ilköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının

Transkript

530
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
İLKÖĞRETİM MATEMATİK VE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KONUSUNDAKİ FARKINDALIKLARI
Dilek ÇELİKLER, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Samsun, Türkiye,
[email protected]
Filiz KARA, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Samsun, Türkiye,
[email protected]
Özet
Dünyada fosil yakıt rezervlerinin sınırlı olması ve bunların yakın gelecekte
tükenebilecek olması yenilenebilir enerji kaynaklarının önemini artırmaktadır. Bu
açıdan gelecek kuşakları yetiştiren öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji ve
kaynakları konusundaki eğitimleri oldukça önemlidir. Bu çalışmada çeşitli değişkenlere
göre ilköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye
yönelik farkındalıklarının saptanması amaçlanmıştır. Çalışmada tarama modeli
kullanılarak Morgil ve ark. (2006) tarafından geliştirilen 39 maddelik anket Ondokuz
Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi son sınıfta öğrenim gören 60 ilköğretim matematik
ve 51 sosyal bilgiler olmak üzere toplam 111 öğretmen adayına uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik
farkındalıklarının bölümlerine göre sosyal bilgiler öğretmenliği lehine anlamlı farklılık
gösterdiği [U = 1036.500, p< .05], cinsiyetlerine göre ise anlamlı farklılık göstermediği
[t(109) = -0.89, p> .05] sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının yaşam alanlarına
ilişkin yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıklarının ilçe merkezinde yaşayanların
şehirde yaşayanlara göre ve köyde yaşayanların şehirde yaşayanlara göre daha
anlamlı (p< .05) olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yenilenebilir enerji, farkındalık ölçeği, sosyal bilgiler öğretmen adayı,
matematik öğretmen adayı.
PRE-SERVICE ELEMENTARY MATHEMATICS AND SOCIAL SCIENCE
TEACHER’S AWARENESS ABOUT RENEWABLE ENERGY
Abstract
The importance of renewable energy increases to limited fossil fuel reserves in the
world and can run out of in the future. In this respect, it is quite important that
teachers who educate future generations about the renewable energy and its sources.
The aim of this study is determining pre-service mathematics and pre-service social
science teachers’ awareness of renewable energy according to several variables. The
survey model was used in this study. It is used 39 items survey developed by Morgil
et al. (2006) it was applied 60 pre-service mathematics and 51 pre-service social
science teachers in the last grades studying in Ondokuz Mayis University Faculty of
Education, for a total 111 pre-service teachers applied this survey. As a result, preservice teachers' awareness of the research for renewable energy showed significant
difference in favor of social science teacher education [U = 1036.500, p< .05], but no
significant difference by gender [t(109) = -0.89, p> .05]. Awareness of pre-service
teachers for renewable energy according to where they live shows that pre-service
teachers who live in the district center are more significant (p< .05) than who live in
the city and who live in the village are more significant (p< .05) than who live in the
city.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
531
www.iconte.org
Key Words: Renewable energy, awareness scale, pre-service social science teacher, pre-service
mathematics teacher.
GİRİŞ
Canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan faktörlerin başında enerji gelir. Enerjinin
sağlanması ve kullanılması bakımından insanlar ve diğer canlılar arasında farklar bulunmaktadır. Enerji,
bitkiler ve hayvanlar için doğal yollarla elde edilen yaşamsal bir araçtır. İnsanlar için enerji sadece
fizyolojik etkinliklerin sürdürülmesi için değil aynı zamanda ısınma, ısıtma, aydınlatma ve endüstriyel
araç gereçlerin çalıştırılması için de gereklidir (Yıldız, 2000). Günümüzde enerji tüketiminin büyük bir
kısmı fosil yakıtlardan karşılanmaktadır. Dünyadaki fosil yakıt rezervlerinin sınırlı olması ve bunların
yenilenemez enerji kaynakları olması gerekçesiyle gelecekte tükenecek olması yenilenebilir enerji
kaynaklarına yönelimi artırmıştır (Akın, 2005). Petrol, kömür, nükleer enerji gibi kendini yenilemeyen
kaynakların bilinçsizse kullanımı ve bu kaynakların çevreye ve atmosfere verdiği kirlilik insanların
yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmalarına yönlendirmiştir (Külekçi, 2009).
