URUN DOGRULAMA ve OMUR TESTLERI

Transkript

URUN DOGRULAMA ve OMUR TESTLERI
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ
Ürün Doğrulama Testleri
Ömür Testleri
HAZIRLAYAN:
Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Ürün doğrulama test
pistleri (proving ground),
üretilecek araçların
belirlenen standartlara
uygunluğunun ön testleri ve
ARGE faaliyetleri
amaçlanarak, birçok test
parkurunu içinde barındıran
kompleks bir yapıdan
oluşmuş özel alanlardır.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Bu
pistler,
otomotiv
üreticilerinin
kendi
bünyelerinde kurulduğu gibi
tip onay mevzuatına göre
teknik servis ya da onay
kuruluşu olarak hizmet veren
kamu kurumları tarafından
da kurulmaktadır.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
İlk otomotiv testleri, havacılık
için
kurulmuş
alanlarda
yapılmıştır. II. Dünya Savaşıyla
birlikte motor teknolojisinin
gelişmesiyle sadece otomobillere
özel
pistlerin
kurulması
kaçınılmaz olmuştur.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Concept
Cars
Proving
grounds
give
General
Motors the space it needs to
test
(in
private)
experimental vehicles, like
this 1954 gas turbinepowered vehicle, the XP-21
Firebird.
http://auto.howstuffworks.com/automotive-proving-ground.htm
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Bu pistler, ilk olarak otomotiv
sektöründe öncü ülkeler olan
Amerika, İngiltere, Almanya ve
Japonya’da otomobil üreticileri
tarafından kurulmuştur. Bir
kısım
pistler
ise
ürün
doğrulama
ve
tip
onay
testlerinin yanında uluslararası
yarışlar için de kullanılmıştır.
Günümüzde hemen hemen her
ülkede bir Ürün Doğrulama
Test Pisti (proving ground)
bulunmaktadır.
Toyota-zaventem-proving-ground
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Impact Test
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Future Vehicle Test
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Environment Test
Noise & EMC Test
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
General Inspection
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Proving Ground
Introduction of Automotive Capacity Building and
Test Facility in Korea
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Ürün doğrulama test pistleri:
1. Yüksek Hız Pisti
2. Dinamik Test Pisti
3. Fren Test Pisti
4. Yol Tutuş ve Araç Dinamiği
5. Dış Gürültü Pisti
6. Rampalar
7. Havuzlar
8. Dayanım Testi
9. Özel Yüzeyli Yollar
10. Konfor Pisti
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
The comprehensive MTS testing offering
includes solutions for:
 Durability testing
 Vehicle dynamics testing
 Precise
measurement
and
characterization
 Noise, vibration and harshness (NVH)
evaluation
 Drivetrain testing
 Tire testing
 Aerodynamics
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Reading Text
Proving Ground
Part of MIRA's 760 acre proving ground.
MIRA’s proving ground is one the largest,
most comprehensively specified and truly
independent automotive proving grounds in
the world. Located in the Midlands, at the
heart of the UK automotive cluster, MIRA
offers every kind of global driving challenge
from one location in complete safety and
security.
Only from the air can you appreciate the sheer
scale of MIRA’s 750 acre proving ground. To
drive around every leg of each of the 24
circuits you travel over 95 km, which is why
MIRA is widely regarded as the benchmark
vehicle development facility worldwide. Each
part of the proving ground has its own role to
play. These can be broken down into nine
broad areas.
http://www.mira.co.uk/our-services/vehicle-proving-ground
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Reading Text
Proving Ground (Cont.)
1. Performance Circuits – allow sustained highspeed, autobahn simulation and rapid mileage
accumulation
2. Dry Handling Areas – consistent high friction
levels provide excellent traction and high
lateral adhesion necessary for vehicle
dynamics and driver development
3. Wet Handling Circuits – extensive low friction
circuits for tyre, braking/ABS, stability control
and driver development
4. Ride & Handling Surfaces – crucial for
refinement & interior comfort development
5. Durability Surfaces – produce accelerated
durability cycles, carefully correlated with interritory road-load data and manufacturer
derived schedules
6. Special Features – test for overall robustness,
customer abuse and niche market scenarios
http://www.mira.co.uk/our-services/vehicle-proving-ground
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Reading Text
Proving Ground (Cont.)
