Asma sistemler - WordPress.com

ASMA SĠSTEMLER
Reza SHIRZAD REZAEI
ASMA SĠSTEMLER

Salt basınca çalışan rijit öğelerle , salt çekmeye çalışan flexible öğelerden
oluşturulan asma-germe strüktürler; yaşayan doğadaki lifler, kılcallar ve
bunların oluşturdukları gözlenemeyecek kadar çok sayıdaki ağ sistemlerden
esinlenerek üretilmişlerdir.

Geniş alanları örtebilen, gelecekte büyüyebilme özelliklerine sahip, hızlı yapılan,
ağır çalışma şartlarına dayanımlı, mimarlık ve mühendislik açısından, yapım
sistemlerini zorlayan yapılardır.

Bu yapılarda yeni yapı ürünlerinin gelişimine öncülük eden yapı teknolojilerinin
gelişimi gözlenebilir. Üretim fonksiyonları için uygun bir yapı sistemi olan asma
sistemlerinin kullanımı sanayi tesislerinde giderek yaygınlaşmaktadır.

Taşıyıcı elemanları ankraj noktaları arasına asılı kablolar olan bir sistemdir.

Eğri biçimlerin yarattığı strüktürel üstünlüklere ek olarak kabloların
yalnızca çekme etkisinde olmaları asma sistemlerin büyük açılıkların kolon
gerektirmeden geçilmesinde en etkili sistemlerden biri durumuna
getirmektedir.
ASMA SĠSTEMLER

Asma sistemler; geleneksel çelik sistemden 10 kez,
dolu gövdeli iskelet sistemden ise 100 – 150 kez daha
hafif oluşlarıyla, büyük açıklıklı yapılarda önemli
ekonomik çözümler getirmektedir.

Bu ekonomi, salt örtü öğesinde değil, diğer yardımcı
öğelerde de önemli oranda gerçekleştirilmektedir.

Doğal salınışları zincir eğrisi biçimde olan, çekmeye
çalışan çelik kabloların ve çelik ipliği
ile
güçlendirilmiş ince membran (tekstil ürünü gerilmiş
tabaka) örtülerin kesit ölçülerinin çok az olması
nedeniyle (1 – 3 mm), bu strüktürler hafiflik açısından
büyük bir etkinlik ortaya koymuştur.

Kuruluşları gereği, bu sistemlerde kalıp ve iskele yok
denecek kadar az kullanılmaktadır.

Bu strüktürlerin 40 m’ den az açıklıklarda
uygulanmaları ekonomik olmamalarına karşın,
açıklıklar arttıkça ekonomikliği de doğru orantılı
olarak artmaktadır.
ASMA SĠSTEMLER
Diğer taşıyıcı sistemler 100 m
(10.000m2)
sınırından
sonra
ekonomik olmamakta ve yerlerini bu
sistemlere
bırakmaktadır.
Bu
sistemlerin ekonomik sınırı da, 300
m. (90.000 m2) açıklığa kadar devam
etmektedir.
Asma
–
germe
strüktürler
kısa
sürede
kurulabilmektedir. Bazı uygulama
türleri de, gereğinde sökülerek başka
bir alanda tekrar kurulabilmektedir.
Bir örnek verilecek olursa, A.B.D.’de
65.000 m2' lik alan bu sistemle dört
hafta
gibi
kısa
bir
sürede
örtülmüştür.
ASMA SĠSTEMLER
Tarihçe;




