bogulmalar - Acil ve Afet Derneği

BOĞULMA
ASFĠKSĠ
• Bir canlının havasızlıktan ölmesine asfiksi
denir.
• Solunan havada yeterli miktarda oksijen
olmaması veya alınan havanın solunum
yollarından akciğer alveollerine kadar
ulaĢamaması sonucu asfiksi meydana gelir.
• Atmosfer havasında O2 oranı %18-21
arasındadır.
• Bu oranın %12-16‟ya düĢmesi ciddi tehlike
oluĢturur.
• Yüzde beĢe inmesi ise ani bilinç kaybı ve
ölüme yol açar.
• Asfikside ana problem, dokuların ani ve derin
oksijen yetmezliğidir.
Asfikside Ölüm Süresi
• Ortalama ölüm süresi 5-8 dakikadır.
• Ġlk üç dakikada kiĢi hayata döndürülebilir.
• 3-5 dakikada kurtarılırsa beyinde asfiksiden
dolayı ağır bozukluklar görülür.
• 5 dakikadan sonra kurtarmak mümkün
değildir.
Asfiksi Belirtileri
•
•
•
•
Yüz, ĢiĢ ve mordur. Koyu renktedir.
Ölü morlukları ve ölü katılığı çabuk ve Ģiddetli olur.
Çürüme çabuk baĢlar.
Yüzde, kulaklarda, omuzda, boyunda, kolların üst
kısımlarında peteĢiyal kanamalar görülür. Kan koyu
esmer ve akıcıdır. Geç pıhtılaĢır.
• Solunum yollarında kanlı ve köpüklü bir sıvı
bulunur.
• Akciğerler kanlı ve ödemlidir.
Asfiksi Türleri
•
•
•
•
•
Ası
Boğma
Tıkanma-Tıkama
Kimyasal Asfiksiler
Suda Boğulma
1. ASI-PENDASYON
Ġp veya benzeri cisimlerin bir
ucu sabit bir yere bağlanıp
diğer ucu ilmek ve halka
Ģeklinde boyuna dolanarak ipe
vücudun tam veya boyunda
damarı, sinir ve solunum
yollarını kapatacak kadar
ağırlık uygulanarak meydana
gelen zorlu ölüme ası denir.
• Asıda boyundan baĢa giden arterler ve venalar
kapanması sonucu beyin kansız kalır.Beynin
kansız kalması ile birlikte Ģuur da kaybolur.
• Ġpin boynu ani sıkması sonucu inhibisyon ile
de ölüm meydana gelir. Boyunda venaların
kapanması için birkaç kilogramlık, solunum
yollarının kapanması için ise 15 kilogramlık
bir ağırlık kafi gelir.
Asının Devreleri
1. Devre: ġuur kaybına kadar geçen devredir. Asılan
Ģuur kaybından sonra olayların farkında değildir.
2. Devre: Bu devrede konvülsiyonlar ortaya çıkar.
Konvülsiyonlar sırasında kiĢi sağa sola çarpma
sırasında vücudunun çeĢitli yerlerinde yaralar
meydana gelir.
3. Devre: Bu devre yalancı ölüm devresidir. Bu
dönemde konvülsiyonlar durur. Kalp atımları,
dolaĢım ile birlikte solunum yavaĢlar.
4. Devre: Bu devre gerçek ölüm devresidir. Önce
solunum, sonra kalp ve dolaĢım durur.
2. BOĞMA-Strangulasyon
• Bir kiĢinin boyun bölgesine ip, bağ, el, ön kol
veya herhangi bir sert cismin dıĢtan aktif bir
kuvvet ile uygulanması sonucu, hava yolları
ve/veya damarların tam ya da kısmen
kapatılması ile oluĢturulan eyleme boğma
denir.
3.SOLUNUM YOLLARININ TIKANMASI SUFFOKASYON
• Solunum yollarının dıĢarıdan veya içeriden
mekanik olarak kapanması, karın ve göğüs gibi
solunum fonksiyonuna katılan bölgelerin
sıkıĢması veya solunan havada oksijen
bulunmayıĢı ile meydana gelen asfiksilerdir.