1. ISO Noise Test – supports exterior noise
certification and vehicle homologation
2. Cross-country and Off-Road circuits –
provide loose surfaces and high mobility
challenges specifically for, 4x4 and military
vehicles
3. Intelligent Transport Systems / Telematics
- In collaboration with innovITS and TRL,
MIRA has developed a city circuit called
ADVANCE. An extensive network of roads,
traffic islands and controlled intersections
replicates most European/US urban
environments, enabling the
telecommunications, automotive and
electronics industries, as well as highways
authorities to trial ITS solutions in a safe
highly controlled environment
http://www.mira.co.uk/our-services/vehicle-proving-ground
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Reading Text
Proving Ground (Cont.)
This world class combination of
industry-standard and unique tracks is
available 24 hours a day, seven days a
week.
Next to the proving ground is MIRA’s
expanding technology park, which
provides a wide range of modern
workshop and office facilities for lease
and hire. These give MIRA's customers
immediate access to the circuits for the
efficient execution of their test
programmes.
http://www.mira.co.uk/our-services/vehicle-proving-ground
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Yüksek Hız Pisti: Araçların
yüksek hızlarda yakıt tüketimi,
ivmelenme ve yavaşlama gibi
performans
testlerinin
gerçekleştirildiği,
bir
aracın,
tekerlerinin yan kuvvet almadan
(herhangi
bir
direksiyon
kontrolüne ihtiyaç kalmadan) en
yüksek sabit hızda, (doğal hıznatural
speed)
sürekli
gidebilmesine
imkân
tanıyan
pisttir. Dünyada binek otomobiller
için kullanılan modern pistlerde
doğal
hız
200
km/h
mertebelerindedir.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Yüksek Hız Pisti:
Ürün doğrulama pistlerinin kurulacağı
arazinin ebatlarını belirleyen tesisler,
yüksek hız pisti ve “coastdown” pistidir.
Diğer ürün doğrulama yol ve pistleri, bu
kadar
büyük
alanlara
ihtiyaç
göstermediğinden,
yüksek
hız
ve
“coastdown” pist ihtiyacını karşılayacak
boyutlardaki bir araziye diğer test
pistlerinin
tümünü
yerleştirmek
mümkündür.
Örnek Uygulama: Uygulamada bu
uzunluktaki pistler yerine testin ikiye
bölünmesi ile uygulanan haliyle 1,6 km
uzunluktaki düz yol kullanılmaktadır.
Coastdown testi: Uzun düz yola
gerek gösteren “coastdown”
testi, aracın 125 km/h hıza
çıkarıldıktan
sonra
serbest
yuvarlanma ile 5 km/h’e kadar
yavaşlama sürecini kapsamakta
olup bu amaçla kullanılacak düz
yolun uzunluğu ideal halde 3,4
km civarlarındadır.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Coast-down test
In the coast down testing reported below
there are two occupants – a driver and a
time keeper.
Coast down testing is necessary in order
to extract the vehicle’s aerodynamic drag
coefficient and tyre rolling resistance. By
taking measurements of elapsed time
between two closely spaced speeds when
the vehicle is rolling fast and again when the
vehicle has nearly stopped rolling it is
possible to determine these two coefficients
with fair accuracy.
Higher resolution could be obtained by
wind tunnel testing, for example, but
coast down testing is a very accepted
method.
Propulsion Systems for Hybrid Vehicles, IET Power and energy series 45 Series Editors: Professor A.T. Johns Professor D.F. Warne
Coast-down test
During coast down the vehicle decelerates naturally
according to its road load, consisting primarily of
aerodynamic drag at higher speeds and rolling resistance
at low speeds. The procedure used is to solve the
simultaneous equations of road load for the two distinct speed
regimes as explained by a review of Figure 1.1. In this figure
the vehicle is shown to be traveling at some speed higher than
the fastest test speed, Va1, when it is shifted into neutral
and allowed to coast. The test is performed on a level road
surface – asphalt in this case – and when the wind is calm.
