Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

._MOm VE
SANAT DERGisi • YlL : 3 • ARALIK 1995
•
200.000 TL.
SAYI18
au $AYIDA
• ••w... M ....
• MIlr. isk.......
• riiksel koflIk
• INIhmul All
• m......-r UIudMliI
• InthmeillUmi oulp
• ZIlihl byseril;oglu
• gCiby \'lldlz .
• nllil lMmilt ioglu
• YI~n yliregil
• lIuray o, en •
• nevhiz erCl II
• selli acay
• nec:.ti tumah
• I y"'" Ilik
• L ~llin gCikbudllk
• ger.d hoInung
• iSlllliI bozyau
• miil il te mih blyllon
• m. hlun ClvhH
• emel bur~ n olg('
• sf vilay blylan
f
Mavi Nota'dan
Merh aba degerli muzik do stlan ,
Onattmcr ve onyedinci savnenrmzm sizlerden g6 rdugO steak ilgi ue birlikte, Mavl Ncta'nm yukselen periyodu kar~l·
smoa aldlQlmlz yaprcr mesajlar. bizi 0 kadar mutlu klldl ki, filkemizin agl r1a~an kcsuaanna ragmen yeni bir saY'YI
hazrrlamak ve sizlere ula~tlrm ak hit; zor olmadl.
Mavi Nota'yr ya~atabilm en i n sevinci, yaymcmkta yeseomesr ar nk normal sayllabilen zorluklan ger/fekten unutturdu ve ilile yepyeni ve dopd olu bir saylyla karsrmzdayrz.
MOziK OOOLLERI:
Bu VII ikincisi veruen, derqimiztn rnuzik Muleri sahiplerini buldu. Belirledigimiz adayla r ~erisinden yepuan degerlendirmeler sonucu dergimizin ~99 5 yilt mOzik adOllarin; kazananlan lebrik ediyor, mOzik 9ah~mala rmda ve yasemlennda beseruer diliyoruz. OdQl dagili m lorenimiz 1996 Yllinm ilk aylan ~inde Trabzon'da yepuaceknr. OdOI
kaaenaraenn eaen ve /)dOl gerekyeleri a~glda ~rklanml~ olup, kendileri Mavl Nola Muzik ve Sanat Dergisi'ne
iki yll sarevre abone kaydedil mi~le rdir.
MAVi NOTA MOz iK VE SANAT OERGiSI1 995 YILI MOziK OOOLLERi
1- MOz iK HizMET ODOLO
Doy• Yal9m YOAEGiR
(yukurova Universitesi Devlet Konservatuan MUdOn) ADANA)
Odul Gerekgesl
: Yoneticiligini yaptlgl muzik egitimi kurumunda, kuru lu~undan bugune
degin yapm l~ oldugu eeusrnater ve bu cehsmatar yeryevesinda gerek yOneucr, gerek egil imcl, gerekse yagda~ bir muzik adamr ctarak muzik dun·
yasma kahct hizmatleri nedeniyle...
2- Muzi K BA$ ARI ODULU
Yrd. oee. Sefal ACAY
Odul aerekceet
3- MAVi NOTA Mu ziK VE
SANAT DERGiSi OZEL ODULO
~ D UY U$ LA R ~ Muzik Dergisl
OdOi Gere kyesi
(Sel9uk Oniversitesi Egitim FakQllesi Muzik Egilimi BolOmO Ogr. Uyesi
KONYA)
: Oyundan yola 9lkarak, cocuuanmua earkuer ta turn guzeliiklari sevoirmek ve okuJ mClzigi dagarclglmlza katkrda bulunmak amaclyla clus turdugu cocuk ~rk l la (l nedeniyle...
I
(Gazi Dniversnesr Gazi Egitim FakOll esi MOzik Egitimi BQiOmO Yayml
ANKARA)
: G.O. G.E.F. Muzik Egilimi BolUmu Ogrencileri, Ozge Congur, Figen
YOn!U ve Pmar Aksoy'un sorumiulugunda ylkarrlan ve 6grenci dergisl 0Ian yayrna, bu tar censmaierm TOrkiye'deki tam mOzik egitiml bOlOmlerine
yaym l a nabi l mesi n l le~vik etmek nedeniyle...
YETKIULEROEN "BlUM AHLAKI" AOINA KON UYLA iLGi Li AC;:IKLAMA YAPMALARINI
BEKLIYORUZ !..
.
Karadeniz Tekni k Universitesi Fali h Egitl m Fakuit esi Muzik Egilim i Boi um u'nce 26128 Nisan 1993 tarihleri
erasmda MOzik TOrierlnln Egit imd eki Veri konuJu 1. Muzik Sempozyumu duze nlenmi~i.
Bu sempozyuma Turkiye Universiteleri konservatuvarlan ve mOzik bil lOmlerinden bir yak egil imci ve bilim adarru
kanlrms, toplam 25 civarmda bildiri sunulmusfur. Bildirilerin sunustcsiennm ardmdan bildirilen tartl~maya a9liml~,
yen; tezler sonuimustu. Bu sempozyumda sunulan bildirilerden bazuan dergimizde yaY l mlanm l~11. 1995 ylh sonuna dogru, iki yll once geryekl e~li rilen bu sempozyumla ilgili bildirilerin ve tamsmaienn yer aldlgl kitap, K.T.O. FaIlh Egit im Fakult esi Muzik Egitiml BoIOmO B a ~k anh gl'nca yaYlmlandl. Kitap 100.000.- TL.'dan sall ~ ylkarrhrken, mOzik bOlOmlerine ve konservatuvarlara gonderildi. Buraya kadar he r~ey guzeldi. Ancak yaylmlanan bu kil apla ilgili olarak bazl haberler aldlk. Gelen haberler bili m ahlakl aylsmdan dU~ OndOrOcOydu . Bize haberi ula~·
tuan kaynaklar, se mpozyum slrasmda bildirller uzerine yapllan la rt l~ ma la rda n bszllannln kitapta yer almadl gl, halt a bu t artl ~m al a nn , kitabl yaylmlaya n muzik bolumu ba~kan hg lOca ~ sa nsO r edltdlglnl - bellrtlyorlardl . Boyle ciddi bir konu uzerine, yetkililerin a91 klama yapmalannl bekliyoruz. Konu hakklOda soyleyecek sOzlen
vardlr herhalde. Bilim ahlakl bunu gerektiriyor yunkO...
Sir muzi k bili ml dergisi olarak, konunun sonuna kadar izleyicisi olacaglmlzl belirtirken, yapllacak olan aylkJamaYI
onemli bekliyoruz.
