İnternetin Temelleri - Personel Web Sistemi

İnternetin Temelleri
 İnternet Nedir?
 Bilgisayar Ağı
 Ağ Türleri
 İnternet Uygulamaları
 İnternet Protokolleri
1
İnternetin Nedir?
 Interconnected Networks, kelimelerinin kısaltmasıdır ve kendi
aralarında bağlantılı ağlar anlamına gelir.
 Dünya üzerindeki birbiriyle bağlantılı milyonlarca bilgisayardan
herhangi birisiyle veri, ileti ve dosya alış verişini sağlayan ve sürekli
olarak büyüyen bir iletişim aracıdır.
 Internetin çatısını üniversiteler, kamu kurumları ve ticari kuruluşların
bilgisayarları oluşturmaktadır. Kullanıcılar internete bu kurumlardan
aldıkları hizmet aracılığıyla erişirler. Bu kurum ve kuruluşlar, sunucu
denilen bilgisayarlarını hiç kapatmazlar.
2
 Telefon veya daha gelişmiş ağlar kullanılarak bilgisayarlar arasında
iletişim sağlar.
 Aynı zamanda, insanların her gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi
saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma" isteklerini karşılamaktadır.
 Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay,
ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir.
3
 Genellikle, ofis ve evlerdeki kullanıcı (istemci-client) bilgisayarlarına
taktıkları modem ile telefon hatları üzerinden sunuculara ulaşmaktadır.
4
 İstemci (client): İnternet’e bağlanmak için kullanılan kişisel
bilgisayarlardır. Bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin paylaşıma
açık kaynaklarını kullanabilen birimdir.
 Sunucu (server): İnternet üzerinde bilgi içeren bilgisayarlardır.
Sunucu, bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin kullanımına
(paylaşımına) açık kaynakları bulunduran birimdir. Bir ağda birden
fazla sunucu birimi bulunabilir.
 Internet servis sağlayıcısı, kişilere ve şirketlere Internet bağlantısı
sağlayan kurumdur. Kısaca ISS ya da İngilizce'de ISP (Internet service
provider) olarak bilinir.
5
İnternetin Tarihi
 1960'lı yıllarda US Savunma Bakanlığının isteği üzerine olası felaket
senaryolarının (doğal afet, nükleer saldırı) ardından dahi işlevselliğini
koruyabilecek bir iletişim sistemi yaratmak amacı ile ARPANET
(Advanced Research Project Administration – Yüksek Araştırma Proje
İdaresi) adı altında başlatılan askeri bir projedir.
 1970'li yılların başında Amerikan üniversitelerinde bu projeden
yararlanma imkanı verilmesinin ardından e-posta (SMTP) ve NNTP
(Network News Transfer Protocol) uygulamaları yaygınlık kazanmaya
başlamıştır. Bunları FTP ve HTTP izlemiştir.
6
Bilgisayar Ağı
 Bilgisayar ağı (network), bilgisayarların bilgi ve kaynaklarını
paylaşabilmeleri için oluşturulan yapıdır. En az iki bilgisayarı birbirine
bağlayarak bir ağ oluşturulur. Bu ağ vasıtası ile bilgisayarlar aralarında
birbiri ile haberleşebilirler.
 1980'li yıllarla birlikte, Ethernet ve LAN teknolojisinin gelişmesiyle,
kişisel bilgisayarlar ve ofisler bilgisayar ağlarına kavuşmuştur.
 En bilinen bilgisayar ağı, İnternettir.
7
Bilgisayar Ağ Türleri
 Bilgisayar ağları büyüklüklerine, topolojilerine ve kullandıkları
protokollere göre çeşitli türlere ayrılırlar.

LAN (Local Area Network)

MAN (Metropolian Area Network)

WAN (Wide Area Network)
8
LAN (Yerel Alan Ağı)
 LAN (yerel alan ağı), küçük bir coğrafyaya dağılmış bilgisayarları
birbirine bağlayan bir ağdır.