Propulsion Systems for Hybrid Vehicles, IET Power and energy series 45 Series Editors: Professor A.T. Johns Professor D.F. Warne
Vehicle coast
down test
The vehicle coasts through speeds Va1 and Va2 that
are 5 to 10 kph apart, resulting in an elapsed time of
t1 seconds as noted by a stopwatch or data logger if
available.
The vehicle continues to coast down through the
second set of speeds, Vb1 and Vb2, that are again 5
to 10 kph separated. From the measured data as
shown in Figure 1.1 the average speed in both the
high and low speed test regimes are calculated along
with average acceleration in that interval. For this
reason it is good practice to keep the vehicle speed
separation close, and not exceed 10 kph for the
measurement. The average velocity and acceleration
are then:
Propulsion Systems for Hybrid Vehicles, IET Power and energy series 45 Series Editors: Professor A.T. Johns Professor D.F. Warne
Coast-down test
The speeds are kph but
converted to m/s for analysis
of the coefficients. The
deceleration values over
these same intervals are
easily calculated as:
Figure 1.2 Road load components in coast down testing
Propulsion Systems for Hybrid Vehicles, IET Power and energy series 45 Series Editors: Professor A.T. Johns Professor D.F. Warne
The procedure described in Figure 1.1 is valid because the two components of road load during the
coast down test are tyre rolling resistance and aerodynamic drag. These two components are put into
perspective with the aid of Figure 1.2. Having calculated the vehicle’s average velocity and deceleration
over the two measurement intervals provides the information needed to solve the road load
expressions simultaneously. Writing the road load expression for both intervals, and noting that vehicle
mass can also be obtained from the manufacturer’s model plate that is riveted to the vehicle’s B-pillar,
one obtains for the high speed test data,
The coefficient of
static
rolling
resistance
has
units of tangential
force (N) to normal
force (N). Rolling
resistance can be
computed for the
entire vehicle (all
four tyres) by axle
if the front and rear
loadings differ from
50–50, which is
generally the case,
or by individual
corner (1/4 car
mass).
Propulsion Systems for Hybrid Vehicles, IET Power and energy series 45 Series Editors: Professor A.T. Johns Professor D.F. Warne
Reading Text
Coast-down test procedure necessary to set
chassis dynamometer road load to reflect
actual vehicle characteristics
• Aerodynamic drag
• Tire rolling resistance
• Wheel bearing and brake drag
• Axle and transmission spin loss
• Inertia of drivetrain elements
Coast-down Test Procedure
• Vehicles removed from impound
according to schedule – likely two
vehicles tested at once
• Vehicles, driver weighed; vehicles
instrumented
• Vehicles driven to 70 MPH on lowest
lane of oval track
• Transition to track apron on straight;
shift to neutral
• Coast down from 70 to 10 MPH
• Record data; use to derive Polynomial
Force Coefficient from velocity, time and
mass
• Vehicles returned to impound
impound the vehicle: Aracı çekmek, bağlamak
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Dinamik Test Pisti: Seri manevra ve
direksiyon döndürme kabiliyeti gibi
araç dinamiği testleri için ihtiyaç
duyulmaktadır. Direksiyon döndürme
kuvvetleri ile ilgili Birleşmiş Milletler
AEK R79 Yönetmeliği’nde ve Avrupa
Birliği’nin 70/311/AT Direktifinde yer
alan
testler
de
bu
alanda
yapılabilecektir.
Dinamik test pisti için asgari 250 m
çapında düz, asfalt bir alana ihtiyaç
duyulmaktadır. Ayrıca aynı alanda
elektronik stabilite kontrol (ESC)
sistemlerinin regülasyonlara uygun
(UNECE R13) testlerinin de yapılması
öngörülmekte olup bu amaca da hizmet
edebilmesi için pistin 250x250 m
ebatlarında olması gereklidir.
Avrupa Ekonomik Komisyonu - AEK R79:
Direksiyon (Yönlendirme) Tertibatı Konusunda
Taşıtların Onayı ile ilgili teknik düzenlemeye (R79) ilişkin tebliğ
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Fren Test Pisti: Bu pistlerde, belirli bir
hızda seyreden aracın frenlenmesi sonucu
yavaşlama performansı ve araç davranışı
testleri gerçekleştirilebilecektir. Birleşmiş
Milletler AEK R13 Yönetmeliği’nde ve
Avrupa Birliği 71/320/AT Direktifinde yer
alan testlerin de bu pistlerde yapılması
hedeflenmektedir.
