1 - M. Volkan Turker

05.01.2012
İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı
Tezli Yüksek Lisans Programları
Araştırma Tasarımı
11
Bilimsel Araştırma
Yöntemleri I
Araştırma Sorusu
Araştırma
sorusunun niteliği
Dr. M. Volkan TÜRKER
1
Ölçme ve ölçekler
•Ölçme
•Ölçekler
•Ölçme hataları
•İyi Bir Ölçme
Aracının Sahip
Olması Gereken
Nitelikler
•Tanımlayıcı
•Değişkenler a. i.
•Gruplar arası f.
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Temel Araştırma Modeli
•Deneme Modeli (Saha
/ Lab. Deneyleri, yapay
araştırma ortamı)
•Tarama Modeli (Saha
araştırmaları, doğal
araştırma ortamı)
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal
Veri toplama
metodu
•Gözlem
•Görüşme
•Anket
2
Galileo Galilei (1564-1642)
 “Sayılabileni
say, ölçülebileni ölç.
Ölçülemeyeni, ölçülebilir hale getir”
Veri Analizi
1. Veri toplama
2. Verinin niteliklerini
ölçme / yükseltme
3. Hipotez testi
3
Galilei
Lord Kelvin
4
1
05.01.2012
1883
William Thomson (Lord Kelvin)


“Üzerinde durduğunuz her hangi bir olguyu
ölçebiliyor ve bunu sayılar ile ifade
edebiliyorsanız, o olgu hakkında bir şeyler
biliyorsunuz demektir.
Fakat o olguyu ölçemiyor ve sayılarla ifade
edemiyorsanız, o olgu hakkında eksik ve
yetersiz bilgiye sahipsiniz demektir;
elinizdekiler bir olasılıkla bilgi oluşturmak için
zemin teşkil edebilir seviyede olabilir ancak
bilim yapma seviyesine yükselebilmesi çok
zordur.”
Ölçme
Varlıkların,
olayların
özellikleri



GÖZLEM
Sayı veya
sembolle
ifade ediş
ÖLÇME
5
Ölçme örnekleri - sizce
aralarında bir fark var mı?

Ne
Kadar?
6
İki tür ölçme
Bir kumaşın boyunun cetvel ile ölçülmesi
Bir torba meyvenin ağırlığının kefeli terazi ile
ölçülmesi
Bir kova suyun sıcaklığının termometre ile
ölçülmesi
Bir öğrencinin bilgi birikimi seviyesinin yapılan
bir sınav ile ölçülmesi
7


Doğrudan Ölçme; Ölçülen nitelik ile ölçmede
kullanılan aracın niteliğinin aynı olması
durumu (Uzunluk – Metre, Ağırlık – Terazi).
Dolaylı Ölçme; Ölçülen nitelik ile ölçmede
kullanılan aracın niteliğinin farklı olması
durumu ( Cıvalı Isıölçer, IQ Testi, Çoklu Zeka
Envanteri, İK Eğitim Değerlendirme Anketi)
8
2
05.01.2012
Ölçüm Hataları



Ölçüm Hataları; Hata Türləri
“Gerçek Ölçüm”den söz edemeyiz!
Her ölçme sonucunda hata bulunur.
Ancak “Gerçeğe Yakınlık” söz konusu olabilir.
1. Sabit Hata
2. Sistematik Hata
3. Rastgele Hata
9
Ölçmede Hata Kaynakları







Ölçekler / Ölçeklendirme
Ölçmeyi yapan kişi (araştırmacı)
Ölçme aracı (anket, gözlem, görüşme…)
Ölçmenin yapıldığı ortam
Ölçülen kişi, grup, örgüt, vs.
Ölçülen özellik

10
Ölçüm işlemini gerçekleştirmek üzere
kullandığımız araçlardır;
 Sınıflama (Gruplama, Kategori, Nominal)
Ölçekleri
 Sıralama (Dereceleme, Ordinal) Ölçekleri
 Eşit Aralıklı (Interval) Ölçekler
 Oranlı (Ratio) Ölçekler
Ölçülmek istenen özelliğin doğru
tanımlanamaması
Zaman faktörü; ölçülen özelliğin değişmesi
Ölçme yöntemi
11
12
3
05.01.2012
Sınıflama (Gruplama,
Kategori, Nominal) Ölçekleri
Sıralama (Dereceleme,
Ordinal) Ölçekleri
Verilerin birbirleriyle karşılaştırılmasına veya
derecelendirilmesine dayanır.
 Önem ölçeği (en önemliden, en önemsize
doğru sıralamak)
 Beğeni ölçeği (en çok beğendiğinden, en
beğenmediğine doğru sıralamak)
! Bu ölçekte, ölçümler arasındaki farkın
miktarı belirsizdir.

