deniz kıyısı-orman içi rekreasyon alanlarında doğal ve kültürel

I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
30
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Deniz Kıyısı-Orman İçi Rekreasyon Alanlarında Doğal Peyzaja Yönelik Baskıların
Saptanması ve Çözüm Önerileri: Aksazlar Koyu-Fethiye Örneği
Zeynep Bozhüyük ARDAHANLIOĞLU1, Yahya BULUT2, İsmail ÇINAR1
1
Muğla Üniversitesi Fethiye A.S.M Koçman M.Y.O. Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı, Fethiye
2
Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Erzurum
ÖZET: Deniz kıyıları ile bütünleşik olan orman içi dinlenme alanları, özellikle de yaz dönemlerinde
biyoklimatik konfor koşullarının en fazla bozulduğu Akdeniz kıyı bölgesinde, insanlara alternatif rekreasyonel
aktivite olanakları sunmaktadır. Günlük yaşamda özellikle fiziksel çevrenin oluşturduğu baskılardan kaçan
insanların en fazla tercih ettiği doğayla bütünleşik mekanların başında gelen orman içi rekreasyon alanları;
taşıma kapasitelerinin üzerinde ekosistem bütünlüğünü bozucu aktivite yoğunluğuyla karşı karşıya kaldığı zaman
rekreasyonel kullanım özelliğini kaybetmektedirler. Bir deniz kıyısı-orman içi rekreasyon alanı olan ve FethiyeGöcek Özel Çevre Koruma Bölgesinin Fethiye sınırları içinde yer alan Aksazlar Koyu; kumsalıyla, 60-70
yaşlarındaki Pinus Brutia L. ormanı ve bünyesinde bulundurduğu değişik özelliklerdeki maki florasıyla; yüzme,
piknik, kamping gibi günübirlik rekreasyonel aktivite olanaklarıyla, yoğun bir kullanıma sahiptir.
Bu çalışma ile Aksazlar Koyu’nun çok yakınında bulunan konutlaşmalardan, yat-çekek bakım ve onarım
tesisinden, karşı kıyıda yaz kış yoğun bir trafiğe sahip marina ve sintinelerinden ve günübirlik kullanımlardan
doğan çeşitli baskıların etkisi altında olduğu tespit edilmiştir. Eğer bu baskılar devam ederse bu koyun
Fethiye’nin yerel kültürü ile özdeşleşmiş kent merkezine en yakın piknik alanı olma özelliğini kaybedeceği
saptanmış olup rekreasyonel kullanım potansiyeli bakımından sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik çözüm
önerilerinde bulunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Orman içi rekreasyon, taşıma kapasitesi, antropojenik baskı, Aksazlar Koyu-Fethiye.
Determination of Anthropogenic Effects on Natural Landscapes at Coastal-Forest Recreational Lands
and Proposed Solutions in Case of Fethiye Aksazlar Cove-Turkey
ABSTRACT: Sea sides near the recreational lands of forests where biocllimatic comfort conditions are often
spoiled in coastal mediterranean climate are accepted as alternative recreational areas. Outdoor recreation in
forest especially in respect to sea shore has become an important part of many people's lives for urban areas,
Large numbers of forest visitors can lead to conflicts between recreation and nature conservation. The
development of day-use recreation areas (picnic areas) is a frequent part of conservation area management.
However, their effects on wildlife have seldom been tested. Some recreational activities in urban forest-picnic
uses can cause extensive damage to soil and vegetation. Study area is in Fethiye Spesial Environmental
Protected Area and contains too old Pinus brutia L. Forest trees and medirerranean bushs. Aksazlar cove has
apportunities of swimming, picnic activity and camping in hot months especiall in june, july and August. So it is
under the extensive use in this period.
This paper due to the limitations of the carrying capacity approach of a recreational place; Aksazlar cove was
exemined with in respect to activities that are dangerous for recration, sea quality and forest live. Ecological and
social carrying capacities have been advanced as means for assessing the number of visitors that a site can
accommodate, particularly in extra-metropolitan settings. Activities in marina due to yatching, yatch restoration
and swimming with picnic in forest are essentially dangerous for sustainability of the cove.
Key Words:Recreation in forest, carrying capacity, anthropogenic pressure, Aksazlar-Fethiye-Turkey Cove.