Asma sistemlerin ana temaları, çok eski olmasına rağmen, malzeme olanakları,
bu sistemin uygulanmasını ancak 20.yüzyılda sağlayabilmiştir.
İlk insan, örümceklerin kurduğu ve belirli noktalara bağlanan ağları görmüştür.
Keza ormanlarda ağaçtan giden dev sarmaşıklar, bunların üzerinde kayarak
giden maymunlar, ona küçük engelleri atlamak için sarmaşıklardan bir nevi
asma köprü kurma fikrini vermiş olması gerekir. Tabiatıyla bu basit yapılardan
zamanımıza hiç bir iz kalmaması, yazdıklarımızı bir varsayım olmaktan ileri
götürememektedir.
Ancak bildiğimiz kesin bir husus çekmeye maruz asma sistemlerin bir şekli olan
ve “ mambran” dediğimiz ince cidarlı çadırlardır. Çadırların milattan önce
binlerce yıl evvel göçebe kavimler ve sefere çıkan ordular tarafından kullanıldığı
kesin bir gerçektir.
Bugünkü anladığımız manada asma sistemlerin gelişmesi çelik kabloların ortaya
çıkmasıyla sağlanmıştır.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Esas taşıyıcı kablo;
Belirli bir içbükey eğride tamamıyla çekmeye maruz, yüksek mukavemetli
çelik tellerin çeşitli şekillerde sarılması ve bunlar vasıtasıyla çelik halatların
meydana gelmesinden oluşur.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Tavan veya tabliye;
Yukarıda adı geçen esas taşıyıcı kabloya, yapılarda çeşitli hafif malzemeden
oluşan bir çatı veya tavan asılır. Köprülerde tabliye nakil vasıtası veya
yayaların geçtiği ve yine esas taşıyıcı kabloya asılan platformdan oluşur. Bu,
daha ziyade çelik taşıyıcı elemanlardan yapılır ve üstü genellikle asfalt bir
kaplama ile örtülür.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Askı direkleri veya kuleler;
Esas taşıyıcı kablonun bağlandığı basınca çalışan çelik veya betonarme
kolonlardır. Yapılarda daha ziyade betonarme, köprülerde ağır olması
sebebiyle kutu şeklinde çelik kuleler yapılır. Boğaz köprüsünde olduğu gibi
tabliye üstüne yayaların çıkması için içine asansörler de konulabilir.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Gergi kabloları;
Esas taşıyıcı kabloların bağlandığı askı direkleri veya kuleler kablonun
çekme tesiri ile içe doğru çekilerek büküleceklerinden, dengelerini temin
için kullanılırlar. Bunlar esas taşıyıcı kablonun eşidir ve aynı malzemeden
oluşur. Bazı hallerde tabliyenin veya tavanın bir kısmı bunlara asılır, bazı
hallerde de, boğaz köprüsünde olduğu gibi, tabliye ile ilgileri yoktur, ayrıca
betonarme olarak da yapılabilirler.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Askı kabloları ;
Bunlar sistemde yardımcı bir eleman olarak görev alırlar. Tamamıyla
çekmeye maruz, doğru eksenli çelik kablolardan, nadiren çelik çubuklardan
oluşur.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Ankraj blokları;
Gergi kablolarını zemine bağlayan ve kablo tarafından yukarı çekilmek
istenen elemanlardır. Bunlar, kablo tarafından yukarı çekilmemesi, yani
kabloyu zemine bağlaması için genellikle betonarmeden yapılmış,
ağırlıklarıyla denge hâsıl eden bloklardan oluşur. Kablonun çekme
kuvvetine karşı ankraj bloklarının dengesi, kendi ağırlığı üzerine ilave edilen
taşıyıcı ayak, toprak gibi ağırlıklar ile sağlanabilir.
Bazı hallerde, küçük açıklıklarda çekme kazıkları da kullanılabilir. Bu
sistemin en önemli çalışmalarından birini de gergi kablolarının ankraj
bloğuna bağlanmaları teşkil eder.
ASMA SĠSTEMLERĠN VE
ELEMANLARIN GENEL TANIMI

Ayak veya kule temelleri;
Esas taşıyıcı kablo ve gergi kablosunun eğime
uygun bir şekilde seçilmesiyle bunlara gelen
kuvvetlerin bileşkesi genellikle yer çekimi
doğrultusunda oluşturulur. Temeller, daima zemin
veya kazıklar üzerine oturan betonarme
kütlelerden oluşur. Bunlar imkân varsa ankraj
bloklarına betonla korunmuş gergilerle de
bağlanabilirler. Görüldüğü gibi bir asma taşıyıcı
sistem genellikle çekmeye maruz çelik kablolar,
ankraj bloğu, basınca maruz ayaklar, temellerden
oluşur.
ASMA SĠSTEMLER
Asma sistemleri genel ilke ve biçimlenişleri açısından aşağıdaki şekilde
sınıflandırmak mümkündür;

Kablolu Sistemler;
Kablonun taşıyıcı işlevde olduğu sistemler
-Paralel kablolu sistemler
-Işınsal kablolu sistemler
-Kablo ağı sistemler
Kablonun salt gergi işlevinde olduğu sistemler
- Askılı sistemler

Çadır Sistemler;
- Yüksek noktaları doğrudan desteklenen çadır sistemleri
- Yüksek noktaları dolaylı desteklenen çadır sistemleri
PARALEL KABLOLU SĠSTEMLER




-Çelik kablolar birbirlerine paralel sıralar halinde sabit destek noktalarına
asılarak sistem oluşturulur.
-Örtü, kenar, destek ve ankraj öğeleri vardır.
-Gerektiğinde germe kablosu kullanmadan da, rijit destek öğesi ya da rijit
kenar öğesi kullanılarak sistem çözülebilir. Ancak her iki durumda da destek
ve kenar öğeleri stabil olmalıdır.
-Belirli bir sıklıkta yerleştirilen çelik kabloların üzerine ahşap ya da plastik
(polimer) malzemeden kaplama yapılarak ve onun üzeri de metal ya da
polimer malzemeyle örtülerek sistem kapatılmaktadır.
PARALEL KABLOLU SĠSTEMLER
-Esas taşıyıcı kablolar ile aynı düzlemde kalmak üzere, bu kabloların üstünde,
altında ya da kısmen altında kısmen üstünde kalacak şekilde germe halatları
kullanmaktır.
-Germe halatları kullanılarak sistemin stabil hale getirilmesi sonucunda örtü
öğesinin hafif malzemeyle yapılması sakıncalı değildir.
-Ağırlık eklenerek stabilite sağlanan sistemlerde ağırlık 170-200kg/m2 iken,
germe kablolu örgü sistemlerinde bu değer 40-60kg/m2’ye düşmektedir.
PARALEL KABLOLU SĠSTEMLER


-Ancak çelik kabloların serbestçe gerildiği ve bir zincir eğrisi oluşturduğu bu
örtü şekillerinde, iç hacimde hava basıncının artması sonucunda, örtü sistemi
de hafif olduğundan çelik kablolar dış tarafa doğru bir dalgalanma hareketi
yaparlar.
-Bu dalgalanmayı önlemek için örtü sistemi ağırlaştırılabilir.
IĢınsal Kablolu Sistemler

Biri dışta basınç çemberi olarak, diğeri içte çekme çemberi olarak çalışan iki
çember arasında ışınsal konumda (bisiklet tekerleğine benzer) çelik kabloların
gerilmesiyle oluşurlar.