2
1
Mavi Nota'dan
KUDSI ERGUNER'in "l 'ORiENT DE l 'oCCiDENT" ADLI AlBUMU
GECIKMEliDE OlSA ARTIK TURKlvE'DE
Istanbul Muzik Fesl iva ~ izleyicilerinin yakmdan tamdlQI Kudsl Erg un er'in - t 'orlent De l 'Occldenf adh albOmu
OnumOzdeki gunlerde ulkemizde de yaylmla OlyOl'. G~tigimiz ylliarda Aya lnnroe dinleme olanaglOl buldugumuz
bu albOmde Kud si Er gun er. Arap mQzigi jle A amenko'yu de9i~i k bit yorumda bu1u~luruyor.
Kudsl Enguner, her yeteoekn ve yenHikCi rnczeven gibi, neyi ue ball rnuziginde de varhk g6slerebilen sanalc;llanrmzdan birisi. Peter Gabriel, J ean Mi chael J arre gibi (jnlu muzisyenlerle birtikte c;ah~la r 'yaplyor. Pop, caz,
rack ve oraloryonun da aralan nda buluoougu c;ok degi~k muzik lurten c;ahyot. Ancak esu konusu daima Gelenekset Turk MCrzi{li. Kud si Er gun er, Geleneksel Turk Muzigini memleke linden ~k uzaklarda jere eden bit senater.
"L'O ri ent de L'Occ ld ent- asnrca 1994 ylllnc:la yaYlmlanrm~ bir albUm. Ve 1992 Yllina dayanlyor. EndulOs'un Ylk l ~l h nm 500. yll l nedeniyle geli~n ve yasama g~irilen bir proje. AlbUmun konusu EndQluslu tasavvuf~ lbnl Ara-.
bl 'nin ~iirleri . Ancak ana tema Oo9u ile Ban'mn bulJ4lugu iki noklada Cebelilank ve lstanbul'da Araptann EnduIUs'e gelmesiy le Ben'ye Dogu'nun estetiginin gelmesi ve Turklerin Anadotu ve lsteroura geli~eri sayesinde Bizans sananmn Islam sanat r He kayn~masl •..
Ne ilgi~ir ki, Kudsl Er gune r'in yurtdl~lnda yaYlmlannll~ 40 albumu varken, urkemizde yaYl mlan ml ~ sadece CM;
albUmu var. Ama festival snasmda Kudsl Erg u ner'i izlemek Mrin bile! bulmak bir hayli gCHr...
Bu gunlerde ise tarihi Turk MQzigi ile Mehler MOzigini bir araya getiriyor. 14. ve 15. yUzyll repertuan ue Mehterin
ritmik yapl$ lm brtesnnne ugra~lsI ~inde. Haziran aymda Habitat II topiennsma yeti~tirmek iCin ~ah~lyor. Bundan
Onceki Rembetika ~ah~mas l ise kayrt edil mi~ bir ~ekilde bekliyor. Ne zaman yaylmlanacak belli degil...
S ANAT MUZiGi HIZLA ERivOR..,
Yerli ve yabanc l pop muziQi, CHr a~agl be~ yukan yerini korumayl basanrken Turk Sanat ve Turk Hark Muziginde
1995 yumm 11 aYI boyunca erozyon gOzlendl. Turk Sanal muziQinde denizin bittiQini gOrenlerin ba~ lIlda BUlent
Erso y geliyordu. Ala l urka 1995 adrru verdigi ~Ii ~$mda sanat mQziginln k1asiklerini yorumlarken, yijksek satl~ t
saglayacak sihirli degnegi ihmal elmeyip aJbumde - ezan " da okudu. Bir gecede unJu otan Ylimaz Morg Ul, Elveda
Istanbul adh yaplmlyla l raj yOnundenTSM nin gururunu kurtarmayi basenrken. Mu azzez AbacI, Haner ccskuner, Ebru Gtind ef gibi isjmle r, sanat muziQi, arabeks, fantazi, pop lurlerinin arastnda gidip gelen, ne oldugu belirsiz bir yolda ilerledile r 1995'ln onbir aYI boyunca. Cumartesi gecelerinin en Onemli yay,n ku ~gt m alaturkaya
aYlran TRT 1 televizyonu bu lUrun !utkunlanm ekran ba~ma toplarken, Unkapam piyasasl aneak bir iki tane iyi yaptm uredi. Ornegin. Muni p Uland,'nm Aynahkavak't an Kalamlf'a adlt albumu gOzlerden ka~an ~k onemJi ve
~ok tiliz bir ~alt ~ma yd l . Halk muziginde sanal9tlar fazla album u la~t lram ad t megapollere. Yerel san at~lIa r mOtevazl olanaklan ile doldurduklan kaselleriyle Anadolu piyasas tnda belli canhltk yaral trken ulusal yapta kitleleri yakalayacak bir yaplm ylkmadl. Bizce Ari f Sag' ln Umut'u. Muh lis Akarsu'nun Ya Do st Ya Dost 'u, Rahmi Sal·
tuk'un Do sllara ~ag n's t, Mus a Eroglu'nun Yolver Dagl ar'I , Yavuz Bl ngol' un Sen Turkulerini Soyle yapillan
koleksiyonlarda yer almasl gereken ~ ah~mala rd l .
"THE BEST OF" Esp lRlsiNDEKi VAPIM l ARDA ESKllERI VENiDEN KE~FETTIK ..,
1995 yllmm uluslararasl ve ulusal plak endustrisine geli rdigi en buyuk yenilik The Best Of esprisindeki yapl mlarla
canh (unplugged) kaydedilen albOmlerin uretimindeki patlamaydt. Muzikseverler canh konser kaytllartyla ya da
studyoda akustik yalg tlarla Oretilen paryalarla muzigin geryek tadln' ya~amaya b a ~ ladt evinde ku~ ku su z . Konserlere kal tlamayanlar en azmdan muzikat almos feri sonradan degerlendirme olanagl buJdular.
Unplugged doldurulan albumler araslnda Pink Floyd' un turne gunlugu Pul se, Bob Dyl an'ln Unplugged adlt toplamasl, Rolling Sto nes'in Strip ped'l, Dire Straits'in eski radyo kayltlanndan derlenen U ve At The BBC'si, vine
Beatles'm BBC a r~ivJerin de bulunan ~ark t la rdan derlenen iki kasetlik aJbUmu, g~e n Ylldan 1995'e sarkan Nirvana yaptlt Unplu gged In New York'u, The Pollce'in yift kasetlik albUmu The Police Li ve'l vardt.