Yenilenebilir enerji kaynakları doğal olarak yenilenen tekrar tekrar kullanılabilen enerji kaynaklarıdır.
Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerji, deniz dalga enerjisi, biyokütle, insan ve
hayvan gücüne dayanan enerji başlıca yenilenebilir enerji kaynaklarındandır. Yenilenebilir enerji
kaynakları, yenilenemeyen enerji kaynakları gibi atmosferi ve çevreyi kirleten zehirli gazlar açığa
çıkartmadıkları için oldukça sağlıklı ve güvenilir kaynaklardır (Biçici, 2008; Yıldız, 2000). Yenilenebilir
enerji kaynakları “çevre dostu enerji kaynakları” olarak da bilinmektedir (Yıldız, 2000).
Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji ve kaynakları konusunda bilinçli olmaları yetiştirdikleri
öğrencilerin de bu konu hakkında bilinçli olmalarını sağlayacaktır. Bu açıdan öğretmen adaylarının
yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik eğitimlerine önem verilmelidir. Bu çalışma ile ilköğretim
matematik ve sosyal bilgiler öğretmenliği son sınıftaki öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye
yönelik farkındalıklarının saptanması amaçlanmıştır.
YÖNTEM
Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda okuyan 60
ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda okuyan 51 olmak üzere toplamda 111 son sınıf
öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden olan tarama modeli
kullanılmıştır. Çalışmada Morgil ve ark. (2006) geliştirilen 39 maddelik bir anket kullanılmıştır. Morgil ve
ark tarafından anketin Cronbach Alpha güvenirlilik katsayısı .944 olarak bulunmuştur. Öğretmen
adaylarının ankete verdikleri cevaplar “tamamen katılıyorum”, “katılıyorum”, “kararsızım”,
“katılmıyorum” ve “hiç katılmıyorum” şeklinde düzenlenmiştir.
Verilerin Analizi
Veriler SPSS istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmen
adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıklarının bölümlere göre analizi Mann Whitney U testi,
cinsiyetlere göre analizi ilişkisiz t testi, yaşam alanlarına göre analizi Kruskal Wallis testi kullanılarak
yapılmıştır. Adayların ankette yer alan ifadelere verdikleri cevaplardan alınan verilerin analizi ise yüzde
(%) ve frekans (f) olarak saptanmıştır.
BULGULAR VE YORUM
Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıklarına bölümlerinin etkisini incelemek
amacıyla yapılan Mann Whitney U testi sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.
532
www.iconte.org
Tablo 1. Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalık puanlarının bölümlerine
göre Mann-Whitney U testi sonuçları
Bölüm
N
Sıra Ortalaması
Sıra Toplamı
U
p
Matematik Öğretmenliği
60
47.78
2866.50
1036.500
.003
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 51
65.68
3349.50
Tablo 1’e göre öğretmen adaylarının yenilenilir enerjiye yönelik farkındalıkları sosyal bilgiler
öğretmenliği lehine anlamlı bulunmuştur [U = 1036.500, p 05]. Sıra ortalamaları dikkate alındığında
sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sıra ortalamalarının, matematik öğretmen adaylarının sıra
ortalamalarından daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu sonuç sosyal bilgiler öğretmen adaylarının
matematik öğretmenliğinde öğrenim gören öğretmen adaylarına göre yenilenebilir enerjiye yönelik
farkındalıklarının daha olumlu olduğunu göstermektedir.
Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıklarına cinsiyetlerin etkisini incelemek
amacıyla yapılan ilişkisiz t testi sonuçları Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2. Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalık puanlarının cinsiyetlerine göre
ilişkisiz t testi sonuçları
Bölüm
N
S
Sd
t
p
Bay
51
155.7059
19.48158
109
-.089
.929
Bayan
60
155.9833
13.10388
Tablo 2’ye göre matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenilir enerjiye yönelik
farkındalıklarının cinsiyetleri ile arasında anlamlı bir fark göstermediği ortaya çıkmıştır [t(109) = -.089,
p >.05].
Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıklarına yaşadıkları yerin etkisini incelemek
amacıyla yapılan Kruskal Wallis testi sonuçları Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3. Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalık puanlarının yaşadıkları
yere göre Kruskal Wallis testi sonuçları
Yaşadığı Yer
N
Sıra Ortalaması
Sd
X2
p
Şehir merkezi
56
47.63
İlçe merkezi
40
60.95
2
9.445
.009
Köy
15
74.03
Tablo 3’teki sonuçlara göre öğretmen adaylarının yenilenilir enerjiye yönelik farkındalıklarının
yaşadıkları yer ile arasında anlamlı bir fark gösterdiği ortaya çıkmıştır [X2 = (2) = 9.445, p .05].
Ortaya çıkan anlamlı farklılığın hangi yerleşim yerinden kaynaklandığı Mann-Whitney U testi ile
belirlenmiş ve sonuçları Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4. Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalık puanlarının yaşadıkları yere
göre farklılıklarının Mann-Whitney U testi sonuçları
Gruplar
Şehir Merkezi
İlçe Merkezi
Köy
Şehir Merkezi
İlçe Merkezi
894.500 (p= .044)
Köy
222.000 (p= .005)
227.500 (p=.170)
Tablo 4 incelendiğinde, köyde yaşayan öğretmen adaylarının şehir merkezinde yaşayan öğretmen
adaylarına göre (p= .005), ilçe merkezinde yaşayan öğretmen adaylarının şehir merkezinde yaşayan
533
www.iconte.org
öğretmen adaylarına göre (p= .044) yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıkları istatistiksel olarak
daha anlamlı bulunmuştur. Bu sonuç, doğayla iç içe yaşayan öğretmen adaylarının doğaya ve
yenilenebilir enerji kaynaklarına karşı daha duyarlı olduklarını göstermektedir.
Adayların ankette yer alan ifadelere verdikleri cevaplardan elde edilen verilerin yüzde (%) ve frekans
(f) dağılımlarına ait bulgular Tablo 5’te verilmiştir.
1
2
3
4
5
6
7
8
Hızlı
artan
enerji
ihtiyacını
karşılamak
için yenilenebilir enerji
kaynakları etkili bir
şekilde kullanılmalıdır.
Yenilenebilir enerji ve
yenilenebilir
enerji
kaynaklarını etkili ve
hesaplı yapmak için
kamusal araştırmaların
artırılması gerekir.
Geleneksel
enerji
üretim
tekniklerinin
çevreye zarar verdiğini
düşünmüyorum
Bütün ülkelerin doğa
dostu
enerji
kaynaklarını kullanması
gerektiğine
inanıyorum.
Yenilenebilir enerji ve
onun
kaynakları
konusunda fikrim yok.
Yaşadığımız
yüzyılın
sloganı “temiz enerji
kaynakları kullanmak”
olmalıdır.
Güneş ve diğer sınırsız
temiz
enerji
kaynaklarını gerçek dışı
buluyorum.