Sınklastik bir yüzey oluşturan bu kablolardaki çekme kuvvetleri basınç ve
çekme çemberleri tarafından karşılanırlar.
IĢınsal Kablo Sistemler
Suncoast Kubbesi


St. Petersburg, Florida
1989
HOK Sports Facilities
Group,
Architect:
Geiger/KKBNA,
Engineers:
City of St. Petersburg,
Pinellas County,
Müşteri:
Pinellas Sport Authority
IĢınsal Kablo Sistemler
Suncoast Kubbesi


Kablo destekli kumaş kubbe
Çap: 688'
Kapasite: 43,000 seats
Maliyet: $85 million
Yerçekimi yüklerini
karşılamak için, ışınsal
kablolara asılmış merkezdeki
63 m çapında beton basınç
halkası ile gerilimi azaltıyor.
IĢınsal Kablo Sistemler
Suncoast Kubbesi

Kaldırma kuvvetleri basınç halkasından üst gerilim halkasına benzer bir
dengeleme kablosu örüntüsü ile karşılanıyor. Bu karşılıklı kablo çiftleri ve
merkezdeki iki gerilim halkası dikey desteklerle ayrılmış. Basınç halkası betonla
kuvvetlendirilmiş ve çevre kolonlarla desteklenmiş.
Kablo Ağı Sistemler

Sistemin dengesi (stabilite) ters yönde düzenlenenn kablolar yardımı ile
sağlanır.

Genelde iki mesnet arasına paralel olarak sıralanan çelik kabloların
doğrultusuna ters yönde gerilen germe kabloları ile sistem stabil hale gelir.

yapı örtülerinde kullanılan catenary kabloları genelde 1:8 1:10 arası
sarkma-yayılım oranına sahiptir.
Kablo Ağı Sistemler

Kablo ağı asma sistemler üç kategoriye ayrılabilir;
tek eğrilikli,
çift kablolu,
çift eğrilikli.
Kablo Ağı Sistemler_Tek

Eğrilikli Sistemler
Tek eğrilikli yapılar (strüktür) birincil destekler arasına yayılan iki veya daha
fazla paralel kat ener kablosundan oluşurlar.
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı
Yale Universitesı,
New Haven,
Connecticut
1958
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı
Mimar: Eero Saarinen
Yardımcı Mimar: Douglas Orr
İnşaat mühendisliği: Severud-ElstadKrueger, Engineer
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı
Bu yapı çelik asma
kablo ızgara sistemi ve
esnek yüzeyi ile tek
beton omurgaya
bağlanmıştır.
Yayılım: 300' x 76'
Kapasite: 5,600 Oturak;
Çok işlevli Mekan
Maliyet: 1.4 milyon $
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı

Biçimin öncelikli belirleyicisi 73m açıklık geçen büyük beton parabolik
kemer.
Merkez kemer ile eğri
çevre duvar arasında
1.83 m aralıkla çelik
kablolar asılır.
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı

Enine kabloların arasındaki direnç eğilmesine
ek olarak, ahşap döşeme, her iki tarafta,
rüzgarın kaldırma kuvvetine direnen dokuz
uzunlamasına dengeleme kablosu ile, çekmeye
çalışır.
Kablo Ağı Sistemler_Tek Eğrilikli Sistemler
Ingalls Hockey Alanı
Kablo Ağı Sistemler_Çift

Çift kablolu sistemler,
rüzgarın kaldırma
etkisini dengelemek
için, birincil asma
kablolarının altındaki
dengeleme
kablolarının
eklenmesiyle, tek
eğrilikli sistemlere
benzerler.
Kablolu Sistemler
Kablo Ağı Sistemler_Çift Kablolu Sistemler
Denver Uluslararası Havalimanı

Bez (örtü) estetik sebeplerden çok aydınlık ve kurulum (montaj) hızı
sebebiyle seçilmiştir.

Tepeler, çevredeki kar kaplı Rocky dağlarına gönderme yapar.
Kablo Ağı Sistemler_Çift Kablolu Sistemler
Denver Uluslararası Havalimanı

34 çelik ayak ile tasarlanmıştır ki bunlar birbirlerinden 45 m uzakta
bulunan ve aralarında 18’er m açıklık bulunan çiftlerdir.
Kablo Ağı Sistemler_Çift Kablolu Sistemler
Denver Uluslararası Havalimanı
• Örtü, sırtlar ve vadiler boyunca devam eden ve gerilme ( çekme ) kuvvetinin
çoğunluğunu taşıyan kablolar ile kuvvetlendirilmiş.
Kablo Ağı Sistemler_Çift

Çift eğrilikli yapılar antik
lastiktir (eğeri biçimli),
böylece asma kabloları bir
yönde destekler arasında
yayılırken,
dengeleme
kabloları dik yöndedirler
ve rüzgarın kaldırma
kuvvetini
engellemek
amacıyla aşağı çekme
yaparlar.
Eğrilikli Sistemler
Kablo Ağı Sistemler_Çift Eğrilikli Sistemler
Raleıgh Arena (Hayvancılık pavyonu)

1952; Raleigh, NC; mimarlar: Deitrick ve Nowicki; inşaat mühendisleri:
Severud, Elstad, ve Krueger.
Kablo Ağı Sistemler_Çift Eğrilikli Sistemler
Raleıgh Arena (Hayvancılık pavyonu)

