş, (taş, ağaç vb. ile)
vurulup öldürülmüş, yukarıdan yuvarlanıp ölmüş, boynuzlanıp ölmüş (hayvanlar ile)
canavarların yediği hayvanlar -ölmeden yetişip kestikleriniz müstesna- dikili taşlar
(putlar) üzerine boğazlanmış hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet aramanız size haram
kılındı. Bunlar yoldan çıkmaktır...
Maide; 3
Alkol ve diğer sarhoş edici ürünlerin tüketiminin haram olduğu aşağıdaki ayetlerde
belirtilmiştir:
Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi
pisliktir; bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz.
Maide; 90
Et, en katı biçimiyle kuralları düzenlenmiş besin gruplarından biridir. Bu düzenleme
içerisinde sadece kan, domuz eti ve ölü hayvanların etinin yenmesinin yanında onları kurban
ederken Allah’ın adı ile yapılması gerektiği aşağıdaki ayetlerde belirtilmiştir.
Allah'ın ayetlerine inanıyorsanız, üzerine O'nun adı anılarak kesilenlerden yeyin.
Enam; 118
Üzerine Allah'ın adı anılmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Kuşkusuz bu büyük
günahtır. Gerçekten şeytanlar dostlarına, sizinle mücadele etmeleri için telkinde
bulunurlar. Eğer onlara uyarsanız şüphesiz siz de Allah'a ortak koşanlar olursunuz.
Enam; 121
Ayetlerden çıkan sonuç itibariyle, aşağıda yazılan ürünlerden ve bu ürünleri ihtiva edenler
dışındaki ürünler Müslümanların kullanımına açık bırakılmıştır.
5

Kokmuş et veya ölü hayvan

Akan veya pıhtılaşmış kan

Domuz ve her türlü domuz ürünleri

Üzerine Allah’ın adı anılmadan kesilen hayvanlar

Kesilen bir hayvanın kanı tamamen akıtılmamış ise

Kesim sırasında Allah’ın adı dışında bir isme kesilmesi

Sarhoş edici her türlü ürün, uyuşturucu ve alkolde dâhil

Azı dişi olan etçiller; aslan, kaplan, köpek, kurt vs.

Yırtıcı kuşlar; kartallar, baykuşlar, akbabalar vs.

