22,5 mw - Markit

Transkript

22,5 mw - Markit

ZİYARET RES ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş.
Hakkı Yeten Caddesi No. 10/C Selenium Plaza Kat: 16 Fulya
34357 Beşiktaş – İstanbul / TÜRKİYE
Tel
: + 90 (212) 215 60 60
Faks
: + 90 (212) 215 60 65
ZİYARET RÜZGAR ENERJİ SANTRALI
KAPASİTE ARTIRIMI
PROJESİ (22,5 MW)
HATAY İLİ SAMANDAĞ İLÇESİ
PROJE TANITIM DOSYASI
ENVY Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş.
Çetin Emeç Bulvarı 1314. Cadde No: 7 Aşağı Öveçler 06450 ANKARA - TÜRKİYE
Tel: +90(312) 583-8800 (Pbx) Faks: +90(312) 472-6710
e-posta: [email protected]
www.envy.com.tr
ANKARA – 2011
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW)
Proje Tanıtım Dosyası
BAŞLIK SAYFASI
Proje Sahibinin Adı:
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş.
Adresi:
Hakkı Yeten Caddesi No. 10/C Selenium Plaza Kat: 16
Fulya 34357 Beşiktaş – İstanbul / TÜRKİYE
Telefon ve Faks Numaraları:
Tel: + 90 (212) 215 60 60
Faks: + 90 (212) 215 60 65
Projenin Adı:
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi
(22,5 MW)
Proje Bedeli:
75 Milyon Euro
Proje için Seçilen Yerin Açık
Adresi (İli, İlçesi, Mevkii):
Hatay İli Samandağ İlçesi
Proje için Seçilen Yerin Köşe
Koordinatları ve Türbin
Koordinatları, Zon:
Türbin
No
UTM Zon 37 Datum ED50
X
Y
GEO WGS84
X
Y
1
234136
4000885
36,04603997
36,11469895
2
234079
4000580
36,04551042
36,11193721
3
233826
4000341
36,04278383
36,10971601
4
233603
3999956
36,04043961
36,10618844
5
233863
3999873
36,04335244
36,10551242
6
234088
3999696
36,04590860
36,10398040
7
233336
3999615
36,03759253
36,10304492
8
233520
3999402
36,03970601
36,10117764
9
233522
3999081
36,03983670
36,09828802
10
233039
3998907
36,03453712
36,09658877
11
233278
3998629
36,03728262
36,09415140
12
233102
3998095
36,03551087
36,08929512
13
232771
3998133
36,03182624
36,08954629
14
233299
3998000
36,03772830
36,08849386
15
233576
3998575
36,04060677
36,09374697
16
233782
3998155
36,04303384
36,09002188
17
234000
3998961
36,04518026
36,09733858
18
233620
3997696
36,04139177
36,08584478
19
233807
4001471
36,04219115
36,11988494
20
234362
4001253
36,04842370
36,11807418
21
234597
4001043
36,05110229
36,11624767
22
233929
4001071
36,04368015
36,11631692
23
234245
4000346
36,04743133
36,10987579
UTM Koordinatı
(6 derece)
ED 50
Köşe No
Projenin ÇED Yönetmeliği
Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt
Sektörü):
Grid Bölge
İşareti
Enlem
Boylam
No
Harfi
K1
233.695
4.001.759
37
S
K2
234.046
4.001.856
37
S
K3
234.585
4.001.758
37
S
K4
235.012
4.001.329
37
S
K5
235.103
4.000.960
37
S
K6
235.047
4.000.358
37
S
K7
234.953
4.000.142
37
S
K8
235.053
3.999.859
37
S
K9
235.055
3.999.553
37
S
K10
234.963
3.999.260
37
S
K11
234.774
3.999.018
37
S
K12
234.532
3.998.826
37
S
K13
234.564
3.998.425
37
S
K14
234.471
3.998.133
37
S
K15
234.265
3.997.864
37
S
K16
234.169
3.997.546
37
S
K17
233.977
3.997.307
37
S
K18
233.738
3.997.121
37
S
K19
233.446
3.997.028
37
S
K20
233.139
3.997.078
37
S
K21
232.746
3.997.194
37
S
K22
232.594
3.997.221
37
S
K23
232.301
3.997.287
37
S
K24
232.065
3.997.476
37
S
K25
231.872
3.997.715
37
S
K26
231.777
3.998.006
37
S
K27
231.776
3.998.313
37
S
K28
231.870
3.998.605
37
S
K29
232.070
3.998.882
37
S
K30
232.071
3.999.065
37
S
K31
232.165
3.999.356
37
S
K32
232.360
3.999.622
37
S
K33
232.456
4.000.067
37
S
K34
232.906
4.000.642
37
S
K35
233.185
4.001.062
37
S
K36
233.266
4.001.332
K37
233.446
4.001.579
37
37
S
S
EK-II; Madde 29
Raporu Hazırlayan Kuruluşun /
Çalışma Grubunun Adı:
ENVY Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş.
Raporu Hazırlayan Kuruluşun /
Çalışma Grubunun Adresi, Telefon
ve Faks Numaraları:
Çetin Emeç Bulvarı 1314. Cadde No: 7
06450 Öveçler / ANKARA
Telefon : + 90 (312) 583 88 00 (Pbx)
Faks : + 90 (312) 472 67 10
Rapor Hazırlanış Tarihi:
Haziran 2011
İÇİNDEKİLER
Sayfa
i
iii
iv
v
İçindekiler
Tabloların Listesi
Şekillerin Listesi
Kısaltmalar
I.
I.1.
I.2.
I.3.
I.4.
I.5.
II.
II.1.
II.2.
PROJENİN ÖZELLİKLERİ
1
Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı 6
I.1.a. İş Akım Şeması
6
I.1.b. Proje Alanı
7
I.1.c. Proje Kapasitesi ve Teknolojisi
7
I.1.d. Personel
10
Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.)
11
I.2.a. Arazi Kullanımı
11
I.2.b. Su Kullanımı
11
I.2.c. Enerji Kullanımı
11
Atık Üretimi Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri11
I.3.a. Sıvı Atıklar
11
I.3.b. Katı ve Tehlikeli Atıklar
12
I.3.c. Emisyonlar
13
I.3.d. Gürültü
16
Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski
22
I.4.a. İnşaat Aşaması
22
I.4.b. İşletme Aşaması
22
Proje’nin Olası Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler
22
I.5.a. İnşaat Aşaması
22
I.5.b. İşletme Aşaması
23
PROJENİN YERİ
26
Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (tarım alanı, orman alanı, plânlı alan, su yüzeyi vb.)
28
II.1.a. Büyük Toprak Grupları
28
II.1.b. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı
29
II.1.c. Erozyon Derecesi
29
II.1.d. Mevcut Arazi Kullanımı
30
EK-V’teki Duyarlı Yöreler listesi Dikkate Alınarak; Sulak Alanlar, Kıyı Kesimleri, Dağlık ve
Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Millî Parklar, Özel Koruma Alanları, Nüfusça Yoğun Alanlar,
Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi Olan Alanlar, Erozyon Alanları, Heyelan
Alanları, Ağaçlandırılmış Alanlar, Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları ile 167 Sayılı
Yer Altı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken Akiferler
30
II.2.a. Sulak Alanlar
30
II.2.b. Kıyı Kesimleri
30
II.2.c. Dağlık ve Ormanlık Alanlar
30
II.2.d. Tarım Alanları
31
II.2.e. Millî Parklar ve Özel Koruma Alanları
31
II.2.f. Nüfusça Yoğun Alanlar
31
i / vi
II.2.g.
II.2.h.
II.2.i.
II.2.j.
II.2.k.
II.2.l.
II.3.
III.
IV.
V.
Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi Olan Alanlar
Erozyon Alanları
Heyelan Alanları
Ağaçlandırılmış Alanlar
Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları
167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken
Akiferler
Diğer Özellikler
II.3.a. Jeolojik Özellikler
II.3.b. Proje Alanının Jeolojisi:
II.3.c. Depremsellik
II.3.d. Flora ve Fauna
II.3.e. Meteorolojik Özellikler
PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ
SONUÇLAR
KAYNAKÇA
35
36
36
36
36
37
37
37
38
39
39
48
52
54
57
NOTLAR VE KAYNAKLAR
EKLER
Ek-1 Türbin ve Saha Koordinatları
Ek-2 Meteorolojik Bilgiler
Ek-3 1/25 000 Ölçekli Topoğrafik Harita
Ek-4 Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Görüş yazısı
Ek-5 Büyük Toprak Grupları, Şimdiki Arazi Kullanma Şekli, Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfı Ve
Erozyon Derecesi Haritaları
Ek-6 ÇED Gerekli Değildir Kararı
Ek-7 1/500.000 Ölçekli jeoloji Haritası
ii / vi
TABLOLARIN LİSTESİ
Sayfa
Tablo I-1: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Dağılımı....................................................... 3
Tablo I-2: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı . 3
Tablo I-3: Türbinlerin Teknik Özellikleri .............................................................................................. 8
Tablo I-4: Toz Hesaplamaları Emisyon Faktörleri ............................................................................ 14
Tablo I-5: İş Makinalarından Kaynaklanan Günlük Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonları............. 16
Tablo I-6: Şantiye Alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDYY, Tablo 5) ........................... 16
Tablo I-7: Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi ................................................................................ 17
Tablo I-8: Proje’nin İnşaatında-Türbinlerin Yerleştirilmesi Aşamasında Kullanılacak Olan İş
Makineleri ve Ses Gücü Düzeyleri ............................................................................................ 17
Tablo I-9: İnşaat Aşamasında Mesafeye Göre Leq Değerlerinin Dağılımı....................................... 19
Tablo II-1: Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunluk ..................................................... 29
Tablo II-2: Hatay İl Sınırları İçerisinde Bulunan Sulak Alanlar ......................................................... 30
Tablo II-3: Hatay İli ve Samandağ İlçesi Nüfus Sayım Sonuçları ..................................................... 32
Tablo II-4: İlçelere Göre Tarım Arazisinin Dağılımı .......................................................................... 33
Tablo II-5: Çalışma Alanı ve Yakın Çevresi Flora Listesi ................................................................. 41
Tablo II-6: Proje Alanı ve Civarında bulunabilecek Sürüngenler ................................................ 45
Tablo II-7: Proje Alanı ve Civarında Bulunabilecek Kuş Türleri .................................................. 46
Tablo II-8: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Normalleri (1975-2010) ................................ 49
Tablo II-9: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Yağış Normalleri (1975-2010) ................................... 49
Tablo II-10: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Meteorolojik Veriler (1975-2010) ............................. 50
Tablo II-11: Rüzgar Yönüne Göre Ortalama Rüzgar Hızı ................................................................ 50
Tablo II-12: Bölgenin Bulutluluk Durumu.......................................................................................... 51
Tablo II-13: Meteoroloji Verileri ........................................................................................................ 51
Tablo III-1: CO2 için Elektrik Üretimi Sırasında Karşılaştırmalı Emisyonlar ..................................... 53
iii / vi
ŞEKİLLERİN LİSTESİ
Sayfa
Şekil I-1: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı ... 3
Şekil I-2: Rüzgar Enerjisinin Küresel olarak Gelişimi ......................................................................... 4
Şekil I-3: Türkiye Rüzgar Atlası .......................................................................................................... 5
Şekil I-4: İş Akım Şeması ................................................................................................................... 6
Şekil I-5: GE 2.5xI Boyutları ve Motor Görünümü ............................................................................ 10
Şekil I-6: İnşaat Aşamasında Ses Basınç Seviyesinin Mesafelere Göre Dağılımı .......................... 19
Şekil I-7: Aerodinamik Ses Düzeyinin Rüzgar Hızı ve Kanat Dönme Hızına göre Dağılımı ............ 21
Şekil I-8: İşletme Aşamasında Ses Basınç Seviyesinin Mesafelere Göre Dağılımı......................... 21
Şekil I-9: Türkiye’de Kuş Göç Yolları ................................................................................................ 25
Şekil II-1: Proje Alanı’nın Konumu.................................................................................................... 26
Şekil II-2: Rüzgar Türbinlerinin Konumları ....................................................................................... 27
Şekil II-3: Proje Alanı ........................................................................................................................ 31
Şekil II-4: St. Simon Manastırı .......................................................................................................... 36
Şekil II-5: Hatay İli Depremsellik Haritası ......................................................................................... 39
Şekil II-6: Makilik alan Vejetasyonu .................................................................................................. 40
Şekil II-7: Nerium oleander ............................................................................................................... 43
Şekil II-8: Cistus creticus .................................................................................................................. 43
Şekil II-9: Daphne sericea ................................................................................................................ 43
iv / vi
KISALTMALAR
%
yüzde
≥
büyük-eşit
φ
‘
A.Ş.
Aatm
bkz.
cm
cm³
CO
CO2
ÇED
ÇGDYY
dB
dBA
DİE
dk
DMİ
EİE
EPDK
g
GWsaat
ha
HC
Hz
kg
KHGM
km
km²
kV
kW
L
Leq
LPG
LPT
Lwi
LWT
m
m²
m³
MTA
MW
NOx
º
ºC
Havanın bağıl nemi
dakika
anonim şirket
Atmosferik yutuş
bakınız
santimetre
santimetre küp
karbon monoksit
karbon dioksit
Çevresel Etki Değerlendirmesi
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
desiBel
A-Ağırlıklı desiBel
Devlet İstatistik Enstitüsü
Dakika
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu
gram
Gigawatt.saat
hektar
hidrokarbonlar
Hertz
kilogram
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
kilometre
kilometrekare
Kilovolt
kiloWatt
litre
Eşdeğer Gürültü Seviyesi
likit petrol gazı
Toplam ses basınç düzeyi
Ekipmanın ses güç düzeyi
Toplam ses güç düzeyi
metre
metrekare
metreküp
Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü
megawatt
azot oksitler
derece
santigrat derece
v / vi
PM
r
RES
RSP
s
SO2
SKHKKY
T.C.
TEİAŞ
TM
TUİK
USEPA
vb.
partikül madde
Kaynaktan mesafe
Rüzgar Enerji Santrali
Rüzgar Santrali Projesi
saniye
Kükürtdioksit
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Türkiye Cumhuriyeti
Türkiye Elektrik İletim A.Ş.
Trafo Merkezi
Türkiye İstatistik Kurumu
Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (“United States Environmental
Protection Agency”)
ve başkaları, ve benzerleri
vi / vi
I.
PROJENİN ÖZELLİKLERİ
Projenin Tanımı
Hatay İli Samandağ İlçesi Mağaracık – Karaköse – Çakırköy – Sebenoba – Koyunoğlu –
Mızraklı - Hıdırbey Mevkiinde Ezse Elektrik Üretim LTD tarafından toplam kurulu gücü 35 MW olan
“Türbe Rüzgar Enerji Santrali ve Enerji İletim Hattı Projesi” kapsamında hazırlanan Proje Tanıtım
Dosyası için Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından 13 Eylül 2005 karar tarihi ve 45 sayı
numarası ile “ÇED Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır (Bkz EK-6).
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Ezse Elektrik Üretim Limited Şirketi’ne Hatay
İli, Samandağ İlçesi, Karaköse-Çakırköy-Sebenoba-Koyunoğlu-Mızraklı-Hıdırbey Mevkii’nde
kurmayı planladığı 35 MW kurulu gücünde Türbe Rüzgar Enerji Santrali (RES) Üretim Tesisi için
verilen 27.01.2004 tarihli ve EÜ/290-3/407 numaralı üretim lisansını sonlandırarak, 4/8/2002 tarihli
ve 24836 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Piyasası Lisans
Yönetmeliği”nin 5. Maddesinin üçüncü fıkrası hükmü çerçevesinde, 24.12.2009 tarih ve 2352/2
sayılı kurul kararı ile ZİYARET RES Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye eskisinin devamı
mahiyetinde yeni üretim lisansı vermiştir (Bkz. Ek-7). Söz konusu Proje bundan sonra ZİYARET
Rüzgar Enerji Santrali olarak anılmaya başlanmış ve toplam kurulu gücü 35 MW (14x2,5) olan
türbinlerin inşaatı ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş tarafından Haziran 2010’da
tamamlanarak, 4628 No’lu Kanun gereğince EPDK tarafından (Lisans No. EU/2352-2/1572,
(27.01.2004 tarihli) 49 yıllık lisans verilmiştir.
Bu Tanırım Dosyası’nın konusu olan ZİYARET RES Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW) ile
