buradan - Kiwa Türkiye

EKİM 2013
MM
BÜLTEN
İÇİNDEKİLER
MAKİNALARDA UYGUNLUK DEĞERLENDİRME
1
Abdullah Sakarya
OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN GENEL
4
ÖZELİKLERİ
Fecri Tekeş
SICAK SU KAZANLARI VE MERKEZİ ISITIMA
SİSTEMLERİNİN VE KAZANLARININ TARİHÇESİ,
ANLATIMI, ÇEŞİTLERİ VE İLGİLİ STANDARTLAR
6
Akın Taşkıran
IRIS SERTİFİKASYONU
11
Hakan Esgin
BAKIMDAN SORUMLU TEŞEKKÜLLER
16
Hakan Esgin
DEMİRYOLU GÜVENLİK SERTİFİKASYONU
19
Şahsine Büşra Arslan
EN 15085-2 STANDARDI SERTİFİKALANDIRMASI KONUSUNDA
GENEL
BİLGİLENDİRME
VE
EN
15085-2
SERTİFİKALANDIRMASININ TÜRKİYEDE İLLERE GÖRE DAĞILIMI
Yusuf Yalçınöz
24
MAKİNALARDA UYGUNLUK DEĞERLENDİRME
Sanayi Devrimi 18. yüzyılda ilk olarak İngiltere’de
makine sektörü, 2012 yılında 34,5 Milyar ABD
başlayan, daha sonra diğer Avrupa ülkelerine
dolarlık dış ticaret hacmine ulaşmış ve makine
yayılan etkileri bakımından tüm dünyayı sarsan
sektörü ihracatının bu yıl itibariyle toplam ihracattan
önemli bir olaydır. Aletin yerini makinaların alması ile
aldığı pay %7’ye yaklaşmıştır.
sonuçlanan bu devrimin günümüzde etkileri özellikle
Sanayisinin büyümesine bağlı olarak Türkiye’deki
az
Uygunluk Değerlendirme hizmetlerinin gelişmesinde
gelişmiş
ülkelerde
daha
iyi
gözlemlenebilmektedir.
Türk Makine
ve ilerlemesinde itici güçlerinden biri olmuştur.
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) altında yapılandırılan
üçüncü taraf kurumlar tarafından referanslara göre
Ülkelerin gelişme sürecinde makina imalat sanayinin
payı imalat giderek artış göstermektedir. Makina
sanayinin üretimdeki payının, başta ileri sanayi
uygunluk değerlendirme hizmeti vermektedir. IAF
ülkeleri olmak üzere tüm ülkeler genelinde artış
değerlendirme yaparak Akreditasyon kurumlarını
gösterdiği görülmektedir. Bu artışa bağlı olarak 2011
yetkilendirir.Belgelendirme kuruluşları akreditasyon
yılında toplam dünya makine ticareti 3 trilyon ABD
kurumu tarafından yapılan akreditasyon denetimi ile
doları olmuştur. Aynı yıl içerisindeki toplam Dünya
ticaretinin
33,2
trilyon
ABD
doları
yetkilendirilirler. Belgelendirme Kurumları yaptıkları
olduğunu
test, inceleme ve denetim ile gerekli kurumları ya da
düşünürsek; %9 payla makine ticaretinin toplam
ürünleri belgelendirirler. Uygunluk değerlendirme
Dünya ticaretinden önemli bir pay aldığını görebiliriz.
hizmeti gönüllü ya da zorunlu belgelere göre
Türk makine sanayisi, ülkenin sanayi üretiminin
verilmektedir. Genellikle standart ve düzenlemelere
büyük bölümünü oluşturan, rekabete ve yeniliklere
göre
son
uygunluk
derece
açık
küçük-orta-büyük
ölçekli
uygunluk
ise
gönüllülük
zorunluluk
esasına,
esasına
yasalara
göre
işletmelerin (KOBİ) gelişimine bağlı olarak 90’lı
dayanmaktadır. Uygunluk değerlendirme pazarının
yılların başından bu yana yıllık ortalama % 20 gibi
Dünyada 20 Milyar ABD doları, Türkiye’de ise 600
bir oranda istikrarlı olarak büyümektedir. Ülkemiz
Milyon ABD doları civarlarında olduğu tahmin
1
edilmektedir.
Maalesef
ülkemizde
Uygunluk
emniyet aksamlarını, kaldırma aksesuarlarını, zincir,
değerlendirme hizmetlerinin önemi anlaşılmamış,
halat ve kayışları, sökülebilir mekanik aktarma
üreticiler bu hizmeti çoğunlukla ürünleri için pasaport
tertibatlarını,
olarak yorumlamaktadır.
kapsar. Fuar alanlarında kullanılan özel makinalar,
ateşli
Makine, bağlantılı parçalar veya bileşenler ile
olarak
tanımlanabilir.
Emniyet
fonksiyonuna hizmet eden makinalar direktife göre
EK IV riskli makinalar grubunda yer almaktadır.
Yönetmeliği
(2006/42/AT)’ne
göre
yapılan
uygunluk
değerlendirmenin
amacı
makinaların
amaçları
Ahşap ya da benzeri fiziki özelliklerdeki malzemeleri
işleyen dairesel testereler, ahşap işlemek için
kullanılan planya tezgahları ve şerit testereler, metal
doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve
malzemelerin soğuk işlemesinde kullanılan presler,
güvenliğine ve duruma göre evcil hayvanlara ve
mallara
zarar
Yönetmelik;
verip
makinaları,
vermediğinin
tespitidir.
değiştirilebilir
teçhizatı,
radyoaktivite
risk faktörüne sahip ya da kritik bir koruma
amacı ürünlerin kaliteli olup olmadığını belirlemek
Makine
durumunda
taşımayı yönelik makinalar kapsam dışıdır. Yüksek
Bilinenin
aksine Makine Uygunluk Değerlendirme Hizmetinin
değildir.
arıza
makinaları
taşıtlar, tekneler, sanatsal gösterilerde sanatçıyı
bir tahrik sistemiyle tasarlanıp spesifik bir iş için imal
teçhizat
silahlar,
tamamlanmış
yayabilecek makinalar, sadece yarış amaçlı motorlu
oluşan, doğrudan insan veya hayvan çabası harici
edilmiş
kısmen
enjeksiyon veya sıkıştırmalı kauçuk/plastik kalıplama
tezgahları, taşıt bakım liftleri bu gruba giren bazı
makinalardır.
2
Makine
uygunluk
izlenecek
şekildeki
değerlendirmesinde
gibidir.
Eğer
temel sağlık ve güvenlik gereksinimlerine
üretici
uygun olarak üretiyorsa aşağıda sıralanan
makinasını ilgili harmonize standartlara uyarak
yollardan birini tercih etmelidir.
1. Üreticinin Uygunluk Değerlendirmesini
Makine Direktifinde tarafından kapsanmayan
iç kontroller ile gerçekleştirmesi (EK
tehlikeleri bertaraf etmek için kullanılabilecek
VIII)
direktifler ise; 89/106/AT Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği,
2. AT Tip İncelemesi (EK IX) ve üreticinin
Halindeki Kirletici Emisyonlara Karşı Alınacak
uygulanmaktadır.
uymuyor
aşağıdaki
ya
harmonize
da
standarda
birini
•
İlgili
1995/5/AT
Telsiz
Tip
Onayı
Ve
Yönetmeliği,
Telekomünikasyon
Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından
tercih
Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle
etmelidir.
•
Tedbirlerle
Terminal Ekipmanları Yönetmeliği, 2000/14/AT
kısmen uyuyorsa
yollardan
Dışında
Yanmalı Motorlardan Çıkan Gaz Ve Parçacık
3. Tam Kalite Güvence Prosedürü (EK X)
üretici
Karayolu
Kullanılan Hareketli Makinalara Takılan İçten
iç kontrolleri (EK VIII) ile.
Eğer
97/68/AT
İlgili Yönetmelik, 2006/95/AT Alçak Gerilim
AT Tip İncelemesi (EK IX) ve üreticinin
Yönetmeliği,
iç kontrolleri (EK VIII) ile
Uyumluluk Yönetmeliği’dir.
2004/108/AT
Elektromanyetik
Tam Kalite Güvence Prosedürü (EK X)
Abdullah Sakarya
Elekromekanik Program Yöneticisi
3
OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN GENEL
ÖZELİKLERİ
Hem oda sıcaklığında hem de yüksek sıcaklıkta
elementlerdir. Molibden katılması ile organik ve
yüzey merkezli kübik kafese sahip içyapılarını
çeşitli mineral asitlere karşı dayanımları artar.
koruduklarından normalleştirme ve sertleştirme
Ostenitik çelikler ısıya ve asitlere dayanıklı,
ısıl işlemi yapılamaz. Manyetik olmayan bu
yüksek sıcaklık özellikleri iyi olan malzemelerdir.
çeliklerin tavlanmış halde süneklikleri, toklukları
Ancak sıcak yırtılma eğilimi gösterirler.
ve
Ostenitik
şekillendirme
kabiliyetleri
mükemmeldir.
çelikler
sünek,
tok
ve
kolaylıkla
Mukavemetleri ancak soğuk şekillendirme ile
şekillenebilirler, kaynak kabiliyetleri iyidir ve
artırılabilir.
oksidasyon
dirençleri
yüksektir.
Isı
etkisiyle
sertleşmediklerinden, kaynak bağlantıları için
Ostenitik paslanmaz çelikler genellikle %16 ile
uygundur, ancak ısınan ve soğuyan bölgede
%26 krom, %35’e kadar nikel ve %20’ye kadar
karbür
çökelmesi
mangan içeriler. Aynı zamanda nikel ve mangan
edilmiş
türleri
temel ostenitik yapı oluşturucudur. Bu özelikleri
iletimleri düşük, genleşmeleri yüksek olduğundan
yanı sıra çeliklerde korozyonu önlemek için
kaynakta çarpılmayı önlemek için ısı girdisi düşük
gerekli olan kromun ferrit yapıcı etkisini önlemek
tutulmalıdır.
oluşmaması
seçilmelidir.
Öte
için
stabilize
yandan
ısı
için ostenit yapıcı alaşım elementleri katılarak
giderilir. Yüksek oranda nikeli alaşımlar ise
Ostenit fazı içeren çeliklerde en büyük sorun,
indirgeyici asidik ortamlarda tercih edilirler. Ancak
krom karbür çökelmesidir. Kritik sıcaklıklar olarak
bu amaçla, kuvvetli bir ostenit yapıcı olmasına
nitelenen 400 ile 850°C arasında yüksek enerjili
karşın karbon miktarı artırılamaz, çünkü bu
tane sınırları boyunca ayrışarak yan yana dizilen
element karbür oluşturarak korozyon dayanımını
kromca zengin karbürler, malzemenin korozif
zayıflatır. Bunun yerine aynı zamanda oksitleyici
ortamlarda bulunması halinde en kritik korozyon
ve indirgeyici asitlere de dayanıklı olan nikelden
türü olan taneler arası korozyona ve tane
yararlanılır.
ayrılmasına yol açarlar. Bunun nedeni karbür
bünyesine geçen krom nedeniyle, katı çözeltideki
Ostenitik
paslanmaz
çeliklerde
mukavemeti
krom miktarının korozyona dayanıklılık sınırının
artırmak için genellikle soğuk şekillendirmeden
(<%12) altına düşmesidir. Bunu önlemek
yararlanılır.
aşağıdaki yöntemler kullanılabilir.
Bu
çeliklerde
pekleşme,
ferritik
paslanmaz çeliklere oranla daha fazladır.
1-
Çeliğe
niyobyum
Mukavemeti
artırmak
için
alaşımlama
stabilizatörler
vb.)
katılarak,
için
(titanyum,
tantal,
karbonun
yüksek
sıcaklıklar da dahi kromkarbür oluşturmayacak
yapılmalıdır. Bu açıdan karbon ve azot en etkili
şekilde karalı halde bağlanması sağlanabilir.
4
2-
Ostenitik
çeliklerde
650°C
sıcaklıkta
3- 1050-1150°C arasında tavlayarak çökelmiş
çözünebilen karbon miktarı yaklaşık %0.05’tir.
karbürler
çözündürülür.
Karbon miktarı bu değerden az olursa çözünen
yeniden çökelme önlenir.
Hızlı
soğutularak
karbon, karbür oluşturamaz.
Ostenitik paslanmaz çeliklerin kafes sistemi
yapı oluşumu ve taneler arası korozyon
oluşumu ile ilgili görsel efektler verilmiştir.
Şekil 1: Ostenitik çeliklerde kafes yapısı.
Şekil 2: 316 Kalite ostenitik çeliğin taneler arası korozyonu.
Şekil 3: Çeliğe nikel ilavesi ile ostenitik yapı oluşumu.
Kaynakça
-ASM MetalsHandbook, Paslanmaz Çeliklerin, Takım Malzemelerinin ve Özel AmaçlıMetallerin
Özellikleri ve Seçimi,9. Baskı, Cilt 3 ASM International
- Paslanmaz Çelikler; Temel Özellikleri, Kullanım Alanları Kaynak Yöntemleri, 2. Baskı. Can Odabaş.
- Paslanmaz Çelikler, Sarıtaş teknik yayınları. 2. Baskı, Prof.Dr. Ahmet ARAN, Mehmet Ali TEMEL
-Paslanmaz çeliklerin kaynağı ve korozyonu. Kaynak Teknolojisi merkezi ODTÜ
Fecri Tekeş
Malzeme Laboratuar Sorumlusu
5
SICAK SU KAZANLARI VE MERKEZİ ISITIMA
SİSTEMLERİNİN VE KAZANLARININ TARİHÇESİ,
ANLATIMI, ÇEŞİTLERİ VE İLGİLİ STANDARTLAR
Isıtma sistemleri genel prensip olarak içinde
bulunan
bulunan ortamın sıcaklığını istenilen seviyeye
için
elektrikli
Merkezi Isıtma Sistemleri
tutulabilmesi için iç ortamdan dış ortama
İyi bir ısıtma sisteminin, arzu edilen sıcaklığı
verilen, başka bir deyişle kayıp olan ısının
şeklinde
ısıtabilmek
ısıtıcılarda mevcuttur.
getirmek ya da hissedilen sıcaklığın sabit
karşılanması
ortamı
sürekli sabit tutma zorunluluğu vardır. İnsanlar
tanımlanabilir.
için ideal sıcaklık 18ºC ile 22ºC dir. Bu sıcaklık
soba
ve
diğer
sağlanabileceği
meşakatli
ve
ısıtma
gibi
bu
sadece
sistemleri
yöntemler
bulunduğu
ile
çok
ortamı
ısıtmaktadır. Bu sebeplerden dolayı insanoğlu,
merkezi ısıtma sistemlerini geliştirmişlerdir.
Kalorifer dediğimiz merkezi ısıtma sistemi ilk
olarak 17. Yüzyılda İshakpaşa Sarayı’nda
görülmüştür.
İnsanların farklı ortamlarda ve koşullarda
Merkezi ısıtma sistemlerinde temel çalışma
bulunması, onların birtakım ısınma yolları veya
prensibi, ısının çeşitli yollar ile istenilen yerlere
sistemlerinin bulmalarına imkan tanımıştır. İlk
iletilmesidir. Temelde katı sıvı ya da gaz yakıt
olarak çok basit ve günümüzde de yer yer
kullanarak çalışan bir kazanın, ısınan su ya da
kullanılmakta olan sobaları keşfetmişlerdir.
buharının,
Madeni soba dediğimiz bu sobalarda genellikle
taşınması ile çalışır. Teknoloji ilerledikçe ısınan
odun
su ve kızgın buhar, cebri yollarsa sürekli
yakıt
olarak
kullanılmaktadır.
Daha
artınca
geliştirilmiştir.
toplu
Merkezi
ısınma
ısınma
sistemleri
sistemleride
diyebileceğimiz kalorifer ile ısınma sobadan
sonra kullanılan ve verimi oldukça yüksek olan
ısıtma sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistemler
katı, sıvı ya da gaz yakıtlardan herhangi birini
kullanabilmektedir.
Kişisel
ya
da
yardımı
ile
mülklere
sürkülasyon yapılarak taşınması sağlanmıştır.
sonraları nüfusların toplu olarak yaşadıkları
mülkler
borular
sadece
6
Bu sistemler diğer ısınma sistemlerine göre
arıza ve bakımın yapılması oldukça kolaydır.
oldukça
Yanma sonucu oluşan atık gazlar ve diğer atık
avantajlıdırlar.
Isı
kaynağı
bir
merkezde bulunmaktadır. Bu yüzden hertürlü
maddeler(kül,
cüruf
vb.)
tekbir
merkezde
olduğu için ısıtılan mülklerde görülmemektedir.
Kurulumları oldukça basit ve maliyeti düşüktür.
Günümüzde bloklar halinde bulunan sitelerin
Güvenli olduklarından dolayı okul, ev, hastane
bile ısınmaları tekbir kaynaktan yani merkezi
ve diğer toplu bölgelerde kullanılmaktadır.
ısınma sistemlerinden sağlanmaktadır.
Aşağıda merkezi ısıtma sistemlerinin çeşitleri
a) Boru ısıtıcılar
sıralanmıştır:
Genellikle buharla çalışan eski tip ısıtıcılardır.