Tıkama-Tıkanma Olguları
Etyolojilerine Göre
1. Ağız ve burun kapanması
2. Solunum yollarının yabancı cisim ile tıkanması
3. Karın-göğüs basısı
4. Diri gömülme
5. Pozisyonel (postüral) asfiksiler
6. Havasız yerde kapalı kalma ve boğucu gazlar ile
tıkanma.
a.Ağız ve Burun Kapanması
(Smothering)
• Ağız ve burnun el ya da herhangi bir
yumuĢak cisim (dayanıklı kağıt, bez, plastik
poĢet vs) ile dıĢ kısmından tıkanması
sonucu solunum yollarına hava geçiĢinin
engellenmesidir.
 Sağlıklı görünen bebeklerin yataklarında dönmeleri,
yüzlerinin yastık ya da battaniye ile kapanması sonucu
asfiksi görülebilir.
 Çocukların naylon torba ve benzeri bir cisimle
oynarken, bunların ağız ve burun deliklerine
yapıĢması sonucu ölmesi söz konusu olabilmektedir.
 Genelde eriĢkinlerde, polietilen ya da plastik bir
poĢetin kafasına geçmesi ve boyun kısmına
bağlanması Ģeklinde intihar ya da cinayet orijinli
olarak karĢımıza çıkabilir.
• Olguların büyük bir kısmında, özellikle solunum yollarının
fazla bir kuvvet kullanılmadan kapandığı ve kiĢinin
herhangi bir direnç göstermediği durumlarda dıĢ ve iç
muayenede travmatik bulgulara rastlanılmaz.
• DıĢ muayenede herhangi bir bulguya rastlanmasa bile,
yanaklara ve ağız içine kesiler atılarak bazen ekimozun
(kanın cilt altına sızması) varlığı gösterilebilir.
• Ağız ve burun çevresinde elle bastırmaya bağlı
olarak sıyrık ve ekimozlar görülebilir.
• Ağız içinde diĢ izlerine uyan ekimoz, sıyrık ve
doku yırtılması görülebilir.
• Toksikolojik incelemeler için kan ve idrar
örnekleri alınmalıdır.
b. Solunum Yollarının Yabancı Cisim Ġle
Tıkanması
• ÇeĢitli yabancı cisimler, özellikle çocuklar
tarafından ağza götürülür ve inhale
edilir.Bilye, metal para, fasulye tanesi gibi
cisimleri ağızlarına alarak oynamaları
sırasında, bu cisimler gırtlak ve trakeaya
kaçarak ölüme yol açabilir.
• Bazen normal bir kiĢide de; gülme,
hıçkırma gibi hareketler sırasında gıdaların
aniden solunum yollarına kaçması tehlikeli
tablolara ve hatta ölüme yol açabilmektedir.
• Yabancı cismin solunum yollarını aniden
tıkaması halinde belirtiler gürültülü
seyreder.
• KiĢi boğulur tarzda tıkanır, kendisini
kurtarmaya çabalar ve geliĢen hipoksinin
etkisi ile bilincini kaybederek düĢer. Bu
süreç içinde yüzünde hızla morarma, ödem
ve peteĢiler meydana gelir.
c. Karın-Göğüs Basısı (Travmatik Asfiksi)
• Göğüs ve karnın baskı altında kalması ile
solunum kaslarının çalıĢmasının
engellenmesi sonucunda, solunum
yetmezliği ve kısmen de dolaĢımın
bozulmasına bağlı olarak meydana gelen
ölüm Ģeklidir.
• Ebeveynleri ile birlikte yatırılan bebeklerin
karın ve göğüs sıkıĢması sonucu öldükleri
bilinmektedir.
• EriĢkinlerde en sık orijin kazadır. Ağır bir
cismin altında kalmak, iki cisim arasında
ya da kalabalıkta sıkıĢmak en sık rastlanılan
örneklerdir.