Ev ağı

Ofis ağı

Laboratuar ağı

İnternet kafeler
 Yerel alan ağları, kullanıcıların daha fazla bilgi işlem kaynağına (güç,
veri aktarım hızı, depolama alanı v.b.) daha az kaynak kullanarak
ulaşmalarını sağlar.
9
MAN (Büyük Alan Ağı)
 LAN ağlarından daha büyük bir ağ yapısıdır. Kampüs ağları adıyla da
anılan bu ağlar, üniversite kampüslerinde ve büyük işyerlerinde
kullanılır.
 MAN bir kaç lokal ağın birleşiminden oluşur.
 Özellik olarak WAN ile aynıdır ancak hız bakımından LAN hızındadır.
10
WAN (Geniş Alan Ağı)
 WAN (Geniş Alan Ağı - Wide Area Network) birden fazla cihazın
birbiri ile iletişim kurmasını sağlayan fiziksel veya mantıksal büyük
ağlarıdır. Yerel alan ağlarının birbirine bağlanmasını sağlayan çok
geniş ağlardır. En meşhur geniş alan ağı İnternettir.
11
İnternet Uygulamaları
 World Wide Web (www)
 e-posta (e-mail)
 Tartışma Listeleri
 Forum
 Peer to peer
 Sohbet
 Sesli ve Videolu Konferans
 FTP (File Transfer Protocol)
 Gerçek zamanlı uygulamalar
12
World Wide Web (www)
 Dünya çapında ağ (World Wide Web - www – web –w3), örümcek
ağları gibi birbiriyle bağlantılı sayfalardan, İnternet üzerinde çalışan ve
"www" ile başlayan adreslerdeki sayfaların görüntülenmesini sağlayan
servistir.
 İnternet ve web terimleri aynı olguyu tanımlamaz. Zira web sadece
internet üzerinde çalışan bir servistir. Web kavramı, CERN'de bir
bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee'nin HTML adlı bilgisayar
dilini bulup geliştirmesiyle oluşmuştur.
13
 Web’de bilgi, web sayfaları üzerinde bulunur.
 Bu Web sayfalarına erişmek için web tarayıcıları (Web Browser)
kullanılır.

Firefox

Internet Explorer

Mozilla

Opera

Netscape

Lynx gibi.
14
Google Chorme
15
Internet Explorer
16
Opera
17
Netscape
18
 Web Adresleri (URL - Uniform Resource Locator): URL Web
nesnesini bulmak için Web istemcisinin ihtiyacı olan erişim yöntemini,
konumunu, ve sunucu ismini belirtir.

hatasız ve eksiksiz yazılması gerekir.

Türkçe karakter kullanılmaz (ç,Ç,ğ,Ğ, ı,İ,ö,Ö,ş,Ş,ü,Ü)
 Web Sitesi: Web sayfalarının bir araya konması ile oluşur.
 Ana Sayfa (home page): Bir dizi Web sayfasının ilk sayfasıdır.
 Bağlantılar (hyperlinks): Bir Web sayfadan başka sayfaya/siteye
geçmemize olanak tanır.
19
Web Adresi Uzantıları

.edu: educational (eğitim kuruluşları-üniversiteler)

.com: commercial (ticari kuruluşlar)

.gov: governmental (kamu kuruluşları)

.net: Internet'le ilgili kurumlar

.org: nonprofit organizations (kâr amacı gütmeyen vakıflar, dernekler,
sivil toplum örgütleri vb.)

.mil: military (askeri kuruluşlar)

.k12: Kindergarten-12th Grade (İlköğretim okulları ve liseler)
20
Web Adresi Uzantıları

.aero : Hava endüstrisi tarafından kullanılır.

.asia : Asya ülkelerine ait alan adıdır.

.biz : İş ile ilgili konularda kullanılır.

.cat: Catalan dil ve kültürüne ait sitelerde kullanılır.

.coop: Kooperatifler tarafından kullanılır.

.info : information. Bilgi siteleri için kullanılır.

.int : Uluslararası organizasyonlar için ayrılmıştır.

.jobs : iş ve işçi ilanları veren siteler için hazırlanmıştır.
21
Web Adresi Uzantıları

.mobi: Mobile. Cep telefonları için web sitesi yapımında kullanılır.

.museum : Müzeler için ayrılmıştır.

.name : Kişisel siteler için ayrılmıştır.

.pro : professional. meslek sahipleri için ayrılmıştır.

