Türkiye`deki Limanlar ve Elleçleme

DIŞ TİCARET
D ÜN YASI
TÜRKİYE’DEKİ LİMANLAR
VE
ELLEÇLEME
DIŞ TİCARET ŞUBESİ
EE / 23 Mart 2010
I.BÖLÜM:YÖNETİCİ ÖZETİ
ANA BİLGİ:
Limanlar itibariyle;
İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ………………....... 14 adet Liman Başkanlığı
58 adet iskele
TÜRKİYE………………………………………………… 68 adet Liman Başkanlığı
137 adet iskele
Yükleme Miktarı (2009 yılı);
İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ……..…………….. 106 milyon ton
TÜRKİYE………………………………………………… 309 milyon ton
İstanbul Bölge Müdürlüğü’nün 106 milyon ton’luk elleçlenen yük miktarının Liman
Başkanlıkları bazında dağılımı:
İzmit Liman Başkanlığı
Ambarlı Liman Başkanlığı
Silivri Liman Başkanlığı
Karadeniz Ereğlisi Liman Başkanlığı
İstanbul Liman Başkanlığı
Diğer
:48 milyon ton
:26 milyon ton
:10.2 milyon ton
:10.3 milyon ton
:6 milyon ton
:6 milyon ton
TÜRKİYE’DEKİ LİMANLAR BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ VE LİMAN
BAŞKANLIKLARI
Ülkemizde; İstanbul, Çanakkale, İzmir, Antalya, Samsun, Mersin ve Trabzon
Bölge Müdürlüğü olmak üzere 7 adet Limanlar Bölge Müdürlüğü bulunmaktadır.
Bölge Müdürlüklerine bağlı toplam 68 adet Liman Başkanlığı ve Liman Başkanlıkları
sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin yanaşabileceği 137 adet
Kamu/özel liman ve iskele bulunmaktadır. İstanbul Bölge Müdürlüğü’ne bağlı ise 14
adet Liman Başkanlığı ve 58 adet kamu/özel liman ve iskele mevcuttur. (bkz.sy.17)
Tablo 1: Bölge Müdürlükleri’ne bağlı liman başkanlığı ve iskele sayısı
Liman Başkanlığı
Sayısı
Kamu/Özel liman
İskele sayısı
İstanbul
Çanakkale
İzmir
Antalya
Samsun
Mersin
Trabzon
14
12
12
5
11
5
9
58
20
16
6
12
19
6
www.denizcilik.gov.tr
1
Grafik 1: Bölge Müdürlüklerine bağlı limanlar (Adet)
70
60
50
40
30
20
10
0
LİMAN BAŞKANLIĞI
N
O
TR
AB
Z
M
ER
Sİ
N
U
N
M
S
SA
AN
TA
LY
A
İR
İZ
M
AK
K
Ç
AN
İS
TA
N
B
U
L
AL
E
KAMU/ÖZEL LİMAN VE
İSKELELER
LİMANLARIMIZDAN YAPILAN YÜKLEME – BOŞALTMA BİLGİLERİ
Ülkemizde son 10 yıllık verilere göre; 1999 ila 2009 yıllarına ait, toplam
yükleme ve boşaltma bilgileri aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. 1999 yılından 2008
yılına kadar bu yana toplam elleçleme miktarları %85 artış göstererek 314 milyon
tona çıkmıştır. 2009 yılı küresel krize rağmen elleçlenen yük miktarındaki azalma
%1,6 ile toplam dış ticaretteki ¼ ü aşan değer azalmasının oldukça altında kalmıştır.
Bu da dış ticarette ürün fiyatlarının düşmesine karşın işlem gören ürün miktarının
nispeten değişmediğini göstermektedir.
Tablo 2: 1999-2009 yılları Yükleme Boşaltma Miktarları (TON)
YILLAR
1999
YÜKLEME-BOŞAL.
MİK. (TON)
170.423.918
YILLAR
YÜKLEME- BOŞAL.
MİK.(TON)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
186.033.352
168.419.500
190.152.723
189.906.753
211.535.099
214.353.527
2006
2007
2008
2009
244.466.347
286.274.648
314.603.062
309.436.706
2
Grafik 2: Yükleme Boşaltma Miktarları (milyonxTON)
350
300
250
200
150
100
50
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2008 yılı yükleme boşaltma miktarlarını bölgeler bazında değerlendirirsek,
toplam 314.603.062 ton’luk miktarın; %8.8’i Karadeniz Bölgesinden, %38.6’sı
Marmara Bölgesinden, %18.7’lik kısmı Ege Bölgesinden, %33.9’u Akdeniz
Bölgesinden yapılmıştır. Aşağıdaki tablo incelendiğinde; ihracat (yükleme) ve ithalat
(boşaltma) en fazla Marmara Bölgesinden gerçekleştirilmiştir. Transit işlemler ise,
diğer bölgelere oranla büyük miktarda Akdeniz Bölgesinden yapıldığı görülmektedir.
Genel Toplam içerisinde ise bölgeler arasında 121.515.748 ton’luk yükleme-boşaltma
miktarı ile Marmara Bölgesi ilk sıradadır.
Tablo 3: 2008 Yılı Bölgeler Bazında Yükleme-Boşaltma Bilgileri (ton)
Bölge
İhracat
Kabotaj* Toplam İthalat
Yükleme
Kabotaj
Marmara
Akdeniz
Ege
Karadeniz
28.714.524
16.738.961
22.563.092
5.228.600
9.828.950
2.866.386
3.634.239
2.593.573
11.792.233
3.125.115
1.741.672
3.477.017
35.543.474
19.605.347
26.197.331
7.822.173
69.919.300
34.463.268
30.785.176
16.386.009
Toplam
Transit
Boşaltma
81.711.533
37.588.383
32.526.848
19.863.023
1.260.741
49.448.704
27.765
7.740
Genel
Toplam
121.515.748
106.642.434
58.751.944
27.692.936
www.denizcilik.gov.tr
Not: Kabotaj*; Türkiye’nin kendi iç limanlarından kalkarak, kendi iç
limanlarına yapılan seferleri ifade etmektedir. Örneğin; Aliağa Limanından,
Tekirdağ Limanına yükleme-boşaltma gibi.
2009 yılı yükleme boşaltma miktarlarını bölgeler bazında değerlendirirsek,
toplam 309.436.706 ton’luk miktarın; %8.4’ü Karadeniz Bölgesinden, %37.4’ü
Marmara Bölgesinden, %16.2’lik kısmı Ege Bölgesinden, %38’lik kısmı ise Akdeniz
Bölgesinden yapılmıştır. Aşağıdaki tablo incelendiğinde; ihracat (yükleme) ve ithalat
(boşaltma) en fazla Marmara Bölgesinden yapıldığı görülmektedir. Genel Toplam
içerisinde ise bölgeler arasında 117.810.900 ton’luk yükleme-boşaltma miktarı ile
Akdeniz Bölgesi ilk sıradadır. Ancak bu tutarın yarıdan fazlası (60,5 mn ton) transit
ve kabotaj yükü içindir. Transit ve kabotaj yükü düşüldüğünde Akdeniz (57,5 mn ton),
Marmara’nın (105,8 mn ton) ardından gelmektedir.
3
Tablo 4: 2009 Yılı Bölgeler Bazında Yükleme-Boşaltma Bilgileri (ton)
Bölge
İhracat
Kabotaj- Toplam İthalat
Transit
Yükleme
Kabotaj- Toplam
Genel
Transit
Boşaltma Toplam
Akdeniz
Marmara
Ege
Karadeniz
20.051.734
30.671.770
18.325.261
4.721.498
60.490.603
10.065.267
3.416.672
2.068.706
3.501.962
11.192.507
1.956.474
3.112.162
80.542.337
40.737.037
21.741.933
6.790.204
33.766.601
63.877.035
26.271.066
15.947.388
37.268.563
75.069.542
28.227.540
19.059.550
117.810.900
115.806.579
49.969.473
25.849.754
www.denizcilik.gov.tr
Grafik 3: 2008-2009 yılları Yükleme-Boşaltma Miktarı (milyon ton)
140
120
100
80
2008
60
2009
40
20
0
KARADENİZ
MARMARA
EGE
AKDENİZ
Yük elleçleme miktarlarını Bölge Müdürlükleri bazında değerlendirirsek;2009
yılı toplam 309.436.706 ton’luk yük miktarının; %2 si Antalya, %8’i Çanakkale, %34’ü
İstanbul (106 milyon ton), %15’i İzmir, %37’si Mersin, %3’ü Samsun, %1’i Trabzon
Bölge Müdürlüğü’ne aittir.