Nitelikler arasındaki farklılıkların sayıyla
ölçülemediği ölçeklerdir.
 Belirli bir yönden birbirine benzeyenler
gruplandırılır.
 Cinsiyet
 Medeni hal
 Eğitim düzeyi
 Saç rengi

13
Sıralama Ölçeği Örnekleri
Aşağıdaki iş karakteristiklerini sizin için en çok
önemli olandan, en az önemli olana doğru
sıralayınız (1; en önemli, 2; daha az önemli, … ,
5; en az önemli).
İşin karakteristiği
Önem sırası
Başkaları ile etkileşimde bulunma
Birbirinden farklı nitelikleri kullanma
Baştan sona bir görevi tamamlama
Başkalarına hizmet etme
Bağımsız çalışabilme
15
14
İşletmenizin gelecek iki yıla dönük en önemli ihtiyaçları sizce
nelerdir?
Lütfen, aşağıdaki 14 olası ihtiyaçtan en önemli olduğunu düşündüğünüz
beş tanesini 1’den 5’e numara vererek önem sırasına koyunuz (1; en
önemli, 2; daha az önemli, … ).
(………) Ek finans, sermayede artış
(………) Kalitenin iyileştirilmesi
(………) Dış pazarlara açılma
(………) İç pazarda büyüme
(………) Markalaşma
(………) Yenilikçi / İnovatif olma
(………) İşletmenin yeniden yapılanması
(………) Nitelikli personel
(………) Teknoloji iyileştirme
(………)
(………)
(………)
(………)
(………)
Yeni ürün geliştirme
Maliyet düşürme
Elektronik ticarete geçiş
Bilgi sisteminde yeni teknoloji kullanımı
Çalışanların eğitimi
16
4
05.01.2012
Eşit Aralıklı (Interval) Ölçekler
Eşit Aralıklı Ölçek Örneği
Önceki ölçeklerle miktar belirlenemiyordu.
 İki noktası belirlenip, arası eşit aralıklara
bölünmüş ölçeklerdir.
 Likert Ölçeği (1 – 5)
 Termometre
! Bu ölçeklerde başlangıç noktası mutlak
değil keyfi olarak tespit edilmiştir.
! Örneğin; “0 ºC” noktası sanaldır.

İşin karakteristiği
Kesinlikle
katılmıyor
um
Katılmı
yorum
Ne
Katılıyorum
Ne de
Katılmıyorum
Katılıyor
um
Kesinlikle
katılıyoru
m
Aşağıdaki iş karakteristikleri benim için çok önemlidir;
Başkaları ile
etkileşimde bulunma
1
2
3
4
5
Birbirinden farklı
nitelikleri kullanma
1
2
3
4
5
Baştan sona bir
görevi tamamlama
1
2
3
4
5
Başkalarına hizmet
etme
1
2
3
4
5
Bağımsız
çalışabilme
1
2
3
4
5
17
Lütfen Dikkat !
Alternatif Gösterim
İşin karakteristiği
Kesinlikle
katılmıyor
um
Katılmı
yorum
Ne
Katılıyorum
Ne de
Katılmıyorum
Katılıyor
um
Kesinlikle
katılıyoru
m
Aşağıdaki iş karakteristikleri benim için çok önemlidir;
Başkaları ile
etkileşimde bulunma
!!



(())
Birbirinden farklı
nitelikleri kullanma
!!



(())
Baştan sona bir
görevi tamamlama
!!



(())
Başkalarına hizmet
etme
!!



(())
Bağımsız
çalışabilme
!!

18


Likert ölçeği kullanımında sıkça yapılan bir hata, ölçeğin yön
belirtmeyen ortanca değerinin “KARARSIZIM” veya benzeri
nitelikte sunulmasıdır. Yanıt vermek istemeyen, çekimser veya
bilgisi olmayan denekler “kararsızım” seçeneğini işaretleyebilir.
Bu da ölçüm hatası anlamına gelir.