GİRİŞ
Endüstrileşme ve kentleşmeye bağlı olarak değişen
yaşam tarzı insanları kentsel mekândan uzaklaştırarak
doğal alanlara yöneltmiştir (Yılmaz 2004). Son
yıllarda doğal alanlar, kent yaşamından kaçan
insanların en çok tercih ettikleri rekreasyon alanların
başında gelmektedir (Akten ve ark. 2011).
Günümüzde özellikle kentleşme eğiliminin ve
ulaşım olanaklarının giderek gelişmesi, rekreasyon
talep ve çeşitliliğinde önemli oranda değişikliklere yol
____________________________________________
Sor. Yazar: Ardahanlıoğlu, Z. B., [email protected]
açmaktadır (Gül ve ark. 2004). Doğası bozulmuş ve
çevresi kirlenmiş yörelerde rekreasyon potansiyelinin
azalacağı bir gerçektir(Gülez 1992).
Tutarlı bir rekreasyon planlaması, insanların
ihtiyaçlarını ön plana alan ve toplumdaki kişilerin
değişik merak, yetenek ve değerler ile müşterek
ilgilerini yansıtabilmelidir (Yılmaz 2006).
Doğal kaynaklarımız arasında önemli bir yere
sahip olan ormanlarımız, içinde sakladığı canlılara bir
barınak, bünyesinde bulundurduğu ağaçlarıyla bir
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
ekonomik değer, daha sağlıklı yaşamak için
vazgeçilmez bir ortamdır.
Ayrıca ormanlık alanlar sahip olduğu doğal ve
görsel değerler nedeniyle kent baskısından kaçmak
isteyen insanların en çok tercih ettiği açık hava
rekreasyonel kaynaklarının başında gelmektedir.
Ormanlardan söz konusu amaçlarla planlı bir şekilde
faydalanmaya ülkemizde 1956 yılında “Belgrad
Ormanı” adıyla tesis edilen ilk Orman İçi Dinlenme
Yeri (OİDY) ile başlanmıştır. Bugün itibariyle,
ülkemizde yaklaşık 10 bin hektar orman alanı, orman
içi dinlenme yeri olarak tefrik ve tesis edilmiş
durumdadır (Pak 2004). Yücel (1998)’e göre Orman
içi dinlenme yerleri, insanların gittikçe artan açık hava
rekreasyon
ihtiyaçlarını
karşılamak,
ormanda
kontrolsüz bir şekilde ve gelişigüzel olarak yapılan
piknik ve kamp amaçlı kullanımları engellemek ve
böylece orman-kullanıcı ilişkisini olumlu yönde
geliştirmek amacıyla çeşitli rekreasyon faaliyetlerine
uygun, orman alanlarının gerekli hizmet ve tesislerle
donatılarak; koruma-kullanım dengesi içinde iç ve dış
turizmin gelişmesini sağlamak amacıyla oluşturulan
alanlardır.
Genel olarak orman içi dinlenme yerlerinin
işlevleri şu şekilde sıralanabilir;
 Orman içi dinlenme yerleri insan ve toplum
sağlığı açısından koruma sağlarlar.
 Kent zonlarının birbirinden ayrılması,
birbirlerine bağlanması ve kentin istenmeyen yönde
genişlemesinin önlenmesi bakımlarından bağlayıcı ve
ayırıcıdırlar.
 İnsanların boş vakitlerini değerlendirmeleri
açısından değerlidirler.
 Kente karakter verme, mimari yapıların
değerini arttırma ve onları insan ölçeğine yaklaştırma
işlevlerine sahiptirler (Uzun 2005).
Ülkemizin özellikle Ege ve Akdeniz Bölgelerinde,
ormanlar ile birleşen kıyılar insanlara kıyıyla
bütünleşik alternatif rekreasyonel aktivite olanakları
sunarlar. Ülkemiz, Karadeniz’de 1785 km, Marmara
Denizi’nde 1089 km, Ege Denizi’nde 2805 km,
Akdeniz’de 1577 km ve Adalar’da 1067 km kıyı
uzunluğuna sahiptir (Anonim 2006). Kıyılar,
aktivitelerin belirli alanlarda yoğunlaştığı ve
yönetiminin zaman ve mekânda önemli bir konu
olduğu bölgesel kaynaklardır Kıyıları yoğun olarak
kullanan ve kentleşme faaliyetleri olan turizm, tarım,
sanayi gibi fonksiyonlar, kıyı kaynağının kullanımı
konusunda sınırsız rekabet içinde olması, çevre
bilimcilerin kıyıyı, korunacak bir zenginlik olarak
görmelerine neden olmaktadır. (Öztürk 2009).