Kat

Kızgın su ile ısıtma

Sıcak hava ile ısıtma

Tabandan veya tavandan ısıtma

Elektrik ile ısıtma
hacimli mekanlarda kullanılacak çeşitleri vardır.

Isı pompası sistemi.
Kurulmadan önce, kurulacak ortamın koşulları
Şeklinde
hesaplanarak konvektörlerin çeşidi seçilir.
kullanılacak olan yakıtlar, maliyetlerine göre
b)Radyatörler
Radyatörler,
Çeşitlerine
en
çok
kullanılan
göre
isim
alırlar.
kaloriferi
tiplerdir.
Radyatörler
dilimlerden oluşmaktadır. İçinde bulunduğu
mülkün büyüklüğüne göre dilim sayısı artar.
c)Konvektörler
Sıcak su veya sıcak hava ile çalışan, içinde
serpanitlerin olduğu ve havanın fan yardımı ile
dışarıdan emilmesiyle çalışan sistemlerdir.
Evsel kullanım ya da evsel olamayan büyük
sıralanabilir.
belirlenmektedir.
Bu
Isıtma
sistemlerinde
sistemlerde kullanılan
Merkezi ısıtma sistemlerinde sıcaklığı 90ºC
yakıtların cinsleri de doğayı ne kadar etkileyip
geçmeyen su kullanılır. Isınan su tabii yollar ya
etkilemediği
açısından
önemlidir.
da pompa yardımı ile sirkülasyon yapılarak
enerjisi
bu
sistemlerde
kullanılabilir
cebri yollar ile de taşınabilir. Dış ortamın
maliyet
açısından
sıcaklığına
Gelecekte bu yakıtların yerini atom enerjisinin
göre
suyun
sıcaklığı
ayarlanabilindiğinden
verimleri
yüksektir.
büyük
alması ön görülmektedir.
7
külfeti
Güneş
fakat
vardır.
Bahsedilen sistemlerden katı fosil yakıt ve
KAZANLAR
çevre dostu biogenik yakıtlar kullanan cihazlar
Kazan Nedir? Ne işe Yarar?
için Avrupa standardı olan EN 303 kullanılır.
Kazanlar, katı, sıvı ya da gaz halindeki
Bu standart ile gerekli tanımlar, materyaller, tip
yakıtların yakılarak mevcut kimyasal enerjinin
testleri ve methodları, kazan seçimi, brülör
ısı
seçimi ve verim gibi kazanlar ile ilgili daha
enerjisine
dönüştürüldüğü
basınçlı
kaplardır. Kazanlardan elde edilen bu ısı
birçok bilgi ve veriye ulaşılabilmektedir.
enerjisi, genellikle suyun kullanıldığı bir sıvıyı
ısıtır ve bu sıvı tabii ya da cebri yollar ile
Aşağıda, bahsi geçen konu ile ilgili olan
sirkülasyon yapılarak istenilen mülke ulaştırılır.
“water-tubeboilers” yani silindirik su kazanları
Kazanlarda en önemli unsur verimdir. Verim,
ile ilgili EN 12952 de uygulanan ve belirlenmiş
bir kazanın kalitesini gösterdiği gibi dolaylı ve
basınç
doğrudan yollar ile ekonomik açıdan olsun,
“wallthickness” duvar kalınlığının bulunması ile
çevre açısından olsun önemli bir unsurdur.
ilgili
Verim, bir kazanın ısıyı ne kadar oranda
bahsedilmektedir.
ile
sıcaklığı
aşmayan
hesaplama
kazanların
yönteminden
kayıpsız ilettiğini gösterir. Kazan, bir brülör
aracılığı ile yakılır ve ısınan sıcak akışkan ya
EN 12952 STANDARDINA GÖRE SİLİNİDİRK
da hava taşınım ve ısınım yolu ile taşınır.
KAZANLARIN
Kazanlar ısıtma çeşitlerine göre aşağıdaki
HESAPLANMASI
DUVAR
KALINLIĞININ
gruplara ayrılmaktadır. Bu kazanlar, genel
olarak
katı,
sıvı
ve
gaz
GİRİŞ:
yakıtlar
kullanmaktadırlar. Bu yakıtlar odun, kömür,
LPG,
doğal
gaz,
fueloil
üzere
su buharı için), izin verilen basınç 0,5 barı
sıralanabilir. Genel olarak hepsinin verimleri
geçen ve sıcaklığı 110° C aşan silindirik su
oldukça
kazanlarına uygulanır.
yüksektir. Temelde
olmak
EN 12952, hacmi 2 litreyi aşan (sıcak su veya
aynı
çalışma
Bu standart silindirik su kazanları açısından
prensibine sahiptirler.
Fakat ısıtma hacmi ve kapasite ayrıca doğaya
oldukça kapsamlı olup materyal seçimi, dizayn,
bıraktıkları atık gazlar olarak ele alındığında
üretim, ateşleme tertibatları, bakım ve testleri
birbirlerinden farklılıkları gösterebilirler:
kapsar. Bu sebeple bu standardı kullanan
kişiler konu ile alakalı oldukça kapsamlı

bilgilere ulaşabilirler.
Sıcak Su Kazanları
Aşağıda, bu standardı kullanarak verilen

basınca
Kızgın Su Kazanları
göre
hesaplanacaktır.

