σ σσ π σ ) ( 4 ` ) ( 4 d d P Q Z den P Zd d Q P − × = ≤ − =

01.04.2010
KANCALAR
1
2
Kanca malzemeleri St 42 11 veya St C 25 61’dir.
Kalıpta dövülerek yapılırlar. 100 ton yük taşıyabilecek
kancalar imal edilebilir.
Mukavemet hesapları en ince kesit olan vidalı kısmın diş
dibine göre yapılır.
Bu kesit çekiye zorlanır.
Yük kancaları dövülerek imal edilirler. Yapısı ve
yataklanma şekli aşağıda gösterilmektedir.
σç =
σak
Q
em σem =
≤
σ
S = 6....10
π d12
S
4
3
4
Somun Yüksekliği
Buradan d1 vidanın diş dibi çapı bulunur.
St 42 11 ve St C 25 61 için σem=30
=30--80 N/mm2’dir.
P=
Q
π
4
Z=
5
≤ Pem' den
( d 0 2 − d 12 ) Z
Q×4
Pemπ (do 2 − d 12 )
6
1
01.04.2010
Buradan bulunan diş sayısı ile, somun yüksekliği
I=h.z olur.
h: seçilen (hesaplanan) vidanın hatvesi
Ayrıca somun takıldıktan sonra emniyete alınmalıdır.
Kancanın orta yuvarlak çapı(d)
Vidalı kısım, metrik, yuvarlak, trapez veya testere
vidadan yapılır.Testere vidadan yapılacaksa dış
profili aşağıdaki şekilde olmalıdır.
a ≅ 0.12 Q cm olarak bulunur.
Q = da alinir.
7
8
Q yükü II-I kesitini çekiye ve eğmeye zorlar.
S ağırlık merkezine Q yükü taşınırsa, bir kuvvet çifti ve
bir çeki kuvveti oluşur.
Kanca Gövdesinin Mukavemeti
Q
çeki gerilmesi
A
Me Q a
Q × e1 a
= ( + e1) σe1 =
( + e1)
σe1 =
2
W W 2
I
Q a
Q × e2 a
σe 2 = ( + e1)
σe 2 =
( + e1)
W 2
I
2
σç =
9
En büyük gerilme
σ
max
= σe + σç =
Q × e1 a
Q
( + e 1) +
≤ σ em
I
A
2
Gerilmenin kesit içinde dağılımı için
6Q
a b1
cm ve e1 + e2 = ( − 1)
σem(e1 + e 2)
2 b2
olacak şekilde seçilmeli
b1
= 2.5....3.5 tercih edilmelidir.
b2
b1 − b 2 =
11
10
b1 + b 2
A = h×
2
b12 + 4b1b 2 + b 2 2 3
I=
h1
36(b1 + b 2)
12
2
01.04.2010
b1 + 2b 2 h1
2b1 + b 2 h1
e1 =
e2 =
b1 + b 2 3
b1 + b 2 3
a b1
h = ( − 1)
2 b2
b1
b2
= 2.5...3.5
Alınırsa hafif ve
iyi bir kanca
profili elde edilir.
13
Kanca boyutları standartlaştırılmıştır.
Örneğin:
5 ton için kanca boyutları;
d:45mm, a:90 mm, b1=78 mm, b2=30 mm
e1+e2=90mm, b2’:30mm, b1’:60mm,
H:55mm
100 ton için;
D:192mm, a:300mm, b1:300mm, b2:120mm
E1+e2=360mm, b1’:260mm, b1’:120mm
H:210mm olur.
14
ĐKĐLĐ KANCA
Đkili kancanın
yapısı kritik
kesitleri ile etkiyen
kuvvetler
görülmektedir.
15
16
ÖZEL KANCALAR
Yukarıdaki şekilde I-II kesiti
Q/2 sinß ile çekiye,
Q/2 simßx momenti ile eğilmeye,
BURUNLU KANCA
Yükün
kaldırılacağı
yerde sivri
köşelerin
olması halinde
kullanılır.