Çok değişik frenleme testlerinin yanında
genel olarak soğuk frenlerle ani durma;
frenlerin önce hafif frenlemelerle
ısıtılması, sonra ani frenleme, sürtünme
katsayısı, farklı yüzeyler üzerindeki ABS
performansı gibi testler bu alanda
yapılabilir. Hafif araçların 70/220/AT
Yönetmeliği’ne göre ölçülmesi gereken costdown değerleri için de fren pisti
kullanılması planlanabilir.
AEK R13 / ECE R13
Motorlu Taşıtlar -M, N ve OKategorisi
Taşıtların
Frenleme
Donanımı Konusunda Onayı İle İlgili
Hükümler
µ-split
ABS TESTİ
ECE R13 [Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu
Yönetmeliği]: Frenlemeye göre M, N ve O araç kategorileri ile
ilgili koşullar
ECE R13; M, N ve O ya da trailer taşıt sınıfının her birine frenleme
performansı uygulanır. ECE R13 testinde asbestli balataların
kullanılmasına izin verilmez. ECE R13;
 25 km/h’den daha yavaş tasarım hızına sahip araçları
 25 km/h’nin üstünde tasarım hızına sahip taşıtlarla
eşlendirilemeyen trailerleri
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı,
2011
 Dezavantajlı
insanlar için tasarlanmış taşıtları kapsamaz.
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Yol Tutuş ve Araç Dinamiği:
Aracın yol tutuşu ve yola göre
yaptığı dinamik davranışlarındaki
performans testleri için 44 ton
azami yüke dayanıklı yaklaşık 5
km uzunluğunda ve asgari 3,5 m
genişliğinde keskin virajlar içeren
bir test parkurudur.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Rampalar: Gerek el freni
performansı gerekse yüklü
duran aracın bulunduğu
eğimli yoldan tekrar
kalkması gibi performans
testleri için her biri 35 m
boyunda %12, %18 ve %30
eğimli 3 adet rampa yola
gereksinim duyulan pisttir.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Dış Gürültü Pisti: Araçların
dış ortama yaydığı gürültü
değerlerini azaltmaya yönelik
testlerin gerçekleştirilmesi,
gürültü
değerlerinin
ölçülmesine yönelik özel
asfalt yüzeyleri olan yaklaşık
400 m uzunluğunda test
parkurundan oluşmaktadır.
40 m x 20 m boyutlarında
özel bir asfalt kaplama ve
etrafında 50 m yarıçapındaki
alanda akustik olarak ses
yansıtacak
nesnelerin
bulunmaması gereklidir.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Test layout for driving-noise measurement
according to DIN 81/334/EEC through
84/424/EEC
Araçlarda ses seviyesi ölçümleri iç ve dış gürültü seviyeleri diye iki ana bölüme ayrılır.
Dış gürültü taşıtın çevreye yaydığı gürültü olduğundan standartlarla verilen sınır
değerler ile kontrol edilir, bu standartlara göre yapılan ölçümlerde uygun olmayan araçlar
tip onayı alamazlar, dolayısıyla satışlarına müsaade edilmezler (Sanayi Bakanlığı).
Dış gürültü ölçümü aracın iki tarafında eksenden 7.5 m uzaklıkta, 120 cm yükseklikte,
araç ivmelenme halindeyken, yapılır. Bu metot taşıtın şehir trafiğinde davranışını simüle
etmektedir. Ses seviyesine etki eden gürültü kaynaklarından, motor (emme ve fan sesi
dahil), egzoz çıkışı ve lastik-yol en önemlisidir.
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Havuzlar:
Araçların
su
birikintileri ile karşılaşmaları
veya su birikintilerine girmeleri
halinde
ortaya
çıkacak
performans
kayıplarının
azaltılmasına yönelik testler için
yaklaşık 60 m uzunluğunda 3
adet su havuzu gerektiren bir
parkurdur.
Havuzlar
5 m
genişliğinde ve 5 cm, 30 cm ve
50 cm derinliklerinde olabilir.
