AKTS Kullanıcı Rehberi

Transkript

AKTS Kullanıcı
Rehberi
Brüksel, 6 Şubat 2009
İçindekiler
Giriş
.................................................................................................. 6
1. AKTS ve Avrupa Yükseköğretim Alanı (Bologna Süreci).........................................7
2. AKTS kilit unsurları.................................................................................... 8
3. Açıklanan AKTS kilit unsurları ................................................................. 9
3.1. Öğrenci merkezli bir kredi sistemi olarak AKTS............................................. 9
3.2. AKTS ve Öğrenim Çıktıları.................................................................................. 9
3.3. AKTS, düzeyler ve düzey belirleyicileri.......................................................... 11
3.4. AKTS kredileri ve işyükü....... .................................................................12
4. Yükseköğretim kurumlarında AKTS uygulaması . . . . . . . .................................. 13
4.1. AKTS kredi t ahsisi ............................................................................ 13
4.2. AKTS kredilerinin verilmesi...................................................................... 16
4.3. AKTS kredisi birikimi ve ilerleme...............................................................17
4.4. AKTS kredi transferi ...............................................................................17
4.5. AKTS ve hayatboyu öğrenme..................................................................... 19
5. Kalite güvencesi ve AKTS
............................................................... 21
6. AKTS kilit dökümanları.......................................................................... 23
6.1. AKTS K a t aloğu .................................................................................. 23
6.2. Öğrenci Başvuru Formu ........................................................................ 24
6.3. Öğrenim Anlaşması ............................................................................... 25
6.4. Transkript............................................................................................... 26
8. S öz l ük ç e ...........................................................................27
Ek 1 AKTS Kullanımı açısından öğrenci perspektifi...........................29
Ek 2 İkili anlaşmalar çerçevesindeki yurtdışı öğrenim sürelerinin tanınmasıyla ilgili
olarak kurumlara tavsiyeler.........................................................30
Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu................................................. .32
Ek 4 Kilit dokümanlar............................................................ 35
Ek 5 Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla ilgili ulusal düzenlemelere bakış...... 36
4
Introduction
Giriş
Bu AKTS Kullanıcı Rehberi Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi (AKTS) uygulamasıyla
ilgili kılavuz ilkeleri içerir. Aynı zamanda AKTS kilit belgelerini de sunar. Rehber; yükseköğretim
kurumlarındaki öğrenci, akademik ve idari personele ve diğer ilgili taraflara yardımcı olmak üzere
önerilmiştir.
2009 Kullanıcı Rehberi, 2005‟te çıkan önceki versiyonun ayrıntılı halidir. Bologna Sürecindeki
gelişmeler, hayatboyu öğrenmenin artan önemi, yeterlilik çerçevelerinin formülasyonu ve öğrenim
çıktılarının artan kullanımı gözönüne almak amacıyla güncellenmiştir. Rehber, or tak kuruluşlardan
uzmanlar ile AKTS danışmanlarının yardımıyla yazılmış ve ortakların kuruluşları, Üye Ülke
uzmanlarıve Bologna İzleme Grubunun danışmanlığına sunulmuştur. Avrupa Komisyonu taslak ve
danışma sürecini koordine etmiş olup Rehberin son sözünden sorumludur.
AKTS 1 programların tasarım, tanım ve sunumu ile yüksek öğretim yeterliliklerinin verilmesine
yardımcı olan bir araçtır. Çıktı tabanlı yeterlilik çerçeveleriyle bağlantılı AKTS kullanımı,
programları ve yeterlilikleri daha şeffaf hale getirerek tanınmalarını kolaylaştırır. Sunum metodu
(okul-temelli, iş-temelli), öğrenci statüsü (tam gün, yarım gün) ne olursa olsun AKTS, her tür
programa ve öğrenme tipine (örgün, yaygın ve gayri resmi) uygulananabilir.
Rehberin ilk bölümünde, AKTS Bologna Süreciyle yaratılan Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYÖA)
bağlamında ortaya konmuştur. Bu bölüm aynı zamanda Avrupa Yükseköğretim Alanı Yüksek
Öğretim Yeterlilikleri Çerçevesinde 2,2 (bu rehberde Bologna Yüksek Öğretim Yeterlilikleri
Çerçevesi olarak geçmektedir.) AKTS‟nin rolüne de değinmektedir.
İkinci bölüm AKTS kilit unsurları içermektedir. Bunlar AKTS‟nin üzerinde geniş mutabakata
varılmış olan genel tanıtımından ve and temel fonksiyonlarından ibarettir. AKTS kilit unsurları
bölümü ayrı bir broşürde de mevcuttur.
Üçüncü bölüm kilit unsurların detaylı bir açıklamasını içermektedir. 4. bölüm, AKTS‟nin yüksek
öğretim kurumlarında nasıl uygulanacağına dair rehberlik sunmakta, 5. bölüm ise AKTS‟nin ilgili
yüksek öğretim kurumunun kalite güvencesi araçlarını nasıl tamamladığını tartışmaktadır.
Son bölüm ise AKTS kilit unsurlarını, AKTS ile ilgili konulara dair ileri okumalara yönelik önerileri
ve bu Kullanıcı Rehberinde kullanılan terimleri içeren bir sözlükçeyi içermektedir.
1
AKTS ilk olarak 1989 yılında, Erasmus programı çerçevesinde, öğrencilerin yurtdışı hareketliliği
sırasındaki dönemlerinin tanınmasının kolaylaştırılması amacıyla, bir pilot proje olarak kurulmuştur.
Bologna Yeterlilikleri Çerçevesi Çalışma Grubu (2005) Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilik
Çerçevesi; http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf
2
5
ECTS Users’ Guide
AKTS ve Avrupa Yükseköğretim Alanı
(Bologna Süreci)
1.
AKTS, Bologna Sürecine 3 katılan tüm ülkelerin 4 dahil
olduğu Avrupa Yükseköğretim Alanında, yüksek
öğretim için kullanılan kredit sistemidir. AKTS
Bologna sürecinin köşe taşlarından biridir 5.
Çoğu Bologna ülkesi AKTS‟yi kendi yüksek öğretim
sistemlerinde kullanmak üzere yasal olarak
benimsemiştir.
kredi aralıklarına sahiptir (bkz bölüm 3.3). Sonuç
olarak, AKTS kredileri, daha detaylı ulusal
kredilendirme düzenlemeleri içerebilen ulusal yüksek
öğretim yeterlilikleri çerçeveleri formülasyonu için
kullanılmaktadır.
Diğer hedeflerinin yanısıra, Bologna Süreci en yaygın
öğrenci hareketliliğini 6 destekleyici uygun bir araç
olacak
bir
kredi
sisteminin
kuruluşunu
hedeflemektedir.
AKTS birçok başka Bologna
hedefine de katkıda bulunmaktadır:
AKTS
kurumlara kalite güvencesi hedefinin
uygulanmasında yardımcı olmaktadır (bkz bölüm 5).
Bazı ülkelerde AKTS yüksek öğretim programı ya da
yeterliliklerinin tanınırlığı için bir koşul
niteliğindedir.
AKTS kredileri Hayatboyu Öğrenme Avrupa
Yeterlilikleri Çerçevesiyle(AYÇ) 7 uyumlu Bologna
Yeterlilikleri Çerçevesinin 88 kilit unsurlarından
AKTS is başka kıtalardaki kurumlarda da artan
biçimde kullanılmakta ve böylece Bologna Sürecinin
gelişen küresel boyutunda rol oynamaktadır.
3
Bologna s ü r e c i n i halen 46 ülk e imza etmiştir.
Tam
listesi
için
bkz:
http://www.bologna2009benelux.org
4
Bazı ülkelerde AKTS yanısıra ulusal veya kurumsal sistemler
de bulunmaktadır.
5
Bologna süreci Sekreteryası websitesi Ben- elux 2009:
http://www.bologna2009benelux.org
6
biridir. Bologna Yeterlilikleri Çerçevesine göre bir ve
ikinci döngü
Ibidem
7
Da h a
fazla
bilgi
için
bkz:
http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronder
wijs/bologna/documents/QF-EHE A- May2005.pdf
8
Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Avrupa Hayatboyu
Öğrenme
Yeterlilik leri
Çerçevesi nin
k u rulu şu na
yönelik
önerisi
(http://ec.europa.
eu/education/policies/educ/eqf/rec08_en.pdf ),
2008.
Bologna Çerçevesinin üç aşaması ve kısa döngünün alt aşaması
yükseköğretim sektörü için AYÇ‟nin beş, altı, yedi ve sekizinci
aşamalarının karşılığıdır.
6
2. ECTS Key features
2.
AKTS kilit unsurları
eğitim bağlamındaki öğrenim çıktılarına ulaşabilmek
için gereksinim duydukları işgücü açısından ağırlık
oranına bağlıdır.
AKTS
AKTS, öğrenim çıktıları ve süreçlerine dayalı, kredi
birikimi ve transferine yönelik öğrenci merkezli bir
sistemdir. Yeterliliklerin ve öğrenme ünitelerinin aynı
zamanda
öğrenci
hareketliliğinin
planlaması,
değerlendirilmesi,
tanınması
ve
geçerliliğinin
kolaylaştırılmasını hedeflemektedir. AKTS örgün
yüksek öğretimde widely yaygın biçimde kullanılmakta
olup diğer hayatboyu öğrenme etkinliklerine de
uygulanabilir.
Krediler, örgün bir program veya tek bir eğitim
bileşeni için gereken öğrenme faaliyetlerinin
tamamlanmasından ve ulaşılan öğrenim çıktılarının
başarılı değerlendirmesinden sonra öğrencilere (tam
ya da yarım gün devam eden olmak üzere) bireysel
olarak verilmektedir. Krediler lisans derecesini veren
kurum tarafından kararlaştırıldığı üzere, yeterliliklerin
edinilmesine göre biriktirilebilir. Öğrenciler have
öğrenim çıktılarını başka öğrenim bağlam veya zaman
çerçevesinde (örgün, yaygın veya gayri resmi) daha
önce edinmişlerse, birleştirilmiş krediler bu öğrenim
çıktılarının başarılı bir şekilde yapılan değerlendirme,
geçerleme veya tanınmasını takiben verilebilir.
AKTS kredileri
AKTS kredileri öğrencilerin beklenen öğrenim
çıktılarına ulaşmak için gereksinim duydukları iş
yüküne dayalıdır. Öğrenim çıktıları bir öğrencinin bir
öğrenme sürecinin başarılı bir şekilde tamamlanmasının
ardından bilmesi, anlaması ve yababilmesi beklenen
şeyleri tanımlar. Ulusal ve Avrupa yeterlilikleri
çerçevelerindeki düzey belirleyicileriyle bağlantılıdır.
Bir program kapsamında verilen krediler aynı veya
diğer bir kurum tarafından sunulan bir diğer programa
transfer edilebilir. Bu transfer ancak derece veren
kurum kredileri ve bileşik öğrenim çıktılarını tanıdığı
sürece gerçekleşebilir. Ortak kurumlar yurtdışında
gerçekleşen öğrenim sürelerinin tanınmasına önceden
karar verebilirler.
İşyükü öğrencilerin tipik olarak beklenen öğrenim
çıktılarına ulaşılması için gereken tüm öğrenim
etkinliklerinin (ders, seminer, proje, uygulamalı
çalışma, kişisel çalışma ve sınavlar gibi) tamamlanması
için gereksinim duydukları zamanı gösterir.
Kredi transferi ve birikimi AKTS kilit dokümanları
(Ders Kataloğu, Öğrenci Başvuru Formu, Öğrenim
Anlaşması ve Transkript)
ve Diploma Eki
kullanımıyla kolaylaştırılmaktadır.
60 AKTS kredisi bir tam örgün öğrenim yılının
(akademik yıl) işyüküne ve ilgili öğrenim çıktılarına
eklenir. Çoğu durumda, öğrenci işyükü bir akademik yıl
başına 1,500 ila 1,800 saat arasında değişmekte, bir
kredi ise 25-30 iş saatine karşılık gelmektedir.
AKTS Kredilerinin Kullanımı
Krediler genel yeterliliklere veya ders
programlarına olduğu kadar öğrencilerin
eğitim bileşenlerine de (modüller, ders
üniteleri, tez çalışması, iş stajı ve laboratuvar
çalışması gibi) verilmektedir. Herbir bileşene
verilen kredi sayısı, öğrencilerin örgün bir
7
3. Açıklanan AKTS Kilit unsurları
features explained
ECTS Users’ Guide
3.
Açıklanan
AKTS
ki lit
unsurl arı
AKTS kilit unsurları Avrupa Kredi Transferi ve
Biriktirme Sisteminin kısa bir özetini
yansıtmaktadır. Bu bölüm AKTS ile ilgili kavram
ve işlevlerin daha detaylı bir açıklamasını
sunmaktadır. Aynı zamanda bu kavram ve
işlevlerin birbiriyle nasıl etkileşim halinde olduğu
ve birbirini tamamladığı ve böylece AKTS
çekirdek işlevlerini sağladığını gösterir: birikim
ve transfer (4. bölümde değinilmiştir.).
ile işgücü piyasası gereksinimleri arasında daha
yakın bir bağ kurmakta
• eğitim programlarını daha esnek hale getirerek ve
daha önce kazanılan yeterliklerin tanınmasını
kolaylaştırarak, hayatboyu öğrenmeye daha geniş
erişim ve katılımı teşvik etmekte
•
belirli bir ülke ya da kurumda, bir kurumdan başka
kuruma, ülkeden ülkeye ve farklı eğitim sektörleri
ve öğrenim durumları arasındaki (sözgelimi örgün,
yaygın ve gayri resmi öğrenme gibi) hareketliliği
kolaylaştırmaktadır.
3.1. Öğrenci merkezli bir kredi sistemi olarak
AKTS
3.2. A K T S ve ö ğ r e n i m ç ı k t ı l a r ı
Kilit unsurlardan biri:
“AKTS öğrenci merkezli bir sistemdir”
“Öğrenim çıktıları bir öğrenme sürecinin
başarılı biçimde tamamlanmasının ardından
öğrencinin bilmesi, anlaması ve yapabilmesi
beklenen şeyleri tanımlar.”
AKTS öğrenci merkezli bir sistemdir çünkü
kurumlara program geliştirme ve sunma açısından
geleneksel öğretmen merkezli yaklaşımlardan
öğrenci ihtiyaç ve beklentilerini karşılayan
yaklaşımlara olan geçişi vurgulamasına yardımcı
olur. G e l e n e k s e l ö ğ r e t m e n - merkezli
yaklaşımlarda, ders gereksinimleri, bilgi ve
öğretim süreci eğitim programlarının temel
unsurları olarak kabul edilmekteydi. Öğrenci
merkezli öğrenme öğrenmeyi müfredat tasarımı ve
sunumunun merkezine koyarak öğrencilere
öğrenmenin içerik, durum, hız ve yeri konularında
daha fazla seçenek sunmaktadır.
