1 / 4 Mevlana Kalkınma Ajansı Hukuk Müşavirliği tarafından

Karar No
Karar Tarihi
: 39
: 16/01/2015
Mevlana Kalkınma Ajansı Hukuk Müşavirliği tarafından Kurulumuz Başkanlığına
gönderilen 6/1/2015 tarihli, 21 sayılı yazıda özetle; Kalkınma Ajanslarının 5449 sayılı Kalkınma
Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3. maddesinin son fıkrası
uyarınca tüzelkişiliği haiz kurumlar olduğu, kalkınma ajansı hizmetleri 5449 sayılı Kanun'un 18.
maddesinin birinci fıkrası uyarınca iş mevzuatı hükümlerine göre istihdam edilen personel eli ile
yürütüldüğü, Kalkınma Ajansları Personel Yönetmeliğinin 1. maddesinde de aynı hususun tekrar
edildiği, kalkınma ajansı personelinin (genel sekreter, uzman ve destek personeli) 4857 sayılı İş
Kanununa tabi olarak iş sözleşmesi ile çalıştığı, bu kapsamda genel sekreter, uzman ve destek
personelinin yapılacak olan 25. dönem Milletvekili Genel Seçiminde milletvekili aday adayı
olmaları durumunda görevlerinden istifa etmelerinin gerekip gerekmediği ile adaylığı ya da seçimi
kaybetmeleri durumunda 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında
Kanun'un Ek 7. maddesi kapsamında eski görevlerine dönüp dönemeyecekleri hususunda görüş
istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun “Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler”
başlıklı 18. maddesinde; “Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim
kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye
başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu
başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve
katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara
seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme
kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça
adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler.”
hükmü yer almaktadır.
7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde
milletvekili adayı olabilmek için kanun gereği çekilmesi veya görevlerinden ayrılması gerekenlerin
çekilme veya görevlerinden ayrılma isteğinde bulunma tarihleri, Kurulumuzun 5/1/2015 tarihli,
2015/6 sayılı kararı ile detaylı olarak düzenlenmiş ve anılan karar, 6/1/2015 tarihli, 29228 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Söz konusu kararın "Sonuç" bölümünde;
"1- Aday olmak isteyen;
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Hâkimler ve savcılar,
Yüksek yargı organları mensupları,
Yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları,
Yükseköğretim Kurulu üyeleri,
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri,
Kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri,
g) Belediye başkanları,
h) Subaylar ile astsubaylar,
1/4
i) Siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri,
j) Belediye meclisi üyeleri,
k) İl genel meclisi üyeleri,
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst
birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve
denetim kurullarında görev alanların,
en geç 10 Şubat 2015 Salı günü saat 17.00'ye kadar 2839 sayılı Kanun'un 18. maddesi
uyarınca görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmaları gerektiğine ve ayrıca bunlar için aynı
Kanun'un 19. maddesinde yer alan görevden ayrılmaya ilişkin hükümlerin uygulanmasına,"
belirtmek suretiyle kimlerin hangi tarihe kadar görevden ayrılmaları gerektiği ayrıntılı
olarak açıklanmıştır.
Görüş istenen konu ile ilgili olarak açıklığa kavuşturulması gereken temel sorun, Kalkınma
Ajanslarının kamu hizmeti yürütüp yürütmedikleri ve bu ajanslarda çalışan personelin yaptıkları
hizmetin kamu hizmeti sayılıp sayılmayacağıdır.
5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında
Kanun'un
3. maddesinin;
birinci fıkrasında; " Ajanslar, bölgeler esas alınarak, Devlet Planlama Teşkilatı
Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile kurulur. Ajans
merkezinin bulunacağı il, kuruluş kararnamesinde belirtilir."
üçüncü fıkrasında; " Ajanslar, tüzel kişiliği haiz ve bu Kanunla düzenlenmemiş bütün
işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tâbidir."