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş. 22,5 MW kurulu güç ilavesiyle mevcut Santral’in
kapasitesini artırmayı planlamaktadır. Bu kapsamda her biri 2,5 MW gücünde 9 adet yeni türbinin
(9x2,5=22,5 MW) kurulması öngörülmektedir. Öngörülen kapasite artışı ile birlikte ZİYARET
RES’nin toplam kapasitesi 57,5 MW ((14+9)x2,5)’a ulaşacak ve toplam 23 türbin ile yılık 224.3
GWh enerji üretimi sağlanacaktır. ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş tarafından
planlanan kapasite artışı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alındıktan sonra EPDK onayına sunularak
“Elektrik Enerjisi Üretim Lisansı”nı yenileyecektir.
Üretilecek olan Elektrik 154 kV’luk Sebenoba Antakya III Trafo Merkezine iletilecektir.
Öngörülen Proje’de, Türkiye’de rüzgar enerjisinin kullanılabilir hale getirilmesi, sürdürülebilir,
çevreci yaklaşımla ve uygun maliyetle enerji ihtiyacının karşılanması hedeflenmektedir.
Yukarıda bahsi geçen santral projesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği”nin Ek-II listesi
kapsamında yer almaktadır. Bu rapor, aynı Yönetmelik’in Ek-IV’ünde verilen format doğrultusunda
hazırlanmıştır. Bu rapor kapsamında, enerji iletim hattı, şalt sahası ve trafo binası yer
almamaktadır. Bu yapılar ile ilgili bilgiler (aynı proje sahası içerisinde daha önce hazırlanmış olan)
“Türbe Rüzgar Enerji Santrali ve Enerji İletim Hattı” Proje Tanıtım Dosyası içerisinde sunulmuş olup
“ÇED Gerekli Değildir Belgesi” alınmıştır. Bahsi geçen enerji iletim hattı, şalt sahası ve trafo binası
halihazırda kuruludur ve kapasite artırımı dahilinde bu alt yapılar kullanılacaktır.
Bu proje tanıtım dosyası içerisinde yer alan toplam 23 adet türbin ile ilgili bilgiler verilirken
T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8, T9, T10, T11, T12, T13, T14, daha önce yapılmış olan mevcut
türbinleri göstermektedir. Yapılması planlanan yeni türbinler ise T15, T16, T17, T18, T19, T20, T21,
T22, T23 olarak belirtilmektedir.
1 / 57
Türkiye’de Rüzgar Enerjisi
Elektrik üretiminde çoğunlukla kullanılan fosil yakıtlara alternatif yaratma çabasındaki
çalışmalar neticesinde yenilenebilir enerji kavramı ortaya konmuştur. Yenilenebilir enerji, "doğanın
kendi evrimi içinde, bir sonraki gün aynen mevcut olabilen enerji kaynağı" olarak tanımlanmaktadır.
Yakılınca biten ve yenilenmeyen enerji kaynakları olan fosil yakıtlara karşın hidrolik (su), güneş,
rüzgar ve jeotermal gibi doğal kaynaklar yenilenebilir olmalarının yanı sıra temiz enerji
kaynaklarıdır. Rüzgar enerjisinin diğer üstünlükleri aşağıda listelenmektedir:
•
İklim değişikliği sorunu çözümüne yardımcıdır
•
Hava kirliliği sorununu azaltır
•
Enerji güvenliği sağlar
•
Enerji arzını çeşitlendirir
•
Enerji üretimi için ithal edilecek olan yakıt miktarını azaltır
•
Yakıt maliyetleri yoktur
•
Ulusal kaynaklar için devletler arası anlaşmazlıkları önler
•
Kırsalda elektrik ağını geliştirir
•
İstihdam ve bölgesel kalkınma sağlar
•
Fosil yakıtların fiyat değişkenliğinden kaynaklanan karmaşıklığı önler
•
Modülerdir ve çabuk kurulur
•
İthalat bağımlılığı yoktur
•
Yakıt fiyatı riski yoktur
•
Karbon emisyonu yoktur
•
Kaynak tükenmesi yoktur – küresel rüzgar kaynağı küresel enerji talebinden daha
büyüktür
•
Arazi dostudur, rüzgar santrali içinde veya etrafında tarım/sanayi faaliyetleri
yapılabilir
•
Uygulama esnekliğine sahiptir, büyük ölçekli ticari santraller veya ev tipi
uygulamalar mümkündür
•
Ulusal yarar sağlamaktadır. Geleneksel yakıtların aksine, enerji güvenliği
açısından yakıt maliyetlerini ve uzun dönemli yakıt fiyatı risklerini eleyen ve
ekonomik, politik ve tedarik riskleri açısından diğer ülkelere bağımlılığı ortadan
kaldıran yerli ve her zaman kullanılabilir bir kaynaktır.
Ayrıca, enerji kaynaklarının Türkiye elektrik enerjisi üretimindeki dağılımı incelendiğinde,
2006 yılında üretilen elektriğin %74,8’i termik (taşkömürü, linyit, fuel oil, doğal gaz, jeotermal, LPG,
nafta ve diğerleri), %25,1’i hidrolik ve %0,1’i jeotermal ve rüzgar santrallerinden sağlandığı
görülmektedir (Bkz. Tablo I-1). Bu üretim değerleri içinde fosil yakıtlardan olan kömürün payı %26,4
ve doğal gazın payı %45,8 iken, jeotermal ve rüzgar enerjisinin payı sadece %0,1 olarak
kaydedilmiştir (bk. Tablo I-2 ve Şekil I-1). Yenilenebilir enerjinin ve jeotermal ile rüzgar enerjisinin
payı düşük olmasına karşın, 2005 ve 2006 yılları arasındaki artışlar incelendiğinde yenilenebilir
enerjideki artışın %25,7, jeotermal ve rüzgar enerjisindeki artışında %43,7 artış gösterdiği
görülmektedir (Bkz. Tablo I-2).
2 / 57
Tablo I-1: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Dağılımı
Enerji Kaynakları
2005
GWsaat
2006
%
GWsaat
%
Artış (%)
Termik
122.242,2
75,5
131.835,1
74,8
7,8
Hidrolik
39.560,5
24,4
44.244,2
25,1
11,8
153,4
0,1
220,5
0,1
43,7
161.956,2
-
176.299,8
-
8,9
Jeotermal ve rüzgar
TOPLAM
Kaynak: TEİAŞ 2006 Yılı Faaliyet Raporu
Tablo I-2: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı
Enerji Kaynakları
2005
2006
Artış (%)
GWsaat
%
GWsaat
%
Kömür
43.192,5
26,7
46.649,5
26,4
8,0
Sıvı yakıtlar
5.482,5
3,4
4340,5
2,5
-20,8
Doğal gaz
73.444,9
45,3
80.691,2
45,8
9,9
Yenilenebilir ve atık
Hidrolik
Jeotermal ve rüzgar
TOPLAM
122,4
0,1
153,9
0,1
25,7
39.560,5
24,4
44.244,2
25,1
11,8
153,4
0,1
220,5
0,1
43,7
161.956,2
-
176.299,8
-
8,9
Kaynak: TEİAŞ 2006 Yılı Faaliyet Raporu
Şekil I-1: 2006 Yılı Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı
Aynı şekilde dünyada da rüzgar enerjisinden yararlanarak elektrik üretimi konusunda artış
görülmektedir (Bkz. Şekil I-2). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış
olan Türkiye Rüzgar Atlası ve Bölgelere Göre Rüzgar Gücü Yoğunluğu Şekil I-3’de sunulmaktadır.
Bu doğrultuda projenin amacı, rüzgar enerjisinin kullanımındaki artışa katkı sağlayarak çevre dostu
da olan rüzgar enerjisinin kullanıldığı bir enerji üretim tesisinin kurulmasıdır.
3 / 57
Kaynak: www.eie.gov.tr
Şekil I-2: Rüzgar Enerjisinin Küresel olarak Gelişimi
4 / 57
Kaynak: http://www.ruzgarenerjisibirligi.org.tr/images/tr_ruzgar_atlasi_buyuk.jpg
Şekil I-3: Türkiye Rüzgar Atlası
5 / 57
I.1.
Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel
Sayısı
I.1.a.
İş Akım Şeması
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali’nin işletme ömrü 49 yıl olarak planlanmaktadır. İnşaat
süresi ise 16 ay olarak öngörülmektedir.
Santral’in kurulu gücü toplam 57,5 MW olacaktır. Bu kapasiteyi gücü 2,5 MW olan mevcut
14 adet türbin (35 MW) ile ilave olarak yapılması planlanan her biri 2,5 MW gücünde 9 adet türbin
(22,5 MW) sağlayacaktır. Türbin içindeki trafoların gücü 2800 kVA’dır. Sahada mevcut olan 14 adet
türbin kendi aralarında 34,5 kV havai hat ile şalt merkezine taşınmaktadır. Yeni yapılacak olan
türbinler ise 20 kV seviyesinde yer altı kablosu ile şalt merkezine taşınacaktır.
ZİYARET RES trafo merkezine gelen 34,5 kV ve 20 kV seviyesindeki gerilimler şalt
sahasında bulunan 154/34,5 kV ve 154/20 kV seviyesindeki güç trafoları ile 154 kV seviyesine
yükseltilmektedir. ZİYARET RES trafo merkezi Sebenoba – Antakya TM III Trafo Merkezi arasında
girdi – çıktı şeklinde bulunmaktadır. ZİYARET RES trafo merkezinden 154 kV seviyesinde çıkan
gerilim üç (3) adet 1 km uzunluğunda yüksek gerilim hattı direği ile ulusal elektrik şebekesine
aktarılmaktadır. Projenin iş akım şeması Şekil I-4.`te verilmiştir.
23 Adet Türbin
Yeraltı Kabloları
Santral Şalt Merkezi
Antakya TM III
Trafo Merkezi
Şekil I-4: İş Akım Şeması
6 / 57
I.1.b.
Proje Alanı
Proje Alanı; 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritada Hatay P36 d4 paftasında yer almakta olup
(Bkz. EK-3), Akdeniz Bölgesi, Hatay İli, Samandağ İlçesi, Mağaracık-Karaköse-ÇakırköySebenoba-Koyunoğlu-Mızraklı-Hıdırbey Mevkii’ndedir. Alan Samandağ İlçe’sinin güneybatısında
yer almaktadır. Proje Alanı ile ilgili detaylı bilgi Bölüm II’de anlatılmaktadır.
I.1.c.
Proje Kapasitesi ve Teknolojisi
Santral’in toplam kurulu gücü toplam 57,5 MW olacaktır. Bu kapasiteyi gücü 2,5 MW olan
mevcut 14 adet türbin (35 MW) ile ilave olarak yapılması planlanan her biri 2,5 MW gücünde 9 adet
türbin (22,5 MW) sağlayacaktır. Rüzgar jeneratörleri 690 kV gerilimle çalışırlar ve bu gerilim her bir
jeneratör için tesis edilecek olan transformatör vasıtası ile 34,5 kV gerilime dönüştürülecektir.
Jeneratörler kendi aralarında iki grup halinde yer altı kabloları ile 34,5 kV gerilim seviyesindeki
Santral Şalt Merkezi’ne bağlanacaklardır.
Bu Merkez ile Proje Sahası’nda üretilecek elektrik enerjisi 154 kV’luk Sebenoba Antakya III
Trafo Merkezi’ne iletilecektir ve buradan ulusal elektrik şebekesine aktarılacaktır.
Proje’de 85 m yüksekliğinde GE 2,5xI tipinde rüzgar türbini kullanılacaktır. Jeneratörlerin
hub (kanatların bağlantı noktası) yüksekliği 85 m ve rotor yarıçapı 100 m olacaktır.
Her biri 2,5 MW gücünde 9 adet yeni türbin ile 106,3 GWh enerjisi üretmesi
planlanmaktadır. ZİYARET RES Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW) kapsamındaki kapasite artışı
ile birlikte toplam 23 türbinde, yılda 224,3 GWh elektrik enerjisi üretilmesi planlanmaktadır.
Türbinlerin devreye giriş hızları 3 m/s ve devreden çıkış hızları 25 m/s olacaktır. Türbinlerin
2
rotor tarama alanı 100 m rotor çapı ile birlikte 7.854 m olacaktır. Her bir türbinin üç (3) adet rotor
2
kanadı olacaktır. Türbin kulesi yaklaşık olarak 500 m alanı kaplayan bir beton platform üzerine
yerleştirilecektir.
Topoğrafik sebeplere bağlı olarak türbinler şalt tesisine mevcut olan uygun gerilim hattı
yardımıyla bağlanacaktır. Enerjinin ulusal şebekeye iletimi ise üç (3) adet yüksek gerilim hattı direği
arasından yerüstü enerji iletim hattı vasıtasıyla gerçekleştirilecektir. Türbinlere ait teknik özellikler
Tablo I-3’te verilmiştir. GE 2.5xI ebatları ve motor kısmının görünümü Şekil I-5’te verilmiştir.
7 / 57
Tablo I-3: Türbinlerin Teknik Özellikleri
Tasarım Sınırları
Tasarım Yönergesi ve Rüzgar Sınıfı
100 m göbek yüksekliği
DIBt WZ II, IEC TC IIIa
DIBt WZ II, IEC IIb, IEC IIIa
IEC IIb, IEC IIIa
Rotor çapı
100 m
Çalışma rüzgar hızı
3,0 m/s
Durma rüzgar hızı
25 m/s
Anma gücü çıkışı (orta gerilim seviyesinde)
2,5 MW
Minimum ortam sıcaklığı çalışma / sağlam kalma
-15 °C / -20 °C
Maksimum ortam sıcaklığı çalışma
+40 °C
Ses azaltılmış çalışma LWA
≤ 105 dB(A)
Kule
Tip
Boru çelik kule
Göbek yüksekliği
100 m, 85 m, 75 m
Çap üst
4,300 mm
Pervane Sistemi
Pervane tahrik sayısı
4
Tahrik sistemi, motor tipi
elektrikli, asenkron
Gerilim
690 V / 575V
Frekans
50 Hz / 60 Hz
Pervane hızı
0,5 °/sn
Pervane dişlisi
Çok kademeli planeter dişli
Rotor
Çap
100 m
Rotor kanadı sayısı
3
Süpürülen alan:
7,854 m2
Rotor hız aralığı
5 – 14 dak-1
Dönme yönü
Aşağıya sarım saat yönünde
Kanat uçlarının maksimum hızı
73,6 m/s
Yön
Yukarıya sarım
Hız regülasyonu
Yiv kontrollü
Aerodinamik fren
Pervane ayarlama konumunda kanatlar
Koni açısı
3°
Rotor ekseni eğim açısı
4°
Rotor Kanatları
Tasarım
GE Energy / LM
Uzunluk (kanat dibi – ucu)
48,7 m
Malzeme
Fiberglas – epoksi reçine/polyester
Yiv Sistemi
Prensip
Tek kanatlı yiv kontrolü
Tahrik sistemi, motor tipi
Elektrikli, DC motorlar
Yedekli güvenlik özelliği
Akü sistemi
Yiv tahriki
Planeter dişli
Yiv yatağı
Çift sıralı dört nokta temaslı yatak
Göbek
Malzeme
Esnek dökme demir
Korozyon koruması
Kumlanmış, çok katmanlı boya sistemi
Ana Yatak
Muhafaza
Esnek dökme demir
Baskı yatağı
Çift sıra konik bilyalı yatak
Hareketli yatak
Silindir bilyalı yatak
Ana Dişli Kutusu
Anma gücü
2,750 kW
8 / 57
Tip
Çok kademeli planeter spiral dişli kutusu
Dişli oranı
≈ 1:117
Yağlama
1 mekanik ve 1 elektrikli pompa
Sıvı hacmi
≈ 700 l (soğutma sistemi dahil dişli kutusu)
Soğutma
Yağ soğutucu motor beşiği muhafazasının
arkasına monte edilmiştir
Fren Sistemi
Primer fren sistemi
Tek kanatlı yiv kontrolü (pil yedekleme)
Sekonder fren sistemi
Tek kanatlı yiv kontrolü (pil yedekleme)
Tutma freni
Yüksek hızlı milde hidrolik tahrikli fren kaliperi
Jeneratör
Tip
Sabit mıknatıslı jeneratör
Anma çıkışı
2,640 KW
Anma hızı
1,650 dak-1
Anma gerilimi
maks. 715 V
Anma çıkışında frekans
82.5 Hz (6 kutuplu) veya 110 Hz (8 kutuplu)
Koruma sınıfı
IP54
Yalıtım sınıfı
F
Fonksiyon tipi
S1
Standart
IEC 60034
Soğutma sistemi
Havadan havaya ısı eşanjörü
Dönüştürücü Sistem
Tip
4 çeyrek IGBT dönüştürücü
Maksimum stator akımı
2,285 A
Maksimum hat akımı
2,735 A
Anma gerilimi, hat tarafı
690 V +/-%10
Anma frekansı
50 Hz / 60 Hz
cos ϕ
0,90 indüktif - kapasitif (opsiyonel)
Elektronik devre koruma sınıfı
IP54
Anahtarlama hızı
yaklaşık 1,5 kHz
Soğutma sistemi
Sudan havaya ısı eşanjörlü su soğutma
Izgara Bağlantısı Koşulları
Anma ızgara gerilimi
10,000 – 24,000 V (opsiyonel olarak 36,000
V'ye kadar)
Dönüştürücü tarafında anma gerilimi
690 V +/-%10
Anma ızgara frekansı
50 Hz / 60 Hz
Izgara frekansı izin verilen toleransı
0,1 saniye için +%15 - +%20
1 saniye için +%10 - +%15
+/-%10 sürekli
10 dakika için -%10 - –%15
10 saniye için -%15 - -%25
1 saniye için -%25 - -%30
Hat kesintileri
LVRT
ZVRT
%15 / 720 ms
%0 / 200 ms
Izgara bağlantısı için transformatörün empedansı
6%
Transformatör bağlantısı
Dyn5 veya Dyn11
Transformatör gücü
2,800 kVA
Kullanılan Yağ ve Gresler
Aktarma Organları
Ana yatağın gresle yağlanması
Her bir yatak için ilk doldurma yaklaşık 30 kg
Dişli Kutusu
Yağ miktarı
700 l (soğutma sistemi dahil dişli kutusu)
Filtreler
2 kombinasyon filtresi 10/25 µm
Fren hidrolik sistemi ve rotor kilidi sistemi
Yağ miktarı
yaklaşık 35 l
Pervane Sistemi
9 / 57
Dişli
Planeter dişli takımı
Yağ miktarı
Yaklaşık 15 l
Dişli takımı yatağının gresle yağlanması
Doldurma miktarı yaklaşık 4.000 g
Yatak ve pinyonun otomatik gresle yağlanması
Fren hidrolik sistemi
Yağ miktarı
Yaklaşık 10 l
Yiv Sistemi
Dişli
Planeter dişli takımı
Yağ miktarı
Yaklaşık 3,5 l
Yiv yatağının gresle yağlanması
Yatak ve pinyonun otomatik gresle yağlanması
(yatak)/yaklaşık 250 g (pinyon)
Jeneratör
Yatağın otomatik gresle yağlanması
Doldurma miktarı yaklaşık 800 g
Şekil I-5: GE 2.5xI Boyutları ve Motor Görünümü
I.1.d.
Personel
Proje’nin inşaat çalışmaları süresince yaklaşık 38 kişilik personel çalışacaktır.
Çoğunluğunun yakın yerleşim alanlarından seçilmesi planlanan personelin barınma ve yemek
ihtiyacı prefabrik konteynerlerda sağlanacak olup, inşaat çalışmaları sonunda bu konteynerler
kaldırılacaktır. Şantiye alanının kesin lokasyonu inşaat çalışmaları öncesinde belirlenecektir. Tesis
işletmesinde mevcut durumda 6 personel çalışmaktadır. Kapasite artışı sonunda herhangi bir
personel artışı öngörülmemiştir.
10 / 57
I.2.
Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü
vb.)
I.2.a.
Arazi Kullanımı
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş tarafından yapılması öngörülen proje
kapsamında mevcut türbin alanları ile birlikte toplam 1.068 ha’lık alan kullanılacaktır. Her bir rüzgar
türbini 500 m² temel üzerine kurulacaktır. Proje Alanı’nda şalt sahası mevcut olup rüzgar
türbinlerinin yerleştirileceği alanlar dışında herhangi bir arazi kullanımı söz konusu değildir.
I.2.b.
Su Kullanımı
İnşaat aşamasında çalışanların içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarının yanı sıra çalışma
alanlarında toz oluşumunun engellenmesi için de su kullanımı söz konusu olacaktır.