Özellikle yaz aylarında bu alanlar; aileler, gençler,
yaşlılar, bireysel turizm olgusuna katılanlar gibi
birçok farklı grubu içerdiği için, çok sayıda kullanıcıyı
ağırlayabilme yeteneği nedeniyle tıpkı bir park görevi
görebilmektedir (Hall ve ark. 2006).
Son yıllarda, kıyı alanlarında rekreasyon ve
değişik alan kullanımlarına yönelik uygulamalar, kıyı
özellikleri yeterince gözetilmeden gerçekleştirilmiş,
31
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
bu durumun sonucunda kıyılarımız ve bu alanlardaki
orman varlıklarımız ciddi bir şekilde tahrip edilmiştir.
Bu alanlarımızın doğal yapısının bozulması, yakın
gelecekte birçok olumsuz riski beraberinde
getirecektir. Bu çalışma ile; bir deniz kıyısı- orman içi
rekreasyon alanı olan Aksazlar Koyu’nun karşılaştığı
çevresel baskılar saptanmış ve rekreasyonel kullanım
potansiyeli
bakımından
sürdürülebilirliğinin
sağlanmasına
yönelik
çözüm
önerilerinde
bulunulmuştur.
MATERYAL ve YÖNTEM
Muğla ilinin güneydoğusunda, Teke yarımadasının
batı kesiminde yer alan Fethiye ilçesi, kuzeyde Denizli
ve Burdur illeri, doğuda Antalya ili, güneyde Esen
Çayının denize döküldüğü Çayağzı, batıda Kapıdağ
Yarımadası, ile sınırlanmıştır. Fethiye, Türkiye’nin
güneybatısında 36. 17' 33" Kuzey boylamı 29. 15' 45"
doğu boylamları arasında yer almaktadır. Yüzölçümü
3055 km2 olup kıyı uzunluğu 167 km. dir. Bir deniz
kıyısı-orman içi rekreasyon alanı olan ve FethiyeGöcek Özel Çevre Koruma Bölgesinin Fethiye
sınırları içinde yer almış olan Aksazlar Koyu; yaklaşık
olarak 1500 m2 lik bir alan kaplamakta olup,
kumsalıyla, 60-70 yaşlarındaki Pinus Brutia L. ormanı
ile, bünyesinde bulundurduğu değişik özelliklerdeki
maki florasıyla; yüzme, piknik, kamping gibi
günübirlik rekreasyonel aktivite olanaklarıyla, mavi ve
yeşilin en güzel tonlarının buluştuğu bir koydur (Şekil
1).
Şekil
1.
Aksazlar Koyu lokasyon
(http://maps.google.com/)
haritası
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
32
Araştırmada
gözlem,
analiz,
sentez
ve
değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Alanda yerinde
gözlem ve incelemeler yapılarak fotoğraflar çekilmiş
ve sorunlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Saptanan
baskıları içeren bir değerlendirme formu oluşturulmuş
ve her baskının ileride etkileyeceği faktörler tespit
edilmiştir. Bu tespit ve gözlemler ışığında bu
baskıların minimize edilmesine yönelik çözüm
önerilerinde bulunulmuştur.
BULGULAR ve TARTIŞMA
Rekreasyonel kullanımlar sürekli değişiklikler
göstermekle birlikte, insan yaşamının önemli bir
parçası olmuştur. Bu olgu, ormanların bugün ve
gelecekte rekreasyonel amaçlı kullanımların baskısı ile
karşı karşıya kalmasını kaçınılmaz hale getirmektedir
(Yücel vd., 1998). Rekreasyon faaliyetlerinin artışı el
değmemiş alanları ve vahşi bölgeleri kısa dönemli
ekonomik çıkar için tahrip edebilmektedir. Flora ve
fauna çeşitliliğine zarar vermekte, kirliliğe yol
açmakta, erozyon yaratmakta ve doğal kaynakları
olumsuz olarak etkilemektedir (Avcı, 2007). Aynı
zamanda ormanlarla bütünleşik kıyı alanları da birçok
hassas ekosistem barındıran kıyılarda süregelen her
türlü faaliyetin çeşitli boyutlarda olumsuz etkileri
olmaktadır. Tüm bu kullanımların baskısı, hassas bir
çevre dengesine sahip olan kıyıların ve sahip oldukları
ekosistemlerin giderek bozulmasının en büyük
sebebidir (Öztürk, 2009).

