GENEL KURUL BAŞKANLIK DİVANI KONULARI * Genel Kurul

GENEL KURUL BAŞKANLIK DİVANI KONULARI
* Genel Kurul Başkanlık Divanı
* Genel Kurul Başkanı ve Üyelerin seçimi gündeme yazılmamış olsa bile
yapılır mı?
* Genel Kurulda gizli oylama yapılacaksa nasıl davranılmalıdır?
* Başkanlık divanına kimler seçilemez?
* Genel kurul başkanlık divanı seçimleri nasıl olmalıdır?
* Başkanlık kurulunda hiçbir ortak görev almak istemiyorsa ne yapılması
gerekir?
* Başkanlık divanı seçiminden önce genel kurulun açılışı nasıl
gerçekleşir?
* Genel Kurul toplantısı öncesinde ve toplantı sırasında güvenlikle ilgili
hususta kimler sorumludur?
* Görüşmeler nasıl başlar ve yürütülür?
* Gündemde olmayan hususlar görüşülebilir mi? Nasıl?
* Toplantı tarihinden önce ortaklar tarafından gündeme madde eklemesi
nasıl yapılır?
* Gündemde seçim yoksa seçim yapılabilir mi?
* Gündeme bağlı kalma ilkesinin başkaca istisnası var mıdır?
* Gündemde bulunan konuların bir bölümünün karara bağlanmaması
veya bu konuların gündemden çıkarılması mümkün müdür?
* Genel Kurul istediği şekilde karar alma hakkına sahip midir?
Soru: Genel kurul Başkanlık kurulunu (Divan) açıklar mısınız?
Cevap:
Genel Kurul Başkanlık Kurulu :Uygulamada bu kurula “Başkanlık Kurulu”,
“Başkanlık Divanı”, “Divan Başkanlığı” da denmektedir. Yanlışlıkla “Divan Heyeti”
dendiği de olmaktadır. Oysa “Divan”; zaten “Büyük meclis” , “meclis”, “heyet”,
“kurul” anlamına gelmektedir.
Genel Kurul Başkanı: Uygulamada buna da “Toplantı Başkanı”, “Başkan”, “Divan
Başkanı” dendiği olmaktadır.
Genel Kurul Başkanlık Kurulu Üyeleri: “Kâtip Üyeler” ile “Oy Tasnifçisi Üyeler” den
oluşur.
Oy Tasnifçisi Üyeler oy sayımını yapar, ilgili tutanakları da (örneğin; seçim tutanağı)
imzalarlar.
Soru:Genel Kurul Başkanı ve Üyelerin seçimi, gündeme yazılmamış olsa
bile yapılır mı?
Cevap:
Genel Kurul Başkanı ve Üyelerin seçimi, gündeme yazılmamış olsa bile yapılır. Bu
seçim toplantının yönetimi için zorunludur. Genel Kurul Başkanı ve Üyelerin
(Divanın) ne şekilde belirleneceği anasözleşmede gösterilmişse, ona göre seçim
yapılır.
Genel Kurul’un sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluş temsilcileri arasından
seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır(1163 S.K.Kanunu m.45/son).
Toplantıya katılan ortakların çoğunluğu ile toplantıyı idare edecek bir başkan,bir
başkan vekili, iki katip ve iki oy ayırıcısı seçilerek başkanlık divanı oluşturulur ve
gündemin diğer maddelerine geçilir( T.K.Kooperatifi örnek anasözleşme madde 60).
Soru: Genel Kurulda gizli oylama yapılacaksa nasıl davranılmalıdır?
Cevap:
Genel Kurul’da gizli oylama yapılacaksa, her gizli oylama sonucu hemen ayrı bir
tutanağa bağlanmalı ve sonraki gizli oylamaya ondan sonra geçilmelidir.
Gizli oylama tutanağı (oy tasnif tutanağı) mutlaka oy tasnifçileri, divan başkanı, divan
başkan vekili, kâtip üyeler ve Bakanlık Temsilcileri tarafından hemen imzalanmalıdır.