Çalışan personel için gerekli olacak içme ve kullanma suyu miktarının hesaplanmasında bir
kişinin günlük ihtiyaç duyacağı su miktarı 150 L/gün olarak kabul edilmiştir. Böylelikle, personelin
ihtiyaç duyacağı günlük su miktarı yaklaşık 5,70 m³ olacaktır (38 kişi × 150 L/kişi = 5700 L).
Tesis işletmesinde mevcut durumda 6 personel çalışmaktadır. Kapasite artışı sonunda da
yine aynı sayıda personel çalıştırılması öngörülmektedir. İşletme aşamasında kişi başına su
tüketiminin 150 L/gün olacağı varsayımına dayanarak, günlük toplam su tüketiminin 0,9 m³ (6 kişi ×
150 L/kişi = 900 L) civarında olacağı hesaplanmıştır. İnşaat ve işletme aşamalarındaki su ihtiyacı
Aknehir Beldesi’nden tankerlerle taşınarak temin edilmektedir. Proje alanında üç (3) adet birer
tonluk, bir (1) adet de 10 ton’luk su deposu bulunmaktadır. İçme suyu ise halihazırda olduğu gibi
damacanalarla satın alınarak temin edilmeye devam edilecektir.
I.2.c.
Enerji Kullanımı
Halihazırdaki elektrik enerjisi ihtiyacı mevcut türbinlerden sağlanmakta olup, ilave yapılacak
9 adet türbinin inşaat aşamasında da yine mevcut türbinler vasıtasıyla üretilen elektrik enerjisi
kullanılacaktır.
Diğer taraftan, inşaat aşamasında kullanılacak iş makineleri için yakıt gerekli olacaktır. Bu
yakıt iş makineleri için motorin, küçük araçlar için ise benzindir. Benzin tüketiminin, dizel tüketimine
oranla daha az olması beklenmektedir. Bu tür yakıt ihtiyaçları yakında yer alan benzin
istasyonlarından sağlanacaktır.
I.3.
Atık Üretimi Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik
Özellikleri
I.3.a.
Sıvı Atıklar
Tüketilecek suyun tamamının atıksuya dönüşeceği şeklinde olan en kötümser yaklaşım
değerlendirilirse, azami atıksu miktarının inşaat ve işletme aşamalarında sırasıyla, 5,70 m³/gün ve
0,9 m³/gün civarında olması beklenmektedir. Mevcut durumda atıksular, sadece evsel nitelikli olup,
sızdırmaz fosseptik çukurlarında depolanmaktadır. Fosseptik çukurları, 19.03.1971 tarih ve 13783
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan
Yerlerde Açılacak Çukurlara Dair Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yapılmıştır.
11 / 57
Proje kapsamında oluşacak evsel nitelikli atıksular da yine bu sızdırmasız foseptikte
toplanacak ve mevcut durumda da uygulandığı şekli ile Aknehir Belediyesi tarafından vidanjör ile
alınarak bertaraf edilecektir.
I.3.b.
Katı ve Tehlikeli Atıklar
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Mevcut durumda, oluşan katı atıklar; niteliklerine göre (organik, plastik, cam, kağıt, metal,
vb.) ayrı biriktirme kaplarında toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırmazlık ve benzer faktörler
yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel araçlarla taşınmaktadır. Katı atıkların
değerlendirilmesi mümkün olabilen cam, kağıt, plastik türü atıklar biriktirilerek 24.06.2007 tarihli ve
26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda lisanslı kuruluşlara verilerek bertarafı sağlanacaktır.
Değerlendirilmesi mümkün olamayan katı atıklar, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre
toplanarak günlük olarak Aknehir Belediyesi tarafından alınmaktadır.
Öngörülen Proje’nin inşaat aşamasında sahada çalışacak personelin oluşturacağı günlük
katı atık miktarı kişi başına 1,15 kg mertebesinde olacaktır1. Dolayısıyla, inşaat personeli sayısının
38 kişi kabulü ile meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarının yaklaşık 43,7 kg/gün civarında
olması beklenmektedir.
Hafriyat Atıkları
RES’in inşaat aşamasında bir rüzgar türbin temeli için yapılması gereken kazı miktarı 759
m³ olarak hesaplanmıştır. İnşaat aşamasında rüzgar türbinleri teker teker yerleştirileceğinden
oluşacak hafriyat miktarı türbin başına olacak şekilde hesaplanmış ve hesabı aşağıda verilmiştir:
2
Her bir türbin kulesi yaklaşık olarak 500 m (22,5m x 22,5m) alanı kaplayan bir beton
platform üzerine yerleştirilecektir. Bu kapsamda;
Çukur hacmi = 22,5 m × 22,5 m × 1,5 m = 759 m³
İnşaat işlemleri sırasında ortaya çıkacak hafriyat türbin ayaklarının temellerindeki
dolgularda kullanılacaktır ve böylelikle hafriyat atıklarının büyük bir kısmı yine proje içerisinde
tüketilmiş olacaktır. Yapılacak kazı neticesinde oluşacak hafriyatın dolguda kullanılamayacak kısmı
Aknehir Belediyesi tarafından gösterilen bir sahaya taşınarak, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde bertaraf edilecektir.
Hafriyat çalışmaları sırasında, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanımı
planlanmamaktadır. Ancak, zemin koşullarına bağlı olarak asgari düzeyde patlatma yapılabilir. Bu
durumda, gerek bölgedeki güvenlik birimleri ve idari yetkililer ve gerekse de yöre halkı önceden
patlatma programı hakkında bilgilendirilecektir. Ek olarak, patlatma işlemleri esnasında 07.03.2008
tarih ve 26809 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (ÇGDYY)” hükümlerine uyulacaktır.
1
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE)’nün 2008 yılı Belediye Çevre Envanteri verilerine göre, Türkiye’de kişi başına düşen evsel
katı atık üretimi 1,15 kg/gün’dür.
12 / 57
Ayrıca, bitkisel toprak yüzeyinden sıyrılacak, hafriyat atıklarından ayrı olarak depolanacak
ve inşaat sonrasında peyzaj amaçlı olarak kullanılacaktır.
Atık Yağlar ve Tehlikeli Atıklar
Öngörülen RES inşaatı ve işletmesi sırasında herhangi bir tehlikeli atık oluşumu söz
konusu olmayacaktır. Ancak, tesisin işletme aşamasındaki bakım çalışmaları sırasında
oluşabilecek atık yağlar, 30. 07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri uyarınca bertaraf edilmek üzere
lisanslı firmalara verilecektir.
Proje kapsamında arazinin hazırlanması sırasında kullanılacak makinelerin bakımları, yakıt
ikmalleri ve yağ değişimleri; kurulacak şantiye/şantiyelerde oluşturulacak makine parkının ilgili
biriminde veya ruhsatlı benzin istasyonlarında yapılacaktır. Araçların saha içinde bakım ve
onarımının yapılması durumunda ise, taban sızdırmazlığı sağlanmış zeminler kullanılacak bu
şekilde de toprak, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının kirlenmesi önlenecektir.
Bu işlemlerin şantiye/şantiyelerde yapılması durumunda araçların bakımından oluşacak;
atık maddeler, atık yağlar ve benzeri petrol ürünleri kesinlikle alanda açıkta bırakılmayacaktır.
Bunlardan değerlendirilebilir atıklar sınıfına giren (akü, makine parçaları, metal aksamlar vb.) atıklar
bu tür malzeme alıcılarına satılacaktır. Proje kapsamında oluşacak atık yağlar sızdırmasız
tanklarda depolanarak lisanslı bertaraf tesislerine intikali sağlanacaktır.
Ayrıca, atık lastikler 25.11.2006 tarihli ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak
bertaraf edilecektir.
İnşaat aşamasında oluşacak olan atık yağlar, bitkisel atık yağlar ve atık pil ve
akümülatörler sırasıyla, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda lisanslı firmalara verilecektir.
Proje Sahası’nda tıbbi atık oluşumu beklenmemektedir. Ancak, herhangi bir sebeple
sahada tıbbi atık oluştuğunda, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda hareket edilecektir.
I.3.c.
Emisyonlar
RES inşaat aşamasında
emisyonlar aşağıda belirtilmektedir:
gerçekleştirilecek
faaliyetler
sırasında
oluşacak
•
Yapılacak hafriyat ve/veya kullanılacak malzeme kaynaklı toz emisyonları,
•
Kullanılacak araçların, şantiye ekipmanlarının egzoz gazları,
başlıca
Hafriyat Kaynaklı Toz Emisyonları
İnşaat süresince bir rüzgar türbini başına oluşacak hafriyat iktarı yaklaşık 759 m³ olarak
hesaplanmıştır. Bu çalışmalar esnasında hazırlık ve inşaat aşamalarında yapılacak olan hafriyat
çalışmaları sırasında toz oluşumu meydana gelecektir. Bu toz oluşumunu asgari düzeyde tutmak
13 / 57
maksadıyla; sahada spreyleme yapılarak toprağın nemli kalması sağlanacaktır. Ayrıca, sahaya
malzeme getiren tüm araçlara hız limiti uygulanacaktır. Tüm çalışmalar 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak yürütülecektir.
Diğer taraftan, ortaya çıkabilecek emisyonlarının hesaplanması amacıyla, Tablo I-4’te
verilen emisyon faktörleri kullanılmıştır.
Tablo I-4: Toz Hesaplamaları Emisyon Faktörleri
Faaliyet
Emisyon Faktörü
Patlatma
0,080 kg/ton
Sökme
0,025 kg/ton
Yükleme
0,010 kg/ton
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)
0,7 kg/km-araç
Boşaltma
0,010 kg/ton
Depolama
5,8 kg toz/ ha gün
Kaynak: www.cedgm.gov.tr
Hafriyat işlemlerinden kaynaklı oluşacak emisyonların hesaplanma işleminde aşağıda
sunulan verilerin kabulü yapılmıştır. Ek olarak, türbin ayaklarından her birinin 20 gün içinde ve
günde 16 saat çalışarak tamamlanması öngörülmüştür.
Hafriyat miktarı
= 759 m³/30 gün
= 25,3 m³/gün
Hafriyat Alanı
= 500 m²
Depolanacak alan
= 100 m²
Hafriyat süresi
= 20 gün
Günlük çalışma süresi
= 16 saat
Hafriyatın taşınma mesafesi
= 0 m (kazı alanının hemen yanında tekrar
kullanılmak üzere depolanacaktır)
Saha’nın jeolojik yapısının değerlendirilmesi sonucunda patlayıcı madde kullanımına gerek
olmadığı görülmüştür. Kazı işlemlerinde gerçekleştirilecek faaliyetler hafriyatın çıkarılması (sökme),
ve depolamasıdır. Toprak yoğunluğu = 2,65 g/cm³ olarak alınmıştır.
-6
6
Hafriyat miktarı = 2,65 g/cm³ × 25,3 m³/gün × 10 m³/cm³ × 10 g/ton = 67,05 ton/gün
Sökme işlemi aşamasında oluşan toz miktarı
= 0,025 kg/ton × 67,05 ton/gün × (1 gün
/ 16 saat)
Sökme işlemi aşamasında oluşan toz miktarı
= 0,1 kg/saat
14 / 57
Depolama işlemi aşamasında oluşan toz miktarı =
5,8 kg/ha-gün × 100 m² / (10.000 ha /
1 m²) / 24 saat/gün = 0,002 kg/saat
Hafriyatın taşınması aşamasında oluşan toz miktarı =
Kazı alanının hemen yanında
tekrar
kullanılmak
üzere
depolanacağından ihmal edilmiştir.
Toplam toz emisyonu Sökme = 0,1 kg/saat = 0,1 kg/saat
Toplam toz emisyonu Depolama= 0,002 kg/saat = 0,002
Saha’nın hazırlanması aşamasında “Sökme” ve “Depolama” işlemleri kapsamında oluşan
toz emisyonları en kötümser yaklaşımla (tüm türbinlerin aynı anda ve birbirlerine çok yakın
lokasyonda inşa edilmeleri) toplam 0,1 kg/saat olmaktadır. Bu değer nemlendirme çalışmaları ile
daha da aşağıya çekilecek ve sahaya giren tüm araçlara hız limiti uygulanacaktır. Bu bağlamda,
hafriyata bağlı olarak oluşması tahmin edilen toz emisyonu 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin
Ek 2’si kapsamında Tablo 2.1’de verilen 1,0 kg/saat sınır değerinin altında kalacaktır.
Kullanılacak Araçların, Şantiye Ekipmanlarının Egzoz Gazları
İnşaat aşaması süresince temel olarak ekskavatör, dozer, mikser vb. ağır iş makinelerinin
kullanımı için yakıt gerekli olacaktır. Yakıt kullanımı genel olarak dizeldir ve küçük iş makinelerinde
da benzin kullanımı söz konusudur. Benzin tüketiminin dizel tüketimine oranla daha az olması
beklenmektedir.
Çalışma prensipleri itibarıyla farklı olan dizel motorlar, benzinli motorlara kıyasla daha az
miktarda karbonmonoksit (CO) ve hidrokarbon (HC), ancak daha fazla miktarda azot oksit (NOx) ve
partikül madde (PM) yaymaktadır. Dizel motorlu araçlar genellikle egzoz ve karter kaçakları gibi
kaynaklardan kirletici yaymaktadır. Kapalı enjeksiyon sistemlerinin kullanımı ve dizel yakıtın düşük
seviyelerdeki uçuculuğu ise buharlaşma kayıplarını önlemektedir. Amerika Birleşik Devletleri Çevre
Koruma Kurumu (USEPA) emisyon faktörlerine göre, iyi bakım görmüş ve dizel yakıt kullanan her
ağır iş makinası 0 ila 30 km/saat hızla kullanılması halinde 8,61 g/dk CO; 1,38 g/dk HC ve
6,27 g/dk NOx yaymaktadır.
Elektrikle çalışan iş makinaları göz önüne alınmamak kaydıyla; greyder, ekskavatör, dozer
ve mobil vinçten kaynaklanabilecek günlük kirletici emisyonları belirlenmiştir. Hesaplamalarda, her
türden bir adet makinanın aynı anda işlediği ve tüm makinaların günde 12 saat devamlı olarak
çalıştığı kabul edilmiştir. USEPA emisyon faktörlerine göre hesaplanan CO, HC ve NOx emisyonları
Tablo I-5’te verilmektedir.
15 / 57
Tablo I-5: İş Makinalarından Kaynaklanan Günlük Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonları
Emisyon faktörü
(g/dakika)
Süre
(saat/gün)
Günlük emisyon
(kg/gün)
HC
1,38
8
2,7
NOx
6,27
8
12,0
CO
8,61
8
16,5
Parametre
Kaynak: www.epa.gov
I.3.d.
Gürültü
RES’in inşaatı sırasında oluşacak gürültü kaynakları aşağıda verilmiştir:
•
İnşaat aşamasında yapılacak işler
kullanımından kaynaklanan gürültü,
•
İşletme aşamasında rüzgardan ve iletim hattı korona gürültüsü
ve
çalışacak
alet
ve
ekipmanların
İnşaat Aşaması
Öngörülen projenin inşaat aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ÇGDYY hükümlerinde yer alan hususlara uyulacaktır. Buna göre, söz
konusu yönetmelikte Madde 26’da belirtilen şartlar belirtilen sınırlar aşılmayacaktır (Bkz. Tablo I-6).
Tablo I-6: Şantiye Alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDYY, Tablo 5)
Faaliyet Türü (Yapım, Yıkım, Onarım)
Lgündüz (dBA)
Bina
70
Yol
75
Diğer Kaynaklar
70
Tesiste kullanılacak makinelerin ses gücü düzeylerine göre değerlendirme yapılarak,
tesisten kaynaklanacak olan gürültü düzeyi hesaplanmıştır. İnşaat sırasında gürültü çıkaracak olan
makineler ve bunların çalışmaları sırasındaki maksimum gürültü düzeyleri 30.12.2006 tarih ve
26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından
Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (2000/14/AT)” hükümlerine göre
Tablo I-7’de yer alan değerlere uygun olarak incelenmiştir.
Yukarıda belirtilen değerlere göre gürültü seviyeleri kapsamında, öngörülen proje
kapsamında kullanılması öngörülen iş makineleri ses gücü düzeyleri Tablo I-7 ve Tablo I-8’de
verilmiştir.
Makinelerin çalışması sürekli değil, kısa süreler halinde olacaktır. Yapılan hesaplamalarda
en kötü ihtimaller göz önünde bulundurularak bütün makinelerin aynı anda ve aynı yerde çalıştığı
varsayılmıştır. Aynı anda ve aynı yerde bulunacak iş makineleri ve taşıma araçlarından oluşacak
makinelerine ait gürültü seviyeleri takip eden paragraflarda verilmiştir.
16 / 57
Tablo I-7: Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi
Net kurulu güç
P (kW),
Müsaade edilen ses gücü seviyesi
dB/1 pW
Elektrik gücü
Pel (1) (kW),
Teçhizatın tipi
Uygulama kütlesi m (kg),
Kesme genişliği
L (cm)
3 Temmuz
2004’den
itibaren
3 Ocak
2006’dan
itibaren
I. Safha
II. Safha
Paletli dozerler, paletli yükleyiciler, paletli kazıcı
yükleyiciler
P ≤ 55
106
103
P > 55
87 + 11 log P
84 + 11 log P
Tekerlekli dozerler, tekerlekli yükleyiciler,
tekerlekli
kazıcı-yükleyiciler,
damperli
kamyonlar, greyderler, yükleyici tipli toprak
doldurmalı sıkıştırıcılar, içten yanmalı motor
tahrikli karşı ağırlıklı hidrolik kaldırmalı
kamyonlar,
hareketli
vinçler,
sıkıştırma
makineleri (titreşimsiz silindirler), kaldırım
perdah makineleri, hidrolik güç oluşturma
makineleri
P ≤ 55
104
101
P > 55
85 + 11 log P
82 + 11 log P
Tablo I-8: Proje’nin İnşaatında-Türbinlerin Yerleştirilmesi Aşamasında Kullanılacak Olan İş Makineleri ve Ses Gücü
Düzeyleri
Makine / Ekipman
Adet
Ses Gücü Düzeyi (dB)
Kamyon
2
101
Kepçe
1
101
Paletli Dozer
2
103
Yükleyici
1
101
Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek toplam ses basıncı düzeyi her bir ekipmanın ses gücü
düzeyi aracılığıyla hesaplanmıştır.
L Wİ
L WT
n
= 10 × log ∑ 10
i=1
10
Burada;
Lwi
: ekipmanın ses güç düzeyi (dB)
LWT
: toplam ses güç düzeyi (dB)
Tüm ekipmanların aynı anda çalıştıkları varsayılarak; toplam ses gücü düzeyi aşağıdaki
şekilde hesaplanmaktadır:
L
WT
101
101
103
101