Çalışma alanı günübirlik piknik alanı olarak
kullanılmakta olup alanda bulunan tesisler; danışma
kulübesi, hizmet binası, 15 adet piknik masası
arasında; halka açık 2 adet tuvalet ve soyunma kabini,
yönlendirici levhalar ve deniz kıyısı oturma birimleri,
şezlong ve şemsiyelerdir. Koyun yol güzergâhında
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
bulunan önemli bitki türleri Acacia cyanophlla, Citrus
limon, Ficus carica, Liquidamber oriantalis, Nerium
Oleander, Olea europea, Punica granatum olup, koya
sokulmuş olan orman Pinus Brutia L. ormanıdır. Koy
ilçe merkezine çok yakın olması sebebiyle Fethiye
halkına günübirlik rekreasyonel kullanım olanakları
sunmaktadır. Ancak koy son yıllarda çeşitli baskılar
altında kalmakta ve bu baskılarda deniz suyu başta
olmak üzere bitki örtüsü, toprak özellikleri ve erozyon
gibi çeşitli ekolojik özellikler üzerinde tehditler
oluşturmaktadır. Aksazlar koyu için tehdit unsuru
oluşturacak baskılar aşağıda sıralanmış ve Şekil 2.’de
gösterilmiştir. Bu baskıların ileride etkileyeceği
unsurlar ise Çizelge 1.’de gösterilmiştir. Tespit edilen
baskılar;
Yat- çekek bakım ve onarım tesisinden
kaynaklanan baskılar (Flora ve fauna üzerindeki
tahripler, orman alanı üzerindeki baskılar)
Karşı kıyıda yaz kış yoğun bir trafiğe sahip
marina ve sintineleri
Günübirlik kullanımlardan doğan çeşitli
kirlilik baskıları
Koyun üst tarafından geçen anayol
güzergâhından kaynaklanan baskılar (maki florası
üzerindeki tahripler)
Koy yakınındaki yapılaşmalar nedeniyle
doğal alan kullanım kaybı ve orman tahribi
Her türlü dolgu ve kazı işlemi
Atıl durumda bulunan yapılaşmalar,
Yapılan tespit ve gözlemler ışığında oluşturulan
Çizelge 1.’de en fazla baskı unsuru oluşturan dört
faktör ele alınmış ve bu baskıların ileride etkileyeceği
faktörler önem dereceleri ile gösterilmiştir (0=Etkisi
yok,1=En düşük, 5=En yüksek) (Öztürk, 2009).
Çizelge 1. Aksazlar koyu üzerindeki baskılar ve baskı dereceleri
AKSAZLAR KOYU ÜZERİNDEKİ BASKILAR ve BASKI DERECELERİ
Baskıların
Yat-Çekek
Günübirlik
Konutlaşma
Karşı kıyıda bulunan
Etkileyeceği
Bakım
ve Kullanımlar
gemilerin marina ve
Unsurlar
Onarım Tesisi
sintineleri
Flora
5
2
4
0
Deniz Suyu
5
1
3
5
Kirliliği
Kıyının Fiziksel
5
1
4
1
Yapısı
Kıyı Estetiği
5
1
3
2
Orman Alanı
5
2
5
0
Manzara
5
0
3
2
Güzelliği
Toprak Kirlililiği
5
1
3
1
Çizelge 1.’de tespit edilmiş baskılara bakıldığında
en yoğun baskının yat çekek bakım ve onarım
tesisinden kaynaklandığı görülmektedir. Yat çekek
bakım ve onarım tesisinde alanda uygulanan işlemler
her yıl yapılan yıllık bakım ve 2 yılda bir yapılan
genel bakım şeklindedir. Yıllık ve genel bakımda,
çelik halatlar ve kazıklar yardımı ile karaya çekilen
teknenin tabanına yapışmış olan deniz kabukları
tabandan geminin boyası ile kazınıp yere
bırakılmaktadır. Daha sonra macun, astar ve boya
işlemleri uygulanmaktadır. Tekne tabanında birikmiş
halde bulunan ve sintine olarak adlandırılan atıklar
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
yıkanarak zemine bırakılmaktadır. Yapılan temizlik ve
boyama sonucunda çıkan tüm atıklar doğal zemin
üzerine bırakılmakta ve kendi halinde ya deniz suyuna
ya da yeraltına süzülmektedir. Bu işlemler sonucunda
hem deniz suyu, hem de toprak yüzeyi önemli
derecede
kirlenmektedir.