Tablo 5: Bölge Müdürlükleri Bazında Yük Elleçleme Miktarları (2009 ton)
BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ BAZINDA YÜK ELLEÇLEME MİKTARLARI
(2009-TON)
BÖLGE
MÜDÜRLÜĞÜ
MERSİN
İSTANBUL
İZMİR
ÇANAKKALE
SAMSUN
ANTALYA
TRABZON
GENEL
TOPLAM
TOPLAM YÜKLEME TOPLAM BOŞALTMA GENEL TOPLAM
76.530.045
35.126.558
111.656.603
31.614.039
74.626.542
106.240.581
20.656.063
25.570.190
46.226.253
12.668.623
12.344.570
25.013.193
3.290.296
6.629.517
9.919.813
4.012.291
2.015.116
6.027.407
1.040.154
3.312.702
4.352.856
149.811.511
159.625.195
www.denizcilik.gov.tr
4
309.436.706
Grafik 4: 2009 yılı Bölge Müdürlükleri Bazında Elleçleme Miktarları (TON)
TRABZON;
4.352.856; 1%
ANTALYA; 6.027.407;
2%
ÇANAKKALE;
25.013.193; 8%
SAMSUN; 9.919.813;
3%
MERSİN;
111.656.603; 37%
İSTANBUL;
106.240.581; 34%
İZMİR; 46.226.253;
15%
YILLAR İTİBARIYLA YÜK ELLEÇLEME MİKTARINA GÖRE İLK 10 LİMAN
BAŞKANLIĞI VE ELLEÇLEME MİKTARLARI
Aşağıda sunulan Tablo 6’da 2007-2008-2009 yıllarına ait ilk 10 liman
başkanlığı ve elleçleme miktarları (transit hariç) gösterilmektedir. Her 3 senede de
İzmit, Aliağa ve Ambarlı Liman Başkanlığı’nın ilk 3 sırada yer aldığı görülmektedir. 4.
ve 5. sıradaki Mersin ve İskenderun Liman Başkanlıklarının sırası yıllara göre
değişiklik göstermektedir. 2009 yılından önceki yıllara göre en önemli fark 2007 ve
2008’de sıralamada 10. sırada bulunan İstanbul Liman Başkanlığı’nın 2009 yılında ilk
10’a girememesidir. Haziran 2008’de açılan Silivri Liman Başkanlığı ise 2009 yılında
hemen 9. sırada yer bulmuştur.
İlk 5 Liman Başkanlığının, son 3 yıllık gelişimi de aşağıdaki Grafik 5’te
gösterilmektedir. 2009 yılında elleçlenen yük miktarında 2008 yılına oranla, İzmit
Liman Başkanlığında %9.7, Aliağa Liman Başkanlığında %16.4, Ambarlı Liman
Başkanlığında %14.2 oranında bir azalma gerçekleşmiştir. Tüm Liman
Başkanlıklarında ise %4,7 oranında bir azalma söz konusudur.
5
Tablo 6: Liman Başkanlıkları İtibarı ile Elleçleme Miktarları (TON)
2007
Liman Bşk.
2008
Yük Miktarı
Liman Bşk.
2009
Yük
Miktarı
Liman Bşk.
Yük Miktarı
İzmit
53.690.984
İzmit
53.770.364
İzmit
48.537.282
Aliağa
37.335.610
Aliağa
38.146.284
Aliağa
32.042.446
Ambarlı
27.154.509
Ambarlı
30.014.279
Ambarlı
25.768.781
Mersin
18.219.727
İskenderun
20.968.578
Mersin
21.050.970
İskenderun
18.208.138
Mersin
19.840.165
İskenderun
18.104.718
Botaş
17.549.194
Krd. Ereğli
12.523.715
Botaş
14.391.490
İzmir
12.005.542
İzmir
11.014.367
İzmir
10.459.789
Krd. Ereğli
11.452.538
Botaş
10.660.947
Kdz.Ereğli
10.347.311
Gemlik
8.906.358
Gemlik
9.396.516
Silivri
10.231.516
İstanbul
6.269.010
İstanbul
6.635.976
Gemlik
8.767.416
Yük Toplam
257.788.542
Yük Toplam
263.858.112
Yük Toplam
251.424.120
Transit
28.486.106
Transit
50.744.950
Transit
58.012.586
Genel Toplam
314.603.062
Genel Toplam
309.436.706
Genel Toplam
286.274.648
www.denizcilik.gov.tr
Grafik 5: İlk 5 Liman Başkalığının Yıllık Değişimi (Milyon Ton)
60
50
40
2007
2008
30
2009
20
10
U
N
İS
K
EN
D
ER
ER
Sİ
N
M
R
LI
AM
BA
A
AĞ
AL
İ
İZ
M
İT
0
6
LİMANLARIMIZDA GERÇEKLEŞEN KONTEYNER ELLEÇLEMESİ
2008 yılında Limanlarımızda gerçekleşen toplam konteyner elleçlemesi
5.191.747 TEU’dur.(TEU:6,10 m (boy) x 2,44 m (en) x 2,59 m (yükseklik)=38,5m3
hacmindedir.40’lık konteyner 2 TEU olarak ölçülendirilir.) TEU bazındaki bu miktarın
hemen hemen 2 eşit parçaya, ithalat ve ihracat şeklinde ayrılması ilginçtir. Tablo
8’de görüleceği üzere 2008 yılı elleçlenen toplam ürün miktarının en büyük kısmını
%44’lük (2.301.037 TEU) oranla tek başına Ambarlı Liman Başkanlığı almaktadır.
İstanbul Liman Başkanlığı’nın payı ise toplam üzerinde %6.8 (350.328 TEU) dir.
Tablo 7:Elleçlenen Konteyner(TEU)
YÜKLEME
BOŞALTMA
GENEL
TRANSİT TOPLAM
(TEU)
Kabotaj
İhracat
Toplam
Kabotaj
İthalat
Toplam
TOPLAM
ELLEÇLENEN
KONTEYNER
1999
22.061
497.149
519.210
33.937
467.731
501.668
1.020.878
365
1.021.243
2000
27.200
547.315
574.515
29.606
534.406
564.012
1.138.527
88
1.138.615
2001
30.586
491.806
522.392
32.909
368.819
401.728
924.120
36
924.156
2002
46.330
942.643
988.973
35.984
928.257
964.241
1.953.214
0
1.953.214
2003
58.766
1.174.016
1.232.782
39.072
1.110.670 1.149.742
2.382.524
110.226
2.492.750
2004
20.682
1.490.066
1.510.748
13.334
1.409.945 1.423.279
2.934.027
176.271
3.110.298
2005
6.579
1.598.450
1.605.029
8.167
1.577.932 1.586.099
3.191.128
173.138
3.364.266
2006
14.008
1.809.433
1.823.441
6.913
1.840.649 1.847.562
3.671.003
184.921
3.855.924
2007
34.005
2.152.014
2.186.019
27.128
2.224.653 2.251.781
4.437.800
120.427
4.558.227
2008
86.867
2.429.820
2.516.687
82.934
2.474.773 2.557.707
5.074.394
117.353
5.191.747
YIL
2009 yılında toplam elleçlenen yük miktarı 309.436.706 ton olduğundan yaklaşık
olarak 5.031.491 TEU olarak hesaplanmıştır.