Sürüngenler; kurbağa, yılan, timsah vs.
Yemek ve içeceklerle ilgili diğer ayetlerde şu şekildedir:
Ey insanlar! Yeryüzünde bulunanların helâl ve temiz olanlarından yeyin, şeytanın
peşine düşmeyin; zira şeytan sizin açık bir düşmanınızdır.
Bakara; 168
Ey iman edenler! Akitleri(n gereğini) yerine getiriniz. İhramlı iken avlanmayı helal
saymamak üzere (aşağıda) size okunacaklar dışında kalan hayvanlar, sizin için helâl
kılındı. Allah dilediğine hükmeder.
Maide; 1
Kendileri için nelerin helâl kılındığını sana soruyorlar; de ki: Bütün iyi ve temiz şeyler
size helâl kılınmıştır. Allah'ın size öğrettiğinden öğretip avcı hale getirdiğiniz
hayvanların sizin için yakaladıklarından da yeyin ve üzerine Allah'ın adını anın
(besmele çekin). Allah'tan korkun. Allah'ın hesabı pek çabuktur.
Maide; 4
Bugün size temiz ve iyi şeyler helâl kılınmıştır. Kendilerine kitap verilenlerin (Yahudi,
Hristiyan vb. nin) yiyeceği size helâldir, sizin yiyeceğiniz de onlara helâldir…
Maide; 5
6
Ey iman edenler! Allah'ın size helâl kıldığı iyi ve temiz şeyleri (siz kendinize) haram
kılmayın ve sınırı aşmayın. Allah sınırı aşanları sevmez.
Maide; 87
Allah'ın size helâl ve temiz olarak verdiği rızıklardan yeyin ve kendisine iman etmiş
olduğunuz Allah'tan korkun.
Maide; 88
Üzerine Allah'ın adı anılıp kesilenden yememenize sebep ne? Oysa Allah, çaresiz
yemek zorunda kaldığınız dışında, haram kıldığı şeyleri size açıklamıştır. Doğrusu
birçokları bilgisizce kendi kötü arzularına uyarak saptırıyorlar. Muhakkak ki Rabbin
haddi aşanları çok iyi bilir.
Enam; 119
Üzerine Allah'ın adı anılmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Kuşkusuz bu büyük
günahtır. Gerçekten şeytanlar dostlarına, sizinle mücadele etmeleri için telkinde
bulunurlar. Eğer onlara uyarsanız şüphesiz siz de Allah'a ortak koşanlar olursunuz.
Enam; 121
Hayvanlardan yük taşıyanı ve tüyünden döşek yapılanları yaratan O'dur. Allah'ın size
verdiği rızıktan yeyin, şeytanın ardına düşmeyin; şüphesiz o sizin için apaçık bir
düşmandır.
Enam; 142
De ki: Bana vahyolunanda, leş veya akıtılmış kan yahut domuz eti ki pisliğin
kendisidir- ya da günah işlenerek Allah'tan başkası adına kesilmiş bir hayvandan
başka, yiyecek kimseye haram kılınmış bir şey bulamıyorum. Başkasına zarar
vermemek ve sınırı aşmamak üzere kim (bunlardan) yemek zorunda kalırsa bilsin ki
Rabbin bağışlayan ve esirgeyendir.
7
Enam; 145
Artık, Allah'ın size verdiği rızıktan helâl ve temiz olarak yeyin, eğer (gerçekten) yalnız
Allah'a ibadet ediyorsanız, onun nimetine şükredin.
Nahl; 114
(Allah) size, sadece ölü hayvanı kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesilen
hayvanı haram kıldı. Ancak kim mecbur kalırsa (başkalarının haklarına)
saldırmaksızın, sınırı da aşmadan (bunlardan yiyebilir). Çünkü Allah çok bağışlayan,
pek esirgeyendir
Nahl; 115
“Helâl apaçık belli, haram da apaçık bellidir. Bunların arasında, halktan birçoğunun, helâl
mi, haram mı olduğunu bilmediği şüpheli şeyler vardır. Dinini ve namusunu korumak için
bunları yapmayan selâmettedir. Bunlardan bazısını yapan kimse ise haram işlemeye çok
yaklaşmış olur; nitekim korunun etrafında (hayvanlarını) otlatan kimse de koruya dalma
tehlikesi ile burun buruna gelmiş olur. Dikkat ederseniz her hükümdarın bir korusu vardır;
Allah'ın korusu da haram kıldığı şeylerdir.”
Buhârî, Buyû 2; Tirmizî, Buyû 1.
Hayatın her safhasıyla ilgili düzenlemeler getiren İslam, bize neyin helal neyin haram
olduğunu göstermiştir. Şartlar ne kadar değişirse değişsin, hakikat birdir ve insan, ona verilen
akıl nimeti ile hakikate ulaşmak zorundadır. Allah ve Resulü tarafından izin verilmiş
yasaklanmamış yasal ve meşru olan her şey helal olarak addedilmiştir. Bu minval üzerine
kazancımız, yiyeceklerimiz, içeceklerimiz, giyeceklerimiz, İslam’ın izin verdiği şekilde
olmalıdır.
Bugün birçok gıda ürünlerinin genetiğine müdahale edilmektedir. Bu ürünler kısa adı ile
GDO’ludur. Bu durumda yediklerimizin ne kadar helal ve ne kadar sağlıklı olduğu maalesef
şüphelidir. Hz. Peygamber (s.a.s.) ise şüpheli şeylerden uzak durmamızı bize tavsiye
etmektedir.
“O ki, yarattığı her şeyi güzel yaptı...”
8
Secde, 7
Ayetin ifadesiyle Allah, her şeyi güzel yaratmıştır. Yarattığı her şeyde bir denge, nizam,
sistem, ölçü, terazi, ahenk, harmoni, ortayol, canlılık, sağlıklı olma, üretken olma, huzuru
yakalama gibi güzel özellikler vardır zira ayeti kerimede şöyle buyrulur,
“Şüphesiz biz her şeyi bir “ölçüye göre” yaratmışızdır”
Kamer,49
Allah’ın yarattığı herhangi bir şeyi değiştirmek ise Hilaf-ı Hakikat ve Fıtratı Tağyirdir. Bize
sahip çıkıp korumamız gereken nimetler verildiği hâlde, Kur'ân-ı Kerîm insanın ezelî ve ebedî
düşmanı olan Şeytan'ın oyun ve tuzaklarından birisi olarak da fıtratları değiştirmeye
çalışmasını göstermiştir. Âyet-i kerîme şu şekildedir:
"Onları mutlaka saptıracağım, muhakkak onları boş kuruntulara boğacağım, kesinlikle
onlara emredeceğim de hayvanların kulaklarını yaracaklar, şüphesiz onlara emredeceğim de
Allah'ın yarattığını değiştirecekler. Kim Allah'ı bırakır da şeytanı dost edinirse elbette apaçık
bir ziyana düşmüştür."
Nisa, 119
Bu bağlamda GDO bir Fıtratı Tağyirdir ve dinimizin öğretileri içinde yapılması ve ürünlerinin
tüketilmesi yasak olmak zorundadır.
Helal ve Haram Gıda Kavramları neyi ifade ediyor?
1.Haram olan şey insanın bedenini, ruhunu ifsat eden ferdi ifsat eden ve toplumu ifsat eden
hayatı felç eden insanların dünya hayatındaki mutluluğunu engelleyen şeydir.
2.Ölü eti, kanı, domuz eti haram kılınmıştır.
3.Kesilirken Allah’tan başkasının ismiyle kesilen hayvan haramdır.
4.Boğulan, düşen, düşürülen ve susulan hayvanlar haram kılınmıştır.
5.Yırtıcı hayvanların yediği hayvanlar haram kılınmıştır.
6.Putların büstlerin önünde onun adına kesilmiş olan hayvanları da yemek haramdır.
7.Habis olan şeyler haramdır.
8.Sigara habistir.
9.Üretim süreci içerisinde ürünün içerisine katılan katkı maddelerinden herhangi biri haram
9
ise bu ürün kuşkusuz haramdır.
10. Miligram düzeyindeki bir madde insan üzerinde inanılmaz düzeylerde tahribat yapabilir.
11. 1 litre içmekle 100 miligram içmek arasında bir fark yoktur. Zehrin bir damlası da bir
kovası da zararlıdır.
12. Bu süreçlerin (üretim süreçlerinin) çok iyi takip edilmesi gerekiyor.
13. Vatandaş bu süreçten nasıl haberdar olacak?
Helal Olan;
1.Helal Olan Tayyip olandır yani tertemiz, katkısız olan. Fıtrata ters düşmeyen düzeni
bozmayandır.
2.Tayyip olan, temiz olan şeyler helaldir.
3.Eğitilmiş olan köpeklerin yakaladığı hayvanlar da size helal kılınmıştır.
4. Av hayvanlarını yiyin ama Allah’ın adının (Besmele Kesim anında veya yakalama anında)
anılması.
5.
Gıda Güvenliği ve Güvenilirliği Kavramları
Güvenilir gıda ile gıda güvenliği birbirini tamamlayan ve birbirinden farklı olan iki
kavramdır.
Güvenilir gıda tüketicileri ilgilendirir. Raf ömrü sırasında rafta beklerken gıdanın
kimyasal mikrobiyolojik ve fiziksel risklere karşı önlem alınmış hali kastedilir. Gıda
güvenilirliği ise ürünün hasattan insanın sofrasına gelinceye kadar ki olan bütün süreçlerde
oluşabilecek bütün risklerin bertaraf edildiği anlaşılır. Tüketicinin gıdayı güvenli alma hakkı
vardır. Bu kişinin doğal bir hakkıdır. Bir kanunu olmamakla beraber bu hak yönetmelikler,
tebliğler vs. ile yasal olarak desteklenmektedir.
6.
Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) ve Hormon
Gen: Canlının tüm oluşumunu anlatan bir şifredir. Örneğin, yeşil gözlülük, hayvanın
kuyruklu
olup olmaması insanın genleri içinde yer alan şifrelerdir.
GDO: Modern mikrobiyolojik yöntemler kullanılarak bir başka çeşit canlıda bulunan ya da
10
orijinalinde olmayan bir genin bir başka canlıya aktarılmasıdır. Bu insan hariç bir durumdur.
Hayvanlar, bitkiler ve mikroorganizmalardan söz ediyoruz. Bununla beraber insan için de
GDO söz konusudur ancak bu çok korkutucu ve istenilmeyen bir uygulamadır yasal olarak da
dünya genelinde yasaklanmıştır etik değildir tehlikeleri mevcuttur.
Gen Teknolojisi: Genetik Mühendisliği teknolojisi GDO uygulamalarında söz konusudur.
Modern bir teknolojidir.
6.1
GDO’ nun Çıkış Düşüncesi:
Dünyada bulunan aç insanların doyurulması için verimi yüksek olumsuz koşullara
dayanıklı bitkiler üretmek üzerine başlamıştır. İlk olarak Afrika’da sıcağa, kuraklığa ve
yüksek tuz oranına karşı dayanıklı bitkiler üretmek üzerine GDO’ nun temelleri atılmıştır. İyi
niyetle başlanıldığı düşünülse de ilerleyen zaman zarfında gerçekler ortaya çıkmıştır.
Çalışmalar devam ederken bu işin sonu henüz görülememektedir.
GDO’ ya bir örnek: Okyanusta yaşamını sürdüren ve fıtratı soğuk ortamda yaşama üzerine
olan bir balığın genini soğuk iklimlerde yetiştirilmek istenen bir domatesin genine aktarılır.
Dolayısıyla domatesin soğuğa dayanıklılığı sağlanılmış olur. Bu açlığa karşı üretim
düşüncesinin bir ürünüdür.
Bu işin başlangıç noktasına tekrar inelim. 1990’lı yılların ikinci yarısında Dünyada
açlığa çare olarak ortaya çıkmıştır. 1996’dan günümüze kadar bu teknoloji fiilen endüstriyel
üretimde kullanılır. Geçen bu 17 yıllık süreçte dünyadaki aç insan sayısı azalmamıştır,
artmıştır. 1996’da 800 milyon olan aç insan sayısı bu teknolojiyle uluslararası teşkilatların
aldığı karara göre 2015’te 400 milyon olarak hedeflendi. Oysa bugün aç insan sayısı dünyada
1 milyar 200 milyon civarındadır. Yani GDO’nun ortaya çıkış nedeninde bir garabet vardır ve
büyük çelişkiler görülür. İkinci bir nokta olarak GDO’lu tohumla beraber ilacını da yanında
satan rantiyeciler karlarını katlamış oldular.
GDO’nun çıkış noktalarından biri de çoğu zaman bahsedilmeyen ancak bir kaçınılmaz
bir gerçek olan (bkz. biyodizel yakıt) üretim isteğidir. Burada amaç Ortadoğu petrolü ile
rekabet edebilme açısından alternatif bir yakıt oluşturmadır. Biyodizel yakıt üretimi için bitki
tarlaları kurulur. Milyonlarca kg bitkiden litre bazında yakıt elde edilir. İşte GDO’nun bu
denli ısrarla savunulmasının arkasındaki gerçek budur.
11
6.2
GDO’nun Canlılara Etkisi
Son yıllarda ortaya çıkan et ithalatı politikası ile birlikte içeriğinin ne olduğunu
bilinmeyen ürün ülkeye alınır haldedir. Gelişmiş toplumlar kendi besinlerini kendileri
üretmek isterler. Mali durumları besinleri ithal etmelerine rahat bir şekilde müsaade
etmesine rağmen bu toplumlar nasıl beslendiklerine çok dikkat ederler. Türkiye’de halen
nüfusun %26’sı kırsal alanlarda yaşamaktadır. İthal gıda ile bu insanlar gün be gün
memleketlerini terk edip İstanbul, Bursa gibi büyük kentlere göç etmektedirler. Göç ile
beraber birçok sorunda beraber gelmektedir. Devlet tarafından desteklenen 3.000-5.000 baş
gibi hayvan barındıran tesisler diğer bir taraftan da köydeki hayvan yetiştiricilere zarar
vermektedir. Avrupa’da aile işletmeleri daha yaygındır. Aile işletmeleri 50-150 baş arası
hayvana bakan işletmelerdir. Bununla beraber ülkemizde aile işletmelerinin %90’ı 10 baştan
az hayvan bulundururlar nitekim bu gruplara işletme denmesi pek de doğru olmaz. Devletin
bu tip gruplara destek vermesi ve hayvan sayılarının 10’dan 40-50’lere çıkarılması için
çalışma yapması gereklidir. Hayvancılık bu şekilde gelişir. Bir diğer husus çiftçilerimizin
eğitim eksikliğidir. Bu insanlar ciddi bir bilgi eksikliği sıkıntısı yaşamaktadırlar bu da
üretimde verim kayıplarına yansıyan önem arz eden bir durumdur. Aile işletmeleri kendi mal
varlığına daha iyi bakarlar. Kendi işgücüyle çalışırlar ya da ekstradan bir iki işçi çalıştırırlar.
Bu işletmelerin büyük işletmelere göre problemleri de daha azdır. Binlerce hayvana sahip
büyük işletmelerde gübre tepeleri oluşur ve bu çevreye zarar verir aile işletmeleri ise oluşan
gübreleri muhtelif yerlerde kullanırlar ve bu şekilde değerlendirirler çevreyi de korumuş
olurlar. Bu sebeplerden dolayı aile işletmelerinin varlığı Tarım ve Hayvancılık açısından çok
önemlidir ancak sınırlı sayıda olması koşuluyla büyük çaplı işletmeler de kurulabilir.
Politikalar ve desteklemeler sürdürülebilir olmalıdır. Eğer böyle olursa üretici de sanayici de
yeni yatırımlar ile kırsal kesimi kalkındırabilir. Ancak bir dönem destek verilip daha sonra
destek kesildiğinde açılan işletmeler de kapısına kilit vurmak durumunda kalırlar. Nitekim
ülkemizde bulunan birçok büyük tarım hayvancılık sanayi işletmeleri bugün can
çekişmektedir.
Bu teknoloji ile beraber tüketilen gıdaların genotipi adeta bir ilaç prospektüsünü
andırmaktadır. Muhtevasındaki genlerin insanoğluna ne gibi büyük zararlar vereceği büyük
önem taşımaktadır. GDO’lu yemin hayvana olan zararı kesinlikle bilinmektedir. Örneğin
küflü yemdeki toksinler hayvana geçmekte daha sonra insana geçmekte ve karaciğer
rahatsızlıklarına sebep olmaktadır. Küf çok hücreli bir mikroorganizmadır. Kimyasal ilaç ve
gübre kullanımından doğan başka tehlikeler vardır. Bunlar insan tarafından tüketildiğinde bir
anda zararı görülmez. Kümülâtif olarak biriken bu zarar bardağın son damlasının taşması gibi
12
insanı bir müddet sonunda tedavisi zor hastalıklarla karşı karşıya bırakmaktadır.
Tüm bu kötü etki ve sonuçlara rağmen GDO teknolojisi bir takım bilim adamı
çevrelerince savunulmaktadır. Bu kimselerin hareket noktası böceklere, soğuğa vs. dayanıklı
ve besin değeri daha yüksek olan bitkiler yetiştirmek gibi nedenlerdir. Ancak bu tip
uygulamalarda doğal denge bozulduğundan bir problem sözde çözülmek istenirken binlerce
başka probleme neden olunmaktadır. İnsanoğlu doğanın dengesini bozmaktadır. Bu denge
inanılması güç bir hızla bozulabilmektedir. Bir kimsenin tarlasındaki GDO’lu bitkiler
tozlaşma ile komşusunun tarlasındaki bitkiler ile temas etmek suretiyle GDO kimliğini
kolayca edinebilmektedir. Yani GDO tozlaşma, döllenme gibi çok temel fonksiyonlarla adeta
bir mikrop gibi yayılabilme özelliğine sahiptir. Konunun uzmanlarının “Atom bombası atılan
bir yerde yüz yıl sonra hayat yeniden şekillenir ancak GDO teknolojisinin nerede
sonuçlanacağını kestirmek bugün mümkün değildir.” açıklaması durumun ehemmiyetine
binaendir.GDO teknolojisinin en büyük riski biyolojik çeşitliliğin kaybolması riskidir. Bir
başka risk ise alerjik reaksiyonlardır yani bazı GDO içerikli gıdalar tüketen kişilerde alerjik
reaksiyonlar görülebilir. Diğer bir risk bazı hayvan türlerinin üremesine zarar verilmesidir.
1903 yılında dünya genelinde 3879 alt çeşit tip varken 1983’te bu sadece 307’ye düşmüş
durumdadır. Polen kontaminasyonlarıyla bu gerçekleşmiştir.
Tüm bu sebeplerden ötürü AB’de ve Türkiye’de GDO’lu gıda ithalatı, ihracatı, üretimi
ve tüketimi kanunen yasaktır. Yemler için bu durum geçerli değildir. Bununla beraber GDO
araştırmaları için GDO ekimi yasak değildir ancak burada şu husus çok önem taşır; GDO
tozlaşma ile yayılabildiği ve 2-3 km menzilindeki diğer bitkilere geçebildiği için
araştırmacıların bu hususa dikkat etmeleri elzemdir. Bir istisna olarak İspanya Avrupa Birliği
üyesi olmasına rağmen GDO’lu bitki ekimi yapmaktadır.
Kanundaki sınılama şu şekildedir; gıdadaki GDO oranı tüm gıda bileşenlerinin en fazla binde
dokuzu oranında olmalıdır. Yemlerde ise bir sınırlama yoktur. Dünyadaki kısıtlamalar ise şu
şekildedir; Kore’de %3, Japonya’da ise %5tir. ABD’de ise GDO’lu ürünler ile ilgili hiçbir
kısıtlama yoktur.
Bu sebeple yem sanayi iyi bir şekilde kontrol edilmelidir. Çünkü insanlar GDO’lu yem ile
beslenen bir hayvanın etini, sütünü yemek istememektedirler ve bunun mücadelesini
vermektedirler. Nitekim GDO’lu yemle beslenen bir hayvandan elde edilen gıda ürünü
kaynatma, haşlama vs. gibi fiziksel veya kimyasal etkilerle GDO özelliğinden hiçbir şey
kaybetmezler. İnsanların bu zarardan etkilenmeleri kaçınılmazdır.
13
6.3
GDO İÇİN NE DEDİLER?
-İngiltere Başbakanının Bilim Danışmanı Prof. David King: “GDO teknolojisi kitlesel insan
deneyidir.”
-ABD’li gazeteci F. William Engdahl:”GDO’ya izin veren hükümetler soykırım suçu
işliyorlar!”
-Mehdi Eker :”GDO’lu ürünlere ben de karşıyım, şüpheyle yaklaşıyorum. Doğanın
dengesinin bir hikmeti var, müdahaleyi doğru bulmam. GDO’lu ürün yemem.”
-ABD Hava Kuvvetleri Yarbayı Robert P. Kadlec GDO’lu biyolojik silahları düşük maliyetli
kitle imha silahları olarak tasvir eder.
Yeni tarım modelinin kabul görmesi için masum gelebilecek gerekçelere ihtiyaç
vardır. Bunun için artan nüfusun dünya için tehlike arz ettiği, tarım alanlarının
yetersizliği, üretilen gıdaların dünya sınıfına yetmeyeceği, insanlığı açlığın
beklediği, su kaynaklarının azlığı gibi savlar sürekli işlenerek, yeni endüstrinin
yani şirket tarımcılığının bütün bu sözde sorunlara çözüm olacağı empoze edilir.
Vazgeçilemez gibi gözükse de tüm insanlık petrolden vazgeçebilir, yokluğuna
alışmak zor gelse de tahammül edilebilir, hatta alternatifler geliştirilebilir. Ancak
aynı durum gıda için hiçbir zaman geçerli değildir. Başta insan olmak üzere tüm
canlıların vazgeçemeyeceği hava, su ve gıda yaşamsal öneme sahiptir. Bu nedenle
artık savaşları, gıda, enerji ve egemenlik savaşları olarak görmemek, gerçeği
görmemek olur.
Gıda savaşlarının en önemli adımı, tohumların kısırlaştırılarak insanların elinden
alınmasıdır ki, bunun için ‘modern köleleştirme’ demekte hiçbir sakınca olmasa
gerek.
Monsanto, DuPont, Dow AgroSciences ve Syngenta şirketleri, hibrit ve GDO’lu
tohumların yanı sıra zirai ilaç, gübre, hormon,yem,hayvansal ilaç,gıda katkı
maddeleri, temel gıda üretimi, insani ilaç, finans, petrol, tarım makineleri, tıp