Fikrim yok,
kararsızım
(())
19
Kesinlikle
katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
katılıyorum
Kesinlikle
katılmıyorum
Katılmıyorum
Ne
Katılıyorum,
Ne de
Katılmıyorum
Katılıyorum
Kesinlikle
katılıyorum
Kesinlikle
katılmıyorum
Katılmıyorum
Ne
Katılıyorum,
Ne de
Katılmıyorum
Katılıyorum
Kesinlikle
katılıyorum
20
5
05.01.2012
Lütfen Dikkat !
“Kararsızım”ın bulunduğu bir Likert ölçeği,
olumludan olumsuza sıralama olmaz. Likert
ölçeğinde yapılan birikimli değerleme
olduğundan, ortada yer alan durum kararsızlığı
değil, birikimin orta yeri olan yarı yarıya birikimi
anlatır.
 Beşli bir Likert ölçeği, birden beşe eşit aralığa
bölünmüş ve derecelendirilmiştir. Bir derece
bildirmeyen “kararsızım” sözü bu ölçeğe
konulursa, ölçeğin eşit aralıklılığını da bozar.*
* Prof.Dr. Hüseyin Başar





Nitekim, Likert’in olduğu gibi, bu seçeneği
yanlışlıkla kararsızım şeklinde
isimlendirenlerin yazılarında da kararsızım
sözü bu anlamda kullanılmış, diğer dört
seçeneğin ortasına konulmuştur.
Likert, daha sonraki derecelendirmeli
sıralamalarını, ortadaki seçenekte
“undecided” sözüne yer vermeden yapmıştır.
Onun yerine; “Neither Disagree Nor Agree”
kullanılmaya başlanmıştır.

21
22


23
“Orta derecede katılırım” yerine, “kararsızım”,
“fikrim yok”, “henüz karar vermedim” gibi yanlış
seçeneklerin kullanılma nedenlerinden biri de;
İngilizce kullanımındaki “undecided”
sözcüğünün ölçekle ilgili anlamının yanlış
tercüme edilmesidir.
Bir karar vermemiş olmayı anlatan bu
sözcüğün ölçek konusuyla ilgili anlamı, “bir
yön seçmedim”dir. Olumlu ya da olumsuz
yönde olmayan, bir yanında olumlu öbür
yanında olumsuz yargı olanın yeri ortadır.
Batı yazınında birçok yazar ve biliminsanı
yaptığı derecelendirme ölçeğinde
“undecided” sözünü kullanmamıştır. Bu
seçenek için “neutral”: yansız sözünü
kullanmıştır.
“Goode ve Hatt” da beşli derecelendirme
ölçeğini kullanmış, ama beşli seçenek
dışında, puan da vermediği ayrı bir seçenek
koymuştur: “Ne puan vereceğimi bilmiyorum”.
24
6
05.01.2012
Ölçek türlerinin özellikleri
Oranlı (Ratio) Ölçekler
Aralık ölçeklerinde yer alan isteğe bağlı sıfır
noktası yerine doğal/gerçek ve sabit bir sıfır
noktası belirlenebilirse bu, oran ölçeği olur.
 Uzunluk, ağırlık, yaş, hız, sıcaklık gibi
değişkenlerin ölçülmesinde kullanılırlar.
 Interval (eşit aralıklara bölünmüş) özellik
taşırlar.
 100 puanlık bir sınav
 Bir otomobilin hız göstergesi
 Metre ile uzunluk ölçümü

İyi Bir Ölçme Aracının
Sahip Olması Gereken
Nitelikler
 Güvenilirlik
 Geçerlilik
 Kullanışlılık
 Nesnellik
Ölçek
Farklılık
Sıra
Miktar
Nominal
Ordinal
Interval
Ratio
Evet
Evet
Evet
Evet
Hayır
Evet
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Evet
Mutlak
başlangıç
noktası
Hayır
Hayır
Hayır
Evet
25
26
Güvenilirlik (tutarlılık)


Ölçme aracının tutarlı/kararlı ölçme yapma
karakterinde olması anlamını taşır.
Bir ölçme aracı, bir özelliği, her
uygulandığında aynı sonucu verecek şekilde
ölçebiliyorsa güvenilirdir.
28
7
05.01.2012
Güvenilirliği artırmak için…