"Ajansın
görev ve yetkileri" başlıklı 5. maddesinde;
"Ajansın görev ve yetkileri şunlardır:
a) Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak.
b) Bölge plân ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak;
bu kapsamda desteklenen faaliyet ve projelerin uygulama sürecini izlemek, değerlendirmek ve
sonuçlarını Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına bildirmek.
c) Bölge plân ve programlarına uygun olarak bölgenin kırsal ve yerel kalkınma ile ilgili
kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak ve bu kapsamdaki projelere destek sağlamak.
d) Bölgede kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen ve
bölge plân ve programları açısından önemli görülen diğer projeleri izlemek.
e) Bölgesel gelişme hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak; kamu kesimi, özel kesim
ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek.
f) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde ajansa tahsis edilen kaynakları,
bölge plân ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak.
g) Bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi
hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi,
kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek.
h) Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve
uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak.
i) Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren
izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde
sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek.
j) Yönetim, üretim, tanıtım, pazarlama, teknoloji, finansman, örgütlenme ve işgücü eğitimi
gibi konularda, ilgili kuruluşlarla işbirliği sağlayarak küçük ve orta ölçekli işletmelerle yeni
girişimcileri desteklemek.
k) Türkiye'nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin
bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamak.
2/4
l) Ajansın faaliyetleri, malî yapısı ve ajansla ilgili diğer hususların güncel olarak
yayınlanacağı bir internet sitesi oluşturmak."
"Ajans personelinin nitelik, statü ve hakları" başlıklı 18. maddesinde; "Ajans hizmetleri, iş
mevzuatı hükümlerine göre istihdam edilen uzman personel ve destek personeli eliyle yürütülür.
Ayrıca, ajanslarda iç denetim yapmak üzere bir iç denetçi istihdam edilir. Sekreterlik, halkla
ilişkiler, arşiv, idarî, malî ve personelle ilgili işlemler gibi işleri yürütecek olan destek personelinin
sayısı, ajans toplam personel sayısının yüzde yirmisini geçemez.
Uzman personel ve iç denetçi, hukuk, iktisat, maliye, işletme, kamu yönetimi, uluslar-arası
ilişkiler, istatistik, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, matematik, sosyoloji, mimarlık, şehir ve
bölge plânlama ile mühendislik dallarından veya bunlara denkliği Yüksek-öğretim Kurulunca
kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından lisans düzeyinde mezun olmuş, Kamu
Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında İngilizce dilinden en az 70 puan almış veya
buna denk kabul edilen uluslararası geçerliliği bulunan belgeye sahip adaylar arasından istihdam
edilir. Ayrıca, iç denetçide kamuda denetim elemanı olarak en az on yıl çalışmış olma şartı aranır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlardan, bu Kanunda belirtilen nitelikleri taşıyanlar,
kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile ajansta genel sekreter, iç denetçi veya uzman
personel olarak istihdam edilebilir. Bunların kurumlarıyla olan ilişkileri iş akdinin yapılmasıyla son
bulur. Bunlara verilecek ücret ile diğer malî ve sosyal haklar yapılacak iş akdi ile belirlenir. Bu
şekilde istihdam edilenler, ajanstaki görevleri sona erdiğinde, öğrenim durumları, hizmet yılı ve
unvanları dikkate alınarak önceki kurumlarında kariyerlerine veya durumlarına uygun boş bir kadro
veya pozisyona en geç üç ay içinde atanırlar ve herhangi bir işleme gerek kalmaksızın en geç bir ay
içerisinde göreve başlatılırlar. Ancak, bu kişilerin atanmalarında, önceki kurumlarındaki idarî
unvanlar dikkate alınmaz. (…) (1)Bu fıkra uyarınca önceki kurumlarına dönen kişilerin ajansta
geçen hizmetleri kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinde değerlendirilir. Bu durumda kıdem
tazminatları ödenmez ve bu süreler emeklilik ikramiyesinin hesabında dikkate alınır. Bu şekilde
görevlendirilecek personel sayısı toplam personel sayısının yüzde otuzunu aşamaz.
Ajans personeli, emeklilik ve sosyal güvenlik yönünden 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanununa tâbidir.
Yönetim kurulu üyeleri ile genel sekreter ve ajansta istihdam edilecek tüm personelde;
a) Türk Vatandaşı olmak,
b) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
c) Affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas,
irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz
kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık,
resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı
hükümlü bulunmamak,
şartları aranır.
Genel sekreter ile diğer personelin ücret ve gündelikleri ile diğer malî ve sosyal hakları
Yüksek Planlama Kurulu kararıyla tespit edilen alt ve üst limitleri geçmemek üzere yönetim
kurulunca belirlenir.
Ajans personeline ilişkin tüm ihtilaflar iş mahkemelerinde görülür."
hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca 5449 sayılı Kanunun 19. maddesine göre genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından
aktarılacak paylar ile il özel idareleri ve belediyelerin cari yıl bütçelerinden aktarılacak paylar,
ajansların gelirleri arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca kalkınma ajanslarının yaptıkları hizmet bakımından
kamu tüzel kişileri olduğunda ve bu hizmetlerin de, ajanslarda görev yapan genel sekreter, uzman
personel ve destek personeli eli ile yürütüldüğünde kuşku bulunmamaktadır.