Kızgın Yağ Kazanları

Buhar Kazanı
8
kazanın
et
kalınlığını
DUVAR KALINLIĞINI HESAPLAYABİLMEK
ÖRNEK
İÇİN GEREKLİ FORMUL
İzin
verilen
toleranslar
ve
metal
kaybı
Bu
örnekte
ısıtıcının
duvar
kalınlığının
(korozyon ve erozyon) hariç, verilen basınçta
hesaplanması verilmiştir. Aşağıdaki kriterler
çalışacak
kullanılacaktır.
kazanın
duvar
kalınlığını
hesaplamak için EN 12952 de ki formül

Dizayn basıncı: 11,8 N/mm²
uygulanır.

Dizayn sıcaklığı: 558°C
Eğer

Kazanın dış çapı: 457.2mm

Kazan materyali: EN 10216 13CrMo4-
Dos verilirse;
ecs  pc Dos / (2 f s  pc )v  2 pc

5
pc hesaplanan basınçtır.(N/mm²) ve
sistemin
maruz
basınç
olarak
Normalde
bu
kaldığı
EN 10216 tablolarına bakıldığında görülüyor ki,
maksimum
belirlenen
düşünülmüştür.
sünmeye
basınç
güvenlik
dizayn
maruz
sıcaklığında
kalacaktır.
Sünme,
katı
malzemelerin yavaşça kalıcı deformasyona
valflerinin ayarlanmış basınçlarından
uğrama
ve hidrostatik kafalardan hesaplanır.
mikroyapıda
niteliğini

Dos , toleranssız, kazanın çapıdır.
sıcaklıklarda
bu

fs ,
eğilimidir
ve
basıncın
etkisi
bozar.
olay
ile
Yüksek
daha
fazla
gerçekleşmektedir. Bu olayı dengelemek ve
kazanın kabuk malzemesinin
minimuma
indirmek
için
standart,
testler
dizayn mukavemet basıncı ya da izin
sonucunda ömrü hesaplanmış materyaller için
verilen mukavemet basıncıdır(N/mm²)
süneklik kopma mukavemeti değeri belirtir.
ve

materyal
hesaplamada
kullanılacak
olan
Dizayn mukavemeti ya da basıncı, süneklik
sıcaklıkta( tc ) malzemenin dayanımını
kopma mukavemeti yardımı ile hesaplanmış
belirtir.
materyallerde
v faktörü kollara ayrılan bölümler veya
basınçlarının en düşük değeri olmalıdır.
sistemdeki
valflerin
çalışma
Burada yapılacak hesaplamanın amacına
açıklıkların olduğu bölgelerdeki verim
katsayısıdır ve birimsizdir. Açıklıkların
ulaşabilmesi
ve kollara ayrılan bölümlerin çaplarına
bağlanmış güvenlik valfinin en düşük çalışma
göre EN 12952 standardı, detaylı v
basıncı olarak kabul edilir ve bu sebeple
hesaplama yöntemi verir. Hiçbirinin
hesaplanan basınç olarak kullanılır.
olmadığı uygulamalarda ise v 1 olarak
f s yi
kabul edilir.
için
hesaplamak
dizayn
için
basıncı,
kazana
süneklik
kopma
mukavemetine doğrudan etki eden çalışma
ömrünün bilinmesi gerekir.
Standart
200000
tanımlamaktadır.
saat
EN
çalışma
10216-2
süresini
ye
göre
interpolasyon yöntemi ile 200000 çalışma saati
ve 558°C de 13CrMo4 ün süneklik kopma
9
mukavemetini 36,2N/mm² olarak tanımlar. EN
Buna göre 558°C de gerekli minimum duvar
12952-3 de bulunan 6.3-1 tablosunda ise
kalınlığı 77,29mm dir.
güvenlik
Aşağıdaki denklemlerde toleranslar dahilinde
katsayısını
1,25
olarak
belirtir.
Böylelikle;
gerekli olan duvar kalınlığı elde edilir.
esı  ecs  c1  c2
f s =k/s

f s =36,2/1,25
c1 , olması istenen duvar kalınlığının
eksi toleransıdır. Bu değer materyalin
f s =29N/mm
tedarikçisinden elde edilir.
Gerekli duvar kalınlığı ise;

ecs  pc Dos / (2 f s  pc )v  2 pc
c2 , korozyon ve erozyondan dolayı
meydana
=11,8(457.2)
gelen
kabul
edilebilir
miktardaki metal kaybıdır. Bu değer
(2(29)-11,8)(1)+2(11,8)
kazandan akan materyalin özelliğinden
=77,29mm
ve çevre koşullarından hesaplanır.
Akın Taşkıran
Gaz Yakan Cihazlar Laboratuarı
Test ve Belgelendirme Sorumlusu
10
IRIS SERTİFİKASYONU
SEKTÖRDE IRIS İLE DOĞRU ADIMLAR
planlarına ve iş yönetim sistemine katkıları
geçilen süreçler içerisinde firmalarca tespit
2005 senesinde demiryolu endüstrisinin devleri
edildikçe yönetim modellerini IRIS gereklerine
ortak kuralları ve eşit rekabet gücüne zemin
göre entegre eden firma ve kurum sayısı
sağlayacak kuralları oluşturmak için bir masa
giderek artmaktadır.
etrafında toplandı. Böylelikle uygulamalarda ve
ürün
kalitesinde
güvenirlik,
mukayese
2011
senesinde
de
ve
başarışı
yönetimsel
edilebilirlik, ortak anlayışın ve hedeflerin bir
süreçlerinin
sonucu olarak karşılıklı işletilebilirlik açısından
sağlanması için bir dizi çalışma gerekmiş ve
uygun bir
uygulanmıştır.
iş yönetimi sistemi kurulması
bu
IRIS
yükselişinin
sağlanacaktı.
IRIS
Bugün gelinen noktada IRIS artık sektörün ileri
gelenlerinin
yapılandırdığı
bir
GÜVENİRLİK
VE
ENTEGRASYON
PROGRAMI
kurallar
bütününden çok geniş bir coğrafyada kabul
IRIS
sistematiğinin
görmüş , uygulamaları başarılı deneyimlere,
faaliyetlerinin gerçekleştirildiği tüm alanlarda
tecrübeye ve bilime dayalı bir sistematik
güvenirlik ve tanınırlık durumunun kontrolü için
halindedir.
2011
senesi
kurumlarının
ve
boyunca
takibi
ve
belgelendirme
belgelendirme
denetimlerinin
Günümüze kadar geçen süre içerisinde bu
gözlemlenmesi
gerçekleştirilerek
sistem
sisteme entegre olmuş ve sertifikalandırılmış
kontrol altında tutulmuştur. Bu sayede dünya
genelinde eşit kalitede ve ortak anlayışa göre
denetimlerin gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Bu
süreç iki ana bileşenden oluşmaktadır.
organizasyon
edilmektedir.
gereklerine
sayısı
Bu
yüzlerle
firmaların
ifade
tamamı
göre organizasyonlarını
yönetim sistemlerini entegre etmiş,
IRIS
ve
iş
ortak bir
zemine oturtulmuş ürün ve hizmet kültürünü
işletir hale gelmiştir. IRIS'ın
kurum iş
11

2010
senesi
boyunca
IRIS
mevcut
belgelendirme kurumları ve belgeli
firmalar
IRIS
sistematiğinde
kurallarında
olan
BAŞARILI
UYGULAMALAR
BİLGİ
PAYLAŞIMI
ve
değişiklik
ve
2011'de
iyileştirilmeler de göz önüne alınarak
IRIS
Danışma
Kurulu'nun
isteği
üzerine , elde edilen gelişmelere dair teknik bir
denetlenmiş ve kalibre edilmiştir.

IRIS
gereklerinin
planlanması
düzenlemesi
ve
süreçlerinde
almış,yüksek
tecrübeye
rol
ve
bilgiye
sahip denetçiler tarafından denetimlere
gözetimlerde
bulunularak
denkliği
kalitesinin
denetim
garanti
altına
alınmıştır. Bu gözetim denetimlerinin
forum (TFI) ortamı kurulmuş, IRIS sürecine
büyük bir kısmı belgeli kurumların
direk etki eden rehber dokümanlar ilave
dağılımı
edilmiştir.
sebebi
gerçekleştirilmesine
ile
Avrupa'da
rağmen
Uzak
kullanılması
Sektörün,
gibi
yanlış
zayıf
göstergelerin
noktalarını
ortaya
Doğu'da da IRIS Yönetim Merkezi
koyarak IRIS standardının ana kurallarını
t
oluşturmak
a
oluşturulmuştur. İlk IRIS rehberinin amacı
r
doğru
a
sağlayarak, demiryolu endüstrisinde hizmet
f
veren firmaların iş yönetim sistemlerinin (BMS)
ı
kurulumu
n
etmektir.
d
an gözetimler yapılmıştır.
Bu gözetimler, belgelendirme denetimlerinin
tüm demiryolu sektörü için adil,
güvenilir
olması
taşımaktadır.Tüm
denetimlerinin
süreçlerinin
ve
için
bu
ofis
denetimleri
demiryolu
açık ve
büyük
ve
önem
gözetim
çıktıları
ürün
IRIS
kalitesinin
arttırılmasına dair birer anahtar göstergedir.
1.
12
üzere
anahtar
ve
ilk
rehber
göstergelerin
sürdürülmesinde
doküman
kullanımını
rehberlik
boyunca taşınabilir bilgisayarlarda kolaylıkla
IRIS DONANIMLARININ ADAPTASYONU
kullanımı.
AuditTool V4'ün
beta sürümü denemeleri
esnasında, tüm dünyada bu programı kullanan,
denetimler gerçekleştiren denetçiler ve imalatçı
kalite yönetim yönetim sorumluları tarafından
sağlanan geri beslemeler ile iyileştirilmiş ve
faydalı
ilaveler
yapılmıştır.
Bu
kapsamda
2012'nin ilk aylarında kullanıma sunulan yeni
versiyonu ile IRIS AuditTool iç denetimlerin
2011 senesinde IRIS Yönetim Merkezi ,
planlanması ve raporlanmasına da imkan
"AuditTool
sağlayacaktır.
"
adı
verilen
sistemin
IRIS
denetimleri ile olan temaslarını ve ara yüzlerini
iyileştirmek
için
kapsamlı
bir
analiz
IRIS
gerçekleştirerek gelişimini sağladı. Programın
ORGANİZASYONEL
PAYLAŞIM
FAALİYETLERİ
bu kısmı , IRIS Yönetim Merkezi , denetçiler ve
firmalardan
oluşan
iyileştirilmesini
kullanıcı
arttırılması odaklı oturumlar,konferanslar ve
revizyon manasına gelmektedir.Bu manada
seminerler ile IRIS gereksinimleri ,fırsatları ve
program farklı bir programlama dili olan .Net
hedeflerine dair bilgilendirme amaçlı çalışmalar
ile tekrar yazıldı.Burevizyon sadece görsel
gerçekleştirilmiştir.Bu çalışmaların başlangıcı
değişiklikleri değil farklı fonksiyonların da
2011 in ilk aylarında Rusya'da gerçekleştirilmiş
eklenmesini içermektedir.
olup IRIS Danışma Kurulunun tam katılımı ve