The Best Of etiketli ~a lt ~ mat ardan akllmtzda Rod Stewa rd, San tana, The Velvet Underg round, Rob ert Palmer, David Sunborn , Chri s Rea, New Or der, Marvin Gaye, Cream, ELO, Laura Br ani gan, Earth Wind and
Fire 'm adlan kaldl. Bruce Spring steen, Debb ie Gibs on, MIchael Bolton, Alab ama, Def Lepp ard, Luther Vandors gibi Great est Hit s etiketli ~a lt~ mala n n yantnda Bob Marley'in SO. ya~ gOnti onuruna ytkan Natural Mystic,
Duran Ouran'm Thank Yo u, Michael Jack s on' m Hlstrory, karde~i Janet'in Desln g Of Decade ,
Ali son Moyet'nin Sin le ss, Elt on John 'm love Son gs, Ali ce Cooper' tn Classiks, R.E.M.'in Singles Collected
adh albClmleri de ~mi~ geliren Orunlerdi.
Bizim sanal91lard an i1han Irem, Yliln ba~ tnda, bUylik bOlumu eski yapttlartndan olu~n Romans adh yah~mast m
piyasaya l; tkardl. Irem daha sonra The Best Of Il han ir em - Sevgil iler Gtin u adlyia g~mi ~in hitlerini biraraya
gelirdi. Bu arada Cern Karaca 'OIn iyileri Cemaz - 0 1 Evvel, Selda 'nln 1971 - 1974 araSI yaptllan Ttirkul erimiz
adlan yla yaymtla ndl. Fi k ret K lzll ok'ta ~~te seslendirdlgi bazl taOlnrm~ yapillannm aglrll kta oldugu Demirba,', ylkardl.
3
Mavi Nota'dan
ASPENDOS FESTivALi, OPERA VE SALE DONYASINDA ATILIMLAR ..•
Bu yll ikincis i duzenlenen Aspend os Festiva li iyi bir orgul lenme"ve tanrtrm lie giderek uluste raresr bir gelenegi n
merke zi olacak.
Gerek 0 suada Turkiye'de.bu lunan tunstle rin ilgisini ~eke n, gerekse dtsa rdan bu festival iyin mezikseverler! ge1irten bit etkinlik olarak kataca k anuerda . Ope ra ve bale dOnyasmda ozellikte Yekta Kere'nm cab alan Istanbul'da
renkli temsuler izle me mizi saglad l. Salome ve A ida basta olrnak uze re Spartakus bales i ve dige r lemsille r Istanbul operasma secklnlik kazandtrdr. D l~ Olkelerden getirtilen deneyimli yOnelmenler, dekorcular ve eencrter sehnemize yeni bir sofuk sundular, Ze hra Ylld lr ln doruga trrmanmesr, Eral Ur as, Ayhan Baran , Suat Ankan , J ak lin
f;ark~l, Ifm Gayer gibi sanatcuanrmnnda ozenli yorumlan , Istanbul Opera'srrun anhmma eklen oldu. Bu arada
opera korosu ve orkestrasrmn kapas itesin i asan Mahlerln 8. Sen tonisl He sezonun 8 yllmasl bize gore yalm~ bir
s~i mdi.
AN KARA'DA YENI SiR MOz iK TOPLULUGU
Posta kutumuza Turkiye'deki biryok dostumuzun yam stra Anka ra'dakl ccsuanrmzoan mektupla r ula~l r. Hemen
zarfr acar baka nm kimde n ge liyor diye ... lste bOyle. bizi h~ mekl upsuz buakm ayan sevgili Aydm ili k'ten bir davaliya alden . Yeni kurouklan An ad olu Oda Muzigi Toplulugu'nu n Y l lba~ l konser ine bizi davet ediyorlardr. Demet
IUk, louise ~e l e b i, A . Aydin hi k, Ali BUgln , Yakup Klv rak, H. Sami Mene kf e ve Ozan Bilen'den clusan qrubun 15 Ara llk 1995 gunu veri tecek olan konserine ~ Ie ri min yogunlugu nedeniyle gidemiyecegimi ~i mdjden bilmek
bent qercekten yOk uzuyor. Kismet baska bahara diyerek, A nado lu Oda Muzi gl Toplulugu'na muzik eensmerannoa beeenter diliyorum. Kimbilir, belki gunun birinde kendilerini bir Mav l Nota kons em de dostlanrmz ue birlikte
Trabzon 'da dinl eme olan ag l bulu ruz.
"UKUROVA ONivERSITESi DEVLET KONSERVATUARIOGRENCiLERiNIN
SULGARISTAN KONSERLER I
Ada na'daki ~ uku rova Univers it as i Devle t ko nservatuan 6grencireri Bulga ristan'ln Haskova (Has koy) Senloni
orkestresrnm c evetns! olarak XXI. Prof. Ned yalka Simeonova Muzik Festivaline kahlm ak uzere 25 • 30 Kas un
tari hleri arasmea Bulqaristan'a gitliler.
25 .11. 1995 Cumartesi gunu aylll~ konseriyle beereyan fesl ivalde konse rvatuar ogrencileri b a~anh program lar ortaya koyarak dinleyicilerin takdir1arini topradll ar. x cnserveteenn ye~itll smruannoan ciusan eltr ki~ili k bir og renci
grubun un Kastm aYI sonunda Bulgaris tan'da ve rdikle ri proqramra ilgili geni~ bilgileri dergimizin 30 - 3 1. saytate n
~inde aynntrh olarak bulabilirsiniz.
Ulkemiz cremoa sestmrzi bOyles ine duyurabildikleri iyin kend ilerine tesekkurlenmiz i sunuycr yahfmala nnda basentar diliyorum .
DEVLET SANATC.ISI PI1YANiST UGURATA'YI
YITIRD K ...
.
Dergimizi tam baskrya veriyorduk ki, bir aCI haberle irkildi yureklerimiz. 14 Arallk gOnu Devlet Sanal ylsl Piyanis l GOlay Ugurata, uzun
suredir tedavi gOrdOgO kanse r hasta llg l sonucu ararmzdan sons uza
degin aY{l lml~t l .
1940 ylh nda Istanbul'da dogan GOlay Ugu rata, kli9u k yafta piyanoya
ba, lIyarak altl ya~ l nda ilk konse rini verdi. 1947 yllinda Islanbu l BelediVe Konservatuafl'na girerek Ferdl St atzerin O{jrencisi oldu. 196 1
Ylhna kadar ~filli okullarda mOzik egifi mini surdOrdO. Ankara Devlet
Konserva tuan 'nda pi ~ano 6g'rel menligi yaplt. 1972 y llinda devlet sanat~l sl olan Gulay Ugurata C umhurba~kanhg l Senfo ni Orkesl rasl'nlO
solisli rnarak ~aJ l~mala{l m surduruyordu.