Böyle bir öğrenci merkezli yaklaşımda, kurumlar öğrencilere
kendi öğrenim yollarını şekillendirmede ve bireysel öğrenme
tarz ve deneyimlerinin üzerine temellendirmede kolaylık ve
destek sunma rolü üstlenirler.
Öğrenim çıkıtılarının ve öğrenci işyükünün müfredat gelişimi ve
sunumunda kullanılması yoluyla, AKTS öğrencinin eğitim
sürecinin merkezine yerleştirilmesine yardım eder.
Eğitim bileşenlerine krediler sağlayarak esnek öğrenme
yollarını kolaylaştırmaktadır . Dahası, AKTS, çıktı
tabanlı yeterlilik çerçeveleriyle bağlantılı olarak:
•
öğrenim çıktılarının kullanılması yoluyla bilgili
öğrencilerin tercihlerini artırarak eğitim programları
8
Öğrenim çıktıları belirli bir yeterliliği kazanan veya bir programı
ya da bir bölümünü tamamlayan öğrencilerin bilmesi, anlaması ve
yapabilmesi beklenen şeylere dair kanıtlanabilir ifadeleridir.
Böylelikle öğretim, öğrenim ve değerlendirme arasındaki bağlantıyı
vurgulamaktadırlar.
Öğrenim çıktılarına dair ifadeler tipik biçimde bilgi,
kavrama,
uygulama,
analiz,
sentez
ve
değerlendirme
belirten
etken
fiillerle
karakterizedir. 9
Öğrenim
çıktılarının
kullanımı
öğrenme
programlarının hedeflerini daha açık
hale ge tire re k öğre ncil er, iş vere nle r
9 Bologna Yeterlilik leri Çerçevesi Çalışma Grubu (2005)
Avrupa
Yüksek öğretim
Ala nı
Yeterlilik
Çerçevesi,
s.
38
http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronder wijs/bologna/documents/050218_
QF_EHEA.pdf
v e d i ğ e r s o s y a l o r t a k l a r tarafından daha
kolay anlaşılmasını sağlar. Yeterlilikleri kıyaslamayı
ve öğrenimlerin tanınmasını da kolaylaştırmaktadırlar.
Bu, ö ğren cinin istene n bil gi, a nla yış ve
be cerileri
ka za nıp
ka zan ama dı ğını
tespit
et me ye olana k sa ğlar.
AKTS‟de, öğrenim çıktılarının formülasyonu işyükün
ve dolayısıyla kredi tahsisatının tahmini için temel
oluşturur. Eğitim programlarının tasarımından
sorumlular yeterlilik profilini ve program ve
bileşenlerinden beklenen öğrenim çıktılarını ortaya
koyduğunda, AKTS kredileri onlara, gerekli işyükü
konusunda gerçekçi olmaları ve öğrenim, öğretim ve
değerlendirme stratejilerini akıllıca seçmeleri açısından
yardımcı olur. Ö ğrenci ve işveren gibi ortaklar,
öğrenim çıktılarının formülasyonuna yönelik
yararlı girdi sağlayabilir.
Burada iki yaklaşım vardır: öğrenim çıktıları ya eşik
değer (dersten geçmek için gereken minimum k o ş u l ),
y a d a t i p i k d u r u m u g ö s t e r e n referans
noktası olabilir (başarılı öğrencilerden beklenen düzey).
Her durumda, ö ğ r e n i m ç ı k t ı l a r ı y l a i l g i l i
ifadeler hangi tanımın kul lanıldığını
açıklamalıdır.
Öğrenim çıktılarının başarılı değerlendirilmesi öğrenciye
kredi tahsis edilmesinin ön koşuludur. Bu nedenle, p r ogra m
bile şenlerin e dair ö ğre nim çıktısı d e ğerleri her
za ma n kredi tah sisi yle il gili açık ve u ygu n
de ğerlen dirme kriterleri yle destekl en melidir.
Öğrenim çıktısı tabanlı yaklaşımlar aynı zamanda örgün
yükseköğretim dışındaki durumlarda edinilen bilgi, yetenek ve
becerilerin (yaygın ve gayri resmi öğrenme) bir yeterliliğin
verilmesi amacıyla değerlendirilmesi, kredilendirilmesi
ve tanınmasını da sağlar (bkz b ö l ü m 4.5).
Çerçeve 1 – A v r u p a Y ü k s e k ö ğ r e t i m b a ğ l a m l a r ı n d a t a n ı m l a n a n
“Öğrenim çıktıları” ve “Beceriler”:
Avrupa’da farklı anlam düzeyleri ve her nasılsa farklı referans çerçeveleriyle, “öğrenim çıktıları” ve “beceriler” ile ilgili
birçok terim kullanılmaktadır. Ancak her durumda bir öğrenim deneyiminin sonunda öğrencinin bilmesi, a nl a mas ı ve
ya p a b i l me s i gere ken şe yl erle il gilidir. Yaygın kullanımları öğrenciyi yüksek öğretim
deneyiminin merkezine koyan paradigmadaki değişikliğin bir parçasıdır. Bu değişiklik, Avrupa
Yükseköğretim Alanı, Bologna Süreci ve AKTS‟nin kuruluşudur.
1. AYÖA (Bologna Çerçevesi) Yeterlilikler Çerçevesinde öğrenim çıktıları (beceriler dahil) ge nel ö ğreni m
s onuçları ol arak görülür . Çerç eve B ileş ik Kalite Girişimi ta ra fında n ge liş tirile n “Dublin
B e l i r l e y i c i l e r i ”ne dayalıdır. Bu belirleyiciler Bologna döngüleriyle bağlantılı başarı ve becerilere dair tipik
beklenti ve yeterlilik düzeyleriyle ilgili kapsamlı ifadelerden oluşmaktadır. Beceri kelimesi b u d u r u m d a ,
k a b i l i ye t ve ye t e n e k l er i n d er e ce l e n di r i l m es i ne i m k a n t a nı ya n ş e k i l de ge n i ş
a n l a mı yl a
kullanılmaktadır.
(http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf )
2. A v r u p a Y B Ö Y e t e r l i l i k Ç e r ç e v e s i i s e b i l g i , b e c e r i v e y e t e r l i l i k l e r e
a y r ı c a l ı k l ı b i r y e r v e r i r . Ş u t a n ı m ı k u l l a n ı r : “beceri bilgi, beceri ve kişisel, sosyal ve/ya
metodolojik yetkinlikleri, iş veya öğrenim ortamlarında ve profesyonel ve kişisel gelişim kapsamında
kullanabilmeye dair kanıtlanmış kabiliyet anlamına gelir. Avrupa Yeterlilik Çerçevesi bağlamında,
beceri, sorumluluk ve özerklik açısından tanımlanmaktadır”. B u d u r u m d a b e c e r i terimi
b il gi ni n u ygu l a ma ya tra ns fer e dile bil mesi k apa sit es i anl a mın da d aha dar k ap sa md a
a nla şıl ma kta dır. (http://ec.europa.eu/education/policies/educ/eqf/rec08_en.pdf )
9
3. T u n i n g , ( Avr u p a ‟daki Eğitim Yapıları) öğrenim sürecindeki en uygun aktörlerin farklı rollerini
ayrıştırmak için öğrenim çıktıları ile yeterlilikler arasında açık bir ayrışma sağlar: akademik personel ve
öğrenciler. Tuning projesine göre, yeterlilikler bilgi, anlayış, beceri ve tutumların dinamik bir
kombinasyonunu temsil eder ve branşa özgü olanlarla genel olanlar arasında ayrışır. Yeterliliklerin
teşvik edilmesi bir öğrenim süreci ve eğitim programının hedefidir. Tuning uygulamasına göre,
öğre ni m çı ktıla rı öğre nci t ara fı nda n ul aşıl a n yete rli li k düz e yi ni i fa de e de r.
Öğrenim çıktıları akademik pers onel tarafından, tercihen iç ve dış
ortaklardan
gelen
girdilere
dayalı
olarak
formüle
edilir .
(http://tuning.unideusto.org/tuningeu ya da http://www.rug.nl/let/tuningeu)
3.3. AKTS, düzeyler ve düzey belirleyiciler
“Öğrenim çıktıları ul u sal v e Av r upa
yet erl i l i k çe r çe vel eri nd e ki d üz ey
bel i rl e yi ci l erl e ba ğl ant ı l ı dı r .”
Avrupa ve ulusal düzeydeki yeterlilik çerçeveleri, üzerinde
anlaşılmış düzey belirleyicilerine ve bu düzeylerle ilgili
öğrenim çıktıları ve kredilerine dayalıdır. Bologna
Çerçevesi döngü belirleyicilerini öğreni m çıktıları
ve kredi aralıklarıyla birlikte kararlaştırmıştır.
Bologna
döngüsü
belirleyicileri
„Dublin
Belirleyicileri‟olarak bilinir10 :
“Dublin Belirleyicileri herbir Bologna
döngüsünün
sonunu
temsil
eden
yeterliliklerle birleştirilmiş başarı ve
becerilere yönelik tipik beklentilere dair
genel
ifadeler
sunarlar.
Bağlayıcıı
değildirler; e ş i k y a d a m i n i m u m
değerleri temsil etmezler ve
kapsamlı
değildirler ;
benze
v e y a d e n k özellikler eklenebilir ya da
ikame edilebilir. B e l i r l e y i c i l e r t ü m
yeterliliğin
doğasını
t a n ı m l a m a y a ç a l ı ş m a k t a d ı r .” 11
( Dublin Belirleyicileriyle ilgili daha fazla bilgi için
kaynakçadaki referansları inceleyiniz.)
11 Bologna Yeterlilik leri Çerçevesi Çalışma Grubu
(2005)
Avrupa
Yükseköğr etim
Ala nı
Yeterlilik
Çerçevesi ,
s.
65
http://www.
ond.vlaanderen.be/hogeronder wijs/bologna/documents/050218_QF_EHEA.pdf
10 Ibidem, s. 65
10
3.4. AKTS kredileri ve işyükü
İlk iki Bologna d ö n g ü s ü a ş a ğ ı d a k i AKTS kredi
a r a l ı k l a r ı y l a b a ğ l a n t ı l ı d ı r :12
•
İlk döngü yeterlilikleri tipik biçimde 180-240
AKTS kredilerini içermektedir.
•
İkinci döngü yeterlilikleri tipik biçimde, ikinci
döngü düzeyindeki minimum 60 AKTS ile, 90-120
AKTS kredilerini içermektedir.
Bu kredi aralıkları, 60 AKTS kredisinin örgün bir öğrenim
program bünyesindeki tipik bir akademik öğrenim
yılının13 işyüküne ekleneceğini belirten AKTS kilit
unsurunu takip etmektedir. Bu kural, düzeylerine
bakılmaksızın tüm yüksek öğretim yeterliliklerine
uygulanır.
Ulusal yeterlilik çerçeveleri üç Bologna döngüsü içinde
farklı düzeyler (ya da ara yeterlilikler) içerebilir
(sözgelimi birinci döngü içindeki bir kısa döngü). Bu
düzeyler kurumlara belirli bir yeterlilik kurarak bu
yeterlilik ile ilerleme aşamalarını düzenlemesine imkan
tanır.
Krediler, eğitim programı ya da bileşeninin öğrenim
çıktılarının düzeyine dayalı olarak, her zaman
verildikleri düzeye göre tanımlanır. Yalnızca uygun
düzeye verilen krediler bir yeterlilik için biriktirilir.
Uygun düz ey ise ulusa l ya da kurumsa l
a ka de mik ile rle me kura lla rına ta bidir (bölüm
4.3‟e de bakınız).
“ İşyükü öğrencilerin tipik olarak beklenen
öğrenim çıktılarına ulaşmanın gerektirdiği
tüm öğrenim etkinliklerini tamamlamak için
gereksinim duyduğu zaman dilimini gösterir
(ders, seminer, proje, uygulamalı çalışma ,
k i ş i s e l ç a l ı ş m a ve sınavlar).”
Bir program veya eğitim bileşeniyle bağlantılı
işyükünün tahmininden önce, öğrenim çıktılarının
tanımlanması gereklidir. Bu öğrenim çıktıları uygun
öğrenim etkinliklerinin seçimi ve bunları
tamamlamak için gerekli olan işyükünün tutarlı
biçimde öngörülmesine bağlıdır.
İşyükünün tahmini salt öğrenciyle temas halinde olunan
saatlere (sözgelimi öğretim görevlisi tarafından
kılavuzluk edilen etkinlikler sırasında öğrenciler
tarafından geçirilen saatler gibi) dayalı olmamalıdır.
Bu, bağımsız çalışma, zorunlu staj, değerlendirme
hazırlığı için harcanan zaman ile değerlendirme
için gerekli zaman dahil olmak üzere, öğrenim
çıktılarına ulaşmak için gereken tüm öğrenme
etkinliklerini kapsar. Başka bir deyişle, bir seminer ya
da ders aynı miktarda görüşme saati gerektirebilir ancak
öğrencilerin yaptığı bağımsız hazırlığın birbirinden farklı
oranı dolayısıyla biri diğerinden önemli ölçüde daha fazla
işyükü gerektirebilir.
İşyükünün tahmini düzenli olarak izleme ve
öğrenci
geribildirimi
yoluyla
yeniden
düzenlenmelidir.
12 Üçüncü döngü için kredilerin yararına dair hiçbir
mutabakat yoktur ancak teknik olarak herbir
döngüye kredi eklenebilir.
13 Birçok durumda, öğrenci işyükü akademik yıl başına
1,500-1,800 saat arasında değişir, b i r k r e d i i s e 25 ila 30
iş saaatine karşılık gelir (bkz. Ek 5).
11
ECTS Users’ Guide
4.
Yükseköğretim kurumlarında AKTS
uygulaması
Bu bölüm yükseköğretim kurumlarına
AKTS kullanımındaki temel adımların
nasıl atılacağına dair birtakım kılavuz
hükümler ve açıklamalar sunmaktadır .
Hedef öğrenciler için maksimum katma değerin
sağlanabilmesi
için
AKTS‟nin
en
iyi
nasıl
kullanılabileceğini göstermektir.
seminer ya da iş stajı gibi). Herbir bileşen tutarlı ve açık
bir öğrenim çıktısı grubuna, uygun değerlendirme
kriterlerine, tanımlı işyüküne ve belirli sayıda AKTS
kredisini barındırmalıdır.
4.1.1 Eğitim bileşenlerine
tahsisatı
4.1. AKTS kredi t ahsisi
kredi
Eğitim bileşenlerine yapılan kredi tahsisatı ulusal
yeterlilik çerçevesi, düzey ve yeterlilik belirleyicilere
göre yapılan müfredat tasarımının bir parçası olarak
yürütülmektedir. Genellikle bu, yüksek öğretim kurumu
ve akademik personelin sorumluluğudur ancak bazı
durumlarda dış birimler tarafından da kararlaştırılabilir.