Büyüklükleri ve yükseklikleri
farklı olan araçlar, performans
hedeflerine göre bu havuzlarda
test edilebileceklerdir.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Dayanım Testi: Güç ve aktarma
organları üzerinde yapılan geliştirmeler
için düz ve ideal olarak asgari 110-120
km/h hız yapılabilecek, 44 ton ağırlığa
dayanacak biçimde tasarlanmış bir
parkurdan oluşmaktadır. Bu pist genel
olarak ilgili aktarma organının sürekli
olarak belirli ve tekrar edilebilen
şartlarda denenmesi ve performans
özelliklerinin ortaya çıkarılması için
kullanılır.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Ürün Doğrulama Test Pistleri (Proving Ground)
Özel Yüzeyli Yollar: Bir aracın
ömrü boyunca karşılaşabileceği
çeşitli özel yolların örneklerinin
oluşturulduğu test pistidir. Araç
üreticisinin belirleyeceği programa
göre test aracı önceden tespit
edilen yollarda belirli süre ve
tekrarda yol alarak aracın bu
yollardaki performansı belirlenir,
elde
edilen sonuçlara göre
geliştirme yapılabilir.
Konfor Pisti: Aracın normal
sürüşünde karşılaşabileceği bazı
özel yollardaki akustik ve titreşim
özelliklerinin ortaya çıkarılması ve
geliştirilmesi için yaklaşık 2 km
boyunca değişik yüzeyleri içeren
özel bir parkurdan oluşmaktadır.
Mehmet Ertuğrul KAYA, Ürün Doğrulama Test Pistleri, Standart dergisi, 46. sayı, 2011
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri
Bir binek otosu için 300.000 km bir
yorulma ömrü otomotiv üreticileri için
global hale gelmiş bir değerdir. Bu değer
ticari vasıtalarda 1.000.000 km veya daha
yüksek değerlere çıkabilmektedir. Bir
taşıtın ömrünü belirleyebilmek için, o
taşıttan beklenen özellikler önemli bir yer
tutmaktadır. Bu taşıt bir arazi aracıysa,
dağlık arazilerde ve düz yollarda gidecek
şekilde dizayn edilmesi gerekecektir.
Dolayısıyla ömür hesaplamasında araca
gelen yüklerin bu şartlar düşünülerek
hesap edilmesi gerekecektir.
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri
Taşıtların yorulmadan kaynaklanan ömürleri nasıl
saptanır?
Taşıtların yorulmadan kaynaklanan ömürlerinin
saptanması amacına yönelik çeşitli yöntemler vardır. Bu
yöntemlerin en basiti, taşıtı belirlenen yol
güzergahlarında öngörülen kilometre kadar yol kat
ederek test etmektir.
Taşıtın karayollarında test edilmesi basit olmasına
nazaran
oldukça
zaman
alıcı,
pahalı
ve
tekrarlanabilirliği hemen hemen imkansız bir süreçtir.
Diğer bir test yöntemi, belirli yol kalitelerinden
meydana gelmiş özel pistlerde taşıtın test edilmesidir.
Bu şekilde zaman süreci belli ölçülerde azaltılmış
olmakta, ancak bu yöntemde de gizlilik sorunu
aşılamamaktadır.
Mevcut son yöntem gerçek yol verisi kullanmak
suretiyle aracın laboratuvar ortamında test
edilmesidir.
Tekrarlanabilirlik koşulu:
Aynı ölçüm prosedürü, aynı operatör ve
aynı ölçüm sistemi ile, aynı uygulama
koşulları altında, aynı yerde, ölçümlerin
aynı veya benzer nesneler üzerinde kısa
bir zaman aralığında tekrarlanarak
gerçekleştirilmesini
içeren
ölçüm
koşullarından her biri.
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım” (itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim
2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri
Taşıt ömründe neden tümleşik ömür
kavramı zordur?
Gerek bileşen bazında gerekse taşıtın şasisi
veya karoseri düşünüldüğünde, her bir
bileşenin kendisine ait bir ömrü ortaya
çıkmaktadır. Taşıt sistemi bir bütün olarak
düşünüldüğünde asıl istenilen, ortak bir ömür
belirlenmesidir. Fakat bir çok nedenden dolayı
bu imkansızdır.