GOlay Ugurala
4
-
- -- - - - -- -
Mavi Nota'dan
•
•
.,
0_.. "
_...'"
.
•
-~
.....
FotoOraf: Reuter A)an$I
-
•
'" --;.
.
.;:1
<. •
, _,;,- ,
1
'. .
1995 MuziK DUNYAMIZA "OK ~EY OGRETTI...
Dar bU1geler ~ ndeki rnOzik kurumla nmrz bu yll r;evrelerini ve tum ola naklanm kullan maya ba sladrla r. Senfoni orkest raie nmu kendi ken linin Oze! oIanaklannl aralil lrara k sponsorlar buldu. Operalan mlz ve lestivallertmiz ellerinde bulundurduklan sporsor1ara yeni lerini ekledil er. OIui turduklan ekonomik
ge~ev esi nde programlanm krsu Iayarak de ngeyl kurma ya rra ll ~tlla r. Bunu n yam sara biiyiik kuru ll4lar artlk kJasik rnuzik ko ns erleri lie kutl ama lar
yapmay. gel en ek edi nmeye ba~ad.la r.
Que
1995'IN MuziK DUNYAMIZA KAZANDIRDIGI MuziK YAYINLARI
Ahmet Sa y' ln "The MusIc Makersln Turkey · aelll Tu rkiy e'deki tum mClzikeme l«;ilerini kapsayan renkli ~hilmasl
ingilizce oIarak yaylmlandl.Necdet l evenf in
·Cagda, turk Mlizlljlnde
D6rtiU Armo n' - aelll kitablyla Mehmel
Ne muUu larallndan TO rk~eye ~evrile n Otto Karo lyi'nin " Pttuzlge Girl, " adh kita!?lan her iki mOzik IOrOnOn kend i
~inde 6ne mli yaprtlan ctar ak yaylmland llar. Aynca ,lnOno Univ ersitesi Egitim Faku ltesi.MOzik Eailimi eQlOmu Baskam Ca mal Yurga'nln kendi olanakl an He yay lmlandlgl MOzik Tari hinae TOrier ve Ulkeler , Se~u k Univ ersitesi
Egitim FakOltesi My zik EQit imi BOlumO aaskem Prof. Dx f yh an Zeren 'in Pan Yaymc lil k taratmdan yaYlmlan an
M Ozik FiziOi, ve IT U TOrk l.1 0z igi Devlet Konservatuvan ugreli m GOrevtisi SOleyma n Se nel'in Ana dolu Sanal Yaymren taralmda n ya ytmlanan Trabz on BOlgesi Ha lk Musiki sine Gi ri~ ad ll kitaplan, 1995 ymnda m Ozik aiamnda Va·
yrmrenen diQer Onemli yap tllardl.
DUNYANIN SiR "OK YERINDE SAVA~LAR SURERKEN .,.
1995 vumda dOnyani n bl r~ok yerinde sevestar oevarn ent. YOzlerce insa n OlUrken, binl erc e insan sekat kaldr.
Yukartdakl loto~ral , <; a~enlstan'da devam ed en Rus - C~en ce ns meten suesmea Reuter Aj ansl kem er elen taral tnd an tesbil ediJ mi ~ .bir gOrOntO. <;eienlsta n'm ba~ kentl Groznl'de n som a Ulke nin ikinci buyuk kenf clan Guc ennes't e devam eden rrat t ~ mala n n biran durmasmdan ya rarlana n bir aske rin, top a ll ~la n sonuc u yans r Ylkl[m l ~
c lan bir C~en evi nin he m en yanmda her nasusa bUlduQu bir piya noyla sOyle~isi ... FotoQrafm yorumunu SIZ okurjanmrza blraklyc rum.
MuziK DUNYASI1996 YILINDA YOGUN SiR YIL GECiRECEGE SENZER .••
GenellikJe ylldOnOmleri nin belirlend igi m Ozik ajandasmda, 1996 yl h G y6rg't k u rtag'Ln 70. ra~I , ~osta ko vl~ 'in 90 .,
Clara Sc h uma n'ln ve Anion Bruc kner' in 100 . Olum ylldooOmO oIarak gOrunUyon:lu . Doga olarak bu ylldOnuml eri
dOnya .;aptnda bir har eketlilik yarataca k yll ~ersinde .
PiU sburg Sentonl Orkestrasl $ uba t a}'l iy ersind e 100 . ya~ m. bOyUk bir Avrupa tumes~le kUllayaca k. Anton
Bruckner OlOmUnUn 100 . ythnda tum Avrupa 'da anllaca k. Avrupa'nln Onemli ork estralan unlU be stecinin yaplUannl seslendireceklet".
0I0mUnun ardlndan 100 ¥II g~ bir baika mUZisyende Clara Schumann. Piyanist oIara k tanlnan Sch uman n
0I0.nunOn 100 . ylld6nOmu nde besleci "'ara kta gOndeme gelecek. Avrupa Kechnla r Ork estrasl , Clara Schumann on uruna ~itli konser1er 'p'lanllyoclar.
1996 yl llnda Avrupa'Rln en bUyUk muz ik ola }'l lse , Agu stos ayl nda SO. y~ lnl kutla yacak oIan Edinburg Festival !.
Festivalin bu y llki kon uklan araslnda New York Fi larmonl. Cktvtend. Ru , y a Ul usal ve Oslo Fllarmonl Orkeslresl gibi unlO or1l.estralar yer ahyer.
1995 }'IlInln son saYISIRl sizlere u1~l rabilmenin sevinciyl e, yeni yl/tnlll kutIar, 1996 ylhnm ~k saylSInda, Nisan a}'lnda
~ dek m.JlIu, ~b gOOIer dile{;yle ~In...
MOtit Sem ih B AYLAIt
Genet YaYln Y6 netmenl
5
Genel Muzik Egitimi Alanmda Ger~ekle~tirilecek
Konterans, Panel, Seminer ve Benzeri Etkinliklerin
Muzik Ogretmenligi Egitimine Olan Katkilan
• Enver TUFAN
Konterens. panel. seminer , workshop. aClklamah dinleti, konser ve dana genel anlamda festival gibi elkinliklerin; genel muzik egitirni alaru icerisinde ogretici, irdeleyici. tamemlayrcr. ta mncr ve dU;ilJndurUcu olrn a gibi, aka demik antamoa cok onernn btr gOcOnOn oldugu heplmlzce
biJinmesine kersm. s6zkonusu arecla n yeterince kullan madlQlmlZ da blr gercekli r. Egitim la kOllelerine bagll merzik egitimi bOlOmle rinin prcqrernlaem. OQrenci ye puenrn.
fiziksel otenaklanm. hedetlerinl I ideallerini on yllllk 6gretmenlik yasarm c enslnde gozleme ye ve arasnrrnaya callsan blr ki$i cta rak , yazrmm ba$lIglnJ clusnn en erecren ve
bunlarm egilsel gueOnu, eQil im tekarterenne bagh mGzik
egilimi bOlGmleri certelnde temsmaya yah ~acag l m .