ACMEKanada
laboratuarlarında yapılan kimyasal analiz sonuçlarında
Cu, Pb, Zn, Ag, Ni, Co, Mn, Fe, As, Cd, Ti, Al, Hg,
Se konsantrasyonlarının standart değerlerden yüksek
olduğu belirlenmiştir. Toprakta meydana gelen bu ağır
metal kirliliğinin yeraltı ve deniz suyunda da
beklenmesi doğaldır (Anonim 2005). Ayrıca bu tesiste
gemilerin boyanması için kullanılan boya malzemesi,
püskürtme işlemi ile uygulanmakta olup bu işlem
sırasında tesisin yakın kısımlarında bulunan flora ve
fauna da zarar görmektedir. Son iki yılda bakım ve
onarım tesisi orman alanının daha iç kısımlara doğru
sokulduğundan orman alanı da büyük oranda zarar
görmektedir. Tesisin kıyının doğal estetiği üzerinde de
olumsuz etkileri çok yüksek düzeyde gözlenmiştir.
Tesis toprak kirliliği, gürültü ve görüntü kirliliği, atık
lirliliği ve deniz suyunda oluşturduğu kirlilikler ile
birçok çevre sorununun kaynağı durumundadır.
Aksazlar koyuna çok yakın mesafede olmasından
dolayı koy bu kirliliklerden birinci derecede
etkilenmektedir.
A) YAT- ÇEKEK
BAKIM VE ONARIM
TESİSİ
A.1.) FLORA
ÜZERİNDEKİ
BASKILAR
33
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Aksazlar koyu için bir diğer önemli baskı unsuru
da koyun karşı kıyısında bulunan ve yaz kış çok
yoğun bir trafiğe sahip olan marina ve buraya yanaşan
gemilerin bıraktığı sintinelerdir. Bu baskı faktörü ile
deniz suyu önemli bir kirlilik ile karşı karşıya kalmış
ve koya yakın oluşu sebebi ile kirliliğin deniz suyuna
karışarak koyda günübirlik denize giren ziyaretçiler
için tehdit oluşturmasına neden olmuştur. Bu baskı
unsurunun da ileride etkileyeceği unsurların etki
dereceleri Çizelge 1.’de gösterilmiştir. Marinanın flora
ve orman alanı üzerinde bir baskısı bulunmazken en
fazla etkilediği unsur deniz suyudur.
Koyun hafta içi günübirlik ziyaretçi potansiyeli
50-70 kişi, haftasonu ziyaretçi potansiyeli ise 80-100
kişi arasında değişmektedir. Koya gelen ziyaretçiler
tarafından günübirlik kullanımların katı atık kirliliği,
araç trafiğinin orman alanı içerisine girmesi toprak
sıkışmasına ve erozyon yanında bitkilerde ağır metal
kirliliğine neden olmaktadır. Koyun üst tarafından
geçen ve diğer koylara ulaşımı sağlayan anayol
güzergâhı yazın daha yoğun bir araç trafiğine sahip
olmaktadır. Bu durum alanın üst tarafında bulunan
ormanlık alandaki maki örtüsü için araçların egzoz
gazları sonucu oluşan kirliliklere, bitki yaprak
yüzeylerinde toz birikimlerine ve darbelere maruz
kalması ile sonuçlanmaktadır.