Örneğin görevi titreşimleri sönümlemek
suretiyle hem konfor hem de araç gövdesindeki
deformasyonları azaltmak olan bir amortisör
veya bağlı olduğu sistemlerin ömrü, doğal
olarak, gövdeye nazaran daha az olacaktır. Bu
nedenle yorulma ömrü diğer parçalara göre
daha uzun olan taşıt gövdesinin ömrü baz
alınmak suretiyle hesaplamalar yapılmaktadır.
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım” (itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73,
Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri…
Taşıt ömrünün tayininde gerçek yol verisi kullanılabilir mi?
Gerçek yol verisinin elde edilmesi ve buna ait teknik özelliklerin belirlenmesi
hayli karmaşık ve ölçüm hatalarını da içeren bir iştir. Yol kaplamalarının hem
sayısal olarak ifade edilebilmesi ve belli standartlara göre tanımlanabilmesi hem
de bazı bağıntılar yardımı ile ifade edilebilmesi (Mitschke, 1997), yol sinyalinin
teorik olarak üretimini mümkün kılmaktadır.
Taşıtları zorlayan kuvvetler
Taşıtları zorlayan kuvvetler değişken genlikli dinamik kuvvetlerdir. Bu
kuvvetler yol pürüzlülüğü, lastik düzgünsüzlüğü ve viraj gibi yol ve işletme
şartlarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadırlar (Ereke, 2002, Yay vd., 2001).
Yol pürüzlülüğü veya düzgünsüzlüğü
Yol pürüzlülüğü veya düzgünsüzlüğü, parke, asfalt, stabilize gibi çeşitli yol
kalitelerinden oluşmaktadır. Taşıtlar ömürleri boyunca, farklı şartlarda
kullanılanlar da olmakla birlikte, istatistiki olarak ortalama %50 iyi, %25 orta
ve %25 kötü yol şartlarına maruz kaldığı kabul edilebilir
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testi nasıl yapılır?
Test maksadıyla üretime çıkmadan önce, ortalama 60
km/h hızla 300.000 km ömür için, 24 saat sürekli olarak 7
ay süresince kullanılması gerekmektedir. Bu süre ağır
vasıta bir taşıt için daha uzun olacaktır. Fakat böyle bir
çalışmayı gerçek yol şartlarında bu kadar kısa sürede ve
24 saat sürekli olarak kullanarak yapmak imkansızdır.
Nerden bakılırsa bakılsın bu süre 14 ay ve daha fazla
sürecektir. Aynı testi yoldan alınan gerçek yol
sinyallerinin laboratuvar ortamına taşınması ve burada
24 saat sürekli çalışması durumunda ancak 7 ay
içerisinde bitirmek mümkündür. Fakat bu süre de
rekabetçi piyasada oldukça uzun bir süre teşkil
etmektedir. Bu amaçla aynı km’ye tekabül eden ve daha
kısa veya istenilen sürede araçta aynı yorulma
deformasyonlarını oluşturacak, hızlandırılmış
yol
sinyallerinin üretilmesi veya yoldan alınan gerçek yol
sinyallerinin modifiye edilmesi yoluna gidilmektedir.
Amerika Birleşik Devletlerinin Nevada eyaletindeki
otomotiv test merkezindeki gibi özel olarak tasarlanmış
belli uzunluklardaki yol kaplamaları veya parkurlarında
bu ömrün saptanması mümkün olabilmektedir.
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testi nasıl yapılır?
Nevada Otomotiv Test merkezindeki hızlandırılmış test yolu parkuru 26 değişik yol
kalitesinden oluşmaktadır (Epps vd., 1999). Fakat belli yol pürüzlülüğündeki genlikler
sağlanabildiğinden, yukarıda belirtilen 7 aylık süre yaklaşık 2 aya
düşürülebilmektedir. Bunun nedeni ise, yüksek genlikli yol pürüzlülük değerleri
sonucunda taşıta gelen dinamik kuvvetler, taşıt ağırlığından kaynaklanan statik
kuvvetten daha büyük olacağından, tekerleklerin zeminle teması kesilecektir. Bu
durum da, tekerleklere tahrik, fren ve yanal doğrultuda gerekli kuvvetlerin
sağlanamamasına sebebiyet vereceğinden, seyir emniyetini ve konforunu
etkileyecektir ve bu da o taşıtı kullanamamak demektir.