10
10
10
10
= 10 × log  2 × 10
+ 10
+ 2 × 10
+ 10


17 / 57


 = 109,6 dB


Eşdeğer gürültü düzeyi (Leq) inşaat alanından uzaklaştıkça azalmaktadır:
∑ L eq = L PT − A atm
LPT = L WT + 10 × log
Q
4 × π × r2
Burada;
LWT
: Toplam ses güç düzeyi (dB)
LPT
: Toplam ses basınç düzeyi (dB)
Q
: Yönelme katsayısı (yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q=2)
r
: Kaynaktan uzaklık (m)
A atm =
7,4 × 10
−8
×f
2
×r
Φ
Burada;
Aatm
= Atmosferik yutuş (dB)
f
= İletilen sesin frekansı
r
= Kaynaktan uzaklık (m)
φ
= Havanın bağıl nemi (%76)
Örneğin; 4000 Hz ve 25 m’lik uzaklıktaki Leq değeri, tüm frekanslardaki LWT değerlerinin
eşit olduğu (yani 109,6 dB) kabul edilerek aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır:

Leq = 109,6 + 10 × log 2
4 × π × 25 2

(
 
) − 7,4 ×10
− 8  4000 2 × 25



= 73,3 dB
76 

A-ağırlıklı ses basınç düzeylerinin hesaplanmasında aşağıdaki A-ağırlıklı düzeltme faktörü
kullanılmaktadır:
63 Hz için
125 Hz için
250 Hz için
500 Hz için
1000Hz için
2000 Hz için
4000 Hz için
8000 Hz için
= -27 dB
= -15 dB
= -10 dB
= -3 dB
= 0 dB
= 1 dB
= 1 dB
= -1 dB
4000 kHz için
Leq= 73,3 dB +1 dB = 74,3 dBA
Tüm ekipmanların aynı anda çalıştıkları kötü durum senaryosu dikkate alındığında,
mesafeye göre kümülatif A-ağırlıklı ses basınç düzeyi dağılımları hesaplanmış olup, elde edilen
değerler Tablo I-9 ve Şekil I-6’de verilmiştir.
18 / 57
Tablo I-9 ve Şekil I-6’dan da görülebileceği gibi, inşaat süresince kaynaklanacak gürültü
seviyelerine en kötü şartlarda (bütün araçların aynı anda ve çalışma saatlerinde sürekli çalışmaları)
50 m’den sonra ses basıncı düzeyleri 70 dBA’nın altında kalmaktadır. Dolayısıyla ÇGDYY Madde
26’da verilen 70 dBA sınırı 50 m’den itibaren sağlanmaktadır.
Buna ek olarak, proje alanının civarında yer alan yerleşim birimlerinin en yakın türbin ile
olan kuş uçuşu mesafeleri; Kuzeydoğu’da Değirmenbaşı 850 m. Doğu’da Aknehir 3100 m.,
Güneydoğusunda Yeşilyazı 740 m., Doğusunda Nahırlı 680 m., Güneybatısında Samandağ 30500
m., Güneyinde Sutaşı 1700m. , Batısında Koyunoğlu 1300 m.’ dir.
İnşaat aşamasında oluşacak çevresel titreşim düzeyinin ÇGDYY Madde 29 (b) bendinde
verilen esasları sağlayacak şekilde gerekli olan önlemler alınacaktır.
Tablo I-9: İnşaat Aşamasında Mesafeye Göre Leq Değerlerinin Dağılımı
Ses
Basınç
Düzeyleri
(dBA)
Mesafe (m)
10
25
50
100
250
500
1000
2000
5000
Leq
81,6
73,7
67,6
61,6
53,7
47,6
41,6
35,6
27,6
63 Hz
81,6
73,7
67,6
61,6
53,7
47,6
41,6
35,6
27,6
125 Hz
81,6
73,7
67,6
61,6
53,7
47,6
41,6
35,6
27,6
250 Hz
81,6
73,7
67,6
61,6
53,6
47,6
41,6
35,5
27,3
500 Hz
81,6
73,7
67,6
61,6
53,6
47,5
41,4
35,1
26,4
1000 Hz
81,6
73,6
67,6
61,5
53,4
47,2
40,6
33,7
22,8
2000 Hz
81,6
73,6
67,4
61,2
52,7
45,7
37,7
27,8
8,2
4000 Hz
81,5
73,3
66,9
60,1
49,8
39,9
26,0
4,4
0,0
8000 Hz
81,0
72,1
64,5
55,4
38,1
16,5
0,0
0,0
0,0
Şekil I-6: İnşaat Aşamasında Ses Basınç Seviyesinin Mesafelere Göre Dağılımı
19 / 57
İşletme Aşaması
RES Projesi’nin işletilmesi aşamasında herhangi bir iş makinasının kullanılması söz
konusu olmayacaktır. Rüzgar türbinlerinden kaynaklanacak ses mekanik ve aerodinamik
olmaktadır. Mekanik ses dişli kutusu, jeneratör, eğiş dişlisi, soğutma fanları ve diğer destek
ekipmanlardan kaynaklanmakta iken havanın kanatlara çarpmasından kaynaklanan aerodinamik
ses düzeyi, mekanik ses düzeyine oranla daha yüksek olmaktadır. (Rogers ve diğerleri, 2006)
Proje kapsamında kullanılacak olan türbinlerin üretici firması tarafından hazırlanmış olan ve
türbinlerin her biri için geçerli olan aerodinamik ses düzeyinin rüzgar hızı ve kanatların dönme
hızına göre değişimi Şekil I-7’de gösterilmektedir. Buna göre, projenin işletme aşamasındaki ses
düzeyi kanatlardaki hava akışı ile oluşan ve en yüksek değer olarak kabul edilen 102 dBA kabul
edilmiştir.
Her bir rüzgar türbininin çalışması esnasında oluşacak ses düzeyinin 102 dBA olacağı
kabulü ile ses düzeyinin mesafeye göre dağılımı Şekil I-6’da gösterilmiştir. Proje alanının civarında
yer alan yerleşim birimlerinin en yakın türbin ile olan kuş uçuşu mesafeleri; Kuzeydoğu’da
Değirmenbaşı 850 m. Doğu’da Aknehir 3100 m., Güneydoğusunda Yeşilyazı 740 m., Doğusunda
Nahırlı 680 m., Güneybatısında Samandağ 30500 m., Güneyinde Sutaşı 1700m., Batısında
Koyunoğlu 1300 m’dir. Bu alanlarda oluşması tahmin edilen ses düzeyi yaklaşık 40 dBA
olmaktadır. Bu değer ÇGDYY Ek-VIII Tablo 4 (Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır
Değerleri) içindeki “gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve
kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar” için gece kapsamında belirtilen sınır değerin (50 dBA)
dahi altındadır. Bu bağlamda, ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5
MW)’nin işletme aşamasında tüm üniteler tam kapasitede çalıştığı anda dahi en yakın meskun
mahal içinde gürültünün olumsuz bir etki yaratması beklenmemektedir.
Aerodinamik ses düzeyinin rüzgar hızı ve kanat dönme hızına göre dağılımı Şekil I-7’de ve
işletme aşamasında ses basınç seviyesinin mesafelere göre dağılımı Şekil I-8’de görülmektedir.
Ek olarak, tesisin işletilmesi esnasında, ÇGDYY Madde 28’de belirtilen hükümlere
uyulacaktır.
20 / 57
Ses Güç Seviyesi (dB(A)
Kule Yüksekliği = 100 m
Kule Yüksekliği = 78 m
Rüzgar Hızı (m/s)
Şekil I-7: Aerodinamik Ses Düzeyinin Rüzgar Hızı ve Kanat Dönme Hızına göre Dağılımı
Şekil I-8: İşletme Aşamasında Ses Basınç Seviyesinin Mesafelere Göre Dağılımı
21 / 57
I.4.
Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski
I.4.a.
İnşaat Aşaması
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW) inşaat faaliyetleri
kapsamında, insan sağlığı ve emniyetine yönelik olarak meydana gelebilecek riskler, bu tür inşaat
işlerinde karşılaşılması muhtemel kazalarla ilgilidir. Bu bağlamda, inşaat faaliyetlerini yürütecek
yüklenici firma, Saha’nın tüm çalışanlar için emniyetli bir hale gelmesi ve kazı çalışmaları, ağır iş
makinelerinin güvenliğinin sağlanması için bilgi ve tecrübenin yanı sıra, tüm dünyada kabul görmüş
güvenlik kurallarından da yararlanacaktır. Çalışanların kişisel koruyucu malzemeleri kullanmaları
(baret, gözlük, eldiven, kemer vb.) sağlanacaktır.
Proje’nin inşaat aşamasında tehlikeli kimyasalların kullanımı olmayacağından, bu
maddelerin taşınması, depolanması ve kullanılması esnasında herhangi bir risk olmayacaktır.
Ayrıca, potansiyel çevre kirliliği risklerini en aza indirmek için gerekli koruma önlemleri yüklenici
firma tarafından alınacaktır. Proje kapsamında gerçekleştirilecek olan tüm faaliyetler 09.12.2003
tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir.
I.4.b.
İşletme Aşaması
ZİYARET RES’in işletme aşamasındaki faaliyetler içinde insan ve çevre sağlığı açısından
özel bir tehlike arz eden herhangi bir riskli faaliyet olmayacaktır. Bununla birlikte, çalışacak
personelin sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tüm önlemler alınacaktır.
Bu bağlamda, başta 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” olmak üzere, yürürlükte bulunan ilgili
mevzuatlara uyulacaktır. Bununla birlikte, çalışacak personele aşağıda sıralanan konularda tesis
üst düzey yetkilileri ve ilgili uzmanlarca eğitim verilecektir:
I.5.
•
Saha Güvenliği
•
Çevre Koruma
•
İlk Yardım
•
Yangınla Mücadele
•
Sağlık ve İş Güvenliği
•
Risk Değerlendirmesi
Proje’nin Olası Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler
ÇED Yönetmeliği Madde 18 uyarınca, proje sahibi veya yetkili temsilcisi, “Çevresel Etki
Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararını aldıktan sonra başlangıç, inşaat, işletme ve işletme
sonrası aşamalarda yürütülecek faaliyetlerin, ulusal çevre mevzuatına uygunluğunun kontrol
edilmesi amacıyla, bir çevre izleme programı yürütmekle yükümlüdür.
I.5.a.
İnşaat Aşaması
Çevre üzerinde oluşabilecek etkilerin asgari seviyede tutulması amacıyla, projenin inşaat
faaliyetlerinin ilk aşamalarından itibaren inşaat süresi boyunca sahadaki işlerin çevre mevzuatının
ilgili yönetmelik ve tüzüklerine uygun olarak yürütülecektir.
22 / 57
Hafriyat atıklarına yönelik bütün uygulamalarda “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri dikkate alınacaktır.
İnşaat aşaması gürültü etkilerinin izlenmesi açısından belirli periyotlarda olmak üzere
inşaat sahası sınırında gürültü ölçüm programı uygulanması öngörülmektedir. İnşaat faaliyetinin
gündüz saatleri ile sınırlı olacağı düşünüldüğünde, gürültü izleme çalışması da gündüz saatlerini
(07:00-19:00) kapsayacak şekilde olacaktır. Ölçüm sonuçları, Proje Sahası’nda, proje sahibinde
muhafaza edilecek ve yetkililerin talepleri halinde gösterilecektir.
I.5.b.
İşletme Aşaması
2
Proje’nin işletme aşamasında oluşabilecek etkiler aşağıda özetlenmiştir :
•
Türbinlerin çalışması ile oluşan ses düzeyi,
•
Alanda bulunan radyo, televizyon vb. alıcılarında parazit oluşturulması,
•
Elektromanyetik alan etkisi,
•
Alanın kuş göç yolları üzerinde bulunması durumunda, göç yollarının etkilenmesi,
•
Görsel etki,
•
Arazi kullanımı.
Ses Düzeyi
Rüzgar türbinlerinden kaynaklanan gürültünün mekanik ve aerodinamik olmak üzere iki
kaynağı bulunmaktadır. Mekanik gürültü hareketli mekanik parçalardan kaynaklanırken,
aerodinamik gürültü ise kanatların dönüşlerinden kaynaklanmaktadır.
Modern rüzgar türbinleri, sahip oldukları güç dikkate alındığında çok sessiz makinalardır.
Gürültü problemi kaynakta veya işletme sırasında giderilmektedir. Mekanik gürültü tasarım
aşamasında veya türbin içerisinde akustik izolasyon ile en aza indirilmektedir. Ayrıca, mekanik
gürültü işletme sırasında akustik izolasyon perdeleri ve anti-titreşim destekleri ile
düzeltilebilmektedir. Aerodinamik gürültü ise kanatların uygun şekilde tasarlanması ile
düzeltilmektedir.
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW)’nin işletme
aşamasında oluşacak ses düzeyi ve yakın çevrede oluşturacağı etkiler ile ilgili detaylı bilgi Kısım
I.3.d’de verilmiştir. Proje alanının civarında yer alan yerleşim birimlerinin en yakın türbin ile olan kuş
uçuşu mesafeleri; Kuzeydoğu’da Değirmenbaşı 850 m. Doğu’da Aknehir 3100 m.,
Güneydoğusunda Yeşilyazı 740 m., Doğusunda Nahırlı 680 m., Güneybatısında Samandağ 30500
m., Güneyinde Sutaşı 1700m. , Batısında Koyunoğlu 1300 m.’dir.
Bu alanlarda oluşması tahmin edilen ses düzeyi yaklaşık 40 dBA olmaktadır. Bu değer
ÇGDYY Ek-VIII Tablo 4 (Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri) içindeki “gürültüye
hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu
olduğu alanlar” için gece kapsamında belirtilen sınır değerin (50 dBA) dahi altındadır. Bu
bağlamda, ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW)’nin işletme
2
http://www.powerscorecard.org/tech_detail.cfm?resource_id=11,
http://windeis.anl.gov/guide/concern/index.cfm
ve
E. Binopoulos, P. Haviaropoulos, Environmental Impacts of Wind Farms: Myth and Reality, Centre for Renewable Energy
Sources (CRES), 7 p.
23 / 57
aşamasında tüm üniteler tam kapasitede çalıştığı anda dahi en yakın meskun mahal içinde
gürültünün olumsuz bir etki yaratması beklenmemektedir.
Alıcılarda Parazit
Radyo veya televizyon yayını frekanslarının transmisyonlarının verici ve alıcı arasına giren
engellerden etkilendiği bilinen bir gerçektir. Hareket halindeki kanatlar, yön saptırma (defleksiyon)
nedeniyle sinyal değişimlerine neden olabilmektedir. Ancak, modern rüzgar türbinlerinin kanatları
sadece sentetik malzemeden yapıldığından bu problem ihmal edilebilir düzeydedir.
Elektromanyetik Alan Etkisi
Bir rüzgar türbini dikkate alındığında, düşük seviyede elektromanyetik radyasyon yayma
olasılığı olan parçaları elektrik jeneratörü ve voltaj trafosudur. Rüzgar türbinin elektromanyetik alanı
oldukça zayıftır ve yer seviyesinden en az 40-50 m yukarıda olan dış türbin gövdesinden itibaren
çok kısa bir mesafe ile sınırlıdır. Bu nedenle, özellikle rüzgar türbininin tabanında olmak üzere,
elektromanyetik radyasyona maruz kalma söz konusu değildir. Trafo bir güvenlik çiti ile çevrili
olmalı veya metal bir baraka bir kapanmış olacaktır. Çit elektromanyetik alanın ihmal edilebilir
olduğu mesafeye yerleştirilecektir.
Kuş Göç Yolları
Uçan kuşlar zaman zaman binalara ve benzer yapılara çarpmaktadır. Ancak, rüzgar
türbinleri, Almanya, Hollanda, Danimarka ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde gerçekleştirilen
çalışmalarda da görüldüğü üzere, bu hususta belli bir problem yaratmamaktadır. Bir yıl içerisinde
ölen kuşların toplam sayısına bakıldığında sadece 20 tanesinin ölümüne rüzgar türbinlerinin (kurulu
güç olarak 1000 MW), neden olduğu ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan, avcılar 1500 kuş ölümüne
neden olmuşken, 2000 tanesinin araçlara ve elektrik iletim hatlarına çarparak öldükleri
hesaplanmıştır (Binopoulos ve Haviaropoulos).
Halihazırda kullanılan rüzgar türbinlerinin teknolojisi de kuşların üzerlerine tünemelerini
önleyecek şekilde masif boru şeklindeki kuleler halindedir. Ayrıca, daha önceki versiyonlarına göre
pervane kanatları daha yavaş dönmektedir ve bu da kuşların çarpma olasılığını azaltmaktadır. Tüm
bunlara karşın, ekolojik olarak hassas ve koruma altındaki alanlarda kuşların korunması, rüzgar
çiftliklerinin planlanmasında ve yer seçiminde mutlaka dikkate alınmalıdır.
Bu doğrultuda Türkiye için Doğa Derneği'nin yürüttüğü çalışmaya göre göçmen kuşların
konakladığı “riskli bölgeler”: Beyşehir, Akşehir ve Eğridir gölleri yakınlarındaki sulak bölgeler,
Girdev Gölü, Olukköprü, Aksu ve Göksu Deltası, Dalaman sulak alanları, Dalyan ve Güllük Deltası,
Adana ve Hatay'da Akyatan, Kesik ve Tuzla gölleri, Yumurtalık Lagünü, Büyük Menderes, Bafa
Gölü ve İzmir'in sulak alanlarıdır ve planlanan Proje Sahası bu alanlar arasında yer almamaktadır
(Bkz. Şekil I-9).
Söz konusu Proje kapsamında “ÇED Gerekli Değildir” belgesi ve EPDK lisansı alındıktan
sonra sahanın kuş göç yolları üzerinde kalıp kalmadığı ve kuşlara olabilecek etkiler ve alınacak
önlemler konusunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından gelen görüş
doğrultusunda uzman bir ornitolog tarafından hazırlanacak olan rapor ilgili birimlere sunulacaktır
(Bkz. Ek 4).
24 / 57
Ana Rota
Tali Rota
Cephe Rota
Şekil I-9: Türkiye’de Kuş Göç Yolları
Görsel Etki
Rüzgar enerji santralleri kırsal kesimlerde yüksek tepelere yerleştirilen birçok rüzgar
türbininden oluştuğu için uzak mesafelerden görülebilmektedir. Proje alanında daha önceden
kurulmuş olan türbinler bulunmaktadır. Bölgede yapılan çalışmalarda, yöre halkının alanda
bulunan mevcut türbinlere ve diğer firmalara ait rüzgar enerjisi santrallerine aşina olduğu
gözlenmiştir. Türbinler yakın yerleşimlerden ve bazı ulaşım yollarından görülebilmektedir. Rüzgar