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
A.2.) YAT- ÇEKEK
BAKIM VE ONARIM
TESİSİNİN ORMAN
ALANI ÜZERİNDEKİ
BASKISI
A.3.) YAT-ÇEKEK
BAKIM ve ONARIM
TESİSİNİN
OLUŞTURDUĞU SU
KİRLİLİĞİ
B) ATIL DURUMDA
BULUNAN
YAPILAŞMALAR
C) KARŞI KIYIDA
YAZ KIŞ YOĞUN BİR
TRAFİĞE SAHİP
MARİNA VE
SİNTİNELERİ
34
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
35
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
D) GÜNÜBİRLİK
KULLANIMLARDAN
DOĞAN ÇEŞİTLİ
BASKILAR
E)KOYUN ÜST
TARAFINDAN GEÇEN
ANAYOL
GÜZERGÂHINDA
BULUNAN
ORMANLIK
ALANLAR
F) KOY
YAKININDAKİ
YAPILAŞMALAR VE
ORMAN TAHRİBİ
Şekil 2. Aksazlar koyu üzerindeki baskılar
SONUÇ
Çevre sorunlarının hızla arttığı gerçeği hepimiz
tarafından bilinmektedir. Hatta her sorun bir
zincirin halkaları gibi diğer bir sorunun da sebebi
olarak karşımıza çıkmakta ve bu halkalar birbirine
eklenerek uzamaktadır. Sorunların ana kaynağı olan
insan sonuç olarak bu sorunlardan etkilenen en
önemli unsurdur.
Aksazlar koyu Fethiye kent merkezine en yakın
koy olduğundan ziyaretçilerine orman içi piknik
alanı alternatifi sunmaktadır. Ancak sözü edilen
baskılar devam ederse bu koy için flora- faunada
meydana gelecek zararlar, kıyının fiziki yapısında
meydana gelecek bozulmalar, koyun deniz suyunda
oluşacak kirlilikler, toprak ve orman örtüsünde
meydana gelen bozulmalar sonucunda artık bu koy
orman içi piknik alanı olma özelliğini
kaybedecektir.
Koyun rekreasyonel kullanım potansiyeli
bakımından sürdürülebilirliğinin sağlanması için
aşağıda belirtilen önlemler alınmalı ve ivedilikle
uygulamaya geçirilmelidir. Bunun için gerekli
kurum ve kuruluşlarla irtibata geçilerek gerekli
denetimin yapılması da sağlanmalıdır.
 Yat çekek bakım ve onarım tesisi başka bir
yere taşınmalı bunun içinde tüm bürokratik engeller
aşılmalıdır.
 Koy yakınında bulunan yerleşimler ve
turizm tesisleri için gerekli denetimler yapılmalıdır.
 Karşı kıyıda bulunan gemiler için bu
yoğun trafik başka bir noktaya yönlendirilmeli ve
bu noktada oluşan deniz suyu kirliliğinin yoğunluğu
asgari düzeye düşürülmelidir.
 Günübirlik ziyaretçilerin kullanımları
denetlenmeli araç trafiğinin orman alanının iç
kısımlarına doğru sokulması önlenmelidir.
 Katı atık kirliliğinde oluşan yığılmalar ve
kokunun önlenmesi için donatı sayısı artırılmalı ve
alanda muhtelif noktalara dağıtılmalıdır.
 Koya giden yol güzergâhında bulunan ve
atıl durumda olan yapılaşmalar için uygun çözümler
üretilmelidir.
Ülkemizde kıyı alanlarını ilgilendiren çok
sayıda yasal düzenleme bulunmaktadır. Bu
düzenlemelerin görev verdiği farklı kurumların kıyı
alanlarında değişik açılardan denetim yapması,
aralarında
koordinasyonun
sağlanamaması
denetimin etkinliğini azaltmaktadır. Aynı kıyı
alanında denetim yapan kurumlar, kıyı ihlallerinin
giderilmesine yönelik uygulamaları diğerlerinden
beklemektedir. Denetim ve yönetim karmaşası yat
çekek bakım ve onarım tesisinin başka bir bölgeye
taşınması konusunda da yaşanmış olup çeşitli
bürokratik engellerle karşılaşılmıştır.
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, 2012
Kıyı alanlarının planlanmasında koruma kullanma dengesi sağlanamamakta, kullanma
amacının öne çıktığı görülmektedir. Kıyılarla ilgili
faaliyet gösteren kurumların mevzuatlarında,
kıyıların koruması amacına yönelik hükümlerin yer
almasına karşın, uygulamada bu hükümler yeterince
dikkate alınmamaktadır. Bu alanlarda düzenli
denetim yapılmaması, doğal yapıyı bozan ve
usulsüz eylemler hakkında genellikle şikâyet
üzerine bilgi sahibi olunması nedeniyle bu tür
eylemlerin hangi bölgelerde yoğunlaştığı, nedenleri,
artma veya azalma eğilimleri bilinememekte, etkili
önlemler almak için politika belirlenememekte
zamanında tedbirler alınamamaktadır.