Grafik 6:Kabotaj (TEU)
Grafik 7:İhracat-İthalat (TEU)
2500000
90000
80000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
2000000
1500000
1000000
500000
Yüklem e
7
5
6
7
8
200
200
3
200
200
2
200
4
1
200
200
0
200
İhracat
Boşaltm a
200
9
199
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
0
İthalat
Grafik 8:Toplam Elleçlenen Konteyner (TEU)
6.000.000
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.000.000
20
09
20
08
20
07
20
06
20
05
20
04
20
03
20
02
20
01
20
00
19
99
0
ÜLKELER BAZINDA LİMANLARIMIZDAN GERÇEKLEŞEN İTHALAT VE
İHRACAT ORANLARI
2008 yılı istatistiklerine göre; ülkeler bazında limanlarımızdan gerçekleşen
ithalat ihracat oranlarına bakıldığında; toplam ithalat miktarı 151.552.536 ton, toplam
ihracat miktarı ise 73.245.178 tondur. 2009 yılında ise; toplam ithalat miktarı
139.862.090 ton, toplam ihracat miktarı ise 73.770.263 tondur. 2009 yılında 2008
yılına oranla ithalatta yaklaşık %8’lik bir azalma olmuştur. Ancak ihracatta yaklaşık
%1’lik bir artış söz konusudur. Görüldüğü gibi miktar bazında Türkiye yaklaşık %50
fazla ithalat yapmakta iken, değer bazında ithalat ancak %35 üzerindedir. Bu da
Türkiye’nin ithalatının çoğunlukla hammadde olduğunun göstergesidir.
İhracat ve İthalat miktarlarını ülkeler bazında değerlendirdiğimizde; 2008 yılı
verilerine göre; limanlarımızdan en çok ihracat yaptığımız ülkelerin başında; İtalya,
Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya Federasyonu, Mısır, İspanya, Romanya, Belçika,
Yunanistan, Singapur ve İsrail gelmektedir. En çok ithalat yapılan ülkeler de ise
Rusya Federasyonu, Ukrayna, Mısır, ABD, İtalya, Cezayir, Romanya, Brezilya,
Yunanistan ve Belçika başta gelmektedir.
Aşağıdaki tabloda, 2008 yılı ülkeler bazında toplam ithalatı 1.000.000 ton ve
üzeri olan ülkeler görülmektedir.
8
Tablo 9: Ülkeler İtibariyle İthalat (2008-Ton)
ÜLKE
RUSYA FED.
UKRAYNA
MISIR
A.B.D.
İTALYA
CEZAYİR
ROMANYA
BREZİLYA
YUNANİSTAN
BELÇİKA
AVUSTRALYA
KOLOMBİYA
İSRAİL
KANADA
BULGARİSTAN
ÇİN
İNGİLTERE
NORVEÇ
İRAN
İSPANYA
GÜNEY AFRİKA
SURİYE
HOLLANDA
ARABİSTAN
SİNGAPUR
GÜRCİSTAN
MALTA
ARJANTİN
MALEZYA
VENEZUELLA
FRANSA
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
29.296.317
17.052.299
15.432.657
11.695.625
6.369.073
5.241.243
5.238.166
5.005.709
4.323.408
4.040.025
3.047.377
2.891.805
2.426.329
2.401.416
2.183.910
2.080.289
2.006.748
1.942.121
1.924.244
1.828.626
1.793.845
1.696.243
1.675.228
1.513.686
1.467.123
1.436.664
1.404.221
1.285.828
1.138.905
1.121.328
1.080.434
BİR
BİR
BİR
TOPLAM SEFERDE
SEFERDE
SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
TAŞINAN
TAŞINAN EN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
EN AZ
ÇOK YÜK
SAYISI
YÜK
YÜK
MİKTARI
MİKTARI
MİKTARI
19,33%
11,25%
10,18%
7,72%
4,20%
3,46%
3,46%
3,30%
2,85%
2,67%
2,01%
1,91%
1,60%
1,58%
1,44%
1,37%
1,32%
1,28%
1,27%
1,21%
1,18%
1,12%
1,11%
1,00%
0,97%
0,95%
0,93%
0,85%
0,75%
0,74%
0,71%
5.234
4.556
3.436
960
3.111
559
1.938
56
1.689
1.051
29
24
2.189
62
1.052
285
221
39
21
1.038
55
810
168
146
459
825
574
56
241
23
262
5.597
3.743
4.491
12.183
2.047
9.376
2.703
89.388
2.560
3.844
105.082
120.492
1.108
38.733
2.076
7.299
9.080
49.798
91.631
1.762
32.615
2.094
9.972
10.368
3.196
1.741
2.446
22.961
4.726
48.753
4.124
150.000
80.171
154.050
74.687
35.056
63.518
56.357
176.290
29.962
46.094
164.994
163.552
33.000
169.900
30.519
69.370
82.743
172.951
147.650
55.865
169.215
83.894
46.376
39.353
18.864
77.252
62.472
69.314
30.937
61.422
35.986
2
1
2
2
2
2
2
118
1
1
154
1.235
2
2.515
2
3
5
1.273
400
2
80
2
0
5
4
4
2
1.520
12
33.374
2
Yukarıdaki Tablo 9’da görüleceği üzere; 2008 yılı toplam ithalatın içerisinde
%19,3’ lük oranla Rusya Federasyonu ilk sıradadır. Bu ülkeyi Ukrayna, Mısır, A.B.D.
ve İtalya takip etmektedir. Toplam yük taşıma sayılarına bakıldığında ise; Rusya
Federasyonu, Ukrayna, Mısır ve İtalya ilk 5’te yerini korurken, ABD’nin yerini İsrail
almaktadır.
2008 yılı ülkeler bazında toplam ihracat oranı, 500.000 ton ve üzeri olan
ülkelere ait Tablo 10 incelendiğinde; toplam ihracatın %13,7 ‘si İtalya’ya aittir. Bu
ülkeyi Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya Federasyonu, Mısır, İspanya takip etmektedir.
Toplam yük taşıma sayılarına bakıldığında ise; Rusya Federasyonu, İtalya, Mısır,
İsrail, Ukrayna ilk sıraları almaktadır.
9
Tablo 10: Ülkeler İtibariyle İhracat (2008-Ton)
ÜLKE
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
BİR
BİR
BİR
TOPLAM SEFERDE
SEFERDE
SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
TAŞINAN
TAŞINAN EN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
EN AZ
ÇOK YÜK
SAYISI
YÜK
YÜK
MİKTARI
MİKTARI
MİKTARI
İTALYA
B.A.E.
RUSYA FED.
MISIR
İSPANYA
ROMANYA
BELÇİKA
YUNANİSTAN
SİNGAPUR
İSRAİL
UKRAYNA
GÜRCİSTAN
SURİYE
A.B.D.
10.043.284
6.582.724
6.387.562
4.461.988
4.112.098
2.769.410
2.768.892
2.626.078
2.438.880
2.354.088
2.258.814
2.229.678
1.911.209
1.903.528
13,71%
8,99%
8,72%
6,09%
5,61%
3,78%
3,78%
3,59%
3,33%
3,21%
3,08%
3,04%
2,61%
2,60%
4.149
2.421
55.000
2
200
32.914
62.400
120
4.184
1.527
27.650
1
3.378
1.321
33.216
1
1.489
2.762
40.000
0
1.259
2.200
30.000
2
1.082
2.559
15.400
2
1.326
1.980
66.550
1
700
3.484
135.000
2
1.950
1.207
17.397
2
1.798
1.256
27.413
1
716
3.114
20.000
4
824
2.319
33.000
2
544
3.499
55.000
2
ARABİSTAN
1.742.427
1.365.909
1.283.129
1.234.731
1.039.601
1.018.641
1.001.767
968.936
673.022
664.447
646.170
645.813
574.566
551.926
2,38%
1,86%
1,75%
1,69%
1,42%
1,39%
1,37%
1,32%
0,92%
0,91%
0,88%
0,88%
0,78%
0,75%
195
8.936
55.000
2
362
3.773
38.000
2
523
2.453
30.000
2
424
2.912
36.766
2
1.232
844
11.500
1
584
1.744
100.000
2
512
1.957
9.438
4
288
3.364
35.000
2
38
17.711
51.713
38
378
1.758
11.500
3
162
3.989
53.000
6
610
1.059
21.000
2
97
5.923
27.500
0
411
1.343
52.000
2
FRANSA
İNGİLTERE
LÜBNAN
KKTC
MALTA
BULGARİSTAN
TUNUS
KATAR
CEZAYİR
HOLLANDA
LİBYA
FAS
ÇİN
Aşağıdaki Tablo 11’de bazı ülkelerin ithalat ve ihracat oranlarının karşılaştırmalı
listesi görülmektedir.