Soru: Başkanlık divanına kimler seçilemez?
Cevap:
Genel kurulun yönetimi (sevk ve idaresi), sadece ortaklar veya üst kuruluş temsilcileri
arasından seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır.( KK.m.45/son)
Bu nedenle, toplantı başkanlığına üst kuruluş temsilcileri dışında ortak olmayanlar
seçilemez.
Soru: Genel kurul başkanlık divanı seçimleri nasıl olmalıdır?
Cevap:
Başkanlık kurulunun seçimi titizlikle yapılmalı ve seçimi olumsuz etkileyecek
davranışlardan kaçınılmalıdır. Seçim önemli tartışmalara yol açıyorsa, ana
sözleşmede aksine hüküm olmamak kaydıyla gizli oy açık tasnif yolu uygulanabilir.
Ancak bu durumda seçimin gizli oyla yapılıp yapılmayacağına genel kurul karar
verecektir.
Başkanın toplantıyı kanun ve ana sözleşmeye göre yönetecek, katiplerin de kararları
usulüne uygun şekilde yazacak yetenekte olması gerekir. Bakanlık Temsilci, gerekirse
seçimden önce bu konuda ortakları uygun bir dille uyarır.
Soru: Başkanlık kurulunda hiçbir ortak görev almak istemiyorsa ne
yapılması gerekir?
Cevap:
Genel kurulun sevk ve idaresi, sadece ortaklar (veya üst kuruluş temsilcileri)
arasından seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır(KK. md.45/5). Dolayısıyla
kimse görevi kabul etmiyorsa durum bir tutanakla saptanır. Toplantı yapılamaz.
Soru: Başkanlık divanı seçiminden önce genel kurulun açılışı nasıl
gerçekleşir?
Cevap:
Başkanlık divanının seçimden önce genel kurulun açılması, toplantı nisabının mevcut
olup olmadığının araştırılması, başkan seçiminin temini işlemleri de yönetim kurulu
başkanı veya görevlendirdiği bir kişi tarafından yapılır. Genel kurul, yönetim kurulu
dışında yetkili olanlar tarafından toplantıya çağırılmışsa, söz konusu işler çağrıyı
yapan merci veya kişilerin görevlendirdiği kişiler tarafından yapılır.
Başkanlık divanı seçildikten sonra, toplantı ile ilgili işlerin idaresi başkanlık divanına
aittir. Yönetim kurulu kendilerine yardım edici bir tutum içerisine girer.”(Orhan Nuri
Çevik.s.348)
Soru: Genel Kurul toplantısı öncesinde ve toplantı sırasında güvenlikle
ilgili hususta kimler sorumludur?
Cevap:
Toplantılara, toplantı öncesinden polis veya jandarma çağırarak güvenlik
önlemlerinin alınması kooperatif yönetim kurulu yetki ve sorumluluğundadır.
Toplantı sırasında alınacak güvenlik önlemlerinden ise genel kurul başkanı
sorumludur. İlke olarak, Bakanlık Temsilcisi’nin ve İl Müdürlüğü’nün bu konuda bir
görevi yoktur.
Soru: Görüşmeler nasıl başlar ve yürütülür?
Cevap:
Gündem görüşmelerine, başkanlık kurulu yerini aldıktan sonra başlanmalıdır.
Başkan, kendiliğinden gündem sırasını değiştiremez. Gündemden madde çıkaramaz.
Gündem maddelerine geçilirken başkanın, söz almak isteyenlerin not edip o sıra ile
söz vermesi toplantıda disiplini sağlayabilir. Ancak bu konularda, başkanın katı
olmaması da gerekir. Aksi halde toplantı sertleşebilir.