Bir anketteki önerme sayısı arttıkça anketin
güvenilirliği de yapay bir şekilde artar !
Önerme tümceleri, katılımcı kişilerin veya
grubun nitelik seviyesine uygun olarak
hazırlanmalıdır, ağır bir mesleki dil kullanımı
gelişigüzel cevaplamayı artıracağından,
güvenilirliği azaltır.
Anketi yanıtlama süresinin gereğinden kısa
oluşu da gelişigüzel cevaplamayı
artıracağından güvenilirliği azaltır.
Güvenilirliğin tespiti


En basit yöntemlerden bir tanesi; “Test –
Tekrar Test” yöntemidir.
Bir örneklem üzerinde uygulanan anket
formu, belirli bir zaman sonra aynı örneklem
üzerinde tekrar uygulandığında (aynı veya
farklı bir araştırmacı tarafından) sonuçlar
arasında ki korelasyon yüksekse, ölçeğin o
oranda güvenilir olduğu söylenebilir.
29
30
Güvenilirliğin tespiti;
Ölçeğin iç tutarlılığının analizi
Dikkat: Cronbach Alpha istatistiksel
bir test değil, güvenilirlik (iç tutarlılık)
katsayısıdır.
(Interitem Consistency)
 En çok bilinen ve uygulanan iç tutarlılık
analizi: “Cronbach alpha”dır.
 Cronbach’s coefficiet alpha, 1946.
! Ölçme araçlarında genellikle güvenilirlik “iç
tutarlılık” anlamında kullanılır.
! Ancak iç tutarlılık, tüm maddelerin aynı şeyi
ölçtüğü anlamına gelmez.




31
Bilimsel araştırma kapsamında yer alan
ölçeği içeren anket, örneklemden alınacak bir
gruba dağıtılır. Bu pilot çalışma neticesinde
elde edilen veriler Cronbach Alpha analizine
tabi tutulur.
Ölçek içerisinde gizli her bir faktörü
(değişkeni) ölçmeye hedefli soruların kendi
içlerindeki korelatif ilişkisi araştırılır.
Amaç ölçeğin iç tutarlılığını bilmek ve bunu
artırmaktır.
32
8
05.01.2012
Raporlama
Cronbach Alpha



CA analizi sonunda ortaya çıkan tabloda
ölçekte yer alan her bir sorunun, çıkartılması
durumunda ölçeğin güvenilirliğini ne yönde
etkileyeceği incelenir.
Cronbach Alpha değerinin 0,7’den büyük
olması ölçeğin güvenilirliğinin bir göstergesi
olacaktır.
Dikkat: Önerme sayısı arttıkça, CA katsayısı
yapay olarak büyür. Bu nedenle her bir faktör
için ayrı hesap yapılmalıdır.
Geçerlilik



33
34
Güvenilirlik – Geçerlilik ilişkisi
Her defasında aynı gösterse de !
Termometre ile zeka ölçümü…?
Tedavülden kalkmış bir para ile alışveriş ?
Ölçme aracı kullanılış amacına ne oranda
hizmet edebiliyorsa o oranda geçerlilik
özelliğine sahiptir.

Her defasında 2 cm eksik ölçen bir cetvel,
kesinlikle güvenilirdir. Ancak geçerli değildir
(Amaca hizmet etmez).
 Geçerlilik için
güvenilirlik gerek
şarttır ancak yeter şart değildir.
35
36
9
05.01.2012
Geçerliliğin Değerlendirilmesi



Geçerliliğin Değerlendirilmesi
Bir ölçek için, “doğası gereği” geçerlidir veya
geçerli değildir sonuçlarına varılamaz.
Geçerlilik ölçüm sonuçlarının (örneklemin geri
dönüşünün) bir karakteristiğidir.
Bir ölçek ne kadar çok sayıda ölçüm sonucu
elde ederse, onun geçerliliği hakkında ihtiyaç
duyduğumuz bilgi o oranda artar.