“Krediler
tüm
yeterlilikler
veya
öğrenim programlarına olduğu kadar
bunların eğitimsel bileşenlerine de
verilir
(öğretim
modülleri,
ders
bölümleri, tez çalışmaları, staj ve
laboratuvar çalışmaları gibi).”
Kredi
tahsisatı
belirli
sayıdaki
kredinin
yeterlilik/program ya da eğitim bileşenlerine verilmesi
sürecidir. AKTS kredileri istenen öğrenin çıktılarına
ulaşmak için gerekli tipik işyüküne bağlı olarak tahsis
edilir.
Tüm yeterlilik veya programa verilen kredi sayısı
ulusal ya da kurumsal düzenlemelere ve
sözkonusu edilen Bologna Çerçevesi döngüsüne
bağlıdır. (bkz. bölüm 3.3).
AKTS kilit unsuruna bağlı olarak bir tam zamanlı
akademik yıl başına 60 kredi tahsis edilir, normal olarak
30 AKTS kredisi bir yarıyıla ve 20 AKTS kredisi ise üç
aylık döneme verilir. Üç tam zamanlı akademik yıl süren
örgün program bünyesindeki yeterliliklere 180 AKTS
kredisi tahsis edilir.
Herbir akademik yıl, yarıyıl veya üç aylık dönem
eğitim bileşenlerine bölünmüştür. B i r e ğ i t i m
b i l e ş e n i is k e n d i i ç e r i ği n e s a h i p ve ö r gü n
ya p ı l ı ö ğr e n i m d e n e yi mi d i r (ders ünitesi, modülü,
12
Kredilerin bileşenlere tahsis edilmesinden önce, belirli
bir eğitim programı ve ona bağlı öğrenim çıktılarının
profili üzerinde bir anlaşma sağlanması gerekir. Profil
ile kastedilen, programın temel unsur ve belirgin
hedefleri
açısından
açıklanmasıdır.
Bu
profilin
il gili
s os yal
ortaklara
danışıldıktan
sonra
tanımlanması
iyi
bir
uygulama olur. 14
Yeterlilik profili baz alındığında, akademik personel
müfredatı, öğrenim çıktılarının tanımlanması ve
program bileşenlerine kredilerin tahsis edilmesi yoluyla
tasarlar. Eğitim bileşenlerine kredi tahsisatı bileşenin,
öğrencilerin örgün bir eğitim bağlamındaki öğrenim
çıktılarına ulaşmak için gereksinim duyduğu işyükü
açısından yüküne bağlıdır.
Kredi tahsisatına yönelik birçok yaklaşım vardır
ve hangisinin kullanılacağına kurum karar verir.
Aşağıda sunulan alternatifler kredi tahs isa tına
iki fa rklı ya klaşım belirtir :
14 Saha uzmanları, sosyal ortaklar, işgücü piyasası temsilcileri,
öğrenci temsilcileri, vs. Örnekler için Tuning yaklaşımını
inceleyiniz:http://unideusto.org/
tuning/
veya
http://www.rug.nl/let/tuningeu
4. Yükseköğretim kurumlarında AKTS uygulamaları
1) Öğretim personeli herbir program bileşeninin
öğrenim
çıktılarını
tanımlar,
öğrenim
etkinliklerini açıklar ve öğrencinin bu
etkinlikleri
tamamlayabilmesi
için
gereksinim duyduğu işyükünü tahmin eder.
Öneriler toplanır, analiz ve sentez edilir ve öngörülen işyükü kredi
olarak ifade edilir.
Bu yaklaşımı kullanarak, t ü m ö ğ r e t i m
p e r s o n e l i kredi tahsisatı sürecine katılır.
Öğrenim çıktıları açısından önerilerini ortaya
koyabilir ve bunlara ulaşmak için gerekli
işyükünü tahmin edebilirler. Tartışma ve
önceliklerin belirlenmesi yoluyla mevcut kredilere
bağlı olarak nihai bir karara ulaşabilirler (yıl başına
60 kredi). B u prosedür farklı bileşenlere farklı
sayıda kredi verilmesiyle de sonuçlanabilir
(sözgelimi 3, 5, 8).
Bu opsiyonu kullanarak, kurumlar herbir bileşeni
öğrenim çıktıları ve ilgili işyükü açısından
tasarlamada
maksimum
serbestliğe
imkan
tanımaktadır. Diğer yandan, farklı boyuttaki
bileşenler çok disiplinli
veya bileşik
programlar ya da hareketlilik sözkonusu
olduğunda problematik olabilir.
2)
Her iki durumda bileşenlerin çok küçük olmamasaı,
programın parçalara ayrılmasından kaçınılması tavsiye
edilir. Aynı zamanda bileşenleri çok büyük
tasarlamamak da tavsiye edilir çünkü bu da
disiplinlerarası çalışmaları ve öğrenim programı
bünyesindeki seçenekleri sınırlayabilir. Çok büyük
bileşenler kurumsal, ulusal veya uluslararası olmak
üzere her düzeydeki değişim öğrencileri için
problematiktir.
Kredi tahsisatı için hangi metod kullanılırsa
kullanılsın, kredi sayısını belirleyen temel unsur
istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gereken
öngörülmüş işyüküdür.
Salt ders saatleri kredi
tahsisatı için bir temel olarak kullanılamaz çünkü
öğretim görevlisiyle geçirilen ders saatleri öğrenci
işyükünün yalnızca bir unsurunu oluşturur.
Yükseköğretim kurumları açısından doğru kredi tahsisatı
iç ve dış kalite güvencesinin parçası olmalıdır.
4.1.2 AKTS‟deki iş yükünün tahmini
Benzer şekilde, yükseköğretim kurumu veya
fakülte baştan itibaren her bileşene aynı
kredi değerini (sözgelimi 5) ya da katlarını (5, 10,
15) vererek eğitim bileşenlerinin boyutunu
standardize etmeyi kararlaştırabilir ve
böylece her bileşene verilecek krediyi
önceden belirleyebilir. Bu durumda, ders
üniteleri sıklıkla „modüller‟ olarak adlandırılır.
Önceden belirlenen bu yapı içinde, öğretim
personeli bileşenlerin standart boyutuna bağlı olarak
uygun ve makul öğrenim çıktılarını tanımlar ve
öğrenim etkinliklerini açıklar. Öngörülen işyükü
bileşene tahsis edilen kredi sayısı ile tutarlı
olmalıdır.
Bileşenlerin boyutunu standardize ederek, kurumlar
programlar arasında daha esnek, çok disiplinli ve
disiplinlerarası geçiş yollarına imkan tanır. Diğer
yandan, bir bileşen bünyesindeki öğrenim
çıktılarının
tanımlanması
her
bileşenin
işyüküne bir önsel koyan önceden belirlenmiş
kredi sayısı tarafından sınırlanır.
13
Öğrenci işyükünü tahmin ederken kurumlar, öğrencilerin
istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gereksinim
duyduğu toplam zamanı gözönüne almalıdır. Öğrenim
çıktıları farklı ülke, kurum ve alanlarda değişiklik
gösterebilir ancak tipik olarak tahmini işyükü
aşağıdakilerin toplamından oluşur:
• sözkonusu eğitim bileşenine ayrılan ders saati (haftalık
ders saati x ha fta s a yısı )
• eğitim bileşeninin başarılı biçimde tamamlamak için
gereken bireysel ya da grup çalışması için harcanan
zaman (ön hazırlık derse katılımı takiben notların
sonuçlandırılması,
seminer
veya
laboratuvar
çalışması; ilgili materyallerin toplanması ve seçimi;
gerekli tekrarlar, materyal çalışması; ödev/proje/tez
yazımı; sözgelimi laboratuvarda yapılan uygulamalı
çalışma)
• değerlendirme prosedürüne hazırlanma ve prosedürü
uygulama için gerekli zaman (sınavlar gibi)
• zorunlu staj için gerekli zaman (bkz. bölüm 4.1.3).
Çeşitli faaliyetlerdeki öğrenci işyükünü
tahmin ederken gözönüne alınacak diğer
faktörler ise,
örneğin:
programın
(ya
da
bileşenin)
tasarlandığı öğrencinin giriş düzeyi 15; öğretim
ve öğrenim ile öğrenim ortamına yönelik
yaklaşım (sözgelimi küçük gruplar halindeki seminerler,
ya da çok sayıdaki öğrencilerle yürütülen dersler ve mevcut
tesis imkanları (dil laboratuvarları, multi-medya odası).
İşyükü öğrencinin istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak
için harcadığı ortalama zamanın tahmini olduğundan, bir
öğrenci tarafından harcanan gerçek zaman bu tahminden
farklılık gösterebilir. Bireysel düzeyde
öğrenciler farklı olabilir: bazıları çabuk ilerlerken
diğerleri daha yavaş ilerleme gösterebilir.
4.1.2 AKTS kredileri ve stajlar
Eğer programı (ya da bileşeni) tamamlamak için staj
ya da stajyerlik gerekliyse, bunlar da öğrencinin
öğrenme çıktıları ve işyükünün parçası olup kredi
tahsisatını gerektirir. B u
d u r u m d a , staja
tanınacak kredi sayısı belirli bir akademik yılın genel
kredi sayısına dahil edilmelidir.
Çerçeve 2 – Ö ğ r e n m e ç ı k t ı l a r ı ve s t a j l a r a k r e d i t a n ı n m a s ı i l e i l g i l i
i y i u yg u l a m a l a r 16
Stajlar için öğrenim çıktıları ve krerdilerin kullanımı açısından aşağıdakiler iyi uygulamalar arasında sayılabilir:
•
Stajla ilgili Öğrenim Anlaşması (kurum, öğrenci ve işveren tarafından imzalanan) ulaşılacak öğrenim
çıktılarını belirtmelidir;
• Stajlar öğrenim çıktılarını değerlendirmek ve kredi vermek için açık prosedürlere sahip olmalıdır;
•
Yükseköğretim kurumları, öğrenci ve işverenlerin bu öğrenim çıktılarını formüle etme ve
değerlendirmedeki rolleri açık olmalıdır;
•
Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim personeli staj izleme ve yönetimi ile ilgili eğitime ihtiyaç
duyabilmektedir;
•
Program tarafından istenirse, staj faaliyetleri müfredata entegre edilmelidir.
16
15
“Giriş d ü z e y i ” ile kastedilen öğrencilerin programa
girdiklerinde ulaşmış olmaları beklenen öğrenim çıktılarının
düzeyidir.
14
Tuning Yaygınlaştırma Konferansı:
Öğrenci
İ ş y ü k ü v e Ö ğ r e n i m Ç ı k t ı l a r ı : Lisans
Programlarının (Yeniden) tasarımı ile ilgili Kilit
Bileşenler, Kilit Sorular, T a r t ı ş m a l a r ve Çalıştay
Sonuçları, (21-22 Nisan 2008, Brüksel,
Belçika) bk z:
www.tuning.unideusto.org/tuningeu/index.php?option=com_ docman&task=docclick&I
temid=59&bid=92&limitstart=0&limit=5
Diğer eğitim bileşenlerinde olduğu gibi öğretim personeli
müfredatı tasarlarken ulaşılması gereken öğrenim çıktılarını
tanımlamalıdır. Bu öğrenim çıktıları uygun
değerlendirme
metod
ve
kriterleriyle
desteklenmelidir. Bu değerlendirme metodlarının
stajların nitelikleriyle uyumlu olmaları önemlidir (bir
eğitmen gözetiminde yapılacak gözlem ve değerlendirme
veya öğrenci tarafından düzenlenecek bir rapor gibi).
Program ve bileşenleriyle ilgili tamamlama süresi ve
değerlendirme sonuçlarına dair veriler de kredi tahsisi
izlemesi sürecinin bir bölümüdür.
Öğrencilerin ve personelin izleme uygulamasının amaçları ve
bunun nasıl uygulanacağı hakkında bilgilendirilmeleri, doğru
cevaplar ve yüksek tepki oranı elde etmek açısından önemlidir.
Eğer değerlendirmeler tahmin edilen işyükü ile
öğrencilerin çoğunluğunun istenen öğrenim
çıktılarına ulaşmak için harcadıkları vakit
arasında bir uyuşmazlık ortaya koyarsa, işyükü,
öğrenim çıktıları veya öğrenim ve öğretim met
odlarının gözden geçirilmesi gereklilik kazanır. B u
g ö z d e n g e ç i r m e a k a d e m i k yı l s ı r a s ı n d a
y a p ı l m a m a l ı a n c a k g e l e c e k a k a d e m i k yı l l a r
i ç i n u yg u l a n m a l ı d ı r .
Diğer eğitim bileşenlerinde olduğu gibi, stajlara yalnızca
öğrenim
çıktıları
elde
edildiğinde
ve
değerlendirildiğinde krediler verilir.
Eğer staj organize bir hareketliliğin parçası ise (bir Erasmus
stajı gibi), Öğrenim Anlaşması (veya Eğitim
Anlaşması, bkz b ö l ü m 6 kilit dokümanlar) istenen
öğrenim çıktılarına ulaşıldığında verilecek kredi sayısını
belirtmelidir.
Örgün bir eğitim süreci sırasında
edinilen
ancak
program
tarafından
istenmeyen
staj
deneyimleri
sözkonusu
olduğunda, yine de öğrenim çıktılarının ve işyükünün bir
Öğrenim Anlaşması dahilinde tanımlanması tavsiye edilir.
Böyle bir durumda, zorunlu olmayan stajlar
kapsamında edinilen öğrenim çıktıları da örneğin
öğrenci Transkript Kaydı, Diploma Eki (bkz bölüm 6 kilit
dokümanlar) veya Europass Hareketlilik belgesiyle
belgelendirilmelidir. Bu çıktılar aynı zamanda bu
durumda akademik yıl başına 60 AKTS olan
standart kredi sayısına eklenecek AKTS kredi
olarak tanınabilir.
4.1.4 Kredi tahsisinin izlenmesi
Yeni bir program ya da bileşene kredi ayrılması
ulusal
ve/ya
kurumsal
kurallara
göre
geçerlenmelidir. Programın sunulması sırasında kredi
tahsisatı öngörülen işyükünün gerçekçi olup olmadığını
ortaya koymak için düzenli biçimde izlenmelidir. Bir
kredi sisteminin diğer unsurlarında olduğu gibi, kredi
tahsisatının geçerlenmesi ve izlenmesi kurumun iç kalite
güvencesi prosedürlerinin bir parçası olmalıdır.
4.2. AKTS kredilerinin verilmesi
AKTS kr ed ileri ö ğren cil ere, an cak d oğru bir
d e ğerl en dir me bi r pr ogra m bi leş eni ya d a
ye t e rlili k içi n i ste ne n ö ğr eni m çı ktıl arı na
u laş ıldı ğı nı
orta ya
k o yd u ğu n d a
veri lir.
Krediler yet kili kuru mlar tara fın dan verilir.