21. yOzylla girmeye hazlrland lglmlz su gOnlerde , gerek bireysel ve gerekse toplumlar arasr il i ~kilerin bir yandan ya k mla ~ l rken, bir yandan da gide rek ka rma$lkla $tl~ l ­
ru gorOyor ve bu probtem t cozmeded en elki li aracm egitim oldug u dU$uncesini. yalmzc a akademisyenlarden degil, farkll mesfek grup lannd aki blrcck kistnin agzmdan da
i lkya duyuyo ruz. Egitim. "Bireyin oavramstannca kendi
/a~ant lsl yoluyla ve ka srth olarak istendik degiime meyj ana gellrme sOreei- olarak tamml andlgma gOre. bu su.~ iyerisinde kazandlrllmaSI amaylanan davram$lann;
;aptanmasl, yagm gereklerine uygun olarak her 10rlO de~iijm ve geliiimi kapsayacak iekilde slmflandmhp prog-amlanmas l. som asmda da bireylerin ve daha genel an.amda toplumlarm hizmetirie sunulmaSI gerekmektedir.
lite bu aiamada akla , bireylerin organ egitimlerinden sorumlu olan kurumlarm , s6zkonusu degiiim ve geli~imi ne
oranda ge ry ekle~t i reb i ld i kl e ri sorusu gelmektedir. Bilindigi
gibi organ egitim , " K i ~ i l e rj n hayata atllma dan, i~ ve meslek kollannda ya li ~ma ya bai lamadan once okul veya 0-kul niteligi ta$lyan yerlerde, genel ve 6zel bilgiler baklmmdan yeti~melerini saglamak amaclyla beUi kanunlara
gore dGzenlene n egilim" i eklinde lammlanmakladl r.
MOzik egilimi de, orgOn egil im kapsammda bulunan
sana! egitiminin bir all. boyutu olan, fonetik sanatlar egitimi iyerisinde yer altr. Ulkemizde, ilk ve orta dereceli okullara mOzik Ogretmeni ye li~ti re n kurumlarm ba~mda . egi·
tim lakGllelerine baQh mOzik egitimi MIOmlen gelmektedir. Bu Mlumler, yeu$tirmeyi amayladlgl ogretmen adayl'
na kazandmnak istedigi davram ~la n, ol u~lu rd ukla n bir
prog ram iyerisinde yer alan birtaklm derslerle geryekle$lirirler. Bu derslerin. birbirleriyle yok yakm ili$kiler iyerisin·
de olmal anna kar~m (09renmeyi kolayla~llrma ve peki$'
firme aYlsmdan). kap samlan gereQi mOzik eQitimi alam
iyerisindeki larldl seyirleri, zaman zaman da olsa dersler
araSI koordinas yonu ve tamamlaYlclligl saglayacak birtakim egitsel araylan kullanma ihtiyacm l ortaya ylkarmaktadlr. S6zkonusu egitsel arayla nn ba$lnda ise, yazlmln
ba ~h gml olu~t u ran , panel. seminer, konferan s, workshop,
aylklamah dinleti ve konser gibi etkinlikler gelmektedir.
Tabii ki bu elkinliklerin temel gGcG, dersler arasl koordinasyonu saglamak ve bOi luklan tama mlamakla smlrh
degiJdir. Ancak 6ncelikle. bu tOr etkinlikleri bir egitsel aray
olarak g6rmek ve uygulama alan lanm yok iyi belirledikten
soma kullanmak gerekir. Hepimizin bildigi gibi, toplum-
daki hlzh degi ~im va bu degi$im it;:erisindeki arz taiep
dengelerinin olu$turdugu hareketl ili~e (bilgisayann mGzik
ataru iyarisindeki kullammma, mOzigin ekonomik gueuyle
one ylkllgl bir eektor haune dOnCr$mesine, daha once ki
Yillarda mezun olmu~ muzik Ogrelmenlerinin bu tuztr de- .
gi~im kar$ISmda bilgi tezereme ihl iyaylanna; vb.) mCrzik
ogrelmeni yetistlren kurumlann secece programlannl degi~ti rerek cevap verebilmesi mumkGn degildir. Aynca bu
eraclan kullanma nedeni, yalOlzca yuka nda srratanen degi$im ve geli~imlerle ortaya eken sorunlan yozumlemek
oIarak da dO$OnGlmemeli dir. yunku her yOksekogrelim
kurumunun, kendi iy devinimi acremcan bir renab mtesyena ihliyacl verdu . Bu rehabililasyon, her ne kadar programlann geli ~ti rimesi ofarak antasrtsa da, krsa periyotlar
iyarisinde ki hun geli$imleri. programt arda degj ~iklikler
yaparak kargtlayabilme k mOmkOndegildir.
yOnkO programlar; urasumasr dO~ Crn ul en hede l ya da
hedellerin sapta nmasr, bu hedellerin ge ryekle~l i ril mesi
iyin gerekli hedef davrantstenn I alt dewemstann beunenmee t, bunlan uygulayabilecek ortamlann hazma nmasr,
kazandmlrna sr emectanen dew amslenn emenerek OlyOImesi ve sonucunda da dege rlendirilmesi gibi birbirine
bagh biryok katagoriyi it;:erislnde ta~ l ya n kapsamh plan·
lardlr. Bu kapsamhllk, her IOriO hlZIl degi ~im ve geli$im
sonucu ortaya ylkabilecek yeni yakl a ~l mla ra , aOinda ce·
yap verici olunabilmeyi olanakslz hale geli rmekledir. Bilgi
yag mda dU$Crlebilecek en bCryuk hala, gerek li bilgiye zamanmda sahip olmamakll r. Bu nedenle her yOksekog retim kurumunun; sozkonusu deg i ~ im ve geli$imleri gerek
ulusal ve gerekse ulu slararasl organizasyonlar iyerisinde
takip ederek, zamanmda mOdahalelerle programlar iyensine yansllabHeeek ara!ll mna ve gelf$tirme merkezlerine
ihtiyaci vardlr. Bu merke zlerin elki n gOCll. yani yall i ma
dislplinleri aylsmdar; goste rdikJeri geni$ perspektilli aynntlCI lulum. kurumlann bireysel rehabilitasyonun u saglamaSI aylsmdan da oldukya Onemlidir.