enerji santralleri, temiz enerji kaynağı olarak bilinmesi nedeniyle genel olarak gelişmiş ve modern
yaşamın bir simgesi olarak görülmektedir.
Arazi Kullanımı
Rüzgar enerji santrallerinin çiftçilik veya hayvan besiciliği üzerinde olumsuz bir etkisinin
olduğuna dair herhangi bir belirti bulunmamaktadır. Rüzgar santrallerinin üzerine kurulduğu
arazilerin %99’u farklı amaçlar için de kullanılabilmekte, aynı arazide daha önceden yapılmakta
olan tarım faaliyetlerine devam edilebilmektedir. Rüzgar santralleri için seçilen sahalar, genellikle,
yüksek rüzgar hızının gözlendiği, az vejetasyonlu dağlık alanlardır. Bu tip sahalar çoğunlukla koyun
ve keçi gibi küçükbaş hayvanlar için mera olarak kullanıldığından rüzgar santralinin inşaatını
takiben de kullanılabilecektir.
25 / 57
II.
PROJENİN YERİ
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan ZİYARET
RES’e ait 9 adet rüzgar türbini Hatay İli Samandağ İlçesi Nahırlı Beldesi yakınlarında bulunan
alanlara yerleştirilecektir (Bkz. Şekil II-1 ve Şekil II-2). Proje kapsamında alana yerleştirilecek olan
9 adet yeni (14 adet mevcut ) rüzgar türbinine ait koordinatlar Ek-1’de ve tribünlerin 1/25.000 ölçekli
topoğrafik harita üzerinde gösterimi Ek-3’te sunulmaktadır.
Şekil II-1: Proje Alanı’nın Konumu
26 / 57
Şekil II-2: Rüzgar Türbinlerinin Konumları
27 / 57
2
0
Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Hatay İli’nin yüzölçümü 5403 km ’dir ve İl arazisi 35 52’ ile
0
0
37 04’ kuzey enlemleri, 35 40’ ile 36 35’ doğu boylamları arasında yer alır.
0
Hatay İli doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Gaziantep, kuzey ve kuzey
batısında Osmaniye ve Adana, batısında ise Akdeniz ile çevrilmiştir.
II.1.
Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (tarım alanı, orman alanı, plânlı alan, su yüzeyi
vb.)
Toprak gruplarıyla ilgili bilgi saha gözlemleri ve masa başı çalışmalarından elde edilmiş
olup, referans olarak Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü (KHGM)’nün
1/100.000 ölçekli toprak haritalarından faydalanılmıştır. KHGM’ne ait toprak sınıflamaları olan
büyük toprak grupları, arazi kullanım kabiliyet sınıfı, erozyon derecesi ve arazi kullanımı
sınıflandırmaları yapılmıştır ve aşağıda alt başlıklar halinde sunulmaktadır.
II.1.a.
Büyük Toprak Grupları
Proje sahası ve yakın çevresinde yer alan büyük toprak gruplarının dağılımı Ek-5’te
gösterilmektedir. Buna göre, alanının büyük bir bölümünde kireçsiz kahverengi orman toprakları
baskındır. Proje alanının küçük bir kısmı ise kahverengi orman topraklarıdır.Alandaki büyük toprak
gruplarının T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından kullanılan tanımları aşağıda verilmektedir:
Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları: Şistler, serpantin ve kristal kireçtaşı üzerinde orman ve çalı
örtüsü altında, zayıf-ileri derecede katmanlaşmış Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları
oluşmuştur. Tipik profilde, üstte koyu gri renkli A1, altta daha kırmızı, bünyece daha ağır yapıca
farklı B, en altta C, R ya da her ikisi bir arada bulunur. Şist üzerinde toprak açık renklidir. Kireçtaşı
üzerindeyse, özellikle B daha kırmızıdır. Oluşumda üst toprakta organik madde birikmesi kireç
yakanımı oksitlenme, kil, Fe-A1, oksitlerin A’dan B’ye yer değiştirmesi işlemleri etkendir. Fakat dik
sarp eğimlerde zayıf A1 oluşumundan başka gelişme görülmez. Kireçsiz Kahverengi Oluşumu
gösteren sert kalkerler eski olup Permien yaşlıdır. Şistler Devoniene ve serpantin Mesozoike aittir.
Serpantin ve bazı şistlerden ayrışan materyal yüksek oranda kireçlidir. Yoğun yağış altında ve uzun
zaman içinde profilde yıkanmıştır. Toprak kireçtaşına oturmasına rağmen köpürmez. Ancak, üstteki
çakılların ayrışmasıyla toprağa katılan kireç hızla yıkanırsa da oluşumu geriletir. Bu nedenle pH ve
bazda doyma yüksektir.
Saha’nın büyük bir kısmı kuru tarım arazisi olup, sahanın kuzey sınırında kalan küçük bir
alan mera vasfında, doğusunda kalan küçük bir alan ise zeytinlik alan olarak bulunmaktadır (Bkz.
Ek-5).
28 / 57
II.1.b.
Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı
Arazi kullanım kabiliyet sınıfları I’den VIII’e kadar sınıflandırılmış olup, arazinin ekime
uygunluğu temel alınmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından kullanılan sınıfların tanımları
Tablo II-1’de sunulmaktadır.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı KHGM tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli toprak
haritalarına göre, Proje Sahası ve yakın çevresinde söz konusu sınıflandırma Ek-5’te
gösterilmektedir. Buna göre, alanda VII. sınıf kullanım kabiliyetine ait topraklar baskın olarak
görülmektedir.
Tablo II-1: Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunluk
Kabiliyet Sınıfı
İşlenmeye Elverişliliği
Tarımı Kısıtlayan Faktörler
I
Birçok mahsül tipi için işlemeye uygundur.
Çok az ya da hiç sınırlama yoktur.
II
Çeşitli mahsüller için uzun süreli işlemeye
elverişlidir.
Toprak ve su kaybına karşı özel etki azaltıcı
önlemler gerektirir.
III
Özel koruma önlemleri sağlayan belirli tipte
ürünlerin ekimi için uygundur. Genel olarak
tarımsal amaçlar için kullanıldığında özel bakım
gerektirir.
Erozyona açıktır ve işlendiğinde yapay
drenaj gerektirir.
IV
Uygun sürümle bir kaç özel tarımsal ürünün
Toprak derinliği, taş içeriği, nem ve eğim
ekimine elverişlidir. Genel olarak tarımsal amaçlar
konusunda ciddi sınırlamalar vardır.
için kullanıldığında özel bakım gerekir.
V
Düz ya da hafif eğimli, taşlı ya da çok sulu toprak,
sürülme ve ekime elverişli değildir. Genellikle
çayır ya da orman alanı olarak kullanılır.
Zayıf bir drenajı ve sürülmek için uygun
olmayan bir yapısı vardır.
VI
Sürülme ve işlenmeye elverişli değildir.
Çoğunlukla otlak ve orman alanı olarak kullanılır.
Eğim ve sığ toprak açısından çok ciddi
sınırlamalar vardır
VII
Tarımsal faaliyetler için ekonomik değildir fakat
zayıf otlak yada ağaçlandırma sahası olarak
elverişlidir.
Sığ toprak, taş içeriği, eğim ve erozyon
açısından sınırlamalar vardır.
VIII
Bitki örtüsü için uygun değildir. Rekreasyon yada
yaban hayatı için koruma alanı olarak
kullanılabilir.
Topraktan yoksundur.
Kaynak: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü (KHGM)
II.1.c.
Erozyon Derecesi
Toprakların erozyon açısından sınıflandırılmasında KHGM tarafından
sınıflandırma kullanılmıştır. Buna göre erozyon dört derecede sınıflandırılmaktadır:
•
1. Derece: Hiç veya az erozyon
•
2. Derece: Orta erozyon
•
3. Derece: Şiddetli erozyon
•
4. Derece: Çok şiddetli erozyon
hazırlanan
Proje sahası ve yakın çevresindeki topraklarda görülen erozyon derecelerinin dağılımı Ek5’te gösterilmektedir. Buna göre, 3. derece yani şiddetli erozyona sahip topraklar proje sahasında
baskın olarak gözlenmektedir.
29 / 57
II.1.d.
Mevcut Arazi Kullanımı
KHGM tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli toprak haritalarında belirtildiği ve Ek-5’te
görüldüğü üzere, Proje Sahası ve yakın çevresinde çoğunlukla kuru tarım (nadassız) alanları yer
almaktadır.
II.2.
EK-V’teki Duyarlı Yöreler listesi Dikkate Alınarak; Sulak Alanlar, Kıyı Kesimleri,
Dağlık ve Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Millî Parklar, Özel Koruma Alanları,
Nüfusça Yoğun Alanlar, Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi Olan Alanlar,
Erozyon Alanları, Heyelan Alanları, Ağaçlandırılmış Alanlar, Potansiyel Erozyon ve
Ağaçlandırma Alanları ile 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun Gereğince
Korunması Gereken Akiferler
II.2.a.
Sulak Alanlar
İlde, Uluslararası öneme sahip “A Sınıfı” sulak alan kriterinde herhangi bir bölge
bulunmamaktadır. Hatay İl sınırları içerisinde bulunan sulak alanların toplamı 1.691,5 hektardır
(Bkz..Tablo II-2)
Tablo II-2: Hatay İl Sınırları İçerisinde Bulunan Sulak Alanlar
Sulak Alan
Balıklı Göl
350
İskenderun Sarıseki Sazlığı
29,9
İskenderun İsdemir
7,6
Cüdeyde Gölü
20
Baraj Rezevuarları
430
Gölet Rezervuarları Yüzeyi
10
Asi Nehri ve Kolları
844
TOPLAM
II.2.b.
Büyüklük
(ha)
1691,5
Kıyı Kesimleri
Proje Alanı saha sınırı kuş uçuşu olarak denizden yaklaşık 6,5 km uzakta yer almakta olup,
deniz ile herhangi bir etkileşim söz konusu değildir.
II.2.c.
Dağlık ve Ormanlık Alanlar
Proje Sahası ve civarında baskın olarak fundalık ve çalılıklar yer almaktadır. Alan’da yer
yer kızılçama ait bazı ağaçlandırma alanları da bulunmaktadır. Türbinler genel olarak tepelik
alanlara kurulacaktır.
Proje Alanı’na ait bir görüntü Şekil II-3’te verilmiştir.
30 / 57
Şekil II-3: Proje Alanı
II.2.d.
Tarım Alanları
Rüzgar türbinlerinin yerleştirileceği alana bakıldığında, arazi kullanım kabiliyet sınıfı olarak
VII. sınıfın baskın olduğu görülmektedir (Bkz. Ek-5).
II.2.e.
Millî Parklar ve Özel Koruma Alanları
Proje Sahası ve yakın çevresinde bir Milli Park ve Özel Koruma Alanı bulunmamaktadır.
II.2.f.
Nüfusça Yoğun Alanlar
Proje Sahası’nın yeri itibariyle projeden etkilenmesi muhtemel olan yerleşim, Hatay İli
Samandağ İlçesi’dir.
Önerilen Proje Sahası Hatay İli Samandağ İlçesi Nahırlı Beldesi sınırları içerisinde yer
almakta olup, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 2009 yılında gerçekleştirilen Adrese
Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Nüfus Sayımı Sonuçları’na göre, Hatay İli’nin toplam nüfusu 1.480.571
kişidir. Nüfusun %50,21’lik bölümü il ve ilçe merkezlerinde, %49,79’lik bölümü ise belde ve
köylerde yaşamaktadır (Bkz. Tablo II-3).
Proje Sahası Samandağ İlçesi’nde yer almaktadır ve bu İlçe’nin toplam nüfusu 2009 yılı
itibariyle 129,644 kişidir. Nüfusun %34,65’lik bölümü ilçe merkezinde, %65,35’lik bölümü ise belde
ve köylerde yaşamaktadır (Bkz.Tablo II-3).
31 / 57
Tablo II-3: Hatay İli ve Samandağ İlçesi Nüfus Sayım Sonuçları
Yıl
2000
2009
Bölge
İl / İlçe Merkezleri
Belde/Köyler
Toplam
Hatay İli
581.341
672.385
1.253.726
Samandağ
İlçesi
34.641
72.113
106.754
Türkiye
44.006.184
23.797.743
67.803.927
Hatay İli
743.439
737.132
1.480.571
Samandağ
İlçesi
44.918
84.726
129.644
56.222.356
17.500.632
73.722.988
Türkiye
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
Tarım ve Hayvancılık
Tarım
İl’in 270.766 ha tarıma elverişli arazisi mevcut olup bu arazinin 201.079 ha’ı sulamaya
elverişlidir. Ancak sulamaya elverişli arazinin 144.863 ha’ı (%72’si) sulanabilmektedir. Entansif
tarımın yapıldığı İl’de bitki deseni olarak buğday ,endüstri bitkileri, sebzeler, zeytinlikler, yağlı
tohumlar, narenciye, meyveler, tarla sebzeciliği, yem bitkileri, ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere
toplam 270.766 ha ekim alanı bulunmaktadır.
Ayrıca İl’de 105.646 adet büyükbaş ,179.044 adet küçükbaş hayvan beslenmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2001 yılı genel tarım sayımına göre İl’de toplam 42.395 adet işletme
mevcut olup ,bu işletmelerin 20.008 adedi 10-50 dekar arasında araziye sahiptir.
Çiftçi kayıt sisteminde yer alan MGD verilerine göre ağırlıklı olarak başvurulan alanların
yaklaşık %70’i 10-100 dekar arasıdır. Toplam işletme sayısı 28.012 adettir. Bu işletmelerin
oluşturduğu toplam tarımsal alan 137.753 hektardır.
İlçelere göre tarım arazisinin dağılımı Tablo II-4’te verilmiştir.
32 / 57
Tablo II-4: İlçelere Göre Tarım Arazisinin Dağılımı
MERAÇAYIR
ARAZİSİ
TARIM
ARAZİSİ
TARLA
ARAZİSİ
(NADAS
DAHİL)
SEBZE
ARAZİSİ
BAĞ
ARAZİSİ
MERKEZ
9,500
46,202
29,848
5,683
52,000
9,900
4,530
3,811
ALTINÖZÜ
3,126
30,970
13,370
752,000
38,000
16,183
587,000
533,000
BELEN
2,753
4,509
2,035
270,000
71,000
1,282
911,000
60,000
DÖRTYOL
1,900
12,471
2,600
3,988
0
592,000
6,485
1,194
ERZİN
2,765
12,848
5,010
933,000
0
2,375
7,191
2,661
HASSA
9,000
17,385
8,935
3,030
4,650
3,143
410,000
2,783
İSKENDERUN
5,207
22,496
9,760
7,947
33,000
2,375
3,264
883,000
KIRIKHAN
2,000
43,130
41,080
2,932
103,000
1,560
367,000
2,912
286,000
14,700
15,338
350,000
0,000
52,000
2,000
1,042
RAYHANLI
3,000
32,105
31,160
2,250
0,000
1,078
0,000
2,383
SAMANDAĞ
5,638
18,073
4,450
9,920
0,000
4,300
3,662
4,259
YAYLADAĞI
8,200
16,450
11,052
735,000
40,000
4,966
790,000
1,133
TOPLAM
53,375
270,766
174,638
38,790
4,987
47,806
28,199
23,654
İLÇELER
KUMLU
ZEYTİNLİK MEYVELİK
ARAZİ
ARAZİ
II. ÜRÜN
VE ARA
ZİRAATI
(**)
(**) II. Ürün ekiliş alanları Genel Kültür Arazisine dahil değildir.
Kaynak: Hatay İl Çevre Durum Raporu, 2008.
Hayvancılık
Büyükbaş Hayvancılık
İl’de büyükbaş hayvancılık olarak yerli ırklar, kültür melezi ve saf kültür yetiştiriciliği
yapılmakta olup bu hayvanlar besi, sut ve kombine verimleri için beslenilirler. Büyükbaş sığır
işletmeleri kapalı sistem, yarı açık sistem ve yayla hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Hayvan
beslenmesi için doğal çayırlar, suni meralar ve otlaklar mevcuttur. Hayvancılık aile işletmeciliği,
ticari işletmecilik şeklinde olup bu işletmelerin hayvan sayıları değişmekle birlikte genellikle 1–100
hayvan ve üzeri işletme mevcuttur. Hayvancılık çoğunlukla köylerde ve şehre yakın yerlerde
yapılmaktadır. Hayvanlardan elde edilen ürünler mandıralarda süt, yoğurt, tereyağı, peynir şeklinde
değerlendirilmektedir. Etleri ise sucuk, ızgara gibi benzer şekilde değerlendirilmektedir. Yine
hayvan derileri, deri sanayisinde hammadde olarak kullanılmaktadır. İl’de en güncel hayvan sayısı
105.646 baş olarak saptanmıştır. İl’de canlı hayvan ihracatı yapılmamaktadır.
Küçükbaş Hayvancılık
İl’de küçükbaş hayvancılık olarak kıl keçisi ve tiftik keçisi yetiştirilmektedir. Küçükbaş
hayvancılık işletmeleri kapalı sistem yapılmaktadır. Hayvan beslenmesi için doğal çayırlar, suni
meralar ve otlaklar mevcuttur. Hayvancılık aile işletmeciliği, ticari işletmecilik şeklinde olup bu
işletmelerin hayvan sayıları değişmekle birlikte genellikle 1–100 hayvan ve üzeri kapasiteli,
işletmeler mevcuttur. Hayvancılık çoğunlukla köylerde ve şehre yakın yerlerde yapılmaktadır.
2008 yılı koyun 103.123 baş, keçi 75.921 baş olmak üzere toplam 179.044 küçükbaş
hayvan sayısı mevcuttur. Hayvanlardan elde edilen ürünler mandıralarda süt, yoğurt, tereyağı,
peynir şeklinde ayrıca yapağı ve kıl şeklinde değerlendirilmektedir. Et ürünleri ise sucuk, ızgara gibi
33 / 57
v.b.şekilde değerlendirilmektedir. İl’de canlı hayvan ihracatı yapılmamaktadır ancak kıl, yapağı,
tereyağı, çökelek ihracatı gerçekleşmiştir.
Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)
İl’de kanatlı hayvan olarak tavuk, kaz, ördek, hindi, deve kuşu yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Ayrıca ipek böceği ve arıcılık yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde üretim
maliyetleri yüksek olması nedeniyle üreticiyi zor durumda bırakmakta ve üretim kısıtlamasına
gidilmektedir. İşletme olarak genellikle birkaç büyük ticari kümes yumurta ve broiler yetiştiriciliği