10
Tablo 11: 2008 YILI BAZI ÜLKELERİN İTHALAT – İHRACAT ORANLARI (TON)
ÜLKE
RUSYA FED.
UKRAYNA
MISIR
ABD
İTALYA
CEZAYİR
ROMANYA
YUNANİSTAN
BELÇİKA
İSPANYA
B.A.E
10 Ülke Toplam
Diğer Ülkeler
Genel Toplam
İTHALAT
29.296.317
17.052.299
15.432.657
11.695.625
6.369.073
5.241.243
5.238.166
4.323.408
4.040.025
1.828.626
201.768
100.719.207
50.833.329
151.552.536
PAY
%19,3
%11,3
%10,2
%7,7
%4,2
%3,5
%3,5
%2,9
%2,7
%1,2
%0,1
%66.6
%33.4
%100
İHRACAT
6.387.562
2.258.814
4.461.988
1.903.528
10.043.284
664.447
2.769.410
2.626.078
2.768.892
4.112.098
6.582.724
44.578.825
28.666.353
73.245.178
PAY
%8,7
%3,1
%6,1
%2,6
%13,7
%0,9
%3,8
%3,6
%3,8
%5,6
%9
%60.9
%39.1
%100
Tablo 11 incelendiğinde; 2008 yılı ülkeler bazında ithalat oranlarının
sıralamasında Rusya Federasyonu ilk sırada iken; ihracatta 3. sıraya inmiştir. Rusya
Federasyonu’ndan toplam ithalat üzerinden %19,3 lük ithalat, %8,7 lik ise ihracat
gerçekleştirilmiştir. Örneğin Birleşik Arap Emirlikleri’ne %9 luk bir ihracat olmuşken;
%0.1 lik bir ithalat gerçekleştirilmiştir. Yukarıda görüldüğü üzere; Tablo 11’deki 10
ülke toplam ithalatın %66,6 sını, toplam ihracatın ise %60.9 unu kapsamaktadır.
Söz konusu ülkelerin limanlarımızdan en çok ithalatını ve ihracatını yaptığı
ürünler de yük miktarlarının nedenini açıklar niteliktedir. Nitekim; örneğin Rusya’ya
toplam 6.387.562 ton’luk ihracatta ilk sırayı 3.250.019 ton (%51) ile “Portland
Çimento” almıştır. 29.296.317 ton’luk toplam ithalatımızda ise ilk sırayı 7.438.350 ton
(%25,4) ile doğal olarak “Ham Petrol” almıştır. Yine örneğin; BAE’ne yapılan
6.582.724 ton’luk toplam ihracatın, 5.038.743 ton’u (%77) “İnşaat Demiri” dir.
Tablo 12: Ülkeler ve Yükadlarına göre Elleçlenen Yük Miktarı (2008-TON)
ÜLKE
RUSYA FED.
UKRAYNA
İSPANYA
İHRACAT YÜKADI
Portland Çimento
Konteyner (20'lik dolu)
İnşaat işlerinde kullanılan alçılar
Konteyner (20'lik dolu)
Kütük Demir(Sür.döküm
küt.dahil)
İnşaat Demiri
Konteyner (20'lik dolu)
Feldispat
Profil Demir/Boru
Konteyner (20'lik dolu)
İnşaat Demiri
Konteyner (20'lik dolu)
Fuel Oil
Konteyner (40'lik dolu)
Profil Demir/Boru
Feldispat
B.A.E.
İnşaat Demiri
MISIR
ABD
İTALYA
CEZAYİR
ROMANYA
YUNANİSTAN
BELÇİKA
11
TON
3.250.019
300.789
275.523
2.167.685
İTHALAT YÜKADI
Ham Petrol
Taşkömürü(briketlenmemiş)
TON
7.438.350
2.699.092
Ham Petrol
9.326.145
Hurda Demir
Konteyner (40'lik dolu)
Ham Petrol
LNG(Sıvılaştırılmış Doğal Gaz)
Hurda Demir
4.921.636
2.495.387
447.113
3.127.289
1.429.971
Konteyner (40'lik dolu)
Jet Yakıtı (Benzin tipi)
Konteyner (40'lik dolu)
Hurda Demir
Konteyner (40'lik dolu)
BYS Diğer Temel Kimyasalları
5.038.743 Gass Oil
1.527.190
393.901
1.353.484
956.863
488.555
144.927
28.500
176.350
284.280
2.392.251
2.323.159
243.355
707.882
346.832
446.540
338.050
1.308.577
156.332
995.457
Tablo 13: Tüm Ülkeler İtibariyle İhracat (2008-Ton)
ÜLKE
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
BİR
TOPLAM SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
SAYISI
YÜK
MİKTARI
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN ÇOK
YÜK
MİKTARI
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN AZ
YÜK
MİKTARI
İTALYA
B.ARAP EMRLİKL.
RUSYA FED.
MISIR
İSPANYA
ROMANYA
BELÇİKA
YUNANİSTAN
SİNGAPUR
İSRAİL
UKRAYNA
GÜRCİSTAN
SURİYE
A.B.D.
10.043.284
6.582.724
6.387.562
4.461.988
4.112.098
2.769.410
2.768.892
2.626.078
2.438.880
2.354.088
2.258.814
2.229.678
1.911.209
1.903.528
13,71%
8,99%
8,72%
6,09%
5,61%
3,78%
3,78%
3,59%
3,33%
3,21%
3,08%
3,04%
2,61%
2,60%
4.149
2.421
55.000
2
200
32.914
62.400
120
4.184
1.527
27.650
1
3.378
1.321
33.216
1
1.489
2.762
40.000
0
1.259
2.200
30.000
2
1.082
2.559
15.400
2
1.326
1.980
66.550
1
700
3.484
135.000
2
1.950
1.207
17.397
2
1.798
1.256
27.413
1
716
3.114
20.000
4
824
2.319
33.000
2
544
3.499
55.000
2
SUUDİ ARABİSTAN
1.742.427
1.365.909
1.283.129
1.234.731
1.039.601
1.018.641
1.001.767
968.936
673.022
664.447
646.170
645.813
574.566
551.926
417.496
403.633
368.672
353.852
351.111
323.348
321.890
260.069
241.913
217.087
199.997
177.688
175.189
2,38%
1,86%
1,75%
1,69%
1,42%
1,39%
1,37%
1,32%
0,92%
0,91%
0,88%
0,88%
0,78%
0,75%
0,57%
0,55%
0,50%
0,48%
0,48%
0,44%
0,44%
0,36%
0,33%
0,30%
0,27%
0,24%
0,24%
195
8.936
55.000
2
362
3.773
38.000
2
523
2.453
30.000
2
424
2.912
36.766
2
FRANSA
İNGİLTERE
LÜBNAN
KIBRIS(KKTC)
MALTA
BULGARİSTAN
TUNUS
KATAR
CEZAYİR
HOLLANDA
LİBYA
FAS
ÇİN
YEMEN
GANA
MALEZYA
GÜNEY AFRİKA
İSVEÇ
HIRVATİSTAN
İRAN
ANGOLA
KUVEYT
ALMANYA
KENYA
NİJERYA
BREZİLYA
12
1.232
844
11.500
1
584
1.744
100.000
2
512
1.957
9.438
4
288
3.364
35.000
2
38
17.711
51.713
38
378
1.758
11.500
3
162
3.989
53.000
6
610
1.059
21.000
2
97
5.923
27.500
0
411
1.343
52.000
2
32
13.047
33.000
350
14
28.831
44.850
9
274
1.346
13.840
2
17
20.815
37.000
32
52
6.752
30.500
2
49
6.599
30.000
2
14
22.992
38.000
190
34
7.649
28.972
795
10
24.191
41.300
5.250
131
1.657
8.250
4
8
25.000
37.000
3.997
16
11.106
28.500
35
13
13.476
38.500
8
ÜLKE
SUDAN
HİNDİSTAN
PORTEKİZ
KANADA
POLONYA
ARNAVUTLUK
GÜNEY KORE
SLOVENYA
LİBERYA
CHILE
PERU
TÜRKMENİSTAN
ETIOPYA
İRLANDA
DİĞER
HONG KONG
BAHREYN
ÜRDÜN
EKVATOR GİNESİ
PANAMA
DJIBOUTI
SRI LANKA
PORTO RİKO
EKVATOR
JAMAİKA
VİETNAM
UMMAN
KONGO
JAPONYA
BAHAMALAR
NORVEÇ
FİNLANDİYA
KOLOMBİYA
DOMİNİK CUM.