Öte yandan, Resmî Gazete'nin 23/02/2008 tarihli, 26796 sayılı nüshasında yayımlanan,
Anayasa Mahkemesinin 30/11/2007 tarihli, 2006/61 Esas, 2007/91 sayılı kararında, "Kalkınma
ajanslarının tüzel kişiliği Kanun'la belirlenmiş, tüzel kişiliğin kuruluşu ise Bakanlar Kurulu kararına
bırakılmıştır. 26 adet Düzey 2 İstatistiki Bölge Birimi esas alınarak Bakanlar Kurulu kararıyla
kurulması ve kaldırılması öngörülen kalkınma ajanlarının tüzel kişiliğinin niteliği Kanun'da açıkça
belirtilmemekle birlikte, kurulması ve kaldırılması, kamu gücü ve yetkilerin kullanılması, usul
ve ayrıcalıklar getirilmesi, gelirleri, merkezi idare ile olan bağlantıları göz önüne alındığında
birer kamu tüzel kişisi olduğu kuşkusuzdur. Anayasa ve yasalarda kamu tüzel kişiliğine
birçok alanda, kuruluş amacına özgü hukuksal durumlar verilmekte, üstün sınırlı ve kısıtlı yetkiler,
haklar, olanaklar sağlanmakta, bağışıklık ve ayrıklık tanınmakta, görevler yüklenmekte olduğu,
3/4
ayrıca kamu tüzel kişilerinin nitelikleri ve özellikleriyle bağdaştığı ölçüde, özel hukuk tüzel
kişilerinin özel hukuk hükümlerine göre sahip olduğu hakları kullanabilecekleri" belirtilmiştir.
Söz konusu hükümler çerçevesinde Kalkınma Ajansları; kurulması ve kaldırılması, kamu
gücü ve yetkilerin kullanılması, usul ve ayrıcalıklar getirilmesi, gelirleri, merkezi idare ile olan
bağlantıları göz önüne alındığında birer kamu tüzel kişisi olduğundan, Kalkınma Ajanslarında
görevli genel sekreter, uzman personel ve destek personelinin, 2839 sayılı Kanun'un 18.
maddesinde belirtilen "... yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu
görevlileri..." arasında sayılmalarının gerekmesi nedeniyle, 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan
25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde milletvekili adayı olabilmek için görevden çekilmeleri
gerektiğine,
Milletvekili aday adayı ya da milletvekili adayı olup da seçilemeyenlerin göreve dönüşleri
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un Ek 7.
maddesinde düzenlenmiş olup, bu hususun Yüksek Seçim Kurulunun görevleri arasında
bulunmadığına,
karar verilmesi gerekmiştir.
S O N U Ç: Açıklanan nedenlerle;
1- Kalkınma Ajansları; kurulması ve kaldırılması, kamu gücü ve yetkilerin kullanılması,
usul ve ayrıcalıklar getirilmesi, gelirleri, merkezi idare ile olan bağlantıları göz önüne alındığında
birer kamu tüzel kişisi olduğundan, Kalkınma Ajanslarında görevli genel sekreter, uzman personel
ve destek personelinin, 2839 sayılı Kanun'un 18. maddesinde belirtilen "... yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri..." arasında sayılmalarının gerekmesi
nedeniyle, 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde
milletvekili adayı olabilmek için görevden çekilmeleri gerektiğine,
2- Milletvekili aday adayı ya da milletvekili adayı olup da seçilemeyenlerin göreve
dönüşleri 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un Ek 7.
maddesinde düzenlenmiş olup, bu hususun Yüksek Seçim Kurulunun görevleri arasında
bulunmadığına,
3- Karar örneğinin Mevlana Kalkınma Ajansı Hukuk Müşavirliğine gönderilmesine,
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet adresinde
yayınlanmasına,
16/01/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Sadi GÜVEN
Başkanvekili
Turan KARAKAYA
Üye
Mehmet KÜRTÜL
Üye
Nilgün İPEK
Üye
Ünal DEMİRCİ
Üye
Ali KAYA
Üye
İbrahim ZENGİN
Üye
İlhan HANAĞASI
Üye
Zeki YİĞİT
Üye
Ahmet TUNCAY
4/4