Eğer istenen öğrenim çıktıları bir yaygın ya da
gayri resmi durumda kazanılmışsa, uygun
değerlendirmeyi takiben örgün programda
öngörülen kredi sayısının aynısı verilir. Yaygın
ya da gayri resmi öğrenmeyi geçerlemek için, yü ks e k
öğre ti m ku ru mla rı, ö rgü n pr og ra ma k a yıt lı
öğre nc il e re
u ygu la na n da n
f a rk lı
de ğe r le n dir me tip le r i i ka me e de bili rle r
(bkz
bölüm
4.5).
Her
durumda,
d e ğe rlen dir me
met odl arı
ka mu oyu
ta ra fın da n bili nir olmalıdır .
Kredi
tahsisi
öğrencinin
öğrenim
bileşeninin
gerektirdiklerini yerine getirdiğini belgeler. Öğrenciye
verilen kredi sayısı program bileşenine verilen kredi
sayısının
aynısıdır.
Öğrenciye,
geçme
notunu elde ettiği sür ece her zaman
t a m k r e d i v e r i l i r ; hiçbir zaman öğrencinin
performans düzeyine göre ayarlanmaz. AKTS
kredileri öğrencinin kredi verilmesi için gerekli koşulları
sağlamak açısından ne kadar iyi performans ortaya
koyduğunu ifade etmez. Öğrencinin performansının
kalitesi kurumsal ya da ulusal derecelendirme sistemi
bünyesinde ifade edilir.
İzleme işlemi farklı şekillerde yürütülebilir. Hangi
metod kullanılırsa kullanılsın öğrenci ve personel
geribildirimi, kredi tahsisinin denetim ve gözden
geçirilmesi açısından temel unsuru oluşturmalıdır.
15
Bazı ulusal ya da kurumsal düzenlemeler ‘muafiyet’/ telafi önkoşullar
gibi)
a lı n ması
prosedürleri de öngörmektedir.17 Böyle durumlarda, bu sürecin ge r e kt i ği/ al ın a bil e ce ği yl e
i l gil i
d et a yl ı
k u ra ll ar aç ıs ın d an da for mü le e dil e bil ir.
ayrıntılarışeffafolmalıdır.
Ku r al la r yu k a r ıd a kil er i n bi r k omb i na s yon u
h a li nd e for mü l e ed il eb il ir .
Öğrenciler bireysel olarak, öğrenim programında planlanmış
olandan daha fazla ya da daha az eğitim bileşenini başarıyla
Akademik ilerleme kuralları aynı zamanda
tamamladıkları takdirde, akademik yıl başına 60 AKTS
kredisinden daha fazla ya da daha az sayıda kredi Ulusal Yeterlilik Çerçevesindeki farklı düzeylerde
edinilen kredi sayısıyla da ilişkilidir. Bazı yeterlilik
alabilirler.
çerçeveleri, her bir yeterliliğe verilecek kredi sayısını da
tanımladığından dolayı, aynı zamanda kredi çerçeveleri
anlamına da gelmektedir (master gibi). Bu tür kredi
4.3. AKTS kredi birikimi ve ilerleme
çerçeveleri gerekli öğrenim çıktılarına ulaşıldıktan
sonra verilecek kredi sayısını belirler. Akademik
ilerleme kuralları öğrencilerin, bu belirli
“Krediler lisan derecesi veren kurum sayıdaki krediye ilerl eme kaydedecek biçimde
tarafından kararlaştırılan yeterliliklerin ulaşmak için, öğrenim yaşamında nasıl
ilerlediğini ortaya koyar.
kazanılmasına göre biriktirilir.”
Avrupa
düzeyinde,
B ologna
Yeterlilikleri
Ç e rç e ves i bir öğrencinin, birinci ve
ikinci
döngü ye
göre
bir
ye t e r l i l i ği
kazanabilmesi için biriktirmesi gereken
k r e d i a r a l ı k l a r ı n ı t a n ı m l a m a k t a d ı r (bkz.
bölüm
3.3).
Ulusal
Yeterlilik
Çerçevesi
bünyesindeki kredi aralıkları Bologna k redi
a ralı kları yl a, ön ce ki d aha ba ğla yı cı
ve d eta yl ı olsa da, u yu mlud ur .
Ulusal ya da kurumsal düzeyde, a k a d e m i k
i l er l e me k ur a l l a r ı ve ya p r ogr a m k oş ul l ar ı
ö ğr e n ci l er i n
belirli
bir
ye t er l i ği
k a za na bil mek iç in b elir le n miş b ir d ön gü
içinde
il erl e me si ni
sağlar.
Bunl ar,
k r e di l er i n h a n gi ö ğr e ni m ç ı kt ı l a r ı i ç i n
h a n gi d ü ze yd e ve n as ı l b i r i kt i r i l e ce ği n i
k u r a l a b a ğ l a r . Akademik ilerleme kuralları bir
öğrenim programı kapsamında farklı aşamalar
için gereken kredi sayısı ya da kredi aralıkları
açısından ifade edilmelidir (sözgelimi bir akademik
yıl/yarıyıldan diğerine geçmek için gereken minimum
kredi sayısı). Han gi b il eş en i n, ha n gi aş a ma ve
d ü ze yd e (sözgelimi zorunlu, seçmeli dersler ve
17 Muafiyet terimi bir sınav kurulunun bir öğrenciyi,
diğer bileşenlerden yeterince yüksek notla geçildiği
takdirde, başarısız olunan (ya da marjinal biçimde
başarısız olunan) bir bileşenden dolayı tekrar
değerlendirmeye tabi tutmaktan muaf tuttuğu zaman
kullanılır.
16
Kredi birikimi öğrencilerin eğitim yaşamlarının her
aşamasında ne kazandıklarına dair bir kayıt/kanıt ya
da onaya sahip olabilmeleri için resmi kurumsal
bir Transkript ile belgelendirilir.
4.4. AKTS Kredi transferi
“Bir program kapsamında verilen krediler
aynı veya başka bir kurum tarafından
sunulan bir başka programa transfer
edilebilir. Bu transfer yalnızca lisans
derecesi veren kurum kredi ve ilgili
öğrenim
çıktılarını
tanıdığı
sürece
gerçekleşebilir.
Ortak
kuruluşlar
yurtdışında geçirilen öğrenim sürelerinin
tanınması üzerinde önceden anlaşmalıdır.”
Başarılı bir kredi transferi kredilerin akademik
tanınmasını gerektirir. Kredilerin tanınması, bir kurumun,
başka bir kurumda ulaşılan ve değerlendirilen belirli öğrenim
çıktılarının sundukları programlardan birinin belirli koşullarını
karşıladığı süreçtir. Programların ve yükseköğretim
kurumlarının çeşitliliği gözönüne alındığında, farklı
programların tek bir eğitim bileşeninin gerektirdiği kredi
ve öğrenim çıktılarının aynı olabilmesi olası değildir.
Bu nedenle, farklı bir öğrenim bağlamında edinilen
kredilerin tanınması için esnek bir yaklaşım
önerilmektedir. Mükemmel denklik yerine „Adil
tanıma‟ yolu aranmalıdır. Böyles ine bir „adil
tanıma‟,
bir
yeterlilik
ya
da
bileşeninin 18
tamamlanmasıyla sonuçlanan resmi prosedürlerdense, –
sözgelimi bireyin ne bildiği ve yapabildiği gibi - öğrenim
çıktılarına dayandırılmalıdır. Tanınma süreci şeffaf
olmalıdır.
AKTS kredisi verilecektir.
Kredi tanınması ve transferiyle ilgili kararlar, yeterlilik
veren kurum tarafından kazanılan öğrenim çıktıları ile
bunların değerlendirilmesi ve geçerlenmesi için
kullanılan araçlara dayalı olarak alınmaktadır. Kurumlar
kendi tanıma politikalarını bilinir ve erişilebilir hale
getirmelidir.
AKTS‟de, birikim ve transfer amacıyla kredi tanınması,
AKTS Kataloğu, Öğrenim Anlaşması ve Transkript
gibi AKTS kilit dokümanları ile kolaylaştırılmaktadır
(bkz. bölüm 6).
Lizbon Tanıma Toplantısı Komitesi tarafından
benimsenen Yabancı Yeterliliklerin Değerlendirilmesine dair
Kriter ve Prosedürlere yönelik Tavsiyeler 19 şöyle
hükmeder:
4.4.1 AKTS ve yurtdışındaki öğrenim süreleri
Yabancı kaynaklı yeterliliklerin tanınması; tanınması
istenen yeterlilik ile tanınması hedeflenen ülkenin ilgili
resmi yeterliliği arasında ciddi düzeyde bir farklılık
sergilenmediği sürece sağlanmalıdır. Bu prensibi
uygularken, değerlendirmenin ortaya koyması gereken:
Anlaşma sağlanan öğrenci hareketliliği durumunda, ilgili
üç taraf olan gönderen kurum, evsahibi kurum ve öğrenci
hareketlilik döneminden önce hareketlilik amaçlı bir
Öğrenim Anlaşması i m z a l a m a l ı d ı r (bkz. bölüm
6.3.1). Bu tür durumlarda, kredilerin tanınması,
öğrenim
anlamasında
üzerinde
uzlaşılan koşullar karşılanmış ise,
gönderen kuruluş tarafından otomatik olarak
gerçekleşir.
(a) yabancı ve tanınırlığın istendiği yerli ülkenin ilgili
yeterliliğinin öğrenim çıktıları arasındaki farklılıkların
başvuru sahibi tarafından istenen yabancı yeterliliğin
tanınmasına imkan tanıyacak kadar ciddi olup
olmadığıdır.
Yurtdışında takip edilecek tüm öğrenim çıktıları
Öğre nim Anlaş masında liste le nme lidir.
Öğrenciye Öğrenim Anlaşmasında belirtilenler dışındaki
öğrenim bileşenlerine kredi verildiği durumda bunları
tanıyıp tanımamak gönderen kuruluşa kalmıştır.
Öğrenciyle anlaşılan öğrenim programıyla
ilgili
değişikliklerin olması durumunda, Öğrenim Anlaşması
değiştirilebilir,
a n ca k
d e ği ş i k l i k
ya p ı l a n
ve r s i yo n u n d a sözkonusu üç tarafça üzerinde
anlaşılacak bir süre içinde yeniden imzalanması
gerekir.
Tanınırlık, başka bir bağlamdaki uygun düzeyde, ulaşılan
uygun öğrenim çıktıları karşılığında kazanılan kredi
sayısının, kredi veren kurumda bu öğrenim çıktıları için
tahsis edilen kredi sayısının yerine geçmesi anlamına
gelmektedir. Örneğin uygulamada, bir kurumdaki
4 AKTS kredi bileşeni, öğrenim çıktıları denk ise, bir
başka kurumda verilen 5 AKTS kredi bileşeni yerine
geçebilir. İlgili öğrenciye bu durumda 5
18 Adam, S (2004) K o n f e r a n s Final raporu ve Öneriler:
Av r u p a Yü k se k Ö ğr e t i m Al a n ı n d a k i l i sa n s
si t e m l e r i n i n
ve
öğreni m
k redi
notlarının
t a n ı n ı r lı ğ ı n g e l i şt i r i l m e si .
http://www.aic.lv/rigaseminar/documents/Riga_Final_
ReportP_ S_ Adam.pdf
Birleşik programlar çerçevesindeki kredilerin tanınması
programın mevzuatı içinde taahhüt edilmektedir. Birleşik
programlar için hareketlilik amacıyla Öğrenim Anlaşmasına,
ortak kuruluşta
kazanılan krediler,
birleşik
programın
kuralları
takip
edilip koşullar sağlandığında, ot omatik
ol a r a k t a n ı n d ı ğı n d a n ge r e k d u yu l ma z.
19 Tam doküman için bkz: Lizbon Tanıma Toplantısı Komitesi
tarafından ikinci toplantısında benimsenen Yabancı
Yeterliliklerin Değerlendirilmesine dair Kriter ve Prosedürlere yönelik
Tavsiyeler,
Rīga,
6
Haziran2001.
http://www.coe.int/t/dg4/highereduca- tion/Re cog
nition/Cr iter ia%20and% 20proce dure s _
EN.asp#TopOfPage
Yurtdışındaki öğrenim sürelerinin ikili anlaşma çerçeveleri dahilinde nasıl
organize edileceğiyle ilgili daha ileri yönlendirme bu rehberin 2.ekinde
bulunabilir.
17
4.5. AKTS ve hayatboyu ö ğ renme
biriktirilmeyebilir.
Bazı
öğrenciler,
sözkonusu
yeterliliği elde etmeyi istemeksizin belirli bir eğitim
bileşenini takip etmekle ilgilenebilir.
“AKTS örgün yükseköğretimde geniş biçimde
kullanılmaktadır ve diğer hayatboyu öğrenme
etkinliklerine de uygulanabilir. E ğer öğrenciler
başka bir öğrenme bağlamında veya zaman
çerçevesinde (örgün, yaygın ya da gayri
resmi) öğrenim çıktılarına ulaşmışlarsa,
ilgili krediler bu öğrenim çıktılarının
başarılı değerlendirme, geçerleme veya
tanınmasından sonra tahsis edilir.”
4.5.2
AKTS ve y a y g ı n v e g a y r i r e s m i
öğ r en m en in t an ın ma sı
Bireyler, sıklıkla yüksek öğretim kurumları dışındaki
başka tür öğrenim etkinlikleri, iş ya da yaşam
deneyimleri yoluyla edinilen değerli yeterliliklere
sahiptir.
Geleneksel
kalıpların
dışında
kalan
öğrencilerin de kurumların AKTS kullanarak
sunabileceği şeffaflık ve tanınırlıktan yararlanmaması
için bir neden bulunmamaktadır.
Hayatboyu öğrenmede AKTS k u l l a n ı m ı , y a l n ı z c a
yükseköğretimin
temel
der ec e le r inde
değil(lisans, lisansüstü veya doktora gibi)
aynı zamanda
yükseköğetim kurumları
tarafından
tanınan
her
tür
öğrenim
e t k i n l i ğ i y a d a ö ğ r e n i m ç ı k t ı s ı ö ğr e n i m
p r o g r a ml a r ı n ı n ve k a za n ı l a n b a ş a r ı l a r ı n
ş e f f a fl ı ğı n ı g ü ç l e n d i r i r i r . Tüm öğrenim edinimlerine
kendisine karşılık gelecek AKTS kredisi verilerek
belgelendirilmesi öğrencilerin bu öğrenimi, bir yeterliliği,
bu öğrenim çıktıları sözkonusu yeterliliğin gerektirdiği
koşulları karşıladığı takdirde, kazanmak açısından
tanınmasını sağlamalarına imkan tanımaktadır.
Yaygın ve gayri resmi öğrenimin tanınıması,
yükseköğretime ait bir yeterliliği, geleneksel yoldan,
kazanamamış veya bu yolu takip etmek istememiş
olanlara kazanma olanağının yolunu açmaktadır.
