2010 - GYODER

Transkript

2010 - GYODER

TÜRK‹YE VE DÜNYA
GAYR‹MENKUL SEKTÖR RAPORU
4. Çeyrek
2010
‹çindekiler
BAfiKANIN MESAJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03
GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE BEKLENT‹LER
..................................................................
B‹R BAKIfiTA DÖRDÜNCÜ ÇEYREK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. DÜNYA EKONOM‹S‹
.................
............................................................................................
II. DÜNYA ‹NfiAAT VE KONUT SEKTÖRÜ
....................................................................
04
06
08
10
III. DÜNYA T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
IV. TÜRK‹YE EKONOM‹S‹
.......................................................................................
V. TÜRK‹YE KONUT SEKTÖRÜ
.................................................................................
VI. TÜRK‹YE T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ
............................................................
VII. TÜRK‹YE GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ F‹NANSAL GÖSTERGELER
VIII. TÜRK‹YE ‹NfiAAT SEKTÖRÜ
13
15
21
..................................
27
.............................................................................
29
IX. TÜRK‹YE F‹NANSAL GÖSTERGELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
02
TÜRK‹YE VE DÜNYA GAYR‹MENKUL SEKTÖR RAPORU
GAYR‹MENKUL YATIRIM ORTAKLI⁄I DERNE⁄‹
Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Raporu Dördüncü Çeyrek 2010, Ekonomi ve Strateji
Dan›flmanl›k Hizmetleri taraf›ndan ba€›ms›z olarak haz›rlanm›flt›r. Çal›flmada ulusal
ve uluslararas› resmi ve özel kurumlar›n verileri ile bu verilere dayal› analiz ve
de€erlendirmeler yer almakta olup, haz›rlayan kurumun görüfllerini yans›tmaktad›r.
YAYINLAYAN
Gayrimenkul Yat›r›m Ortakl›€› Derne€i
Nispetiye Caddesi, Levent ‹fl Merkezi, 6 / 2
34330 Levent - ‹stanbul
Tel: 0212 282 53 65
Faks: 0212 282 53 93
YAZAR
Dr. Can Fuat Gürlesel
Ekonomi ve Strateji Dan›flmanl›k Hizmetleri.
HAZIRLAYAN
Sanart Reklamc›l›k ve Dan›flmanl›k Hiz. Ltd. fiti.
Tüm haklar› sakl›d›r. © 2011
Gayrimenkul Yat›r›m Ortakl›€› Derne€i
“Kaynak Gösterilmeden Al›nt› Yap›lamaz”
Baflkan’›n Mesaj›
Ifl›k Gökkaya
GYODER Yönetim Kurulu Baflkan›
Artarak devam eden ekonomik
büyüme gayrimenkul
sektörüne olumlu yans›yor
YODER olarak, sektörü bilgilendirmek ve güncel veri ak›fl› sa€lamak
amac›yla haz›rlad›€›m›z hem 2010 y›l› son çeyre€ine ait verileri, hem de
2011 y›l› ilk çeyre€ine iliflkin aç›klanm›fl son verileri kapsamakta olan
“Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Sektör Raporu 4. Çeyrek 2010” bafll›kl›
raporumuzu sizlerle paylaflmaktan mutluluk duyuyoruz.
G
2010 y›l› dördüncü çeyrek döneminde Türkiye ekonomisinde büyüme artarak sürmüfltür.
Bu büyüme performans› gayrimenkul sektörüne de olumlu yans›m›flt›r. Türkiye’de
dördüncü çeyrek inflaat ve gayrimenkul sektörlerinde h›zl› büyümenin sürdü€ü bir
dönem olmufltur. ‹nflaat sektörü üçüncü çeyrekteki yüzde 24.9 büyüme ard›ndan
dördüncü çeyrekte yüzde 17.5 büyümüfltür. Bu güçlü büyüme e€ilimi 2011 y›l›na iliflkin
beklentilerimizi güçlendirmektedir.
Dünya ekonomisinde ise geliflmifl ülke Merkez Bankalar›’n›n ikinci parasal geniflleme
sürecine girmeleri ekonomik büyüme konusunda iyimserli€i art›rm›flt›r. Buna karfl›n ABD
ve AB’de inflaat, konut ve gayrimenkul sektörlerinde halen kal›c› bir toparlanma sürecine
girilememifltir.
Sektörümüzün en do€ru verilerle de€erlendirilmesi, sektörle ilgili olas› geliflmelerin
öngörülmesi ve yerli ve yabanc› aktörlerin do€ru yönlendirilmesi amac›yla her dönemde
oldu€u gibi önümüzdeki dönemde de çal›flmalar›m›za devam edece€iz.
03
04
GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE BEKLENT‹LER...
DÜNYA EKONOM‹S‹
Ekonomik toparlanma için yeni iyimserlik
D
ünya ekonomisinde geliflmifl ülkelerde dördüncü çeyrekte büyüme yavafllayarak sürmüfltür.
Ekonomideki büyümenin yavafllamas› nedeniyle ABD Merkez Bankas› ikinci parasal geniflleme
önlemlerini uygulamaya bafllam›flt›r. Bu
önlemler ile birlikte büyümeye iliflkin
iyimser beklentiler artm›fl, ayr›ca faizlerin
uzun süre düflük kalaca€› beklentisi ile
varl›k fiyatlar› yükselmeye bafllam›flt›r.
Bunlara ilave olarak ekonomik öncü
göstergelerde de iyileflme y›l›n dördüncü
çeyrek döneminde sürmüfltür. Dördüncü
çeyrek dönemde reel kesimin beklentileri
ve tüketici güvenleri de art›fl göstermifltir.
Böylece dördüncü çeyrekte ekonomik
toparlanma ve büyüme için iyimserlik
artm›flt›r.
DÜNYA ‹NfiAAT KONUT VE T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ
Toparlanma için ilk iflaretler
‹
nflaat, konut ve gayrimenkul sektörlerinde 2010 y›l› dördüncü çeyrek döneminde göreceli iyileflme
iflaretleri oluflmaya bafllam›flt›r. ABD’de inflaat harcamalar› bir önceki çeyrek döneme göre s›n›rl›
ölçüde artm›flt›r. Yeni ve mevcut ev sat›fllar› yükselmifltir. Konut fiyatlar›nda ise yeniden düflüfl bafllam›flt›r.
Avrupa Birli€i’nde de inflaat sektörü 12 çeyrek dönemdir üst üste daralmas›n› sürdürmektedir. Ticari
gayrimenkul piyasas›nda ise fiyatlar ilk kez hissedilir flekilde artm›flt›r. Ticari gayrimenkul finansman›na
konu olan kredilerde sorunlar halen sürmektedir. Ekonomik toparlanma beklentisi ticari gayrimenkullere
olan talebi ve fiyatlar›n› olumlu etkilemektedir. Asya- Pasifik bölgesinde ise ticari gayrimenkullere yönelik
talep ve oluflan varl›k fiyatlar› balon riski yaratmaya devam etmektedir.
GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE BEKLENT‹LER...
TÜRK‹YE EKONOM‹S‹
Ekonomide büyüme h›zland›
T
ürkiye ekonomisi dördüncü çeyrekte yüzde 9.2 büyümüfltür. Böylece y›l›n genelinde büyüme
yüzde 8.9 olarak gerçekleflmifltir. H›zl› ekonomik büyüme daha çok iç talep ve özel sektör yat›r›mlar›
a€›rl›kl›d›r. H›zl› ekonomik büyüme ile birlikte iflsizlik ve bütçe aç›€› iyileflirken cari aç›k yeniden
genifllemektedir. Reel faizler de düflük kalmaya devam etmektedir. Türkiye ekonomisinde h›zl› büyüme
gayrimenkul sektörü için de uygun koflullar yaratmaktad›r.
TÜRK‹YE ‹NfiAAT KONUT VE T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ
‹nflaat sektöründe
h›zl› büyüme
‹
nflaat sektörü 2010 y›l› dördüncü
çeyrek döneminde yüzde 17.5 ile
en h›zl› büyüyen sektör olmufltur. Özel
ve kamu inflaat harcamalar› genifllemifltir.
Al›nan konut yap› ruhsatlar› 341.031 adet
ile s›çrama göstermifltir. Konut sat›fllar› ise
beklentilerin alt›nda gerçekleflmifltir. Konut
kredileri stoku son çeyrekte önemli ölçüde
genifllemifltir. Konut fiyatlar› ve kiralar›nda
da s›n›rl› bir art›fl yaflanm›flt›r. Ticari
gayrimenkuller içinde ise özellikle ofis ve
al›flverifl merkezi kiralama taleplerinde ve
yeni yat›r›mlarda canlanma görülmektedir.
Lojistik ve sanayi alanlar› ise henüz s›n›rl›
bir geniflleme içindedir. Son çeyrek
dönemde yeni halka arzlar ile birlikte
gayrimenkul yat›r›m ortakl›klar›n›n piyasa
de€eri önemli ölçüde büyümüfltür.
05
06
B‹R BAKIfiTA DÖRDÜNCÜ ÇEYREK...
ABD ekonomisi yüzde
3.0 büyürken, Euro
Bölgesinde büyüme
yüzde 2.0 oldu.
1
3
5
7
9
11
2
ABD ve AB’de beklenti ve
güven endekslerinde
iyileflme yaflan›yor.
Avrupa Euro
bölgesinde inflaat
sektörü faaliyetleri
12 çeyrektir daral›yor.
6
Türkiye
ekonomisi yüzde
9.2 büyüdü.
Y›l genelinde konut
kredileri stoku 14.7 milyar
TL artt›.
Konut kredisi ayl›k
faiz oran› ortalama
yüzde 0.90 ile en
düflük seviyesinde.
