Adviezen na een totale heup- vervanging (Turks)

Adviezen na een totale heup- vervanging (Turks)

Adviezen na
een totale heupvervanging (Turks)
Kalça eklemi değişiminden sonraki tavsiyeler
İçindekiler
Giriş
1
Yatma sırasında
1
Genel tavsiyeler
1
Temel beceriler
2
Günlük aktiviteler
3
Diğer aktiviteler
6
İltihaplar
6
Ergoterapi
6
Sorular
7
Adres ve telefon numaraları
kapağın arkasında
Ergoterapist ortopedi bölümünde her
gün bulunmaz, ancak doktorun isteği
üzerine gelir.
Bu broşür Radboudumc’un Ortopedi
bölümünde kalça eklemi değişimi
geçirmiş hastalara yöneliktir. Bunda,
ameliyattan sonra nasıl hareket etmeniz hakkında talimat bulabilirsiniz. Bu
talimatlar en az ameliyattan sonraki
ilk üç ay boyunca geçerlidir. Bunlara
daha uzun bir müddet uymanızın gerekli olup olmadığı doktorunuz sizinle
görüşecektir.
Bu broşürü okuduktan sonra yine de
soracaklarınız olursa bunları çekinmeden fizyoterapiste veya ergoterapiste
yöneltiniz. Bu broşürün arkasında
yazılı telefon numaralarıyla onlara
ulaşabilirsiniz.
Genel tavsiyeler
İyileşme süreci sırasında kalça eklemini
kuvvetlendirmek, onun etrafındaki
dengeyi arttırmak ve protezin yuvadan
çıkmasını önlemek için aşağıda bazı
tavsiyelerde bulunmaktadır.
Fazla bir şey yapmayınız ve
vücudunuza hiçbir zorlamada
bulunmayınız. Kaslar ağrılı ve sertse
ve istirahat ile geçmezse veya uzun
süre ağrı kesici gerekiyorsa bunlara
fazla yüklenme söz konusudur.
İlk altı hafta aşağıdaki hareketlerden kaçınız:
- Kalçayı 90 dereceden daha
fazla eğmeniz,
- Bacağı içe doğru döndürmeyiniz (yani dizi içeriye doğru
döndürmeniz),
- Bacaklarınızı üstü üste atmayınız (dizlerin üstü üste gelmesi).
Evde aşağıdaki alıştırmalara
devam edebilirsiniz:
- İlk üç ay boyunca her gün dizle bükme alıştırmaları,
- Fitness bisikleti sürmek (mukavemetsiz).
•
•
Yatma sırasında
•
Fizyoterapi
Fizyoterapist size yatakta bazı
alıştırmalar yaptırarak, yürümek,
oturmak ve merdiven çıkmak gibi
temel becerilerinizi gözden geçirir.
Evde oluşabilecek sorunlar da sizinle
konuşulur.
Taburcu olmanızdan sonra genellikle fizyoterapi tedavisi gerekmez. Polikliniğe
ilk kontrol ziyaretinizde bu durum doktor
tarafından bir daha değerlendirir.
Ergoterapi
Ergoterapist sizinle birlikte günlük
hayatınızdaki aktivitelerde oluşabilecek
sorunları çözmeyi çalışır (örneğin
yıkanmada, giyinme ve soyunmada).
•
•
1
Temel beceriler
Ayakta durmak
Her iki bacağın üzerine basarak
onları hafifçe ayrı tutunuz.
Dönmek: yavaşça dönünüz, bacaklar ve gövde aynı anda, ayaklarıyla
birlikte hep küçük adımlarla yürüyerek dönünüz.
•
Yatmak
Ameliyattan sonraki ilk altı hafta
bacaklarınızı ayrı tutmak üzere
aralarında bir yastık kullanınız.
Altı haftadan sonra dizlerinizin
arasında sağlam ve kalın bir yastık
bulunması şartıyla yan tarafınıza
yatabilirsiniz. Üç aydan sonra
yastığı artık kullanmanız gerekmez.
İlk üç ay bacağınızı dik olarak
kaldırmayınız.
•
•
•
Yürümek
Ameliyattan sonraki ilk altı hafta iki
adet kanedyen tip koltuk değneği
ile yürürsünüz. Akabinde ameliyat
edilmemiş tarafınızdaki elinizde bir
değnek tutarak yürürsünüz. Uzun
mesafeler için bir baston kullanmak
iyi olur.
Her gün birkaç kez kısa yürüyüşlere
çıkınız. Bu, iyileştirme sürecini
ilerletir, kan dolaşımını teşvik eder
ve genel kondisyonunuzu artırır.
•
•
Oturmak
Tercihen yüksek dik, kol destekleri
bulunan bir sandalyede oturunuz.
Sağlam bir yastıkla gerektiğinde
sandalyenin yüksekliğini ayarlayabilirsiniz.
Kaçınacağınız şeyler:
- Bacaklar üst üste atılmış
vaziyette oturmak,
- Bacağı içe doğru döndürmek,
- Sandalyede ters oturmak,
- Oturarak yana eğilmek.