Uygar toplum olabilmenin birinci kOiulu, uygar bireyler yaratmaktlr. Bunun yolu da; geli~en dunya teknolojisinin insanlann kullaOi mma sundu gu yenilikleri. gerekli Incelemeleri yapl lktan soma , dogru zaman ve yerde uygulama alanlanna aklarmakta n geye r. Tabii ki bir egitimci
olarak burada beni ilgilendiren en Onemli boyut. evrensel
dOzeydeki egilsel geli!limler ile bu geli$imlerin egili rn
alammlz iyerisine olan aktanmldlr.
BugGn dOnyanm bir yok Olkesinde, 21. yOzyli ~ renci
ve 6grelmen davran l ~lartnda ki degi$imler ve bu degi~ im­
ler sonucu ortaya ylkan problemterin yozumleri tartl $lImaktadlr. Van; uluslararasl duzeyde yern bir 6grenci - 09retmen tipi, ta rt l ~ma sl yapllmaktadlr. Geli~m i$ Olkeler btl
tOr lart l~malar iyerisinde olurken; egitim slstemimiz iyeri·
sindeki saYlslz eksiklik va yanhi hklar sonucu yelj ~l i rdigi ­
miz Og renci ve Ogretmenin. genel ahlak, a ra ~t l rmac i yapl
ve lo rmasyon gibi alanlardaki eksikliklerini gormemezliklen gelere k bun lara kaYltslz kalamaylz. Yapmamlz gereken ise sadece, dOnyadaki geli$imleri n dlimda kalmadan. problemleri lartlimak ve uygun yozumler uretmektir .
Bunlan geryekle$tirebilmenin en elkili yolJanndan biri de :
uzmanlann, bmmedarraenr nn. eQitimcilerin ve sanatcuann kemeca den kcoterens. panel, sernlner. workshop. a·
IYlkJamali dinlel; ve kon ser glbi el kinlikJe rdir.
Yukanda slrala dl Olm bu tOr elkinlikierin N;Elrisinde 0-. "
lund~unda .
gerek orta ve gerekse yOksekOgretim kurcmtannmoIdukca Onemli sa Yllabil ecek bircok problemlerini ~zUmleme JanSlna sahip oIacaglmlz dO~sind&­
vim. ~in ge~ l ik ve Jl~ligin psikolojik sorunlan je.
bu sorunlann eo itlm ve ogrellme oIan orumsuz yansimalan, bir ~ larkh ¢atformda lartl~llarak ¢ zOmler OretiJ..
mesi gereken 6nemli bir konudur. Bu nedenle okullardaki
rehber1ik ve daOl ~manh k gibi l"oizmeUerin ve rik:ligi birimler,
YALNIZ BA $LAMAK
VE YALNIZ DEVAM
ETMEK...
psikiyatrislertn. egitimcilerin ve ebeveynlerin ortak kanImllanya -rahpcak ~kilde ~urufmah. varolanlar ise
yUkanda ilade edilen
dO~re
Z elzra l SKEND ER
cevap ve recec Malik·
!erie donatllarak ye niden duzenkMlmelidir.
Sanatsal yapnll rnlzlO belki de en 6nemli SOl\Jnlano<Sa biri ee. loptumlXl her kesimine kolayca ul~bllen
medyan m. sana t ve sanatY.1 Qibi ilkale ri ve aQl' SOfUrnu-
Iuldan ctan konularda oIablld~ince soru msuz davranarak
kitle leri yanh$ y6n1endinnestdlr. Kimi zaman l iraj, kimi zaman da rating kayglSlyla, insanlan n soyut sanalsal ~ I k­
lan m, sanatCI dedikJeri ki~erin somut ci nsellikl6riykl tatmin etmeye ca lt,an ve lopIumsa l de;enera syorMJ bilerek
ya da bilmeden kOrUkJeyen medya yt' lki lilerine; sanal ve
sanatCi gibi kavramla nn lart l$lkhg l or1 amla rda bu kavramlan nasll algll ad lldan sorulmal! ve bUyOk kmelere
ula~daki gOljlerini, evrensel yaylOclh k ilkelerine bagl l
kalara k uygar birey - uyg ar Ioplum yaral mada bir arac
oIarak kullanmala n dogrullusunda. gereldi kamuoyu bilinci ve bask rsl olulll urulmahdir .
Sonue clarak, gere k OQrelim erema r aa nnro. gerek muzik OQrelmenlerinin ve gerek se O:Qrencilerin, yeni yakla$lm lardan haberear ed ilmeslni saglayacak; lileralUr, yOnle m, l eknik ve disiplinlerle kar ll lla!ltirma la nna oIanak lam yacak aktivitelere her zamanki nden daha Iazla ihl iyacl rmz oldUOu ortece de.
iimit ,~,it ka lmad, hit; bir yerde
{:ok
~ey
sakli geeelerin birinde
Issrz ya payalnl z ku ytu
bir yerde,
Dii~ledigim
yanl.zltk degi/di,
Dostlanm nerede?
Birlikte, Saklambafla
baslardtk giine,
Oyunlar, oyunlar...
Seyirci nerede?
KAY NAKLAR:
Daha Besikkertmesi
oldugum yerde,
Ali F.
1988. Turkiye'nin T amtrm md a Muzigin Yeri.
1. Muzik Kongresi, Ankara: Kull ur ve Tunzm Bakanhgl G.S.G.M. Yeyrraen
Evim, sevgilim, annem nerede?
Cubu k, Z.
1988. Istanbu l Muz ik Feslivali'nin Turk Muzik K9IIUrCtne Elkileri, Yay mlanma ml !l Yuksek lisans Te zi, U.U. Fen
Bilimleri Enslil Osu. BURSA.
Giin erken agard"
Ertur k, S.
1984. Egil irnde "Prog ram" Geli$li rme , Anka ra, YeIkenlepe YaYlnlan .
TOK (Turk Oil K u ru m u)
1988 . TOrkCe S6zluk. Ankara . TDK Yay ln lan : 549
Ucan ,A.
1994. Muzik Egil imi . Anka ra. MUZik Ansiklopedisi YaYlnlan
Ucan, A.
1994. Insan 'Ie Muzik Insan 'Ie Muzik Egitimi. Anka ra.
Muzik Ansikloped isi YaYllllan .
t stedigim sevgileri
ya~aya madtin ...