endüstrisi, kimyasal ürünler, silah gibi birçok alanda faaliyet göstermektedirler.
Bir yandan dünyadaki GDO’lu tohumun yüzde 90’ını Monsanto tek başına
üretirken diğer yandan dünya tarımının yüzde 90’a yakını bu firmaların kontrolü
altına girmiş bulunuyor.
14
6.4
GDO’cular kim?
Belki de soruyu şöyle sormalı: Monsanto kim? Çünkü Monsanto , GDO daha
da doğru bir ifadeyle dünya tarımının neredeyse yarısına tek başına sahip olan
şirket. Tarımın da ötesinde tohumdan silaha, madencilikten ilaca, tatlandırıcıdan
kimyasal silahlara kadar birçok sektörde faaliyetleri var.
Monsanto içlerinde Türkiye’nin de yer aldığı hemen hemen tüm ülkelerde
örgütlenmiş durumda. Asgrow, Dekalb, Deltapine, Seminis, Roundup, Cargill,
Pfizer, Unilever gibi çok sayıda firma ve marka bu şirkete ait.
Unilever Grubu’nun da sahibi olan Monsanto’ya ait ürünler; Omo, Rexona,
Rinso, Sana, Signal, Yumoş, Algida, Lux, Lipton, Knorr, Elidor, Dove, Domestos,
Cif, Cornetto, Clear, CarteD’or, Calve, Becel, Axe, BenJereyy’s Max adlarıyla
her eve, her mideye mutlaka girmiştir.
Dünya ilaç pazarının hakimi olan Pfizer, Novartis, Roche, Sandoz, Bayer,
CibaGeigy, Zeneca, AstraZeneca,
Astra, Aventis, Schering, Hoechst gibi
firmaların da GDO’cu firmalara ait olması not edilmesi gereken bir gerçek. Bu,
Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa
Akçelik’in ifadesiyle domuz gribi aşısının ve üretilen ilaçların yüzde 80’inin
GDO’lu olması anlamına gelir. Kozmetik ve genel temizlik devlerinin sahipleri de
aynı GDO’cu firmalar. Yani sağlığımız sadece GDO’lu tarım ürünlerinden dolayı
risk altında değil; GDO’lu ilaçlar, kozmetik ve genel temizlik kimyasalları ve bu
kimyasalların atıkları da çevre güvenliğini tehdit ediyor.
6.5
GDO’cuların parolası ve gizlenen gerçek…
GDO’cular, dünya nüfusunun çok arttığı, buna karşın tarımsal üretimin ise
aynı oranda artmadığı iddiasından hareketle; ürünlerde verimlilik artışı sağlama,
böceklere karşı dayanıklılık oluşturma veya piyasada uzun süre dayanıklılığı
artırma amacıyla biyoteknolojinin sağladığı imkanlardan yararlandıklarını, bunun
kaçınılmaz bir gereklilik olduğunu iddia etmekteler.
Asıl amaç; iddia edilenin aksine, insanlığın ihtiyaç duyduğu temel ihtiyaçları
tekellerinde tutarak, ulusları egemenlikleri altına almak ve kontrollerinde
kalmalarını sağlamak.
15
6.6
Hormon
Vücutta normalde üretilen mevcut metabolik hızını etkileyen faktörlerdir. Bunlar
dışarıdan hayvana enjekte edildiğinde büyümesi hızlandırılabilir, tükettiği yemden daha fazla
yararlanması gerçekleşebilir. %20-30’lara varan bir verim artışı elde edilebilir. Bu çok ciddi
bir ticari avantajdır ancak bir süre sonra hormon kullanımından kaynaklı sıkıntılar baş
gösterir.
Bu tip hormon içerikli gıdaları tüketen insanlara hormon geçişi söz konusudur bu ise o
hormonun insan bünyesinde anormal, doğal olmayan büyümelere neden olması demektir
tıpta bu problemin adı kanserdir (bkz.cancer)Bir başka problem ise şudur; insana geçen
hormonlar cinsiyet hormonlarını tetikleyebilmekte ve erkeklerde kadınsılaşmaya, kadınlarda
ise erkeksileşmeye neden olabilmektedir. Yurdun bazı bölgelerinde erkek bireyler göğüs
büyümesi şikâyeti ile hastanelere başvuru yapmışlardır. Davranış bozukluklarının yanı sıra
tüm bunlara ek olarak fiziksel değişiklikler de gözlenmektedir. Bu ise toplumu çok büyük bir
çöküşe götürmektedir.
Tüm bu sebeplerden dolayı hormon kullanımı 1986’dan beri AB’de ve ülkemizde
kanunen yasaktır. Ancak denetimde bulunan çatlaklar nedeniyle bu durum uygulamada
geçerliliğini koruyamamaktadır. Hormonların zararı şu bakış açısıyla da görülebilir; hastane
çalışanları morgdan cesedi çıkardıkları zaman bazı bedenlerin çürümediğini görürler bu
hormonların etkisi dolayısıyladır. Gıdalardan alınan hormon ölü insan bedeninde dahi
varlığını sürdürmekte ve cesedi çürümeye karşı korumaktadır bu durum bir müddet devam
eder.
Hayvansal hormonlar kadar bitkisel hormonlarda insan sağlığına zararlıdır. Nitekim
ikisi de tıp ki GDO gibi insan fıtratı ile çelişmektedir. Bu ise doğallığa aykırıdır. Bu sebeple
ister hayvansal ister bitkisel olsun gıda yolu ile alınan bu iki hormon da insan vücuduna
büyük tahribat yapmaktadır.
6.7
GDO’lu Yem
Ülkemizde GDO’lu yemlerin kullanımında herhangi bir kısıtlama yoktur. GDO’lu yem
organik tarımı ifsat eder. Organik tarımın ana felsefesi beslenme ile ilgilidir. Beslenme
kontrol edilemez ise organik gıdadan söz edilemez. Bu doğrultuda günümüz şartlarında
beslenilebilecek,GDO ve hormon bakımından en temiz hayvan keçidir. Çünkü keçi makilerde,
ormanlık alanlarda doğal olarak beslenirler. Daha sonra koyun gelir. Sonrasında sığır daha
sonra ise tavuk denilebilir.
16
Organik Tarım bu yapıda çok temkinli bir tavır içerisindedir. GDO’lu ürünleri
kullanmaz, kimyasal kullanılmış ürünleri kullanmaz. Tüketicinin sağlığını düşünür çevreyi,
atmosferi, toprağı, su kaynaklarını korumayı amaçlar. Genetik çeşitliliğin korunmasını
hedefler binlerce yıl sonrasında günümüze ulaşan çeşitlerin binlerce yıl daha doğada
kalmasını isteyen bir düstura sahiptir.
Tarım ve hayvancılıkta gelişmiş ülkelerde organik tarıma çok büyük önem verilir ve
üretimde organik tarım kullanılır. Ülkemiz ise ne yazık ki çok düşük seviyelerdedir. Süt, et,
yumurta vb. ürünlerde Danimarka ve Avusturya’da organik üretim %20’lerde iken Türkiye’de
bu rakam %0,01’in altındadır. Organik tarımda üretirken çevre korunumu satarken getirisi
yüksek ürün satımı ve en önemlisi olan tüketim aşamasında tüketicinin sağlığını henüz
tüketirken korumak esastır. İnsanlar tüketimden kaynaklı sağlık problemlerini çözmek için
modern tıpa bütçelerini zorlayan paraları ödemektedirler. Hâlbuki millet olarak tedavi olmak
için sarf ettiğimiz giderleri sağlıklı ürünlerin üretilmesi için kullanabilsek hem kanser gibi
hastalıklardan sağlığımızı ve kendimizi koruyabiliriz. Bu da sorunlara proaktif yaklaşımı
gerekli kılmaktadır.
Tüketiciler etiketleme uygulamasını güvenilir buluyorlar ve ürünlerde etiket görme
ihtiyacı hissediyorlar. Bu da denetim ile oluşturulabilecek bir olaydır. Organik tarımın
gerçekleşebilmesi için sıkı bir denetim sistemi kurulmalıdır. Bir ürüne organik denilebilmesi
için ürünün mutlaka sertifikasyona sahip olması gerekir. Yol kenarlarında, köylerde, bazı
Pazar yerlerinde vs. organik adı altında satılan ürünler bu sebeple organik olmaz. Bu
toplumun sahip olduğu bir yanlış algı neticesinde ortaya çıkan bir durumdur. Organik tarımın
her aşamasında çok ciddi bir denetim ve sertifikasyon mekanizması vardır bu kontrolü
uluslararası akreditif firmaları yaparlar.
“Bir ülkenin toprağını ele geçiremiyorsanız gıdasını ele geçireceksiniz.”
6.8
Maltus’un Çocukları Felsefesi
Dünya üzerinde oynanan gıda oyunları Maltus’un felsefesini anımsatıyor. Dünyada
nüfus çok fazladır. Bu sebeple insanların savaşlarla, hastalıklarla öldürülmesi gerekir çünkü
dünyanın kaynakları kısıtlıdır, yeterli değildir.
Bu felsefe yerküreye ilk bakışta kolayca çürütülebilir. Dünya küresi 2 yarı küreden
oluşur. Üst yarım küre buğdayla, alt yarım küre ise pirinç ile beslenir. Birleşmiş Milletler ve
Amerika Tarım Bakanlığı verilerine göre dünyada 800 milyon insanın beslenme ihtiyacını
karşılayabilecek miktarda buğday stoğu bulunur. Pirinçte ise bu rakam 11 milyar insandır. Bu
17
rakamlara göre yerkürede tek bir insan tekinin dahi aç kalmaması gerekir. Demek ki
dünyadaki üretim çok adaletsiz bir şekilde paylaştırılmaktadır.
Bu verilere destek olması bakımından BM verilerine göre dünyada 12 milyar insanı
besleyebilecek miktarda besin bulunulduğu bildirilmiştir. Dünyada ise 7,5 milyar insan vardır.
Dünya gıda üretiminin %30’unu yapan ülkelerde gıda tüketimi dünyanın gıda tüketimine
oranla %70tir.Üretimin %70’ini gerçekleştirenler ise dünya gıdasının %30’unu tüketiyor. Bu
da demek oluyor ki açlığın sebebi gıda üretiminin yetersizliği, ilaç kullanımı değil adil bir
düzen eksikliğidir. Sistemde çarpıklıklar mevcuttur.
Amerika Tarım Bakanlığı verilerine göre ABD GDO teknolojisini kullanmada dünyada
başı çeker. Bununla doğrultuda tarım ilacı kullanımı da kat be kat artmıştır. Yani GDO’lu
tohumun çıkış safsatalarından biri olan “Daha az tarım ilacı kullanımı” tezi bu verilere göre
çökmüş vaziyettedir.
7.
Helal Kalite Kontrol ve Sertifikasyon Pazar Analizi
World Halal Council Standartlarını Birleşmiş Milletlerin iki sayfalık Helal Gıda
Raporundan alır. Bu iki sayfalık raporda GDO’nun ve Hormon, Katkı gıda malzemelerinin en
ufak bir yerde bile ismi geçmemektedir. Gıda üretim sürecinde tohumun üretilmesinden
başlanılarak kullanılan zirai ilaçlara kadar herhangi bir İslami kontrol söz konusu değildir.
GDO ve Hormon İslam dininde fıtratı tahrip ettiğinden dolayı habis ve haram görülmüştür.
Dolayısıyla tüm bu kuruluşların vermiş oldukları Halal Sertifikalar toptan batılı temsil eder.
Bunlar Birleşmiş Milletlerde tanımlanmış ve küresel olarak pazarları dizayn etmek üzere
belirlenmiştir ve bu pazar içerisinde bir rol tanımlanmıştır.
Bunun böyle olmasının sebebi ise şudur; BM raporunda GDO’nun yer almamasının nedeni
çok büyük bir şirket olan MONSANTO’NUN bu anlamda çok büyük bir pazara sahip
olmasıdır. Türkiye’deki biyo-güvenlik kurulunda çalışan bazı kimselerin de bu firmanın özel
ve paralı danışmanlarıdır.
WHC’nin dünyada işbirliği yaptığı en büyük iki firma Malezya’daki JAKIM ve
Endonezya’daki MUI’dir.
Bu iki firma TSE’yi tanımamaktadır ve akreditasyon onayı vermemişlerdir. Dolayısıyla
TSE Helal Gıda alanında sertifika vermeye yetkili değildir(!)
Türkiye’de biri STK kuruluşu olan GİMDES ve diğeri özel şirket olan KASCERT ltd şti
ile anlaşma halindedirler. Bu iki kuruluşa akredite onayı verirler ve GİMDES-KASCERT
JAKIM-MUI’nin, daha genel ifade ile WHC’nin daha da genel olarak Birleşmiş Milletlerin
18
işbirliği içerisinde bulunduğu kuruluşlardır. Birleşmiş Milletler ise bir ifsat kuruluşudur.
Türkiye devlet olarak bu 10 trilyon dolarlık Helal Gıda Sertifikasyon süreç sisteminin
içerisine girmelidir. Bu bizim stratejik alanımız olmalıdır. Bu şekilde laiklik elden gitmez.
JAKIM, MUI Birleşmiş Milletler bazında kredisi yüksek kuruluşlardır.
SIMIC
Specifications in the Regional Level and From Calibration and Metrology Institute for
Islamic Countries (Simic)
Dünya çapında 20 üyesi bulunan İslam ülkelerini çalışma alanına alan akreditasyon kuruluşu.
Türkiye Pazarı
Ekocert Organik Tarım, Kozmetik,Tekstil sektörlerinde kalite belgesi veren bir şirket.
Nissert Uluslar arası Sertifikasyon ve Denetim Hizmetleri ltd şti.
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
FSSC 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
KAS Sertifikasyon Ltd. Şti.
Dünya Helal Birliği, TSE, Helalder,Hedem,Gimdes (STK’lar,Dernekler)
World Halal Council (WHC)’a üye 2 Türk kuruluşu var.
GİMDES ve KASCERT Akreditasyon onayı verilmiş kuruluşlardır.
Türk-AK bir üst kuruluştur. Bunu kontrol eden WHC’dir.
19
Geleneksel Sertifikasyon (Türk Gıda Hareketi Derneği)
Ülkemizde GDO’ya en büyük tepkiyi gösteren kurumlardan biridir. Genel başkanı Türkiye’de
GDO’nun en çok tepki gösteren karşıtlarından Kemal Özer’dir.
Hizmet satın alınması düşünülen firmalar
STA Kalite Kontrol Gıda Laboratuarları
Aybak Natura Gdo Laboratuarları
Uzman Kalite Eğitim Danışmanlık Ve Laboratuar Hizmetleri Ltd Şti.
Türk-Ak tarafından akredite edilmiş bu firmalar ile şirketimiz anlaşma yapmayı
planlamaktadır.
20
8.
TUGDOSS (TÜRKİYE ULUSLARARASI GIDA DENETLEME ONAYLAMA
STANDART VE SERTİFİKASYON LTD ŞTİ)
8.1
Logo
8.2
Vizyon
Ülkemizde üretilen veya ithal edilen ürünlerin ve bunların üretiminde kullanılan katkı
maddelerinin denetimini ve Helal Sertifikalama çalışmalarını yürüterek Gıda ve ihtiyaç
maddeleri, temizlik ve kozmetik ürünleri, ilaç ve diğer sağlık malzemeleri üreticilerinin
ürünlerinin
sertifikalandırılmasını
yapmak,
uygun
olanlara
“TUGDOSS
HELAL
SERTİFİKASI” vermektir.
“Gıda”, “ilaç”, “sağlık malzemeleri”, “temizlik ürünleri”, “kozmetik mamulleri”, “helal”,
“haram”, “beslenme”, “ihtiyaç maddeleri” vb. konularda bilimsel ve akademik inceleme ve
araştırmalar yapmak, yaptırmak, “Gıda ve Beslenme Sözlüğü” hazırlamak ve bu alandaki
gelişmeleri izlemek, değerlendirmek, müdahil olmak, etkilemek ve sonuçları kamuoyuna ve
ilgililere duyurmak.
“Gıda Kontrol, Denetim ve Genetik Araştırma Akademisi”nin ve bu akademi
çerçevesinde ve bu akademiye zemin oluşturmak için laboratuarlar, test ve tahlil merkezleri,
inceleme ve denetim birimleri kurulması için çalışmalar yapmak; bu amaçla Gıda Genetik
Araştırma Laboratuvarı’nın kuruluş çalışmalarını başlatmak.
Uluslar arası niteliğe sahip Helal ürünler konularında uzman, danışman, denetçi
niteliklerinde teknik eleman yetiştirecek ve ingilizce tedrisat yapacak bir Meslek Yüksek
Okulu açma çalışması yapmak.,
Dünya üzerinde her ülkede tüketilen mamullerin üzerinde logomuzu gören insanların bu
ürünleri rahat bi şekilde tüketmesini sağlamak.
21
HELAL GIDA PLATFORMU” nun ön plana çıkartılması ile Sivil Toplum kuruluşları
arasında dayanışma oluşturulması ve halkın bilinçlendirilmesi için seminer ve konferans
verilmesine yönelik çalışmalar da bulunmak.
8.3
Misyon
TUGDOSS, “Helal Rızık”, “Hakça Kazanç”, ‘’Temiz ve GDO’suz Üretim’’, “Sağlıklı
Beslenme ve Yaşama” ilkelerini esas alarak kurulmuştur. “Sağlıklı Beslenme ve Yaşama”
derken, bu ilkenin açılımında yer alan bazı tespitleri de esas alıyoruz: “Her yiyecek gıda
değildir”, “her ürün helal olmaz”, “her temizlik ürünü temizleyici değildir”, “her ilaç şifa
vermez” gibi…
Bu temel ilkelerden hareketle kurulan TUGDOSS’un misyonunu şöyle sıralayabiliriz:
Bireyin ve toplumsal bütünlüğün gıda maddeleri, kozmetik, ilaç ve temizlik ürünleri
başta
olmak
üzere,
hayatında
kullanabileceği
bütün
ihtiyaç
maddeleri
hakkında
bilinçlenmesini sağlamak,
Bu maddelerin “inanç” bakımından helal olup olmadığı, “sağlık” bakımından temizlik
ve fayda taşıyıp taşımadığı, “beslenme” düzeni açısından yeterli ve gerekli olup olmadığı,
kullanılmasının ya da kullanılmamasının neler getirip götürdüğü gibi hususlarda “bilinçli
insan ve bilinçli toplum” yetiştirilmesi konusunda çalışmalar yapmak, projeler üretmek,
Özel ve tüzel kurum ve kuruluşlara, Hükümet ve Parlamento organlarına bu hususta
üretilen projeleri sunmak,
Her türlü yayın organı yoluyla halkın gdo ve helal gıda konusunda bilinçlenmesini
sağlamak.
Gıda maddeleri, temizlik ve kozmetik ürünleri ile ilaçlar gibi temel ihtiyaç maddeleri
hakkında bireysel ve toplumsal duyarlılıkları geliştirip, bu maddeler üzerinde kontrol ve
denetim sağlayarak, bunların sertifikalandırılmasını gerçekleştirecek çalışmaları planlayarak,
bu hususta gerektiğinde her türlü sosyal, siyasal, iktisadi, kültürel, sanatsal, düşünsel, ticari,
eğitimsel ve benzeri faaliyetlerde bulunmak,
Gıda ve ihtiyaç maddeleri ile sağlıkta ve temizlikte kullanılan maddeler üzerine
çalışmaları olanların, proje sunanların ya da üretimde bulunmak isteyenlerin, güçlerini
birleştirerek hizmet çerçevesini yaygınlaştırmak ve etkinleştirmek,
22
Gıda, kozmetik, temizlik ve temel ihtiyaç maddeleri için belirlenecek kriterler
bakımından sertifikalandırılması için gerekli çalışmaları başlatmak, organize etmek, yapmak,
yürütmek ve sertifikalandırmayı gerçekleştirmektir.
Bireyin ve toplumun “helal rızık, hakça kazanç, GDO’suz temiz beslenme, sağlıklı
yaşama” istek ve ihtiyacı bakımından bilinçlenmesine karşı duran, engel oluşturan kişi, kurum
ve kuruluşların çaba ve çalışmalarını deşifre ederek kamuoyunun bilgisine sunmak; bu tür
çaba ve çalışmalardan birey ve toplumun korunmasına katkıda bulunmak için her alanda
aydınlatıcı ve uyarıcı hizmetler vermek, bu tür hizmetleri verenlere yardımcı olmak ve
organizasyonu sağlamak.
Kısa vadede hedefimiz helal gıda alanında ülkemizde faaliyette bulunan Gimdes,
Helalder ve Heder gibi firmalara helal gıda sertifikası veren büyük kuruluşları tek bir çatı
altında birleştirip insanların kafa karışıklığını giderip, logomuzu gören insanların ürünü gönül
rahatlığıyla almasını sağlamak. Uzun vadede ise tüm dünyada Müslümanlık adına hizmet
vermek. Dünyada bu alanda tanınmış Malezya kökenli Jakim Kurumu bulunmaktadadır. Bu
kuruluşun aldığı temel prensipler Müslüman olmayan Birleşmiş Milletlerin 2 sayfalık
raporudur. Bu bir Müslüman için yeterli değildir. Bizim hedefimiz bunu prensipleri
genişleterek tüm insanlığın hizmetine sunmaktır.
23
9.
Helal Belgelendirme Süreci
1. Başvuru formunun doldurulması
2. Helal Belgelendirme sözleşmesinin imzalanması
3. Başvuru formunun incelenmesi (TUGDOSS TARAFINDAN), denetimden önce
firmanın neler yapması gerektiğinin firmaya bildirilmesi
4. Denetimin tarihinin planlanması
5. Denetimin gerçekleştirilmesi
6. Varsa uygunsuzlukların kapatılması
7. Belgelendirme Komitesi, Akademik heyet ve Ulema heyetinin kararına göre
belgelendirme kararının verilmesi
Helal belgelendirme denetimleri her yıl tekrarlanır. Belge yıllık olarak verilir. Ayrıca firmaya
haber vermeden habersiz denetimler gerçekleştirilir. Bu habersiz denetimlerde firmanın
TUGDOSS’a sunduğu şartlarda her hangi bir değişiklik olup olmadı, farklı bir katkı maddesi
kullanılıp kullanılmadığı veya tedarikçi değişiminin olup olmadığı kontrolleri yapılır.
Başvuru
Sözleşme
Taahhüt
Belgelendirme
Uygunsuzluğun
Giderilmesi
Denetim
Şekil 1: Helal Belgelendirme Süreci
24
10. TUGDOSS HELAL GIDA STANDARTLARI

TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI

TUGDOSS120 MEYVE-SEBZE ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI

TUGDOSS200 HELAL KESİM SERTİFİKASI

TUGDOSS210 YEM VE RASYON SERTİFİKASI

TUGDOSS220 ET VE ET ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI

TUGDOSS230 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI

TUGDOSS250 BAL SERTİFİKASI

TUGDOSS300 MEŞRUBAT SERTİFİKASI

TUGDOSS400 UNLU MAMUL SERTİFİKASI

TUGDOSS500 ŞEKER VE ŞEKERLİ ÜRÜNLER SERTİFİKASI

TUGDOSS600 YAĞ SERTİFİKASI

TUGDOSS700 HUBUBAT ÜRÜNLER SERTİFİKASI

TUGDOSS800 BEBEK VE ÇOCUK GIDA SERTİFİKASI

TUGDOSS900 TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI

TUGDOSS950 İLAÇ SERTİFİKASI
25
10.1 TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ

Bu belge TUGDOSS AŞ’YE ait olup başka bir kurum/kuruluş tarafından verilemez.

Bu kalite belgesine sahip olmak isteyen kuruluşlar firmamıza başvuru yapmalıdırlar.

Başvurusu firmamızca kabul edilen kuruluşlar ile “Helal Belgelendirme Sözleşmesi”
imzalanır.

TUGDOSS denetmenleri tarafından denetlemeye tabi tutulurlar.

Denetlemeler sonucunda firmanın gıda, hayvan yemi, ilaç, temizlik-kozmetik vs.
üretim sahasına göre alması gereken TUGDOSS sertifika türleri belirlenir.
TUGDOSS1000
HELAL
KALİTE
BELGESİ’NİN
elde
edilebilmesi
ilgili
sertifikaların alınmasına bağlıdır.

Denetlemeler sonucunda ilgili sertifikalarda gerekli şartları sağlayan firmalar
TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ almaya hak kazanırlar. Periyodik
kontroller yılda iki kez ve ani kontroller herhangi bir zaman diliminde firmamız
tarafından yapılır. Sözleşmeyi ihlal eden durumlarda derhal kalite belgesi iptal edilir
ve gerekli hukuki süreç başlatılır.

Denetlemeler sonucunda gerekli şartları sağlamadığı tespit edilen firmalar için “Helal
Raporu” hazırlanır. Bu raporda TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ talep
eden firmanın bu belgeyi neden, hangi eksiklikler (üretim ortamı, GDO-Hormon testi
başarısızlığı vb. gibi) sebebiyle alamadığı belirtilir ve firmaya sunulur.

Firma “Helal Raporu” doğrultusunda eksikliklerini giderip firmamıza dileği zaman
diliminde tekrar başvuru yapabilir ve aynı süreçler tekrar edilir.

TUGDOSS1000 HELAL KALİTE BELGESİ almaya hak kazanan firmaların ürünleri
tüm insanlık tarafından güvenle tüketilebilir. Zira bu belge sadece İslam dinine
mensup olanları değil, inanışı ve yaşantısı ne olursa olsun her bir insan teki
düşünülerek yapılan kontroller sonucunda verilmiştir. Zira ürünün İslam’a uygunluğu
demek insan fıtratına, sağlığına uygun olan ve fıtrata, sağlığa zarar vermeyen ürün
demektir. Bu açıdan bakıldığında Helal Gıda’yı sadece domuz ve alkol ürünlerine
indirgemek tüm insanlık için bir sorun teşkil eder.

TUGDOSS1000
HELAL
KALİTE
BELGESİ
sadece
domuz-alkol
ürünleri
barındırma, kesim şartları vb. gibi kalıplaşmış ve böylece helal gıda kavramının içi
boşaltılmış şekliyle sınırlı kalmayıp yediğimiz ve içtiğimiz gıdaların ayrıca
kullandığımız temizlik-kozmetik ürünlerin ve ilaç sanayinin her türlü üretim koşulları
26
(temizlik, sıcaklık, nem, dezenfekte vb.) ayrıca bu ürünlerin muhtevalarında insan
sağlığını tehdit eden; GDO, Hormon ve koruyucu katkı maddelerinin bulunmaması
garanti altına alınmış olur.
10.2 TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Ürünün hammaddeden başlayarak mamul madde aşamasına kadar bütün proseslerinin,
ürün bileşiminde bulunan bütün maddelerin ve katkı maddelerinin gerek menşei, gerek
temin biçimi ve yolları, gerekse temin kaynağı bakımından İslami kriterlere ve insani
gereklere uygun olması, tüm bu maddelerin GDO ve Hormon testinden temiz çıkması.