.tel : iletişim servisleri tarafından kullanılır.

.travel : seyahat acenteleri ve seyahat hizmetleri için kullanılır.

Adres satırında yer alan son kısaltmalar (.tr, .uk, .de gibi) ise, ülke
kodlarını gösterir.
22
 http://www.inonu.edu.tr
 http://www.milliyet.com.tr
 http://www.meb.gov.tr
 http://www.greenpeace.org/
 http://tsk.mil.tr
 http://www.mfl.k12.tr/
23
e-posta (e-mail)
 Elektronik posta (e-posta - e-mail), kullanıcıların bilgisayar ortamda
yazdıkları ve birbirlerine gönderdikleri iletilere verilen addır.
Elektronik posta, bugün dünya üzerinde milyonlarca insanın hızlı ve
etkin bir biçimde iletişim kurmasını sağlamaktadır.
 Web sayfasıyla ve özel e-posta programları (Outlook, Eudora,
Thunderbird, vs.) ile çeşitli prokollerle (POP3, IMAP, vs.) postaya
ulaşılır.
24
e-posta Bileşenleri
 Gönderen ya da Kimden (From): İletiyi gönderenin adresi ve adı.
Burada otomatik olarak kişinin adı olarak gözükse de başka kişinin
ismi ile de gönderim yapmak mümkündür.
 Alıcı ya da Kime (To): İletiyi alanın adresi ve adı. İletinin kime
yolladığını gösterir. E-posta adreslerinin arasına "," virgül koyarak
birden
fazla
kişiye
yollamak
mümkündür.
Eğer
adresiniz
gözükmüyorsa, BCC ile gizlenmiş olabilir.
 Konu (Subject): İletiyi özetleyen başlık, genelde daha sonradan
hatırlamakta ve e-postaları ayırmakta yardımcı olur. Etik olarak
yazılması tavsiye edilir.
25
 Tarih (Date): İleti gönderildiğindeki yerel tarih ve saat. Genelde
yollayan sunucu veya e-posta programı bu saati otomatik olarak ekler.
Bazen saat ve gün ayarı bozuk olarak yeni bir e-posta, eskiymiş gibi
gözükebilir.
 E-posta bedeni (Body): Burada iletinin kendisi ve genel olarak
kullanıcı imzası yer alır.
 Karbon Kopya "KK" (CC, Carbon Copy): Aslen gönderilen kişiye
ek olarak iletinin başka alıcılara gönderilmesini sağlar. İleti buraya
yazılan kişilere doğrudan hitap etmemektedir, ileti bu kişilere
bilgilendirme amacı ile yollanmıştır.
26
 Gizli Karbon Kopya "GKK" (BCC, Blind Carbon Copy): Kapalı
Karbon Kopya olarak da bilinir. Buraya yazılan adresler iletide
gözükmez. Etik olarak birçok kişiye gönderilen gayrı resmi iletiler için
bu alanın kullanılması uygun düşer. Bu tür adres gizleme yığın iletiye
karşı da koruma sağlar.
 Cevaplama (Reply): Belli bir adresten gelen e-postayı cevaplamak
için kullanılır. Alıcı kısmına otomatik olarak e-postayı yollayanın
adresi alınır. En çok kullanılan fonksiyonlardan biridir.
27
 Herkesi cevapla (Reply All): Cevaplanan iletiyi, gelen e-postanın To:
ve CC: kısmında yazılmış olan tüm adreslere yollamak için kullanılır.
En çok suistimal edilen fonksiyonlardan biridir. Genelde tüm adresler
açık olarak ve gereksiz adreslere gider. Bilgisayara giren virüslerin
kullandığı mekanizmalardandır.
 Yönlendirme (Forward, Fwd): Gelen bir e-postanın bir başka adrese
yönlendirilmesini sağlar.
 Ek (Attachment): Yazıya ek olarak yollanan dosyalardır. Ses, resim,
video, yazı başta olmak üzere birçok değişik formatta dosya
eklenebilir. Virüslerin başlıca yayılma yollarından biridir.
28
Tartışma Listeleri
 Bireylerin devamlı olarak katkıda bulundukları elektronik tartışmaları
içeren konu temelli tartışma listeleridir.
 İnsanların kendi istekleriyle üye oldukları, grup haberleşme
mekanizmalarından biridir. Bu mekanizmaları gerçekleştiren
programlar çoğunlukla listproc, list-management yazılımı adlarıyla
bilinirler. Listelerden yararlanmak için listelere üye olmak gerekir. Bir
üyenin gönderdiği ileti listenin tüm üyelerine dağıtılır ve bu şekilde
ileti akışı sağlanır.
 Türkiye’deki bazı listeler;