alan
kapsamlı
2011 senesi boyunca sektörel farkındalığın
bir

hedef
yüzlerinin
Denetim planının hazırlanması yanı
Rusya
sıra en iyi denetimin gerçekleştirilmesi
Otoritesi,
için
denetim
Standardizasyon Komitesi de Mokova'datemsil
süresinin doğrulanmasını da içeren
edilmiştir.Güvenirlik gereklerince sürdürülebilir
kapsamlı destek modülü.
organizasyonları
gereken
Uzun
minimum
dönemli
planlanması,takibi

ve
Demiryolları
Rusya
öngören
kabul
Ulusal
görmüş
denetimlerin
standartlara dair yerel endüstri bilgilendirildiği
ve
raporlanması
bu oturumlarda Rusya Demiryolu Otoritesi ve
dünya çapında demiryolu ağı işletmecileri,
Denetlenen
yönetimi
ISO
Rus
iç
fonksiyonu.

Parlamentosu,
organizasyonun
için
rapor
üst
2015 yılına kadar mevcut ağları ve gelişecek
hazırlama
olanları, ana tedarikçilerin IRIS sertifikasyon
fonksiyonu.
gereksinimlerine
Daha iyi bir filtreleme ve görselleştirme
kurmaları
uygun
yönetim
sağlanaraksisteme
modelleri
entegre
edeceklerini taahhüt ettiler. Bu süreci destekler
kaabiliyeti ile denetim soru listesinin denetim
13
yaklaşım
ile
IRIS
Danışma
Kurulu
da
bulguların 2012 iletişim planına dahil edilmesi
önümüzdeki süreçte karşılıklı bilgi ve deneyim
amacı
paylaşımına
toplamda 14 firma ile IRIS iş yönetim sistemi
açık
olacaklarını
taahhüt
etmişlerdir.
ile
gerçekleştirilmiştir.Bugüne
kadar
yaklaşımına uygun ürün geliştirme , sistemin
ekonomik gelişime olan etkisi ve IRIS'e ışık
tutacak
iyi
çalışmalar
uygulama
örneklerine
sürdürülmüştür.Bu
dair
analizlerin
sonucunda,IRIS denetimleri ile elde edilen
deneyimlerin üretim süreçlerinde gerçek katma
değerler oluşturduğu ortaya koyulmuş, elde
edilen tüm bu edinimler doğru şekilde bir araya
getirilerek basit ve kullanışlı bir mukayese
haline dönüştürülmüştür.
2011Ocak ayında CFF, RATP, SNCB, ve
GELECEKTE IRIS
SNCF'in ev sahipliğinde bir dizi bilgilendirme
oturumları yapılmış, 2011 Kasım ayında bu
çalışmaları
NEDTRAIN
ve
Alstom'un
Demiryolu ve IRIS için mükemmelliğe giden tek
ev
yol
sahipliği yaptığı konferanslar takip etmiştir.
Bu
oturumlarda
IRIS
üzerinde
sisteminin,
kalite
tabanlı
karşısında
yeterince
örneklerinin ışığında süreçleri
derinleştirilmesi
ile
organizasyonlar
Güven ve İlerleme " (Confidence&Progresswith
IRIS) adı verilen ve hali hazırda IRIS için
faydalı geri beslemelerde bulunan firmaların
gözlemlenmesine dayalı bir proje başlattı. Bu
proje, marketteki IRIS potansiyelinin doğru
bulguların
temasını
halini almaktadır.
Mayıs 2011 de IRIS Yönetim Merkezi " IRIS ile
edilen
de
ve
uygulanırlığını
kuvvetlendirerek kabul gören bir sistematik
kazanmamış
YAPICI KAZANIMLARIN TOPLANMASI
tespit
ürünleri
ilgili ülke ve organizasyon düzenleyen kurallar
olmasıdır.
analizi,
ve
iyileştirmektir. IRIS bu manada süreç içerisinde
IRIS iş yönetim
kimlik
organizasyonlarda
sıkıya bağlılık ve elde edinilen iyi uygulama
gerekeceği ortaya koyulmuştur.Tespit edilen
ikinci bir konu da henüz
ve
belirlenen ortak anlayışa ve kurallara sıkı
hakkındaki
tartışmaların,yakın gelecekte,tedarikçiler ve alt
yükleniciler
uygulamada
IRIS
gereksinimleri olarak oluşturulması ve bu
14
2005 senesinde ortak bir gelecek planlamak
bilgilere istinaden 27.12.2012 tarihi itibarı ile
için çevresine oturulan masada bulunmak ve
toplam 824 belge verilmiş olup, bunların dördü
temsil edilmek
Türkiye’dendir.
bu sektörde kalıcı
değer
Bu
istatistiğin
ülkemiz
oluşturma azminde ve kararlılığında bir yapı
açısından önümüzdeki dönemde ivedi bir
gerektirmektedir.Önümüzdeki
şekilde
seneler
bu
sektörde olan ve mevcut IRIS sertifikasına
iyileştirilmesi,
sektörde
duruşumuz
açısından büyük önem arz etmektedir.
sahip firmaların, oluşturulan IRIS kurallarına ve
gereksinimlerine daha sıkı bağlı ve takipçi
Hakan Esgin
olmalarını gerektirecektir. IRIS portaldan alınan
Genel Müdür Yardımcısı
15
BAKIMDAN SORUMLU TEŞEKKÜLLER (ECM-Entity
in Charge of Maintenance)
2008/110/EC
yönetmeliği
tarafından
Yine
bu
yönetmelikte;
işletmeci
(RU:
değiştirilen; 2004/49/EC, demiryolu güvenlik
RailwayUndertaking), altyapı (IM: Infrastructure
yönetmeliği, madde 14a (1)’e göre her bir araç
Manager) kuruluşunun veya araç sahibinin
(ör.: yük vagonu) için bir ECM atanmalı ve bu
(Keeper), ECM olabileceği, Madde 14a (2)’de
ECM’de
belirtilmektedir.
Ulusal
Araç
Tescil
NationalVehicleRegister)
(NRV:
Sisteminde
bulunmalıdır.
Madde 14a (3)’e göre; ECM, her bir aracın
yapacak ECM’lerin belgelendirmesine ait ortak
bakım dosyasına ve yürürlükte olan bakım
bir sistemin temel prensiplerini” belirlemişlerdir.
kuralları ile TSI şartlarını karşılayacak düzeyde
MoU’nun ek B’sine göre, ECM görevlerini
bir bakım sistemine sahip olmalıdır. Diğer bir
yerine
deyişle, ECM bir bakım sistemi kurmalı ve
1.
Güvenlik Yönetmeliği, yük vagonları ile ilgili
belgelendirmesini
yük
almalıdır.
bakımını
16
vagonu
yönetmeli
uygulamasını
gelerek, MoU ECM, Mutabakat Beyannamesi
vagonlarının
bir
dosyasını
yapabilmek adına, 10 AB Ülkesi bir araya
“yük
aşağıdaki
şartları
ECM, NRV’de tescilli/tescil edilecek
her
öngörmektedir.
Kısa bir süre içinde ECM Belgelendirmesini
imzalayarak,
adına
güvence altına almalıdır (Ek B, Giriş, sayfa 13):
sürekliliğini sağlamalıdır.
ECM’lerin
getirmek
için
bakım
ve
doğru
güvence
altına
2.
ECM, her bir vagon üzerinde yapılan
uygun
bakım işlerine ait izlenebilirliği, tuttuğu
günceller
bakım kayıtları ile güvence altına
kısıtlamalarla ilgili kararlar).
almalıdır.
3.
4.
oldukça
bakım
dosyasını
(optimizasyon
veya
ECM; RU veya IM’yi herhangi bir
ECM, operasyon, olay ve kazalara ait
kısıtlama veya spesifik işletme şartları
deneyim
ile ilgili bilgilendirmelidir.
verilerini
analiz
ederek,
AB düzeyinde ECM hizmeti veren kuruluşlara ait liste aşağıda takdim edilmiştir.
Ülke
ECM Adı
İç
Referans
Numarası
Yayın
Tarihi
Kuruluş
Tipi
Tehlikeli
Madde
İçin
Tank
Vagon
mu?
Tehlikeli
Maddeleri
Taşıyan
Diğer
Vagonlar
mı?
Çek
Cumhuriyeti
ČD Cargo, a.s.
CZ/31/0012/0002
1/10/2012
Tren
İşletmecisi
(RU)
Evet
Evet
RYKO PLUS spol s r.o.
CZ/31/0012/0001
27/07/2012
Diğer
Evet
Hayır
V.K.S.
VAGON
KOMERC SPEED, spol.
sr.o.
CZ/31/0012/0004
29/10/2012
RU
Evet
Hayır
AAE
AhausAlstätterEisenbahn
AG
CH/31/0212/9074
31/08/2012
Vagon
Sahibi
(Keeper)
Hayır
Hayır
WASCOSA AG
CH/31/0212/9070
30/08/2012
Keeper
Hayır
Evet
UK/31/0012/0003
21/11/2012
Bakım
Tedarikçisi
Hayır
Hayır
Nacco UK Limited
UK/31/0012/0002
3/10/2012
Keeper
Evet
Evet
VTG Rail (UK) Limited
UK/31/0012/0001
3/10/2012
Keeper
Evet
Evet
İsviçre
İngiltere
DavisWagon
Limited
Services
17
Halihazırda, AB düzeyinde ECM belgelendirme faaliyeti veren kuruluşlara ait liste ERADIS
(EuropeanRailwayAgencyDatabase web sitesinden alınarak aşağıda takdim edilmiştir:
Ülke
AB Kimlik (ID)
No’su
Belgelendirme Kuruluşu Adı
Kategori
Avusturya
AT/30/0212/0001
ERC GmbH
Akredite
AT/30/0112/0001
TÜV SÜD LandesgesellschaftÖsterreichGmbH
Akredite
Belçika
BE/30/0110/0001
BELGORAIL S.A.
Akredite
Çek
Cumhuriyeti
CZ/30/0012/0001
DrazniUradRailAuthority
NSA
(Ulusal
Güvenlik
Otoritesi)
Fransa
FR/30/0210/0001
AGENCE DE CERTIFICATION FERROVIAIRE
(CERTIFER)
Akredite
FR/30/0110/0001
BureauVeritas
Akredite
Portekiz
PT/30/0112/0001
APNCF
–
AssociaçãoPortuguesa
Normalização e CertificaçãoFerroviária
Slovakya
SK/30/0112/0001
University of Zilina
Tanınır
İsviçre
CH/30/0212/0001
SCONRAIL AG
Akredite
CH/30/0112/0001
SQS
Akredite
UK/30/0011/0001
Office of RailRegulation (ORR)
Akredite, NSA
İngiltere
Sonuç
Önerimiz bu yönetmeliklerin kapsadığı ülkemiz
işletilebilirliği ile ilgili mevzuat tam harmonize
kuruluşlarının şimdiden gereksinimlerin hepsini
olduğunda,
gözden geçirerek ön-çalışmalarabu sisteme
kurmalı
bakım
Türkiye’de
Tanınır
demiryolları
belirtilen
olarak,
de
kuruluşlarımız
düzenlemelere
ve
göre
sertifikasyon
yukarıda
altyapıları
hazır hale gelmeleri yönündedir.
sürekliliği
sağlamalıdırlar.
Hakan Esgin
Genel Müdür Yardımcısı
18
DEMİRYOLU GÜVENLİK SERTİFİKASYONU
DEMİRYOLU GÜVENLİK YÖNETMELİĞİ 2004/49 UN ZORUNLU HALE GELMESİNE İSTİNADEN
RAYLI ULAŞIM SEKTÖRÜ, DEMİRYOLU GÜVENLİĞİNE OLAN YAKLAŞIMI TEKRAR GÖZDEN
GEÇİRMİŞTİR. BU YAKLAŞIMLA BİRLİKTE DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLERİ VE DEMİRYOLU
ALTYAPI İŞLETMECİLERİNE ULUSAL GÜVENLİK OTORİTELERİNDEN GÜVENLİK SERTİFİKASI
ALMASI
ZORUNLU
DÜZELTMELERLE
HALE
GELMİŞTİR.
BİRLİKTE
ARALIK
BAKIMDAN
2008’DE
SORUMLU
YÖNETMELİKTE
TEŞEKKÜLLERDE
YAPILAN
GÜVENLİK
SERTİFİKASYONUNA DAHİL OLMUŞLARDIR.
Güvenlik
sertifikasına
programlar,
bağlı
Avrupa
olan
AVRUPA DEMİRYOLLARI MEVZUATINDAKİ
diğer
tarafından
BELGELENDİRME PROGRAMLARI
öngörüldüğünden bu yana, makinistler, bakım
Öncelikle sunulan bu belgelendirme demiryolu
atölyeleri veya eğitim merkezleri için Avrupa
Demiryolu
sertifikasına
Ajansı
genel
tarafından
bir
sektör
tren
güvenlik
işletmecilerini
yaklaşımı
öngörülen
demiryolu
kapsamaktadır.
Bu
altyapı
belge
onaylayan Ulusal Güvenlik Otoritesi tarafından
ele alınacaktır. Demiryolu mevzuatında Avrupa
tarafından
ve
firmanın gerekli hükümleri yerine getirdiğini
geliştirilmiş olup bu yazıda konu daha detaylı
Yönetmelikleri
işletmecileri
verilmektedir.
çeşitli
belgelendirmeleri açıklamayı başlangıç için
önemli buluyoruz.
19
Demiryolu Altyapı İşletmecileri: Sertifika,
Bakımdan
güvenlik yetkisi olarak adlandırılır, tek adımda
bakımını
verilmesine
oluşur.
Veritabanında
Altyapı
bakımkuruluşları da ayrı sertifika almalıdır. Bu
Yetkinin
rağmen
iki
bölümü
A
bölümden
Demiryolu
Sorumlu
Teşekküller:Araçların
gerçekleştiren
kayıtlı
Ulusal
olması
gereken
sertifika
uygulamalarını
B
sağlamak adına bakım faaliyeti gerçekleştiren
bölümü de demiryolları ağının güvenli bir
bakımdan sorumlu teşekküllere ait bir bakım
şekilde işlemesi ve bakımının sağlanması için
yönetim sistemi olduğu doğrulanır. Demiryolu
gerekli olan hükümlerinin sağlandığını teyit
Tren
etmektedir.
güvenli operasyonlardan sorumlu olduğundan
Demiryolu
Tren
bölümşeklinde
Bölüm
doğrularken
sertifikası
yönetim
sisteminin
Altyapı
sertifikanın
sorumlu
kuruluşların
da verilebilir. Bakımda sorumlu kuruluşların
Demiryolu Tren İşletmecileri veya Demiryolu
geçerli hale gelmektedir. Sertifikanın B Bölümü
işletmesel
bakımdan
aldığı
akredite ve tanımlanmış kuruluşlar tarafından
Ülkeden alındığında bütün Avrupa Birliğinde
ve
nihayetinde