Aksazlar koyu için gerekli yasal tedbirler alınıp
denetleme, yönetim ve bakım mekanizması
geliştirilmelidir. Mevcut yasalar ve düzenlemeler
gerekli denetim yapılmazsa kâğıt üzerinde
kalmaktan öteye geçmeyecektir. Şüphesiz en kalıcı
çözüm insanlığın bilinçlenmesinden geçmektedir.
Kullanırken korumamız gerektiğini bütün doğal
kaynaklarımız için unutmamalıyız. Herkesin
denetçisi kendi vicdanı olmalıdır. Bugün
topraklarında yaşadığımız bu güzel ülkenin her bir
karesini bizden sonraki kuşaklara emanet
edeceğimiz düşüncesiyle hareket etmeliyiz. Ancak
o zaman bu güzel koy Fethiye halkı için rekreasyon
faaliyetlerini yapabilecekleri bir koy olmaya devam
edecektir.
KAYNAKLAR
Akten M. 2003. Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon
Alanlarının
Mevcut
Potansiyellerinin
Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi
Orman Fakültesi Dergisi. Seri: A, Sayı: 2,
ISSN: 1302-7085, 115-132.
Akten M., Akten S. 2011. Rekreasyon
Potansiyellerinin Belirlenmesine Yönelik Bir
Model Yaklaşımı: Gülez Yöntemi Ulusal
Sarıgöl İlçesi ve Değerleri Sempozyumu.
Anonim, 2005. T.C. Başbakanlık Denizcilik
Müsteşarlığı. Gemi İnşa ve Tersaneler Genel
Müdürlüğü. Fethiye (Karaot) Yat İnşa, BakımOnarım ve Çekek Yeri Durum Raporu. Ankara.
Anonim, 2006. T.C. Sayıştay Bakanlığı Performans
Denetimi Raporu. Kıyıların Kullanımının
Planlanması ve Denetimi.
Avcı N. 2007. Turizmde Taşıma Kapasitesinin
Önemi. Ege Akademik Bakış. 7(2):485-501.
Gül, A., Özgüner, H., Akten, M., Küçük, V. 2004.
Gölcük Gölü ve Çevresi Peyzaj Planlama ve
Tasarım Projesi. SDÜ Bilimsel Araştırma
Yönetim Birimi Alt Yapı Projesi, No: 2002/2,
Isparta.
Gülez, S. 1992. Doğu Karadeniz Turizmi,
Konferans- Workshop, sayfa: 71-74, Trabzon.
Hall, Michael; J. Page, Stephen C., 2006, The
Geography of Tourism and Recreation:
Environment, Place and Space, Routledge.
36
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Öztürk G. 2009. Turizm-Çevre Koruma-Kentleşme
Etkileşiminde Kıyı alanları: Antalya Örneği.
Gebze İleri teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve
Fen bilimleri Enstitüsü. Şehir ve bölge Planlama
anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 189 s.
Pak M., Türker M. 2004. Orman İçi Dinlenme Yeri
Ziyaretçilerinin
Bazı
Sosyo-Ekonomik
Özelliklerinin İrdelenmesi (Kapıçam, Başkonuş
ve Dülükbaba Orman İçi Dinlenme Yerleri
Örneği). KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 7(1),
2004.
Uzun S. 2005. Kırsal ve Kentsel Alanlardaki
Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti; Gölcük
Ormaniçi Dinlenme Alanı ve İnönü Parkı
Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj
Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi,
104 s.
Yılmaz, S. 2004. Serçeme Vadisinin Rekreasyonel
Kullanım Potansiyelinin Belirlenmesi. Ekoloji
dergisi, 13(51): 1-6.
Yılmaz, R. 2006. Saroz Körfezi’nin Turizm ve
Rekreasyonel Kullanım Potansiyeli Üzerine Bir
Araştırma Süleyman Demirel Üniversitesi
Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Yıl:
2006, ISSN: 1302-7085, 124-135
Yücel E., Aşan Z., Öz M., Öztürk M. 1998.
Eskişehir Yöresi'nde Bazı Orman İçi Dinlenme
Alanlarının Rekreasyonel Talep Değerinin
Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Çevre
Koruma Dergisi. 7(26): 2 1-26.