INET-TR
Linux
turkmath
Türkiye Internet Tartişma Listesi
Linux işletim sistemi
Türkiye Matematikçiler Listesi
metu.edu.tr
bilkent.edu.tr
bilkent.edu.tr
29
Forum
 Forum Elektronik ortamda yaratılmış bir tartışma platformu ve
paylaşım sistemidir.Forumların atası ziyaretçi defterleridir.Daha sonra
mesaj panoları ortaya çıkmış ve en son olarak günümüzdeki Forum
halini almıştır. Forum alanına girildikten sonra ilgili kategori seçilir ve
bu kategori bağlı olarak;


Yeni bir konu başlığı yaratılır. Yaratılan konu başlığına diğer kullanıcılar
yorumlarını (cevaplarını) yazarak fikirlerini beyan ederler.
Hali hazırda bulunan bir konu başlığı veya tartışma konusu üzerinde fikirler
yada o konu hakkındaki düşünceler sunulabilinir.
 Forum kodlamasının gelişmesiyle birçok yeni özellik eklenmiştir.
Üyelik Sistemleri, Moderator Sistemi,Private Messenger, Chat,
Signature, Avatar, Rep puanları bunlara örnek verilebilir
30
Haber Grupları (News Groups)
 Internet kullanıcılarının değişik konulardaki düşüncelerini paylaşmak
için oluşturulmuş haber gruplarıdır. Haber grupları, bir konuyla özel
olarak ilgilenenler arasında yada bir topluluk için oluşturulabilir.
31
Sohbet (Chat)
 Bazı programlar arayıcılığıyla diğer kullanıcılarla sohbet eş zamanlı
sohbet edebilmek amacıyla kullanılır. Sohbet ortamlarında kullanıcılar
kendilerine takma isim (nick name) seçerler. Herhangi bir sohbet
grubuna katılmanın yanısıra, istenilen bir konuda kanal açılıp sohbet
edilebilir.
32
Sesli ve Videolu Konferans
 Sesli
konferans
arayıcılığıyla
bilgisayara
başka
bir
bağlı
Internet
bir
mikrofon
kullanıcısı
ile
ve
hoparlör
konuşmaktır.
Video konferans ise, bir kamera ve mikrofon arayıcıyla başka bir
Internet kullanıcısına ses ve görüntü ulaşması ve başka bir kullanıcıdan
gelen ses ve görüntülerin alınmasıdır.
33
FTP
 Dosya Transfer Protokolü (File Transfer Protocol; FTP), bir veri
yığınının bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır.
 Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir TCP/IP ağı üzerindeki
kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı
ismi ve şifresi gerekmektedir. Bir çok FTP sunucusu, kullanıcı ismi ve
parola olmadan erişim için "anonim FTP" (anonymous FTP) desteği
verir. Bu kullanım için kullanıcı adı olarak anonymous parola olarak
ise bir e-mail adresi girilmesi yada parola yeri boş bırakılması
gerekmektedir.
34
Telnet
 Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki
başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü
ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Bağlanılan
makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin
(username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim
programınızın olması gereklidir.
35
SSH
 SSH (Secure Shell), ağ üzerindeki başka bir sunucuya uzakta bulunan
bir başka makineden bağlantı sağlayan bir protokoldür. Telnet kullanıcı
şifreleri dahil tüm iletişim açık yani şifrelenmeden gerçekleştirilirken,
SSH güvensiz makineler arasındaki iletişimi güçlü bir kriptografik
yöntemiyle şifreler.
36
Peer to Peer (p2p)
 Peer-to-peer ya da P2P olarak tanımlanır. 2 veya daha fazla PC
arasında veri paylaşımı yapmak için kullanılan network program
protokolüdür.