yapmaktadır, onun dışında kalan kısım aile işletmeciliği şeklinde olmaktadır. İşletme kapasitesi
olarak 50.000 üzeri birkaç işletme mevcuttur.
Pazarlama iç piyasa tüketimi olarak gerçekleşir. İl’de 2007 yılı içerisinde 1.108.768 adet
broiler tavuk, 349.200 adet yumurtacı tavuk ve 12.746 adet diğer kümes hayvanları sayısı mevcut
iken 2008 yılı içerisinde 1.268.298 adet broiler tavuk, 438.400 adet yumurtacı tavuk ve 12.802 adet
diğer kümes hayvanları sayısı mevcuttur.
Su Ürünleri
İç pazara sunulmak üzere 2 adet 561 ton/yıl ve 950 ton/yıl çipura ve levrek deniz
balıkçılığı; İskenderun, Erzin ve Hassa İlçeleri’nde 10 ton/yıl ve 100 ton/yıl olmak üzere 2 adet
alabalık tesisleri mevcuttur. Hassa İlçesi dış, Erzin İlçesi iç pazara yöneliktir.
İl’de su ürünleri işleme tesisi yoktur. İl’de 2007 yılı içerisinde toplam 2.705 ton su ürünü
üretimi mevcut iken 2008 yılı içerisinde toplam 2.835 ton üretim mevcuttur.
Hatay İl’inde deniz ürünleri ile deniz balıkları, Akdeniz'e kıyısı olan İskenderun, Dörtyol,
Erzin ve Samandağ İlçeleri’nde avlanmaktadır. Bu su ürünleri genellikle Ortadoğu ve Avrupa
Ülkeleri’ne ihraç edilmektedir. Çok az miktarı iç piyasada tüketilmektedir. 2001 yılında üretilen su
ürünleri üretiminin içerisinde deniz balıklarının üretim oranı % 97,6 dır.
Hatay İl’inde bulunan Asi Nehri, Afrin Çayı, Karasu gibi nehir ve derelerde iç su balıklarının
avlanması yapılmaktadır. 2001 yılı su ürünleri üretimi içerisinde çok küçük bir orana sahip olup, %
0,18’dir.
Arıcılık ve İpekböceği Yetiştiriciliği
İl’de 920 adet eski usul, 79.755 adet yeni usul olmak üzere toplam 80.675 kovan
bulunmaktadır. Ruhsatlı 350 adet gezginci arıcı mevcuttur. 2008 yılı içerisinde 1280 ton bal ve
71.141 kg balmumu üretimi gerçekleşmiştir. Balmumu petek üretiminde bal ise toptan firmalara ve
perakende olarak iç ve dış piyasaya satılmaktadır. İl’de ipekböcekçiliği az miktarda Samandağ
İlçe’sinde ve Harbiye Beldesi’nde yapılmaktadır. 2008 yılı itibari ile 54 ipek böcekçiliği yapan
yaklaşık 60 üretici vardır. İl’de yaş koza üretimi yaklaşık 1.000 kg. olup, 2-5 ton aralığında fason
ipek üretim gerçekleştirilmektedir. Ürünler dokuma ipek, giysi kravat, fular, v.b. şekilde
değerlendirilmektedir. Hatay İli yas koza üretimi bakımından Türkiye'de ipekböceği yapılan iller
arasında 12. sırada bulunmaktadır.
Sanayi
Hatay’ın ekonomisini incelerken Antakya ve İskenderun olarak iki cazibe merkezi şeklinde
ele almak gerekir. İskenderun ve yöresi İskenderun Demir Çelik Fabrikaları A.Ş.’nin kurulmasına
34 / 57
bağlı olarak metal ana sanayinde gelişmeler göstermiş, ve sanayi şehri hüviyetine bürünmüştür.
İskenderun, Organize Sanayi Bölgesi’ni kurmuş ve ikincisini kurma çalışmalarını sürdürmektedir.
İskenderun Limanı’nın özelleştirilmesi ve İskenderun Serbest Bölgesi’nin hayata geçirilmesi ile de
İskenderun’da şu günlerde durgunluk yaşayan ticaret ve ekonomi canlanma şansına kavuşacaktır.
Hatay İli’nin Merkez İlçesi Antakya’da ekonomiye yön veren, yörenin bel kemiğini oluşturan
başlıca sektörler tarım ve ticaret sektörleridir.Gelişmişlik bakımından Türkiye genelinde 858 ilçe
arasında 80.sırada yer almaktadır. İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırmasında
merkez ilçeler itibariyle 48. sırada bulunmaktadır. İlçe, çeşitli sektörler açısından önemli düzeyde
potansiyeli olan bir bölgedir. Antakya’da bugün ticaret, hem ulusal, hem uluslararası boyutuyla
önemli bir ağırlığa sahiptir. Bölge’de üretilen ve ihraç edilen başlıca ürünler; pamuk, buğday,
zeytinyağı, tütün ve narenciyedir. Son yıllarda seracılığın da gelişmesiyle turfanda sebzecilikte de
önemli üretim düzeylerine ulaşılmıştır.
80’li yıllarla birlikte yörede önemli bir sektör konumuna gelen ihracat, yöre ekonomisine
oldukça büyük katkılar sağlamıştır. 2001 yılı itibariyle Antakya’da 279 firma ihracat işiyle iştigal
etmektedir. Bölge’den, taze sebze-meyve, hububat, baklagil, ve çeşitli sanayi ürünlerinin ihracatı
yapılmaktadır. Ortadoğu’ya, Batı Avrupa’ya, Rusya’ya ve Bağımsız Devletler Topluluğu’na kadar
pek çok ülkeye Antakya’dan ihracat yapılmaktadır.
Bugün; ihracatta, uluslararası taşımacılıkta ve tarım sektöründe avantajlı pozisyonlar
yakalamış olan Antakya, sanayide ve turizm alanında da söz sahibi olmaya hazırlanmaktadır. 1530
dönümlük arazi üzerine kurulan Antakya Organize Sanayi Bölgesi’nin altyapı çalışmaları
tamamlanmış ve şu anda 2 adet fabrika faaliyete başlamıştır. Yöredeki gelişmiş pazarlama yapısı,
gelişecek olan sanayinin ulusal ve uluslararası pazarlama ağını oluşturabilmesi açısından önemli
bir faktör konumundadır.
Ham deri işleyen 50 adet işletme 750 kişiye istihdam sağlamakta ve ayda ortalama 750 ton
civarında deri işlemektedir. Ayakkabıcılık dalında 550 işletme 2500 kişiye istihdam sağlamakta ve
günde ortalama 10.000 çift ayakkabı üretmektedir. Mobilyacılık sektöründe de irili ufaklı 2500 adet
işletme faaliyet göstermekte ve büyük istihdam sağlamaktadır.
Antakya; sınır bölgesi olması, İskenderun Körfezi’ne, GAP’a yakınlığı, yörede dış ticaret ve
nakliye sektörlerinin gelişmişliği, Üniversite’nin mevcudiyeti ve Havaalanının yapım çalışmalarına
başlanmış olması, Organize Sanayi Bölgesi’nin altyapısının tamamlanmış olmasının yanısıra,
turizm değerleri ile de yatırımlar için cazip bir bölge olma özelliğine sahiptir.
1939 yılında kurulan Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, bugün yaklaşık 3800 kayıtlı üyesi
ile Antakya’nın gerek ticari, gerekse sanayi hayatına yön veren öncü bir kuruluş olmaya devam
etmektedir.
II.2.g.
Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi Olan Alanlar
Proje Sahası’nda arkeolojik kalıntı olarak St. Simon Manastırı bulunmaktadır (Bkz. Şekil
II-4). Manastır mevcut bulunan T11, T12, T13 ve T14 numaralı türbinlerin arasındaki bir alanda yer
almaktadır. Manastıra yakın bulunan kurulu türbinlerin uzaklıkları sırasıyla şöyledir; T11 türbinine
350 m, T12 türbinine 250 m, T13 türbinine 425 m ve T14 türbinine 400 m. Yeni yapılacak olan
türbinlerden en yakını olan T15 türbini manastıra 515 m uzaklıkta yer almaktadır.
35 / 57
Proje kapsamında yapılacak olan çalışmalar St. Simon Manastırı’nın bulunduğu parsellerin
dışında yürütülecektir.
Şekil II-4: St. Simon Manastırı
II.2.h.
Erozyon Alanları
Proje Sahası ve etki alanının erozyon açısından değerlendirilmesinde KHGM tarafından
hazırlanan haritalar ve sınıflandırma kullanılmış olup, detaylı bilgi Bölüm II.1.c’de verilmektedir
(Bkz. Ek-5). Buna göre rüzgar türbinlerinin yerleştirileceği sahada 3. derece (şiddetli erozyon)
erozyon alanları baskındır.
II.2.i.
Heyelan Alanları
Proje Sahası’nda rüzgar türbinlerinin yerleştirileceği alanların seçiminde kütlesel hareketler
dikkate alınmıştır ve bu hareketlerin meydana gelmeyeceği lokasyonlar seçilmiştir.
II.2.j.
Ağaçlandırılmış Alanlar
Proje Sahası tepe ve yamaçlardan oluşan eğimli bir topoğrafyaya sahiptir. Yamaçlarda
kısmen ağaçlandırma çalışmaları yapıldığı görülmektedir. Alan kısmen çalılık bir yapıya sahiptir.
II.2.k.
Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları
Eğimin yüksek olduğu yamaçlarda meteorolojik etkenlere bağlı olarak erozyona
uğrayabilecek toprak yapıları bulunmaktadır. Proje Sahası içerisinde türbinlerin bulunmadığı
kesimlerde yamaçlardaki yol kenarlarının ağaçlandırılmış olduğu görülmüştür.
36 / 57
II.2.l.
167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken Akiferler
Proje Alanı’nın topoğrafik ve jeolojik koşulları yeraltısuyu depolanmasına uygun
olmadığından akifer olarak nitelendirilecek birimler bulunmamaktadır.
II.3.
Diğer Özellikler
II.3.a.
Jeolojik Özellikler
Hatay il topraklarının ana çatısını Keldağ ve Amanos Dağları oluşturur. Bu iki dağ sırası
arasında Hatay çöküntü alanı uzanır. Bu arazinin jeolojik yapısını periotit serpantin ve gabro gibi
yeşil kütleler oluşturur. Bunlar Keldağ ve Amanoz Dağları’nda geniş alanlar kaplar. Amanos Dağları
düzgün bir sıra olup bu sıranın temeli paleozoik kütleleri ile serpantinlerden oluşmaktadır. Üstte ise
kretase kalkerleri egemendir. Dağ sıralarının kuzeybatı yamaçlarında genç fayların etkisiyle ortaya
çıkmış dik basamaklar vardır. Hatay çöküntü alanı pliyosen sonlarında olmuştur. Bu alanın İl
Merkezi ile Akdeniz arasında kalan bölümü pliyosende olmuş denizel Marn, kum, kum taşı ve
küçük taneli konglomeralarla kaplıdır. Dayanıksız serilerin altında genellikle üst kretase
kalkerleriyle serpanitler bulunmaktadır.
Bölgelerin diğer yapısal özelliklerini ovalarda izlenen faylar, kıvrımlar ve uyumsuzluklar
oluşturmaktadır. Ayrıca Haydar Dağı’nda görülen Kuzeydoğu-Güneybatı doğrultulu normal faylar
Haydar formasyonu diye isimlendirilen pliyosen yaşlı birimleri etkilemekte olup bunların devamı
alüvyon örtüsü nedeniyle izlenememektedir.
Kretase Yaşlı Kayaçlar
Doğudaki dağlık kısımda mostra veren ve yörede temeli oluşturan kayaçlar Amanos
Dağları’nda çalışan araştırmacılar tarafından “Ojjyolotik” olarak tamamlanmıştır. Ofiyolotik seri
Amanos Dağları’nda değişik türlerde mafik ve ultra mafik kayaçlar içermektedir.
Gri- yeşil, mavi parlak yüzeyli ve kaygan görünümlü serpantinler genellikle masif olup yer
yer yapraklı gösterirler. Masif serpantiniler genellikle düzenli olmayıp akarsular tarafından vadiler
oluşturacak şekilde oyularak engebeli bir topoğrafya oluşturur. Ofiyolitik serinin kalınlığı
bilinmemekte ve yerleşim yaşamın üst kresate olduğu kabul edilmektedir.
Tersiyer Yaşlı Kayaçlar :
Bal serpantinit ve kireçtaşı az kuvars ve çakılları içeren karbonat çimentolu iyi pekişmiş
konglomera yer yer marn bantları ve merceklerinden oluşmuş olan ve daha yaşlı birimleri
uyumsuzlukla örten bu birim “Haydar Formasyonu” olarak isimlendirilmiştir. Çakılları iyi yuvarlanmış
olup boylanma kötüdür. Tabakalanma iyi gelişmiş ve orta kalınlıktadır. Tabaka doğrultuları
genellikle kuzeydoğu güneydoğu yönünde eğimi 8 ila 10 derece ile güneye doğru uzanır.
Metamorfizma ve Mağmatizma
Hatay İli’nin Antakya-İskenderun asfaltının 18.kilometresinde Serinyol Kasabası’nın
doğusunda Amik Ovası, batısında ise topoğrafya yükselmekte bazikintrusif kayaçlardan (serpantingabro) ibarettir. Meskun sahaya doğru endezitik bazaltlara geçiş görülür. Bu magmatik kayaçlar ile
alüvyon saha arasında ince şerit halinde marn ve kireç taşları yer alır. Bölgenin düzlük kısmı çakıl
kum ve kil ardalanmasından meydana gelen alüvyondan oluşmuştur. Antakya’da ana zemin neojen
yaşlı marn ve kil tabakalarından oluşmuştur. Tabakalar kuzeybatı doğrultusunda 20-25 derece
güney batıya eğimlidir. Üzerlerinde bazı yerlerde 1-2m kalınlığında yamaç molozu dolgusu yer alır.
37 / 57
Tektonik ve Paleocoğrafya
Bölgede Mezozoik, Senozoik ve Kuvarterner yaşlı çökeller ile miyosen yaşlı çökel birimleri
ile Kuvarterner yaşlı alüvyonlar yer alır. Yerleşim yaşı Kretase olan allaktan birim Kızıldağ Ofiyolit
2
serisi ultrabazik ve bazik kayaç topluluklarından oluşur. Seri KDGB uzanımı 720 km ’lik bir alanı
kapsar. Bu temel birim üzerinde ise volkana sedimentler oluşan ve içerisinde değişik kayaçların
bloklarını içeren karmaşık seri yer alır. Mezozoik birimler üzerine yaşlı kumtaşı- killi kireçtaşı,
Eosen yaşlı, kireçtaşı kumlu kireçtaşı- çörtlü kireçtaşı, miosen yaşlı, konglomera-kumtaşı, kumtaşıkilli kireçtaşı- marn kiltaşı, kumtaşı –killi kireçtaşı-marn kiltaşı olarak temsil edilir. Kuvaterner ise
alüvyonla temsil edilir.
Ofiyolitik seri, üst monto ve okyanus kabuğu kökenli bazik ve ultrabazik kayaçlardan oluşan
Kızıldağ Ofiyolitleri ve ofiyolitin en üst seviyesini volkana sedimentlerden oluşur. Ofiyolitler üzerine
tektonik dokanakla gelen ve içerisinde volkana sedimentler ile bazik ve ultrabazik kayaç blokları ve
değişik boyutlardaki kireçtaşı bloklarından ile kırmızı renkli radyolaritler, bazalt bileşimli volkanik
kayaçlar ve tüflerden oluşan karmaşık seri inceleme alanında Antakya güneyinde Yayladağı
civarında geniş dağılım sunar. Kırmızı ve yeşil rengi ile kolayca ayırt edilebilir.
Konglomera heterojen bir konglomera olup çakılları iyi yuvarlaklaşmış ve çimentosu
kalsiyum karbonattır. Bölge’de yer alan Amanoz Dağları batıdan doğuya faylarla bloklaştırılmıştır.
Bu faylar aynı zamanda ultrabaziklerin çıkış yollarını oluşturmaktadır. Amanosların doğu kenarı bir
orojenik çöküntü havzasıdır. Güneyde K-G uzanımlı ultrabazik intruzuyonları daha sonra (İB-KI)
doğrultulu yönü takip ederek Maraş, Gölbaşı istikametinde uzanmaktadır. Karasu vadisi ve Amik
ovası bu çöküntü havzasının güney kesimlerini oluşturur. Çökmeler flis tektoniğini meydana getiren
harejetlerden ve magmatik olaylardan sonra meydana gelmiştir.
Rüzgar türbinlerinin yerleştirileceği alanları gösteren 1/500.000 ölçekli jeoloji haritası
Ek-8’de verilmiştir.
II.3.b.
Proje Alanının Jeolojisi:
Proje alanında ana kaya olarak yaygın mostralar halinde Orta Miosen yaşlı neritik
kireçtaşları ile bu kayaçların diskordan olarak oturmuş olduğu Mesozoik yaşlı peridotitler yer
almaktadır.
Proje kapsamındaki rüzgar direklerinin kurulacağı noktalarda gerek topoğrafik özellikler ve
gerekse jeolojik yapı nedeniyle kütle hareketi riski söz konusu değildir.
38 / 57
II.3.c.
Depremsellik
Proje Sahası 18.06.1996 tarih ve 96/8109 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’nda “1. Derece Tehlikeli Deprem Bölgesi” içinde yer almaktadır
(bk. Şekil II-5). Proje Sahası yakınlarında aktif fay bulunmamaktadır. “Afet Bölgesinde Yapılacak
Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Şekil II-5: Hatay İli Depremsellik Haritası
II.3.d.
Flora ve Fauna
Ormanlar
Ormanlık alanların büyük bir kısmı Amanos Dağları’nda yer almaktadır ve bu ormanların
ağırlıklı bir bölümünü kızıl çam ağaç türü oluşturmaktadır. Bununla birlikte ormanlarımızı oluşturan
asli ağaç türleri ;Karaçam, Göknar, Sedir, Kayın, Meşe ve Gürgen türlerinden oluşmaktadır. Tali ve
endemik türlerle birlikte Amanos dağlarında 3000 çeşidin üzerinde bitki türü olduğu bilinmektedir.
39 / 57
Çayır ve Meralar
Hatay İli’nde çayır ve mera alanlarının toplamı 53.375 hektardır. Yüzölçümün % 9.88'ini
oluşturmaktadır. Çayır-Meralar entansif hayvancılığın yanında ekolojik dengenin korunmasında da
önemli yer tutmaktadır.
Flora
Faaliyet Alanı, Hatay İli, Samandağ İlçesi sınırlarında yer almaktadır. Proje Alanı ve yakın
çevresinde gözlem çalışmaları ve literatür araştırmaları yapılmıştır. Tespit edilen türlerin LR(Ic) (en
az endişe verici) kategorisinde olduğu gözlenmiştir (Bkz. Şekil II-7, Şekil II-8 ve Şekil II-9).
Vejetasyon
Proje Sahası ve yakın çevresinde baskın vejetasyon gözlemlenmiştir. Proje Sahası’ndaki
baskın vejetasyon makilik arazidir. (Bkz. Şekil II-6). Ayrıca, Alan’da kızılçama ait bazı ağaçlandırma
alanları da bulunmaktadır.