Oturmadan veya yine kalkmadan
önce ameliyat edilen bacağı biraz
öne doğru koyunuz.
•
•
•
•
Eğmek
Dizleri bükmeden önce ameliyat edilen bacağı arkaya doğru
götürünüz. Gerektiğinde ameliyat
edilen taraftaki elle bir sandalyeye
veya masaya dayanınız. Şimdi boş
elinizle sorunsuz olarak yerden bir
şeyler alabilirsiniz.
İlk üç ay, ameliyat edilen bacağın
ayak kısmına uzanıp yetişmeyi
denemeyiniz. Yardımcı araç
kullanınız.
•
•
2
Diz çökmek
Ameliyattan sonraki ilk üç ay en
iyisi diz çökmeyiniz çünkü o zaman
kalçanızı fazla bükersiniz.
•
•
Merdiven çıkmak
Ameliyattan sonraki ilk üç ay
boyunca merdivene aşağıda yazılı
şekilde çıkacaksınız:
- Bir elle tırabzanı tutunuz ve diğer elinize her iki değneği de alınız,
- Önce ameliyat edilmeyen bacağı bir üstteki basamağa koyunuz,
•
- Akabinde ameliyat edilen bacağı ve değneği diğer bacağın yanına koyunuz,
Ameliyattan sonraki ilk üç ay
boyunca merdivenden aşağıda
yazılı şekilde ineceksiniz:
- Bir elle tırabzanı tutunuz ve diğer elinize her iki değneği alınız,
- Önce ameliyat edilen bacakla
birlikte değneği bir basamak aşağıya koyunuz,
- Akabinde diğer bacağı onun yanına koyunuz.
3
Günlük aktiviteler
Şahsi bakım
Yıkanmak ve kurulanmak:
- Duşun ve banyonun tabanına kaymayan (antislip) bir paspas koyabilirsiniz,
- Yıkanırken mümkünse bir (duş) taburesi veya sandalye kullanınız,
Banyonun içine daha kolay girmek için banyonun kenarından biraz daha yüksek olan bir
sandalye kullanabilirsiniz. Sandalyeyi banyoya bitişik olana kadar kaydırınız, bacaklarınızı banyo küvetinin kenarın üzerine getiriniz ve akabinde banyoda ayakta kalınız veya banyonun oturağına oturunuz,
Ayaklarınızın yıkanmasında ve kurulamasında kollarınızı (örneğin saplı bir sünger veya fırçayla, ucuna bir el bezi sarılmış bir sopayla veya uçlarından tutup ayaklarınızın etrafına sardığınız büyük bir havluyla) ‘uzatabilirsiniz’,
- Ucuna ip bağlanmış sabun veya duş köpüğü kullanınız.
Giyinmek ve soyunmak:
- İlk üç ay oturarak giyininiz ve soyununuz,
- Pantolon, çorap ve ayakkabı
giyerken ve bunları çıkarırken kalçada fazla bükülme olmaması açısından basit yardım araçlarını
•
Genel tavsiyeler
Aktiviteleri emniyetli bir şekilde
yerine getiriniz:
- Mümkün olabildiğince (yüksek)
dengeli sehpa veya sandalyede oturarak çalışınız ve uzun vadeli ayakta durmak veya yürümekten kaçınınız,
- Kaygan veya nemli bir tabanda durduğunuzda veya yürüdüğünüzde ayakkabı giyiniz,
- Boştaki kabloları, halıyı ve ayağınızı takılabilecek diğer nesneleri etraftan kaldırınız,
Öne eğilmeyi kısıtlayınız. Bunun
için basit, pratik yardım araçları
kullanınız (banyo fırçası, uzun
saplı fırça ve faraş, uzun ayakkabı
çekeceği).
Yere yakın işleri dizlerinizin üzerine
durarak yapabilirsiniz fakat bu
arada kalçalarınızı 90 dereceden
fazla bükmeyiniz.
Her gün kullandığınız dolap ve
çekmeceleri en önemli eşyalarınız
elinizin altında bulunacak şekilde
düzenleyiniz.
•
•
•
•
•
4
•
.
kullanabilirsiniz Bunlardan bazı
örnekler: uçlarında jartiyer bulunan
iki kurdele,uzun ayakkabı çekeceği,
çorap veya külotlu çorap giydirici
veya ‘yardımcı el’’.
Tuvalete gitmek:
Tuvalet klozetinin yüksek olması
tuvalete oturmayı kalkmayı
kolaylaştırır. Haç derneğinden
klozet yükseltici yardımcı araç kiralayabilir veya ödünç alabilirsiniz.
•
Ev işleri
Ağır şeyler veya çanta taşımayınız.
undan kaçınamazsanız yükü
ameliyat edilen tarafta taşıyınız ve
ağırlığı vücudunuza yakına tutunuz.
Alışveriş arabası kullanınız.
•
•
•
•
Ev dışında hareket etmek
Genel:
Yolculuğa gittiğinizde tekerlekli bir
valiz kullanabilirsiniz.