Temiz enerji kaynakları
olarak
da
bilinen
yenilenebilir
enerji
kaynaklarını geleneksel
Hiç
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
Katılıyorum
Tamamen
Katılıyorum
Bölüm
İfadeler
Tablo 5. Öğretmen adaylarının anketteki soruları verdikleri cevapların frekans ve yüzde değerleri
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
m
35
58.3
24
40.0
1
1.7
0
0.0
0
0.0
s
37
72.5
9
17.6
3
5.9
0
0.0
2
3.9
m
28
46.7
29
48.3
2
3.3
1
1.7
0
0.0
s
33
64.7
13
25.5
4
7.8
1
2.0
0
0.0
m
4
6.7
9
15.0
15
25.0
25
41.7
7
11.7
s
10
19.6
7
13.7
8
15.7
14
27.5
12
23.5
m
42
70.0
15
25.0
2
3.3
1
1.7
0
0.0
s
36
70.6
8
15.7
3
5.9
2
3.9
2
3.9
m
4
6.7
8
13.3
20
33.3
21
35.0
7
11.7
s
1
2.0
3
5.9
9
17.6
22
43.1
16
31.4
m
27
45.0
24
40.0
8
13.3
1
1.7
0
0.0
s
35
68.6
10
19.6
2
3.9
1
2.0
3
5.9
m
1
1.7
3
5.0
8
13.3
23
38.3
25
41.7
s
2
3.9
2
3.9
4
7.8
12
23.5
31
60.8
m
1
1.7
21
35.0
17
28.3
14
23.3
7
11.7
534
www.iconte.org
9
10
11
12
13
14
15
16
17
enerji kaynakları ile
karşılaştırdığın zaman
yenilenebilir
enerji
kaynaklarının
daha
sınırlı
olduğuna
inanıyorum.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları kullanmak
fosil yakıt kullanımını
düşürmeyebilir.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları kullanımının
kolay
olacağına
inanmıyorum.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
ileri
derecede
gelişmiş
teknoloji
gerektirdiği
için
bu
enerji
kaynaklarıyla
ilgilenmiyorum.
Çevre
için
gerekli
olmasına
rağmen
yenilenebilir enerjinin
kullanımı
kolay
olmadığı
için
yenilenebilir
enerjiyi
tercih etmem.
Fosil
yakıt
kullanıyorum
fakat
dezavantajları
hakkında bilgim yok.
Fosil yakıtların sebep
olduğu sera gazları
atmosferde ısınmaya
neden olur ve buna
paralel olarak ortaya
çıkan küresel ısınma
beni mutlu eder.
Küresel
ısınmanın
önemli bir problem
doğurabileceğine
inanmıyorum.
Ekolojik denge için
kaynakların
yenilenebilir
olması
gerektiğine
inanmıyorum.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
hakkında
fikrim yok.
s
10
19.6
10
19.6
12
23.5
12
23.5
7
13.7
m
1
1.7
10
16.7
30
50.0
16
26.7
3
5.0
s
2
3.9
13
25.5
15
29.4
14
27.5
7
13.7
m
-
-
8
13.3
29
48.3
18
30.0
5
8.3
s
4
7.8
6
11.8
17
33.3
10
19.6
14
27.5
m
1
1.7
6
10.0
14
23.3
30
50.0
9
15.0
s
2
3.9
5
9.8
10
19.6
26
51.0
8
15.7
m
2
3.3
5
8.3
11
18.3
35
58.3
7
11.7
s
1
2.0
7
13.7
4
7.8
19
37.3
20
39.2
m
2
3.3
13
21.7
16
26.7
19
31.7
10
16.7
s
2
3.9
11
21.6
11
21.6
20
39.2
7
13.7
m
0
0.0
2
3.3
1
1.7
10
16.7
47
78.3
s
4
7.8
3
5.9
2
3.9
4
7.8
38
74.5
m
1
1.7
0
0.0
2
3.3
13
21.7
44
73.3
s
5
9.8
5
9.8
3
5.9
4
7.8
34
66.7
m
2
3.3
4
6.7
8
13.3
22
36.7
24
40.0
s
4
7.8
5
9.8
5
9.8
11
21.6
26
51.0
m
3
5.0
11
18.3
20
33.3
16
26.7
10
16.7
s
2
3.9
8
15.7
5
9.8
18
35.3
18
35.3
535
www.iconte.org
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
ile
ilgili
teşebbüsler
bir
planlanmış
enerji
politikası
dahilinde
artırılmalıdır.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları kullanımını
destekliyorum.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
üretimini
destekliyorum.
Yenilenebilir
enerji
ifadesi beni rahatsız
ediyor, çünkü ben ona
alışkın değilim.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
aynı
zamanda temiz enerji
kaynaklarıdır.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
ve
yenilenemez
enerji
kaynakları arasındaki
farkın
çok
önemli
olduğuna
inanmıyorum.
Rüzgar enerjisi önemli
bir yenilenebilir enerji
kaynağıdır.
Atıklardan enerji elde
etme
fikrine
inanmıyorum.