Bu tip yollar genelde, araç üzerindeki yorulma ömrünün belirlenmesi istenilen
parçaları test etmek amacıyla kullanılmaktadır. Taşıt toplam ömrü için yaklaşım
ise, belli km’de farklı parkurlar için araç üzerinden alınan sinyallerin modifiye edilip
laboratuvar ortamına taşınmasıdır.
Hızlandırılmış ömür testine tabi tutulan araçlarda görülen aksaklıklar; yaylar,
amortisörler, profiller, karoser, motor takozları, bağlantı elemanları, kaynak
dikişleri ve araç üzerinde bulunan birçok parçanın titreşim deformasyonuna
karşı analizi kısa sürede yapılmak suretiyle, önleminin hemen alınması sonucunda
aracın kısa sürede geliştirilip piyasaya çıkması açısından oldukça önemli olmaktadır.
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri…
Şekil 1. Taşıtın test amaçlı karayollarında kullanımı
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri…
Şekil: Taşıtın Laboratuar ortamında test edilmesi
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri…
Şekil: Nevada Otomotiv Test merkezindeki hızlandırılmış test yolu parkuru
Kubilay YAY ve İ. Murat EREKE’nin “Hızlandırılmış taşıt ömür testlerinde yol verisi kullanımına yeni bir yaklaşım”
(itüdergisi/d, mühendislik, Cilt:2, Sayı:5, 61-73, Ekim 2003) konulu makalesinden derlenmiştir.
Hızlandırılmış taşıt ömür testleri…
Araç ve Motor Ömrü: Kullanıma, yakıt kalitesine, bakımlara ve zamana bağlı faktörlerden
doğrudan etkilenir.
OKUMA PARÇASI: Motorların ömrü hakkında net bir yargı koymak ve km belirtmek oldukça
güçtür. Özellikle soğuk havalarda ilk çalıştırma sırasında iç aşınmalar motor rejim sıcaklığına
ulaşana kadar oldukça fazladır ve motor ömrünü etkilemektedir. Bu esnada gaz pedalına
basılarak, motor ısınma süresini kısaltmaya çalışmak ve motoru sürekli yüksek devirlerde
kullanmak aşınmaları artıracağından motor ömrünü de olumsuz etkiler. Ayrıca dizel motorlu
araçların sık aralıklarla stop edilip yeniden çalıştırılması da ömür üzerinde olumsuz etkiye
sahiptir. Bir diğer konuda turbolu motorlarla teçhiz edilmiş araçların kullanılması. Bu tür
araçlara, sabahları ilk harekette kesinlikle gaz verilmemesi gerekir. Ayrıca uzun yolculuklar
sonrasında araç stop edilmeden önce, aracın mutlaka bir süre rölantide çalışmasına müsaade
edilmelidir. Aniden stop edilen turbo motorlu araçlarda, turbo yataklarının yağsızlıktan ya da
yağ tabakasının yırtılmasından dolayı zarar görme ihtimali vardır. Motor ömrü üzerinde tüm bu
etmenler; üreticinin tavsiye etmiş olduğu yakıtın kullanılması, periyodik bakımların takip
edilmesi, orijinal onaylı yedek parça (hava filtresi, yağ ve yağ filtresi gibi) kullanılması ve
sürücünün kullanım alışkanlıkları ile desteklendiğinde ekonomik motor ömrü 350.000 km'nin
üzerine çıkarılabilir. A. Demir, Otohaber
READING TEXT
Our proving grounds put vehicles
through an exhausting array of
tests at various speeds and under
diverse road conditions. Our
testing grounds cover an area of
4,940 acres (~20 million square
meters) and are located in South
Korea at our Namyang R&D
Center and Kia’s Hwasung plant.
In addition, our most sprawling
4,329 acres (17.52 million square
meters) testing area is located in
California’s Mohave Desert.
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Hwasung & Namyang Proving
Grounds
Our Hwasung proving ground,
which is adjacent to our factory
that currently produces the
Cerato (Forte), Optima, Sorento,
Borrego (Mohave) and Cadenza
was completed in 1993 and
features 16 test drive tracks.