Bittorrent: İndirim halindeki bir dosyanın aynı zamanda paylaşımını
sağlayan en az sorun çıkaran P2p programı.

Gnutella: Sadece arama sırasında açık durumda olan PC'lerde dosya
arama ve paylaşma yapmayı sağlayan programdır.

eDonkey & emule: Paylaşıma açık dosyaları gösteren ve paylaşımını
sağlayan programdır.

DC++ : Direk olarak dosya paylaşıma açık bilgisayar ulaşarak dosya
aktarımını sağlayan programdır.
37
İnternet Protokolleri
 DNS
 HTTP (HTTPS)
 IP
 TCP/IP
38
DNS (Domain Name Server)
 DNS (İnternet Alan Adı Sistemi - Domain Name System): İnternet
uzayını bölümlemeye ve bölümleri adlandırmaya yarayan bir sistemdir.
İnternet ağını oluşturan her birim sadece kendine ait bir IP adresine
sahiptir. Bu IP adresleri kullanıcıların kullanımı için www.site_adı.com
gibi kolay hatırlanır adreslere karşılık düşürülür. DNS sunucuları,
internet adreslerinin IP adresi karşılığını kayıtlı tutmaktadır.
39
HTTP
 HTTP (Hyper Text Transfer Protocol - Hiper Metin Transferi
Protokolü) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.
İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl
aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen protokoldür.
40
HTML
 HTML (Hyper Text Markup Language), ana hatları SGML (Standard
Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman
formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dokümanı formatlamak
ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutları
içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için
renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar.
41
IP (Internet Protocol)
 IP (Internet Protocol) adresi: Belli bir ağa bağlı cihazların ağ
üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir.
 İnternet'e bağlanan her bilgisayara bir IP adresi atanır. Diğer
bilgisayarlar bu bilgisayara bu atanılan adres ile ulaşırlar. Yani iki
farklı cihaz aynı yerel ağda olmasa dahi, IP adresi birbirleri ile iletişim
imkânı sağlar.
 IP adresleri şu anda yaygın kullanımda olan IPv4 için 32 bit boyunda
olup, noktalarla ayrılmış 4 adet 8 bitlik sayıyla gösterilirler. Örneğin:
10.33.116.220
42
 Telefon ile (adsl veya çevirmeli bağdaştırıcı) internete bağlanan
kullanıcının IP adresi çoğu zaman dinamiktir. Bu tür IP’ler dinamik IP
denir. Yani servis sağlayıcıda o an boş bulunan bir IP adresi atanır. Bu
yüzden her bağlantıda IP adresinin belli kısımları değişebilir.
 Zaman içinde (yani, bağlantı koparılıp tekrar bağlanılsa bile)
değişmeyen ve hep aynı kalan IP’lere Statik IP denir. Bu tür IP
genelde sunucular tarafından kullanılır.
43

IP Adresi
: 192.168.10.1
Binary Açılımı
: 11000000.10101000.00001010.00000001
IP adresleri 32 bit’liktir ve 4 adet 8 bitlik parçanın birleşmesinden
oluşmuştur. Bu parçaların her birine oktet denir.

Her bir oktet 0’dan 255’e kadar değerler alabilir. Ancak 0 ve 255
sayılarının kullanımı ile ilgili sınırlamalar vardır.