Genel kurul başkanı, toplantıyı keyfi tutum ve davranışlarla yönetemez. Ortakların
kararını etkileyecek sözler sarf edemez. Başkan toplantıyı mevzuata uygun olarak
yönetmek ve tarafsız kalmak zorundadır. Görevi sadece, tarafsız olarak toplantıyı
“sevk ve idaredir.” (K.K.m. 45/5).
Yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde başkanın tarafsız davranmasına özellikle
dikkat edilmelidir. Bakanlık temsilcisi bu tür durumlarda, başkanı uygun bir dille
uyarmalıdır. Olumsuz tutumunu sürdüren başkan, Bakanlık temsilcisi tarafından açık
ve yüksek sesle uyarılmalı, durumun tutanakta olduğu gibi belirtileceği de
söylenmelidir.
Bakanlık Temsilcisi; genel kurulun akışını bozan, gündemde olan konuların
konuşulmasını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek isteyen kişi ve grupları
da uyarmalı, bu konularda toplantı başkanlığının da dikkatini çekmelidir.
Görüşmeler gündem sırasına göre yapılır.
Ancak, Denetim Kurulu raporu okunmadan Genel Kurul bilânço ve dolayısıyla ibralar
hakkında bir karar veremez (TKK örnek ana sözleşme Md. 95). Bu durumda gündem
sırasının değiştirilmesi gerekir. Ancak seçimler de ibradan önce yapılmamalıdır. Aksi
durum iyi niyet kurallarına ve yasa hükümlerinin özüne aykırı olur (KK.md.53 ilk
fıkra, TKK.md.369/2 ve 4) 2002 tarihli örnek ana sözleşmelerde, bu tür seçimler de
engellenmiş olup “ibra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bu organlara
aynı genel kurullarda tekrar seçilemezler.” hükmü getirilmiştir(TKK örnek ana
sözleşme Md. 69) Aksine durumlarda bakanlık temsilcisi, konuların uygun
sıralarında görüşülmesi için başkanı uyarmalıdır. Diğer gündem maddelerinin sırası
ise, gerekirse genel kurulca değiştirilebilir.
Olağanüstü genel kurullarda, toplanmaya neden olan ve ilan olunan gündem
maddelerinin görüşülmesinin dolaylı yollarla engellenmemesi, toplantının
amacından saptırılmaması gerekir. Gündemde olmayan hususlar görüşülemez (KK.
md. 46/3).
Olağanüstü genel kurulu toplantıya kimler çağırmışsa, toplantıyı onların açmasına
dikkat edilir.
Bakanlık temsilcisi olağanüstü genel kurul toplantısında görüşmelerin genel kurulu
toplantıya çağıranların düzenledikleri gündeme göre devam edip etmediği hususlarını
incelemekle görevlidir (Tüzük md. 6/f).
Soru: Gündemde olmayan hususlar görüşülebilir mi? Nasıl?
Cevap:
Gündemde olmayan hususlar görüşülemez (KK.md. 46/3). Bakanlık Temsilcisi;
gündemde olmayıp dolaylı olarak gündeme alınmak istenen konularda toplantı
başkanını uyarmalıdır.
Ancak, kooperatife kayıtlı ortaklarının en az 1/10’ unun, gündem maddelerinin
görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde Genel kurula
katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile şu hususlar ( istisnalar ) gündeme
alınabilir (KK.md. 46/3):
1.Hesap tetkik komisyonun seçilmesi
2.Bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması
3. Çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması.
4. Genel kurulun yeni bir toplantıya çağırılması.
5.Kanun, ana sözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu
ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali.
6.Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi.
Bu hükme göre, genel kurul başkanı ve üyeleri seçilmeden hemen önce ya da hemen
sonra teklifler verilebilecektir. Ancak; açılış, saygı duruşu gibi divanın teşekkülünden
önceki gündem maddeleri sırasında tekliflerin henüz oluşmamış bir Divan
Başkanlığı’na verilmesi düşünülemez. Esasen Divan seçiminden önce tekliflerin
verileceği bir mekan da yoktur.