Bahan erken soldu omriimiin,
Yast'ga doya daya
ba~,m,
ko ymadan...
Jacques Brei
' Derleyen: Yuksel KOCAK
"Mario Levi'nin kaleminden"
Onun It;:in tekdOzeliQe ka r~ l y6n eJtilmi~ bir silahll r maztk, bOyOk bir savasim aracrdrr. Blr kalFl~ gid i$li r. Bir 9 j•
1959. Un/G, cok unlQ bir ;;arklcldl r. Tumeler, alkrslar,
seyi rciler , sat nrstz • telash bekleyi$ler.
Yalmzhgrnrn arkasmda balki de hep gizlemek istedigi
rrirkinligi yetar. Koca aCllzh bu garip , afl$rlmad lk, lfirkin a·
dam mutsuz bir 'rocukTuk yasar, r-'
Kink hayatlan entenr ;;arkllann-d a bu kOtumser • ka---, ramsar ;;arklcl. Bir li yatro eserini
tar alml$lIr bunun ittin.
saves da gOrOr. aaeansn okul
heyenmn ardmdan ca ll ~ya
ba ~ayaca ktlr. GOnlOk rutin hayal
sikecek. boQacaktlr onu. KanSI
Michelle'in sevgisi, r;ocugu da awtarnayacaknr Jacques'r,
Zaman g~er, gOnler tQkemr
lek duzetik itrinde.
"Bir hCJcredir aile, sOrgOn 01makttr kendi itrinde. Bir OIOmdOr,
uzun bir OlUmdOr yesaruten. Ne
ISledigini bilmeyen, ne ~ i n sava~hg l m n bilincinde olmayan ineentar yeti~ti recekt i r kusekten
ku~a Qa .·
Blr eksikligi gidennek itrln yo-
Ia I;lkar.
BrOksel gartna yagmur yagmaktadJr...
Percerecen bakar, uzaklara
takrhr g6zleri. Gitanm ahr yamna, umudunu ve birkal; kursunu.
YlIdlzlara bakmayr seven bir arkada~, can yold a~l bulamayan bu cocuk. uyumsuzlugun acnanm tamyacaknr
bir biro
c ccosxen. kalabahk aile eglencelerinde gizlendigi, srglndlgl masa ettmcan I;lkma zamanunr.
Bruksel garlOa yagmur yagmaktadlr...
•
Zaman ondan yanadlr artik.
Yorumu ozgurlOgO, 6zg0rlOgu ya ~aY I$1 ctaca xtrr.
ancmr sarknan. Icerigi destekleyen
miizikle aynr cizgide bufusur
eerkrtan.
Kehram eraenm ya~r, yaranlgl
insanlann kmk hayatlanyta crtaktik
kurar. A raY I~la n kendi a raYI~la rJ d l r
~nkO.
HuzOn adarmdu 0; bir huznun,
bir bOyOk hOznOn caenrcu.
Ve her ~ey bir 9 Ekim sabatnnda son butur. Geride serkuen katrr.
Ulkemlzde belki £ok az lnsenm
lamdlgl bu Fransrz Chanson" geleneginin usia temsuctslnr, beUd bir
baska yorumcunun Shirley Bassey'in sOylediai "If yo go away" ~ rkremoen hatlii ayacakslOlz. Orijinali
"Ne me qulne pas", "Beni Terketme" dir.
Onun dolu dU¥9U dunyaslOl, koyu deniz huznOnu daha lyi anlayabilmemiz itrin bir kaC rmsrasuu okuyacaglOlz dizeler sonun-da ana bunlan sOylelen "kadir klymet" bnrreze benim gibi slz de krzacakstnrz.
Ne me quitte pas
Beni Terketme
Moi je t'offricai
Des perles de pJuie
Venues de pays
OU if ne pleut pa s
Je ereuserai la terre
Jusqu'apres rna mort
Pour couvrir ton co rps
O'or et de lumiere
Je lerai un domaine
OU J'amour sera roi
OU J'amour sera loi
OU tu seras reine
Ne me quilte pas
Ne me quilte pas
Ne me quilte pa s
Birkar; yagmur incisi
Sunaeaglm ben sana
Yoagmu/un yagmadlgl
Ulkele rden getirdigim
'(,a gmur ineilerini sunaeagfm
OWmiimiin ardmdan
Topragf kazaca glm
~.ItmJa ve 1$lk/a
Ortebifmek ir;in bedenini
Bir kraJlfk yara tacaglm
A$kln kral olaeagl
Krafir;esi olaeagm
Bir krallJk yarataeagJm
Beni terketme
Beni terketm e
Beni terketme
t;EviRi
Brahms'm Piyano Muzigi
• Cevlre": Mahmut SARI
1833'00 Hamburg'da doOdu. Bir Prens Uppe 'nin
kilise muzik O?lretmenligini yepn. Oaha sonra bestecilige ba ~ladl . Oaha cok san ve piyano yapman lie
la nmdl. 1897'de Viyana'da 6ldu.
Alman Requiem'j Ile uluslararasr ane kavu~tu .
Beslelerinde Kuzey Almanya 'nm havasrm yensm r,
Eserlerinde kultandlgl armani, saf ve bilgecedir. Buouola berabe r cok cesa rellklir. Ezgilerde daha t;Ok
yalay t;OkseSliliQe yatk mdl r.
Besle stilinde Beethoven'in Izleylcisi kabul ed ilir.
<;igan ve Macar melodilerine ilgi duymu!ilur.
R~SUM~
.
Ne a Hamburg en 1833, i1 lut pendant quelque lemps
maitre de chapelJe du prince de Uppe . Plus lard, b
commence a faire des compositions. II eSC connu plul6t
par ses oeuvres de Chant et de piano. II eet mort" VieM8
en 1897.
IL pa rvient 8. Is celebrite internationala par son
Requiem Allemand. Ses oeuvres portent des traces
d'Allemagne du Nord. L'harmonie dans ses oeuvres est
pure et savant. Pourtant aile 881 courageuse. Sa musique
est plUtot cconapcnncue.
Quant ill style de composition, iI est un successeur de
Beethoven. II s'esl inlere~ aux melodies tzigar1es et
hongrois.
Brahms'i anlatmak i~i n b i rka~ biyografik noktay, scyley ellm. Johannes Brahms 1833'de
Hamburg'ta dogdu, bir orkestra mOzisyeninin
ogluydu. Ock erken yasta saglam bir mOzik kuttura aldl ve cok gent;: yasta bir virtuaz oldu. Piyanist olarak ilk gezileri seaemda Liszt'in, Joachim'in ve Ozellikle gazetesinde -Brahms 19,
yOzYlhn Mozarr: olarak seltilmi!1tir." adh makare
ile. O'nu tamnp Ona kavusturan Schumann'm
dikkatini .;::ekti ve cesaretlendirdi.