Bileflik Öncü Göstergeler
dünya ekonomisindeki
büyümede h›zlanma
gösteriyor.
4
ABD’de inflaat
harcamalar› darald›.
Konut sat›fllar› tarihi
düflük seviyesinde.
ABD’de ticari gayrimenkul
fiyatlar› endeksi 110’dan 113’e
yükseldi.
8
10
12
Al›nan konut yap›
ruhsatlar› say›s›
341.031 ile s›çrama
gösterdi.
Son çeyrekte konut
kredileri stoku
5.6 milyar TL artt›.
Konut sat›fllar› 97.517 ile
halen kriz öncesi dönemin
gerisinde.
B‹R BAKIfiTA DÖRDÜNCÜ ÇEYREK...
13
14
16
18
Konut fiyatlar› ve konut
kiralar›nda s›n›rl› art›fl
yafland›.
Aç›lan 7 AVM ile birlikte toplam
AVM say›s› 261’e, toplam
kiralanabilir alan büyüklü€ü 6.28
milyon m2’ye ulaflt›.
‹stanbul ofis piyasas›nda
M‹A bölgesi A ve B tipi ofis
boflluk oranlar›nda s›n›rl›
gerileme sürdü. Kiralarda
s›n›rl› art›fl yafland›.
‹MKB’de ifllem gören
GYO say›s› 21’e
yükseldi. Net aktif de€eri
11 milyar TL’yi aflt›
20
15
Hane halk› tüketim
harcamalar› yüzde 9.0
büyüdü.
17
Lojistik binas› ve AVM
kiralar›nda dura€anl›k
sürüyor.
19
‹nflaat sektörü yüzde 17.5
büyüdü. Kamu kesimi inflaat
harcamalar› kuvvetli artt›.
Yabanc›lara gayrimenkul sat›fl›
645 milyon dolar oldu,
do€rudan yabanc› sermaye
yat›r›mlar› 130 milyon dolar
oldu.
07
8
I. DÜNYA EKONOM‹S‹
Geliflmifl ülkelerde büyüme yavafllayarak sürüyor
2010 y›l› dünya ekonomisinde
Dünya Ekonomisi Büyüme
büyüme beklentilerin üzerinde
(GEÇEN YILIN AYNI ÇEYREK DÖNEM‹NE GÖRE)
gerçekleflmifltir. Küresel kriz
DÖNEMLER
ABD %
EURO BÖLGES‹ %
Ç‹N %
JAPONYA %
sonras› kuvvetli daralma yaflayan
2009 Q1
-3.8
-5.2
6.2
-10.0
geliflmifl ülkeler 2010 y›l›nda
2009 Q2
-4.1
-4.9
7.1
-7.0
yeniden büyüme sürecine
2009 Q3
-2.7
-4.0
7.8
-6.2
2009
Q4
0.2
-2.0
8.7
-1.8
girmifltir. Y›l›n ikinci ve üçüncü
2010 Q1
2.4
0.8
11.9
5.4
çeyrek dönemlerinde geliflmifl
2010 Q2
3.0
2.0
11.1
3.3
ülkelerin büyüme performans›
2010 Q3
3.2
1.9
10.6
4.7
2010
Q4
3.0
2.0
10.3
2.6
kuvvetlenmifltir. Y›l›n son çeyrek
döneminde ise ABD, Japonya
KAYNAK: OECD
ve Çin’de büyüme yavafllamaya
bafllam›flt›r. Euro bölgesinde yüzde 2.0 ile büyümede toparlanma sürmektedir.
Öncü göstergeler yeni y›lda kuvvetleniyor
Dünya ekonomisindeki geliflme öngörüleri için önemli bir öncü gösterge olan OECD bileflik
öncü göstergeleri yeni y›lda da art›fl›n› sürdürmektedir. Öncü göstergeler son üç çeyrek dönemdir
s›n›rl› ama istikrarl› bir art›fl
göstermektedir. Ekonomide büyümenin
Dünya Ekonomisi Öncü Göstergeleri
geniflleyerek sürece€ini gösteren öncü
BALTIK CAPSIZE
IMF METAL
OECD BÖLGES‹
OECD B‹LEfi‹K ÖNCÜ
DÖNEMLER
F‹YAT ENDEKS‹
‹fiS‹ZL‹K % TOTAL
GÖSTERGE ENDEKS‹ TAfiIMACILIK ENDEKS‹
göstergelerin yan› s›ra metal
2009
93.0
2.066
104.94
7.6
DÖNEMLERQ1
fiyatlar›ndaki art›fl da talep genifllemesi
2009 Q2
96.5
7.241
130.23
8.3
ile birlikte ekonomik büyümeyi iflaret
2009 Q3
99.9
2.846
150.52
8.6
2009 Q4
102.8
3.887
175.81
8.7
etmektedir. Yeni y›lda gerçekleflen bu
2010 Q1
103.2
3.425
197.68
8.7
olumlu bafllang›ca karfl›n Japonya’daki
2010 Q2
102.8
2.711
181.54
8.6
depremin öncü göstergeler üzerinde
2010 Q3
101.9
3.370
200.93
8.5
yavafllat›c› etkisi beklenmektedir.
2010 Q4
102.8
2.346
232.02
8.5
2011 Q1
103.1(1)
1.785
254.502
8.4(1)
KAYNAK: OECD, IMF, WTO
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) OCAK (2) fiUBAT
Dünya Ekonomisi Mali Göstergeleri
DÖNEMLER
DOW JONES ENDEKS‹
PETROL VAR‹L DOLAR
ALTIN ONS DOLAR
ABD MERKEZ BANKASI FA‹Z‹ %
EURO DOLAR PAR‹TES‹
2009 Q1
7.608
46.4
976
0.25
1.3304
2009 Q2
8.447
67.9
939
0.25
1.4070
2009 Q3
9.712
70.4
1.002
0.25
1.4613
2009 Q4
10.428
79.4
1.115
0.25
1.4316
2010 Q1
10.856
83.4
1.113
0.25
1.3509
2010 Q2
9.774
75.6
1.244
0.25
1.2236
2010 Q3
10.788
79.9
1.307
0.25
1.3659
2010 Q4
11.577
91.4
1.422
0.25
1.3378
2011 Q1
12.319
106.7
1.430
0.25
1.4163
KAYNAK: MENKUL KIYMET, EMT‹A VE VADEL‹ ‹fiLEM BORSLALARI, FED
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE
Dünyada mali varl›k fiyatlar› art›yor
2011 y›l›n›n ilk çeyrek döneminde mali varl›k fiyatlar› art›fl e€ilimi sürdürmüfltür. 2011 y›l›ndaki
ekonomik büyümeye iliflkin iyimser beklentiler ile hisse senedi fiyatlar› yükselmektedir. Emtia fiyatlar›
da y›l›n ilk çeyrek döneminde artm›flt›r. Özellikle Arap dünyas›nda yaflanan geliflmeler ile birlikte
petrol ve alt›n fiyatlar› da y›l›n ilk çeyrek döneminde önemli ölçüde yükselmifltir. ABD Merkez
Bankas› y›l›n ilk çeyrek döneminde çok düflük faiz politikas›n› sürdürmüfltür. ‹lk çeyrekte Euro Dolar
karfl›nda de€er kazanm›flt›r.
Dünya Ekonomisi Güven ve Beklenti Endeksleri
DÖNEMLER
‹MALAT SANAY‹ BEKLENT‹ ENDEKSLER‹
TÜKET‹C‹ GÜVEN ENDEKSLER‹
ABD
AB
Ç‹N
ABD
AB
Ç‹N
2009 Q1
36.3
33.9
52.4
57.3
-32
86.0
2009 Q2
44.8
42.6
53.2
70.8
-23
86.5
2009 Q3
52.6
49.3
54.3
73.5
-17
102.8
2009 Q4
55.9
51.6
56.6
72.5
-14.3
103.9
2010 Q1
60.4
56.6
55.1
73.6
-13.8
107.9
2010 Q2
55.3
55.6
52.1
76.0
-14.9
108.5
2010 Q3
55.3
53.7
53.8
68.2
-11.6
104.1
2010 Q4
58.5
55.5
53.9
74.5
-12.1
100.4
2011 Q1
61.4(1)
59.0(1)
52.2(1)
77.5(1)
-12.4(1)
KAYNAK: RESM‹ ‹STAT‹ST‹K KURUMLARI
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) fiUBAT
Beklentiler yeni y›lda iyileflme e€iliminde
ABD ve AB’de reel kesimin beklenti endeksleri yeni y›lda art›fl e€ilimini sürdürmektedir. 2011
y›l› ilk iki ay›nda reel kesimin beklenti endeksi ABD’de 2.9 puan, AB’de ise 3.5 puan artm›flt›r. Çin’de
ise ekonomik yavafllama öngörüleri çerçevesinde reel kesimin beklenti endeksi gerilemifltir. Tüketici
güveni ise ABD’de ilk iki ayda 3 puan artarken, AB’de tüketici güveni yeni y›lda s›n›rl› ölçüde
gerilemifltir.
09
10
II. DÜNYA ‹NfiAAT VE KONUT SEKTÖRÜ
ABD’de inflaat harcamalar› yeni y›la zay›f bafllad›
ABD’de toplam inflaat harcamalar›
2010 y›l›nda önemli bir gerileme
göstermifltir. 2009 y›l› son çeyrek
döneminde 598.7 milyar dolar olan y›ll›k
birikimli inflaat harcamalar› 2010 y›l› son
çeyre€inde 504.5 milyar dolara inmifltir.