sertifikasını sadece güvenlik yetkilileri değil
belirtmekte olup bir defa herhangi bir Üye
teknolojik
işletmecileri,
işletmecilerinin
aksine,
Demiryolu
Güvenlik Otoritesi tarafından kabul gördüğünü
ise,
çalışmasını
önem arz etmektedir. Demiryolu Tren ve
alırlar.
A, Demiryolu Tren İşletmecilerinin
güvenlik
Altyapı
güvenli
bakımdan sorumlu teşekküllerin faaliyeti özel
İşletmecileri:Bunlardaiki
güvenlik
ve
araçların
Araç
İşletmecilerinin güvenlik yönetim sisteminin
kurduğunu
ile
ve
Altyapı
farklılıklar
İşletmecileri
belgelendirme
nedeniyle her bir tren ağı için alınmalıdır.
tarafından
süreci
güvenlik
olması
durumunda
Güvenlik
Otoritesi
sertifikasyonunun
ve
otorizasyon prosedürünün bir parçası olarak
gerçekleştirilir.
Bakım
Atölyeleri:
Doğal olarak
bakım
atölyelerinin sertifikasyonu bakımdan sorumlu
teşekküllerin sertifikasyonu ile ilişkilidir. Bu
öngörülen
konu
ile
ilgili
herhangi
bir
belgelendirme programı olmamasına takiben,
Avrupa
Demiryolu
Temsilcisi
Avrupa
Komisyonuna 2009 Kasım ayında geliştirdiği
belgelendirme sistemine tavsiye etmiştir. İdeal
bir sistem düşündüğümüzde Demiryolu Tren
İşletmecileri ve Bakımdan Sorumlu Kurumlar
için
geliştirilen
personel
sistemleri
eğitimini,uygun
dikkate
alarak
ekipmanları,
donanımları ve bakım kuralı ekipmanlarını
içine alan bir yapısal sistem, ek olarak
20
oluşturulmalıdır.Avrupa
Demiryolu
Ajansı
Makinistler:
Üçüncü
ana
sertifikasyon
tarafından ileri sürülen bu öneri, iyi kurulmuş
programı,
yönetim
hali
Ulusal Güvenlik Otoritesi tarafından verilen
hazırda demiryolu sektörü ve Avrupa Birliği
Avrupa Karayolu ehliyetine benzer bir lisans
tarafından gözden geçirilmektedir.
elde edilir. Bu belge makinistin tren kullanma
sistemine
dayanmakta
olup
makinistler
kabiliyetini
ile
ilgilidir.Öncelikler
onaylamaktadır.
Buna
takiben,
işveren tarafından makiniste ayrı bir belge
Aynı zamanda Bakımdan Sorumlu İşletmeler
dokümanı verilir. Bu makinistlerin hangi trenler
olarak çalışan Demiryolu Tren ve Altyapı
ve
belirler.
işletmeleri tek bir prosedürle her iki sertifikayı
Makinistlerin eğitimleri, sertifikayla onaylanmış
alabilirler. Bunun yanı sıra, kanun, akredite bir
bilgi ve becerisi işveren tarafından verilen
kurum
güvenlik belgesi ve güvenlik yönetim sistemi ile
İşletmelerin
ilgili güçlü bir bağlantıdadır.
imkan tanıdığından, yönetim sistemi uygunluk
hizmetler
için
eğitildiğini
ve
eğitim
akreditasyonuna
izlendiğinde
bağlantılı
ait
hepsinin
olduğu
birbiriyle
alınmasına
yaklaşımın eşit düzeyde muamele yapılması
gelişimi
garanti altına alınmalıdır.
yakından
Avrupa
Bunun yanı sıra akredite kurumlar kullanarak
Demiryolu Ajansı, bütün bu farklı sistem ve
Bakımdan Sorumlu İşletmeleri belgelendirmek,
programlarıaynı bakış açısında toplamak ve
bakım atölyelerinin sertifikasyonu için bir köprü
tek yönetim sisteminde entegre etmek için
vazifesi görecektir ki, yukarıda belirtildiği gibi
çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalar bir
hali hazırda yönetim sistemi yaklaşımı bu
yandan
uygulamalarda kullanılmaktadır.
tutarlılığın
görülecektir.
sertifikasyonunun
Sorumlu
paralel bir program geliştirilmelidir. Her iki
merkezlerinin
kriterlerin
Bakımdan
değerlendirme ve sertifikasyonunu temel alan
Mesleki yeterlilik için,çalışanların işletmede,
bakımda
tarafından
sağlanmasına
yardımcı
olacak ve aynı zamanda tek bir firma içinde
Avrupa Demiryolu Ajansı 2009’un Eylül ayında
farklı sertifikasyonlar olduğunda sektör için
Avrupa Topluluğuna uygunluk değerlendirme
kolaylıklar sağlayacaktır.
güvenlik
ortak
method
tavsiyesini
UYGUNLUK DEĞERLENDİRME İÇİN ORTAK
göndermiştir.Her biri üç bileşenden oluşan iki
GÜVENLİK METODU
parçadan oluşmaktadır. Birincisi Demiryolu
Tren
Demiryolu sertifikasyonunda sektörün genel
programı;
yaklaşımının temeli, uygunluk değerlendirmeye
dayanmaktadır.
İşletmecileri
Bu method Ulusal Güvenlik
değerlendirmek
güvenlik
için prosedür
ikincisi
güvenlik
de
güvenlik
sertifikasyon
Demiryolu
Altyapı
otorizasyonu
hakkındadır.
Otoritesi tarafından demiryolu tren ve altyapı
işletmecilerinin
İşletmecilerinin
şartlarını
Bu bileşenler 1) Temel gereksinimler, Bölüm A
ve kriterleri
ve Bölüm B için Güvenlik Yönetim Sistemi
Sertifikasyon/Otorizasyon şartları 2) Ulusal
içermektedir.
21
Güvenlik Otoritesi değerlendirmesi yaparken
ters
duruma
düşmemesi
sağlanır.
Etki
elde etmesi gereken kanıtlara ait kriterler 3)
Değerlendirme
sırasında
Ulusal
Güvenlik
Otoritesinin gerçekleştirmesi gereken adımlar.
Doğal olarak bu ortak yaklaşım, bütün Avrupa
Birliğinde tutarlı harmonize eşit muamele
yapan ve karşılıklı güveni bütün oyuncular
arasında sağlayan sistemi hedefler.
Ortak Güvenlik Methoduüst düzey yüksek
seviyeli bir sertifikasyon sistemi ortaya koyar.
Bu sayede bütün firmalar ve pazara yeni giren
kurum ve kuruluşlar bu tür düzeyde ele alınır.
değerlendirmesinin nihai sonucu komisyona
Farklılıklar,
gönderilecek tavsiyenin bir parçasını oluşturur.
operasyonların
değerlendirmesi
sırasında
uygunluk
çıkan
yazılı
Ajansın tavsiyesini komisyon aldıktan sonra bir
uygunsuzlukların takip denetimleri sırasında
görülür. Muayene metodlar, Ortak Güvenlik
Methodunun izleme ile ilgili ikinci parti çerçeve
sonraki
aşaması
Komite
prosedürü
komitolojidir.
(Komitoloji:
gerçekleştirmedir.)
Bu
aşamada üye ülkelerin bakanlıklarından gelen
dokümanı dahilinde geliştirilecektir.
temsilciler, başkanlığı komisyon tarafından
Uygunluk değerlendirme için Ortak Güvenlik
yapılan bir komite dahilinde gerekli tartışma ve
Methodu kapsamı Ajans çalışma grubu ile
yorumları gerçekleştirerek nihai onayı verilir ve
ortaklaşa geliştirilmiştir. Bu çalışma grupları
buna istinaden Avrupa resmi gazetesinde
sektörel
komisyon
birliklerin
otoritelerinin
ve
ulusal
temsilcilerinden
güvenlik
düzenlemesi
olarak
yayınlanır.
Avrupa düzenlemelerine benzer olarak diğer
meydana
gelmiştir. Bunlar bütün gerekli bilgileri bir araya
bütün
toplamak, dokümanları taslak haline getirmek
dönüştürülmesine gerek kalmadan yürürlüğe
ve iç ayna grupları ve görüşlerle sektörden
ivedikle girer.
onay alırlar. Ulusal Güvenlik Otoritesi ağı
üye
ülkede
ulusal
konumlara
SEKTÖR OYUNCULARI İÇİN DESTEK
düzenli olarak bu çalışmalara katılım sağlar.
Doküman, çalışma grubu tarafından taslak
Daha önceden belirtildiği gibi, her ne kadar
haline getirilirken bir yandan da her bir
Ortak Güvenlik Methodu, demiryolu güvenlik
parçasına ekonomik, sosyal ve ekolojik olarak
sertifikasyonu
etki değerlendirmesi yapılarak yönetmeliğin
açısından bekleneni oluştursa da uygunluk
ruhuna aykırı olmaması garanti altına alınır.
değerlendirme için Ortak Güvenlik Methodu
Diğer
serbestleşmesi
sadece Ulusal Güvenlik Otoritelerini alakadar
sektörün yüksek seviyeli güvenlik konseptiyle
etmektedir. Bu durum sektör oyuncularına
bir
deyişle
Pazar
22
ile
ilgili
sektörel
yaklaşım
güvenlik sistemlerini ve ilgili birimlerin nasıl
olacaktır.
kurup yönetecekleri hakkında yeterli düzeyde
Otoritelerinin her zaman kendi bünyelerinde
yönlendirme yapmamaya neden olur.
uygunluk
iyi
Güvenlik Yönetim Sisteminin temel yapısını
Ulusal
şartlar yeterli derinlik ve detaylar proses bazlı,
Yönetim
Sistemini
zaman
rehberlerinin
Güvenlik
hazırlanmasını
oyuncularına
Methodlarını
dikkate
kuracaklarını,
Ortak
alarak
Bu
sektörün
programını
Otoriteleri
güvenlik
maliyetlerini
takip
denetimlere
Üçüncü
taraf
diğer
bir
avantajı
da
harmonizasyon(
uyumlaştırma)
kuvvetlenecektir.
Buna
donanmış
ek
daha
olarak
Ulusal
da
yeterli
Güvenlik
Otoriteleri kendilerini akredite ederek diğer üye
sistem
operasyonel
ve
kaynaklarla
Güvenlik
nasıl
dayalı
denetçiler tüm Avrupa da çalıştıklarından
rehberle 2010 yılını takiben hazır olmuş ve
sektör
Güvenlik
değerlendirenlerin
Metodu
istemiştir.
değerlendirme
odaklayabilirler.
İşletmecileri ve belki de Bakımdan Sorumlu
Ortak
ve
sistemine
Fakat bir standart getirilerek bu otoriteler
Bu nedenle Ajans Demiryolu Tren ve Altyapı
için
yönetim
sertifikaları verilmesine dair nihai sorumludur.
açıklayamamaktadır.
İşletmeler
kurulmuş
sağlayabilir.
Fakat bir bütün olarak düşünüldüğünde tüm bu
Güvenlik
uzmanlığını
Avrupa Standartının olması en iyi çözümü
gerektiği ile ilgili bazı temel bilgileri verirler.
temelli,
Güvenlik
içeren Güvenlik Yönetim Sistemi ile ilgili bir
Yönetim
Sistemi prosedürlerinin ne tür kanıtlar sunması
risk
Ulusal
değerlendirme
sertifikasyon
tanımlayan şartları içermektedir. Ek olarak
Güvenlik
nedeni
bulundurması ait yüksek maliyetlerdir. Burada
Doğal olarak Demiryolu güvenlik yönetmeliğin
değerlendirmekriterleri
Bunun
ülkelerle de belgelendirme kurumu olarak
ve
çalışabilirler.
ekonomik ihtiyaçları nasıl karşılayacaklarını
göstermiştir. Fakat bu tip rehberle sadece
Bütün bunlara rağmen, Ajansın görevi bu tip
gönüllü
araçları geliştirmek değildir. Sektör bütünü ile
kullanım
için
herhangi
bir
yasal
harmonizasyonu
altyapısı yoktur.
kendine
sektöründeki
oluşabilir.
aktörler
pazar serbestleşmesine katkı sağlamalıdır.
Avrupa
Standartları gibi) sektörün ihtiyacı olan konuları
CorinnaSalander
belirleyebilmek adına organize olmaları çok
önemlidir.
Gelecekte,
üçüncü
Avrupa Demiryolu Ajansı Güvenlik Bölümü
taraf
Sertifikasyon Başkanı
değerlendirmeye olan ihtiyaç artacaktır ki, bu
sayede
bakımdan
sorumlu
etmeli,
eşit muameleyi ön plana almalı ve böylelikle
Demiryolu
(Örneğin;
hareket
Demiryolu Güvenlik Sertifikasyonu alanında
Bunun dışındaki sektörel destek ihtiyaçları
kendi
doğru
işletmeler
Çeviri: Şahsine Büşra Arslan
sertifikasyonu içermeyip diğer alanlarda da
23
EN 15085-2 STANDARDI SERTİFİKALANDIRMASI
KONUSUNDA GENEL BİLGİLENDİRME VE EN 150852 SERTİFİKALANDIRMASININ TÜRKİYEDE İLLERE
GÖRE DAĞILIMI
EN
15085
Demiryolu
Araçları
ve
EN 15085-2 sertifikasının alınabilmesi için, ve
Bileşenlerinin Kaynaklı İmalatı
EN 15085-2 olmazsa olmazı WPQR(Kaynak
Yöntem Onayı)dır. EN 15085-2 sertifikasının
Demiryolu araçları üretim sektörüne yönelik,
EN
15085 standardı DIN 6700
üzerindeki;
standart
serisinin yerini almıştır. EN 15085 standart
serisi
demiryolu
araçları
ve
parçalarının
kaynaklı imalatı yapan firmalar
için genel
zorunlulukları içerir ve demiryolu araçları ve
parçaları imalatçılarının ulusal ve uluslararası
pazardaki anahtarı niteliğindedir.
Bu standart 18 Ağustos 2007 de CEN