Yüksek öğretim kurumları, örgün öğrenim bağlamı
dışında, iş deneyimi, hobiler veya bağımsız çalışma
yoluyla edinilen öğrenim çıktılarına, bu çıktıların
yeterlilik ya da bileşenlerinin gerektirdiği koşulları
sağlaması kaydıyla,
kredi verme yetisine sahip
olmalıdır. Yaygın ve gayri resmi öğrenimin
tanınması otomatik olarak, örgün programın
kendisine karşılık gelen bölümüne eklenecek kadar
AKTS kredisinin verilmesiyle devam edilmelidir.
Verilen kredi sayısı kıyaslanabilir öğrenim çıktılarına
sahip örgün eğitim bileşenlerine tahsis edilen kredi
sayısının aynısı olmalıdır.
4.5.1 AKTS ve sürekli eğitim
Öğrencilerin hepsi düzenli öğrenim programlarına tam
zamanlı olarak kayıtlı değildir. Artan sayıdaki yetişkin
öğrenci belirli bir yeterliliği kazanma kaygısı
olmaksızın „bağımsız‟ eğitim takip etmektedir.
Yüksek öğretim kurumları yetişkin öğrenciler
ve/ya işverenlerin gereksinimlerini karşılamak ve
bireysel öğrenim olanakları sunmak için artan
taleplerle yüzyüzedir.
AKTS‟yi sürekli eğitim için kullanırken, kredi tahsisatı,
verilmesi, transferi ve biriktirilmesiyle ilgili aynı prensipler
uygulanacaktır. Programların parçası olan bileşenlerine
tahsis edilen krediler gibi, sürekli eğitime tahsis
edilen krediler de tipik biçimde, beklenen
öğrenim çıktılarına ulaşmak için ihtiyaç
duyulan işyüküne bağlıdır.
Sürekli eğitime verilen krediler, öğrencinin isteğine
ve/veya yeterliliğin edinilmesini gerektiren koşullara
bağlı olarak, bir yeterlilik için tanınıp biriktirilebilir veya
18
Örgün eğitimde olduğu gibi, kredi verilmesi öğrenim
çıktılarına ulaşıldığının doğrulanmasını sağlayan bir
değerlendirmeyi takiben gerçekleşir. Gerekli öğrenim
çıktılarına uygun düzeyde ulaşılıp ulaşılamadığının
belirli öğrenim etkinliklerine referans tutulmaksızın
ölçülebilmesi için değerlendirme kriterleri ve
bağlantılı metodlar kurulmalıdır. Örneğin, ders
konusuyla
ilgili
sınıf
tartışmaları
artık
değerlendirmede gözönüne alınmayacak, bunun
yerine ona karşılık gelen ve bir grupla etkileşirken
ortaya çıkan kurucu argümanlarla ilgili öğrenim
çıktısı değerlendirmeyle ilgili olacaktır.
Kurumlar yaygın veya gayri resmi öğrenimle ilgili politika ve
uygulamaların tanınırlığıyla ilgili bilgileri websitelerinde ön
plana çıkaracak şekilde yayımlamaları için teşvik edilmektedir.
Bu politikalar değerlendirme sonuçları ile ilgili geribildirim
veya öğrencilerin başvuru olanakları gibi unsurları içermelidir.
Kurumlar aynı zamanda yaygın ve gayri resmi
öğrenmeyle ilgili danışma, rehberlik ve tanınma için
„değerlendirme birimleri‟ oluşturmaya teşvik edilmektedir.
Bunlar ulusal ve kurumsal uygulamalara bağlı olarak
farklı şekillerde gerçekleşebilir (sözgelimi tek bir
yükseköğretim kurumunda ya da farklı kurumlar için kurulan
birleşik merkezlerde).
Yaygın ve gayri resmi öğrenimin tanınması için gerekli
prosedürlerin
uygulanmasıyla
yüksek
öğretim
kurumlarının sosyal boyutu güçlendirilmektedir. Kurumlar
meslek yaşamından ve bir dizi gelenekdışı öğrenim
ortamlarından gelen öğrencilere erişimi kolaylaştırmak ve
böylece hayatboyu öğrenmeyi bir gerçeklik haline
getirmeye katkıda bulunmak hedefini yerine getirmektedir.
Çerçeve 3 – HBÖ için kredi kullanımı örneği – İskoç Yeterlilik ve Kredi Çerçevesi (SCQF) 20
SCQF kılavuz ilkeleri yaygın ve gayri resmi öğrenimin geçerlenmesi uygulamasını;
• kişisel ve kariyer gelişimi (formatif t a n ı m a ),
•
kredi verilmesi (toplam tanıma) için teşvik etmektedir.
İkinci unsur, öğrencinin örgün bir program ya da yeterliliğe adım atmadan önce gerçekleşen deneyimler yoluyla kazanılan
öğrenmenin değerlendirme, ve kredi ile derecelendirilmesini içermektedir. Kredilendirme öğrenmenin kredi değerinin
belirlendiği süreçtir. Genelde, bu alıcı kurumun, o kurum ya da kuruluş bünyesindeki belirli bir program
kapsamında bir öğrenciye verilebilecek kredi sayısını belirlediği anlamına gelmektedir.
Yaygın veya gayri resmi öğrenmeye kredi veril mesi süreci şu üç aşamadan oluşur:
1. Temel danışma ve rehberlik (süreç öğrenci için neyi içerir, yaygın/gayri resmi öğrenme için hangi kredi
sınırları vardır, öğrencinin ve öğretim görevlisi/danışmanın; yeterliliğe ulaşmak için farklı öğrenim
yollarının masraf, rol ve sorumlulukları nelerdir)
2. De st ek (anlayışlı süreç; öğrenim çıktılarının anlaşılması; kendi öğrenim çıktılarının belirlenmesi;
kanıt toplama ve seçimi)
3.
Tanıma/değerlendirme ( öğr enim çık tılarının ve değ erlen dirme k riterlerinin k arşı lanıp
k a rşıla nma dığının k a nıtla rının değ erlen dirilmesi )
4. Kredi verilmesi (bu süreçle verilen krediler örgün öğrenimde kazanılan krediyle aynı değerdedir)
20
B u ö z e t Glasgow Caledonia Üniversitesi Caledonia Akademisi, Ruth Whittaker tarafından
Yükseköğretim tabanlı Öğrenim Çıktılarıyla ilgili Bologna semineri sırasında yapılan sunuma dayalıdır
(21-22
Şubat
2008,
Edinburgh).
Sunumun
tam
hali
için
bkz.:
http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/
BolognaSeminars/Edinburgh2008.htm
19
ECTS Users’ Guide
5. Kalite güvencesi ve AKTS
Kalite güvencesiyle ilgili birincil sorumluluk her
kurumun kendisine aittir. 21 İç kalite güvencesi
yükseköğretim kurumları tarafından kendi program
ve yeterliliklerinin kalitesinin kendi şartnamelerini
ve yasal olarak şartname düzenlemeye yetkili diğer
kurumların şartnamelerini karşılamasını temin
etmesi için yürütülen tüm prosedürleri kapsar. Kalite
güvencesi ajansları tarafından yapılan dış kalite
denetimleri kurumlara geribildirim ve sosyal
ortaklara bilgi sağlar. Birlikte ele alındığında, iç
kalite güvencesi ve dış kalite denetimi Avrupa
Yükseköğretim Alanı Kalite Güvencesi Standart ve
Kılavuz İlkeleri 22 uygulamayı hedeflemektedir.
AKTS kullanımı Kalite Güvencesi Standart ve
Kılavuz İlkeleri ve özellikle 1.2 ve 1.7
standartlarla paralellik gösterir. Bu iki standarda
göre:
kalite güvencesinin şunları içermesi beklenir:
• açıkça öngörülen öğrenim çıktılarının geliştirilmesi ve
yayımlanması24
• müfredat ve program tasarımı ve içeriğine gösterilecek
özen. 25
•
Kurumlar düzenli olarak hem nicel hem nitel olmak
üzere sundukları program ve derecelerle ilgili güncel,
tarafsız ve objektif bilgileri yayımlamalıdır. 26
AKTS‟nin
yükseköğretim
kurumlarında
uygulanması ve kullanımı uygun süreçler
yoluyla kalite güvencesine kavuşturulmalıdır
(sözgelimi iç ve dış kalite denetimleri ve öğrenci
geribildirimleri).
• Kurumların program ve derecelerinin onay, periyodik
denetim ve izleme ile ilgili resmi mekanizmaları
olmalıdır. 23 Program ve derece
21
Avrupa Yükseköğretim Alanının gerçekleştirilmesi.
Yükseköğretimden sorumlu Bakanlar Toplantısı Resmi Bildirisi
Berlin, 19 Eylül 2003.
22 Avrupa Yükseköğretim Kalite Güvencesi Kuruluşu (2005)
Avrupa Yükseköğretim Alanı Kalite Güvencesi Standart ve
Kılavuz İlkeleri:
http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronder wijs/bologna/documents/Standards-and-Guidelines-for-QA.pdf
20
23 Standart ve Kılavuz ilkeler, s. 16
24 Ibidem, s.16
25 Ibidem, s.16
26 Ibidem, s.19
6. AKTS kilit dokümanları
Çerçeve 4 – AKTS ve kalite güvencesiyle ilgili iyi uygulamalar
AKTS ve ilgili süreçlerin kalite güvencesi açısından, yükseköğretim kurumlarının kalite güvencesi süreçlerinin
tüm yükseköğretim programlarının aşağıdaki koşulları sağlaması iyi uygulama olarak kabul edilir:
•
eğitim bileşenleri uygun öğrenim çıktıları bakımından ifade edilir ve düzey, kredi, sunum ve
değerlendirmesiyle ilgili açık bilgi sağlanır
•
öğrenim programları resmi olarak kendilerine ayrılan süre içinde tamamlanabilmektedir (sözgelimi bir
yarıyıl, üç aylık dönem ya da akademik yıla düşen işyükü gerçekçidir )
• yıllık denetim başarı yapıları ve ulaşılan sonuçlarla ilgili herhangi bir değişikliği ele almaktadır.
• öğrencilere alınan herhangi bir eğitimle ilgili uygun ön ve yan koşullara sahip olmaları ve uygun olmayan bir
düzeydeki veya aynı düzeyde daha önce almış oldukları eğitim bileşenlerini seçmelerine izin verilmemesi
için ayrıntılı bilgi ve rehberlik sağlanmalıdır.27
Değişim öğrencileri ve tanınma açısından bu, şu anlama gelir :
•
kredi transferi süreçleri normal izleme, denetim ve geçerleme süreçlerine dahil edilir
•
kredi transferi ve tanınma konuları için uygun personelin atanması sağlanır
•
Öğrenin Anlaşmaları her durumda tamamlanır; gelişimleri ve üzerlerinde sonradan yapılan değişiklikler hassa
olduğu kadar güçlü onay süreçlerine tabi olmalıdır28
•
değişim öğrencileri mevcut AKTS Kataloğundaki normal eğitim bileşenlerini almaktadır;
b i l e ş e n l e r i ç i n geçerlenmiş t a m d e ğ e r l e n d i r m e r e j i m i n i t a k i p e d e r
gö nderen kur uluştaki di ğer ö ğren cilerle birlikte değerle ndirilirler
•
verilen kredi ve notları kaydeden detaylı transkriptler sağlanır
•
herhangi bir onaylı öğrenim anlaşmasının parçası halinde alınan ve başarılı olarak tamamlanan eğitim
bileşenleriyle ilgili olarak verilen krediler tanınır; sonuçlar anında düzenlenerek iletilmelidir
•
verilen notlarla ilgili objektif prosedürler bulunmaktadır böylece yalnızca krediler değil aynı zamanda
notlar da kazanılan her nihai yeterlilikte yansıtılmaktadır.
27
Önkoşullar: genellikle diğer (önceki) eğitim bileşenlerinin başarılı biçimde tamamlanması şeklinde
tanımlanan ve istenen ön bilgi. Y an koşullar: ba zı ba şk a bileşenl erin de aynı zaman da alınmasını ya da
ilgili bileşen e a it öğreni m çık tıla rının ba şa rıyla sağlanmasını takiben alınmasını g erek tiren eğiti m
bileşenl eri.
bu
ve
28, 1997 yılında düzenlenen Avrupa Bölgesindeki Yükseköğretimle ilgili Yeterliliklerin Tanınmasına dair Toplantı’nın
Açıklayıcı Raporunda belirtildiği gibi, „Adil tanınırlık‟ ve katı denkliğin olmamasıyla ilgili hassas nosyon öğrenim anlaşmaları geliştirirken
kullanılmalıdır: http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/165.htm
21
ECTS Users’ Guide
6. AKTS
kilit
dokümanları
“ Kredi
transferi ve birikimi AKTS kilit
Kataloğu,
Öğrenci
dokümanları(AKTS
Başvuru Formu, Öğrenim Anlaşması ve
Transkript)
ile Diploma Ekinin kullanımıyla
kolaylaştırılır.”
Bu bölümde açıklanan AKTS kilit dokümanları, tüm
öğrenciler (hareketli ve sürekli öğrenciler olmak üzere),
akademik ve idari personel, işveren ve diğer ortaklar için
yararlı olan bilgi unsurlarının geniş kullanım ve kabule
sahip bir yolunu teşkil etmektedir.
AKTS kilit
dokümanların doğru kullanımı yükseköğretimde şeffaflık
sağlayarak kaliteyi artırır.
Kurumlar, giderek artan biçimde, öğrencilerin
gösterdiği başarıları, AKTS kilit dokümanları ve
Diploma Eki gibi diğer dokümanların içerdiği
verileri entegre eden bilgisayar tabanlı bir öğrenci
kayıt sistemi bünyesinde sistematik biçimde takip
altına almaktadır.29
6.1.1 AKTS Kataloğu
İlk kilit doküman AKTS Kataloğudur. Bu, kuruma
devam eden tüm öğrenciler için düzenli bir rehberdir.
K ataloğun
tam
formatı
kurum
tarafından
kararlaştırılacaktır.
Öğrencilerle
ilgili
genel
bilgilerin akademik bilgilerden ayrılması daha
uygun olarak düşünülebilir. Her durumda, tüm
bilgilerin detaylı, k u l l a n ı c ı d o s t u v e g ü n c e l
o l m a s ı g e r e k i r . Katalog tüm ilgili tarafların
kolayca erişimini sağlayacak şekilde kurumun
websitesinde
yayımlanmalıdır.
Öğrencilerin
tercihlerini yapabilmeleri için yeterince önceden
yayımlanmalıdır.
AKTS Kataloğuna yönelik tavsiye edilen içerik ile
ilgili bir kontrol listesi aşağıda sunulmuştur (bkz.
bölüm 6.1.1). Kontrol listesi sağlanması gereken tam
bilgi dizinini göstermektedir. Önerilen yeterlilikler,
öğrencilere sunulan öğretim, öğrenim ve değerlendirme
prosedürleri, program düzeyleri, tek tek eğitim bileşenleri
ve öğrenim kaynakları ile ilgili bilgilerin iyi
belgelendirilmiş ve kolayca anlaşılır olması esastır.