Mimar: William Henley Deitrick
Danışman: Mattew Nowicki
Mühendisler: Severud-Elstad-Krueger
Müşteri: North Carolina State Fair
Commission
Katener sisteminde kabloların 2 yönlü
ızgara eğilmiş ve iki parabolik sıkıştırma
kemerler arasında gerilmiştir.
Yayılım: 300' x 300'
Kapasite: 5,500 seats
Maliyet: 1.5 million $
Kablo Ağı Sistemler_Çift Eğrilikli Sistemler
Raleıgh Arena (Hayvancılık pavyonu)

Öncelikli destek 27.4 m ye kadar yükselen, iki kesişen, parabolik, betonarme
basınç (sıkıştırma) kemeri ile sağlanır.
Kablo Ağı Sistemler_Çift Eğrilikli Sistemler
Raleıgh Arena (Hayvancılık pavyonu)
Kablo Ağı Sistemler_Çift Eğrilikli Sistemler
Raleıgh Arena (Hayvancılık pavyonu)

Birincil (askı) kabloları
çapları 18-32 mm arasında
değişerek ve 1.8 m aralıklı
yerleşerek,
kemerlerin
arasında 90.1 m yayılırlar.
İkincil
(dengeleme)
kabloları ters yönde ve
öncelikle rüzgarın kaldırma
gücünü
engellemek
amacıyla yayılırlar.
ÇADIR SISTEMLER
• Bu sistemlerde örtü öğesi olarak kenar kablolar arasında düzenlenen dokusal
membranlar kullanılmaktadır.Örtü basınca çalışan direk(kolon) öğeleriyle
desteklenerek ve gerekli kablolar yardımıyla hiperbolik paraboloıd yüzey
oluşturacak biçimde gerilerek sisteme bir ön gerilme verilmektedir.
• Kablo ağı sistemden çadır sisteme geçiş: Tepe noktasından konik olarak asılan
kablolar asimetrik kuvvetlere karşı dirençlerini arttırmak için düzenlenen yatay
çember kablolarının sıklaştırılması ile dokusal membranlar oluşturulmaktadır.
Kuvvetler en üst noktada toplanacağı için bu nokta yüzeyi genişletilir.
ÇADIR SISTEMLER

Yüksek Noktaları Doğrudan Desteklenen
Çadır Örtü Strüktürleri
Bu sistemlerde membran örtü destek öğelerine doğrudan asılarak ankraj
noktalarına gerdirilmektedir.
• Kenar yüksek noktalı çadır örtüsü ;
kenardan yüksek nokta gerektiği uygulamalarda
membran örtü çevrede düzenlenen direklerle
desteklenmektedir.
Membranın destek kemeriyle yükseltilmesi;
Membran örtü mekanın aksından geçecek
şekilde düzenlenen deysek kemeri ile de
yükseltilebilir.
ÇADIR SISTEMLER

Yüksek Noktaları Doğrudan Desteklenen
Çadır Örtü Strüktürlerı
Yüksek noktalar membran örtü iç direklere desteklenerek
oluşturulabildiği gibi direklerle dışarıdan desteklenerek de
düzenlenebilir.
ÇADIR SĠSTEMLER

Yüksek Noktaları Dolaylı Desteklenen
Çadır Örtü Strüktürleri
Bu örtü sisteminde ise membran örtü çadır örtü dışındaki direklere
yüksek noktaları bu desteklere kablo ile asılarak oluşturulur;
Yüksek noktaları kablolara gerilmek
suretiyle dolaylı desteklenen Çadır
Sistem
Yüksek noktaları örtü kablolara iç
dikmelerle taşıtılarak oluşturulan Çadır
Sistem
Gergi kabloları ve iç dikmelerle
dolaylı desteklenen Çadır Sistem
ÇADIR SISTEMLER
HAJJ TERMINALI
• Hajj Terminali 430000 m² alanın üstünü örtülmüştür.
• Koni biçimindeki çadırların üst noktasındaki yükler kablolar
vasıtasıyla çevredeki dört kolona asılır.
• Köşelerdeki dört ve iki kolonlu dikmeler
kenarlarında oluşan iç itme kuvvetlerine direnirler.
tentelerin
HAJJ TERMINALI
ÇATININ ĠNġASI
•
Kolonlar yerleştirilir.
•
İlk asılma kabloları üste
yerleşecek çekme halkasına
bağlanır.
•
Çekme halkasına bağlandıktan
sonra kablolar dört ana kolona
bağlanır.
•
Membran kolonlara pylonlar ve
kablolar yardımıyla kenetlenir.
•
Merkezi kontrol paneli yardımı
ile membran yukarı kaldırılır.
KARE MODÜL OLUŞTURMA
MILLENNIUM DOME
MILLENNIUM DOME





Londra, Greenwich’ te nehir
kenarında bulunan yapı sergi ve
festival alanı olarak inşa edilmiştir.
1996 da üretimine başlanmış 1998
sonlarında bitirilmiştir.
Yapım sistemi asma germe olan
yapının strüktürünü kablo ağı
oluşturur.Her ne kadar ismi
“kubbe” olsa da bir kubbeden çok
asma
bir
köprüyü
çağrıştırmaktadır.
Türünün en büyük binasıdır.
Büyüklüğü ve yatırımın okul ya da
hastane
gibi
binalarla
değerlendirilmemesi,
bir
çok
tepkiyi beraberinde getirmiştir.
Zaten
inşa
edilip
amacına
ulaştıktan sonra kaldırılmak üzere
uygulanmıştır
BAZI RAKAMLARLA
MILLENNIUM DOME