Ürün bileşiminde ve imalattan sonraki aşamalarda kullanılan bütün hammaddelerin
ve/veya işlenmiş, yarı işlenmiş vb. maddelerin temin edildiği kişi, kurum, kuruluş,
firma vs.nin İslam inancı ve yaşantısıyla açıkça çelişen bir halinin olmaması.

Ürün bileşiminde renklendirme amaçlı kullanılan Kaktüs böceği (Coccus Acti) adlı bir
parazit böcek türünden üretilen “Karmin Asidi” renklendirici (E120) maddesinin
bulunmaması.

Ürün bileşiminde katkı maddesi olarak “Monosodyum Glutamat” (E621 )(Çin
Tuzu)’nun hiçbir şekilde ve oranda ihtiva etmemesi.

Ürünün paketleme malzemelerinin ve depolama şartlarının insani gereklere ve İslami
kriterlere uygun olması.

Gerek ürünün üretim aşamalarında, gerek ürün bileşiminde yer alan bütün unsurlarda,
gerekse ürün bileşimindeki her bir unsurun üründe bir araya gelmesiyle oluşabilecek
etkilerinde İslami kriterlere, insani gereklere, sağlık ve temizlik şartlarına, beslenme
bakımından gerekliliğe uygun vasıfları taşıması,

Üreticinin, inancı ve yaşantısıyla İslam’a açıkça aykırı bir durumunun olmaması şartı
aranır.

Üreticinin İslami açıdan mali yükümlülüklerini yerine getiriyor olması.

Ürünlerin hammaddeden başlayarak mamul madde aşamasına kadarki bütün gıda
malzemelerinde ve nihai üründe soya, mısır, kanola, pamuk vs. gibi ithalatı hiçbir
GDO kısıtlaması olmayan ABD’den ve benzeri ülkelerden yapılırsa bu gıda
maddelerinin kullanıldığı ürünler sertifika şartlarını sağlayamazlar ve firmamızdan
helal sertifikası alamazlar.
27

Ürünlerin hammaddeden başlayarak mamul madde aşamasına kadarki bütün gıda
malzemelerinde ve nihai üründe hiçbir koruyucu maddenin yer almaması.

Tüm bu bahsi geçen ürün hammaddelerinin, yarı mamul maddelerinin ve nihai
ürünlerin biyoteknoloji laboratuvarında GDO ve Hormon testlerinden geçmiş olması
şartı aranır.
10.3 TUGDOSS120 MEYVE-SEBZE ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

İçinde hiçbir katkı maddesinin olmaması

Üretim esnasında ve üretim sonrasında hiçbir kimyevi işleme ya da ilaçlamaya tâbî
tutulmamış olması

Gerek ürünün hammaddesi ve/veya ürün tohumu, gerekse bizzat ürün üzerinde hiçbir
hormonal işlemde bulunulmamış olması, ürün için genetik değiştirmenin yapılmamış olması

Ürünün mahiyeti ve içeriği itibariyle İslami kriterlere ve insani gereklere uygun olması
incelenir.

TUGDOSS100 Helal Sertifikası şartlarını sağlamak.
10.4 TUGDOSS200 HELAL KESİM SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Kesimi ve kesim şartları itibariyle İslam’a uygunluk şartlarını taşıması,

Kesim yapan personelin TUGDOSS tarafından onaylanması,

Üretim yerlerinin ve üretim aşamalarında kullanılan ekipman ve mekanlar ile ambalaj ve
depoların temizlik ve İslamilik vasıflarını taşıması

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.5 TUGDOSS210 YEM VE RASYON SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Canlı hayvan rasyonunda kullanılan maddelerin helallik vasıflarını taşıması,

Hayvanların Rasyon dağılımında hayvani ürünlerin kullanılmaması,

Rasyon ve yem hazırlamada kullanılan katkı maddelerinin helallik vasfını taşıması,

Süt verimini artırmak için oluşturulacak rasyonların helallik vasfını taşıması,
28

Canlı hayvan yetiştirilmesinde hormonsal ilaçların kullanılmaması.

Yemlerin Biyo-teknoloji laboratuvarında GDO’suz olduğunun tespit edilmesi.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.6 TUGDOSS220 ET VE ET ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

TUGDOSS200 HELAL KESİM SERTİFİKASI’ ŞARTLARINI SAĞLAMAK.

Yem ve Rasyon Sertifikası şartlarını taşıması.

Bütün et ve et ürünlerinin menşeinden başlayıp işlenmesinde ve mamül hale getirilmesinde
kullanılan katkı maddelerine kadar İslami kriterlere ve insani gereklere uygun olması,

Rendering sistemlerinde kullanılan hayvanların İslami açıdan izinli hayvanlar olması,

Kullanılan ambalaj malzemelerinin ve depolama-saklama şartlarının İslami ilkelere ve insani
gereklere uygun olması gerekir.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.7 TUGDOSS230 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Sütün elde edilmesinden başlayarak işleme aşamasına kadar kullanılan katkı maddelerinin
veya tahşişin belirlenmesi, bu bakımlardan İslami kriterlere ve insani gereklere uygunluk
vasıflarını taşıması.

Süt ve süt ürünlerinin elde edilmesinde kullanılan katkı maddelerinin helallik vasfını
taşıması.

Depolama ve ambalajlama malzemelerinin ve şartlarının sağlık, temizlik-hijyen ve İslamilik
vasıflarını haiz olması.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.8 TUGDOSS250 BAL SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Balın genlerine müdahale bulunulmamış arılar tarafından üretilmiş olması.

Yem ve Rasyon Sertifikası şartlarını taşıması.
29

Bütün et ve et ürünlerinin menşeinden başlayıp işlenmesinde ve mamul hale getirilmesinde
kullanılan katkı maddelerine kadar İslami kriterlere ve insani gereklere uygun olması,

Rendering sistemlerinde kullanılan hayvanların İslami açıdan izinli hayvanlar olması,

Kullanılan ambalaj malzemelerinin ve depolama-saklama şartlarının İslami ilkelere ve insani
gereklere uygun olması gerekir.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK
10.9 TUGDOSS300 MEŞRUBAT SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Ürünün bizzat kendisinin, ürünün bileşiminde kullanılan katkı maddelerinin ve ürün
hammaddelerinin İslami açıdan helallik niteliklerini taşıyor olması,

Ürünün bileşiminde bulunan unsurların sağlık ve beslenme bakımından sakıncalı olmaması.

Ürünün bileşiminde bulunan unsurların başlangıçta İslam’a ve sağlık gereklerine mugayir bir
nitelik taşımıyor olsa dahi, mamul hale geldikten sonra reaksiyon-fermantasyon sonucunda
gerek İslami açıdan, gerekse sağlık açısından uygun olmayan sonuçların ortaya çıkmıyor
olması.

Alkolleşme reaksiyonlarının incelenmesi ve İslami kriterlere uygunluğu,

Spesifik içeceklerde kullanılan maya cinsleri incelenmesi ve İslami kriterlere uygunluğu.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.10 TUGDOSS400 UNLU MAMUL SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Un ve unlu mamüllerinde kullanılan unların içerisinde bulunan veya kullanılan katkı
maddelerinin İslami kriterlere ve insani gereklere uygunluğu,

Un ve unlu mamüllerde proses işlemlerinin uygunluğu,

Un ve unlu mamüllerin hammaddesinden mamül hale gelinceye ve saklama aşamalarında
kullanılan ekipman, depo, ambalaj malzemeleri vb. İslami kriterlere, insani gereklere, sağlık,
temizlik-hijyen kriterlerine uygunluk.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
30
10.11 TUGDOSS500 ŞEKER VE ŞEKERLİ ÜRÜNLER SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Şeker, şeker kamışından ya da şeker pancarından elde edilmiş olmalıdır.

Şekerli ürünler şeker kamışı ya da şeker kamışından elde edilmiş şeker ile üretime tabi
tutulmalıdır.

Mısır nişastasından üretilen şeker ve mısır nişasta şekeri kullanılarak üretilen ürünler
firmamızdan bu sertifikayı ve dolayısıyla helal kalite belgesi alamazlar. Bunun nedeni ise
söz konusu mısırın içinde GDO bulunmasıdır.

Şeker ve şekerli ürünlerde kullanılan malzemelerin içerisinde bulunan veya kullanılan katkı
maddelerinin İslami kriterlere ve insani gereklere uygunluğu,

Üretimde proses işlemlerinin uygunluğu,

Şeker ve şekerli ürünlerin hammaddesinden mamül hale gelinceye ve saklama aşamalarında
kullanılan ekipman, depo, ambalaj malzemeleri vb. İslami kriterlere, insani gereklere, sağlık,
temizlik-hijyen kriterlerine uygunluk incelenir.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.12 TUGDOSS600 YAĞ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Yağların menşeinin İslami kriterlere ve insani gereklere uygun olması.

İşleme teknikleri, kullanılan katkı maddeleri ve katkı maddelerinin menşeinin İslami
kriterlere ve insani gereklere uygun olması.

Yağ elde ediliş yöntemlerinin İslami kriterlere, sağlık ve beslenme gereklerine, temizlikhijyen vasıflarına uygun olması.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.13 TUGDOSS700 HUBUBAT ÜRÜNLER SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Ürünlerin içeriklerinde kullanılan katkı maddeleri ile yardımcı maddelerin ve diğer bütün
içeriğin İslami kriterlere uygun olması.

Hububatların tabiî yapısı değiştirecek hiçbir endüstriyel işleme tabi tutulamazlar.

Hububatlar hiçbir şekilde işlemden geçirilemez.

Hububat ürünlerine hiçbir şekilde katkı maddesi eklenemez.
31

Tahılların geriye dönük izlenebilmesini sağlayacak sistem kurulmalı, kurulamaması halinde
oluşabilecek muhtemel riskler üretici tarafından yazılı olarak garanti edilmelidir.

Üretim esnasında zararlı endüstriyel işlemlerin hiçbir türüne maruz bırakılamaz.
TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK
10.14 TUGDOSS800 BEBEK VE ÇOCUK GIDA SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar

Ürünlerin içeriklerinde kullanılan katkı maddeleri ile yardımcı maddelerin ve diğer bütün
içeriğin İslami kriterlere uygun olması.

Ürünlerin hormonal nitelik taşımaması, genetiği değiştirilmiş bir ürün olmaması ya da
genetiği değiştirilmiş bir içerik taşımaması.

Ürünün ve içeriğinin/bileşiminin çocuk sağlığı ve gelişimi bakımından hiçbir zararlı etkisi
ya da yan tesirinin bulunmaması.

Yapılacak klinik çalışmaların olumsuz sonuçlarının olmaması

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
10.15 TUGDOSS900 TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

Kullanılacak olan hammadde ve katkı maddelerinin İslami açıdan helal niteliklerini taşıyor
olması.

Ürünün bileşiminde bulunan unsurların sağlık bakımından sakıncalı nitelikler taşımıyor
olması.

Kullanılan yağ ve yağ benzeri maddelerin İslami kriterlere ve insani gereklere uygunluğu,

Kullanılan bağlayıcı ve stabilizite edici maddelerin İslami kriterlere ve insani gereklere
uygunluğu.

Ürünün içinde barındırdığı kimyasal maddelerden dolayı kişiye vereceği kimyasal ve fiziksel
hiçbir zararının bulunmaması.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
32
10.16 TUGDOSS950 İLAÇ SERTİFİKASI
Bu sertifika için aranan asgari şartlar:

İlaçların içeriklerinde, ambalajlarında ve kapsüllerinde kullanılan katkı maddelerinin İslami
kriterlere uygun olması.

Ürünlerin İslami kriterlere, sağlık, temizlik-hijyen vasıflarına uygun olması.

İlaçlarda kullanılan alkol miktarının gereklilik oranının üzerinde olmaması (muadil ilaç türü
alkolsüz ise alkol derecesi zerre kadar da olsa alkollü ilaca helal sertifikası verilmez.)

Alternatifi varsa hayvani katkıların kullanılmaması.

İlaçların kişi sağlığını olumsuz derecede etkileyebilecek zarar düzeyinde yan etkisinin
bulunmaması.

Psikiyatri ilaç firmalarının firmamıza başvuruları geçersiz kabul edilecektir.Dolayısıyla
hiçbir şekilde firmamızdan sertifika alamazlar.