PARAGUAY
MORİTANYA
SENEGAL
BANGLADEŞ
GUADELOUPE
KAMERUN
DOMİNİK
CEBELİTARIK
TAYVAN
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
167.305
164.471
157.989
145.850
145.149
132.087
114.697
113.261
110.250
107.305
104.708
102.528
93.415
84.967
76.015
66.296
63.142
61.750
60.400
58.254
53.992
53.767
52.450
52.351
52.200
44.700
40.000
39.990
38.649
37.350
35.235
34.640
34.176
33.632
32.000
31.600
29.450
28.600
27.500
25.000
24.600
23.835
19.200
BİR
TOPLAM SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
SAYISI
YÜK
MİKTARI
0,23%
0,22%
0,22%
0,20%
0,20%
0,18%
0,16%
0,15%
0,15%
0,15%
0,14%
0,14%
0,13%
0,12%
0,10%
0,09%
0,09%
0,08%
0,08%
0,08%
0,07%
0,07%
0,07%
0,07%
0,07%
0,06%
0,05%
0,05%
0,05%
0,05%
0,05%
0,05%
0,05%
0,05%
0,04%
0,04%
0,04%
0,04%
0,04%
0,03%
0,03%
0,03%
0,03%
13
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN ÇOK
YÜK
MİKTARI
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN AZ
YÜK
MİKTARI
42
15
3.983
10.965
21.500
44.000
25
56
67
2.358
10.000
4
8
18.231
40.000
5.100
21
6.912
16.206
100
89
1.484
6.100
4
28
4.096
16.100
4
83
1.365
3.950
15
9
12.250
40.000
100
6
17.884
38.000
6.200
8
13.089
16.000
4.600
40
2.563
40.000
50
9
10.379
24.700
2.365
41
2.072
7.150
12
8
9.502
21.000
850
65
1.020
22.750
4
5
12.628
25.600
2.259
7
8.821
14.700
2.300
4
15.100
21.000
11.200
6
9.709
17.000
184
8
6.749
14.000
260
17
3.163
10.475
25
5
10.490
17.500
2.470
8
6.544
24.492
181
6
8.700
19.300
3.000
1
44.700
44.700
44.700
2
20.000
35.000
5.000
4
9.998
15.350
5.200
14
2.761
11.000
175
2
18.675
32.000
5.350
8
4.404
10.200
337
7
4.949
5.600
4.000
5
6.835
10.204
272
2
16.816
33.500
132
1
32.000
32.000
32.000
1
31.600
31.600
31.600
7
4.207
11.400
250
1
28.600
28.600
28.600
1
27.500
27.500
27.500
2
12.500
18.000
7.000
1
24.600
24.600
24.600
2
11.918
22.500
1.335
1
19.200
19.200
19.200
ÜLKE
İZLANDA
GİNE
AVUSTRALYA
DANİMARKA
KÜBA
ENDONEZYA
TANZANYA
KAZAKİSTAN
GAMBİYA
CAPE VERDE
YUGOSLAVYA
SIERRA LEONE
AZERBAYCAN
MADAGASKAR
HAİTİ
VENEZUELLA
SOMALİ
ERİTRE
ARJANTİN
GUATEMALA
MAURITIUS
PAKİSTAN
GUYANA
SIRBİSTAN
KARADAĞ
GABON
FİLİPİNLER
TRİNİDAD
TOBACCO
VİRGİN ADL(U.S.)
TAYLAND
TOPLAM
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
BİR
TOPLAM SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
SAYISI
YÜK
MİKTARI
17.450
16.434
15.181
13.942
12.371
12.067
10.800
10.650
10.050
7.644
7.600
7.400
6.549
6.500
5.650
5.155
5.011
4.350
3.750
3.543
3.200
3.167
3.000
0,02%
0,02%
0,02%
0,02%
0,02%
0,02%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2.870
2.800
1.252
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN ÇOK
YÜK
MİKTARI
BİR
SEFERDE
TAŞINAN
EN AZ
YÜK
MİKTARI
3
5.817
6.000
5.700
2
8.217
11.064
5.370
4
3.795
8.500
92
6
2.324
4.000
22
2
6.186
10.700
1.671
4
3.017
6.000
1.650
1
10.800
10.800
10.800
4
2.663
6.000
150
2
5.025
5.500
4.550
3
2.548
3.075
2.079
18
422
2.611
14
1
7.400
7.400
7.400
5
1.310
3.200
183
1
6.500
6.500
6.500
1
5.650
5.650
5.650
8
644
3.050
8
1
5.011
5.011
5.011
1
4.350
4.350
4.350
1
3.750
3.750
3.750
5
709
3.360
43
1
3.200
3.200
3.200
3
1.056
1.950
577
1
3.000
3.000
3.000
0,00%
0,00%
0,00%
2
1.435
2.850
20
1
2.800
2.800
2.800
4
313
689
6
492
161
120
0,00%
0,00%
0,00%
1
492
492
492
2
81
140
21
1
120
120
120
73.245.178
100,00%
30.835
2.375
135.000
0
14
Tablo 14:Tüm Ülkeler İtibariyle İthalat (2008-Ton)
ÜLKE
RUSYA FED.
UKRAYNA
MISIR
A.B.D.