Tüm öğrencilerin kurumsal ya da bölüm/alan
düzeyinde kendilerine rehberlik yapabilecek bir
birey belirleyebilmelidir. Bundan dolayı Kataloğun
iletişime geçilecek kişilerin isimleri, kendileriyle nasıl, ne
zaman ve nerede görüşüleceğine dair bilgileri içermesi
önemlidir.
Şeffaflık ve erişilebilirlik aynı şekilde dile de
uygulanır. Yayınların, uluslararası düzeyde şeffaflığı
artırmak için, yalnızca yerel dilde değil, anı
zamanda tercihen yaygın kullanımı olan bir diğer
dilde de sunulmalıdır 30 . AK T S K a t a l o ğ u yl a ilgili
örnekler aşağıdaki web sayfasında bulunabilir
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc48_en.htm
29 Diploma Eki de Europass şeffaflık araçları paketinin parçasıdır.
http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/
hornav/Introduction/navigate.action
30 AKTS etiketine başvuran kurumlar için istenen ikinci
dil İngilizce‟dir.
22
6.1.1 AKTS Kataloğu Kontrol Listesi
•
1. Bölüm: Kurum bilgileri:
•
•
•
• adı ve adresi
• akademik takvim
• akademik yetkililer
• kurumun genel tanımı (türü ve statüsü dahil)
• sunulan programların listesi
•
genel
kabul
koşulları
• öncelikli öğrenim türünün tanınmasıyla ilgili genel
düzenlemeler (örgün, yaygın v e gayri resmi)
• genel kayıt prosedürleri
•
beklenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için
ihtiyaç duyulan öğrenci işyüküne bağlı AKTS
kredi tahsisatı
• akademik rehberlik düzenlemeleri.
•
•
•
•
•
• planlı öğrenim etkinlikleri ve öğretim metodları
• değerlendirme metodları ve kriterleri
• eğitim dili.
• staj(lar)
3. Bölüm: Öğrenciler için genel bilgiler:
• yaşam maliyeti
• konaklama
• yemekler
• tıbbi olanaklar
• öğrencilerin özel ihtiyaçlarına yönelik olanaklar
• sigorta
• öğrencilere yönelik mali destekler
• öğrenci işleri bürosu
• öğrenim olanakları
• uluslararası programlar
• değişim öğrencileri için pratik bilgiler
• dil kursları
• stajyerlikler
• spor ve boş zaman tesisleri
• öğrenci birlikleri
2. Bölüm: Programlarla ilgili bilgiler
Genel ta nım :
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ders ünitesinin verildiği yarıyıl/üç aylık
dönem
tahsis edilen AKTS kredisi
öğretim görevli(si/leri)nin ismi
ders ünitesinin öğrenim çıktıları
ders verme türü (yüzyüze, uzaktan öğrenim )
ön ve yan koşullar
önerilen seçmeli program bileşenleri
ders içerikleri
önerilen ya da istenen okuma çalışmaları
verilen yeterlilik
yeterlilik düzeyi
özel kabul koşulları
öncelikli öğrenim türünün tanınmasıyla ilgili
özel düzenlemeler (örgün, yaygın v e gayri
resmi)
yeterlilik koşulları ve yönetmelikleri
program profili
kilit öğrenim çıktıları
örneklerle mezunların mesleki profilleri
ileri öğrenime erişim
kredi cinsinden ders yapısı diyagramı (tam
zamanlı akademik yıl başına 60 kredi)
sınav yönetmelikleri, değerlendirme ve
derecelendirme
derecelendirme koşulları
öğrenim durumu ( tam, yarı zamanlı, eöğrenme ...),
program yöneticisi ya da dengi.
6.2. Öğrenci Başvuru Formu
AKTS Öğrenci Başvuru Formu başka bir eğitim
kurumunda sınırlı bir öğrenim süresi geçirecek
değişim öğrencileri için geliştirilmiştir. Başka bir
kurumda öğrenimlerini tamamlamaya niyetli olan
öğrenciler ilgili kurumun olağan prosedürlerine göre
kaydolmalı ve diğer türden ilgili başvuru formları da
doldurmalıdır.
Ders ünitelerinin tanımı:
• ders ünite başlığı
• ders ünite kodu
• ders ünite türü (zorunlu, seçmeli)
• ders ünitesi düzeyi (birinici, ikinci, üçüncü döngü;
va r s a a l t d ü ze y)
• öğrenim yılı (varsa)
Öğrenci Başvuru Formu, muhtemel bir evsahibi
kurumun bir değişim öğrencisi için ihtiyaç duyacağı
gerekli tüm bilgileri içerir. Bir kurum, gelen
öğrencilerden daha fazla bilgi (örneğin konaklama,
sağlık koşulları gibi) isterse bunu ayrıca isteyebilir.
23
Rehber, http://ec.europa.eu/education/lifelonglearn- ing-policy/doc48_en.htm linkindeki web
sayfasında da bulunabilecek standart Öğrenci Başvuru
Formunu sunar. Kurumlar, standart
formu
benimsemeyi tercih edebilir (kendi logolarını ve diğer
özel bilgilerini ekleyerek), ancak tüm unsurları
içermesini ve mümkün olduğunca belli bir düzene
riayet edilmesini sağlamalıdır.
6.3. Öğrenim Anlaşması
Yükseköğretim
kurumlarında,
öğrenciler,
normalde, yıllık ya da dönemlik bazda,
bir öğrenim programına ya da birtakım
özel
ders
üniteleri/modüllere
kayıt
y a p t ı r ı r . Uygulamada, bu kendi okulunda öğrenim
gören öğrenciler için bir Öğrenim Anlaşmasını temsil
eder. Öğrencinin kaydını yaparak, yükseköğretim
kurumu beklenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için
gerekli dersleri vermeye ve kredileri tahsis etmeye
yönelik bir anlaşmaya girmektedir.
6.3.1 Değişim öğrencileri için Öğrenim
Anlaşması
AKTS Öğrenme Anlaşması değişim öğrencileri için
hareketlilik deneyimi öncesinde bağlayıcı bir anlaşma
sağlamak için orijinal olarak geliştirilmiştir. Değişim
öğrencileri için kullanıldığında, Öğrenim Anlaşması
öğrencinin diğer kurumda almayı planladığı ders
üniteleri veya modülleri ya da diğer eğitim
bileşenlerinin listesiyle birlikte bileşenlere tahsis
edilen kod numaraları ve AKTS kredilerini içerir.
Bir AKTS Öğrenme Anlaşması bir öğrenim yılı ya da
yarı yılı için düzenlenir ve gönderen, evsahibi
kuruluş ve öğrenci tarafından imzalanmalıdır. İki
kurum adına imzalayanlar kurum adına taahhüt
edebilmelerini sağlayacak resmi bir konumda
olmalıdır. Evsahibi kuruluş açısından taahhüt,
planlanan
ders
üniteleri/modüllerine
gelen
öğrencinin kaydedilmesi ve istenen öğrenim
etkinliklerinin sağlanması; gönderen kuruluş açısından
ise diğer kurumda kazanılan kredilerin tanınmasını
sağlamaktır. Bir öğrenciden akademik personelden tek tek
akademik tanınma için görüşmesi istenmemelidir.
Öğrenim Anlaşması, Transkript ile birlikte, evsahibi ku24
ruluşta alınan eğitim programının
tanınmasını temin etmesi için tasarlanır.
tam
olarak
Bir öğrenim programı değişim öğrencilerinin
gelişinden sonra değişikliğe tabi tutulmaya ihtiyaç
duyabilir. Böyle durumlarda, Öğrenim Anlaşması
en kısa zamanda değiştirilmeli ve gönderen
evsahibi kuruluş ve öğrenciden oluşan üç tarafça
da onaylanmalıdır. Öğrenim süresünün tanınması
ancak bu şekilde tam olarak temin edilebilir.
Bu Rehber,
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningpolicy/doc48_en.htm linkindeki web sayfasında da
bulunabilecek standart Öğrenim Anlaşmasını sunar.
Kurumlar standart formu (kendi logolarını ve diğer
özel bilgilerini ekleyerek) benimsemeyi tercih edebilir,
ancak tüm unsurları içermesini ve mümkün olduğunca
belli bir düzene riayet edilmesini sağlamalıdır.
6.3.2 Stajlar için Öğrenim Anlaşması
- Eğitim Anlaşması
Stajlar için düzenlenen Öğrenim Anlaşmaları ya
da Eğitim Anlaşmaları da programların bir
parçası olarak istenen stajlar için esastır.
Görünürde farklılıklar olsa da Standart Öğrenim
Anlaşmasındaki aynı temel unsurları kapsamalıdır.
Eğitim Anlaşması stajın yerini, süresini,
yapılacak işi (iş tanımı), öğrencinin hak ve
görevlerini, ve beklenen öğrenim çıktılarını açık
bir şekilde belirtmelidir. Aynı zamanda
beklenen öğrenim çıktıları ile ilgili olarak hangi
değerlendirmenin ve değerlendirme kriterlerinin
kullanılacağını ve bundan kimin sorumlu
olacağını, sözgelimi st aj ola n a ğı nı s u na nı n
( iş ve r en ) ve u ygu n ol d u ğu d u r u md a
e vs a h ib i k u ru mu n r ol ü n ün n e ol a ca ğı nı
gö s t er me si ge r ek ir .
Eğitim Anlaşması öğrenci, gönderen eğitim
kurumu ve staj olanağı sunan kişiden (işveren)
oluşan üç tarafça imzalanmalıdır. Bir evsahibi
kuruluşun olduğu durumda, onun da anlaşmayı
imzalanması beklenir. Temel sorumluluk
yeterliliği veren kurumdadır. Anlaşma beklenen
öğrenim çıktılarına ulaşıldığında verilecek
AKTS kredi sayısını belirtmelidir.
Bu Rehber,
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningpolicy/doc48_en.htm. linkindeki websayfasında da
bulunabilecek standart E ğitim Anlaşmasını sunar.
Kurumlar standart formu (kendi logolarını ve diğer özel
bilgilerini ekleyerek) benimsemeyi tercih edebilir,
ancak tüm unsurları içermesini ve mümkün olduğunca
belli bir düzene riayet edilmesini sağlamalıdır.
evsahibi kuruluş, her gelen öğrenci için başka bir
Transkript düzenler ve bunu, hareketlilik sırasında
yapılan çalışmaları, alınan kredileri, yerelde alınan
dereceleri resmi olarak belgelendirmek için öğrenim
süresi sonunda gönderen kuruma geri gönderir.
Transkript
tüm
öğrencilerin
gelişimlerinin
kaydedilmesi ve öğrenim kazanımlarının tanınması için
yaşamsal bir belge olduğundan, bunu düzenlemekten
kimin sorumlu olduğunun, nasıl düzenlendiğinin ve
nasıl sunulduğunun belirlenmesi önemlidir.
6.4. Transkript
Birçok kurum her öğrenci için her yarı yıl ya da
öğrenim yılı sonunda transkript düzenler. Bu, öğrenci
ve kurum için önemli bir belgedir. Bu belge
öğrencilerin gelişimleri, aldıkları eğitim bileşenleri,
kazandıkları AKTS kredileri ve aldıkları derecelerle ilgili
doğru ve güncel bir kayıt elde etmelerini sağlar. AKTS
Transkripti üzerinde anlaşılmış olan böyle bir
belgedir. Bu, gelişim ve tanınma için kanıt
sağlayan önemli resmi bir evraktır.
Bu Rehber,
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningpolicy/doc48_en.htm linkindeki websayfasında da
bulunabilecek standart
Kurumlar standart formu
(kendi logolarını ve diğer özel bilgilerini ekleyerek)
benimsemeyi tercih edebilir,
ancak tüm unsurları
içermesini ve mümkün olduğunca belli bir düzene
riayet edilmesini sağlamalıdır.
Değişim öğrencileri için gönderen kurum öncelikle
Transkript düzenler ve bunu, her giden öğrencinin
daha önce tamamladığı eğitim bileşenleri, kazandığı
düzey ve sonuçlarla ilgili olarak öğrenci ayrılmadan
önce evsahibi kuruluşa gönderir. Daha sonra,
25
8. Sözlükçe
Aşağıdaki sözlükçe bu AKTS Kullanıcı rehberinin amaçlarına dair terminolojiyi tanımlar.
Biriktirme
Eğitim bileşenlerine veya diğer öğrenim etkinliklerine ait öğrenim
çıktılarının edinilmesi karşılığında verilen kredilerin toplanma sürecidir.
Kredi Tahsisatı
Yeterlilik/ program ya da diğer eğitim bileşenlerine belli sayıda kredi
ayrılması sürecidir.
Değerlendirme
Öğrencilerin istenen öğrenim çıktılarına ulaşıp ulaşamadığını ölçmek için
kullanılan bir dizi metodun toplamı (yazılı, sözel ve uygulamalı test/sınav,
proje ve portföyler gibi).
Değerlendirme Kriterleri
Bir öğrenim çık tısının elde edildiğini göstermek için öğrencinin ne
bilmesinin bek lendiğine yönelik tanımlamalar.
Kredi verilmesi
Bir bileşen ya da yeterliliğe ayrılan belirli sayıdaki kredinin verilmesi
eylemi.
Kr e d i
v eril me si
ö ğr en ci ni n
ö ğr en i m
çık tıları n ı n
d e ğ e rl e n dir il di ğ i ni v e eği ti m bil eşen l er i v eya y et erlil i ği n g er ek tir di ğ i
k o şu lla rı k a r şı la dı ğı n ı n ta nı n ma sı nı sa ğlar .
Beceriler
Bilişsel ve metabilişsel yetenekler, bilgi ve anlayış, kişilerarası, entellektüel ve
uygulayıcı yetenekler, etik değerler ve tavırların bir kombinasyonudur. Becerilerin
geliştirilmesi tüm eğitim programlarının hedefidir. Beceriler ders
ünitelerinde geliştirilip bir programın farklı aşamalarında değerlendirilir.
Bazı beceriler çalışma alanı ile ilgilidir (bir öğrenim alanına özeldir), diğerleri
ise geneldir (her lisans programına uyarlanabilir). Normalde beceri gelişimi bir
programda entegre ve döngüsel biçimde ilerleme gösterir.
Muafiyet
Muafiyet terimi bir sınav kurulunun bir öğrenciyi, diğer bileşenlerden yeterince yüksek
notla geçildiği takdirde, başarısız olunan (ya da marjinal biçimde başarısız olunan) bir
bileşenden dolayı tekrar değerlendirmeye tabi tutmaktan muaf tuttuğu zaman kullanılır.
(Öğretim Görevlisiyle geçirilen) Ders Saati
Öğrencilerin öğretim görevlisi nezaretindeki etkinlikler sırasında geçirdiği ders
saatleri (tipik olarak 45-60 dak ik a ara sın dak i za man dil i mi ).