2011 y›l› Ocak ay› sonu itibari ile ise y›ll›k
birikimli toplam inflaat harcamalar› 490.5
milyar dolara gerilemifltir. Yeni y›l›n ilk
ay›nda konut inflaat harcamalar› artarken
konut d›fl› bina inflaat› harcamalar›
gerilemesini sürdürmüfltür.
ABD ‹nflaat Sektörü Harcamalar›
YILLIK M‹LYAR DOLAR
DÖNEMLER
KONUT ‹NfiAATI
HARCAMALARI
KONUT DIfiI B‹NA ‹NfiAATI
HARCAMALARI
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1
292.3
248.9
237.0
251.5
266.2
257.8
236.2
242.7
255.1(1)
404.3
401.5
382.6
347.2
323.2
261.9
260.0
261.8
235.4(1)
KAYNAK: US BUREAU OF CENSUS
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) OCAK
ABD konut sektörü ikinci dibe yak›n
ABD konut sektöründe konut sat›fllar› ve konut fiyatlar›nda üçüncü ve dördüncü çeyrekte
iyileflme gözlenmemifltir. Yeni ev sat›fllar› ilk çeyrekte 384 bin adet olduktan sonra izleyen çeyreklerde
gerilemifl ve Ekim ay› itibari ile 283 bine düflmüfltür. Mevcut ev sat›fllar› ise y›ll›k birikimli olarak y›l›n
ilk çeyre€inde 5.36 milyon adet olduktan sonra gerilemeye bafllam›fl ve Ekim ay› itibari ile 4.43
milyona inmifltir. Konut fiyatlar›nda ise ilk kez y›l›n ikinci çeyrek döneminde bir art›fl yaflanm›fl üçüncü
çeyrekte ise fiyatlar hemen ayn› kalm›flt›r.
ABD Konut Sektörü
DÖNEMLER
YEN‹ EV SATIfiLARI
AYLIK B‹N
MEVCUT EV SATIfiLARI YILLIK
B‹N
KONUT F‹YATLARI ENDEKS‹
CASE SHILLER 20
CASE SHILLER 10
2009 Q1
332
4.610
140.0
151.5
2009 Q2
399
4.890
142.0
153.4
2009 Q3
391
5.600
146.6
158.8
2009 Q4
356
5.440
145.9
158.2
2010 Q1
384
5.360
143.3
156.2
2010 Q2
310
5.230
148.0
161.0
2010 Q3
317
4.410
147.2
161.0
2010 Q4
333
5.220
142.3
156.0
2011 Q1
250(1)
4.880(1)
140.9(2)
154.7(2)
KAYNAK: NATIONAL ASSOCIATION OF REALTORS, US STANDARD AND POORS CASE SHILLER HOUSE PRICE INDICES
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) OCAK (2) fiUBAT
EURO alan›nda inflaat faaliyetlerinde küçülme
durmuyor
Avrupa Birli€i Euro alan›nda inflaat
sektörü faaliyetlerinde küçülme devam
etmektedir. 2009 y›l›n›n tamam›nda
küçülme yaflayan inflaat faaliyetleri 2010
y›l›nda da daralm›flt›r. Genel ekonomik
büyümeye ra€men inflaat sektöründe
henüz toparlanma görülmemektedir. Euro
alan›nda 2010 y›l›n›n tüm çeyreklerinde
hem konut hem de konut d›fl› bina inflaat›
faaliyetleri küçülmüfltür.
Avrupa Birli€i Euro Alan› ‹nflaat Faaliyetleri
B‹R ÖNCEK‹ YILIN AYNI ÇEYREK DÖNEM‹NE GÖRE DE⁄‹fi‹M YÜZDE
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
TOPLAM ‹NfiAAT
SEKTÖRÜ
KONUT
‹NfiAATI
KONUT DIfiI B‹NA
‹NfiAATI
-9.9
-7.5
-9.1
-6.2
-9.9
-4.0
-8.1
-9.3
-12.1
-10.0
-11.9
-7.7
-9.2
-2.9
-7.3
-8.2
-2.8
0.7
-0.6
0.8
-13.5
-9.7
-10.7
-14.6
KAYNAK: EUROSTAT CONSTRUCTION OUTPUT
III. DÜNYA T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL SEKTÖRÜ
Ticari gayrimenkul piyasas›nda iyimserlik iflaretleri
Ekonomik krizin konut sektörü ile birlikte olumsuz etkiledi€i ticari gayrimenkul sektöründe ilk
iyimserlik iflaretleri 2010 y›l› son çeyre€inde al›nmaya bafllam›flt›r. ABD Merkez Bankas›’n›n Eylül
ay›ndan itibaren uygulamaya bafllad›€› yeni parasal geniflleme politikas› ile ekonomik büyümenin
h›zlanaca€› beklentisi ticari gayrimenkul sektöründe ABD ve AB’de yeni taleplerin oluflmas›na neden
olmufltur. Kriz sonras› tasarruf amaçl› yeni talebe ilk kez geniflleme-büyüme odakl› talep de eklenmifltir.
Bununla birlikte ticari gayrimenkul piyasas›nda yeni arz, kiralar, sat›n almalar ve finansman taraf›nda
zay›fl›k devam etmektedir.
11
12
ABD Ticari Gayrimenkul Piyasasi Fiyat Endeksleri 2000 = 100
DÖNEMLER
OF‹S
B‹NALARI
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
124
127
114
113
118
123
118
124
SANAY‹
LOJ‹ST‹K B‹NALARI
163
131
123
121
128
124
119
125
PERAKENDE B‹NALARI
T‹CAR‹ GAYR‹MENKUL
150
138
142
142
133
118
125
136
148
124
112
108
111
112
110
113
KAYNAK: MOODYS REAL COMMERCIAL PROPERTY PRICE INDICES
ABD ticari gayrimenkul fiyatlar› art›yor
ABD’de ticari gayrimenkul fiyatlar› 2010 y›l› son çeyre€inde art›fl göstermifltir. Bu art›fl›n önemli
bir nedeni ayn› dönemde ABD Merkez Bankas› FED’in uygulamaya koydu€u yeni parasal geniflleme
ile birlikte tüm varl›k fiyatlar›nda görülen art›flt›r. ABD’de tüm ticari gayrimenkul alt pazarlar›nda
varl›k fiyatlar› artm›flt›r. Ancak fiyatlar halen kriz öncesinin çok alt›ndad›r.
IV. TÜRK‹YE EKONOM‹S‹
Türkiye Ekonomisi ‹ktisadi Faaliyetlerde Büyüme
DÖNEMLER
GSMH
‹MALAT SANAY‹
T‹CARET
ULAfiTIRMA ‹LET‹fi‹M
MAL‹ H‹ZMETLER
2009 Q1
-14.7
-22.4
2009 Q2
-7.8
-11.7
-26.4
-16.4
10.6
-15.2
-10.2
7.5
2009 Q3
-2.8
-4.4
-7.1
-4.8
7.8
2009 Q4
5.9
12.7
10.4
2.9
8.3
2010 Q1
12.0
21.4
20.5
12.1
4.4
2010 Q2
10.3
15.7
13.9
10.4
7.3
2010 Q3
5.2
7.6
7.3
6.9
6.3
2010 Q4
9.2
11.3
13.1
12.9
10.3
KAYNAK: TÜRK‹YE ‹STAT‹ST‹K KURUMU
2010 y›l›nda h›zl› ekonomik büyüme
2009 y›l›nda yaflanan daralma ard›ndan 2010 y›l›nda ekonomi yüzde 8.9 oran›nda büyümüfltür.
Y›l›n ilk iki çeyre€inde görülen h›zl› büyüme üçüncü çeyrekte yavafllam›fl ancak, büyüme yüzde 9.2
ile son çeyrekte yeniden h›zlanm›flt›r. Son çeyrekte imalat sanayi, ticaret, ulaflt›rma ve iletiflim ile
mali hizmetler olmak üzere tüm iktisadi faaliyetlerde büyüme bir önceki çeyrek döneme göre
h›zlanm›flt›r.
13
14
Türkiye Ekonomisi Temel Göstergeler
TÜKET‹C‹ F‹YATLARI
%YILLIK
CAR‹ AÇIK YILLIK
M‹LYAR DOLAR
BÜTÇE AÇI⁄I YILLIK
M‹LYAR TL
DOLAR/
TÜRK L‹RASI
MERKEZ BANKASI
FA‹Z ORANI%
2009 Q1
7.89
31.3
37.9
15.8
1.67
10.50
2009 Q2
5.73
20.9
2009 Q3
5.27
15.4
43.0
13.0
1.54
8.75
53.7
13.4
1.50
2009 Q4
6.53
7.25
14.0
52.6
13.5
1.52
6.50
2010 Q1
2010 Q2
9.56
22.1
44.4
13.7
1.52
6.50
8.37
27.6
45.0
10.5
1.58
6.50
2010 Q3
9.24
36.2
32.7
11.3
1.45
7.00(1)
2010 Q4
6.40
11.4
1.55
6.50
1.54
6.25
DÖNEMLER
2011 Q1
3.99
48.6
(2)
51.4
39.6
(3)
36.2
‹fiS‹ZL‹K %
(2)
KAYNAK: TÜRK‹YE ‹STAT‹ST‹K KURUMU, TC MERKEZ BANKASI, MAL‹YE BAKANLI⁄I
(1) MB Politika faizi olarak 1 haftal›k repo faiz oran›n› kullanmaya bafllam›flt›r. (2) fiUBAT (3) OCAK
Geniflleyen cari aç›k, düflen enflasyon
2011 y›l›na girilirken Türkiye’nin temel ekonomik göstergeleri içinde geniflleyen cari aç›k öncelik
kazanmaktad›r. Merkez Bankas›’n›n h›zl› genifllemesini s›n›rland›rmak için önlemler ald›€› cari aç›k
2011 y›l› Ocak ay› sonunda y›ll›k birikimli 51.4 milyar dolara ulaflm›flt›r. Enflasyon ise tarihin en düflük
seviyelerine gerilemifltir. Dünya genelindeki enerji ve emtia fiyatlar›ndaki art›fla ra€men enflasyon
yüzde 4’lere inmifltir. Türk Liras› ise Merkez Bankas›’n›n ald›€› yeni önlemler ile yeni y›la de€er
kaybederek girmifl, ancak mart ay›nda yeniden de€erlenmeye bafllam›flt›r. Merkez Bankas› ilk çeyrekte
gösterge faizini 0.25 puan daha indirerek 6.25’e çekmifltir.