365 m kubbe çapı
100 m kolon yüksekliği
50 m örtü yüksekliği
80.000 m2 zemin alanı
100.000 m2 örtü alanı
1 km çevresi

70 km kablo





YAPININ ÜRETĠM SÜRECĠ
I-GĠRĠġĠM EVRESĠ
II-PLANLAMAPROGRAMLAMA
EVRESĠ
III-TASARIM EVRESĠ
IV- GERÇEKLEġTĠRME
EVRESĠ
V- KULLANIM SÜRECĠ
I-GĠRĠġĠM EVRESĠ






- 1992 yılında projenin, İngiltere genel seçimlerinde Conservative Party’nin
seçim manifestosu olarak ortaya çıkışı.
- 1993 yeni hükümetle birlikte yeni bütçe oluşumu.
- 1994 bütçenin kültür etkinliklerine ayrılan kısmının festivallere dolayısıyla da
Millennium projesine aktarımı.
- 1995 Millennium konseyi kuruluşu
- 1996 projenin Greenwich’te olacağının açıklanması
neden Greenwich?
* Greenwich: “HOME OF THE WORLD TIME”
* Londra’nın gelişmemiş en büyük bölgesi
* giderek artan işsizlik oranı
amaç: Greenwich Master Planı kapsamında Millennium Dome projesiyle
birlikte post-endüstriyel bir oluşuma start vermek.
II-PLANLAMA-PROGRAMLAMA
EVRESĠ
Mimar (Richard Rogers Partnership) ve mühendis (Buro Happold), yüklenici
firmayi oluşan takımın kurulması
 İşlevin sergi, panayır, festival mekanı olarak netleşmesi
 Boyutların, m2 lerin kabaca belirlenmesi
 Bu proje için mali, süre ve işlev bakımından en uygun yapım sistemi olan
asma-germe sistemin belirlenmesi
 Bütçe için gelirlerin belirlenmesi (vergiler+sponsorlar+ticari gelirler+piyango
gelirleri)
 Maliyet tahmin modelleriyle yaklaşık giderin belirlenmesi (600-800 milyon£)
 Programın belirlenmesi:
- mayıs 96 :başlangıç
- sonbahar 96: tasarım
- ocak 97 : üretimin başlangıcı
- sonbahar 98 : üretimin sonu

III-TASARIM EVRESĠ

-Greenwich’in eşsiz yapısı,
yani Londra da 3 tarafı suyla
çevrili olan ve başka bir
bölgenin olmaması, formun
eşsiz olmasını da beraberinde
getiriyor.

-Kıyı şeridini yansıtan dairesel
yol dokusu dairesel planın
kullanımında etkili oluyor.
III-TASARIM EVRESĠ

Asma
sistemin
kolonsuz, serbest ve
esnek
mekanlar
yaratabilme imkanı.

Kablo ağı sisteminin
minimal etkileri
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
1-ġANTĠYE MOBĠLĠZASYONU



-HAFRİYAT
-KAZIKLARIN
ÇAKILMASI
(dolgu
zemin
olması
medeniyle ciddi önlemler
alınmış yaklaşık 8000 kazık
çakılmış
-Temel
kalıplarının
çakılması,
donatıların
yerleştirilmesi ve betonun
dökülmesi
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
2- 12 ÇELĠK KOLON (52 hafta)

Kolonların
detaylandırılması

ÇELİK
KOLONLARIN
FABRİKASYONU
VE
MONTAJI (tekil parçalar
önce 15 m’lik parçalar
halinde birleşiyor, sonra
100 m’lik devasa kolonları
oluşturuyor.

Kolonların kaldırılması 95
ton, 100 m’lik kolonların 4
lü ayaklar üzerine vinçler
yardımıyla oturtulması.
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
3-KABLO AĞI
Ayrı bir ekibin üstlendiği kablo ağının
kurulması işlemi:
 yerde
yapılan
işer(tellerin
yataklarında
sıkıştırılması,
galvanizasyon, kabloların plana göre
zeminde konumlandırılması)

ağın kaldırılması(özel tasarlanmış
ekipmanlar yardımıyla ancak saatte
10 m kaldırılabiliyor)

ağın gerilmesi( 72 radyal aksa oturan
kablolar her biri 55 tonluk gerilimi
karşılayacak şekilde hem zemine hem
de merkezdeki çelik halkaya geriliyor.
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
3-KABLO AĞI
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
4- ÇATI ÖRTÜSÜ




Merkezdeki çelik çemberi destekleyen çelik
kafes kirişlerin oturtulması
100000 M2 lik pvc kullanımı
72 radyal aks arasında 75 m uzunlugunda
144 ayrı panel
Çatının zemin ile birleşim yerlerinde ortaya
çıkan açıklıkları kapatan giydirme cephe
elemanlarının montajı
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
4- ÇATI ÖRTÜSÜ
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
5-TESĠSAT
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
6-ÇEVRE DÜZENLEMESĠ
IV- GERÇEKLEġTĠRME EVRESĠ
7-ĠÇ MEKAN ORANĠZASYONU
V- KULLANIM SÜRECĠ
ASMA SĠSTEMLERĠN ÇOK KATLI
YÜKSEK YAPILARDA KULLANIMI