İTALYA
CEZAYİR
ROMANYA
BREZİLYA
YUNANİSTAN
BELÇİKA
AVUSTRALYA
KOLOMBİYA
İSRAİL
KANADA
BULGARİSTAN
ÇİN
İNGİLTERE
NORVEÇ
İRAN
İSPANYA
GÜNEY AFRİKA
SURİYE
HOLLANDA
SUUDİ ARABİSTAN
SİNGAPUR
GÜRCİSTAN
MALTA
ARJANTİN
MALEZYA
VENEZUELLA
FRANSA
LÜBNAN
NİJERYA
ALMANYA
DANİMARKA
LİTVANYA
HIRVATİSTAN
FAS
GÜNEY KORE
LİBYA
MOZAMBİK
TUNUS
ESTONYA
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
BİR
BİR
BİR
TOPLAM SEFERDE
SEFERDE
SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
TAŞINAN
TAŞINAN EN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
EN AZ
ÇOK YÜK
SAYISI
YÜK
YÜK
MİKTARI
MİKTARI
MİKTARI
29.296.317
17.052.299
15.432.657
11.695.625
6.369.073
5.241.243
5.238.166
5.005.709
4.323.408
4.040.025
3.047.377
2.891.805
2.426.329
2.401.416
2.183.910
2.080.289
2.006.748
1.942.121
1.924.244
1.828.626
1.793.845
1.696.243
1.675.228
19,33%
11,25%
10,18%
7,72%
4,20%
3,46%
3,46%
3,30%
2,85%
2,67%
2,01%
1,91%
1,60%
1,58%
1,44%
1,37%
1,32%
1,28%
1,27%
1,21%
1,18%
1,12%
1,11%
5.234
4.556
3.436
960
3.111
559
1.938
56
1.689
1.051
29
24
2.189
62
1.052
285
221
39
21
1.038
55
810
168
5.597
3.743
4.491
12.183
2.047
9.376
2.703
89.388
2.560
3.844
105.082
120.492
1.108
38.733
2.076
7.299
9.080
49.798
91.631
1.762
32.615
2.094
9.972
150.000
80.171
154.050
74.687
35.056
63.518
56.357
176.290
29.962
46.094
164.994
163.552
33.000
169.900
30.519
69.370
82.743
172.951
147.650
55.865
169.215
83.894
46.376
2
1
2
2
2
2
2
118
1
1
154
1.235
2
2.515
2
3
5
1.273
400
2
80
2
0
1.513.686
1.467.123
1.436.664
1.404.221
1.285.828
1.138.905
1.121.328
1.080.434
959.054
810.023
696.475
607.748
571.983
551.039
489.237
474.021
439.374
424.172
378.671
328.534
1,00%
0,97%
0,95%
0,93%
0,85%
0,75%
0,74%
0,71%
0,63%
0,53%
0,46%
0,40%
0,38%
0,36%
0,32%
0,31%
0,29%
0,28%
0,25%
0,22%
146
459
825
574
56
241
23
262
589
17
198
45
26
179
86
135
273
14
153
18
10.368
3.196
1.741
2.446
22.961
4.726
48.753
4.124
1.628
47.648
3.518
13.506
21.999
3.078
5.689
3.511
1.609
30.298
2.475
18.252
39.353
18.864
77.252
62.472
69.314
30.937
61.422
35.986
16.200
62.679
34.887
35.562
46.196
8.026
31.661
24.568
25.060
38.999
25.222
46.418
5
4
4
2
1.520
12
33.374
2
2
3.600
3
17
1.655
23
500
6
2
4.979
2
1.851
15
ÜLKE
EKVATOR
ARUBA
B.ARAP EMRLİKL.
HİNDİSTAN
FİNLANDİYA
KIBRIS(KKTC)
PORTEKİZ
LETONYA
VİETNAM
İSVEÇ
KATAR
ENDONEZYA
PAKİSTAN
SLOVENYA
POLONYA
URUGUAY
KUVEYT
JAPONYA
BAHAMALAR
ARNAVUTLUK
HONG KONG
DİĞER
MEKSİKA
KAZAKİSTAN
ANGOLA
PERU
HONDURAS
TAYLAND
ÜRDÜN
GABON
SUDAN
TAYVAN
MORİTANYA
GANA
KAMERUN
CHILE
SRI LANKA
YUGOSLAVYA
İRLANDA
KOSTARİKA
SEYŞELLER
GUATEMALA
SENEGAL
İSVİÇRE
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
277.718
230.700
201.768
188.745
174.403
155.313
151.263
139.954
134.187
113.103
112.969
98.988
89.345
68.776
66.616
56.946
53.579
51.668
43.366
39.403
37.726
31.540
27.006
26.599
21.000
20.500
20.109
20.048
18.827
17.603
15.500
14.046
10.942
7.924
7.805
6.502
4.390
4.026
3.248
3.065
2.100
1.724
1.602
1.500
BİR
BİR
BİR
TOPLAM SEFERDE
SEFERDE
SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
TAŞINAN
TAŞINAN EN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
EN AZ
ÇOK YÜK
SAYISI
YÜK
YÜK
MİKTARI
MİKTARI
MİKTARI
0,18%
0,15%
0,13%
0,12%
0,12%
0,10%
0,10%
0,09%
0,09%
0,07%
0,07%
0,07%
0,06%
0,05%
0,04%
0,04%
0,04%
0,03%
0,03%
0,03%
0,02%
0,02%
0,02%
0,02%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
16
148
6
18
33
52
445
74
18
11
55
11
22
18
46
8
3
16
18
1
26
31
5
1
17
2
2
2
1
4
2
3
5
4
1
1
1
2
2
7
2
3
1
1
1
1.876
38.450
11.209
5.720
3.354
349
2.044
7.775
12.199
2.056
10.270
4.499
4.964
1.495
8.327
18.982
3.349
2.870
43.366
1.516
1.217
6.308
27.006
1.565
10.500
10.250
10.055
20.048
4.707
8.802
5.167
2.809
2.736
7.924
7.805
6.502
2.195
2.013
464
1.533
700
1.724
1.602
1.500
5.047
62.141
40.868
24.200
32.000
4.300
6.355
34.661
25.354
32.962
20.000
12.650
10.000
6.440
42.200
25.263
8.391
30.218
43.366
4.180
5.245
20.763
27.006
2.877
17.466
10.500
17.154
20.048
7.350
9.172
8.000
4.391
3.709
7.924
7.805
6.502
2.410
2.400
1.812
2.751
1.100
1.724
1.602
1.500
10
17.853
10
34
15
2
16
1.265
1.600
6
550
60
1.324
16
49
6.456
2.000
91
43.366
24
20
520
27.006
158
3.534
10.000
2.955
20.048
2.117
8.431
3.000
1.507
2.105
7.924
7.805
6.502
1.980
1.626
10
314
500
1.724
1.602
1.500
ÜLKE
SLOVAKYA
CEBELİTARIK
FİLİPİNLER
PANAMA
YEMEN
AZERBAYCAN
TÜRKMENİSTAN
TOPLAM
TOPLAM
YÜK
MİKTARI
1.450
1.290
1.262
977
941
800
450
151.552.536
BİR
BİR
BİR
TOPLAM SEFERDE
SEFERDE
SEFERDE
TOPLAMDAKİ
YÜK
TAŞINAN
TAŞINAN
TAŞINAN EN
% Sİ
TAŞIMA ORTALAMA
EN AZ
ÇOK YÜK
SAYISI
YÜK
YÜK
MİKTARI
MİKTARI
MİKTARI
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
100,00%
1
2
1
1
1
1
1
34.040
1.450
645
1.262
977
941
800
450
4.452
1.450
1.250
1.262
977
941
800
450
176.290
1.450
40
1.262
977
941
800
450
0
II. BÖLÜM: TÜRKİYE’DEKİ LİMANLARIN BAĞLI
OLDUĞU BAZI MEVZUAT HÜKÜMLERİ
Türkiye’deki limanların inşaatı, “6237 sayılı Limanlar Hakkında Kanun”
hükümlerine tabidir.
6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun Madde 1’e göre;
“Yurt kıyılarındaki şehir ve kasabalarımızın ihtiyaçlarını karşılamak üzere, iskele,
rıhtım, mendirek, barınak ve limanlar inşaatı ile tesisat, teçhizat ve onarımlarının,
buralarda ve kıyılarımızın icabeden mahallerinde tarama ameliyatının ve bunlara ait
etüd ve projelerin yaptırılması ve bu işlere lüzumlu makine ve vasıta satın alınması,
bakım ve onarımları ve buna müteferri depo ve atelyelerin kurulması ve işletilmesi ve
diğer her türlü giderler için yıllık ödeme miktarı 30 milyon lirayı geçmemek üzere 300
milyon liraya kadar gelecek yıllara geçici taahhütlere girişmeye Bayındırlık Vekili ve
faizleri ile birlikte bu meblağın %50’sini geçmemek üzere bono çıkarmaya Maliye
Vekili salahiyetlidir. Bu suretle girişilecek taahhütler karşılığı her yıl bütçe kanunlarına
bağlı cetvellerin Bayındırlık Vekaleti kısımlarında bu maksatla açılacak bölümlere
konur.” denmektedir.