Güneş ve su gibi enerji
kaynaklarından enerji
üretimi bir ütopyadır.
Yenilenebilir
enerji
enerji
tasarrufuna
katkısı
olduğuna
inanmıyorum.
Okullarda yenilenebilir
eneri kaynakları ve
yenilenemeyen enerji
kaynakları eğitiminin
önemli
olduğuna
inanıyorum.
Enerji
kaynaklarının
yenilenebilir ya da
yenilenmez olması ile
ilgilenmiyorum.
m
22
36.7
29
48.3
8
13.3
1
1.7
0
0.0
s
26
51.0
18
35.3
3
5.9
2
3.9
2
3.9
m
18
30.0
31
51.7
10
16.7
1
1.7
0
0.0
s
37
72.5
11
21.6
2
3.9
1
2.0
0
0.0
m
20
33.3
29
48.3
9
15.0
1
1.7
1
1.7
s
33
64.7
14
27.5
1
2.0
2
3.9
1
2.0
m
3
5.0
3
5.0
9
15.0
28
46.7
17
28.3
s
2
3.9
3
5.9
3
5.9
19
37.3
24
47.1
m
15
25.0
29
48.3
15
25.0
1
1.7
0
0.0
s
23
45.1
16
31.4
10
19.6
1
2.0
1
2.0
m
0
0.0
10
16.7
8
13.3
29
48.3
13
21.7
s
4
7.8
8
15.7
6
11.8
17
33.3
16
31.4
m
21
35.0
24
40.0
14
23.3
1
1.7
0
0.0
s
31
60.8
14
27.5
1
2.0
4
7.8
1
2.0
m
2
3.3
1
1.7
12
20.0
29
48.3
16
26.7
s
4
7.8
2
3.9
9
17.6
15
29.4
21
41.2
m
2
3.3
3
5.0
10
16.7
24
40.0
21
35.0
s
2
3.9
3
5.9
4
7.8
16
31.4
26
51.0
m
6
10.0
3
5.0
11
18.3
25
41.7
15
25.0
s
2
3.9
4
7.8
5
9.8
15
29.4
25
49.0
m
13
21.7
34
56.7
7
11.7
3
5.0
3
5.0
s
23
45.1
18
35.3
4
7.8
3
5.9
3
5.9
m
3
5.0
3
5.0
12
20.0
25
41.7
17
28.3
s
0
0.0
4
7.8
8
15.7
20
39.2
19
37.3
536
www.iconte.org
30
31
32
33
34
35
36
37
Küreselleşme
sürecinde
bireylerin,
yenilenebilir
enerji
kaynakları
tüketimi
konusunda
bilinçli
olmaları önemlidir.
EU (Avrupa Birliği)
düzenlemeleri,
küreselleşme süreçleri
ve yenilenebilir enerji
kaynakları
kullanımı
arasında
bir
ilişki
görmüyorum.
Yenilenebilir
enerji
Çevre
Koruma
faaliyetleri
arasında
listelenmesi önemlidir.
Yenilenebilir
enerji
kaynakları kullanmak
sera
gazlarının
olumsuz
etkisini
giderebilir.
Türkiye konumu ve
iklim
özelliğinden
dolayı
yenilenebilir
enerji
kaynakları
konusunda
oldukça
pozitif bir konuma
sahiptir.
Enerji
politikalarının
amacı
yenilenebilir
enerji kaynaklarının ve
enerji
sistemlerinin
devamlılığını
sağlamaktır.
Enerji tasarrufu için
yenilenebilir
enerji
kaynakları
ve
yenilenemez
enerji
kaynakları
kullanımı
arasında
bir
fark
olmadığına
inanıyorum.