Asma sistem bir veya daha fazla çekirdek ile çatı seviyesinde çelik kablo ve
benzeri gibi elemanlarla bir ucundan bu çekirdeğe asılmış, kat
döşemelerinden oluşmaktadır.
Asma sistemlerde tüm yükler doğrudan doğruya çekme kuvvetleri olarak
karşılanmaktadır.
Bu sistemin mimari açıdan en önemli avantajı, zemin katta düşey taşıyıcı
elemanlara gerek olmaması, böylece serbest ve geniş açıklıklı giriş
mekânların tasarlanabilmesidir.
Zemin at kolonlarının kaldırılmasıyla çekirdekte yatay etkilerin yarattığı dış
merkezlik azaltılarak yatay stabilite arttırılmaktadır.
Aynı zamanda yüksek dayanımlı çelikten olması gereken kabloların da
kesitleri küçük olacak, bu da katlarda görüşü engellemeyecektir.
ASMA SĠSTEMLERĠN ÇOK KATLI
YÜKSEK YAPILARDA KULLANIMI


çelik elamanların paslanmaya
ve yangın tehlikesine karşı
korunmasına dikkatle ele
alınması gereken bir konudur.
Asma sistemlerin yapım süreci
açısından avantajı, döşemeler
zeminde üst üste yapılırken,
çekirdeğin, askıların ve konsol
elemanların
döşemelerden
bağımsız
olarak
yapılma
olanağının
olmasıdır.
Döşemeler
daha
sonra
bulundukları noktadan üst
katlara
taşınarak
monte
edilmektedir
(a)Asma sistem, (b)Asma sistemin yapım süreci
ASMA SĠSTEMLERĠN ÇOK KATLI
YÜKSEK YAPILARDA KULLANIMINDAN
ÖRNEKLER




Avrupa’nın önemli yüksek yapıları arasında asma sistemle
inşa edilmiş;
100 m. yüksekliğindeki Münih BMW binası,
240 m. yüksekliğindeki Moskova Devlet Üniversitesi,
180 m. yüksekliğindeki Londra Posta İdaresi,
205 m. yüksekliğindeki Paris Tour Fiat Binası
ASMA SĠSTEMLERĠN ÇOK KATLI
YÜKSEK YAPILARDA KULLANIMINDAN
ÖRNEKLER
Münih BMW binası;
 İkinci Dünya Savaşı sonrasında ise Modern Mimarlık akımı
Almanya’yı yeniden etkiledi. En önemli örnekleri arasında
Karl Schwanzer’in Münih’te BMW Binası tasarımı bulunur.
 Almanya’da Modern Mimarlığın önemli örneklerinden
olan Karl Schwanzer’in BMW Binası tasarımı çevresiyle
formu doğrultusunda bütünlük arz eder.
 Dört dairenin bir arada kullanılmasıyla oluşan bir forma
sahiptir.
BMW Binası , (Münih)
101 m., 22 katlı
ASMA SĠSTEMLERĠN ÇOK KATLI
YÜKSEK YAPILARDA KULLANIMINDAN
ÖRNEKLER
Moskova Devlet Üniversitesi;
 Gotik tarzda yapılmış bu bina inşa edildiği
yıllar
açısından
düşündüğümüzde
Moskova’nın ilk gökdelenlerinden birisi
olarak değerlendirebiliriz.

Günümüzde bu binalardan biri Moskova
Devlet Üniversitesi’nin binasıdır. (MGU)
Lenin Tepesi üzerinde inşa edilen bina
240 m. yüksekliğindedir. Bu binanın
kulesi Moskova yapılarının içinde en
yüksek kule olma özelliğini taşımaktadır.
sanayi
yapılarda kullanımı
ASMA SĠSTEMLERĠN