Q/2cosß ile basıya zorlanır.
17
18
3
01.04.2010
KAPALI KANCA
Yükün bağlanması zor olmakla birlikte daha
uygun gerilme dağılımının olması nedeniyle
hafif bir yapıya sahiptirler. Bu nedenle 100
tonun üzerinde taşıma kapasiteli ağır yük
krenlerinde kullanılmaktadır.
LAMELLĐ KANCA
19
20
Demirhane ve dökümhanelerde uzun süre
kullanılan kancalar özellikle ısı altında ve yüksek
yükte çabuk yıpranırlar.
Bu gibi yerlerde daha çok lamelli olarak yapılmış
kancalar kullanılır.
Lameller arasındaki boşluktan geçen hava kancayı
kolayca soğutur ve kontrol sırasında bozulan
lameller tek tek değiştirilebilir.
21
22
Gözlü Kanca Emniyet Mandallı
23
24
4
01.04.2010
PROBLEM
ÇÖZÜM
20 ton yük kaldıracak bir yük kancasının vidalı
kısmını boyutlandırınız (Vida dişleri testere
tipidir). Pem=20
Pem=20 N/mm²
σç =
F
≤ σem
A
4×Q
4 × 20 ×10 4
d1 =
=
π × σem
π × 75
D1=58.3 mm .
Standart d1=62.64mm seçilir.
25
z=
4×Q
4 × 20 ×10 4
=
2
2
2
2
Pem(d 0 − d1 )π 20(80 − 62.64 )π
hatve=10mm, d=80 mm
PROBLEM
5 ton yük
kaldıracak bir
kancanın verilen
boyutlara göre
mukavemetini
kontrol
ediniz(Kanca
kesiti yamuk
kabul
edilecektir.)
z = 5.1
z = 6 alinir
Somun yüksekliği
H = z×h
H = 6 ×10 = 60mm
27
a:180mm
b1:35
b2:50
e1:40
e2:60
Kanca malzemesi St60 σak:400 N/mm2
Ix =
26
28
Q
Q
50000
=
=
= 11,76 / mm 2
A b1 + b 2 h 35 + 50 (40 + 60)
2
2
100
Ix =
(85)(352 + 50 2 ) = 659635.4mm 4
48
Ix 650635.4
W1 = =
= 16490.88mm3
e1
40
a
Q ( + e1) 50000(90 + 40)
2
σe1 =
=
= 394.15 / mm 2
W
16490.88
σ max = σç + σe1 = 11.76 + 394.15 = 405.91 / mm 2
σç =
e1 + e 2
(b1 + b 2)(b12 + b 2 2 )
48
29
σ max > σAk emniyetsiz
30
5
01.04.2010
Konstrüksiyonda yapılabilecek değişiklik
PROBLEM
a=160mm olursa Eğilme momenti azalacağından
emniyetli olur.
(!!Lütfen hesaplayınız!!)
15 ton yük kaldıracak bir yük kancasının vidalı
kısmının boyutlandırılması için gerekli veriler;
Kanca malzemesi σem=60 N/mm2,
Pem=40 N/mm2
Somun malzemesi için Pem=30 N/mm2
Vida şekli kare olup hatve= 5 mm’dir.
31
ÇÖZÜM
σç =
4
d1 =
Somun yüksekliği H;
Q
Q 15000
≤ σem ⇒ Ac =
=
= 2500 mm 2
Ac
60
σem
π d 12
Q
≤ Pem
π ( d − d 12 )
z
4
4Q
4 ×15000
z=
=
≅ 10diş
2
2
π (d − d 1 ) Pem π (652 − 60 2 ).30
H = 10 x 5 = 50mm
P=
= Ac
4 × 2500
π
32
= 56,4mm
Kare vida için d1= 60 mm alınırsa
h
t = = 2.5mm
d = 60 + 5 = 65 mm
2
60 + 65
d2 =
= 62 .5 mm
2
33
2
34
6