32-bit Internet adresleri, Ağ Bilgi Merkezi (NIC) Internet Kayıt
Kabul tarafından yönetilmektedir.
44
IP Adresi Kavramı
 Eğer
küçük
ve
özel
bir
network
kuruyorsanız
ve
Internet’i
kullanmayacaksanız, herhangi bir IP adresini kullanabilirsiniz.
 Eğer bir şirketin network’üne bağlanacak ve Internet’i de kullanacaksanız,
sistem yöneticisinden size bir ip adresi atamasını istemelisiniz.
 Eğer Internet’e bağlanacaksanız, Internet Servis Sağlayıcının vereceği IP’yi
kullanırsınız.
192.168.10.1
192.168.10.2
192.168.10.3
45
 Network ortamında olsun olmasın her bilgisayarın kendine ait bir IP
numarası vardır. Bu IP numaraları manuel olarak ayarlanacağı gibi
otomatik olarak bilgisayar tarafından da atanabilir.
 Ağ
ortamında
bulunan
bir
bilgisayarın
ağda
bulunan
diğer
bilgisayarları görmesi için IP adreslerinin Network ID kısımlarının
aynı olması gerekir.
 Network ortamında bilgisayarların IP numaralarını atayan DHCP
(Dynamic Host Control Protocol) denilen yapı sayesinde bilgisayarlara
birbirleriyle anlaşabilecekleri uygun IP numaraları otomatik olarak
verilir.
46
 Her cihaz kendi IP adresi ile beraber, bulunduğu ağ üzerindeki IP
adreslerini de bilmelidir. Bu amaçla IP adreslerinin ne kadarının ortak
olduğunu belirten yapılar kullanılır. Bunlara Alt ağ maskeleri yada IP
maskeleri denilmektedir.
 Örneğin IP maskesi 255.255.255.0 ise, ilk üç basamağı (yani ilk 24
bit'i) aynı olan iki makine aynı ağda demektir. Bu durumda, IP
numarası 192.168.0.1 ile 192.168.0.2 aynı ağda, 192.168.1.1 ise başka
bir ağdadır.
47
 Ağ geçidi, TCP/IP'de iki değişik ağ arasında geçişi sağlayan bir cihaza
denir. Bu cihaz, bir bridge, switch, router (yönlendirici) veya NAT
(Network Address Translator) olabilir.
IP ……………………………….: 10.33.116.220
Alt Ağ Maskesi ……..………….: 255.255.0.0
Varsayılan Ağ Geçidi ………….: 10.33.255.254
48
IP Adresi Sınıfları
 A Sınıfı IP Adresleri 10.0.0.0 / 255.0.0.0
 B Sınıfı IP Adresleri 72.16.0.0 / 255.240.0.0
 C Sınıfı IP Adresleri 192.168.0.0 - 19X.XXX.XXX.XXX
aralığındadır. Subnet Mask olarak 255.255.255.0 kullanılır.
49
Mac Adresi (Fiziksel Adres)
 MAC (Media Access Control - Ortam Erişim Yönetimi) Adresi : Bir
cihazın ağ donanımını tanımaya yarayan adrestir. Her modemin ve ağ
kartının kendine ait özel birer MAC adresleri vardır. MAC, 48 bit'lik
bir adrestir. Bu nedenle 248 = 281,474,976,710,656 değişik ağ kartını
tanımlamak için kullanılabilir.
 Linux
: ifconfig –a
 Windows
: ipconfig /all
50
TCP/IP
 TCP/IP, TCP (Transmission Control Protocol) ve IP (Internet
Protocol)
kelimelerin
kısaltmalarıdır. İnternet
protokol
takımı,
Internet'in çalışmasını sağlayan bir iletişim protokolleri bütünüdür.
Bazen TCP/IP protokol takımı olarak da adlandırılır.
 TCP/IP'de, yollanan veriler katmanlara göre paketlenerek yollanır ve
alıcı tarafından bu paketler teker teker açılarak verilerin alıcıya
ulaşması sağlanır. Bu yöntem, yollanan veri, yollama şekli ve yollama
yolunu birbirinden ayırarak birlikte çalışmayı kolaylaştırır. Örneğin bir
bilgisayarda bağlantı olarak Ethernet yerine Wi-fi olması, üzerinde
başka bir web tarayıcı kullanılmasını gerektirmez.
51
TCP/IP Protokolleri
52
Donanım Katmanındaki Protokoller

ARP (Address Resolution Protocol): IP adreslerinin donanım adreslerine
çevrimini sağlar.

RARP (Reverse ARP, yani Ters ARP) protokolü ARP'ın ters işlemi yapar.
Yani hangi MAC adresinin hangi IP adresini kullandığını bulur. Bir
TCP/IP ağında RARP'ın çalışacağı garanti değildir, zira RARP bir RARP
sunucusuna ihtiyaç duyar.
53
IP Katmanındaki Protokoller

ICMP (Internet Control Message Protocol - Internet Yönetim
Mesajlaşması Protokolü): Hata ve türlü bilgi mesajlarını ileten
protokoldür. Örneğin, ping programı ICMP'yi kullanır.