Kaynak yöntemi,

Kaynak Birleştirme tipi(FW veya BW)

Malzeme cinsi,

Malzeme kalınlık kapsamı,
bilgileri yer almaktadır.
tarafından onaylandı ve bu standartla çelişkili
durumda olan, DIN/BS gibi ulusal standartlar
Belgelendirme
geri çekilmiştir. EN 15085 -1 – 5 EBA Alman
kapsamında
EBA
uluslararası
geçerli
Demiryolu
Otoritesi
tarafından
01.04.2008
tarihinde kabul edildi. EN 15085-2 standardının
kabulunden
sonra
DIN
6700-2
EN
15085
standardı
tarafından
Akredite
tanınan
kuruluşlarla
gerçekleştirmektedir.
standardı
sertifikalarının yerini EN 15085-2 sertifikaları
EN 15085-2 Sertifika Sınıflandırması.
almıştır.
standardında
EN
montajların kaynaklı imalatını gerçekleştiren
sertifika seviyelerine (CL :Certification Level)
imalatçılar içindir. Dünya çapında Türkiye'nin
gore yapılmaktadır. EN 15085-2 standardında,
de içinde olduğu AB demiryolu araçları ve
sertifikalandırma
parçalarını sağlayan üreticiler için zorunlu bir
ayrılmıştır. Bu sertifika seviyeleri kaynaklı
sertifikasyon haline gelmiştir. Ayrıca Yine
birleştirmelerin ve alt grup ile alakalı kaynak
demiryolu üretim sektörüne has TSI gibi
performans
belgelendirmelerin kaynaklı imalat alanlarında
alt
yapısını
15085-2
tamamlanan
EN 15085-2 demiryolu araçları, parçaları ve alt
seyiyelerini
sınıfına
4
(CP)
Sertifikasyon seviyeleri Aşağıdaki
oluşturmaktadır.
gruba
bağlıdır.
tabloda
(Ref. EN 15085-3 ) gösterilmiştir. EN 15085-2
stadardına
göre
sertifikalandırma
sertifikasyon
için
belirlenmek zorundadır.
24
başvuru
seviyesi,
öncesinde
Sertifika seviyeleri (CL)ve Seviyelerin Kapsamları Tablosu
İçerdiği sertifikasyon seviyesi
Belgelendirilmiş
Sertifikasyon seviyesi
CL 1
CL 2
CL 3
CL 4
CL 1
X
√
√
√ 1)
X
√
√ 2)
CL 2
CL 3
X
CL 4
X 3)
X
Belgelendirilmiş Sertifikasyon seviyesi
√
İçerdiği sertifikasyon seviyesi
Kaynak birleştirmelerinin kaynak performans sınıfı CP A’dan CP D’ye
CL 1
kadar olan demiryolu araçları ve onların kaynaklı parçalarını imal eden
kaynaklı imalatçılarına uygulanır. Tasarım ya da satın alma ve satış ya da
satın alma ve montaj tüm sertifikasyon seviyeleri için izin verir.
Kaynak birleştirmelerinin kaynak performans sınıfı CP C2’den CP D’ye
CL 2
kadar olan demiryolu araçlarının kaynaklı parçalarını imal eden kaynak
imalatçılarına uygulanır.
CL 3
CL 4
Kaynak birleştirmelerinin kaynak performans sınıfı CP D olan demiryolu
araçlarının kaynaklı parçalarını imal eden kaynak imalatçılarına uygulanır
Demiryolu araçlarının dizaynını yapan satın alan veya satan imalatçıları
kapsar.
Tablo 1
EN 15085-2 Sertifikalandırması İçin Genel
EN ISO 3834-4 standartlarından uygun olanına
Gereklilikler.
göre Kaynakta kalite şartlarını sağladıklarını
kanıtlamak zorundadırlar.
Uygulanabilir sertifikasyon seviyeleri (CL) için
demiryolu
firmaların
araçları
kaynaklı
gereklilikleri
imalat
EN
yapan
Personel Gereklilikleri
15085-2
Kaynak Koordinatörü
standardında açıklanmaktadır.
Demiryolu Araçları ve parçaları için kaynaklı
Kalite Gereklilikleri
imalat üreticileri EN 15085-2 standardının 5.1.2
EN 15085 göre sertifikalandırma için kaynaklı
maddesine ve Ek C gereksinimlerine uyum
imalat üreticisi EN 15085-2 sertifika sevilerine
sağlamalıdır.
gore(CL), EN ISO 3834-2, EN ISO 3834-3 ve
25
Kaynak
Koordinatörü
sayısı
üreticinin, üretim yaygınlığı ve taşeron sayısına
Kaynak
koordinatörlerinin
görev
ve
bağlı olarak değişmektedir.