Satellite shot of our Hwasung, South Korea
proving ground (Image Source: Google Maps)
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Opened in 1995, the proving
ground at our Namyang R&D
Center is of international
standards and features no less
than 34 roads including a
Belgian road, and a high-speed
track that is 2.8 miles (4.5 km)
long. In all, the site features a
total road length of 43.5 miles
(70 km).
Aerial shot of Kia’s Namyang R&D center’s proving
ground
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
California Proving Ground
The Hyundai-Kia Motors California Proving Ground site is located 100 miles
north of Los Angeles in the Mojave Desert. Construction began in February
2004 and was largely completed by October 2004.
The California proving ground boasts an impressive total road length of 72
miles (116 km) and top speed of 155 miles/hour (250 km/h). Constructed with a
total investment of US$60 million, the test site is approximately 10 times the
size of the proving ground at Namyang R&D Center and is the third largest in
the US operated by a foreign automaker. Eight test roads combine to form a
total length of 72 miles (116 km). The longest track is the 6.4 mile (10.4 km)
oval, a three-lane high speed track which allows a top speed of up to 155
miles/hour (250 km/h).
The facility supports high-speed and endurance tests, and also include a 2
million square foot Vehicle Dynamics Area (VDA); 2.75-mile winding track; 3.3mile hill road; and various special surface roads constructed to duplicate U.S.
highways. The proving ground also includes a 30,000 square-foot office complex
for its 50+ staff members.
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Our massive 4,300-acre, $60-million California proving ground
that looks kind of ‘Area 51-ish’
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
To put the California proving ground’s size into perspective here’s an approximation of how much of New York’s
Central Park and surrounding city blocks can fit inside of it (Image Source: Google Maps).
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Kia Proving Grounds by the Numbers
Metric
Total length
Types of test tracks
Types of roads
Namyang
43.5 miles
34
71
Hwasung
12.4 miles
16
36
California
72 miles
8
18
High-speed circuit
- Length
2.8 miles
155 mph
2.5 miles
155 mph
6.4 miles
155 mph
- Top speed
Total area
408 acres
203 acres
4329 acres
1 acre:
4047 m2
0,4047 hektarlık arazi ölçü birimi
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Types of Proving Ground Tests
Our cars are truly born after withstanding some of the most rigorous road tests:
Multi-purpose road
This universal and all around test road it is used to conduct a diverse range of
automotive performance tests and comparative trial runs with rival cars.
High-speed track
True to its name, this track tests vehicle performance when drivers put the pedal to
the metal and for those situations that call for the need for speed.
Belgian road
Many European countries like Belgium have very old roads. Due to their uneven,
cobble-stoned surfaces, the roads deliver shock levels to cars that are approximately
100 times greater than regular roads. Accordingly, the Belgian road offers a chance to
test the strength and durability of new cars and its parts within a short period of
time.
Low friction road
When sprinklers shower water on road surfaces made of materials like epoxy, the
friction coefficient of the road becomes equivalent to that of roads covered by rain,
snow or ice. This enables tests for driving and braking performance on icy roads
regardless of actual weather conditions.
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Types of Proving Ground Tests
Dust tunnel
Man-made dust is used to recreate road conditions which generate large amounts of
dust. It tests the driver’s visibility and seal quality of the car body and parts.
Various condition roads
Diverse road conditions that can be found all over the world are recreated to ensure
the same levels of ride comfort and noise levels regardless of the location. Recreated
roads include pebbly roads, cracked surface roads, Seongbuk-dong road (Seoul),
wavy roads, European asphalt road, long wave pitch road and the West Coast
Highway.
Additional tests include:
• Winds up to 124 miles/hr (200 km/hr) at our world-class US$ 45M wind-tunnel
• Driving on 71 different road surfaces
• Road simulators
• Electromagnetic wave tests
• Heavy rain/snow tests
• High & low temperatures
• …
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/
READING TEXT
Kia’s Wind Tunnel at the Namyang R&D Center (Image Source: Motor Trend)
http://kia-buzz.com/a-glimpse-into-the-hush-hush-world-of-automotive-proving-grounds/

Benzer belgeler