Türkiye Limanlarına girip çıkan bütün gemiler ve deniz araçları “618 sayılı
Limanlar Kanunu” hükümlerine tabidir.
618 sayılı Limanlar Kanunu Madde 1’e göre;
“Limanların idare temizlenme ve derinlenme, genişlenme, taranmasına,
şamandıraların konma ve iyi halde tutulmasına ve bu hususlara müteferri bütün liman
işlerinin yapılmasına Hükümet mecburdur”
618 sayılı Limanlar Kanunu Madde 2’ye göre;
“Türkiye Limanlarına girip çıkan bütün gemiler ve deniz araçları bu Kanun
hükümlerine tabidirler. Limanların sınırları ile kamu limanlarının yetki alanlarını
belirleyen deniz koordinatları, limanlara gelen gemilerin ve gemi dışında kalan her
türlü deniz aracının liman içinde seyir, demirleme, rıhtım ve iskelelere yanaşma,
şamandıralara bağlama ve buralardan ayrılmalarında uyulacak kurallar ile ticaret
17
eşyası patlayıcı, yanıcı ve benzeri tehlikeli maddelerin boşaltma ve yükleme
yöntemini, yer ve zamanlarını gemilerin limanda kalabilecekleri süreleri, çevre
kirliliğinin önlenmesi ile limanda düzen ve disiplinin sağlanmasına ilişkin diğer
hususlar Denizcilik Müsteşarlığı’nca çıkartılacak yönetmelikle düzenlenir.”
denmektedir.
III. BÖLÜM: BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ VE LİMAN
BAŞKANLIKLARI
Ülkemizde; Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı’na bağlı İstanbul, Çanakkale,
İzmir, Antalya, Samsun, Mersin Trabzon Bölge Müdürlükleri ve Bölge Müdürlüklerine
bağlı Liman Başkanlıkları bulunmaktadır.
Söz konusu Liman Başkanlıklarının sınırları içerisinde bulunan 500 grt ve
üzeri gemilerin yanaşabileceği özel kamuya ait limanlar ile mobil deniz sondajı
tesislerine ilişkin bilgiler ise şu şekildedir.:
A) İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1) İstanbul Liman Başkanlığı
1)Mobil Oil Türk A.Ş. – Serviburnu Tesisatı
2)TCDD – Haydarpaşa Limanı
3)Salıpazarı Limanı /TDİ A.Ş. İstanbul Liman İşletmesi Müdürlüğü
4)Zeyport Zeytinburnu Liman İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş.
5)Petrol Ofisi A.Ş. Çubuklu Depo Müdürlüğü
6)Petrol Ofisi A.Ş. Haramidere Tesisat Müdürlüğü
2) İzmit Liman Başkanlığı
1)AKÇANSA Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. Yalova Çimento Terminali
2)AKSA Akrilik Kimya Sanayi A.Ş.
3)AK-TAŞ Tank Terminali
4)ALEMDAR Diliskelesi Liman İşletmeleri A.Ş.
5)ALTINEL Melamin Sanayi A.Ş.
6)AYGAZ
7)Çolakoğlu Metalurji A.Ş.
8)DİLER Demir Çelik End. Tic. A.Ş. Liman Tesisleri
9)EVYAP Deniz İşletmeciliği, Lojistik ve İnşaat A.Ş.
10)FORD Otosan Yeniköy İskelesi
11)GÜBRE Fabrikaları T.A.Ş. Süperfosfat Fabrikası Müdürlüğü
12)HABAŞ A.Ş. Gemi Yanaşma Platformu
13)İGSAŞ – İstanbul Gübre Sanayi A.Ş.
14)İstanbul Demir Çelik Fabrikaları A.Ş. Kızılkaya Limanı
15)KÖRFEZ Belediyesi İskelesi
16)Karayolları Genel Müdürlüğü/Tavşancıl Asfalt Tesisleri
17)KORUMA Klor Alkali San. ve Tic. A.Ş.
18)Kroman Çelik Sanayi –Kroman Liman Tesisleri
19)LAFARGE Aslan Çimento A.Ş.
20)Limaş Liman İşletmeciliği A.Ş.
21)MARMARA Transport İskelesi (TE) İskelesi
22)MİLANGAZ Lpg. Dağ. Tic. ve San. A.Ş.
18
23)Nuh Çimento Sanayii A.Ş. Liman Tesisleri
24)PETLİNE Petro Ürünleri Ticaret A.Ş. Petline Platformu
25)POAŞ Derince Tesisat Müdürlüğü
26)POLİPORT Kimya San. ve Tic. A.Ş.
27)ROTA Denizcilik ve Ticaret A.Ş. Yarımca Rota Limanı
28)SEDEFPORT Sedef Gemi Endüstrisi A.Ş.
29)SHELL Derince Tesisleri
30)SOLVENTAŞ Teknik Depolama A.Ş.
31)TOTAL Gebze Terminali
32)TÜPRAŞ İzmit Rafineri Müdürlüğü
33)YALOVA Elyaf ve İplik San. ve Tic. A.Ş.
34)TÜPRAŞ Körfez Petro Kimya ve Rafineri Müdürlüğü
3) Tekirdağ Liman Başkanlığı
1)Akport Tekirdağ Liman İşletmeleri A.Ş.
2)Martaş Marmara Ereğlisi Liman Tesisleri A.Ş.
4) Zonguldak Liman Başkanlığı
5) Karadeniz Ereğlisi Liman Başkanlığı
1)Kdz.Ereğli AMAÇ Denizcilik ve Pet. Ürünleri San. ve Tic. Rıhtım ve İskelesi
2)Kdz. Ereğli ERDEMİR Limanı
3)Kdz. Ereğli Barınak Rıhtım ve İskelesi
4)TTK Rıhtımı (Kdz.Ereğli Eski Liman içinde bulunmaktadır)
6) Silivri Liman Başkanlığı
1)BUTANGAZ A.Ş. Şamandıra Sistemleri
7) Enez Liman Başkanlığı
8) Ambarlı Liman Başkanlığı
1)Total Oil Türkiye A.Ş. / Platform
2)Set Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. / İskele + Ro-Ro Rampası
3)Marport Liman İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş./ (Ana Terminali) İskele(Möl Dolgu)
4)Marport Liman İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. (Batı Terminal) / İskele (Batı
Mendirek)
5)Mardaş Marmara Deniz İşletmeciliği A.Ş./ İskele
6)Akçansa Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. / İskele + iki adet Ro-Ro Rampası
7)Kumport Lim. Hiz. Ve Loj. San. ve Tic. A.Ş. / 4 İskele (Doğu Mend)+2 adet RoRo Rampası
8)Aygaz A.Ş. LPG Dep. Ve Dol. Tesisleri / 2 adet Platform
9)Çekisan Depolama Hizmetleri Limited Şirketi / Platform+Şamandıra
10)Ambarlı Depolama Hizmetleri Limited Şirketi / Şamandıra
11)Petrol Ofisi A.Ş. Haramidere Tesisat Müd. / 2 adet Platform
9) İğneada Liman Başkanlığı
10) Yalova Liman Başkanlığı
11) Karasu Liman Başkanlığı
12) Keften Liman Başkanlığı
13) Şile Liman Başkanlığı
14) Tuzla Liman Başkanlığı
B)ÇANAKKALE BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1) Çanakkale Liman Başkanlığı
1)Akçansa Çimento ve Tic. A.Ş. / Çanakkale Fabrika İskelesi
2)T.D.İ.A.Ş. İstanbul Liman İşletmeleri Müdürlüğü / Kabatepe Liman Şefliği
19
3)Çanakkale Liman İşletmesi San. ve Tic. A.Ş.