Beklenti ve güven endeksleri yeni y›lda zirvede
Reel kesimin beklentileri ve tüketici
güveni yeni y›lda art›fl e€ilimi içindedir.
Reel kesim beklenti endeksi 2010 y›l›n›
106.4 seviyesinden kapatt›ktan sonra
2011 y›l› Mart ay› itibari ile 114.8’e
yükselmifltir. Tüketici güveni de ayn›
flekilde fiubat ay› itibari ile 93.56 puana
ç›km›flt›r. Beklenti ve güven endeksleri
kriz sonras› zirve seviyelerine ulaflm›flt›r.
Bu seviyeler ekonominin geneli ile konut
ve ticari gayrimenkul sektörü için de
iyimser beklentiler yaratmaktad›r.
Türkiye Ekonomisi Güven ve
Beklenti Endeksleri
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1
REEL KES‹M
BEKLENT‹ ENDEKS‹
67.8
99.4
97.8
92.2
112.1
111.7
110.7
106.4
114.8
TÜKET‹C‹
GÜVEN ENDEKS‹
74.77
85.27
81.92
78.80
84.74
88.04
90.41
90.99
93.56(1)
KAYNAK: TC. MERKEZ BANKASI
V. TÜRK‹YE KONUT SEKTÖRÜ
Al›nan konut yap› ruhsatlar›nda s›çrama
2010 y›l› son çeyrek döneminde
al›nan konut yap› ruhsatlar›nda s›çrama
yaflanm›flt›r. Y›l›n son çeyre€inde al›nan
konut yap› ruhsat› say›s› 341.031 ile
tüm zamanlar›n çeyrek dönem
rekorunu k›rm›flt›r. Yap› kullan›m izin
belgesi say›s› da son çeyrekte 109.194
olarak gerçekleflmifltir. Son çeyrek
dönemde ekonomik iyimserli€in artmas›
ile birlikte s›çrama gösteren al›nan yap›
ruhsatlar› önümüzdeki dönemde konut
arz›n›n önemli ölçüde geniflleyece€ini
göstermektedir.
Al›nan Konut Yap› Ruhsat› ve
Kullan›m ‹zin Belgeleri
DÖNEMLER
YAPI RUHSATI
DA‹RE SAYISI
YAPI KULLANIM ‹Z‹N
BELGES‹ DA‹RE
SAYISI
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
134.666
113.196
108.689
159.678
132.520
185.631
157.910
341.031
111.693
111.882
77.220
101.795
73.795
77.683
89.368
109.194
Konut kredisi genifllemesi sürüyor
2011 y›l› bafl›ndan itibaren Merkez Bankas›’n›n ald›€› önlemler ile birlikte kredi genifllemesinin
yavafllat›lmas› hedeflenmektedir. Buna karfl›n y›l›n ilk üç ay› içinde konut kredileri ve di€er kredilerde
geniflleme sürmektedir. Konut kredileri stoku 1 Ocak-11 Mart tarihleri aras›nda 3.2 milyar TL artarak
60.5 milyar TL’ye ulaflm›flt›r. Konut kredilerinin tüketici kredileri içindeki pay› yüzde 45.7, toplam
krediler içindeki pay› ise yüzde 10’dur.
Konut Kredileri ve Tüketici Kredileri ile Toplam Krediler ‹çinde Pay›
DÖNEMLER
KONUT KRED‹LER‹
M‹LYAR TL
TÜKET‹C‹ KRED‹LER‹
M‹LYAR TL
KONUT KRED‹LER‹ % PAY
TOPLAM KRED‹LER
M‹LYAR TL
KONUT KRED‹LER‹ % PAY
2009 Q1
37.4
78.2
47.8
366.2
10.2
2009 Q2
38.6
81.0
47.6
368.2
10.5
2009 Q3
39.5
84.9
46.5
373.7
10.6
2009 Q4
42.6
90.6
47.0
405.6
10.5
2010 Q1
45.0
95.8
47.0
431.8
10.3
2010 Q2
48.9
104.8
46.7
476.3
10.4
2010 Q3
51.7
112.7
45.9
510.4
10.1
2010 Q4
57.3
124.9
45.9
577.6
9.9
2011 Q1(1)
60.5
132.5
45.7
607.4
10.0
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) 11 MART
15
16
Çeyrek Dönemlerde Kulland›r›lan Konut Kredileri
DÖNEMLER
PARA C‹NS‹ VE TOPLAM
KRED‹ M‹LYON TL
KRED‹ ADET‹
2009 Q1
TL
YP
T
2.475
4
2.479
40.979
38
41.017
2009 Q2
TL
YP
T
3.968
4
3.972
64.598
35
64.633
2009 Q3
TL
YP
T
5.985
5
5.991
96.757
51
96.808
2009 Q4
TL
YP
T
8.776
4
8.781
134.706
39
134.745
2010 Q1
TL
YP
T
6.541
3
6.544
95.571
37
95.608
2010 Q2
TL
YP
T
7.525
3
7.528
107.957
60
108.017
2010 Q3
TL
YP
T
6.848
5
6.853
97.391
52
97.443
KAYNAK: TÜRK‹YE BANKALAR B‹RL‹⁄‹
Konut kredisi kullan›m›nda art›fl
Dönem içinde kulland›r›lan kontu kredileri büyüklü€ü 2009 y›l›nda 21.2 milyar TL olmufltur.
2010 y›l› ilk üç çeyre€inde ise büyüklük 20.9 milyar TL olarak gerçekleflmifltir. 2010 y›l› son çeyre€ine
iliflkin veriler henüz aç›klanmam›flt›r. Ancak son çeyrek dönemde konut kredileri stoku 5.6 milyar
TL artm›flt›r. 2010 y›l› içinde stokun en h›zl› geniflledi€i dördüncü çeyrekte dönem içi kulland›r›lan
kredilerin 8-9 milyar TL olarak gerçekleflti€i öngörülmektedir.
Konut kredisi faizleri yeni y›lda yükseliyor
Konut kredisi ayl›k ortalama faiz oranlar›
yeni y›lda yükselme e€ilimine girmifltir.
2010 y›l sonunda ayl›k ortalama yüzde
0.9 olan faiz oran› 2011 y›l› Mart ay›
sonunda yüzde 0.95’e yükselmifltir. Merkez
Bankas›’n›n ald›€› önlemler karfl›s›nda
maliyetleri artan bankalar kredi faizlerini
yükseltmeye bafllam›flt›r. Mart ay›nda al›nan
ilave önlemler ile birlikte kredi faiz
oranlar›ndaki art›fl y›l›n ikinci çeyrek
döneminde de sürecektir.
Konut Kredisi Ayl›k Faiz Oranlar› Yüzde
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1
M‹N‹MUM
1.49
1.29
0.58
0.85
0.67
0.59
0.59
0.56
0.69
ORTALAMA
MAKS‹MUM
1.64
1.48
0.96
0.96
0.94
0.92
0.90
0.90
0.95
1.84
1.79
1.25
1.11
1.08
1.08
1.07
1.10
1.19
KAYNAK: DEVLET PLANLAMA TEfiK‹LATI
Konut Kredilerinin Vade Da€›l›m› Yüzde Pay
(TÜRK L‹RASI KULLANDIRILAN KRED‹LER)
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
1-12
AY
0.2
0.4
0.4
0.4
0.4
0.3
0.2
0.2
0.2
13-36
AY
37-60
AY
61-120
AY
121-180
AY
5.9
5.8
6.2
6.8
6.7
6.3
5.9
5.7
5.4
23.6
23.2
25.0
28.3
28.5
28.2
27.4
26.6
25.8
50.7
51.0
49.8
48.4
48.9
49.9
51.1
52.6
53.6
17.0
17.1
16.4
14.3
13.9
14.0
14.2
14.0
13.9
181-240
AY
1.9
1.8
1.6
1.2
1.0
0.9
0.8
0.6
0.5
241
AY +
0.7
0.7
0.7
0.6
0.6
0.4
0.4
0.3
0.6
KAYNAK: T.C. MERKEZ BANKASI
VER‹LER ÇEYREK DÖMEN‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) 18 MART
5-10 y›l vadeli kredilerin pay› art›yor
Kullan›lan konut kredilerini vadelerinde uzama sürmektedir. 5-10 y›l aras› vadelerde kullan›lan
kredilerin pay› 2009 sonunda yüzde 48.4 iken, 2010 sonunda 52.6’ya ç›km›flt›r. 2011 y›l› Mart ay›nda
ise bu oran yüzde 53.6’ya yükselmifltir. Di€er vadelerde kullan›lan kredilerin paylar› ise gerileme
içindedir. Faiz oranlar›n›n gerilemesi ile birlikte 5 y›ldan uzun vadeli kredilere talep artmaktad›r.