Kredi (AKTS)
Belirli bir düzeydeki öğrenim sürecinden beklenen öğrenim çıktılarına
ulaşmak için öğrencilerin gereksinim duyduğu işyüküne dayalı öğrenme
yığınlarının ifade edilmesi için kullanılan niceliksel araç .
Döngü
Avrupa Yükseköğretim Alanındaki tüm yeterlilikler üç döngü içinde yerleştirilmiştir .
1999‟daki Bologna Bildirisinde belirtilen yeterliliklerden biri “önlisans ve lisans
olmak üzere iki temel döngüye dayalı bir sistemin benimsenmesiydi.” 2003
yılında doktora çalışmaları da Bologna yapılanmasına dahil edilerek
üçüncü döngü olarak adlandırıldı .
Döngü (Düzey) Belirleyiciler
Üç döngünün herbirine ait beklenen geniş kapsamlı çıktılara ait genel ifadeler. Genel
döngü (düzey) belirleyicilere iyi bir örnek, (AKTS‟nin yanısıra) Avrupa Yüksek Öğretim
Alanı Yeterlilikler Çerçevesine hizmet eden kurumlardan biri olan sözde Dublin
Belirleyicileridir.
Eğitim Bileşeni
Kendi içeriğine sahip ve örgün yapılı öğrenim deneyimi (ders ünitesi, modülü, seminer, staj
gibi).
Örgün öğrenim
Tipik olarak bir eğitim ya da öğretim kurumu tarafından sunulan, (öğrenim hedefleri, öğrenim
süresi veya öğrenim desteği açısından) yapılandırılmış ve belgelendirmeyle sonuçlanan öğrenim.
Örgün
öğrenim
öğrencinin
perspektifinden
isteğe
bağlı niteliktedir.
26
8. Söz l ükçe
Gayri resmi öğrenme
İş, aile veya boş zaman aktivitelerinden kaynaklanan öğrenme. Bu öğrenme
yapılandırılmamıştır (öğrenme hedefleri, öğrenme süresi veya desteği açısından) v e
tipik olarak belgelendirmeye de yönlendirmez. G a y r i r e s mi ö ğ r e n m e i st e ğ e b a ğ l ı
o l a b i l i r a n c a k b i r ç o k d u r u m d a i st e m s i z d i r (ya da “tesadüfi”/rastgeledir).
Öğrenci
Bir öğrenme sürecine giren birey (örgün, yaygın ya da gayri resmi öğrenme).
Öğrenci merkezli (yaklaşım
veya sistem)
Öğrenci başarısı, farklı öğrenci öncelikleri taşıyan ve makul öğrenci işyüküne
(sözgelimi öğrenme programı süresine göre uygulanabilir bir işyükü ) odaklanan
öğrenme programlarının tasarımını destekleyen bir yaklaşım ya da sistem.
Öğrencilerin öğrenmenin içerik, durum, hız ve yerinin seçiminde daha fazla yer
almalarını sağlar.
Öğrenme Çıktıları
Başarılı bir öğrenme süreci sonrasında bir öğrencinin bilmesi, anlaması ve
yapabilmesi beklenenlerle ilgili ifadeler.
Düzey Belirleyicileri
Bir yeterlilik çerçevesi dahilindeki belirli bir düzeydeki bir yeterliliği edinen öğrencilerin
tipik başarılarıyla ilgili genel ifadeler.
Modül
Her bir ders ünitesinin aynı sayıda ya da bu sayının katları kadar kredi
sistemdeki ders ünitesi.
taşıdığı bir
Yaygın öğrenme
Bir eğitim ya da öğretim kurumu tarafından sunulmayan ve tipik olarak
belgelendirmeyle sonuçlanmayan öğrenme. Bu nu nla birlik t e, yapılandırılmıştır
(öğrenme hedefleri, öğrenme süresi veya desteği açısından). Yaygın öğrenme öğrenci
perspektifi açısından isteğe bağlıdır.
(Eğitim) Program
Öğrenme çıktılarına dayalı, belirli bir yeterliliğin verilmesi açısından tanınan bir eğitim
bileşeni dizisi.
İlerleme
Öğrencilerin bir yeterliliğin bir aşamasından diğerine geçişlerine ve zaten sahip
olduğu yeterliliklerin daha yüksek bir aşamasına hazırlayacak eğitim
programlarına erişmelerine imkan tanıyan süreç.
İlerleme kuralları
Öğrencilerin yeterlilikler içinde ve diğer yeterliliklere doğru ilerlemesiyle ilgili koşullar
dizisi.
Yeterlilik
Yetkili bir makam tarafından düzenlenen tanınan bir öğrenim programının başarılı biçimde
tamamlandığını onaylayan herhangi bir derece, diploma veya diğer bir belge.
Ulusal
Yeterlilikler
(yüksek öğretim)
Çerçevesi
Uluslararası düzeyde anlaşılan ve yükseköğretimdeki tüm yeterlilikler ve diğer
öğrenim kazanımların tanımlanabileceği ve birbiriyle tutarlı biçimde
ilişkilendirilebileceği ve yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkileri
tanımlayan ulusal düzeydeki veya bir eğitim sistemi düzeyindeki tek bir
tanımlama.
Kalite Güvencesi
Ulusal ya da kurumsal olarak eğitim programlarının ve verilen yeterliliklerin kalitesini
teminat altına almak için benimsenen süreç ya da süreç dizisi.
Kredi tanınması
Bir kurumun, bir başka kurumda ulaşılan ve değerlendirilen öğrenim
çıktılarının belirli bir programın, bileşeninin ya da yeterliliğinin (bir kısım ya da
tüm) koşullarını karşıladığını belgelediği süreç.
Yaygın ve gayri resmi öğrenimin
tanınması
Bir kurumun, bir başka (yaygın ya da gayri resmi öğrenme) bağlamda ulaşılan
ve değerlendirilen öğrenim çıktılarının belirli bir programın, bileşeninin ya da
yeterliliğinin (bir kısım ya da tüm) koşullarını karşıladığını belgelediği süreç .
Öğrenci
Örgün bir eğitim programına kayıtlı öğrenci
Transfer
Bir öğrenim bağlamında verilen kredilerin, bir yeterliliğin edinilmesi amacıyla,
bir başka bağlamda tanınmasını sağlama süreci.
İşyükü
Öğrencilerin tipik olarak, istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gerekli tüm
öğrenim etkinliklerini (ders, seminer, proje, uygulamalı ve kişisel çalışma ile
sınavlar gibi) tamamlamak için gereksinim duyduğu sürenin ölçümü
27
ECTS Users’ Guide
Ek1
AKTS kullanımı açısından öğrenci perspectifi
AKTS hedeflerinden biri öğrencilerin başarılarının,
fikirlerinin ve kapasitelerinin öğrenim sürecinde dikkate
alınmasını sağlamaktır. AKTS uygulaması öğrencilerin
korunmasını ve adil muamelesini sağlamalıdır.
Hareketlilik durumunda:
• bir Öğrenim Anlaşmasına dayanarak yurtdışında ya da
başka bir kurumda geçirilen öğrenim süreleri için
Öğrenim
Anlaşması31
uyarınca
gönderen
yükseköğretim kurumundan yurtdışındaki öğrenim
süresi sırasında alınan krediler için, mükerrer
değerlendirme prosedürlerine tabi olmaksızın– tam
akademik tanıma sağlanması
AKTS kullanan b i r k u r u m d a ö ğ r e n c i l e r i n
a şa ğı da kileri bekl e me ye ha kkı var dır :
•
beklenen öğrenim çıktıları ve bunların
bileşenleriyle birlikte tahsis edilen AKTS
kredilerini de içeren müfredatı açık biçimde
açıklayan bir Kurs Kataloğu
•
• beklenen öğrenim çıktıları ve işyüküyle tutarlı
değerlendirme metodları
 bu değerlendirme metodlarıyla ilgili önceden varolan
bilgiler
•

gerekli değerlendirme prosedürü başarılı geçtikten
sonra herbir eğitim bileşenine tahsis edilen sayıdaki
AKTS kredilerinin verilmesi
• öngörülen işyükünün ve böylelikle kredi tahsisatının
periyodik izleme ve revizyonuna katılma
bir Öğrenim Anlaşması olmaksızın yurtdışında ya da
başka bir kurumda geçirilen öğrenim süreleri için –
öğrenim süresi boyunca alınan krediler için adil bir
tanınma ve bir yeterlilik kazanımı açısından dikkate
alınmasını sağlama
evsahibi kurum tarafından verilen derecelerin gönderen kuruluş
tarafından itinalı ve adil biçimde dikkate alınmasının
sağlanması.
Yaygın ve gayri resmi öğrenmenin tanınması
durumunda:
 kıyaslanabilir öğrenim çıktılarına sahip
örgün eğitim bileşenlerine tahsis edilen
sayıda kredinin verilmesinin sağlanması
• AKTS uygulaması sürecine öğrenci temsilcilerinin
katılımı
• rehberlik ve destek olanakları
• yaygın veya gayri resmi öğrenme ya da başka
kurumlardan alınmış krediler gibi öncelikli öğrenim
kazanımlarını daha sonraki çalışmalar açısından
dikkate alınmasını sağlamak
• başarılı biçimde tamamlanan bileşenler için kredi
verilmediğinde akademik başvuru yapma hakkına
sahip olmak
31
28
http://ec.europa.eu/education
/char- ter_en.pdf
/archive/million
Ek 2
Yurtdışında geçirilen öğrenim
yükseköğretim kurumlarına tavsiyeler
sürelerinin
tanınmasıyla
ilgili
olarak
Ek 2
İkili anlaşmalar çerçevesindeki yurtdışı
öğrenim sürelerinin tanınmasıyla ilgili olarak
kurumlara tavsiyeler
Ortak kurumların seçimi
Akademik sorumlulukların tahsisatı
Yükseköğretim kurumlarına aşağıdaki koşulları
haiz kurumlarla değişim anlaşmaları yapmaları
tavsiye edilir:
Her bölüm ya da bilim dalında şu yetkilere sahip
olacak bir akademisyeni görevlendirin:
• öğrencilerin yurtdışındaki öğrenim programlarını
onaylayarak ihtiyaç durumunda üzerinde değişiklik
yapmak (Öğrenim Anlaşmasını imzalamak)
• programlarıyla ilgili olarak kredi, öğrenim çıktıları,
öğretim/öğrenim yaklaşımları ve değerlendirme
metodları dahil yeterli tanımlamalar sunan kurumlar
•
•
öğrencileriniz için, eğitim ve değerlendirme
prosedürlerini başka çalışma ya da değerlendirmeye
gerek duymaksızın kabul edebileceğiniz kadar yeterli
standartlara sahip olduğunu düşündüğünüz kurumlar
Bireysel olarak yurtdışına giden öğrencilerle etkileşim
Agreements should Yalnızca benzer programlar
sunan kuruluşlarla değil, öğrencileriniz için ek
fırsatlar
oluşturabilecek
şekilde,
kendi
programlarınızı tamamlayıcı nitelikte programlar
sunan kurumlarla Anlaşma yapılmalıdır.
Öğrencinin ayrılmasından önce sorumlu personel:
• öğrenciyle bir yarıyıl ya da akademik yıl boyunca (30
ila 60 kredi kadar) yurtdışında sürecek programı
içeren Öğrenim Anlaşması hakkında görüşerek bunu
nihai olarak onaylayacaktır;
bu
program,
gönderen
kurumdaki
programla
ilgili
olarak, benzer, tamamlayıcı ya da tutarlı
öğrenim çıktılarına sahip olacak ancak
mutlaka aynı içerikte olmayabilecektir.
Hareketliliğin programlara entegrasyonu
Hareketliliği müfredatınıza yapılandırmak
için:
•
•
yurtdışındaki öğrenim süresinin programa en iyi
uyum göstereceği yarıyıl ya da yılı belirleyin
(hareketlilik penceresi)
• o yarıyıl/akademik yıl içinde, eğitim bileşenlerinin
yurtdışında daha kolay ulaşılabilecek olan öğrenim
çıktılarını planlayın
(sözgelimi dil kursları,
uluslararası ya da karşılaştırılabilir dersler,
destek/seçmeli dersler, tez hazırlığı, staj gibi)
•
sorumlu akademik birim adına bu programların tam
tanınmasını temin etmek (Tanıma belgesini
imzalamak).
onaylanan öğrenim programı kapsamında kazanılacak
kredilerin tam olarak tanınacağını, gönderen kurum
programına transfer edileceğini ve yeterlilik şartlarını
karşılamak için kullanılacağını önceden teminat altına
alacaktır.
Öğrenci d ö n d ü k t en s on r a , sorumlu ida rec i:
•
benzer tamamlayıcı ve tutarlı öğrenim çıktılarının
ulaşılabileceği ortak kurumlar bünyesindeki bölüm ya
da müfredatları belirleyin.
29
yurtdışındaki onaylanan program kapsamında alınan
tüm kredileri (Transkript) öğrencinin kendi
kurumundaki resmi öğrenim programına, ilgili
oldukları öğrenim etkinliklerini orijinal isimleriyle
belirterek transfer edecek; krediler daha sonra
Diploma Ekine, kazanıldığı kurumu belirten bir
not ile birlikte dahil edilecektir.
•
daha önce Öğrenim Anlaşmasında mutabık kalındığı
üzere, yurtdışında kazanılan kredileri, belirli müfredat
koşullarını karşılamak için biriktirme amaçları
doğrultusunda kullanacaktır; yurtdışında kazanılan
kredilerin ek krediler olarak tanınması tam akademik
tanıma taahhütünü yerine getirmemektedir ve bu
ancak öğrenci 30/60 kredi üzerinde kredi getirdiğinde
uygulanabilir.
30
Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu
Ek 3
AKTS Derecelendirme Tablosu
Giriş
Bu ekin ilk bölümü dere cel erin yor u mlan ması
ve çe vri mi içi n gü venilir bir sistem
tasarl amya yö n elik çabal arı tanı mlar. İkinci
bölüm ise “AKTS Derecelendirme Tablosu” adlı
basitleştirilmiş bir sistem tanımlar. Basitleştirilmiş
sistem önceki versiyon üzerine bina edilmiş
olup önceki gibi, üniversitelerden, Avrupa
çapındaki birçok kurumda iyi bir uygulama
olan şekilde, kendi not uygulama ve
kültürlerini
sürdürmelerini
ister.
AKTS
Derecelendirme
Tablosu
üni versitelerin
değişim
ö ğren cilerinin
n otlarının
adil
transferi ve tanınmasını temin etmelerine
olanak sa ğlar. Yeni versi yonla ilgili kullanıcı
yoru mları çok memn uni yet vericidir.
ilaveten, Avrupa kurumlarının başka not
sistemlerine çevrim aracı olarak bir Avrupa
derecelendirme skalası da kullanabileceklerini
önermekteydi. Bu Avrupa skalası ulusal skalanın
bu bağlamda nasıl kullanıldığını gösteren ve başka
bir kurumun paralel bir programındaki istatistiksel not
dağılımını kıyaslamaya izin veren geçme notlarının
istatistiksel dağılımına dayalıydı.