Şekil II-6: Makilik alan Vejetasyonu
Proje Alanı ve çevresinde bulunan türler Irano Turanian, Avrupa-Siberya, ve Akdeniz
fitocoğrafik bölgelerine aittir. Proje alanı Davis`ın grid kareleme C-6 karesinde, yer almaktadır.
40 / 57
Tablo II-5: Çalışma Alanı ve Yakın Çevresi Flora Listesi
FAMİLYA
BİLİMSEL ADI
HABİTAT
FİTOCOĞRAFİK
ALAN
END
TÜRKÇE ADI
*
RDB (IUCN)
PTERIDOPHYTA
Aspidiaceae
Dryopteris pallida (Bory) Fomin
Aspleniaceae
Asplenium onopteris L.
Ceterach officinarum DC.
Pteridium aquilinum (L.) Kuhn
Hypolepidaceae
Pinus brutia
Plantasyon alanı
Makilik
Çalılıklar
Pinusbrutia
Plantasyon
alanı
-
Medit. ele.
-
Medit. ele.
-
LC
Altınotu
SPERMATOPHYTA
GYMNOSPERMAE
Cupressaceae
Pinaceae
ANGIOSPERMAE
DICOTYLEDONES
Amaranthaceae
Anacardiaceae
Apiaceae
Apocynacee
Asteraceae
Cupressus sempervirens L.
Juniperus oxycedrus L. subsp.
oxycedrus
Pinus brutia Ten.
Amaranthus albus L.
Pistacia lentiscus L.
Pistacia terebinthus L. subsp.
palaestina(Boiss.) Engl.
Rhus coriaria L
Cotynus cogyria Scop.
Ainswortia trachycarpa Boiss.
Pimpinella corymbosa Boiss.
Nerium oleander L.
Anthemis
tinctoria
discoidea (All.) DC.
L.
var.
LC
LC
LC
Yol kenarları
Makilik
-
-
Selvi
Ardıç
LC
LC
LC
LC
Pinus brutia
Plantasyon alanı
-
-
Çam ağacı
LC
Medit. ele.
Medit. ele.
Tilki kuyruğu
Terebint ağacı
LC
LC
LC
LC
LC
-
Medit. ele.
Ir.-Tur. ele.
Sumak
Boyacı sumağı
Kimyon
LC
LC
LC
LC
-
Medit. ele.
-
Zakkum
Papatya
LC
LC
Yol kenarları
Makilik
Pinus brutia
Plantasyon alanı
Yol kenarları
Makilik
Makilik
Pinus brutia
Plantasyon alanı
Yol kenarları
Makilik
41 / 57
-
FAMİLYA
Boraginaceae
Brassicaceae
BİLİMSEL ADI
HABİTAT
Calendula arvensis L.
Cirsium vulgare (Savi) Ten.
Echinops bicolor Nabelek
Filago pyramidata L.
Picris hieracioides L.
Onosma cassium Boiss.
Cardamine hirsuta L.
Makilik
Yol kenarı
Makilik
Makilik
Pinus brutia Plantasyon alanı
Rubiaceae
Raphanus raphanistrum L.
Asyneuma virgatum (Labill.)
Bornm. subsp. virgatum
Cistus creticus L.
Arbutus andrachne L.
Euphorbia rigida M.Bieb.
Hymenocarpus circinnatus (L.)
Savi
Trifolium campestre Schreb.
Quercus coccifera L. Maquis
Ajuga orientalis L.
Salvia glutinosa L.
Crataegus pseudoheterophylla
Pojark.
Galium verum L. subsp. verum
Thymelaeaceae
Daphne sericea Vahl
Campanulaceae
Cistaceae
Ericaceae
Euphorbiacee
Fabaceae
Fagaceae
Lamiaceae
Rosaceae
MONOCOTYLEDONES
Lilaceae
Poaceae
Asparagus acutifolius L.
Brachypodium pinnatum
P.Beauv.
Poa pratensis L.
(L.)
Makilik
Pinus brutia
Plantasyon alanı
Makilik
Makilik
Makilik
Makilik
Makilik
Makilik
TÜRKÇE ADI
-
-
Euro.-Sib. ele.
Medit. ele.
-
Çayır teresi
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
-
-
Bayır turbu
-
LC
LC
Medit. ele.
-
Laden
Sandal ağacı
Sütleğen
-
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
-
Nergiz
Devedikeni
Eşek dikeni
Medit. ele.
Medit. ele.
-
-
Euro.-Sib. ele.
Ir. Tur. ele.
Üçgül, tırfıl,yonca
Meşe
Boru çiçeği
Ada çayı
Alıç
Pinus brutia
plantation area
Pinus brutia
Plantasyon alanı
-
Euro.-Sib. ele.
Yoğurt otu
Makilik
Pinus brutia
Plantasyon alanı
Makilik
-
Makilik
Medit. ele.
-
Defne
Medit. ele.
Euro.-Sib. ele.
-
42 / 57
*
RDB (IUCN)
-
-
Makilik
Makilik
FİTOCOĞRAFİK
ALAN
END
Kuşkonmaz
-
LC
LC
LC
Çayır otu
LC
Şekil II-7: Nerium oleander
Şekil II-8: Cistus creticus
Şekil II-9: Daphne sericea
43 / 57
Proje Alanı’nda yapılan çalışmalarda endemik bir türe veya nesli tehlike altında olan bir
türe rastlanmamıştır.
Fauna
Faaliyet Alanı’nın yapılan arazi çalışmaları, literatür araştırması sonucunda faunistik listeler
hazırlanmıştır. Ayrıca yöre halkından alınan bilgilerden de büyük ölçüde yararlanılmıştır. Faaliyet
alanının içinde ve civarında yaşaması muhtemel/tespit edilen türler Tablo II-6 ve Tablo II-7’de
belirtilmiştir.
44 / 57
Tablo II-6: Proje Alanı ve Civarında bulunabilecek Sürüngenler
LATİNCE ADI
TÜRKÇE ADI
REPTİLİA
SÜRÜNGENLER
TAKIM:SQUAMATA
Kertenkeleler
ALTTAKIM:LACERTİLİA
Kertenkeleler
FAM:GEKKONİDAE
Ev Kelerleri
ERL
END
IUCN
BERN
SÖZLEŞMESİ
AVL
(2004/2005)
HABİTAT
CĐNS:Hemidactylus
Sp:Hemidactylus
turcicus
turcicus
FAM:LACERTİDAE
Geniş Parmaklı Keler
Nt
Nt
Ek-III
Ek Liste-I
Taşların altında ve kayalar
arasında bulunur, evlerde de yaşarlar
Nt
Nt
Ek-III
Ek Liste-I
Duvarlarda, bahçelerde,
evlerde, ormanlarda, zeytin ve
narenciye bahçelerinde
Nt/I
Ek-III
Ek Liste-I
Ekili tarlalarda, meyve
bahçelerinde
Asıl Kertenkeleler
CİNS:Lacerta
Sp:Lacerta laevis laevis
Hatay Kertenkelesi
Sp:Lacerta trilineata
wolterstorffi
TAKIM:SQUAMATA
Büyük Yeşil
Kertenkele
Kertenkeleler
ALTTAKIM:OPHİDİA
Yılanlar
Nt/I
FAM:COLUBRİDAE
CİNS:Telescopus
Sp:Telescopus fallax fallax
Kedigözlü Yılan
TAKIM:SQUAMATA
Kertenkeleler
ALTTAKIM:OPHİDİA
Yılanlar
Nt
Nt
Ek-II
Ek Liste-I
Yol kenarı, eski ev ve
harabelerde
Ek-II
Ek Liste-I
Yol kenarı, eski ev ve
harabelerde
FAM:COLUBRİDAE
CİNS:Telescopus
Sp:Telescopus fallax fallax
Kedigözlü Yılan
Nt
t
45 / 57
Tablo II-7: Proje Alanı ve Civarında Bulunabilecek Kuş Türleri
BİLİMSEL ADI
NONPASSERES
PELECANIFORMES
PELECANIDAE
Pelecanus onocrotalus
CICONIIFORMES
ARDEIDAE
Ardea cinerea
Egretta garzetta
CICONIIDAE
Ciconia ciconia
Ciconia nigra
RDB
(ERL)
IUCN
BERN
AVL
A.3
LC
EK-II
EK-I
A.3
A.2
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-I
EK-I
A.2
A.3
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-I
EK-I
A.5
A.4
LC
LC
EK-III
EK-I
EK-III
EK-I
A.3
A.3
A.3
A.3
A.3
A.2
LC
LC
LC
LC
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-II
EK-II
EK-II
EK-II
EK-I
EK-I
EK-I
EK-I
EK-I
EK-I
A.2
LC
EK-II
EK-I
A.2
A.3
LC
LC
EK-III
EK-III
EK-III
EK-III
A.4
LC
EK-III
EK-II
-
LC
EK-III
EK-III
A.3
LC
EK-II
EK-I
A.4
LC
EK-III
EK-I
ANSERIFORMES
ANATIDAE
Anas platyrhynchos
Tadorna ferruginea
ACCIPITRIFORMES
ACCIPITRIDAE
Circaetus gallicus
Pernis apivorus
Neophron percnopterus
Accipiter nisus
Buteo buteo
Aquila pomarina
FALCONIFORMES
FALCONIDAE
Falco tinnunculus
GALLIFORMES
PHASIANIDAE
Alectoris chukar
Coturnix coturnix
CHARADRIIFORMES
LARIDAE
Larus cachinnans
COLUMBIFORMES
COLUMBIDAE
Columba livia
STRIGIFORMES
STRIGIDAE
Athene noctua
APODIFORMES
APODIDAE
Apus apus
46 / 57
BİLİMSEL ADI
RDB
(ERL)
IUCN
BERN
AVL
A.4
LC
EK-II
EK-I
A.2
LC
EK-II
EK-I
A.3
LC
EK-II
EK-I
-
LC
EK-III
EK-II
-
LC
EK-II
EK-I
A.3
A.3
-
LC
LC
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-II
EK-III
EK-I
EK-I
EK-I
EK-I
A.4
-
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-I
EK-I
-
LC
LC
EK-II
EK-II
EK-I
EK-I
-
LC
EK-II
EK-I
-
LC
EK-II
EK-I
-
LC
LC
-
EK-III
EK-III
-
LC
-
EK-I
-
LC
EK-III
EK-II
A.2
LC
EK-III
EK-II
CORACIIFORMES
MEROPIDAE
Merops apiaster
UPUPIDAE
Upupa epops
PICIDAE
Dendrocopos syriacus
PASSERES
PASSERIFORMES
ALAUDIDAE
Galerida cristata
HIRUNDINIDAE
Hirundo rustica
TURDIDAE
Erithacus rubecula
Luscinia megarhynchos
Phoenicurus phoenicurus
Turdus merula
SYLVIDAE
Cettia cetti
Sylvia atricapilla
PARIDAE
Parus major
Parus ater
SITTIDAE
Sitta europaea
LANIIDAE
Lanius collurio
CORVIDAE
Garrulus glandarius
Pica pica
PASSERIDAE
Passer domesticus
FRINGILLIDAE
Fringilla coelebs
EMBERIZIDAE
Emberiza hortulana
Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan türlerin tehlike kategorileri
aşağıdaki gibidir.
“Türkiye’nin kuşlari” (Kiziroğlu, 1989 ve 1993) adlı kitaba dayanılarak bazı kuş türlerinin
“RED Data Book” kategorileri asağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.
A.1.2.
: Nesli Yok Olma Tehlikesi Altında ;
A.2
: Bulundukları Alanda Tehlike Altlında;
A.3
: Tehlike Altında;
A.4
: Tehlike Altında Olabilir;
B.2 ve B.3: Tehlike altında, göçmen ve kış ziyaretçisi
47 / 57
MAK : 2009-2010 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’na göre;
EK LİSTE-1 Çevre ve Orman Bakanlığı’nca koruma altına alınan yaban hayvanlarını,
EK LİSTE-2 Merkez Av Komisyonu’nca koruma altına alınan av hayvanlarını,
EK LİSTE-3 Merkez Av Komisyonu’nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av
hayvanlarını temsil etmektedir.
EK Liste II ve EK Liste III ile gösterilen türler, 20.02.1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Avrupa’nın Yaban Hayat ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi-Bern
Sözleşmesi”’ne göre kesin koruma altına alınmış türler ve koruma altına alınmış türlerdir.
EK LISTE II: Kesin koruma altına alınmış türler,
EK LISTE III: Koruma altına alınmış türlerdir.
IUCN Tehlike Kategorileri:
VU : Zarar görebilir
Lr/nt : Az riskli (tehlikede olmaya yakin)
NE : Değerlendirilmemiş
Proje Alanı ve yakın çevresinde Merkez Av Komisyonu Kararları’na göre Ek listelerde yer
alan ve Bern Sözleşmesi Ek listelerine göre koruma altına alınmış olan türler korunacak, bu türlerle
ilgili Bern Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararı’na uygun hareket edilecektir.
II.3.e.
Meteorolojik Özellikler
Bir kaynaktan atılan kirleticilerin atmosferde dağılımında, gerek yerel ve gerekse bölgesel
ölçekli iklim özellikleri önemli rol oynamaktadır. Kirleticilerin çevreye olan etkilerinin anlaşılması,
kısa ve uzun dönemli meteorolojik faktörlerin etkilediği yerel ve bölgesel iklim koşullarını irdelemek
yoluyla mümkün olmaktadır.
Proje Bölgesi’nin meteorolojik ve iklimsel özelliklerin belirlenmesinde Devlet Meteoroloji
İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ)’ne bağlı olan Samandağ Meteoroloji İstasyonu’nda kaydedilen uzun
yıllar (1975-2010) sıcaklık (ortalama ve ekstrem) ile yağış verileri kullanılmıştır (bk. Ek-2)
Rüzgar (hız ve yön) verileri ise Proje Sahası’na rüzgar verilerini toplamak üzere kurulmuş
olan istasyonda kaydedilen değerlerden alınmıştır.
Sıcaklık Rejimi
Samandağ Meteoroloji İstasyonu’ndan elde edilen aylık minimum, ortalama ve maksimum
sıcaklık değerleri Tablo II-8‘de sunulmuştur. Söz konusu değerler, 1975-2010 yılları arasındaki
süreyi kapsamaktadır.Tablo II-8’den de görülebileceği üzere, ortalama sıcaklık 9,8ºC (Ocak) ile
27,9ºC (Ağustos) arasında değişmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık ise 19,4ºC’dir. Sıcaklık, Ocak
ayından Ağustos ayına kadar düzenli olarak artmakta, Ağustos ayından Aralık ayına kadar ise
düzenli bir şekilde azalmaktadır. En soğuk aylar olan Ocak, Şubat ve Aralık ayları içerisinde
ortalama sıcaklık 9,8ºC’nin altına düşmemektedir. Ağustos ayı en sıcak ay olup, bu ayda ortalama
sıcaklık 30,6ºC’dir. 1975-2006 yılları arasında Samandağ Meteoroloji İstasyonu’nda ölçülen en
yüksek sıcaklık değeri 40,4ºC ile Ağustos ayında 1998 yılında ve en düşük sıcaklık ise -2,2ºC ile
1989 yılında gözlenmiştir (Bkz. Ek-2).
48 / 57
Tablo II-8: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Normalleri (1975-2010)
Ortalama
Sıcaklık
(°C)
Ortalama
Yüksek
Sıcaklık
(°°C)
Ortalama
Düşük
Sıcaklık
(°°C)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
9,8
11
14,1
17,6
21,1
24,6
27,1
27,9
26,2
21,9
15,8
11,4
13,7
15,3
18,3
21,9
24,9
27,5
29,8
30,6
29,8
27
20,7
15,2
6,5
7,4
10,2
13,7
17,3
21,8
25
25,9
23,1
17,7
12,1
8,2
1979
1989
2008
1989
1995
2002
1978
1998
1994
1994
1992
2010
Yıllık
19,04
22,89
15,74
1998
Aylar
En Yüksek En Yüksek
Sıcaklık
Sıcaklık
Yılı
(°°C)
En Düşük
Sıcaklık
Yılı
En Düşük
Sıcaklık
(°°C)
20,7
23,5
30,7
36,2
40
39,5
36,5
40,4
41
37,2
30
26,1
1989
1997
1976
1997
1981
1978
1976
1983
1992
2003
1988
2006
-2,2
-2
-1,6
2
7,5
14,5
17,4
17
13
6,8
0
-1,4
33,48
1989
5,92
Kaynak:Araştırma ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, DMİ
Yağış Rejimi
Yöredeki yağış rejiminin değerlendirilmesinde Samandağ Meteoroloji İstasyonu’nda 19752010 yılları arasında kaydedilen yağış ve buharlaşma verileri kullanılmıştır. Kaydedilen verilere
göre elde edilen yağış değerleri Tablo II-9’da sunulmaktadır.
Tablo II-9: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Yağış Normalleri (1975-2010)
Ortalama
Toplam
Yağış Miktarı
(mm)
Günlük En
Çok Yağış
Miktarı
(mm)
Yağış≥ 0,1 mm
Olduğu Günler
Sayısı
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
138,5
122,9
104,2
62,1
45,2
14,6
5,1
6,7
50,6
99,1
110
142,4
112,3
89,1
72,7
123,8
245
41,3
32,9
78,3
92,4
126,2
106,2
113,7
13,3
12,6
12
8,9
5,3
2
0,8
1
4,1
8,3
8,9
12,1
Yıllık
901,40
102,83
7,44
Aylar
Kaynak: Araştırma ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, DMİ
Tablo II-9’dan da görülebileceği üzere, bölgede yıllık ortalama toplam yağış miktarı
901,40 mm’dir. Yağışın en çok olduğu mevsim, yıllık ortalama yağışın yaklaşık %45’inin
gerçekleştiği kış mevsimidir. Sonbahar mevsiminde de toplam yağışın %28,8’i görülmektedir. 19752010 yıllarını kapsayan verilere göre, en çok yağış Aralık ayında 142,4 mm ve en az yağış ise
49 / 57
Temmuz ayında 5,1 mm olarak kaydedilmiştir. Ayrıca, Tablo II-10’dan da görüldüğü gibi yıl içinde
en yüksek kar kalınlığı 8,0 cm olmaktadır.
Tablo II-10: Samandağ Meteoroloji İstasyonu Meteorolojik Veriler (1975-2010)
Aylar
Ortalama
Kar Örtülü
Günler
Sayısı
0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
En Yüksek
Kar
Örtüsü
Kalınlığı
(cm)
8
Ortalama
Sisli
Günler
Sayısı
Ortalama
Dolulu
Günler
Sayısı
Ortalama
Kırağılı
Günler
Sayısı
Ortalama
Orajlı
Günler
Sayısı
0,1
0,1
0
0
0,1
0,3
0,4
0,6
0,3
0,1
0,7
0,5
0,1
0
0,1
0,1
0
0
0,3
2,3
3
3,4
2,4
1,9
0,8
0,1
0,2
1,6
3,2
3
2,9
0,2
0,23
2,07
0
0,1
0
0,1
0,05
8,00
0,05
Yıllık
Kaynak:Araştırma ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, DMİ
Rüzgar Yönü ve Hızı
Rüzgar (hız ve yön) verileri Samandağ Meteoroloji İstasyonu’nda 1975-2010 yılları
arasında kaydedilen değerlerden alınmıştır. Rüzgar yönüne göre ortalama rüzgar hızı Tablo
II-11’de verilmiştir.
Tablo II-11: Rüzgar Yönüne Göre Ortalama Rüzgar Hızı
Rüzgar
Yönü Ocak
AYLAR
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
4
3,3
2,8
2,2
2,4
2
2,2
3,9
2,3
2,2
3,3
4,1
2,89
NNE
4,6
4,1
3,2
3
2,3
2,1
1,6
2
2,5
2,9
3,9
4,5
3,06
NE
4,4
4,2
3,9
3,9
3,3
2,4
1,3
2,3
2,8
3,2
4
4,6
3,36
ENE
4,8
4,4
4
3,8
3,3
2,6
1,1
2,3
2,5
3,3
4,1
4,7
3,41
E
3,8
3,6
3,2
3,1
2,7
2
1,6
2
2,3
2,7
3,3
3,9
2,85
3
2,6
2
1,9
1,7
1,5
1,7
1,5
1,7
2
2,7
3,4
2,14
SE
2,7
1,9
1,4
1,5
1,3
1
1,3
1
1,2
1,4
1,7
2,6
1,58
SSE
2,2
1,7
1,4
1,3
1,2
1,3
2,5
1,4
1,2
1,3
1,6
1,9
1,58
S
3,8
3,7
2,8
2,7
2,4
3,5
4,8
5,7
3,4
2,8
3,1
3,8
3,54
SSW
5,4
4,7
4,4
3,7
3,3
4,5
5,7
6,0
4,3
3,4
3,8
5,5
4,56
SW
5,7
5
4,8
4,4
4
4,6
5,2
5,3
4,3
3,5
4,3
5,4
4,71
BGB
5,3
4,7
4,1
4
3,8
4,3
5,1
4,9
3,9
3,1
4
5
4,35
W
4,7
4,3
3,6
3,4
3,4
3,8
4,5
4,2
3,6
2,8
3,6
4,4
3,86
WNW
3,7
3,6
3,2
3
2,9
3,4
4,1
3,9
2,9
2,6
3
3,8
3,34
NW
2,8
3,1
2,8
2,7
2,6
3
3,1
2,9
2,6
2,6
2,7
2,8
2,81
NNW
2,3
2,7
2,5
2,2
2,5
2,9
3,2
3,2
2,5
2,3
2,4
2,3
2,58
N
ESE
50 / 57
Bulutluluk
Tablo II-12’den görüleceği üzere, ortalama bulutluluk en fazla 4,9 ile Ocak ayında
görünmektedir. Ortalama açık günler sayısı yıllık 94,8, ortalama bulutlu günler sayısı yıllık 245,4 ve
ortalama kapalı günler sayısı yıllık 25,3’tür.
Meteoroloji verilerinin bazıları özet halinde toprak sıcaklığı verileri ile birlikte Tablo II-13’te