Öğretmen
eğitimi
programlarında, enerji
kaynakları ve enerji
tasarrufunun önemini
vurgulamak ve
bu
konuda
bilinç
oluşturmak gerektiğine
inanıyorum.
m
26
43.3
31
51.7
1
1.7
2
3.3
0
0.0
s
37
72.5
11
21.6
1
2.0
2
3.9
0
0.0
m
0
0.0
4
6.7
33
55.0
18
30.0
5
8.3
s
3
5.9
5
9.8
15
29.4
19
37.3
9
17.6
m
14
23.3
40
66.7
6
10.0
0
0.0
0
0.0
s
24
47.1
22
43.1
1
2.0
1
2.0
3
5.9
m
9
15.0
32
53.3
18
30.0
0
0.0
1
1.7
s
18
35.3
23
45.1
8
15.7
1
2.0
1
2.0
m
12
20.0
31
51.7
16
26.7
1
1.7
0
0.0
s
25
49.0
17
33.3
4
7.8
4
7.8
1
2.0
m
12
20.0
34
56.7
12
20.0
2
3.3
0
0.0
s
16
31.4
22
43.1
9
17.6
3
5.9
1
2.0
m
2
3.3
3
5.0
12
20.0
28
46.7
15
25.0
s
6
11.8
6
11.8
13
25.5
16
31.4
10
19.6
m
21
35.0
37
61.7
2
3.3
0
0.0
0
0.0
s
31
60.8
12
23.5
4
7.8
1
2.0
3
5.9
537
www.iconte.org
38
39
Yenilenebilir
enerji
kaynakları
kullanımı
öneminin
vurgulanmasında
medyaya büyük bir
sorumluluk düştüğüne
inanıyorum.
Fosil yakıt, yenilenebilir
enerji kaynağının bir
çeşididir.
m
30
50.0
26
43.3
2
3.3
1
1.7
1
1.7
s
32
62.7
13
25.5
3
5.9
0
0.0
3
5.9
m
1
1.7
5
8.3
30
50.0
13
21.7
11
18.3
s
10
19.6
4
7.8
13
25.5
7
13.7
17
33.3
m: İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü, s: Sosyal bilgiler öğretmenliği bölümü.
Tablo 5 incelendiğinde matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji
kaynaklarının temiz enerji kaynakları olduğu (%73.3, %76.5), atıklardan enerji elde edilebileceği
(%75.0, %70.6), rüzgar enerjisinin önemli bir yenilenebilir enerji kaynağı olduğu (%75.0, %88.3),
bütün ülkelerin doğa dostu enerji kaynakları kullanması gerektiği (%95.0, %86.3), ekolojik dengenin
korunması için enerji kaynaklarının yenilenebilir enerji kaynakları olması gerektiği (%76.7, %72.6),
geleneksel enerji üretim tekniklerinin çevreye zarar verdiği (%53.4, %51.0) bilgisine sahip oldukları,
yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının enerji tasarrufuna katkı sağlayacağının (% 66.7, % 78.4) ve
sera gazlarının olumsuz etkisini giderebileceğinin (%68.3, %80.4), hızlı artan enerji ihtiyacını
karşılamak için yenilenebilir enerji kaynaklarının etkili bir şekilde kullanılması gerektiğinin (%98.3,
%90.1), küresel ısınmanın önemli bir problem oluşturacağının (%95.0, %74.5) farkında oldukları,
yenilenebilir enerji kaynakları hakkında (%43.4, %70.6), yenilenebilir enerji ve onun kaynakları
hakkında (%46.7, %74.5) bilgi sahibi olduklarını düşündükleri, yenilenebilir enerji kaynaklarının
üretimini (%81.6, %92.2) ve kullanımını destekledikleri (%82.7, %94.1) görülmektedir.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adayları okullarda yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji
kaynaklarının eğitiminin önemli olduğunu (%78.4, %80.4), öğretmen eğitimi programlarında enerji
kaynakları ve enerji tasarrufunun önemi konusunda bilinç oluşturma gerektiğini (%96.7, %84.3),
küreselleşme sürecinde bireylerin, yenilenebilir enerji kaynakları tüketimi konusunda bilinçli
olmalarının önemli olduğunu (%95.0, %94.1), yenilenebilir enerji ve yenilenebilir enerji kaynaklarını
etkili ve hesaplı yapmak için kamusal araştırmaların artırılması gerektiğini (%95.0, %90.2),
yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili teşebbüsler bir planlanmış enerji politikası dahilinde artırılması
gerektiğini (%85.0, %86.3), enerji politikalarının amacı yenilenebilir enerji kaynaklarının ve enerji
sistemlerinin devamlılığını sağlamak olduğunu (%76.7, %74.5), yenilenebilir enerji kaynaklarının