TUGDOSS100 HELAL SERTİFİKASI ŞARTLARINI SAĞLAMAK.
33
11. Gıda katkı maddeleri listesi
Sınıflandırma Katkı Maddeleri

Asitliği Düzenleyiciler (ACIDITY REGULATORS)

Topaklanmayı Önleyiciler (ANTICAKING AGENTS)

Antioksidanlar ve Antioksidan Sinerjistleri (ANTIOXIDANTS AND ANTIOXIDANT
SYNERGISTS)

Tat ve Koku (Aroma) Maddeleri (FLAVOURS)

Tatlandırıcılar (SWEETENERS)

Yapay Tatlandırıcılar (ARTIFICIAL SWEETENERS)

Doğal Tatlandırıcılar (NATURAL SWEETENERS)

Renklendiriciler-Boyalar (COLOURS)

Emülgatörler (EMULSIFIERS)

Emülsifiye Edici Tuzlar (EMULSIFLING SALTS)

Enzimler (ENZYMS)

Starterler (STARTERS)

Aroma Artırıcılar (LEZZET VERİCİLER)

Modifiye Nişastalar (MODIFIED STARCHES)

Antimikrobiyal Maddeler-KORUYUCULAR (PRESERVATIVES)

Stabilizörler (STABILISERS)

Jelleştiriciler-Kıvam Artırıcılar (GELLING AGENTS-TICKENERS)

Çözücü ve Taşıyıcı Solventler (CARRIER SOLVENTS)

Yapışkanlığı Azaltıcı ve Kaplama Maddeleri (ANTIADHESSİVE AND COATING
AGENTS)
0-9

1,4-heptonolactone - yiyecek asidi *

2-hydroxybiphenyl - koruyucu
A

Abietic asid -

Acacia vera -
34

Acesulfame potasyum - suni tatlandırıcı

Acesulfame -

Asetik asid - asitlik düzenleyici

Asetik asit esterleri. Yağ asitlerinin mono ve diglyseridleri - emülgatör

Acetylated distarch adipate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Acetylated distarch phosphate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Acetylated oxidised starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Acetylated starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Acid treated starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Adipic acid - yiyecek asidi

Agar - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici faktör

Akasya -

Akşam çuhaçiçeği yağı - besin desteği olarak kullanılır.

Alkol -

Alfalfa -

Alginik asid - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici ajan, emülgatör

Alitame - suni tatlandırıcı

Alkaline treated starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Allspice -

Allura red AC - renklendirici (FDA: FD&C Red #40)

Alüminyum - renklendirici (gümüş)

Alüminyum amonyum sülfat - mineral tuz

Alüminyum potasyum sülfat - mineral tuz

Alüminyum silkat - Topaklanmayı Önleyici

Alüminyum sodyum sülfat - mineral tuz

Alüminyum sülfat - mineral tuz

Amaranth -
rnklendirici
(kırmızı)
(FDA:
[DELISTED]
Red
#2)
amaranth
dye'nin amaranth bitkisi ilişkisi yoktur.

Amaranth yağı - squalene bakımından yüksek ve doymamış yağ yağ asitleri - kozmetik ve
yiyecek endüstrisinde kullanılır.

Amchur (mango tozu)

Amonyum acetate - koruyucu, asitlik düzenleyici

Amonyum adipates - asitlik düzenleyici
35

Amonyum alginate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici, emülgatör

Amonyum bikarbonat - mineral tuz

Amonyum carbonate - mineral tuz

Amonyum klorid - mineral tuz

Amonyum ferric citrate - yiyecek asidi

Amonyum fumarate - yiyecek asidi

Amonyum hidroksit - mineral tuz

Amonyum lactate - yiyecek asidi

Amonyum malate - yiyecek asidi

Amonyum fosfats - mineral tuz

Amonyum fosfatits - emülgatör

Amonyum polifosfats - topaklanmayı önleyici

Amonyum sülfat - mineral tuzu, ajan geliştirici

Amylases - aroma katkısı

Angelica (Angelica archangelica)

Anise -

Annatto - renklendirici

Anthocyanins - renklendirici

Arabinogalactan - kıvam arttırıcı, sebze sakızı

Ardıç (Juniper) -

Ardıç berry -

Ardıç berry yağı - aroması için kullanılır. Geleneksel tıpta da kullanılır.

Ardıç ekstratı -

Argan yağı - Morokko'dan bir yiyecek yağı.

Argon - itici gaz (propellant)

Rocket (Arugula)

Asafoetida -

Ascorbic acid (Vitamin C) - antioksidan (su çözücü)

Ascorbyl palmitate - antioksidan (yağ çözücü)

Ascorbyl stearate - antioksidan (yağ çözücü)

Aspartam - suni tatlandırıcı

Aspir yağı - tatsız ve kokusuz pişirme yağı

Astaxanthin - renklendirici
36

Avokado Avokado
yağı - zeytin
yağının muadili
olarak
kullanılır.
Aynı
zamanda kozmetiklerde ve cilt bakım ürünlerinde de kullanılır.

Ayçiçek yağı - genel pişirme yağı, biyodizel yapımında da kullanılır

Azodicarbonamide - un ağartma ajanı. Köpüklü plastiklerin ve kauçukların üretiminde de
kullanılır. Avustralya ve Avrupa'da gıda katkısı olarak kullanımı yasaklandı.

Azorubine - renklendirici (kırmızı) (FDA: Ext D&C Red #10)
B

Babassu yağı - hindistancevizi yağı'nın muadili olarak kullanılır ve ona benzer.

Badem yağı - zeytin yağı için kullanılır.

Bahçe Nanesi oil

Baking powder - mayalanma ajanı; asit ve baz içerir.

Baking soda - gıda desteği

Balm, lemon -

Balm yağı -

Balsam Peru -

Barberry -

Barley flour -

Basil (Ocimum basilicum) -

Basil extract -

Bay leaves -

Beeswax - parlatıcı ajan

Beet red - renklendirici (kırmızı)

Beetroot red - renklendirici (kırmızı)

Ben oil - moringa oleifera tohumlarından elde edilir. Yüksek düzeyde behenic acid içerir.
Son derece stabil bir yağdır. Biyodizel için de uygundur.

Bentonite - topaklanma önleyici

Benzoic acid - koruyucu

Benzoyl peroxide - un düzenleyici ajan

Berebere -

Bergamot - in Earl Grey tea

Beta-apo-8'-carotenal (C 30) - color

Beta-apo-8'-carotenic acid ethyl ester - renklendirici
37

Betanin - renklendirici(kırmızı)

Biphenyl - koruyucu

Bison grass (Hierochloe odorata)

Bixin - color

Black 7984 - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Black cardamom -

Black cumin -

Blackcurrant seed oil - used as a food supplement, because of high content of omega3 and omega-6 fatty acids. Also used in cosmetics.

Black limes -

Pepper (black, white, and green) -

Black PN - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Bleached starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Bolivian Coriander (Porophyllum ruderale) -

Bone phosphate - topaklanmayı önleyici

Borage (Borago officinalis) -

Borage tohumu yağı - tıpta kullanılır.

Borax - koruyucu

Boric acid - koruyucu

Brilliant Black BN- renklendirici (brown and black)

Brilliant blue FCF - renklendirici (FDA: FD&C Blue #1)

Brilliant Scarlet 4R - renklendirici (FDA: Ext D&C Red #8)

Brominated vegetable oil - emülgatör, stabilizör

Brown FK - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Bush tomato -

Butane - itici

Butylated hydroxyanisole (BHA) - antioksidan (yağda çözülür)

Butylated hydroxytoluene (BHT) - antioksidan (yağda çözülür)
C

Cacao shell -

Cachou extract -
38

Cactus root extract -

Cadinene -

Caffeine - uyarıcı

Cajeput oil -

Calamus -

False flax Camelina sativa'nin tohumlarından elde edilen oil. Yiyecek ve yakıt yağı olarak
kullanılması öngörülüyor.

Camomile -

Candelilla wax -

Candle nut -

Canola oil/ en sık kullanılan pişirme yağlarından biri

Canthaxanthin - renklendirici

Caper (Capparis spinosa)

Capsanthin - renklendirici

Capsorubin - renklendirici

Carrageenan -

Caramel I (plain) - renklendirici( kahverengi ve siyah)

Caramel II (Caustic Sulfite process) - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Caramel III (Ammonia process) - renklendirici(kahverengi ve siyah)

Caramel IV (Ammonia sulfite process) - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Caraway -

Carbamide - aroma destekleyici

Carbon black - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Carbon dioxide - asitlik düzenleyici, propellant

Cardamom -

carmines - renklendirici (red)

Carmoisine - color (red) (FDA: Ext D&C Red #10)

Carnauba wax - parlatıcı

Carob Pod -

Carob pod oil/Algaroba yağı; tıpta kullanılır.

Carotenes - color

Alpha-carotene - renklendirici

Beta-carotene - renklendirici
39

Gamma-carotene - renklendirici

Carrageenan - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici, emülgatör

Carrot Oil -

Cashew yağı -

Cassia -

Catechu ekstratı -

Celery salt -

Celery seed -

Wheat germ

Chalk - renklendirici (beyaz), topaklanmayı önleyici, stabilizör

Chervil (Anthriscus cerefolium) -

Chicory -

Chicory Kökü Ekstratı -

Chile pepper -

Chili powder -

Chives (Allium schoenoprasum) -

Chlorine dioxide - aroma arttırıcı

Chlorine - aroma arttırıcı

Chlorophylls and Chlorophyllins - renklendirici (yeşil)

Chocolate Brown HT - renklendirici

Chrysoine resorcinol - renklendirici (kırmızı)

Cicely (Myrrhis odorata)

Sweet cicely (Myrrhis odorata)

Cilantro (see Coriander) (Coriandrum sativum)

Cinnamon -

Cinnamon oil - aroma için kullanılır.

Citranaxanthin - renklendirici

Citric acid - yiyecek asidi

Citric acid esters of mono- and diglycerides of fatty acids - emulgatör

Citrus red 2 - renklendirici (kırmızı)

Cloves -

Cochineal - renklendirici (kırmızı)

Sage (Salvia officinalis) -
40

Copper complexes of chlorophylls - renklendirici (yeşil)

Coriander -

Coriander seed oil - tıpta kullanılır. İlaç ve yiyecek endüstrisinde kullanılır.

Cottonseed yağı - endüstriyel yiyeceklerin işlenmesinde sıkça kullanılır.

Cress -

Crocetin - renklendirici

Crocin - renklendirici

Crosslinked Sodium carboxymethylcellulose - emülgatör

Cryptoxanthin - renklendirici

Cumin -

Cumin oil

Cupric sulfate - mineral tuz

Curcumin - renklendirici (sarı ve turuncu)

Curry powder -

Curry leaf (Murraya koenigii) -

Cyanocobalamin (Vitamin B12) -

Cyclamates - suni tatlandırıcı

Cyclamic acid - suni tatlandırıcı

beta-cyclodextrin - emülgatör

Lemongrass
Ç

Kamelya yağı/ Daha çok güney Çin'de pişirme yağı olarak kullanılır. Bunun dışında
sabun yapımı, saç bakım yağları ve diğer ürünlerde kullanılır.
D

Damiana (Turnera aphrodisiaca, T. diffusa) -

Dandelion leaf -

Dandelion Kökü -

Dandelion (Taraxacum officinale) -

Decanal dimethyl acetal -

Decanal -
41

Decanoic asid -

Dehydroacetic acid - koruyucu

Delta-tocopherol(synthetic) - antioksidan

Demir amonyum sitrat -

Demir -

Demir oksit ve hidroksit - renklendirici

Dextrin roasted starch - kıvam arttırıcı , bitkisel sakız

Diacetyltartaric acid esters of mono- and diglycerides of fatty acids - emülgatör

Dicalcium diphosphate - topaklanmayı önleyici

Dilauryl thiodipropionate - antioksidan

Dill seed -

Dill (Anethum graveolens) -

Dimethyl dicarbonate - koruyucu

Dimethylpolysiloxane - emulgatör, topaklanmayı önleyici

Dioctyl sodium sulfosuccinate - emülgatör

Diphenyl - koruyucu

Diphosphates - mineral tuz, emülgatör

Dipotassium guanylate - aroma arttırıcı

Dipotassium inosinate - aroma arttırıcı

Disodium 5'-ribonucleotides - aroma arttırıcı

Disodium ethylenediaminetetraacetate - antioksidan, koruyucu

Disodium guanylate - aroma arttırıcı

Disodium inosinate - aroma arttırıcı

Distarch phosphate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Distearyl thiodipropionate - antioksidan

Dl-alpha-tocopherol (synthetic) - antioksidan

Dodecyl gallate - antioksidan
E

EDTA - Antioksidan,

Ekinezya -

Elderberry -
42

Eleutherococcus senticosus -

Enzymatically hydrolyzed Carboxymethyl cellulose - emülgatör

Enzyme treated starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Epazote (Chenopodium ambrosioides)

Epsom salts - mineral tuz, asitlik düzenleyici, sabitleyici

Erythorbin acid - antioksidan

Erythrosine - color (red) (FDA: FD&C Red #3)

Erythritol - suni tatlandırıcı

Ethanol (alcohol) -

Ethyl maltol - aroma arttırıcı

Ethyl methyl cellulose - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, emülgatör

Ethylparaben (ethyl para-hydroxybenzoate) - koruyucu

Ethylenediamine tetraacetic acid -
F

Fantesk -

Farnesol -

Fast green FCF - renklendirici (FDA: FD&C Green #3)

Fat -

Favoxanthin - renklendirici

Fennel (Foeniculum vulgare)

Fenugreek -

Ferric ammonium citrate - yiyecek asidi

Ferrous gluconate - renk tutucu

Ferrous lactate -

Filé powder -

Five-spice powder (Çince) -

Fo-ti-tieng -

Formaldehyde - koruyucu

Formic acid - koruyucu

Fruktoz -

Fumaric acid - asidlik düzenleyici
43
G

Galbanum oil -

Gallic acid -

Gamma-tocopherol(synthetic) - antioksidan

Garam masala -

Garlic extract -

Garlic -

Garlic oil -

Gelatin/gelatine - Gelling agent, emülgatör

Gellan gum - kıvam arttırıcı, sebze sakısı, stabilize edici, emülgatör

Ginger -

Ginger oil -

Ginger root -

Ginseng -

Glacial Acetic acid - koruyucu, acidity regulator

Glucitol -

Gluconate -

Glucono delta-lactone - acidity regulator

Glucose oxidase - antioksidan

Glucose syrup - tatlandırıcı

Glutamat -

Glutamik asid - aroma arttırıcı

Gluten -

Gliserin - humectant, tatlandırıcı

Glycerol -

Glycerol ester of wood rosin - emülgatör

Glyceryl distearate - emülgatör

Glyceryl monostearate - emülgatör

Glycine - aroma arttırıcı

Glyoxylic acid -

Gold - renklendirici (altın sarısı)

Grains of paradise -
44

Grape color extract -

Grape seed oil - yüksek sıcaklıktaki pişirmelere uygun. Salatalarda ve kozmetiklerde de
kullanılır.