Asma sistemler, büyük
açıklıkların,
minimum
kesitlerde,
çok
kısa
sürelerde
geçilmesine
olanak
verebilmektedir.
Sanayi
yapıları,
fonksiyonları gereği, büyük
açıklıklı olarak tasarlanan
yapılardır. Bu açıdan asma
sistemler, bu tür yapılarda
kullanılabilmektedir. Fakat
avantajları
ve
dezavantajları
açısından
kullanım alanları sınırlıdır.
TWA Uçak Hangar Yapısı, Amerika
Asma SĠSTEMLERĠN sanayi yapılarda
AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
ĠġLEVSEL
FAKTÖRLER
AVANTAJLAR
DEZAVANTAJLAR
Üretim sistemi ve
iĢyeri düzeni
Ġç mekanda kolon
olmaması, sınırsız lay-out
seçenekleri
Yapı içinde yatay ve düĢey
bölümler gerektiğinde
farklı taĢıyıcı sistemler
gerekebilmekte
Gerekli boyutlar
Ġstenilen her açıklıkta ve
yükseklikte uygulanabilir
Yapı içi vinç
montajı
Gerekli rijitlemeler,
ilave taĢıyısı sistemler
yapılırsa mümkün
Kreyn vinçler için ilave
konstrüksiyonlar
gerekebilmektedir.
Yangın korunumu
Ana taĢıyıcı elemanların
korunumu, gerekli
kompartmantasyon ve
havalandırma
sağlandığında olumlu
Kompartmantasyon için,
yapı içi bölücüler ve
taĢıyıcı sistemleri
gerekir.
Aydınlatma
Bir çok seçenek imkanı
var. Çatıdan ve
cephelerden doğal
aydınlatma mümkün.
Konfor (Termal –
Gürültü)
Örtü malzemeleri doğru
seçilmeli.
YAPIM SÜRECĠ
Yapım maliyeti
AVANTAJLAR
Geçebilinen açıklık ve
açıklığı geçen elemanların
kesitleri
karĢılaĢtırıldığında, diğer
sistemlerden avantajlı
Sağlamlık ve uzun
ömürlülük
Yapım hızı
DEZAVANTAJLAR
Türkiye’ de malzeme üretimi,
teknolojik altyapı ve kalifiye
iĢçilik açısından olumsuz.
Periodik bakımlar yapılmalı.
Kablolardaki gerilimler,
salınımlar ve bulon
bağlantıları, periodik
kontrol edilmeli
Montaj süreci oldukça
hızlı.
Bakım ve onarım
Periodik bakımlar yapılmalı.
Kablolardaki gerilimler,
salınımlar ve bulon
bağlantıları, periodik
kontrol edilmeli
Sistemi oluĢturan
elemanlarda az
çeĢitlilik
Kablo ek yerleri, asılma
noktaları, ankraj noktaları
açısından değiĢik çeĢitli
öğeler kullanılmaktadır.
Sistemi oluĢturan
elemanlarda
birkaç iĢlev
üstlenebilme
Sistem, kablolardan
oluĢtuğu için, farklı
elemanlar ancak sisteme
asılarak statik hale
gelebilir.
TaĢımacılık ve
istiflemeye bağlı
boyutsal
faktörler
Kesitlerinin küçük olması,
sistemi oluĢturan
elemanların, Ģantiyeye
naklini oldukça
kolaylaĢtırmaktadır.
ÇEVRESEL
FAKTÖRLER
AVANTAJLAR
DEZAVANTAJLAR
Topoğrafik durum
Büyük sanayi yapıları
için geniĢ düzlüklere
ihtiyaç vardır. Diğer
sistemler için de bu
geçerlidir.
Zemin özellikleri
Sistem, yükleri, az
sayıda ana düĢey
taĢıyıcılar ile zemine
aktarmaktadır.
Zeminin emniyet
gerilmesi yüksek
olmalı ya da
yükseltilmelidir.
Deprem
Depremin yatay
yükleri, asma germe
sistemli yapıların üst
noktalarında önemli
deplasmanlara neden
olur.
Ġklim Ģartları
Farklı iklimlerde sıcak
ve soğuk hava
arasındaki farkın,
fazla olması, çelik
kablolarda, genleĢme
ve çekilmeye sebep
olur.
Görsel etki
Farklı tasarım
imkanları ile zengin,
teknolojik, görsel
etkiler yaratılabilir.
BÜYÜYEBĠLĠRLĠK
Sistem çok hızlı ve
ekonomik
Asma köprüler
Tarihsel Gelişim Süreci Ve Çalışma Prensibi;
 Asma köprülerin ilk kullanılışı tarih öncesi devirlere kadar uzanır. İlk çağ
insanı asma ağacı ve bambu gibi bazı bitkilerin bükülebilir elemanlarından
yaptığı kablolarla nehir, dere, vadi gibi benzeri engellerden geçebilmeyi
başarmıştır.
 İlk asma köprü zincir ve ip halatlar kullanılarak Çinliler tarafından inşa
edilmiştir.
 Asma köprülerin gelişimindeki en büyük etken, kuşkusuz çelik kablolardır.
Asma köprülerin çalışma prensibi
Asma köprüler
Asma köprü
uygulamalarında halen kablo olarak
kullanılan baĢlıca elemanlar :
a) Tel grupları; Bir merkez tel etrafında helisel olarak sarılan bir ya da daha çok
tabakalı telden oluşur.
b) Çelik halatlar; Tel gruplarının bir çekirdek etrafında helisel olarak sarılmasıyla elde
edilirler.
c) Paralel tel grupları; Tellerin helisel olarak sarılmayıp, paralel bir düzende bir araya
gelmesiyle elde edilir.
Asma köprüler;
Akashi kaikyo köprüsü







Dünyanın en uzun köprüsüdür.
Japonya’da Kobe-Naruto karayolunda
bulunmaktadır.
Açıklığı 1991 m dir.
Projesi
ve
inşaatı
on
yılda
tamamlanmış ve 1998 yılında hizmete
açılmıştır.
Richter
ölçeğine
göre
8.5
büyüklüğünde oluşabilecek depreme
dayanıklı olarak projelendirilmiştir.
Köprü 3.6 milyar dolara mal olmuştur.
Çelik ayaklarının uzunluğu 298 m,
tabliyenin
deniz
seviyesinden
yüksekliği 65 m dir.
Yapımında yaklaşık olarak 181,400 ton
çelik ve 1.42
milyon m3 beton
kullanılmıştır.
Asma köprüler;
George washington köprüsü



ABD’de
George
Washington
Köprüsü’nün 1927 yılında inşaasına
başlanılmış ve 1932 yılında hizmete
açılmıştır.
Köprünün açıklığı 1067 m olup,
denizden yüksekliği 64 m dir
Ayakların yüksekliği 182 m dir.
Köprü 59 milyon dolara mal
olmuştur.
Asma köprüler;
Golden gate köprüsü