17
18
Takipteki Konut Kredileri
KONUT KRED‹LER‹
M‹LYON TL
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
TAK‹PTEK‹ KONUT
KRED‹LER‹ M‹LYON TL
37.841
39.226
40.458
43.461
46.172
49.972
52.856
58.252
59.364
TAK‹PTEK‹ KONUT
KRED‹LER‹ %PAY
645
755
876
912
861
872
875
816
813
1.70
1.92
2.16
2.10
1.86
1.74
1.65
1.40
1.37
KAYNAK: TC.MERKEZ BANKASI, BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) OCAK
Takipteki konut kredileri geriliyor
Takipteki konut kredileri hem mutlak büyüklük olarak, hem de kulland›r›lan krediler içindeki pay›
itibari ile gerilemektedir. 2009 son çeyre€inde 912 milyon TL olan takipteki konut kredileri 2010
y›l› genelinde gerilemifltir. 2011 y›l› Ocak ay› sonu itibari ile takipteki konut kredileri 813 milyon
TL’ye inmifltir. Takipteki konut kredilerinin kulland›r›lan konut kredileri içindeki pay› ise yüzde 1.37’ye
kadar gerilemifltir. Konut kredilerinin kalitesinde iyileflme artarak sürmektedir.
Konut Sat›fllar› Adet
DÖNEMLER
TÜRK‹YE GENEL‹
‹STANBUL
ÜÇ BÜYÜK ‹L
D‹⁄ER ‹LLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
108.861
194.743
111.913
116.229
85.857
90.270
83.697
97.517
26.091
56.909
22.896
25.254
18.994
21.485
16.320
20.922
55.068
102.988
52.464
55.687
40.380
42.313
34.754
42.202
53.793
91.755
59.449
60.542
45.477
47.957
48.943
55.315
Konut sat›fllar› y›l› beklentilerin alt›nda kapatt›
Konut sat›fllar› 2010 y›l›n› beklentilerin alt›nda kapatm›flt›r. 2010 y›l›nda 4 çeyrek boyunca konut
sat›fllar› 100 binin alt›nda kalm›fl, ayr›ca kriz senesi olan 2009 y›l› çeyrek dönemlerinin de alt›nda
gerçekleflmifltir. 2010 y›l› son çeyre€inde konut sat›fllar› 97.517 ile dört çeyrek içinde en yüksek sat›fl
rakam› olmufltur. Y›l genelinde beklentilerin alt›nda kalmas›na ra€men son çeyrek sat›fllar› hareketlenme
iflareti olarak görülmektedir.
Yeni y›lda konut alma e€ilimi çok kuvvetli
Tüketicilerin konut sat›n alma e€ilimi
2011 y›l›nda çok kuvvetli seyretmektedir.
Merkez Bankas›’n›n gerçeklefltirdi€i tüketici
güven endeksi içinde yer alan tüketicilerin
konut sat›n alma e€ilimi 10.42 puan ile
kriz sonras› en yüksek seviyesine ç›km›flt›r.
2010 y›l sonunu 7.46 puandan kapatan
e€ilim y›l›n ilk 2 ay›nda yaklafl›k 3 puan
artm›flt›r. Sat›n alma e€ilimindeki güçlenme
fiili konut sat›fllar›na da yans›yacakt›r.
Tüketicilerin Konut Sat›n Alma E€ilimi
DÖNEMLER
KONUT SATIN ALMA E⁄‹L‹M‹
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
7.54
9.32
7.07
7.99
9.30
8.31
8.98
7.46
10.42
Konut Fiyatlar›, Konut Fiyatlar› Endeksi 2007 = 100
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
TÜRK‹YE
85.3
88.7
90.8
91.1
92.0
92.1
92.6
93.5
94.9
‹STANBUL
ANKARA
‹ZM‹R
83.4
85.8
87.5
88.4
89.9
91.2
91.7
93.3
94.8
82.6
86.8
88.1
88.2
89.1
89.2
90.1
90.3
92.5
89.2
97.0
99.9
100.8
100.2
96.7
97.0
97.3
97.5
KAYNAK: GARANT‹ MORTGAGE REIDIN EMLAK ENDEKS
Mevcut konut fiyatlar›nda s›n›rl› art›fl e€ilimi sürüyor
Türkiye genelinde mevcut konutlar›n sat›fl fiyatlar›nda s›n›rl› ve istikrarl› art›fl e€ilimi sürmektedir.
Türkiye genelinde konut fiyatlar› endeksi 2009 y›l›n› 91.1 puan seviyesinden kapatt›ktan sonra 2010
sonunda 93.5 puana ulaflm›flt›r. 2011 y›l› fiubat ay› itibari ile mevcut konut fiyatlar› endeksi 94.9
puana yükselmifltir. S›n›rl› ve istikrarl› konut fiyat› art›fllar› üç büyük ilde de yaflanmaktad›r.
19
20
Konut Kiralar›, Konut Kiralar› Endeksi 2007 = 100
DÖNEMLER
TÜRK‹YE
‹STANBUL
ANKARA
‹ZM‹R
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
86.7
90.7
91.3
90.3
90.2
91.2
91.6
92.5
93.0
84.9
89.6
90.0
89.5
89.9
90.8
91.0
92.8
93.6
91.2
94.4
94.6
91.9
91.8
91.9
93.2
93.0
93.3
81.8
86.1
88.4
88.8
87.7
89.1
88.5
88.9
88.9
KAYNAK: GARANT‹ MORTGAGE REIDIN EMLAK ENDEKS
Konut kiralar›nda dura€anl›k sürüyor
Ekonomik kriz sonras› 2009 y›l›n› 90.2 puan seviyesinden kapatan Türkiye geneli konut kiralar›
endeksi 2010 y›l›nda 2.3 puan artarak 92.5 seviyesine ç›km›flt›r. 2011 y›l› fiubat ay› sonu itibari ile
konut kiralar› endeksi 0.5 puan daha artarak 93.0’a yükselmifltir. Konut kiralar›nda s›n›rl› ölçüde
art›fllar yaflanmakla birlikte genel bir dura€anl›k hakimdir ve kriz öncesi seviyelerin halen alt›nda
kal›nmaktad›r.
Yeni Konut Fiyat Endeksi 2010 Ocak=100
ÇEYREK DÖNEMLER
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
GENEL
1+1 DA‹RE
100.5
101.7
103.0
105.3
106.3
101.6
103.0
103.2
105.5
106.8
2+1 DA‹RE
100.7
102.1
103.2
105.8
108.3
3+1 DA‹RE
100.2
101.2
103.0
105.6
106.5
4+1 DA‹RE
100.1
101.2
100.7
102.4
102.0
GARANT‹ MORTGAGE DESTE⁄‹ ‹LE HAZIRLANAN REIDIN - GYODER YEN‹ KONUT F‹YAT ENDEKS‹
(1) fiUBAT
Yeni konut fiyatlar›nda s›n›rl› art›fl
Yeni konut ortalama sat›fl fiyatlar› endeksi 2010 y›l genelinde 5.3 puan artarak y›l sonunda 105.3
puana ulaflm›flt›r. 2011 y›l›nda ise fiubat ay› itibari ile endeks 1.2 puan daha artarak 106.5’a yükselmifltir.
Daire tipleri olarak de€erlendirildi€inde yeni konut fiyatlar›nda art›fl 2+1 dairelerde daha yüksek
gerçekleflmektedir. 2+1 yeni dairelerin konut sat›fl fiyat› endeksi fiubat ay› sonunda 108.3’e ç›karken
4+1 daire fiyatlar› en az art›fl› göstermektedir.
Al›flverifl merkezleri yat›r›mlar› sürüyor
Ekonomik kriz öncesi çok h›zl› geniflleme yaflayan AVM yat›r›mlar› kriz ile birlikte bir sindirme
dönemi yaflam›fl ve AVM yat›r›mlar› ertelenmifl ve ötelenmiflti. 2010 y›l›nda ekonomideki h›zl›
toparlanma, canl› iç talep, yabanc› perakendecilerin kat›l›m›, düflük faiz oranlar› ve iyimser beklentiler
ile birlikte AVM yat›r›mlar› yeniden canlanmaya bafllam›flt›r. Yerli ve yabanc› yat›r›mc›lar AVM
yat›r›mlar›na yeniden h›z vermektedir. Büyük flehirlerin yan› s›ra di€er flehirlerde de ilave AVM
yat›r›mlar›na bafllanmakta ve planlanmaktad›r. 2011 y›l›nda 35’e yak›n AVM’nin faaliyete geçmesi
beklenmektedir. Ticari gayrimenkuller içinde AVM’ler ikincil bir geniflleme dönemine girmektedir.