Green S - renklendirici (yeşil)

Guanylic acid - aroma arttırıcı

Guar gum - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör

Guaranine -

Gum acacia - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, emülgatör

Gum arabic - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, emülgatör

Gum guaicum - koruyucu

Günbatımı Sarısı FCF - renklendirici(sarı ve turuncu) (FDA: FD&C Yellow #6)
H

Hardal yağı (esensiyal yağ), hardalın türüne bağlı olarak yüksek düzeyde allyl
isothiocyanate veya isothiocyanate içermektedir.

Hardal yağı (preslenmiş) - Hindistan'da pişirme yağı olarak kullanılır. Masaj yağı olarak
da kullanılır.

Hardal bitkisi -

Hardal tohumu -

Havacıva (Alkanna tinctoria) - renklendirici (kırmızı)

Havlıcan (Galangal) -

Havlıcan kökü -

Haw bark -

Hazelnut oil - aroması için kullanılır. Aynı zamanda cilt bakımı için de kullanılır.

Heliotropin -

Helyum - itici gaz (propellant)

Hemlock oil -

Hemp oil - yüksek kalite besin yağı.

Heptyl p-hydroxybenzoate - koruyucu

Hesperidin -

Hexamine (hexamethylene tetramine) - koruyucu
45

Hexyl acetate -

High fructose corn syrup -

Hindistancevizi yağı - pişirme yağı, doymuş yağ bakımından yüksektir. Kozmetikte
kullanılır.

Horseradish -

Hydrochloric acid - asitlik düzenleyici

Hydroxypropyl cellulose - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız , emülgatör

Hydroxypropyl distarch phosphate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Hydroxypropyl methylcellulose - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız , emulsifier

Hydroxypropyl starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Hyssop (Hyssopus officinalis) -
I

Indanthrene blue RS - renklendirici (mavi)

Indigo carmine - renklendirici (mavi) (FDA: FD&C Blue #2)

Indigotine - renklendirici (mavi) (FDA: FD&C Blue #2)

Indole -

Inosinate -

Inosinic acid - aroma arttırıcı

Inositol -

Insoluble fiber -

Intense sweeteners -

Inulin

Invert sugar -

Invertase -

Isobutane - yürütücü (propellant)

Isomalt - humectant

Isopropyl citrates - antioksidan, koruyucu
J

Jasmine -

Jamaican jerk spice -
46

Jasmine absolute -

Jiaogulan (Gynostemma pentaphyllum) -
K

Kaffir Lime Leaves (Citrus hystrix, C. papedia) -

Kalsiyum 5'-ribonucleotides - aroma arttırıcı

Kalsiyum asetat - koruyucu, asitlik düzenleyici

Kalsiyum alginate - kıvam arttırıcı,bitkisel sakız, stabilizör, gelling agent, emülgatör

Kalsiyum askorbit - antioksidan (su çözücü)

Kalsiyum aluminosilicate (calcium aluminium silicate) - topaklanmayı önleyici

Calcium ascorbate (Vitamin C)

Kalsiyum benzoate - koruyucu

Kalsiyum bisulfite - koruyucu, antioksidan

Kalsiyum carbonates - renklendirici(beyaz), topaklanmayı önleyici, stabiliser

Kalsiyum chloride - mineral tuz

Kalsiyum citrates - food acid, firming agent

Kalsiyum diglutamate - aroma arttırıcı

Kalsiyum disodium EDTA - koruyucu

Kalsiyum ferrocyanide - topaklanmayı önleyici

Kalsiyum formate - koruyucu

Kalsiyum fumarate - yiyecek asidi

Kalsiyum gluconate - asitlik düzenleyici

Kalsiyum guanylate - aroma arttırıcı

Kalsiyum hydrogen sulfite - koruyucu, antioksidan

Kalsiyum hydroxide - mineral tuz

Kalsiyum inosinate - aroma arttırıcı

Kalsiyum lactate - yemek asidi

Kalsiyum lactobionate - stabilizör

Kalsiyum malates - yemek asid

Kalsiyum oxide - mineral tuz

Calcium pantothenate (Vitamin B5)

Kalsiyum peroxide -
47

Kalsiyum phosphates - mineral salt, topaklanma önleyici, sabitleyici (firming agent)

Kalsiyum polyphosphates - topaklanma önleyici

Kalsiyum propionate - koruyucu

Calcium salts of fatty acids - emülgatör, stabilizör, anti-caking agent

Kalsiyum silikat - topaklanmayı önleyici

Kalsiyum sorbat - koruyucu

Kalsiyum stearoyl lactylate - emulgatör

Kalsiyum sulfate - flour treatment agent, mineral salt, sequestrant, improving agent,
firming agent

Kalsiyum sulfite - koruyucu,antioksidan

Kalsiyum tartrate - yemek asidi, emulgatör

Kaolin - topaklanma önleyici

Kapok seed oil - used as an edible oil, and in soap production.[1]

Karaya gum - thickener, vegetable gum, stabilizer, emulsifier

Kayısı yağı - pişirme yağı

Kelp -

Kinoa yağı - mısır yağına benzer

Kokam -

Kola nut extract -

Kolin tuzlar ve esterler - emülgatör

Konjac - thickener, vegetable gum

Konjac glucomannate - kıvam arttırıcı, vegetable gum

Konjac gum - kıvam arttırıcı, vegetable gum
L

L-cysteine - flour treatment agent

Lactic acid - asitlik düzenleyici, koruyucu, antioksidan

laktik asit esterleri, - emülgatör

Lactitol - humectant

Lactose -

Larch gum -

Lard -
48

Latolrubine - renklendirici

Laurel berry -

Laurel leaf oil -

Lavender (Lavandula spp.)

Lavender oil -

Lesitins - antioksidan, Emülgatör

Lesitin sitrat - koruyucu

Legume -

Limon -

Limon balsam (Melissa officinalis) -

Limon ekstratı -

Limon suyu -

Limon mirtle (Backhousia citriodora) -

Limon yağı -

Lemon verbena (Lippia citriodora) -

Lemongrass Oil -

Leucine - aroma arttırıcı

Licorice -

Lipases - aroma arttırıcı

Lithol Rubine BK - renklendirici

Litholrubine - renklendirici

Locust bean gum - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici, emülgatör

Long pepper -

Lovage (Levisticum officinale) -

L(+)-Tartaric acid - yemek asidi

Lutein - renklendirici

Lycopene - renklendirici

Lysine -

Lysozyme - koruyucu
M

Macadamia oil - used as an edible oil. Also used as a massage oil.
49

Mace -

Magnezyum -

Magnezyum karbonat - topaklanma önleyici, mineral tuz

Magnezyum klorid - mineral salt

Magnezyum sitrat - asitlik düzenleyici

Magnezyum diglutamate - aroma arttırıcı

Magnezyum hidroksiz - mineral tuz

Magnezyum lactate - food acid

Magnezyum oksit - topaklanmayı önleyici

Magnezyum fosfats - mineral salt, anti-caking agent

Magnezyum salts of fatty acids - emulsifier, stabiliser, anti-caking agent

Magnezyum silikat - topaklanmayı önleyici

Magnezyum stearate - emülgatör, stabilizör

Magnezyum sülfat - mineral salt, acidity regulator, firming agent

Mahlab -

Malabathrum -

Malic acid - asitlik düzenleyici

Malt ekstratı - aroma arttırıcı

Maltitol - humectant, stabiliser

Maltodextrin - karbonhidrat tatlantırıcı

Maltol - aroma arttırıcı

Maltose -

Mandarin yağı-leavening agent

Manganez -

Mannitol - humectant, topaklanmayı önleyici, tatlandırıcı

Margarin -

Marjoram (Origanum majorana)

Mastic -

Meadowfoam seed oil - highly stable oil, with over 98% long-chain fatty acids. Competes
with rapeseed oil for industrial applications. [2]

Mega-purple - a Kosher food additive made from grapes

Mentha arvensis oil/Mint oil, used in flavoring toothpastes, mouthwashes and
pharmaceuticals, as well as in aromatherapy and other medicinal applications. [3]
50

Metatartaric acid - food acid, emülgatör

Methionine -

Methyl butyrate -

Methyl disulfide -

Methyl ethyl cellulose - thickener, bitkisel sakız, emülgatör

Methyl hexenoate -

Methyl isobutyrate -

Methylcellulose - kıvam arttırıcı, emulsifier, bitkisel sakız

Methylparaben (methyl para-hydroxybenzoate) - koruyucu

Methyltheobromine -

Microcrystalline cellulose - topaklanmayı önleyici

Milk thistle (Silybum) -

Mint (Mentha spp.) -

Mixed acetic and tartaric acid esters of mono- and diglycerides of fatty acids - emulsifier

Mısır yağı - en yaygın ve ucuz pişirme yağlarından biri.

Mısır şurubu -

Modified starch -

Molasses extract -

Molybdenum -

Bergamot (Monarda didyma) -

Mono- and diglycerides of Fatty acids - emulgatör

Monoammonium glutamate - aroma arttırıcı

Monopotassium glutamate - aroma arttırıcı

Monosodyum glutamat (MSG) - aroma arttırıcı

Monostarch phosphate - kıvam arttırıcı, vegetable gum

Montanic acid esters - humectant

Mullein (Verbascum thapsus)
N

Natamycin - koruyucu

Neohesperidin dihydrochalcone - suni tatlandırıcı

Niacin (vitamin B3) - renk tutucu
51

nicotinic acid (vitamin B3) - renk tutucu

Nicotinamide (vitamin B3) - renk tutucu

Nigella (Kolanji, Black caraway) -

Nisin - koruyucu

Nitrogen - itici gaz

Nitrous oxide - itici gaz

Norbixin - renklendirici

Nutmeg -
O

Octyl gallate - antioksidan

Evening primrose (Oenothera biennis et al.) -

Okra Okra tohumu yağı (Hibiskus kökü yağı) - from the seed of the Hibiscus
esculentus tohumundan elde edilir.

Oleomargarine -

Orcein - renklendirici (kırmızı)

Orchil - renklendirici (kırmızı)

Oregano (Origanum vulgare, O. heracleoticum, and other species) -

Oregano oil - contains thymol and carvacrol - making it a useful fungicide. Also used to
treat digestive problems. [4]

Orris root -

Orthophenyl phenol - koruyucu

Oxidised polyethylene wax - hümektasyon (humectant)

Oxidised starch - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Oxystearin - antioksidan, sequestrant
P

Palm yağı - tropikal yağların üretiminde kullanılır. biyoyakıt olarak da kullanılır.

Panax ginseng -

Panax quinquefolia -

Ponch phoran -

Pandan leaf -
52

Pantothenic acid (Vitamin B) -

Papain - Papaya'da ve Dağa Papayası bulunan bir enzim.

Paprika red

Paprika -

Paprika ekstrat -

Paraffins - glazing agent

Parsley (Petroselinum crispum) -

Patent blue V - renklendirici (mavi)

Peanut oil pişirme yağı

Pecan oil -

Pektin - vegetable gum, emülgatör

Perilla seed oil - high in omega-3 bakımından yüksek. Cilt ürünlerinde ve tıbbi amaçlarla
kullanılır.

Phosphated distarch phosphate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Phosphoric acid - yemek asidi

Phytic acid - koruyucu

Pigment Rubine - renklendirici

Pimaricin - koruyucu

Pine needle oil

Pine seed oil - pahalı bir yemek yağı, salatalarda ve çeşnilerde kullanılır.

Pistachio oil - güçlü aromalı bir yağ, özellikle salatalarda kullanılır.