sunulmaktadır.
Tablo II-12: Bölgenin Bulutluluk Durumu
Ortalama Açık
Ortalama Bulutlu
OrtalamaKapalı
Günler Sayısı
Günler Sayısı
Günler Sayısı
(Bulutluluk 0,0-1,9) (Bulutluluk 2,0-8,0) (Bulutluluk 8,1-10,0)
Aylar
Ortalama
Bulutluluk (0-10)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
4,9
5
4,6
4,4
3,5
2,9
3,2
3,5
3,1
3,2
3,6
4,6
6,5
5,2
6,4
5,7
8,5
9,6
8,4
6
8,7
11,2
11
7,6
19,5
18,7
20,8
22,3
21,6
20,1
22,4
24,6
21,1
18,7
16,6
19
5
4,4
3,8
2
0,9
0,3
0,3
0,4
0,2
1,1
2,4
4,5
Yıllık
3,88
94,80
245,40
25,3
Tablo II-13: Meteoroloji Verileri
Meteorolojik Parametreler
Sıcaklık
Yağış
Toprak sıcaklığı
Değer
Ortalama sıcaklık (ºC)
19,04
En yüksek sıcaklık (ºC)
33,48
En düşük sıcaklık (ºC)
5,92
Ortalama toplam yağış miktarı (mm)
901,4
Günlük en çok yağış miktarı (mm)
102,83
Ortalama 5 cm toprak sıcaklığı (ºC)
19,04
En düşük 5 cm toprak sıcaklığı (ºC)
0,4
21,6
En düşük 10 cm toprak sıcaklığı (ºC
0,7
21,1
4,2
20,6
0,0
18,4
0,0
51 / 57
III.
PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ
(Proje Teknolojisi ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri)
Rüzgar Enerjisi Seçimi
Proje için seçilmiş olan rüzgar enerjisinin üstünlükleri aşağıda listelenmektedir:
•
İklim değişikliği sorununa çözüm
•
Hava kirliliği sorununu azaltır
•
Enerji güvenliği sağlar
•
Enerji arzını çeşitlendirir
•
Enerji üretimi için ithal edilecek olan yakıt miktarını azaltır
•
Yakıt maliyetleri yok
•
Ulusal kaynaklar için devletler arası anlaşmazlıkları önler
•
Kırsalda elektrik ağını geliştirir
•
İstihdam ve bölgesel kalkınma sağlar
•
Fosil yakıtların fiyat değişkenliğinden kaynaklanan karmaşıklığı önler
•
Modülerdir ve çabuk kurulur
•
İthalat bağımlılığı yok
•
Yakıt fiyatı riski yok
•
Karbon emisyonu yok
•
Kaynak tükenmesi yok – küresel rüzgar kaynağı küresel enerji talebinden daha
büyük
•
Arazi dostu – rüzgar santrali içinde veya etrafında tarım/sanayi faaliyetleri
yapılabilir
•
Uygulama esnekliği – büyük ölçekli ticari santraller veya ev tipi uygulamalar
mümkün
•
Ulusal yarar – Geleneksel yakıtların aksine, enerji güvenliği açısından yakıt
maliyetlerini ve uzun dönemli yakıt fiyatı risklerini eleyen ve ekonomik, politik ve
tedarik riskleri açısından diğer ülkelere bağımlılığı ortadan kaldıran yerli ve her
zaman kullanılabilir bir kaynaktır
•
Kükürtdioksit (SO2) ve azotoksit (NOx) emisyonlarına neden olmaz
•
Küresel ısınmada sera etkisi yaratan başlıca unsur olan karbon dioksit (CO2)
emisyonu yaratmaz.
Türkiye’nin 2004 yılı CO2 emisyonu değerlerine bakıldığında, %76,7’sinin enerji kaynaklı
olduğu görülmektedir (Şahin, 2007). Elektrik üretimi sırasında oluşan CO2 emisyonlarının yakıt
türlerine göre karşılaştırmalı değerleri Tablo III-1’de verilmektedir.
52 / 57
Tablo III-1: CO2 için Elektrik Üretimi Sırasında Karşılaştırmalı Emisyonlar
Üretilen kWsaat
başına salınan CO2
(pound)
2,12
1,34
1,96
0
Yakıt
Kömür
Doğal gaz
Petrol
Rüzgar
Kaynak: Sülün, 2007
6
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali’nin yıllık ortalama 307 × 10 kWsaat üretim yapacağı
düşünüldüğünde, aynı kapasitedeki bir santralde yakıt olarak kömür kullanıldığında yaratacağı yıllık
6
6
CO2 emisyonu 650 × 10 pound ve yakıt doğal gaz olduğunda 411 × 10 pound olacaktır. Bir başka
deyişle rüzgar enerjisi santralinin kurulmasıyla söz konusu miktarlarda CO2 emisyonu
gerçekleşmemiş olacaktır.
500 kW’lık bir rüzgar türbini, 57.000 ağacın yapacağı CO2 temizleme işine eşdeğer iş
yapmaktadır.
BTM Consult ApS (Danimarka) tarafından geliştirilen senaryolara göre de, şayet dünya
genelinin elektrik ihtiyacının %10’u 2025 yılına kadar rüzgar enerjisinden sağlanabilirse, yılda
1,41 Gton CO2 emisyonu azaltılabilecektir. Avrupa Birliği çalışmalarına göre ise, elektrik enerjisinin
%10’luk kısmı rüzgar enerjisinden sağlanabildiği takdirde, Avrupa kıtası 170 milyon ton CO2 ve
ayrıca 2 milyon ton da kükürt ve azot oksitlerinin atmosfere atılmasından kurtulabilecektir.
Saha Seçimi
Proje Alanı Hatay İli Ayvacık Samandağ İlçesi yakınlarında yer almaktadır. Proje Alanı’nın
seçilmesi esnasında dikkate alınan hususlar aşağıda verilmiştir:
•
Alanın rüzgar durumu (hızı, sürekliliği, vb.),
•
Mülkiyet durumu, arazi kullanım durumu,
•
Verimsiz, tarıma uygun olmayan veya mümkün olduğunca tarım arazisi olarak
kullanılmayan araziler,
•
Alanın jeolojik ve jeoteknik özellikleri,
•
Değerli sahalardan uzaklık (ör., maden sahaları),
•
Milli park, doğal koruma alanı, hassas yöreler, sit alanları vb. yerlerden uzaklık.
Teknoloji Seçimi
Rüzgar türbinlerinin sayısı ve kapasitesi gibi hususlara türbinlerin teknik özellikleri, fiyatı,
bölgeye ait frekans dağılım tablosu, verimi, garantisi, türbin referansları, ekonomik ömür, bakımı
gibi kriterler dikkate alınarak karar verilmiştir.
ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi (22,5 MW) kapsamında, Hatay
İli, Samandağ İlçesi Nahırlı Mevkii’nde her biri 2,5 MW gücünde olan 14 adet türbin kurulmuştur.
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş 22,5 MW kurulu güç ilavesiyle mevcut bulunan
RSP’nin kapasitesini artırmayı planlamaktadır. ZİYARET RSP kapasite artışı kapsamında, her biri
2,5 MW gücünde 9 adet türbinin kurulması öngörülmektedir. Bu Proje’de 85 m hub yüksekliğinde
GE 2.5xl Bu rüzgar türbinleri kullanılacaktır (Bkz. I.1.c).
53 / 57
IV.
•
SONUÇLAR
Yapılan tüm açıklamaların özeti ile projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve
alternatiflerin karşılaştırıldığı genel değerlendirmesi
•
ZİYARET RES Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş 22,5 MW kurulu güç ilavesiyle mevcut
bulunan RSP’nin kapasitesini artırmayı planlamaktadır. ZİYARET RES kapasite artışı
kapsamında, her biri 2,5 MW gücünde 9 adet türbinin 22,5 MW (9*2,5=22,5) kurulması
öngörülmektedir. Böylece, öngörülen kapasite artışı ile birlikte ZİYARET RES’ nin toplam
kapasitesi 57,5 (23*2,5=57,5) MW’a ulaşacak ve 23 türbinle birlikte yılık 224.3 GWh enerji
üretimi sağlanacaktır. (Bkz. Bölüm I).
•
İşletme ömrü 49 yıl olan tesiste üretilen Elektrik 154 kV’luk Sebenoba Atakya III trafo
merkezine iletilecektir. (Bkz. Bölüm I).
•
Proje Alanı Hatay İli Samandağ İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır (Bkz. Bölüm II).
•
Proje’de 85 m yüksekliğinde GE 2,5xI kullanılacaktır. Her bir türbin 2,5 MW gücünde
olacaktır. ZİYARET RES’ nin 23 türbin kapasite artışı ile birlikte yılda 224.3 GWh elektrik
enerjisi üretmesi planlanmaktadır (Bkz. I.1.c).
•
Proje’nin inşaat çalışmaları süresince yaklaşık 38 kişilik personel çalışacaktır.
Çoğunluğunun yakın yerleşim alanlarından seçilmesi planlanan personelin her türlü
ihtiyaçları için prefabrik konteyner konulacak olup, inşaat çalışmaları sonunda bu konteyner
kaldırılacaktır. İşletme aşamasında ise çalıştırılacak personel sayısı ise 6 olarak
öngörülmektedir (Bkz. I.2.b).
Rüzgar türbinlerinin yerleştirileceği alanlar dışında herhangi bir arazi kullanımı söz konusu
değildir. Proje sahasını gösteren 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita EK-3 ‘te yer almaktadır.
• Çalışan personel için gerekli olacak içme ve kullanma suyu miktarının hesaplanmasında bir
kişinin günlük ihtiyaç duyacağı su miktarı 150 L/gün olarak kabul edilmiştir. Böylelikle,
personelin ihtiyaç duyacağı günlük su miktarı yaklaşık 5,70 m³ olacaktır (38 kişi × 150 L/kişi =
5700 L) (Bkz. I.2.b).
Tesis işletmesinde mevcut durumda 6 personel çalışmaktadır. İşletme aşamasında kişi başına
su tüketiminin 150 L/gün olacağı varsayımına dayanarak, günlük toplam su tüketiminin 0,9 m³ (6
kişi × 150 L/kişi = 900 L) civarında olacağı hesaplanmıştır. İnşaat ve işletme aşamalarındaki su
ihtiyacı yakın yerleşim yeri olan Aknehir Belediyesi’nden tankerler vasıtasıyla işletme alanına
taşınacaktır (Bkz. I.2.b.). Mevcut tesiste su ihtiyacı aynı şekilde sağlanmaktadır. İçme suyu ise
damacanalarla satın alınarak temin edilmektedir.
•
Halihazırdaki elektrik enerjisi ihtiyacı mevcut türbinlerden sağlanmakta olup, ilave yapılacak 9
adet türbinin inşaat aşamasında da yine mevcut türbinler vasıtasıyla üretilen elektrik enerjisi
kullanılacaktır.
•
Mevcut durumda katı atıklar, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre
54 / 57
toplanarak günlük olarak Aknehir Belediyesi tarafından alınmaktadır. İşletme aşamasında
da katı atıklar aynı şekilde bertaraf edilecektir (Bkz. Kısım I.3.b).
•
RES’in inşaat aşamasında bir rüzgar türbini için yapılması gereken kazı miktarı 3750 m³
olacağı öngörülmektedir. İnşaat işlemleri sırasında ortaya çıkacak hafriyat türbin
ayaklarının temellerindeki dolgularda kullanılacaktır ve böylelikle hafriyat atıklarının büyük
bir kısmı yine proje içerisinde tüketilmiş olacaktır. Diğer kısmı ise 18.03.2004 tarih ve
25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun bir şekilde bertaraf edilecektir
(Bkz. Kısım I.3.b).
•
Tesisin işletme aşamasındaki bakım çalışmaları sırasında oluşabilecek atık yağlar, 30.
07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri uyarınca bertaraf edilmek üzere lisanslı firmalara
verilecektir (Bkz. Kısım I.3.b).
•
Proje Sahası’nda tıbbi atık oluşumu beklenmemektedir. Ancak, herhangi bir sebeple
sahada tıbbi atık oluştuğunda, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda hareket edilecektir.
•
İnşaat işlemleri sırasında ortaya çıkacak hafriyat türbin ayaklarının temellerindeki
dolgularda kullanılacaktır ve böylelikle hafriyat atıklarının büyük bir kısmı yine proje
içerisinde tüketilmiş olacaktır. Yapılacak kazı neticesinde oluşacak hafriyatın dolguda
kullanılamayacak kısmı 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uygun bir şekilde, Aknehir Belediyesi tarafından gösterilen bir sahaya
taşınacaktır (Bkz. Kısım I.3.b).
•
Sahanın hazırlanması aşamasında “Sökme” ve “Depolama” işlemleri kapsamında oluşan
toz emisyonları en kötümser yaklaşımla (tüm türbinlerin aynı anda ve birbirlerine çok yakın
lokasyonda inşa edilmeleri) toplam 0,1 kg/saat olmaktadır. Bu değer nemlendirme
çalışmaları ile daha da aşağıya çekilecektir. Bu bağlamda, hafriyata bağlı olarak oluşması
tahmin edilen toz emisyonu ETKHKKY Ek-2 Tablo 2.1’de belirtilen 1,0 kg/saat sınır
değerinin altında kalmaktadır (Bkz. Kısım I.3.c).
•
İnşaat aşamasında kullanılan makinelerden kaynaklanacak emisyonlar geçici olacaktır.
Ayrıca, oluşması beklenen toplam emisyon miktarı herhangi bir otoyoldan
kaynaklanabilecek emisyon miktarının oldukça altında olup, hava kalitesi üzerinde önemli
etkiler yaratabilecek boyutta değildir. Bu nedenle, inşaat aşaması için herhangi bir hava
kalitesinde ölçüm ve izleme programı öngörülmemektedir (Bkz. Kısım I.3.c).
•
İnşaat süresince kaynaklanacak gürültü seviyelerine en kötü şartlarda (bütün araçların aynı
anda ve çalışma saatlerinde sürekli çalışmaları) 50 m’den sonra ses basıncı düzeyleri
70 dBA’nın altında kalmaktadır. Dolayısıyla ÇGDYY Madde 26’da verilen 70 dBA sınırı
50 m’den itibaren sağlanmaktadır (Bkz. Kısım I.3.d).
55 / 57
•
Her bir rüzgar türbininin çalışması esnasında oluşacak ses düzeyinin 102 dBA olacağı
kabulü ile ses düzeyinin mesafeye göre dağılımı Şekil I-8’da gösterilmiştir. Proje alanının
civarında yer alan yerleşim birimlerinin en yakın türbin ile olan kuş uçuşu mesafeleri;
Kuzeydoğu’da Değirmenbaşı 850 m. Doğu’da Aknehir 3100 m., Güneydoğusunda
Yeşilyazı 740 m., Doğusunda Nahırlı 680 m., Güneybatısında Samandağ 30500 m.,
Güneyinde Sutaşı 1700m. , Batısında Koyunoğlu 1300 m.’ dir.
Bu alanlarda oluşması tahmin edilen ses düzeyi yaklaşık 40 dBA olmaktadır. Bu değer
ÇGDYY Ek-VIII Tablo 4 (Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri) içindeki
“gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp
yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar” için gece kapsamında belirtilen sınır değerin (50 dBA)
dahi altındadır. Bu bağlamda, ZİYARET Rüzgar Enerji Santrali Kapasite Artırımı Projesi
(22,5 MW)’nin enda tüm üniteler tam kapasitede çalıştığı anda dahi en yakın meskun
mahal içinde gürültünün olumsuz bir etki yaratması beklenmemektedir (Bkz. Kısım I.3.d).
•
Proje Sahası ve yakın çevresi içerisinde yer alan toprakların büyük çoğunluğu (Bkz. Kısım
II.1.a):
o
o
o
o
Kireçsiz kahverengi orman toprakları,
VII. sınıf kullanım kabiliyeti,
3. derece erozyon (şiddetli erozyon),
Kuru tarım alanı.
•
Proje Sahası ve yakın çevresinde bir Milli Park ve Özel Koruma Alanı bulunmamaktadır.
•
Önerilen Proje Sahası Hatay İli Samandağ İlçesi Nahırlı Beldesi sınırları içerisinde yer
almakta olup, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 2009 yılında gerçekleştirilen
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Nüfus Sayımı Sonuçları’na göre, Hatay İli’nin toplam
nüfusu 1.480.571 olup, nüfusun %50,21’lik bölümü il ve ilçe merkezlerinde, %49,79’lik
bölümü ise belde ve köylerde yaşamaktadır (Bkz. Kısım II.2.f).
•
Proje sahası ve yakın çevresinde herhangi bir tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi
olan alan bulunmamaktadır (Bkz. Kısım II.2.g).
56 / 57
V.
KAYNAKÇA
•
E. Binopoulos & P. Haviaropoulos, Environmental Impacts of Wind Farms: Myth and
Reality,http://www.cres.gr/kape/publications/papers/dimosieyseis/
CRESTRANSWINDENVIRONMENT.doc (en son ziyaret tarihi 15 Temmuz 2008)
•
http://www.powerscorecard.org/tech_detail.cfm?resource_id=11,
http://windeis.anl.gov/guide/concern/index.cfm
•
http://www1.eere.energy.gov/windandhydro/wind_how.html
•
Hatay Valiliği İl Çevre Durum Raporu, 2008
•
Rogers, A.L., Manwell, J.F., Wright, S., “Wind Turbine Acoustic Noise”, Renewable Energy
Research Laboratory, Department of Mechanical and Industrial Engineering, University of
Massachusetts at Amherst, January, 2006.
•
Samandağ Meteoroloji İstasyonu Meteoroloji Verileri (1975-2010)
•
Sülün, M., “Rüzgar Enerjisi”, T. C. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina
Mühendisliği Bölümü, Haziran, 2007.
•
Şahin, M., “İklim Değişikliği ve Türkiye”, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi
Genel Müdürlüğü, Kasım 2007.
•
KİZİROĞLU, İ., TÜRKİYE KUŞLARI CEP KİTABI, H.Ü Çevre Eğitimi Kuş Araştırmaları ve
Halkalama Merkezi, 2009
•
KİZİROĞLU İ.,TÜRKİYE KUŞLARI KIRMIZI LİSTESİ, H.Ü Çevre Eğitimi Kuş Araştırmaları
ve Halkalama Merkezi, 2008
•
Türkiye Elektrik İletim A.Ş., 2006 Yılı Faaliyet Raporu
•
www.cedgm.gov.tr
•
www.eie.gov.tr
•
www.tuik.gov.tr
•
www.wikipedia.org.tr
57 / 57

22,5 mw - Markit

Transkript

Benzer belgeler

Salman Rüzgar Santrali

Rüzgar hızı kontrolü

Polonya Hareketlilik - Balıkesir Muharrem Hasbi Anadolu Lisesi

Whisper 200

FAALİYET RAPORU

başkent üniversitesi hastanesi - Başkent Üniversitesi Ankara

Bülten N° 6 İnşaat Özel Sayısı - Lycée Charles de Gaulle Ankara