Türkiye Genelinde Al›flverifl Merkezleri
DÖNEMLER
AÇILAN AVM SAYISI
AÇILAN AVM
K‹RALANAB‹L‹R ALAN M2
TOPLAM AVM SAYISI
TOPLAM K‹RALANAB‹L‹R
ALAN M2
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1
5
5
7
7
3
7
6
7
5
69.740
129.000
251.000
368.700
94.000
147.500
267.112
250.000
232.500
219
224
231
238
241
248
254
261
266
4.777.959
4.906.959
5.157.959
5.526.659
5.620.659
5.768.159
6.035.271
6.285.271
6.517.271
(1) fiUBAT
2010 y›l› ilk çeyrek döneminde 5 AVM aç›ld›
Türkiye genelinde 2011 y›l› ilk çeyrek döneminde 5 yeni AVM aç›lm›flt›r. Toplam kiralanabilir
alanlar› 232.500 m2 olan AVM’lerin üçü ‹stanbul’da, 1’i Denizli’de, 1’i de ‹zmir’de aç›lm›flt›r. Böylece
2011 Mart ay› sonu itibari ile toplam AVM say›s› 266’ya, kiralanabilir alan büyüklü€ü 6.52 milyon
m2’ye ulaflm›flt›r
21
22
Türkiye'de Tüketim Harcamalar›
DÖNEMLER
HANE HALKI TÜKET‹M
HARCAMALARI
BÜYÜME %
GIDA HARCAMALARI
M‹LYAR TL
G‹Y‹M AYAKKABI
HARCAMALARI
M‹LYAR TL
MOB‹LYA EV EfiYALARI
HARCAMALARI M‹LYAR
TL
E⁄LENCE KÜLTÜR
HARCAMALARI
M‹LYAR TL
2009 Q1
-10.2
41.0
8.7
11.8
2009 Q2
-1.7
45.5
9.3
13.3
6.0
6.9
2009 Q3
-1.9
49.6
10.0
12.6
7.8
2009 Q4
5.0
51.6
9.0
11.7
8.7
2010 Q1
7.5
48.8
10.0
16.3
7.5
2010 Q2
3.3
52.5
11.7
14.9
7.6
2010 Q3
6.5
57.3
11.7
14.2
8.1
2010 Q4
9.0
63.2
10.3
13.7
8.2
Tüketim harcamalar› son çeyrekte yüzde 9 büyüdü
2010 y›l› içinde hane halk› tüketim harcamalar› büyüme e€ilimi içinde olmufltur. 2010 y›l› son çeyrek
döneminde hane halk› tüketim harcamalar› yüzde 9.0 oran›nda büyümüfltür. Böylece dördüncü çeyrek
tüketim harcamalar›n›n en h›zl› büyüme gösterdi€i dönem olmufltur. Son çeyrekte g›da harcamalar›nda
önemli bir geniflleme yaflan›rken, g›da d›fl› harcamalar bir önceki çeyrek dönemin alt›na kalm›flt›r.
Türkiye'de Tüketici Güven Endeksi ve Sat›n Alma E€ilimleri
DÖNEMLER
TÜKET‹C‹ GÜVEN
ENDEKS‹
YARI DAYANIKLI
TÜKET‹M MALLARINA
HARCAMA E⁄‹L‹M‹
DAYANIKLI TÜKET‹M
MALLARINA HARCAMA
E⁄‹L‹M‹
GENEL EKONOM‹K
DURUM
2009 Q1
74.77
87.75
15.29
55.46
2009 Q2
85.27
94.07
17.14
79.44
2009 Q3
81.92
97.51
14.44
72.95
2009 Q4
78.79
93.97
13.99
73.01
2010 Q1
84.74
98.80
17.21
82.26
2010 Q2
88.04
99.82
16.28
85.44
2010 Q3
90.41
105.03
18.91
93.11
2010 Q4
90.99
104.84
15.28
91.68
93.56
105.08
18.56
93.24
2011 Q1
(1)
VER‹LER ÇEYREK DÖMEN‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) fiUBAT
Tüketicinin sat›n alma e€ilimi art›yor
2011 y›l›n›n ilk iki ay›nda tüketicinin güveninde ve buna ba€l› olarak sat›n alma e€ilimi ve ifltah›nda
art›fl yaflanmaktad›r. Tüketici güven endeksi kriz sonras› en üst seviyesine ulaflm›flt›r. Yar› dayan›kl›
tüketim mallar› harcama e€ilimi de 105.08 ile zirveye ç›km›flt›r. Ayn› flekilde dayan›kl› tüketim mal› harcama
e€ilimi de y›l›n ilk ay›nda 3.28 puan artarak önemli ölçüde yükselmifltir. Tüketicilerin genel ekonomik
duruma iliflkin de€erlendirmeleri de 93.24 puan ile kriz sonras› en iyimser noktaya ulaflm›flt›r.
Al›flverifl Merkezleri Perakende Endeksi 2005=100
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2011 Q1(1)
TOPLAM C‹RO
ENDEKS‹
K‹RALANAB‹L‹R ALAN
M2 ENDEKS‹
M2 BAfiINA C‹RO
ENDEKS‹
121
133
155
168
126
142
153
151
133
171
176
183
191
195
203
211
218
219
90
97
108
116
90
96
102
99
88
KAYNAK: AMPD NIELSEN PERAKENDE ENDEKS‹
AVM cirolar›nda mevsimsel gerileme
Al›flverifl Merkezi cirolar› 2011 y›l› fiubat ay› itibari ile y›l bafl›ndan bu yana 18 puan gerileyerek
133’e gerilemifltir. Ancak bu gerileme daha çok mevsimsellikten kaynaklanmaktad›r. Ciro endeksi
2010 y›l› ilk çeyrek dönemine göre 7 puan yukar›dad›r. Kiralanabilir alan M2 endeksi de 1 puan
artarak 219’a yükselmifltir. M2 bafl›na ciro endeksi ise 11 puan gerileyerek 88 olarak gerçekleflmifltir.
23
24
Ofis piyasas›nda canlanma sürüyor
2010 y›l›nda ekonomik büyümenin beklentilerin üzerinde gerçekleflmesi ve özellikle son çeyrekte
iktisadi faaliyetlerde görülen geniflleme ile birlikte son çeyrekte ofis talebinde hissedilir art›fl yaflanm›flt›r.
Kriz sonras› tasarruf amaçl› yer de€ifltirmelerin belirledi€i ofis talebine ilk kez yeni ofis talepleri y›l›n
son çeyre€inde eklenmifltir. Bunlara ba€l› olarak genelde di€er çeyrek dönemlere göre zay›f geçen
son çeyrekte ofis piyasas›nda canlanma artarak sürmüfltür. ‹stanbul’a 2010 y›l›nda 196.000 m2 yeni
ofis arz› eklenmifl olup, bunun önemli bir bölümü dolmaktad›r. M‹A d›fl› Avrupa arz›n, M‹A d›fl› Asya
ise talebin güçlü oldu€u yerlerdir.
‹stanbul Ofis Piyasas› Boflluk Oranlar› Yüzde
DÖNEMLER
2009 1. ÇEYREK
2009 2. ÇEYREK
2009 3. ÇEYREK
2009 4.ÇEYREK
2010 1.ÇEYREK
2010 2.ÇEYREK
2010 3.ÇEYREK
2010 4.ÇEYREK
A SINIFI OF‹SLER
B SINIFI OF‹SLER
M‹A
M‹A DIfiI AVRUPA
M‹A DIfiI ASYA
M‹A
M‹A DIfiI AVRUPA
M‹A DIfiI ASYA
10.4
11.7
12.1
12.3
12.0
11.7
11.5
11.3
22.5
21.3
20.4
19.5
19.6
18.9
20.0
18.6
16.7
15.9
14.3
13.9
14.6
14.5
12.8
14.4
13.3
16.7
15.1
14.7
13.8
12.0
12.6
9.2
29.9
29.2
31.4
31.2
33.5
33.7
30.5
33.9
16.0
17.7
16.6
15.6
18.2
19.8
17.3
15.1
KAYNAK: PROPIN INVESTMENT CONSULTANCY, ‹STANBUL OF‹S PAZARI
Boflluk oranlar› s›n›rl› ölçüde geriledi
‹stanbul ofis piyasas›nda A s›n›f› ve B s›n›f› ofislerin boflluk oranlar› 2010 y›l› genelinde s›n›rl›
ancak istikrarl› flekilde gerilemifltir. M‹A bölgesi A s›n›f› ofislerde boflluk oran› y›l genelinde 1 puan
azalarak yüzde 11.3’e inerken, M‹A bölgesi B s›n›f ofislerde de boflluk oran› 3.4 puan düflerek yüzde
9.2’ye gerilemifltir. A s›n›f› ofislerde M‹A d›fl› Asya bölgesinde, B s›n›f› ofislerde de M‹A d›fl› Avrupa
bölgesinde boflluk oranlar›ndaki art›fl bu bölgelerde geniflleyen arzdan kaynaklanm›flt›r.
‹stanbul Ofis Piyasas› Kira Ortalamalar› Dolar/M2/Ay
DÖNEMLER
A SINIFI OF‹SLER
2009 1. ÇEYREK
M‹A
28.0
2009 2. ÇEYREK
26.6
2009 3. ÇEYREK
2009 4.ÇEYREK
M‹A DIfiI AVRUPA
18.0
B SINIFI OF‹SLER
M‹A DIfiI ASYA
18.7
M‹A
13.9
M‹A DIfiI AVRUPA
9.0
M‹A DIfiI ASYA
12.1
17.6
18.5
15.7
9.8
12.3
26.4
17.8
19.5
15.3
10.2
12.4
26.6
17.6
18.8
15.7
10.0
12.0
2010 1.ÇEYREK
25.9
17.7
18.9
14.9
9.2
11.6
2010 2.ÇEYREK
26.5
17.7
18.7
15.9
9.4
12.3
2010 3.ÇEYREK
27.2
17.9
19.3
16.6
9.3
13.3
2010 4.ÇEYREK
28.2
18.0
20.3
16.7
9.7
13.0
KAYNAK: PROPIN INVESTMENT CONSULTANCY, ‹STANBUL OF‹S PAZARI 2009
Kiralarda y›l boyu istikrarl› art›fl
‹stanbul ofis piyasas›nda A s›n›f› ve B s›n›f› ofislerin ortalama ayl›k m2 kiralar› 2010 y›l› boyunca
istikrarl› bir art›fl göstermifltir. M‹A bölgesinde A s›n›f› ofislerin ayl›k ortalama m2 kiralar› y›l genelinde
2.3 dolar artarak 28.2 dolara, B s›n›f› ofislerde ise 1.8 dolar artarak 16.7 dolara ç›km›flt›r. M‹A bölgesi
d›fl›ndaki ofis kiralar› da hem A hem de B s›n›f› ofislerde s›n›rl› ölçüde artm›flt›r. Ofis kiralar›nda art›fl
e€ilimi kiralama talebinin daha kuvvetli hissedildi€i son çeyrekte de sürmüfltür.