Geçerlilik yüksekten düşüğe doğru değişkenlik
arz eden bir özelliktir.
Sadece mevcut kanıtlar (ölçüm sonuçları)
üzerinden bir yargıya varılabilecek olan
geçerliliği doğrudan ölçmek mümkün değildir.
37
Geçerlilik Türleri



38
Diğer Geçerlilik Türleri
Kapsam (content) geçerliliği: Ölçülmek istenen
özelliği ölçmede nicelik ve nitelik olarak yeterli
olup olmadığı,
Yapı (construct) geçerliliği: Ölçeğin hazırlanış
amacına ne ölçüde ulaştığı,
Ölçüt-bağımlı (criterion-related) geçerliliği:
Ölçüm sonuçlarının bir veya birkaç dış ölçütle
karşılaştırılması.
39

Bu geçerlilik türlerine ek olarak, bazı bilimsel
araştırma kitaplarında; görünüş (face) geçerliliği,
tahmine dayalılık (öngörüsel, predictive)
geçerliliği ve çok kültürlülük (multicultural)
geçerliliği de ele alınmaktadır.*
* Colton, David ve Cevert, Robert W. Designing and
Constructing Instruments for Social Research and
Evaluation. San Francisco: Jossey-Bass / John Wiley &
Sons, 2007, s.66-69.
40
10
05.01.2012
Kapsam Geçerliliği

1

Yapı Geçerliliği
Kapsam geçerliliğinde esasen, ölçeği
oluşturan faktörlerin ölçülmek istenen
özelliği ne ölçüde yansıttığı incelenir.
Kapsam geçerliliğini test etmede kullanılan
mantıksal yollardan en çok kullanılanı
uzman görüşüne başvurmaktır.*
* Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El
Kitabı, 8.Baskı. Pegem A Yayıncılık, 2007, s.168.

2
Yapı geçerliliği ile öne çıkan ilk husus;
ölçek tasarımcıları ile katılımcıların
(araştırmaya katılan kişilerin) yapı hakkında
eş tanımlamalara sahip olduklarından emin
olunmasıdır.*
* Colton ve Cevert, s.66.
41
Örnek: Önerilen bir ölçeğin yapı geçerliliği
bakımından değerlendirilmesi
 Çalışma için hazırlanan TYK ölçeğinin bu
anlamda yapı geçerliliğini azaltmamak için;
 Soru formlarında; “yenilik stratejisi”, “radikal
yenilik”, “artımsal yenilik” vb. yapıya özgü
kavramların açıklayıcı tanımlamalarına yer
verilmiştir.
 Bunun dışında araştırmaya katılan işletmelerle
posta, faks vb. gibi uzaktan iletişim yöntemleri
yerine, yüz yüze görüşme ve mülakat
yöntemleri uygulandığı için ölçeğin amacı ve
kapsamı hakkında açıklayıcı bilgiler verilmiş,
tasarım aşamasında ele alınan tüm kavramların
katılımcılar tarafından aynı şekilde algılanmaları
için yoğun bir çaba sarf edilmiştir.
43
42
Örnek: Önerilen Ölçeğin Yapı Geçerliliği
Bakımından Değerlendirilmesi
44
11
05.01.2012
Yapı Geçerliliğinin
Tespitinde Faktör
Analizi Kullanımı
Faktör Analizi Nedir?
45
Faktör Analizi



46
Faktör Analizi
Sosyal bilimlerde, ölçülmek istenen olgular
genellikle doğrudan ölçülemedikleri için, bu
olguları tanımlayan veya ifade eden davranış
ve tutumları tespit edip bunları ölçmek
gerekmektedir.
Bu durum dolaylı bir ölçüm yapılması
anlamını taşır.
Örnek: Hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti,
tükenmişlik düzeyi, iletişim becerisi vb.



47
Daha önceki derslerde belirtildiği gibi
öncelikle ölçülmek istenen olguya ilişkin yazın
taramasından elde edilen bilgiler ışığında
olgunun tanımı yapılmalı.
Daha sonra da bu olguya ilişkin somut,
ölçülebilir davranışlar/tutum ifadeleri
belirlenmelidir.
Örnek: Müşteri Memnuniyetini Sağlamak
48
12
05.01.2012
Örnek
YETKİNLİK: Müşteri Memnuniyetini Sağlamak
Anket Örneği
Ne
Katılıyorum
Ne de
Katılmıyorum
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Fikrim yok
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
ürüne ilişkin beklentim ile ürünün sunduğu
özelliklerin birebir örtüşmediği durumda, bana
alternatif ürünler sunar.
1
2
3
4
5
-
ödeme koşullarına ilişkin beklentim ile mevcut
ödeme seçenekleri birebir örtüşmediği
durumda, bana alternatif ödeme seçenekleri
sunmak için amirleriyle görüşme yolunu seçer.
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
…
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Fikrim yok
51
-
Ne
Katılıyorum
Ne de
Katılmıyorum
Yönetim ve Organizasyon alanında bir olgu
belirleyelim… (davranışsal alanda olabilir)
Bu olguyu tanımlayalım…
Tanım doğrultusunda, olguyu dolaylı yoldan
ölçebileceğimiz davranışları ve/veya tutumları
belirleyelim…
50
Katılmıyorum