ABD’de San Fransisco körfezinde
yer alan köprünün tasarımı ve
inşaası 1929-1937 tarihleri arasında
tamamlanmıştır.
1280 m açıklığındadır. Ayakların
yüksekliği deniz seviyesinden 227 m
yüksekliğindedir.
Yolun deniz seviyesinden yüksekliği
ise 67 m dir. Köprü 35.5 milyon
dolara mal olmuştur.
Asma köprüler;
Humber köprüsü




İngiltere’de 1981 yılında hizmete
giren Humber köprüsü 1410 m
açıklığındadır.
Severn nehirinden yüksekliği 30 m
dir. Ayaklarının yüksekliği 155.5 m
dir.
Kablolarda kullanılan tel uzunluğu
toplam 71.000 km dir.
Kullanılan çeliğin toplam ağırlığı
16.500 ton, beton ise 480.000
tondur. Köprünün maliyeti 98
milyon pound civarındadır
Asma köprüler;
Verrazano narrows köprüsü



ABD New York’da yer alan bir
zamanların en büyük açıklıklı asma
köprüsü olan Verrazano Narrows
1298 m açıklığındadır.
1964 yılında tamamlanmış ve
hizmete açılmıştır.
Köprü 320 milyon dolara mal
olmuştur
Asma köprüler;
Fatih Sultan Mehmet köprüsü




1988 yılında tamamlanan ve
hizmete açılan Fatih Sultan Mehmet
köprüsü 1090 m açıklıkla 12. sırada,
yer almaktadır.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün
denizden yüksekliği 64 m dir.
Ayakların yüksekliği 107.10 m dir.
130 milyon dolara mal olmuştur.
2.5 yıl gibi kısa bir sürede
tamamlanarak bir rekora imza
atılmıştır.
Asma köprüler;
Boğaziçi köprüsü




1973 yılında tamamlanan ve
hizmete açılan Boğaziçi köprüsü ise
1074 m açıklıkla 13. sırada
bulunmaktadır.
Boğaziçi Köprüsü’nün ayaklarının
yüksekliği
165
m,
denizden
yüksekliği ise 64 m dir.
Yapımında 23 bin ton çelik, 71 m3
beton kullanılmıştır.
Zamanın rakamlarına göre 516
milyon TL’ye mal olmuştur.
Asma köprüler;
MĠLLAU köprüsü




Fransa'da yapılan ve dünyanın en
yüksek köprüsü olarak belirlenen
Millau Köprüsü, İngiliz mimar
Norman
FOSTER'ın
tasarımıyla
tamamlandı.
Yapı aynı zamanda Avrupa'nın en
uzun
yapı
projesi
olaraktan
gösterilir.
En
son
yapı
teknolojilerinin
kullanıldığı
Köprü,
3
yıllık
çalışmaların ardından açıldı.
Güney Fransa'da, Tam Nehri'nin
ayırdığı iki plato arasındaki vadiden
geçerek
Paris'i
Barcelona'ya
bağlayan A75 Otoyolu'nun bir
parçası olması düşünülmüştür
Asma köprüler;
MĠLLAU köprüsü



Tam Vadisi'nin 2,5 km uzunluktaki bir köprüyle geçilmesi kararı alındı.
Topladıktan sonra Mimar Norman FOSTER'ın tasarladığı asma köprü projesinin
uygulanmasına karar verdi.
Foster'ın Dizaynıma göre köprüyol platolara kurulacak iki mesnet ve vadiden
yükselecek 7 kule tarafından desteklenerek yaklaşık 2,5 km olan vadi üzerinden
ortalama 250m yükseklikten uzanarak geçecektir.
Asma köprüler;
MĠLLAU köprüsü



Uzunlukları zeminden tabliyeye kadar
75m ile 245m arasında değişen
kuleler ve tabliyeden sonra 90m'yi
bulan sütun'lar, kuleler arası 342m'lik
açıklıkları geçmek için tasarlanmıştır.
16 Ekim 2001 yılında inşaat
çalışmalarına başlandı.
Millau Viyadüğü inşaatında Laser,
GPS, kendiliğinden yükselen kalıplar,
yüksek performanslı betonlar, zil
geliştirilmiş kaplama ve sensorlar gibi
ileri teknoloji ürünleri kullanılmıştır.
Asma köprüler;
MĠLLAU köprüsü



Viyadük kuleleri temellerine 5m çaplı 4 fare kazık 15m
derinliğe kadar çakılarak, 3-5m arasında değişen temel
tabakasını desteklemiştir.
kulelerin 3 günde 4m yükselmesine olanak sağlamıştır.
9 Aralık 2003' de, kule ve mesnet inşaatları kullanılan
teknolojik araçlar sayesinde öngörülenden 2 hafta. Önce
bitirilerek dünyanın en uzun kulesi unvanını p2 kulesi elde
etmiştir
Asma köprüler;
MĠLLAU köprüsü



tabliyenin toplam ağırlığı 36.000 ton
civarındadır.
Çelik tabliyenin kuleler üzerine
yerleştirilmesi özel bir kızaklama
metodu ile gerçekleştirilmiştir.
Her biri açıklık değerinin yarısı kadar
olan kirişler (17l m) 64 hidrolik kriko
vasıtasıyla, iki kule ortasına inşa
edilen geçici çelik kuleler üzerine
gelecek şekilde yerleştirilmiş, ikinci
parçacıda bu uca monte edilerek diğer
kuleye kirişlerin ulaşması sağlanmıştır.
ASMA SĠSTEMLER
TEġEKKÜRLER
Reza SHİRZAD REZAEİ
[email protected]