Ofis yap› ruhsatlar› son çeyrekte s›çrad›
m2
Türkiye genelinde al›nan ofis (iflyeri) binas› yap› ruhsatlar› 2010 y›l› son çeyre€inde 1.66 milyon
ile önemli bir s›çrama göstermifltir. 2010 y›l›nda ikinci çeyrekte 1.25 milyon m2, üçüncü çeyrekte
Türkiye Geneli Ofis (‹flyeri) Binas› Yap› Ruhsat› ve
Yap› Kullanma ‹zni
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
OF‹S B‹NASI
ALINAN YAPI RUHSATI M2
OF‹S B‹NASI
ALINAN YAPI KULLANMA ‹Z‹N BELGES‹ M2
1.141.776
854.072
560.920
926.974
675.534
1.251.969
977.426
1.662.311
766.816
410.908
396.157
477.737
477.452
489.971
561.355
547.438
ise 977 bin m2 ofis binas› yap›
ruhsat› al›nm›flt›. Son çeyrekte
ise ekonomik büyüme ve
beklentilerin etkisi ile birlikte
al›nan yap› ruhsatlar› daha
kuvvetli artm›flt›r. Ofis binalar›
için al›nan yap› kullanma izin
belgeleri de üçüncü ve
dördüncü çeyrekte göreceli
yüksek gerçekleflmifltir.
25
26
Lojistik alan talebi son çeyrekte canlanmaya
bafllad›
2010 y›l› genelinde ekonomide yaflanan h›zl› büyümeye lojistik alanlar bu geliflmeden en az
yararlanan ticari gayrimenkul alan› olmufltur. Y›l›n ilk üç çeyrek döneminde lojistik alan talebinde
iyileflme s›n›rl› kalm›flt›r. Ancak son çeyrekte gerçekleflen kiralamalar y›l›n ilk üç çeyrek dönemini
aflm›flt›r. Kiralama talebi ve fiili kiralamalar büyük ölçüde Gebze- Tuzla bölgesinde gerçekleflmektedir.
Lojistik alan talebinde belirleyici 3PL lojistik firmalar› olmaya devam ederken lojistik alan kiralar› y›l›n
ilk çeyre€indeki art›fltan sonra üçüncü ve dördüncü çeyrekte de€iflmemifltir. Kiralamalarda y›l›n ikinci
yar›s›nda Euro yerine yeniden Dolar›n kullan›ld›€› görülmektedir. Ekonomik büyümenin lojistik
alanlarda etkisinin 2011 y›l›nda daha çok hissedilmesi beklenmektedir.
Yeni sanayi ve lojistik bina yat›r›mlar› son çeyrekte
s›çrad›
Türkiye Geneli Sanayi ve Depo Binalar›
Al›nan Yap› Ruhsatlar›
DÖNEMLER
SANAY‹ B‹NALARI VE DEPOLAR ALINAN
YAPI RUHSATLARI M2
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
2.094.054
645.844
824.250
854.680
1.152.827
1.210.778
971.066
3.564.921
Türkiye genelinde sanayi binalar› ve
depolar için al›nan yap› ruhsatlar› 2010
y›l› son çeyre€inde 3.56 milyon m2 ile
büyük bir s›çrama göstermifltir. Y›l›n ilk
üç çeyrek döneminde al›nan yap›
ruhsatlar› büyüklü€ü 3.33 milyon m2 iken
son çeyrekte al›nan yap› ruhsatlar› ilk üç
çeyre€i aflm›flt›r. Sanayi ve lojistik alan
arz›nda 2011 y›l›nda önemli bir geniflleme
olaca€› öngörülmektedir.
27
Gayrimenkul Sektöründe Kullan›lan Krediler
‹NfiAAT SEKTÖRÜ
YURTDIfiI
KRED‹LER
M‹LYON DOLAR
8.088
DÖNEMLER
B‹REYSEL KONUT
KRED‹LER‹
MLYON TL
T‹CAR‹ KRED‹LER
M‹LYON TL
2009 Q1
37.384
28.307
11.908
17.161
2009 Q2
38.610
28.243
8.230
10.903
17.373
2009 Q3
39.512
30.000
8.165
11.374
18.554
2009 Q4
42.554
30.000
7.943
11.426
18.733
2010 Q1
45.085
31.844
7.518
13.604
16.901
2010 Q2
48.900
33.544
6.758
12.607
15.731
2010 Q3
51.658
34.926
7.028
14.299
15.698
2010 Q4
57.255
34.840(1)
7.120
14.529(1)
15.859
GAYR‹MENKUL T‹CAR‹
KRED‹LER M‹LYON TL
GAYR‹MENKUL YURTDIfiI
KRED‹LER M‹LYON
DOLAR
Kurumsal kredilerde geniflleme yavafllad›
Gayrimenkul sektöründe krediler hem arz yönlü olarak hem de talep yönlü
olarak kulland›r›lmaktad›r. ‹nflaat ve gayrimenkul sektöründe arz yönlü finansman›
oluflturan kurumsal kredilerde y›l›n ilk çeyrek döneminde görülen geniflleme
son çeyrekte yavafllam›flt›r. ‹nflaat ve gayrimenkul sektöründe yurt d›fl› krediler
son çeyrekte sadece 300 milyon dolar artarken yurt içinden kullan›lan krediler
hemen ayn› kalm›flt›r. Y›l›n son çeyrek döneminde bireysel konut kredileri ise
5.6 milyar TL genifllemifltir.
28
Gayrimenkul Yat›r›m Ortakl›klar› Portföy ve Piyasa De€eri
DÖNEMLER
GYO
SAYISI
PORTFÖY DE⁄ER‹
P‹YASA DE⁄ER‹
2009 Q1
14
M‹LYON TL
4.134
M‹LYON DOLAR
2.667
M‹LYON TL
3.846
M‹LYON DOLAR
2.481
2009 Q2
14
4.250
2.742
2.761
1.783
2009 Q3
14
4.263
2.842
2.689
1.793
2009 Q4
14
4.346
2.859
2.854
1.878
2010 Q1
14
4.278
2.796
3.485
2.278
2010 Q2
15
4.524
2.863
3.014
1.907
2010 Q3
17
5.147
3.550
3.747
2.584
2010 Q4
21
13.907
9.149
11.062
7.278
2011 Q1
21
14.140
9.152
13.136
8.502
KAYNAK: SERMAYE P‹YASASI KURUMU
GYO piyasas› de€erleri art›yor
2011 y›l› ilk çeyrek döneminde ‹MKB ifllem gören GYO piyasa de€eri önemli ölçüde artm›flt›r.
GYO’lar 2011 için yat›r›m yap›lacak öncelikli hisse senetleri olarak de€erlendirilmektedir. Bu nedenle
y›l›n ilk çeyrek döneminde oluflan talep ile birlikte GYO hisse senedi fiyatlar› ve GYO piyasa de€erleri
yükselmifltir. 2011 y›l› ilk çeyrek sonunda 21 GYO piyasa net aktif de€erleri 13.1 milyar TL’ye
ulaflm›flt›r.
Son çeyrekte yabanc›lar›n al›m› ve yat›r›mlar artt›
Gayrimenkul Sektöründe
Yabanc› Sermaye Yat›r›mlar›
DÖNEMLER
YABANCILARA GAYR‹MENKUL SATIfiI
M‹LYON DOLAR
DO⁄RUDAN YATIRIM G‹R‹fi‹
M‹LYON DOLAR
2009 Q1
334
2009 Q2
465
52
2009 Q3
466
165
2009 Q4
555
81
2010 Q1
506
50
2010 Q2
916
33
2010 Q3
427
69
2010 Q4
645
130
188
KAYNAK: T.C. BAfiBAKANLIK HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I
VER‹LER ÇEYREK DÖNEM ‹Ç‹NDE TOPLAM
Gayrimenkul sektöründe son dört
çeyrektir zay›f seyreden do€rudan
sermaye yat›r›mlar› y›l›n son çeyre€inde
canlanm›flt›r. Y›l›n ilk üç çeyre€inde
toplam 152 milyon dolar do€rudan
yabanc› yat›r›m› gerçekleflirken son
çeyrekte yat›r›mlar 130 milyon dolar
olmufltur. Yabanc›lara gayrimenkul
sat›fllar› ise y›l›n üçüncü çeyre€inde 427
milyon dolara geriledikten sonra son
çeyrekte tekrar 645 milyon dolara
yükselmifltir.
‹nflaat sektöründe h›zl› büyüme sürüyor
‹nflaat sektörü 9 çeyrek sonra 2010 y›l›
ilk çeyrek döneminde yeniden büyümüfl
ve ard›ndan iki çeyrek dönem h›zl›
büyümeye devam etmifltir. 2010 y›l› son
çeyrek döneminde de inflaat sektörü yüzde
17.5 ile h›zl› büyümesini sürdürmüfltür.
‹nflaat sektörü 2010 y›l› genelinde yüzde
17.1 ile en h›zl› büyüme gösteren sektör
olmufltur.