RIP (Router Information Protocol - Router Bilgi Protokolü): Router'ların
yönlendirme
tablolarını
otomatik
olarak
üretebilmesini
sağlayan
protokoldür.

OSPF (Open Shortest Path First - İlk Açık Yöne Öncelik): Aynı RIP gibi
router'ların yönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesine sağlar.
OSPF, RIP'ten daha gelişmiş bir protokoldür.
54

IGMP (Internet Group Messaging Protocol - Internet Grup Mesajlaşma
Protokolü): Bir sistemin internet yayınlarına (multicast) abone olmasına
ve aboneliği durdurmasına yarar. Bu yayınlar, UDP üzerinden yapılır ve
genelde çoklu ortam (radyo veya video) içerikli olurlar.

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol - Dinamik Cihaz Ayar
Protokolü): Bir TCP/IP ağına bağlanan bir cihaza otomatik olarak IP
adresi, ağ maskesi, ağ geçidi ve DNS sunucusu atanmasına yarar.
55
Tartışma Katmanındaki Protokoller

UDP (User Datagram Protocol - Kullanıcı Veri Protokolü): IP
üzerinden veri yollamaya yarar. Verilerin ulaşacağını garanti etmez. UDP
paketlerinin büyüklükleri sınırlıdır. UDP son derece basit ve bağlantı
gerektirmeyen (connectionless) bir protokoldür.

TCP (Transmission Control Protocol - Gönderim Kontrol Protokolü):
IP üzerinden ulaşma garantili ve herhangi bir büyüklükte veri
gönderilmesine imkan tanıyan bir protokoldür. UDP'den farklı olarak,
TCP'de
iki
cihazın
iletişim
kurabilmesi
için
önce
birbirlerine
bağlanmaları gerekmektedir.
56
Uygulama Katmanındaki Protokoller

DNS (Domain Name System - Alan Adı Sistemi): Alan adı verilen isimler
(mesela www.wikipedia.org) ile IP adreslerini birbirine bağlayan
sistemdir. Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır. UDP veya TCP
üzerinden çalışabilir.

HTTP (HyperText Transfer Protocol - HiperMetin Yollama Protokolü):
İlk başta HTML sayfaları yollamak için yaratılmış olan bir protokol olup
günümüzde her türlü verinin gönderimi için kullanılır. TCP üzerinden
çalışır.
57





HTTPS (Secure HTTP - Güvenli HTTP): HTTP'nin RSA (Açık anahtarlı
şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır.
POP3 (Post Office Protocol 3 - Postahane Protokolü 3): e-posta almak
için kullanılan bir protokoldür. TCP üzerinden çalışır.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol - Basit Mektup Gönderme
Protokolü): e-posta göndermek için kullanılır. TCP üzerinden çalışır.
FTP (File Transfer Protocol - Dosya Gönderme Protokolü): Dosya
göndermek ve almak için kullanılır. HTTP'den değişik olarak kullanıcının
zorunluı olarak sisteme giriş yapmasını gerektirir. Veri ve komut alış
verişi için iki ayrı port kullanır. TCP üzerinden çalışır.
SFTP veya FTPS (Secure FTP - Güvenli FTP): FTP'nin RSA ile
güçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır.
58
Temel Internet Komutlar
 Ping: Internet'e bağlı bir bilgisayarın bağlantısının o an açık olup olmadığının
anlaşılması amacıyla kullanılır
 Talk (bazı sistemlerde ntalk): Internet üzerindeki iki kullanıcının aynı anda
karşılıklı yazışmasını sağlayan bir protokol ve bu işi yapan programlara
verilen genel addır. Talk kullanmak için her iki tarafta da TALK DAEMON
(Talk servis sağlayıcı) kurulu olması gerekir.
 Finger: Bir sistemde (domain) çalışan kişileri görebilmek için Finger komutu
kullanılır. Finger servisini kullanabilmek için sorgulama yapılan sistemin buna
izin vermesi gerekir. Belirli bir kullanıcının, makinesinin o an açık olup
olmadığını anlayabilmek için de Finger komutu kullanılabilir.
59