 Karın-göğüs basısında bulgular, basıya uğrayan
bölgenin üst kısmında yoğunlaĢma gösterir.
 BaĢ, boyun ve göğüsün üst kısmı koyu morumsusiyah renkte olup bu duruma denir.
 Dil diĢler arasında sıkıĢmıĢ, gözler fırlamıĢtır.
 Ölüm Ģekline göre vücudun değiĢik bölgelerinde
ekimoz, sıyrık ve tırnak izlerine rastlanabilir.
d. Diri Gömülme
• Bir canlının toprak, kum, maden kömürü, tahıl,
un ya da saman gibi madde yığınları altında
kalarak, ağız burun tıkanması ve karın-göğüs
basısının birlikte etkisi sonucu asfiksiye yol
açmasıdır.
• Bu durumda kiĢi, bu maddeler arasındaki
havayı bir süre solumaya çabalarsa da, bu
maddelerin ağız ve burun deliklerinden
solunum yollarına solunması ile asfiksi geliĢir.
• Maden ocaklarındaki göçükler, duvar yıkılması,
toprak, kum, saman vb. gibi yığınlar altında
kalınması gibi kazalar ya da deprem gibi
felaketler Ģeklinde karĢımıza çıkabilir.
• Yeni doğan bebekler hem öldürülmek hem de
gizlenmek amacı ile diri diri gömülebilir.
e. Pozisyonel (Postüral) Asfiksiler
• Özellikle alkol, ilaç
zehirlenmelerinde;
hastalıklara bağlı olarak
bilincini kaybetmiĢ kiĢilerin
baĢ aĢağı pozisyonda uzun
süre kalmaları sonucunda
meydana gelir.
• Yataktan kayan, bu Ģekilde baĢı yere sarkan sarhoĢ
kiĢiler bu tür asfiksilere sıklıkla maruz kalırlar.
• BaĢ aĢağı pozisyonda uzun süre kalan kiĢilerde karın
organları diyaframı iterek solunum hareketlerinin
kısıtlanmasına yol açar.
• Yine bazı kiĢilerin benzer koĢullarda kazaen dar bir
alanda (Örneğin, asansör boĢluğu, baca) uzun süre
baĢ aĢağı pozisyonda sıkıĢmıĢ halde kalmalarına bağlı
olarak asfiksi geliĢebilir.
• KiĢinin ayaklarından baĢ aĢağı bir pozisyonda
yukarıda bir noktaya asılması (ters ası)
asfiksiye yol açan özel bir “iĢkence”
yöntemidir ve bazen ölümle
sonuçlanabilmektedir.
• Çarmıha germe de bir postüral asfiksi
sebebidir.
f. Boğucu Gazların Solunması Ġle Tıkanma
• Yetersiz oksijen, havadaki oksijenin azaldığı,
yerine diğer gazların arttığı durumlar ya da
havanın normal bileĢiminde olmasına karĢın diğer
gazların arttığı durumlara bağlı olabilir.
• Karbondioksit solunum havasında %8-10
oranında bulunduğunda 10 dakika içinde
sıkıntı, fenalık ve baygınlık yapar.
• Ölüme yol açan en düĢük oranın %25-30, ani
ölüme yol açan yüksek konsantrasyonların ise
%60-80 düzeyinde olduğu kabul edilmektedir.
4. KĠMYASAL ASFĠKSĠ
• Kimyasal asfiksilerde genellikle gaz
Ģeklindeki bir maddenin solunmasıyla
oksijenin hücre seviyesinde kullanımı
engellenmektedir.
• CO Zehirlenmesi
• C N Z ehirlenmesi
• H2S Zehirlenmesi
Karbonmonoksit (CO) Zehirlenmesi
Etki ġekli:
Karbon monoksidin zehirli etkisi hemoglobine (Hb)
(kanda oksijen taĢıyan eritrositlerin (kırmızı kan
hücrelerinin) içeriğinde bulunan bir madde) oksijene
göre çok daha fazla bağlanmasından kaynaklanır.