İlk adım olarak, AKTS skalasının uygulaması kendi
notlarını daha şeffaf hale getirmek için bu projeye
dahil olmaya istekli olan kurumlardaki istatistiksel
verilerin toplanmasını gerektiriyordu. Her ders
ünitesi/modülündeki
öğrenci
derecelendirmenin bir standart prosedürden
ibaret
olduğu
eğitim
sistemlerinde,
istatistiksel veriler
dereceni n
al ı ndı ğı
öğr en ci gr ub u i çi n s ağl anabi l i r . Di ğer
d u r u m l a r d a , istatistiksel dağılım, tutarlı bir
derecelendirme yapısının ortaya çıkarılabileceği
belirli bir referans grubuna – tek bir program ya da
bir grup homojen program – son iki ya da üç yıl
içinde verilen notlara dayalıydı. Avrupa‟da birçok
kurumdan toplanan bu veriler, ulusal not skalalarının
gerçekte nasıl kullanıldığını göstermiştir. Örneğin,
Fransız kurumlarındaki öğretmenler kendi skalalarının ikinci
yarısını daha tutarlı biçimde kullanmaktayken, İtalyan
meslektaşları ise üst yarısındaki notlardan daha fazla
yararlanmaktadırlar. Bilim dalı açısından ise, İtalyan
kurumlarından alınan veriler göstermiştir ki
Mühendislik
eğitimi
verenler
Sosyal
Bilimlerdekilere göre daha düşük not verme
eğilimindedir. Bu yapılar izlenimci bir tabana
dayalı biçimde çoktandır algılanmış olsa da,
istatistiksel kanıtlarla da desteklenmesini tespit
etmek de ilginçtir. Belirli bir referans grubu için
geliştirilen not dağılım tablosu yeni alınmış tek
bir
notun
kendi
bağlamında
konumlandırılmasını
sağlar
ve
böylece
öğrencinin performans düzeyini anlamayı diğer
bağlamlardaki benzer konumlardaki başka
öğrencilerin performans düzeyiyle kıyaslamayı
kolaylaştırır.
Arkaplan
İyi bilinmektedir ki Avrupa eğitim sistemleri kendi
pedagojik ve kültürel gelenekleri açısından derin
köklere sahip derecelendirme olgusuna farklı
yaklaşımlar geliştirmiştir. Dahası, yalnızca farklı
not skalalarına sahip olmayıp bunları çeşitli kurum
ve bilim dallarında farklı biçimlerde de
kullandıklarını
da
belirtmek
gerekir.
Bu
farklılıklara saygı duymak esas olsa da, bu
uygulamaların Avrupa Yükseköğretim Alanı
bünyesinde şeffaf hale getirilmesi de önemlidir. Bu
şekilde, tüm ülke, kurum ve bilim dallarında
verilen dereceler doğru biçimde anlaşılabilecek ve
gerektiğinde farklı kültürel altyapılardan gelen
insanlar tarafından kıyaslanabilecektir. Değişim
öğrencileri bir kurumdan/ülkeden bir diğerine kredi
transferi yapıldığı durumda, burs ya da diğer tür
yararlar kendi performanslarına bağlı olabileceğinden,
notlarının adil değerlendirmesini isteme hakkına
sahiptir. Performans düzeyi şeffaflığı da kendi
ülkesinde ya da başka bir ülkede iş başvurusu
yapan mezunlar için de aynı şekilde önemlidir.
Bu problemle başa çıkmak için, geçmiş yıllarda
AKTS kılavuz ilkeleri, kendi ulusal skalalarına
31
AKTS derecelendirme skalasının ikinci adımı olarak, her
referans gruba ait i statistik dağılım eğrisi, aynı
zamanda A, B, C, D, E olarak adlandırılan ve
belirli
bir
ülke/kurumdaki
bir
lisans
programından bir başka ülke/kurumdaki benzer bir
programa yönelik notların doğrudan çevrimi için
kullanılabilecek bir araç olacak şekilde beş parçaya
bölünmüştür (Üst kısım %10, sonraki %25, sonraki
%30, sonraki %25, en alt kısım ise %10 olmak üzere).
Örneğin, istatistiksel verilere dayalı olarak, b i r Fransız
lisans programında 14 puan öğrencilerin üst kısımdaki
%10‟u
tarafından
elde
edilmişse,
öğrenci
transkriptindeki 14 puanın yanına AKTS A notu
da eklenebilir. Bu şekilde Fransız 14 puanı, başka bir
ülke/kurumdaki aynı bilim dalındaki benzer yüzdelik
kısıma giren dereceyle kıyaslanabilecek ve bir “A” puanı
eklenmiş şekilde, o programda alınabilecek en iyi
derecelerden biri olarak anlaşılmıştır (örneğin bir İtalyan
kurumundaki 30 puan gibi.)
Geçmiş yıllardaki 5 puanlık AKTS derece skalası ile
edinilen deneyimlerin ışığında, yukarıda açıklanan ikinci
adımın, özellikle yalnızca beş ve daha düşük geçme
notları bulunan ve AKTS tarafından sunulan önceden
belirlenmiş yüzdelik yapıya neredeyse hiç uymayan
ulusal derecelendirme sistemlerinde, çok iddialı ve
uygulaması güç olduğu kanıtlanmış olduğu söylenebilir.
Aslında, AKTS skalasının Avrupa kurumları tarafından
kullanımı son derece sınırlıdır.
Basitleştirilmiş sistem: AKTS Derece Tablosu
Prosedürü
kolaylaştırmak
için
Avrupa
derecelendirmesini daha şeffaflaştırma hedefini
takip etmeyi sürdürürken, 5 puan sisteminin
ilk adımına odaklanacak biçimde bir
“AKTS derecelendirme tablosu”nun kullanımını
öneriyoruz. Böylelikle, kurumlar yalnızca
bir standart tablo formunda kendi
notlarının
istatistiksel
dağılımını
sunmaya
ihtiyaç duymaktadır. Bu
nedenle, önceden belirlenmiş yüzdelik yapıya dayanan
AKTS not skalası, her lisans programı ya da
homojen program grubu için doldurulmuş olan
basit bir istatistik tablosuyla değiştirilecektir.
Başka bir deyişle, mevcut derece uygulamalarını
standart dağılım skalasına uydurmaya çalışmak
yerine, üniversitelerin sadece “yerel” puan
alan öğrencilerin gerçek yüzdesini
belirlemeleri yeterlidir.
Örneğin:
Ulusal/kurumsal derece
Referans grupta verilen toplam puan
Toplam Puan yüzdesi
10
50
5%
9
100
10%
8
350
35%
7
300
30%
6
200
20%
1,000
100%
Bu AKTS derece tablosu kuru msal ka yıtlarda
kola ylıkla bulunabilecek bir referans grupla
ilgili
verilerden
yararlanılarak,
h er
b ü yü k l ü k t e k i ul u s al d e r e ce s k al a l ar ı i ç in
ü r e t il e bi l ir .
Öğr en cilerin Tr anskri pt ve
Dipl oma Ekine da hil edildi ği nde, tabl o
ke ndilerin e
verile n
her
n otun
yor u mlan masını k ola ylaştır a cak ve başk a bir
he sapla ma ge rektir me ye cektir.
Yeni AKTS derecelendirme tablosu i k i y a d a
daha fazla not sistemi ve kültüre
yö n e l i k da h a d ü zgü n b i r kı ya s ol a n a ğı
s u n u y o r . Bu başka bir örnekle gösterilebilir:
32
Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu
Ulusal
/
kurumsal
derece ülke /sistem A
Derece yüzdesi *
Ulusal
/
kurumsal
derece ülke /sistem B
Derece yüzdesi *
30 lod
5.6%
1
20%
30
15.7%
2
35%
29
0.5%
3
25%
28
12.3%
4
20%
27
11.8%
26
9.0%
25
8.2%
24
11.3%
23
2.7%
22
6.0%
21
2.3%
20
5.7%
19
1.9%
18
6.9%
Total
100%
100%
* Son iki yıl boyunca sürdürülen lisans programı içinde verilen notların toplam sayısına dayalıdır.
Bu örnekten, görüyoruz ki A skalasında verilen bir 30 puan, B skalasında 1 değerine çevrilmelidir. B
skalasındaki 2 puan ise ülkenin ya da sistem A kapsamındaki skalanın 26-29 arasındaki puanlarına dönüşecektir (ortalama 27).
3. Not dağılımını referans grup için yüzdelik şeklinde
hesaplayın.
Toparlayacak olursak, AKTS derecelendirme tablosu
notların basit, şeffaf yorumlanmasına ve bir sistemden
diğerine
ya
da
bir
bağlamdan
diğerine
dönüştürülmesine imkan tanır ve bu nedenle tüm
öğrencilere akademik düzey açısından adil davranır.
Doğru
kullanıldığında,
Avrupa
Yüks eköğr etim Alanı ve ötes indeki
farklı not sistemleri ve farklı kültürler arasında bir
köprü işlevi görür.
4. Lisans programınızın not yüzdesi tablosunu her
Transkript/Diploma Ekine dahil edin.
5.
AKTS derecelendirme tablosunu kullanmak için
aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:
Not dağılımının hesaplanacağı referans grubu
belirleyin (genellikle bu bir lisans programıdır, ancak
bazı durumlarda bir Fakülte ya da sektör gibi daha
geniş veya farklı bir öğrenci grububu da olabilir sözgelimi Sosyal Bilimler).
2. Belirlenen referans gruba (en az) son iki
akademik yıl içinde verilen tüm notları toplayın.
1.
33
Transfer için, diğe r kuru mun lis a ns
progra mı
yüz de lik
ta blos unu
ke ndiniz inkiyle ka rş ıla ş tırın. B ire ys e l
notla r bu kıya s la ma ya da ya lı ola ra k
dönüş türüle bili r.
P rosedürün ilk dört adımı tüm programları
ilgilendirmekte olup tamamen idari görevlerdir.
Kredi transferinden sorumlu akademik personel not
dönüşümü için genel kılavuz ilkeleri tesis
edildiğinde 5. adımla ilgilenebilirler.
Annex 4 Key documents
Ek 4
Kilit dokümanlar
Bu Rehber Öğrenci Başvurusu, Öğrenim Anlaşması, Eğitim Anlaşması, Transkriptin standart formlarını
ve Diploma Ekinin taslağını sunmaktadır. Güncel ve doldurulmuş form ve AKTS kataloglarının örnekleri
http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc48_en.htm adresinden online olarak bulunabilir.
Burada, bir eğitim modülü planlama formu veya bir eğitim bileşeninin işyükünün kontrolü için kullanılacak bir form gibi başka
yararlı dokümanlar da bulabilirsiniz.
34
Ek 5 Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla ilgili ulusal düzenlemelere bakış
Ek 5
Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla
ilgili ulusal düzenlemelere bakış
Ülke
Avusturya
Saat aralığı/
akademik yıl
Saat aralığı /
kredi
İlanın Statüsü
1,500 saat
25 saat
Belçika (Fl)
1,500/1,800 saat
25/30 saat
Kararname (Flaman düzeyinde kanun hükmünde)
Belçika (Fr)
1440 saat
24
saat
Kararname (Fransız düzeyinde kanun hükmünde)
Çek
Cumhuriyeti
1,500/1800 saat
25/30 saat
İyi uygulama, AKTS Kilit Özelliklerinin tavsiyesi .
1500saat/1800
saat
25/30 saat
Yeni yükseköğretim Kanunu (2008‟de ele alınacak)
Bakanlık yazışması
Kıbrıs
Yasa
Danimarka
1,650 saat
27/28 saat
Estonya
1,560 saat
26
saat
Üniversite Y a s a s ı
Finlandiya
1,600 saat
27
saat
Devlet Meclisi Yasası
Fransa
1,650 saat
25/30 saat
Almanya
1,800 saat
30
saat
Yunanistan
1,500/1,800 saat
25/30 saat
Macaristan
1,620/1,800 saat
30
saat
İzlanda
1,500/2,000 saat
25/33 saat
İlan olmaksızın, üniversiteler arası mutabakat ile
20/30 saat
İrlanda Ulusal Yeterlilik Birimi tarafından geliştirilmiş prensip ve
işletimsel kılavuz ilkelerinin önerisi
İrlanda
Ü niversite R ek t ö r l er i Konferansı Önerisi üzerine
KMK (Kultusministerkonferenz = O l a ğ a n Federal Eyalet
Bakanları Konferansı). Akreditasyon unsuru.
Bakanlık Kararı
Yükseköğretim Yasası ve ilgili Hükümet Kararnamesi
İtalya
1,500 saat
Letonya
1,600 saat
Yasa
Litvanya
1,600 saat
Yasa ve Kararname
25
saat
Bakanlık Kararnamesi
36
ECTS Users’
Guide
1,500 saat
25 saat
Eğitim
Yasasında,
düzenlemeler
Hollanda
1,680 saat
28 saat
Yasa
Portekiz
1,500/1,680 saat
25/28 saat
Norveç
akademik yıl başına
bir saat aralığı
duyurulmamıştır/
üniversitelerin
kararı
Polonya
1,500/1,800 saat
25/30 saat
Kararname
Romanya
1,520/1,640 saat
25/27 saat
Eğitim Bakanının Talimatı (1999‟dan beri)
Slovakya
akademik yıl başına
bir saat aralığı
duyurulmamıştır
25/30 saat
İyi uygulama, AKTS Kilit Özelliklerinin tavsiyesi .
Slovenya
1,500/1,800 saat
25/30 saat
Yasa (2004)
İspanya
1,500/1,800 saat
25/30 saat
Kraliyet Buyruğu (yasa)
1,600 saat
26/27 saat
Yükseköğretim talimatnamesi (Hükümet mevzuatı) 40 hafta
boyunca tam zamanlı öğrenim takdir eder
İsviçre
1,500/1,800 saat
25/30 saat
İsviçre Üniversite Konferansı
Mevzuatı
Türkiye
1,500/1,800 saat
Birleşik
Krallık
1,200-1,800 saat
Malta
İsveç
Kredi başına
duyurulan bir
aralık yoktur
2004
ve
ya sal
22 Şubat tarihli 42/2005 Kararname
Yasa
(SUC) Bologna uygulaması
Yasa
20
saat
tali
Ulusal Yeterlilik (ve Kredi) Çerçeveleri
37

AKTS Kullanıcı Rehberi

Transkript

Benzer belgeler

Infoblatt BFS 39_türkisch

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı

Öğrenim Planı - Houston Eğitim Ataşeliği

AKTS Kredileri İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular(?)

İŞGÜCÜ İSTEM FORMU

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

Kamu Hizmet Standarları - Barış Manço Ortaokulu