‹nflaat Sektörü ve GSMH Büyüme
DÖNEMLER
BÜYÜME %
GSMH
BÜYÜME %
2009 Q1
-18.5
-14.7
2009 Q2
-20.9
-7.8
2009 Q3
-18.2
-2.8
2009 Q4
-6.5
5.9
2010 Q1
8.3
12.0
2010 Q2
20.4
10.3
2010 Q3
22.1
5.2
2010 Q4
17.5
9.2
‹nflaat Harcamalar› Kamu ve Özel Sektör Cari Fiyatlarla Milyon TL
DÖNEMLER
KAMU
ÖZEL
TOPLAM
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
5.540
7.558
8.055
7.959
6.903
9.447
9.793
9.987
13.076
11.463
9.589
10.832
13.183
14.646
13.245
14.421
18.616
19.021
17.644
18.791
20.086
24.093
23.038
24.408
Son çeyrek inflaat harcamalar› 24.4 MilyarTL
2010 y›l› son çeyrek döneminde inflaat harcamalar› en yüksek seviyesine ulaflm›fl ve 24.4 milyar
TL olarak gerçekleflmifltir. Y›l genelinde hem kamu hem de özel sektörün inflaat harcamalar›
büyümesini sürdürmüfltür. Kamu inflaat harcamalar› son dört çeyrektir sürekli art›fl e€imindedir.
Özel sektör inflaat harcamalar› da son çeyrekte 14.4 milyar TL olarak gerçekleflmifltir.
29
30
‹nflaat Sektöründe ‹stihdam
DÖNEMLER
TOPLAM ‹ST‹HDAM
(B‹N K‹fi‹)
‹NfiAAT ‹ST‹HDAM
(B‹N K‹fi‹)
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
20.148
21.947
22.020
21.451
21.741
23.488
22.973
22.665
1.112
1.439
1.410
1.297
1.263
1.580
1.520
1.442
‹NfiAAT ‹ST‹HDAM
PAY %
5.5
6.6
6.4
6.0
5.8
6.7
6.6
6.4
Son çeyrek istihdam› mevsimselli€e ra€men kuvvetli
‹nflaat sektöründe y›l genelinde istihdam 2009 y›l›n›n üzerinde gerçekleflmifltir. Sektörde görülen
yeniden büyüme ile birlikte inflaat sektöründe istihdam 2010 ikinci çeyre€inde 1.58 milyon, üçüncü
çeyre€inde ise 1.52 milyon olmufltur. Son çeyrekte mevsimsellik etkisine ra€men istihdam 1.44
milyon olarak gerçekleflmifl ve sektörün istihdam›n›n toplam istihdam içindeki pay› da yüzde 6.4
olmufltur.
‹nflaat Maliyetleri Endeksi 2005=100
DÖNEMLER
2009 Q1
2009 Q2
2009 Q3
2009 Q4
2010 Q1
2010 Q2
2010 Q3
2010 Q4
KONUT
KONUT DIfiI B‹NALAR
GENEL
‹fiÇ‹L‹K
MALZEME
GENEL
‹fiÇ‹L‹K
MALZEME
135.87
137.03
137.76
137.83
142.48
143.06
145.78
148.05
156.45
158.35
159.08
160.25
162.57
167.64
169.22
169.93
130.45
131.41
132.15
131.93
137.19
136.58
139.61
142.29
134.24
135.50
136.29
136.46
141.66
141.97
144.81
147.14
156.43
158.37
159.11
160.34
162.69
167.86
169.53
170.24
128.70
129.78
130.59
130.49
136.40
135.50
138.62
141.36
Son çeyrekte inflaat maliyetlerinde art›fl sürdü
‹nflaat maliyetleri 2010 y›l› genelinde sürekli art›fl e€ilimi içinde olmufltur. 2010 y›l›nda inflaat
genel maliyet endeksi konutlarda 9.2 puan, konut d›fl› binalarda ise 9.9 puan artm›flt›r. Hem iflçilik
hem de malzeme maliyetleri eflit oranda art›fl göstermifltir. 2010 y›l› son çeyrek döneminde de art›fl
e€ilimi sürmüfl, ancak son çeyrekteki maliyet art›fl› büyük ölçüde malzeme maliyetlerindeki art›fltan
kaynaklanm›flt›r.
Finansal Göstergeler
DÖNEMLER
BANKACILIK SEKTÖRÜ
AKT‹F BÜYÜKLÜ⁄Ü
M‹LYAR TL
‹MKB
PAZAR DE⁄ER‹ M‹LYAR
DOLAR
DIfi BORÇ STOKU
M‹LYAR DOLAR
MB DÖV‹Z REZERV‹
M‹LYAR DOLAR
66.5
YABANCILARIN PORTFÖY
YATIRIMLARI
M‹LYAR DOLAR
2009 Q1
754.2
109.6
266.0
47.0
2009 Q2
768.2
164.9
269.3
64.9
63.2
2009 Q3
798.4
216.2
272.9
70.4
81.3
2009 Q4
834.0
231.7
268.6
70.7
84.0
2010 Q1
860.5
251.2
267.0
68.3
90.7
2010 Q2
908.6
241.4
266.2
70.6
90.1
2010 Q3
927.4
312.1
282.3
75.8
115.4
2010 Q4
1.007.6
295.8
-
80.7
112.7
2011 Q1
1.020.5
370.4
-
86.2
103.0(1)
KAYNAK: T.C. MERKEZ BANKASI, HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I, BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU, ‹STANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI
ÇEYREK DÖNEM‹N SON AYI ‹T‹BAR‹YLE (1) fiUBAT
Bankalarda büyüme yavafll›yor
2011 y›l›n›n ilk çeyrek döneminde bankac›l›k sektörünün bilanço büyümesi yavafllam›flt›r. ‹lk
çeyrek sonunda bilanço büyüklü€ü 1.020,5 milyar TL’ye ulaflm›flt›r. Yabanc›lar›n portföy yat›r›mlar›
büyüklü€ü de fiubat ay› sonu itibari ile y›lbafl›na göre 9.7 milyar dolar gerilemifltir. ‹MKB pazar de€eri
ise yeni halka aç›lmalar ile birlikte büyümektedir. ‹lk çeyrek sonunda pazar de€eri 370.4 milyar TL’ye
yükselmifltir. Merkez Bankas› rezervi de artmaktad›r.
31
32
GYODER Hakk›nda
GYODER, Gayrimenkul Yat›r›m Ortakl›€› Derne€i, 2 A€ustos 1999 tarihinde, Türkiye'deki gayrimenkul yat›r›m
ortakl›klar›n›n (GYO) mevcut ve kurulmakta olan temsilcileri taraf›ndan, Türkiye'de yeni ve gelecek vaad
eden, ekonomiye dinamik bir yön vermede lokomotif olacak gayrimenkul sektörünün tan›t›m ve temsilini
sa€lamak, geliflimini teflvik etmek, sektöre kalite, kontrol ve e€itim konular›nda standardlar getirmek ve
korumak amac› ile kurulmufltur.
GYODER, düzenledi€i konferanslar, paneller, sempozyumlar ve e€itim seminerleri ile gayrimenkul sektöründeki
kifli ve kurulufllarca yak›ndan takip edilmekte ve bugün 300'e yaklaflan üye say›s›yla GYODER çat›s› alt›nda
bir sinerji oluflturmaktad›r. GYODER kuruluflundan bu yana aralar›nda gayrimenkul hukuku, gayrimenkule
dayal› enstrümanlar, gayrimenkul finansman› ve ipotekli konut kredileri, kamu yönetimi yasa tasar›s›, gayrimenkul
endeksleri, gayrimenkulde geliflen pazarlar, imar mevzuat›, kadastro mevzuat uygulamas›, tapu ifllemleri
uygulamalar›, de€erleme hizmetleri, proje yönetimi, kat mülkiyeti konular›nda, ulusal ve uluslararas› tart›flma
ve e€itim platformlar› yaratmakta, MIPIM, Barcelona Meeting Point, REAL VIENNA, ULI, EPRA ve Nareit
gibi gayrimenkulün uluslararas› markalar› aras›nda ülkemizin ismini baflar›yla temsil etmektedir.
GYODER ilk kez 2000 y›l›nda düzenledi€i sektörde ilk ve tek olan Gayrimenkul Zirveleri'ni, 2009 y›l› itibariyle
ISTANBUL REstate Gayrimenkul Fuar› ile birlefltirerek, Türkiye'nin ilk uluslararas› kat›l›ml› bölgesel gayrimenkul
fuar›n› sektöre kazand›rm›flt›r. Ayr›ca geliflen kentlerin yat›r›m f›rsatlar›n› sektör temsilcileri ile buluflturmak
ve bu kentlerin sesini ulusal ve uluslararas› alanlarda duyurmak, geliflmeye aç›k, vizyon sahibi ve önemli
potansiyel bar›nd›ran kentlere yat›r›m yap›lmas›na ön ayak olmak amac›yla "Geliflen Kentler Zirvesi" düzenleme
karar› alm›flt›r. Geliflen Kentler Zirvesi'nin ilki 7-8 Ocak 2010 tarihlerinde Bursa'da, ikincisi ise 1-3 Kas›m
tarihleri aras›nda Konya'da düzenlenmifltir.
Nispetiye Caddesi, Levent Ifl Merkezi, No: 6 / 2 34330 Levent - ‹stanbul
Tel: 0212 282 53 65 Faks: 0212 282 53 93
www.gyoder.org.tr

2010 - GYODER

Transkript

Benzer belgeler

Don`t Be a Victim of Housing Discrimination

MORTGAGE - Hukuk Market

Sami ÜNLÜ 1973 İstanbul Fatih doğumludur. Pertevniyal Lisesini

ÖZGEÇM Ş Ufuk TARHAN M-GEN Gelecek Planlama Merkezi

izmir ticaret borsası aylık dünya emtia fiyatları bülteni

Lounge 2`de Avantajlı Fiyat! Ebeveyn Banyolu, Açık Mutfak 2+1

Lounge 2`de Amerikan Mutfaklı, Ebeveyn Banyolu

HABER Dergisi Ocak 2014