Ortaya çıkan karboksihemoglobin (CO-Hb)
hipoksemiye neden olur. Bu birleĢme geri
dönüĢümlüdür, yani ayrılabilir.
Hb + O2 → HbO2
Hb + CO → HbCO
HbCO + CO → HbCO + O2
ZEHĠRLEYĠCĠ MĠKTAR
• % 0,1 oranında CO bulunan kapalı bir yerde 3-5
saat sonlunum yapılırsa kiĢinin kanındaki
hemoglobinin % 10 „ u karboksihemoglobine
dönüĢür, baĢ ağrısı, baĢ dönmesi, kulaklarda çınlama gibi klinik
bulgular izlenir
• Eğer bu oran % 0.2 olursa hemoglobinin yarısı
karboksihemoglobine dönüĢür. bilinç kaybı ve koma
meydana gelir.
• % 0,5‟ den fazla CO içeren kapalı bir yere giren
kimse hemen bayılır ve kısa zamanda ölür.
KARBONMONOKSĠT ZEHĠRLENMESĠNDEN
ÖLENLERDE GÖRÜLEN DEĞĠġĠKLĠKLER
 Ölü morlukları cesedin her tarafında yaygın ve çilek
kırmızısı Ģeklinde meydana gelir. Yüz ve dudaklar pembe,
gözler nemlidir.
 Ağızda pembe renkli kanlı köpüklü bir sıvı meydana gelir.
 Otopside boĢluklar açıldığında organlar çilek kırmızısı
renkte görülür.
 Akciğerler ve beyin ödemlidir.
 Beyinde yer yer kanamalar vardır.
 Cesetlerde, çürümenin ileri dönemlerinde kan ve iç
organlarda karbonmonoksit bulunur.
 Kalp çürüyüp dağılmamıĢsa kalp boĢluklarındaki kanda da
karbonmonoksit bulunur.
KARBONMONOKSĠT ZEHĠRLENMESĠNĠN
SEBEPLERĠ :
Kaza :
• Karbonmonoksit ölümleri
genellikle kazadır. Özellikle kırsal
ve ekonomik düzeyi düĢük
bölgelerde sık rastlanır. Mangal,
borusuz gaz sobası ve Ģömine
yakılan yerlerde görülür. Havagazı
musluklarının açık bırakılmasıyla
da kazalar görülür. Maden
ocaklarında grizu patlaması da
kazadır.
• İntihar : Oldukça çoktur. Ağrısız ve acısız
ölüm olacağı düĢüncesi ile havagazı ile
intihar sık görülür.
• Cinayet : Havagazı musluklarını açarak,
odaya hortum ile havagazı vererek ya da
karbonmonoksit ile öldürülebilir. Hasta,
yatalak ve sakat kimselerle çocukların
odasına mangal veya borusuz gaz sobası
konularak öldürülebilir.
Akut Siyanür Zehirlenmesi
• Etki mekanizması; solunum zincirindeki bazı
enzimleri (sitokrom oksidaz ve karbonik
anhidraz) bloke ederek hücreler tarafından
oksijenin alınmasını engellemektir.
Akut Siyanür Zehirlenmesi
• Olay sıklıkla kaza orijinli olup ağaçların,
meyvaların ve gemilerin dezenfeksiyonu
sırasında görülmektedir.
• Kimya laboratuvarlarında çalıĢanlarda,
evdeki fare ve diğer zararlıların yok
edilmesi sırasında da zehirlenmeler olabilir.
Kimyagerler, doktorlar, fotoğrafçılar ve
altın iĢleyiciler tarafından yutulmak
suretiyle intiharlar görülmektedir.
Hidrojen Sülfür (H2S) Zehirlenmesi:
• Organik maddelerin fermantasyonu ile
oluĢan bu gaz özellikle lağımlarda,
mahzenlerde, mağaralarda, petrol ve kimya
endüstrisinde sık olarak bulunur.
• Ölüm sıklıkla kaza orijinli olup, ortamdaki
%0.1-0.2 konsantrasyonu hızlı ölüm
yapabilir.