vurgulanmasında medyaya büyük sorumluluk düştüğünü (%93.3, %88.2), yenilenebilir enerji
kaynaklarının Çevre Koruma faaliyetleri arasında listelenmesinin önemli olduğunu (%90.0, %90.2),
Türkiye konumu ve iklim özelliğinden dolayı yenilenebilir enerji kaynakları konusunda oldukça pozitif
bir konuma sahip olduğunu (%71.7, %82.3), yaşadığımız yüzyılın sloganı “temiz enerji kaynakları
kullanmak” olması gerektiğini (%85.0, %88.2) ifade ederek yenilenebilir enerji kaynakları, kullanımı
ve eğitiminin önemli olduğunun farkında oldukları sonucuna ulaşılmıştır.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adayları güneş ve su gibi enerji kaynaklarından enerji
üretiminin bir ütopya olduğuna katılmadıklarını (%75.0, %82.4), yenilenebilir enerji ifadesine alışkın
olmadıkları için rahatsızlık duymadıklarını (%75.0, %84.4), güneş ve diğer enerji kaynaklarını gerçek
dışı bulmadıklarını (%80.0, %84.3), fosil yakıt kullanımın neden olduğu sera gazlarının atmosferde
ısınmaya neden olduğu ve buna paralel olarak ortaya çıkan küresel ısınmadan mutlu olmadıklarını
(%95.0, %82.3), yenilenebilir enerji kaynaklarının ileri derecede gelişmiş teknoloji gerektirdiği için bu
enerjiye kaynaklarıyla ilgilenmediklerini (%11.7, %13.7), çevre için gerekli olmasına rağmen
yenilenebilir enerjinin kullanımı kolay olmadığı için yenilenebilir enerjiyi tercih etmediklerini (%11.6,
%15.7) ifade etmişlerdir.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının enerji kaynaklarının yenilenebilir ya da yenilenemez
538
www.iconte.org
olmasıyla ilgilendiklerini (%70.0, %76.5), yenilenebilir enerji kaynakları ve yenilenemez enerji
kaynakları arasındaki farkın önemli olduğunu düşündüklerini (%70.0, %64.7), enerji tasarrufu için
yenilenebilir enerji kaynakları ve yenilenemez enerji kaynakları kullanımı arasında bir fark olduğunu
düşündüklerini (%71.7, %51.0) ifade ederek yenilebilir ve yenilenemez enerji kaynakları arasındaki
farkı kavradıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adayları yenilenebilir enerji kaynaklarının geleneksel enerji
kaynaklarına göre daha sınırlı olduğunu (%36.7, %39.2), fosil yakıt kullandıkları halde dezavantajları
hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını (%25.0, %25.5) ifade ederek fosil yakıtlar hakkında
bilgi sahibi olmadıkları ve yenilenebilir enerji kaynaklarının doğal olarak kendilerinin yenilediklerinin
farkında olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adayları yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının fosil yakıt
kullanımını azaltacağı (%50.0, %29.4) ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının kolay olduğu
konularında (%48.3, %33.3) kararsız olmalarını ifade etmeleri bu konuda yeterli bilgiye sahip
olmadıkları sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının %54.9’u Avrupa Birliği, küreselleşme süreçleri ve yenilenebilir
enerji kaynakları kullanımı arasında ilişki olduğunu ifade ederken matematik öğretmen adaylarının
%55.0’ının bu konuda kararsız olmaları matematik öğretmen adaylarının Avrupa Birliği, küreselleşme
süreçleri ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı arasındaki ilişkiyi kuramadıkları sonucunu ortaya
çıkarmaktadır. Fosil yakıtın yenilenebilir enerji kaynağının bir çeşidi olmadığını sosyal bilgiler öğretmen
adaylarının %47.0’ı doğru ifade etmişken matematik öğretmen adaylarının %50.0’ı kararsız kalarak bu
konuda yeterli bir bilgiye sahip olmadıklarını ortaya koymuşlardır.