1
ödeme koşullarına ilişkin beklentilerimi tam
olarak anlamadan satış sürecini tamamlamaya
çalışmaz.
Kesinlikle
Katılmıyorum

ürüne ilişkin beklentilerimi tam olarak
anlamadan satış sürecine geçmez.
Satış Sorumlusu Bay / Bayan
……..…………………….. ,
……..…………………….. ,
Uygulama

Katılmıyorum
DAVRANIŞLAR
İç ve dış müşteriler ile bunların beklentileri konusunda derin bir
algılamaya sahip olmak,
Müşterinin beklentilerini karşılamak üzere uygun kaynakları
harekete geçirmek,
Müşteri tatmini konusunda bireysel sorumluluk üstlenmek (örn, artı
değer yaratacak ilişkilere odaklanmak)
Açık ve direkt iletişim becerilerini kullanarak, müşterinin güvenini
kazanmak (örn, etken dinleme becerilerini kullanmak, zamanında
geri bildirim sağlamak gibi)
Müşteri için önemli olan unsurlara gerçekten öncelik verildiği
49
konusunda kendisini ikna etmek.
Kesinlikle
Katılmıyorum
TANIMI: Müşterinin beklentilerine artı değer yaratacak şekilde
yanıt vermek ve belirgin bir ölçüde müşteri tatmini sağlamak.
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
1
2
3
4
5
-
52
13
05.01.2012
Yapı Geçerliliğinin Tespitinde Faktör
Analizi Kullanımı
Faktör Analizi




Birbirleriyle ilişkisi olduğu düşünülen çok
sayıdaki değişken arasındaki ilişkinin yapısı
hakkında bilgi edinmek amacıyla kullanılır.
Bunun için, çok sayıda değişken, daha az
sayıda temel boyuta indirgenir.
FA temel mantığı; karmaşık bir olgunun daha
az sayıda faktörler yardımıyla
açıklanabileceği düşüncesidir.
Faktör analizinde kullanılacak olan verilerin
en az aralıklı (interval) veya oranlı (ratio)
seviyesinde ölçülmüş olması
gerekmektedir.*
* Altunışık, Remzi; Recai Coşkun, Serkan
Bayraktaroğlu ve Engin Yıldırım. Sosyal Bilimlerde
Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı. Sakarya Yayıncılık,
2007, s.227.
53
Yapı Geçerliliğinin Tespitinde Faktör
Analizi Kullanımı

54
Önerilen Ölçeğin, Ölçüt-Bağımlı Geçerliliği
Bakımından Değerlendirilmesi
3
Ayrıca faktör analizinin uygulanabilmesi için
örnek büyüklüğünün 50’den hatta bazı
çalışmalarda 100’den az olmaması gerektiği
belirtilmektedir.*
* Altunışık ve diğerleri, s.228.
55
Ölçüm sonuçlarının bir veya birkaç dış
ölçütle karşılaştırılmasıdır;
1. Ölçüm sonuçları ile mevcut
performansların karşılaştırılması veya
2. Aynı faktörleri kullanarak aynı yapıyı ölçen
başka ölçeklerin ölçüm sonuçları ile
karşılaştırılması.

56
14
05.01.2012
Kullanışlılık


Nesnellik (Objektiflik)
Bir ölçme aracının kullanılmasındaki
kolaylıktır.
Kullanılması zor, uzmanlık gerektiren, emek,
para, zaman gibi açılardan çok fazla gerekleri
olan bir ölçme aracı kullanışlı değildir.


Ölçüm aracı nesnel (objektif) olmalıdır.
Eğer iki farklı uygulamacı ölçüm değerlerini
değerlendirdikten sonra aynı sonuçlara
ulaşıyorlarsa nesnellikten söz edilebilir.
Laboratuar sonuçlarında
görülen farklılıklar.
57
58
Final sınavlarınızda ve tez
yazım sürecinizde başarılar
dilerim…
Dr. M. Volkan TÜRKER
59
15