• Öldürücü kan düzeyi %0.9-3.8mg/L'dir.
5.SUDA BOĞULMA- SUBMERSĠYON
• Tatlı ve tuzlu su gibi herhangi bir sıvının içinde kalarak
ölmeye suda boğulma denir.
• Sadece baş hatta yüzün su içinde kalması suda boğulma
için yeterlidir.
• Suda boğularak ölüm asfiksi sebebiyle olabileceği gibi
inhibisyondan da meydana gelir.
• Suyun solunum yollarından akciğerlere kadar giderek
oksijenin kana geçmesini önlemek sonucu asfiksi ile ölüm
meydana gelebilir.
• Bu esnada bir miktar su kana geçer ve kanın sulanmasına
sebep olur (hidremi).
• Suyun yutulması sırasında bazen larinks spazmı görülür.
Su akciğerlere gidemez ve havasızlıktan ölüm görülür.
Suda Boğulmanın Devreleri
 1.Devre: Suya düşen bir canlı ilk beş on saniye içinde suya dalar ve su
üstüne çıkar. Şaşkınlık ile su teneffüs eder ve su yutar.
•
2.Devre: Su içinde bir sure soluğunu tutar. Soluk tutulması ve bunun
sonunda kanda karbondioksit miktarının artması sonucu solunum
merkezi kimyasal olarak uyarılır. Derin soluk alıp verme başlar. Bu
devrede çok miktarda su aspire edilir. Bu devrenin sonunda şuur
kaybolur.
•
3.Devre: Şuur kaybını takiben konvülsiyonlar başlar. Soluk yeniden
tutulur. Su yutma yavaşlar. Ağız ve burundan beyaz köpük gelir.
•
4.Devre: Solunum ve kalp durmuş gibidir. Çok yavaşlamıştır. Bütün
hareketler durur, bu devre yalancı ölüm devresidir.
•
5.Devre: Kesin ölüm devresidir. Son bir iki solunum görüldükten sonra
soluk durur. Ölüm meydana gelir.
Suda Boğularak Ölenlerde Görülen Belirtiler
• Kişi şayet suya düşer düşmez inhibisyondan ölmüş
ise yüzün rengi soluktur. Su yutmaya bağlı olarak
ölmüşse görünüm asfiksi nedeniyle mor olacaktır.
Cesetler suda genellikle baş aşağı durur, bu nedenle
yüz şiş ve mor görülür.
• Ölü lekeleri; tatlı suda hemolizden dolayı pembe
renkte, tuzlu suda ise açık kırmızıdır.
• Vücut ısısı süratle suyun ısısına iner.
• El ve ayak taban derileri mantarlaşmıştır.
Suda Boğularak Ölenlerde Görülen Belirtiler
• Su yutarak ve soluyarak
asfiksi sonucu ölenlerden
ağız ve burunlarından mantar
şeklinde bir köpük çıkar buna
mantar köpüğü
denir.Yapışkandır ve birbirine
eşit boşluklardan meydana
gelmiştir. Temizlendikten
sonra tekrar oluşur. Suda
boğulmanın kesin dış
belirtisidir.
Suda Boğulma Sebepleri
• Kaza : Özellikle yaz mevsiminde kaza ile yüzme bilmeyenlerin
boğulmalarına sık rastlanır. Yüzme bilenlerde yorgunluk ve
kramp girmesi sonucu boğulurlar. Epilepsi krizi sırasında,
sarhoĢken ve kalp krizi sırasında suya düĢerek boğulmalar çok
görülür.
• İntihar : Oldukça çoktur. El ve ayaklarını bağlayarak suya
atlayıp intihar edenlere sık rastlanır.
• Cinayet : EriĢkin birisini suda boğarak öldürmek zordur. Birden
fazla kiĢi birisini suda boğarak öldürebilir. Bazen de öldürülüp
suya atılır. Ceset öldürülüp suya atılırsa öldürmenin sebebine
göre travma izleri bulunur. Yaralanıp suya atılan cesetlerde hem
yaralanma hem de suda boğulma belirtileri bulunur.