yetki
Tamir
ve
bitirme
işlerinde,
alanlarının EN 15085-2 Ek B’ ye uygun olması
ölçütüne göre belirlenmelidir.
gerekmektedir. Koordinatörler

belirtilmeli,
yazılı olarak
organizasyon
şemasında
onaylanmalıdır.
Taşeron kaynak koordinatörünün 2’den
fazla firmaya hizmet vermesi uygun değildir.
görülebilmeli ve yetkili belgelendirme firması
tarafından
imalat
CL 4 seviye kaynak koordinatörleri üç
Kaynak
firmaya kadar hizmet verebilirler.
koordinatörleri EN ISO 14731 uyarınca kendi
karar alma gücüne sahip olmalıdır. Yetki
KAYNAK KOORDİNATÖRÜNÜN HİZMET
VEREBİLECEĞİ EN FAZLA
ÜRETİCİ SAYISI
alanları ayrılmış ise mutlaka belirtilmeli.
Kaynak Koordinatörü ve yardımsıcının EN
15085-2 porojelerinde problem olması ve
DEĞİŞKEN
giderilmemesi
A
Sınıfı
Koordinatörü
B
Sınıfı
Koordinatörü
C
Sınıfı
Koordinatörü
durumunda,
her
türlü
operasyonu durdurma yetkisi bulunmaktadır.
Bu yetkiyi kullanırken engellenmemesi için,
organizasyon şemasında direk Genel Müdüre
bağlı olacak şekilde belirtilmesi gerekmektedir.
CL 1, CL 2
CL 4
Kaynak
2
1
Kaynak
1
2
Kaynak
-
3
Tablo 2
Üretici kaynak koordinatörlerinin profesyonel
deneyimlerini kanıtlamak zorundadır.
Kaynakçı/Kaynak Operatörü
Kaynak koordinatörleri IIW/EWF (IWE / EWE,
IWT / EWT, IWS / EWS)’ e göre yeterlilikleri
Her kaynak prosesi, malzeme grubu, bağlantı
yoksa
tipi, ölçüsü için geçerli standartlara uygun
kaynak
sırasında
deneyimlerini
göstermek zorundadır.
olarak en az 2 kaynakçı bulunmalıdır.
Taşeron Kaynak Koordinatörü
Alın ve köşe kaynakları demir yolu araç
yapımında yaygın olduğundan kaynaklı imalat
Kaynak koordinatörü firmanın sabit bir çalışan
firması BW ve FW kaynakçı yeterlilik test
olmak zorunda değildir. Bunun için, EN 15085-
sertifikası vermelidir.
2’ nin 5.1.3 maddesine gore taşeron olarak, bir
Kaynaklı imalatçı, yeterlilik testi kapsamında
kaynak koordinatörü ile sözleşme yapabilirler.
olmayan kaynak işleri için önceki kaynak
Taşeron kaynak koordinatörü için aşağıdaki
testlerini kanıt olarak sunmalıdır.
şartlar gözetilmelidir.

Kaynaklı
koordinatörü,
imalat
işin
esnasında
en
az
kaynak
%50’sinde
bulunmalıdır.
26
Muayene Personeli
Ekipman
EN 15085-2 5.1.4 bölümüne göre muayene
Çalışma alanı, kaynak işinin doğru ve sürekli
personeli bulundurmak zorunludur. Muayene
bir performans göstermesini sağlayacak boyut
sınıfları EN 15085-3’ e göre CT 1 - CT 2’ye
ve nitelikte olmalıdır.
göre
muayeneler
personelinin
gerekiyorsa,
varlığı
gösterilmelidir.Yani
EN
473
Kaynak Prosedürü Şartnameleri (WPS)
uyarınca
muayene
EN 15085-2’ye göre, CP A’dan CP C3’e kadar
imalat
tüm kaynak performans sınıfları için EN ISO
yoğunluğuna gore en az 1 kişi VT - Seviye 2
15607 (EN ISO 15609, EN ISO 14555, EN ISO
Sertifikasına sahip olmalıdır. RT, UT, PT gibi
1562)
tahribatsız
Prosedürü
konusunda
Görsel
muayene
firmalardakaynaklı
testler
konusunda
taşeron
kullanabilirler.
Kanıtlar
standardı
kapsamında
Şartnamesi
EN
15085-4
(WPS)
Kaynak
gereklidir.
madde
4.1.4’te
açıklandığı gibi sağlanmalıdır.
Mevcut onaylı kaynak prosedürü şartnamesi
geçerli olarak kalabilir. Mevcut tecrübeye bağlı
olan kanıt (EN ISO 15611) sadece CP C3
performans sınıfındaki kaynaklara uygulanır.
CP Kaynak Performans Sınıfı – İzin verilen kaynak şekilleri – CT Kaynak Kontrol Sınıfının
Tahsisi
CP
CP A
CP B
İzin verilen kaynak sınıfları
İzin Verilen Kaynak Şekilleri
Üretimde ve Bakımda sadece tam nüfuz eden ve kolay ulaşılabilen (NDT)
kaynaklara ve uygulanır.
1.
“Yüksek” Güvenlik Kategorisi için: Üretimde ve Bakımda sadece tam nüfuz
eden ve kolay ulaşılabilen (NDT) kaynaklara ve uygulanır.
2.
“Orta” Güvenlik Kategorisi için: Tam nüfuz eden kaynaklar ve volümetrik
test olanağı dışında uygulanır. Üretimde ve bakımda yüzey çatlak Testi
mümkün olmalıdır.
CP C1
CP C2,
CP C3,
CP D
Tam nüfuz eden kaynaklar ve volümetrik test olanağı dışında uygulanır.
Üretimde ve bakımda yüzey çatlak Testi mümkün olmalıdır.
Kaynak testleri üzerine özel gereklilikler olmadan tüm kaynak şekillerine
uygulanır; üretimde görsel kontrol yeterlidir. Bakım için, daha yüksek kaynak
kontrol sınıfı CT’ye uygunsa, genelde CP C2 kaynak performansı uygulanır.
Tablo 3
27
Prensip olarak EN 15085-3 tablo 2 ve 3’e göre seçme kriterleri uygulanır. Bununla birlikte, tablodaki
tanımlamalara riayet edilir.
CT Kaynak Kontrol Sınıfının Tahsisi
olarak
gerekliliği
ispatlı
bir
şekilde
gösterilmelidir.
Malzeme şartları dikkate alınarak (çatlamaya
meyleden malzemeler) farklı bir tahsise karar
Denetimin kapsamı belgelendirme seviyesi,
verilebilir; mesela, CEN ISO/TR 15608 göre
WPQR(Kaynak Yöntem Onayları), uygulama
grup 11 çelikler için: CP C2 (%100 VT + %10
alanı,
yüzey testleri).
prosedürleri, kaynak atölyeleri ve kullanılan
Belgelendirme Prosedürü ve Doğrulama
kaynakçı
personel
malzemelerin
kapsamına
değişkenlik
göstermektedir.
Kaynak üreticilerini belgelendirme ile ilgili
denetimlerin
prosedür EN 15085-2 bölüm 6’da anlatılmıştır.
belirtilenler doğrulanmalıdır:
Üretici
belgelendirme
üreticilerinin
EN
kuruluşu
15085
kaynak
seri

standart
sayısı,
bir
bağlı
parçası
kaynak
olarak
Yapılan
olarak
aşağıda
Geçerli Yeterlilik Test Sertifikaları olan
kaynakçı/kaynak operatörü
gerekliliklerini karşıladığını göstermek amacı
ile denetlemek ve doğrulamak zorundadır.

Taşeronlar için DVS 1617 uygulama kodu ilgili
ekipmanlar
bilgileri içermektedir.

Üretimi ve üretim kalitesini etkileyen
Kaynak
prosedürü
şartnameleri,
kaynak prosedürlerinin yeterliliği
Belgelendirme Kuruluşları
Denetimler
EBA
Belgelendirme

tarafından
planlama
dokümantasyonu
(çizimler, kaynak haritası, kaynak sıra planı,
tanımlanan
Kuruluşları
Kaynak
test ve kontrol planı)
tarafından
gerçekleştirilir. EBA, Almanya’da tanımlanan

üretici belgelendirme kuruluşlarının listesini
gerekliliklerine uygunluk
EN ISO 3834-2,-3 ve/veya -4 kalite
tutmaktadır. Belgelendirme kuruluşları ıtları
Çevrimiçi
Kayıt
birimine
dâhil
Saha Denetimi
olmak
zorundadır.
Saha
EN 15085-2 Sertifikalandırma Denetimi
Kaynak
Belgelendirme
sürecinin
aşaması
Bu denetimler süresince yukarıda belirtilen
denetimdir.
Bu
üretici,
gereklilikler doğrulanır. Bununla birlikte, kaynak
dokumantasyon, sertifikalandırma seviyesine
yapılan ürün ve yapıları ile ilgili düzenli
uygun demiryolu aracı kaynaklı imalatı ve
uygulamalar doğrulanır. Eğer ilk belgelendirme
kaynak koordinatörlerinin teknik bilgileri ve
sürecinde
yeterliliklerini EN 15085-2 madde 5.1.2’nin bir
doğrulama denetimi üretim başladığı zaman
sonraki
denetimde
denetimleri
kaynak
koordiatörü
koordinatörleri,
yardımcısı,
Gözle
muayene personeli ile birlikte yapılnmaktadır.
ilgili
gerçekleştirilir.
28
ürün
mevcut
değilse,
ilk

Kaynak Koordinatörleri ile Mülakat
Güvenlik
kurumları
göre
15085-4’e
Gereklilikleri:
Resmi olmayan bu mülakatta dokümanlar ve
Ulusal
EN
Planlama
Üretim
dokümanları,
kaynak prosedürü şartnameleri ile ilgili
tarafından
kanıtlar, üretim kaynak testleri, kaynak
yayımlanan hükümler kullanılabilir. Kaynak
gereklilikleri,
koordinatörleri EN 15085 seri standartları ve
kaynak
malzemeleri,
ana
malzemeler, kaynak prosedürleri, tamir-
DVS kodlu rehber dokümanları ile ilgili özel
bakım.
gereklilikler kapsamındaki bilgi ve becerilerini
kaynak

mevcut
Kontrol ve Deneyler: Kaynak öncesi, esnası
bulundurulmalıdır. Mülakat soruları uygulanan
ve sonrası yapılan test ve kontroller, test ve
sertifika ile ilgili standartlar, malzemeler ve
kontrol planı, dokümantasyon, uygunluk
kaynak prosedürleri kapsamında olmaktadır.