2) Ayvalık Liman Başkanlığı
1)Ayvalık Vapur İskelesi Ayvalık Belediye Başkanlığı
3) Bandırma Liman Başkanlığı
1)BAGFAŞ Bandırma Gübre Fabrikaları A.Ş. / İskele
2)TCDD Bandırma Liman İşletmeleri Müdürlüğü
4) Bozcaada Liman Başkanlığı
5) Edremit Liman Başkanlığı
6) Erdek Liman Başkanlığı
1)Erdek İskelesi / Erdek Belediye Başkanlığı
7) Gelibolu Liman Başkanlığı
1)Gelibolu Belediye İskelesi
8) Gemlik Liman Başkanlığı
1)Gemlik Belediye İskelesi
2)BP Petrolleri A.Ş./Gemlik Tesisleri
3)MKS Marmara Entegre Kimya Sanayi A.Ş.
4)Gemlik Gübre Sanayi A.Ş. Genel Müdürlüğü
5)Borusan Lojistik Dağıtım Depolama Taşımacılık ve Ticaret A.Ş.
6)Gemport Gemlik Liman ve Depolama İşletmeleri A.Ş.
9) Gökçeada Liman Başkanlığı
1)T.D.İ./Kuzulimanı
2)T.D.İ./Uğurlu Feribot İskelesi
10) Karabiga Liman Başkanlığı
1)Karabiga Belediye Limanı
2)İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. / İÇDAŞ Özel İskele
11) Mudanya Liman Başkanlığı
1)Mudanya İskelesi / Mudanya Belediyesi
12) Marmaraadası Liman Başkanlığı
1)Saraylar Belde Belediyesi /Saraylar İskelesi
C)İZMİR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1) İzmir Liman Başkanlığı
1)İzmir Liman İşletmesi Müdürlüğü /T.C. Devlet Demiryolları
2) Aliağa Liman Başkanlığı
1)Ege Gaz Aliağa LNG Terminali
2)EGE Gübre İskelesi / EGE Gübre Sanayi A.Ş.
3)Habaş Liman İşletmesi A.Ş.
4)Liman İşletmeleri ve Nakliyecilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
5)Limaş Liman İşletmeleri A.Ş.
6)Nemtaş Nemrut Liman İşletmeleri A.Ş.
7)Pektim Petrokimya Holding A.Ş.
8)Poaş Aliağa Tesisatı
9)Total Oil Türkiye A.Ş.
10)Tüpraş İzmir Rafinerisi
3) Bodrum Liman Başkanlığı
4) Çeşme Liman Başkanlığı
1)Çeşme RO-RO İskelesi / Ulusoy Çeşme Liman İşletmeleri A.Ş.
5) Dikili Liman Başkanlığı
1)T.D.İ. Dikili Liman Şefliği
6) Foça Liman Başkanlığı
20
7) Marmaris Liman Başkanlığı
8) Göcek Liman Başkanlığı
1)Mopak İskelesi /Mopak Kağıt Karton Sanayi ve Ticaret A.Ş.
9) Fethiye Liman Başkanlığı
1)Fethiye Belediyesi / Fethiye İskelesi
10)Güllük Liman Başkanlığı
11)Datça Liman Başkanlığı
12)Kuşadası Liman Başkanlığı
1)Kuşadası İskelesi / Türkiye Denizcilik İşletmeleri
D)ANTALYA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1)Antalya Liman Başkanlığı
1)Antalya Serbest Bölge Liman Tesisleri / Adoport Tur. San.ve Tic. A.Ş.
2)Bölünmez Petrolcülük A.Ş.
3)POAŞ Genel Müdürlüğü Antalya Tesisat Müdürlüğü /Doğan Petrol Yatırımları
A.Ş.
4)Çekisan Depolama Hizmetleri Ltd. Şti.
5)Ortadoğu Antalya Liman İşletmeleri A.Ş.
2)Alanya Liman Başkanlığı
1)Alidas Alanya Liman İşletmesi
3)Kemer Liman Başkanlığı
4)Finike Liman Başkanlığı
5)Kaş Liman Başkanlığı
E)SAMSUN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1)Samsun Liman Başkanlığı
1)TCDD Samsun Liman İşletmesi Müdürlüğü
2)Samsun Gübre Sanayi A.Ş. İskelesi
3)POAŞ Samsun Tesisat Müdürlüğü
4)Aygaz A.Ş. / Samsun Dolum Tesisi
2)Ordu Liman Başkanlığı
1)Çakıroğlu Ordu Liman İşletme A.Ş. / Ordu İskelesi
3)Fatsa Liman Başkanlığı
1)Fatsa Belediyesi / Fatsa İskelesi
2)Fatsa Belediyesi / Fatsa Balıkçı Barınağı
4)Ünye Liman Başkanlığı
1)Ünye Belediyesi / Ünye Limanı
5)Sinop Liman Başkanlığı
1)Sinop İskelesi / Çakıroğlu Sinop Liman İskelesi A.Ş.
6)Ayancık Liman Başkanlığı
1)Ayancık İskelesi / Ayancık Belediyesi
2)Ayancık Çaylıoğlu Köyü Barınağı / Ayancık Belediyesi
7)İnebolu Liman Başkanlığı
1)İnebolu Limanı /İnebolu Belediyesi
8)Cide Liman Başkanlığı
9)Amasra Liman Başkanlığı
21
10)Bartın Liman Başkanlığı
11)Gerze Liman Başkanlığı
F)MERSİN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1)Mersin Liman Başkanlığı
1)Altıntaş Petrol ve Ticaret A.Ş.
2)Anadolu Tasfiyehanesi (ATAŞ) Mersin Limanı
3)Poaş Mersin Tesisat Müdürlüğü
4)Mersin Serbest Bölge Rıhtımları – MESBAŞ /Mersin Serbest Bölge İşleticisi
A.Ş.
5)Siyam Petrolcülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. /Depolama ve Dolum Tesisi
6)TCDD Mersin Liman İşletmesi Müdürlüğü
2)İskenderun Liman Başkanlığı
1)Çekisan Depolama Hizmetleri Ltd. Şti.
2)İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.
3)Orhan Ekinci İskelesi / Ekmar Denizcilik ve Gemi Acentalığı A.Ş.
4)İskenderun Liman İskelesi Müdürlüğü
5)Petrol Ofisi A.Ş. İskenderun Tesisat Müdürlüğü
6)Gübre Fabrikaları Taş Sarıseki Süper Fosfat Fabrikası
7)Sasa Dupont Sabancı Polyester Sanayi A.Ş. /İskenderun Tank Sahası ve
Dolum Tesisleri Terminali – Sasa Terminal
8)Yazıcı İskelesi
3) Botaş Liman Başkanlığı
1)BOTAŞ/Petrol İşletme Müdürlüğü
2)BOTAŞ/Dörtyol İşletme Müdürlüğü
3)TOROS Gübre ve Kimya Endüstrisi A.Ş./ Toros Terminal
4)Aygaz A.Ş./ Dörtyol Dolum Tesisleri
4)Taşucu Liman Başkanlığı
1)SEKA Akdeniz İşletmesi / SEKA Taşucu Limanı
5)Anamur Liman Başkanlığı
G)TRABZON BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin
yanaşabileceği Kamu/Özel liman ve iskeleler.
1)Trabzon Liman Başkanlığı
1)TDİAŞ /Trabzon Liman İşletmesi Müdürlüğü
2)POAŞ Trabzon Tesisat Müdürlüğü
2)Vakfıkebir Liman Başkanlığı
3)Sürmene Liman Başkanlığı
4)Rize Liman Başkanlığı
1)Ünye Çimento Limanköy Paketleme ve Dolum Tesisleri / Ünye Çimento Sanayi
ve Tic. A.Ş.
2)RİPORT Rize Limanı İşletmesi Yatırım A.Ş.
5)Giresun Liman Başkanlığı
1)Çakıroğlu Giresun Liman İşletmesi A.Ş.
6)Tirebolu Liman Başkanlığı
7)Görele Liman Başkanlığı
8)Pazar Liman Başkanlığı
9)Hopa Liman Başkanlığı
1)Park Denizcilik ve Hopa Liman İşletmeleri A.Ş.
22