Yürümek:
Yürümek iyi bir alıştırmadır.
Ancak sağlam ayakkabı giyiniz ve
düşmemeye bakınız (ıslak tabanlarda ve yağmurda değneklerle yürürken dikkat ediniz). Gerektiğinde bir
baston kullanınız.
Bisiklet sürmek:
İlk üç ay trafikte bisiklet süremezsiniz. Fitness bisikletine müsaade
edilir.
•
5
Bu üç aylık nekahet döneminden sonra erkekler en iyisi bir
bayan bisikleti kullanabilir ve buna
kadınların stilinde binebilirler.
Araba sürmek:
İlk altı hafta araba süremezsiniz.
Arabayı süren başkasının oturmak
tabi ki mümkündür. Halen değnek
kullandığınızda başka kişilere karşı
olan sorumluluğunuzla ilgili olarak
sigorta şirketinize danışınız.
Arabaya binerken ve inerken
kalçanızı 90 dereceden daha fazla
bükmemeye dikkat ediniz.
En iyisi aşağıda yazılı şekilde arabaya binersiniz:
- Koltuk sırtlığını biraz arkaya
yaslayınız,
- Koltuğu arkaya kaydırınız,
- Sırtınızı arabaya dönünüz,
- Kapının çerçevesinden tutunuz,
- Ameliyat edilen bacağı biraz öne
doğru koyunuz,
- Sakinci oturunuz,
- Dönerken ameliyat edilen bacağı
tutarak arabaya kaldırınız (koltuğun
oturulan yerine plastik bir torba
koyarsınız daha rahat dönersiniz,
- Koltuğu doğru vaziyete getiriniz.
Diğer aktiviteler
•
•
Spor:
Yüzmek uygun bir aktivitedir.
Doktorunuzdan bundan başka daha
hangi sporlara izin verildiğini sorabilirsiniz.
Cinsel aktivite:
Cinsel temas için herhangi bir
engel yoktur. Bu durum ameliyattan
sonraki ilk dönem için bile geçerlidir. Doktorunuz size konuyla ilgili
tavsiye verir.
Enfeksiyonlar
Kalça protez sahibi olarak enfeksiyon
ihtimali devam eder.
Arabadan inmek için aynı işlemin
Normal veya azı dişi çekilecekse, diş
tersini yaparsınız:
köküne müdahale yapılacaksa veya
- Koltuğu arkaya kaydırınız,
başka ameliyat veya müdahale gere- Bacaklarınızı ve gövdenizi hep
kiyorsa ev doktorunuza, dişçinize veya
birlikte arabanın dışına uzman doktorunuza konuyu anlatmanız
döndürünüz,
gerekir. Bu müdahaleler sırasında en- Ayağa kalkınız ve bunu yaparken feksiyonu önlemek için size antibiyotik
koltuğa ve kontrol paneline veya verilebilir.
kapı çerçevesine dayanınız.
Aşağıda yazılı durumlarda ev doktorunuzla veya ortopedi bölümüyle
Uçakla yolculuk: kontak kurunuz: Aniden ortaya çıkan
Havaalanındaki güvenlik kontrolü
ağrı, şişme veya sıcaklık ya da cilt
enfeksiyonlarında (iltihaplanmış yara,
nedeniyle bir kapıdan geçmeniz
sivilce veya ete batan ayak tırnağı gibi
gerekirse metal detektör kalça produrumlarda).
tezinize tepki göstermez.
•
6
Ergoterapi
Belli aktivitelerin uygulanmasında
sorun yaşıyorsanız veya bu konuda sorularınız varsa doktorunuzla
irtibata geçebilirsiniz. Doktorunuz sizi
ergoterapi bölümüne havale edebilir.
Ergoterapist mümkün olabildiğince
bağımsız hareket etmeyi öğrenmeniz için ilgili aktiviteleri sizinle birlikte
alıştırma yapar. Ergoterapi bölümüne
geldiğinizde çorap, ayakkabı ve diğer
giysileri beraberinizde getiriniz ki;
aktiviteler mümkün olabildiğince gerçekçi olarak alıştırılabilsin. Ergoterapi
sırasında yardım araçlarına ihtiyacınız
olabilir. Serbestçe alınamayan yardım
araçlarını ergoterapi bölümünden temin
edebilirsiniz. Diğer başka tür yardım
araçlarını Thuiszorg dükkânlarından
veya rehabilitasyon ürünleri satan yerlerden alabilirsiniz.
Sorular
Protezle veya ameliyatın sonuçları ile
ilgili sorular için ortopedinin yatma bölümüyle kontak kurabilirsiniz.
7
06-2012-6056
Fizyoterapi Merkezi Bölümü
Giris Hoofdingang
güzergâh 645
Geert Grooteplein-Zuid 10
6525 GA Nijmegen
Telefon
024 - 361 38 12
(8.00 - 12.00)
Radboud universitair medisch centrum
© Radboudumc Overname van (gedeelten van) deze tekst is uitsluitend mogelijk na
toestemming.