IIW/EWF
bakınız.
göstermelidir.
İlgili
koordinatörlerinin
standartlar
anlayacağı
yeterliliği
dilde
olmayan
kaynak
EN 15085-5’e göre Dokümantasyon,
Özel Gereklilikler: EK-2 madde 4’e
koordinatörleri EN ISO 14731 ve EN 15085-2

madde 5.1.2 kapsamında bilgi ve becerilerini
1608, DVS 1610, DVS 1612, DVS 1614,
ispatlı
DVS 1617, DVS 1620, DVS 1621.
olarak
Prensipte,
göstermek
kaynak
durumundadır.
koordinatörü
seviyesine
Diğer standart ve düzenlemeler: DVS
CL 4 Seviyesi için Belgelendirme, Saha
bağlı olarak EN ISO 14731 bölüm 6’ya göre
Uygulaması, Tasarım
bilgi ve becerilerini göstermelidir.

CL 1 ve CL 2 Seviyeleri için Belgelendirme
EN 15085-1 bağlı genel gereklilikler:
üretim kapsamına yönelik uygulanabilen

kapsam,
EN 15085-1 bağlı genel gereklilikler:
kapsam,
tarifler
ve
tanımlar,
tarifler
ve
tanımlar,
kalite
gereklilikleri
kalite
gereklilikleri


ve
EN 15085-2’ye bağlı genel gereklilikler
EN 15085-2’ye bağlı genel gereklilikler
belgelendirme:
üretim
kapsamına
ve belgelendirme: kaynak üreticisi, teknik
yönelik uygulanabilen kalite gereklilikleri,
gereklilikler, test laboratuarları, personel
teknik
gereklilikleri,
personel gereklilikleri, organizasyon
prosedürü
organizasyon,
şartnameleri
kaynak
üzerine

kalite
EN
1508-3’e
göre
verileri,
Tasarım
laboratuarları,
göre
Tasarım
toleranslar,
kaynak
toleranslar,
kaynak
performans
sınıfları, kaynak kontrol sınıfları, kalite
gereklilikleri: tasarım gereklilikleri, çizim
verileri,
1508-3’e
test
gereklilikleri: tasarım gereklilikleri, çizim
gereklilikleri

EN
gereklilikler,
seviyeleri, malzeme seçimi, kaynak bağlantı
performans
gereklilikleri, bağlantı hazırlayışları
sınıfları, kaynak kontrol sınıfları, kalite
seviyeleri, malzeme seçimi, kaynak bağlantı
gereklilikleri, bağlantı hazırlayışları
29

EN
göre
15085-4’e
ve sonrası yapılan test ve kontroller, test ve
Üretim
Gereklilikleri: Planlama dokümanları (Kaynak
kontrol planı, dokümantasyon, uygunluk
Planı, Kaynak Sıklığı Planı)


bakınız.
EN 15085-5’e göre Dokümantasyon,
Özel Gereklilikler: EK-2 madde 4’e
Kontrol ve Deneyler: Test ve kontrol planı,

dokümantasyon, uygunluk
1614, DVS 1617, DVS 1620, DVS 1621.

Özel Gereklilikler: EK-2 madde 4’e
Sertifikanın Yayımlanması
bakınız.

Diğer standart ve düzenlemeler: DVS
Başarılı
Uygulaması, Satın alma ve Satış, veya Satın
alma ve Montaj
ve
tanımlar,
sonra,
Sertifika
www.en15085.net
bulunduğu
ülke
Sertifikalar
3
içerisinde
dilde
sitesinde
kayıt
(Almanca,
edilir.
İngilizce,
Fransızca) yazılabilir. Üretici başvuru sırasında
EN 15085-1 bağlı genel gereklilikler:
tarifler
denetimden
3’e) ve EK-4’e (CL 4) göre sertifikayı yayımlar.
CL 4 Seviyesi için Belgelendirme, Saha
kapsam,
geçen
belgelendirme kuruluşu EK-3 (CL 1’den CL
1608, DVS 1610, DVS 1612, DVS 1620.

Diğer standart ve düzenlemeler: DVS
sertifika
kalite
dilini
belirtebilir.
Kaynak
gereklilikleri
koordinatörlerinin yeterlilikleri sertifikanın EN

EN 15085-2’ye bağlı genel gereklilikler
15085-2 ile ilgili satırında belirtilmelidir. Ayrıca,
ve belgelendirme: kalite gereklilikleri, teknik
EN 15085-2’ye göre belgelendirme seviyesi
gereklilikler, test laboratuarları, personel
sertifikada belirtilmelidir. Sertifika, en azından
gereklilikleri,
aşağıda belirtilenleri içermelidir:
organizasyon,
kaynak
prosedürü şartnameleri

EN
1508-3’e
gereklilikleri:
Çizim
göre
Tasarım
verileri,
toleranslar,
kaynak performans sınıfları, kaynak kontrol
sınıfları, kalite seviyeleri, malzeme seçimi,
kaynak
bağlantı
gereklilikleri,

Üretici adı ve adresi

Belgelendirme seviyesi

Uygulama alanı

Belgelendirme Kapsamı
bağlantı
hazırlayışları

EN
15085-4’e
göre
Üretim
Gereklilikleri: Planlama dokümanları kaynak
prosedürü şartnameleri ile ilgili kanıtlar,
üretim kaynak testleri, kaynak gereklilikleri,
kaynak
malzemeleri,
ana
malzemeler,
kaynak prosedürleri, tamir-bakım.

EN 15085-5’e göre Dokümantasyon,
Kontrol ve Deneyler: Kaynak öncesi, esnası
30
o
Kaynak Prosesleri
o
Malzeme Grupları
o
Boyutlar
o
Belirli Özellikler

Sorumlu Kaynak Koordinatörü

Eşit Haklara sahip Vekil/Temsilci

İlave Vekiller/Temsilciler

Sertifika Numarası

Geçerlilik Periyodu

Yayın Tarihi

Denetçi Adı

Sertifikanın Yenilenmesi
Belgelendirme Kuruluşu Müdürü veya
Yetkili Temsilcisinin İmzası
Geçerlilik süresinin sona ermesini müteakiben,
mevcut
Sertifika Geçerlilik Periyodu
Sertifika
sınırlı
bir
zaman
periyodu
sertifika
tarafından
için
belgelendirme
kapsamlı
müzakere
kuruluşu
ve
üretim
kaynak testleri yapılmadan yenilenebilir. Bu tip
yayımlanır ve geri alınmaya tabi tutulur.
bir belge yenileme aşağıdaki koşullara bağlı
Sertifika geçerlilik süresi maksimum 3 yıldır.
olarak yapılır:
Belgelendirme kuruluşu ek şartlar oluştuğunda,

belgenin geçerliliğini şartlı olarak sağlayabilir.
Kaynak
koordinatörleri
belgelendirmeden
belirtilmelidir.
hiçbir değişiklik olmadan devam ettirirse,

yana
önceki
Ek şartlar EK-2’ye göre hazırlanan raporda
Doğrulama
bu
bir
işlerliklerini
Personel, teknik ve organizasyonla ilgili
şartlar standart gerekliliklerini karşılıyorsa,

Belgelendirme kuruluşu uygulama alanı için
onaylanan
sertifika
periyodu
süresince,
geçerlilik
kapsamında,
EN
Geçerli
Kaynakçı
Test
sertifikaları
ve
kaynak personeli mevcutsa,

15085-1…-5
Belgelendirme kapsamında herhangi bir
gerekliliklerinin karşılandığını doğrulamaktadır.
malzeme şikayeti yoksa, saha denetimi
Doğrulama,
süresince
sürdürülen
kayıtlarının
işlerliği,
yeni
üretim,
standart
kalite
prensiplere
yeni
belgelendirme kuruluşuna sunmalıdır.
projeler konularında yapılmaktadır. Doğrulama
belirtilen
koordinatörü
standart ve düzenlemelerle ilgili bilgilerini
ve
düzenlemeler ile ilgili bilgi ve tamamlana
aşağıda
kaynak
Sertifika Değişikliği
göre
yapılmaktadır:
Sertifika kapsamında herhangi bir değişiklik

EN 15085-1…-5’e göre uygunluk

Belgelendirme
kuruluşu
olması
durumunda,
üretici
belgelendirme
kuruluşunu geciktirmeden bilgilendirmelidir.
tarafından
yapılan yıllık saha denetimleri ile doğrulama
Sertifikanın Geri Alınması
Yıllık yapılan doğrulama, denetim esnasında
Belgelendirme kuruluşu veya Ulusal Güvenlik
EN 15085 serisi standardına uygun montaj
Otoritesi EN 15085-2 standart gerekliliklerinin
parça ve kısımlarının olmaması durumunda
karşılanmaması durumunda ilgili sertifikayı geri
dikkate alınmaktadır. Yıllık yapılan doğrulama
çekebilir. Üretici ilgili geri çekme durumunu
herhangi bir gecikme olmadan takip işleri
belgelendirme kuruluşu ve ana müşterilere
kapsamında yapılabilir.
bildirmek zorundadır.
Belge ek şartlara bağlı olarak onaylanmışsa,
doğrulama periyodu aralığı üretimin kapsamına
bağlı olarak kısaltılabilir.
31
Sertifika Geçerliliği
Sertifika sadece ilgili üretici (üretim alanı veya tesisi) ve kaynak üreticisi için geçerlidir.
5
4
1 1
1
15
5
6
12
4
1
1
2
2
* Adana-1 Adet, Ankara-6 Adet, Bursa-5 Adet, Çorum-2 Adet, Eskişehir-12 Adet, İstanbul-5
Adet, İzmir-1 Adet, Kayseri-1 Adet, Kocaeli-4 Adet, Konya-2 Adet, Sakarya -15 Adet, ,
Samsun-1 Adet, Sivas-4 Adet, Zonguldak-1 Adet, Karabük-1 Adet
** EN 15085-2 Standardı Türkiye geneli sertifika dağılımında www.en15085.net sitesinden
faydalanılmıştır.
Yusuf Yalçınöz
Basınçlı Kap/15085-2 Program Yöneticisi
32