Prune kernel oil - gurmelerin pişirme yağı

Poly vinyl pyrrolidone -

Polydextrose - hümektasyon (humectant)

Polyethylene glycol 8000 - köpürme engelleyici

Polyglycerol esters of fatty acids - emülgatör

Polyglycerol polyricinoleate - emülgatör

Polymethylsiloxane - köpüklenme önleyici

Polyoxyethylene (40) stearate - emülgatör

Polyoxyethylene (8) stearate - emülgatör, stabilizör

Polyphosphates - mineral salt, emülgatör

Polysorbate 20 - emülgatör

Polysorbate 40 - emülgatör
53

Polysorbate 60 - emülgatör

Polysorbate 65 - emülgatör

Polysorbate 80 - emülgatör

Polyvinylpolypyrrolidone - renk stabilizörü

Pomegranate tohumlar (bazıları baharat değil meyve olarak görürler)

Ponceau 4R - renklendirici

Ponceau 6R - renklendirici

Ponceau SX - renklendirici

Poppy tohumu -

Poppyseed oil - pişirmede, cildi nemlendirmede, verniklerde ve sabunlarda kullanılır.

Portakal yağı - limon yağı gibi aroma olarak kullanılır.

Potassium acetates - koruyucu, asitlik düzenleyici

Potassium adipate - yemek asidi

Potassium alginate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, jelleştirici, emulsifier

Potassium aluminium silicate - topaklanmayı önleyici

Potassium ascorbate - antioksidan (su çözücü)

Potassium benzoate - koruyucu

Potassium bicarbonate - mineral salt

Potassium bisulfite - koruyucu, antioksidan

Potassium bromate - flour treatment agent

Potassium carbonate - mineral tuz

Potassium chloride - mineral tuz

Potassium citrates - yemek asidi

Potassium ferrocyanide - topaklanma önleyici

Potassium fumarate - yemek asidi

Potassium gluconate - stabilizör

Potassium hydrogen sulfite - koruyucu, antioxidant

Potassium hydroxide - mineral salt

Potassium lactate - yiyecek asidi

Potassium malate - yiyecek asidi

Potassium metabisulfite - koruyucu, antioksidan

Potassium nitrate - koruyucu, renk sabitleyici

Potassium nitrite - koruyucu, renk sabitleyici
54

Potassium phosphates - mineral tuz

Potassium propionate - koruyucu

Potassium salts of fatty acids - emülgatör, stabilizör,topaklanma önleyici

Potassium sodium tartrate - yemek asidi

Potassium sorbate - koruyucu

Potassium sulfate - mineral tuz, seasoning

Potassium sulfite - koruyucu, antioksidan

Potassium tartrates - yiyecek asidi

Powdered Cellulose - topaklanmayı önleyici

Primrose (Primula) — candied flowers, tea

Processed Eucheuma seaweed - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizer, gelling agent,
emulsifier

Propane-1,2-diol alginate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, emülgatör

Propionic acid - koruyucu

Propyl gallate - antioksidan

Propylene glycol - humectant

Propylene glycol alginate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör, emülgatör

Propylene glycol esters of fatty acids - emülgatör

Propylparaben (propyl para-hydroxybenzoate) - koruyucu

Pumpkin seed oil - Austria ve Slovenya'da üretilen özellikle pişirmede kullanılan bir yağ.

Pulegone

Purslane -

[[Pyridoxine|Pyridoxine hydrochloride (Vitamin B) -
Q

Quatre épices -

Quillaia ekstrat - humectant

Quinoline Yellow WS - renklendirici(sarı ve turuncu)
R
55

Ramtil yağı - Nijerya, Hindistan ve Etiyopya'da Guizotia abyssinica'un birkaç türünden
birinin tohumlarının ezilmesinden elde edilir. (Niger pea) in Indiaand Ethiopia. Pişirmede
ve aydınlatmada kullanılır.

Ras-el hanout

Raspberry (yaprakları)

Red 2G - renklendirici

Refined microcrystalline wax -

Rhodoxanthin - renklendirici

Riboflavin (vitamin B) - renklendirici (sarı ve turuncu)

Rice bran oil - yüksek sıcaklıktaki pişirmelere uygun. Asya'da büyük ölçüde kullanılır.

Rosemary (Rosmarinus officinalis) -

Rubixanthin - renklendirici
S

Saccharin - suni tatlandırıcı

Safflower -

Saffron - renklendirici

Saigon Cinnamon -

Salad Burnet (Sanguisorba minor or Poterium sanguisorba)

Salt -

Sandalwood - renklendirici

Sarı 2G - renklendirici (sarı ve turuncu)

Savory (Satureja hortensis, S. montana)

Scarlet GN - renklendici

Sesame oil - özellikle Hindistan'da masaj ve pişirme yağı olarak kullanılır

Sesame seed -

Shellac - glazing agent

Silicon dioxide - topaklanma önleyici

Silver - renklendirici (gümüşi)

Luohanguo

Sirke

Sodium acetate - koruyucu, asitlik düzenleyici

Sodium adipate - yemek asidi
56

Sodium alginate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizer, jelleştirici, emülgatör

Sodium aluminium phosphate - asitlik düzenleyici, emülgatör

Sodium aluminosilicate (sodium aluminium silicate) - topaklanma önleyici

Sodium ascorbate - antioxidant (water soluble)

Sodyum benzoate - koruyucu

Sodyum bicarbonate - mineral salt

Sodyum bisulfite (sodium hydrogen sulfite) - koruyucu, antioxidant

Sodyum carbonate - mineral salt

Sodyum carboxymethylcellulose - emülgatör

Sodyum citrates - yiyecek asidi

Sodyum dehydroacetate - koruyucu

Sodyum erythorbate - antioksidan

Sodyum erythorbin - antioksidan

Sodyum ethyl para-hydroxybenzoate - koruyucu

Sodyum ferrocyanide - topaklanma önleyici

Sodyum formate - koruyucu

Sodyum fumarate - yemek asidi

Sodyum gluconate - stabilizör

Sodyum hydrogen acetate - koruyucu, asitlik düzenleyici

Sodyum hydroxide - mineral tuz

Sodyum lactate - yemek asidi

Sodyum malates - yemek asidi

Sodyum metabisulfite - koruyucu, antioksidan, bleaching agent

Sodyum methyl para-hydroxybenzoate - preservative

Sodyum nitrat - koruyucu, renk sabitleyici

Sodyum nitrit - koruyucu, renk sabitleyici

Sodyum orthophenyl phenol - koruyucu

Sodyum propionate - koruyucu

Sodyum propyl para-hydroxybenzoate - koruyucu

Sodyum sorbate - koruyucu

Sodyum stearoyl lactylate - emülgatör

Sodyum succinates - asitlik düzenleyici, flavor enhancer

Sodyum salts of fatty acids - emülgatör, stabilizör, topaklanma önleyici
57

Sodyum sulfite - mineral tuz, koruyucu, antioksidan

Sodyum sulfite - koruyucu, antioksidan

Sodyum tartrates - yemek asidi

Sodyum tetraborate - koruyucu

Sorbic acid - koruyucu

Sorbitan monolaurate - emülgatör

Sorbitan monooleate - emülgatör

Sorbitan monopalmitate - emülgatör

Sorbitan monostearate - emülgatör

Sorbitan tristearate - emülgatör

Sorbitol - humectant, emülgatör, tatlandırıcı

Sorbol -

Sorrel (Rumex spp.) -

Soyafasülyesi yağı -

Star anise -

Star anise yağ -

Starch sodium octenylsuccinate - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız

Stearic acid - topaklanmayı önleyici

Stearyl tartarate - emülgatör

Succinic acid - yemek asidi

Sucralose - suni tatlandırıcı

Sucroglycerides - emülgatör

Sucrose acetate isobutyrate - emülgatör, stabiliser

Sucrose esters of fatty acids - emülgatör

Sülfür dioksit - koruyucu, antioksidan

Sulfuric acid - asitlik düzenleyici

Süt -

Sumak -

Sweet basil -

Sweet woodruff -

Szechuan pepper (Xanthoxylum piperitum) -
Ş
58

Şeytan pençesi (Harpagophytum procumbens) tıbbi

Şeker -
T

Talc - topaklanma önleyici

Tamarind -

Costmary -

Tandoori masala -

Tannins - renklendirici, emülgatör, stabilizör, kıvam arttırıcı

Tansy -

Tara gum - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizör

Tarragon (Artemisia dracunculus) -

Tartaric acid esters of mono- and diglycerides of fatty acids - emülsifiye

Tartrazine - renklendirici(sarı ve oranj)

Tert-butylhydroquinone - antioksidan

Tetrahydrocannabinol- aroma arttırıcı, potansiyel anti kanserojen

Thaumatin - aroma arttırıcı, suni tatlandırıcı

Theine -

Thermally oxidised soya bean oil - emulgatör

Thiabendazole - koruyucu

Thiamine (Vitamin B1) -

Thiodipropionic acid - antioksidan

Thyme -

stannous chloride - renk tutucu, antioksidan

Titanium dioxide - renklendirici (beyaz)

Tocopherol (Vitamin E) -

Tocopherol concentrate (natural) - antioksidan

Tragacanth - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizer, emulsifier

Triacetin - humectant

Triammonium citrate - yiyecek asidi

Triethyl citrate - kıvam arttırıcı, bitkisel lsakız

Trimethylxanthine -
59

Triphosphates - mineral tuz, emulgatör

sodium phosphates - Mineral Salt

Turmeric - renklendirici (sarı ve turuncu)

Turuncu GGN - renklendirici (turuncu)
V

Vanilla (Vanilla planifolia) -

Valnut yağı - tatlandırıılcı olarak kullanılır. Rönesans ressamları boyalarında kullanırdı.

Vegetable carbon - renklendirici (kahverengi ve siyah)

Violaxanthin - renklendirici

Vitamin 
Vitamin A (Retinol) -

Vitamin B (Tiamin) -

Vitamin B (Riboflavin) -

Vitamin B(Pantothenic acid) -

Vitamin B (Pyrodoxine) -

Vitamin B (Cyanocobalamin) -

Vitamin C (Askorbit asit) -

Vitamin D (Calciferol) -

Vitamin E (Tocopherol) -

Vitamin K (Potasyum) -
W

Wasabi -

Water -

Wattleseed -
X

Xanthan gum - kıvam arttırıcı, bitkisel sakız, stabilizer

Xylitol - humectant, stabilizör
60
Y

Yeşil çay -

Yucca ekstratı -

Yumurta -

Yumurta sarısı -

Yumurta beyazı -
Z

Za'atar -

Zeaxanthin - renklendirici

Zeytin yağı - pişirme - kozmetik - sabun ve geleneksel yağ lambalarında kullanılır.

Zinc acetate - aroma arttırıcı
61
KAYNAKLAR

Kur‟an-ı Kerim Açıklamalı Meali,

Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş, Ali Turgut), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 3.

Baskı, Ankara 2010, Bakara, 2/168.

Râğıb el-Isfahânî, el-Müfredâtü Elfâz'il-Kur'ân, (çev. Yusuf Türker), Pınar Yayınları,

İstanbul 2007, s. 425; Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem İbn Manzûr, Lisanü'l-

Arab, Dâru Sâdır, XI, Beyrut 1990, s. 163.

Kürşat Demirci, “Helal”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), XVII, TDV Yayınları,
İstanbul 1998, s. 174.

Yusuf el-Karadâvî, , İslam’da Helal ve Haram, (çev. Ramazan Nazlı), Hilal Yayınları,
İstanbul ts. s. 19

Seyyid Şerif Cürcânî, et-Ta’rifât, Ahter Matbaası, Mısır 1308, s. 92.

Ferhat Koca, “Helal”, DİA, XVII, İstanbul 1998, s. 175.

Ibid, s. 177.

İbn Manzûr, Lisanü'l-Arab, XII, s. 119.

Muhammed Ebu Zehra, İslam Hukuku Metodolojisi, (çev. Abdülkadir Şener), Ankara
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1973, s. 53-54; Hasan Karakaya,
Fıkıh Usulü, Buruc Yayınları, İstanbul 1998, s. 205

Muhammed Emin İbn-î Âbidîn, Reddül-Muhtar ale’d-Dürri’l-Muhtar, (çev. Mazhar
Taşkesenlioğlu), Şamil Yayınevi, XV, İstanbul 1987, s. 312; Muhammed Ebu Zehra,
İslam Hukuku Metodolojisi, s. 53-54; Hasan Karakaya, Fıkıh Usulü, s. 20; Ferhat
Koca, “Haram”, DİA, XVI, İstanbul 1997, s. 100.

Zekiyyüddin Şaban, İslâm Hukuk İlminin Esasları (Usûlü’l Fıkh), (çev. İbrahim Kâfi
Dönmez), 7. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2005, s. 247; Ferhat
Koca, “Haram”, s. 101

Prof. Dr. Mete Gündoğan ve Prof.Dr. Beytullah Gültekin Çetiner’in hazırlayıp
sunduğu,

TV5’de yayınlanan Ufuk Hattı Programı dâhilinde,
o Ufuk Hattı GDO 1.Bölüm 22.11.13 Cuma
o Ufuk Hattı GDO 2.Bölüm 06.12.2013
o Ufuk Hattı GDO 3.Bölüm 20.12.13 Cuma


Prof.Dr Şeminur Topal

Ahmet Ataklı- Ziraat Müh. Odası İstanbul Şube Başkanı
http://www.gimdes.org/
62

http://www.geleneksel.com.tr/

http://www.hammaddeler.com/index.php?option=com_content&view=article&id=140
&Itemid=112

DECCAL TABAKTA-KEMAL ÖZER
63