Bu konularda tartışma çıkıyorsa Genel Kurul Başkanı’nın sevk ve idaresine (KK.m.
45/5) göre işlem yapılmalıdır. Temsilci, görüşünü tutanağa yazacaktır.
Soru: Toplantı tarihinden önce ortaklar tarafından gündeme madde
eklemesi nasıl yapılır?
Cevap:
Dörtten az olmamak üzere, ortakların en az 1/10’ u tarafından, genel kurul
toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme
konulması zorunludur(KK. md. 46/2).
Ana sözleşmede bu konuda başkaca hüküm yoksa; bu hususlar da gündeme eklenir.
Gündem ilan edildikten sonra başvuru yapılmışsa ek hususların da ilan edilmesi
yararlı olacaktır. Ancak bu ek ilan yapılmamışsa, KK md. 46/3’ de öngörülen
zorunluluk karşısında konunun yine de gündeme eklenmesi gerekecektir. Bu yasal
zorunluluğa yönetim kurulu uymamışsa, toplantı başkanı konuyu gündeme almalıdır.
Ancak söz konusu 1/10 ortağın yasal baş vurusunu zamanında yaptığını toplantı
başkanına ispat etmesi gerekir.
Soru: Gündemde seçim yoksa seçim yapılabilir mi?
Cevap:
Gündemde olmasa bile genel kurul seçim yapabilir. Süresi bitmeyen yöneticilerin
yerine seçim yapılması azil niteliğindedir(Yargıtay 11.Hukuk Dairesi:23.10.1979/E.
3880-K.4916).
Ancak KK. md. 46’ daki en az 1/10 ortağın yazılı teklifi, genel kurula katılanların
yarıdan bir fazlasının kabulü şartlarına da uyulması gerekecektir. Gündeme madde
eklenmesi tekliflerinin, gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce
yapılması gerekir.
1/10 azınlık, bu yolla gündeme madde konulmasını sağlayamıyorsa;
a)Bu konuda alınan karara karşı “bozma davası “ açabilir. (KK.m 53 )
b)Yine 1/10 ortak olarak genel kurulu bu konuları görüşmek için yeni bir toplantıya
çağırabilir.( KK.md. 44)
c)Konu acele değilse, yapılacak ilk genel kurul gündemine bu konularda konulmasını
isteyebilir. (KK. m. 46/2 )
Soru: Gündeme bağlı kalma ilkesinin başkaca istisnası var mıdır?
Cevap:
Gündeme bağlılık ilkesinin bir istisnası da kooperatifin bütün ortaklarının toplantıda
hazır bulunduğu durumdur(KK. md. 47). Bütün ortakların hazır bulunduğu bir
toplantıda, genel kurul toplantılarına dair olan diğer hükümler saklı kalmak şartıyla,
toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa dahi kararlar alınabilir. Bu
durumda gündemin ilk haline, yani gündem sıralamasına uyulmasına gerek
kalmamaktadır.
Soru: Gündemde bulunan konuların bir bölümünün karara
bağlanmaması veya bu konuların gündemden çıkarılması mümkün
müdür?
Cevap:
Genel Kurul toplantısı gündeminde bulunan konuların bir bölümünün karara
bağlanmaması veya bu konuların gündemden çıkarılması mümkündür. Bu durum söz
konusu toplantının iptali için neden olamaz(Yargıtay 11. HD. 23.4.1981/E.1631 K.
1923). Ancak gündeme alınmış konuların bir bölümünün karara bağlanmaması ya da
gündemden çıkarılması ilke olarak Genel Kurulca kararlaştırılmış olmalıdır.
Soru: Genel Kurul istediği şekilde karar alma hakkına sahip midir?
Cevap:
Genel Kurul bile, kanun ve ana sözleşmeye aykırı karar alamaz. Anas özleşmeyi
usulüne göre değiştirene kadar, Genel Kurul da, ana sözleşmeye aynen uymak
zorundadır.