SONUÇ
Çalışmaya katılan kız ve erkek öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıkları
arasında yapılan ilişkisiz t testi sonuçlarına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık [t(109) = -.089,
p>.05] bulunmamıştır. Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik
farkındalıklarının yaşadıkları yer ile ilişkisini ortaya koymak için Kruskal Wallis testi yapılmıştır ve
aralarındaki ilişki anlamlı [X2 = (2) = 9.445, p .05] bulunmuştur. Bu anlamlı farklılığın hangi yerleşim
yerinden kaynaklandığı tespit etmek için yapılan Mann-Whitney U testine göre köyde yaşayanlar şehir
merkezinde yaşayanlara göre (p= .005) ve ilçe merkezinde yaşayanlar şehir merkezinde yaşayanlar
göre (p= .044) istatistiksel olarak daha anlamlı bulunmuştur.
Matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bölümlerine göre yapılan Mann Whitney U testine
göre yenilenebilir enerjiye yönelik farkındalıkları sosyal bilgiler öğretmenliği lehine anlamlı [U =
1036.500, p< .05] bulunmuştur. Sosyal bilgiler öğretmen adayları lisans programı VII. yarıyılda çevre
sorunları ve doğal kaynakların sınırlılıklarını içeren “Günümüz Dünya Sorunları” dersi alırken matematik
öğretmen adayları lisans programında çevre sorunları ve doğal kaynakların sınırlılıklarına yönelik
herhangi bir ders almadıkları için sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre yenilenebilir enerjiye yönelik
farkındalıkları anlamlı düzeyde düşük çıkmıştır.
Sürdürülebilir kalkınma için dünyayı tehdit eden çevresel problemlere çözüm olacak en etkili yol
yenilenebilir enerji kaynakları kullanmaktır. Yenilenebilir enerji kaynakları sınırsız, temiz, pratik,
ekonomik ve çevre dostu kaynaklardır (Zeray, 2010). Bu çalışma ile matematik ve soysal bilgiler
öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynakları konusunda eksik bilgileri olduğu belirlenmiştir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının önemini bireylere kazandıracak olan öğretmenler olduğuna göre
öğretmenlerin yenilenebilir enerji kaynakları konusunda eğitimleri önemlidir. Çalışmadan elde edilen
sonuçlar dikkate alındığında öğretmen adaylarının lisans programlarına çevre sorunları ve yenilenebilir
enerji kaynakları ile ilgili derslerin konulması gerektiği görülmektedir.
539
www.iconte.org
KAYNAKLAR
Akın, S. (2005). Biyokütle olarak pirinanın enerji üretiminde kullanılması. III. Yenilenebilir Enerji
Kaynakları Sempozyumu, Mersin.
Biçici, R. (2008). Türkiye’de Enerji Ekonomisi. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak, 150 s.
Külekçi, Ö. C. (2009). Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye açısından önemi. Fırat Üniversitesi
Çevre Bilimleri Dergisi, s 83-91.
Morgil, İ., Seçken, N., Yücel, A. S., Öskay, Ö. Ö., Yavuz, S. & Ural, E. (2006). Developing a renewable
energy awareness scale for pre-service chemistry teachers. Turkısh Online Journal of Distance
Education, 7 (1).
Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. & Yılmaz, M. (2000). Çevre Bilimi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. 81 s, Ankara.
Zeray, C. (2010). Renewable Energy Sources. MSc Thesis, Çukurova Unıversity, Instıtute of Natural
and Applied Sciences, Adana, 130 s.

ilköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının

Transkript

Benzer belgeler

Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Kaynakları

Enerjinizi Geleceğe Saklayın!

20.01.2016

01.07.2015

ÖĞRETMEN BİYOGRAFİSİ

Semra Siber Uluatam

Irenec Program_sessions_MAY_2014_TR_v1.xlsx

Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri Kuruluş Önerileri