Brahms, 0lt yll Prens Lippe'nin kilise mOzik
ogretmenligini yaptl, sonra kendini bestecilige
vermek iltin bu i~1 brraktr. 0 , daha cck blr dost
.;::evresi ile .;::evrih oldugu va oylesine hayranhk
uyandtrdlQI Viyana'da ya!iadl , -Alman Requi·
errrlnden itibaren (1868), Wagner karsnlanna,
klasik tarafm gozbebegi oldu ve onurlann dorugu, ulusal OVOnlt olarak kabul edildi. O'nun asm
.hayranlan (Brahmin'ler) O'nu enHbOyOk ustalarla
e!1it tuttular, BUlow, O'nu OnlO -Ult B- formOlu 1lterisinde d O ~ On uyo rdu . (Bach, Beethoven,
Brahms). Brahms'ln ka zandl ~1 On O'nu daha
fazla aser yaratmasl iltin ihci bir gOlt oldy .
1897'de oldO.
.
o tamamen bir Almandl. Kimi zaman sert, kimi zaman duygusal • Schumann'lO kanSI Clara
i9in duydugu mutsuz a~k • sert hi r d ,~ 9orO nO~,
aniden kaba ltl kl ~la r yapan utangalt blr hayal·
perest. $etkatfi , sevgi dolu, in ~ yan olan bu yalnlZ adam, arkada~lanna va ailesine ~ok bagh
ve sadlktl . Sanatltl olarak saygl uyandlran mes·
leki taziletleri vardl, derin bir bilglya sahip olup
hayranlrk uyandlran sanatlOl ciddi bir !iekilde
ge li~t iren 90" 9'l h ~kan bir ki~iyd i.
I~te Almanya'nm, O'nun sahsmda en bOyOk
mOzisyenlerinden birini sel am lad l ~ 1 insan. Biz '
Fransrzlar icln !iOyle bir soru: bu, gen;ek bir dahi
mi, yoksa sahte bir tann mr? Birinci yamt,
Brahms katlkslz bir Alman, baska bir ' deyi~le ,
Fransizlara Racine ve Faure'nin anla!illmazhgl
gibi O'da Almanlar i~i n Spr66 nehrinin ka'll klYlslndaki kuzeyli bir Atmandrr, Brahms'da AJ·
man ruhuna bOyOk Avusturya'h besteciler
Haydn, Mozart ve Schubert'te oldugu gibi Italyan ozellikleri hi9bir ~ekilde ka,,~ mam ' ~t".
O'ndan eksik otan toplumcul ve Ozelhkle insantarat, ferahhk, gOne!i ve renktir. Sevinc; olrnayan bir sanat.
Ol!i gOrOnOlj olarak Brahrns'm mOzigi, hi~ bir
dUY5lusai ltekiciligi olmayan sert ve hafif hOzOn10 bir mGziktir. Sadeligi, donuk yaplSI biz latinlere SJklCI bile gelir,
Ohce, O'nun kolayca anlayabildigimiz 200
kadar melodisine c;ok sayida dOet, kuartet va
koro eserlerini ilave etmek garekir. Bu, Schumann'ln el veri~li dO!iuncesinde az sevimli, az
ge~itli bir duyguyla, lakat derin bir ~ekilde devam etmi~tir. Oaha once, - ~ai r A!1kl-nn1 hayranIanni bGyOledigi gibi -Sonsuz A!1k-, -Mayls Gecesi-, -Klrda Yalnlzhk- bGyOleyebilir. Gitgide Liedlerin hGzOnlO bestecisi, duygusal Brahms'ln
eserlerinin buyuk blr bOlUmOnOn tadIna varabilecegiz.
Fakat bizim kar!il ltlktlQlmlz, Almanlann dahi·
co buldugu' 4 Sentoni, R8;Ruiem, diger oratoryo
ve kantatlar ve de belli bir sayldaki oda muziklerinin yaraticisl olan bir diger Brahms varchr, Bu
mOzik bize .;::ogunlukla l!ilk-sal Ozellikte va rank-
OZET
en
,
.'
siz, onemsiz temalar nzennde kurufrnus bir hazlrllk safhasi orOna olarak gorOnOyor. Hans bazen orada o lum lu hatalan aYlrdettigimize inaru-
yoruz: sahte buyukluk,
bil g l ~lik
ve
agllba~lilik
tas lama.
Burada bir va rsayimda bu!un acaOlm : (Bunu
yapan da tek ben degilim .) Brahms bana, hay-
ranlannm ve ¢mezlerinin kurbam clmus gibi
gorOnOyor ki bunlar, basta Schumann ve -3 Shikayesini icat edenlerdir.
O'n un h;:ten bir gOzellik anlayrsr ve dehasi
vardi: Schurnann'm izinde ve O'nun devarm olarak "Lied" !iBiri olrnak i ~in dogmu!}tu. O'nun hayranlan, D'nun Beethoven'in ikinci soyunda n gel·
digine lnandilar, O'nu cambaz ayakhglnm OslOne ~Ikmaga zorladrlar. I~te bu temel yanll!} yOzOnden, sikmtryla dinled lgimiz, biraz !}i!}irme va
zodayici diger eserler meydana geldL
Hatta bu eserlerde Brah ms, saglamhglm orijinali tes ini muhataza edlyor. Eserlerinde her zaman kendilerinden bir seyler ola n diger besteciler gibi yapitlar verrneyi sevmi yor; tikirlerine en
sat sekll vermek istiyor, BOtOn eserle ri ince bir
du~Oncenin OnlnOdOr. Ilk besteleni~lerinde gOzel itadeli olanlar azdir, ta kat d O ~un ceni n y~
gunlug u, yazim saglamhgl ve satll9 1 bu hatayi
telati ediyor . Brahms'da aym za manda gen;:ek
bir mimari bilimi va rdrr: insa etrne yi Bach ve Beethoven'den og rendigi teknikle yaprycr. Saint Saens ve Fran ck harit;: kendi t;:agda ~ la n n dan
hatta Schumann'dan da daha ince likli beste ya·
plyordu. Sonut;: olarak armonisi sat va bilgace;
Liszt va Wagner ile kar~ l la~t ln h nca klasik; bununla beraber .;ok cesurdur. Fakat O'nun arrnonisinde Mozart, Chopin ve Faure'ni n armonHe·
rinden t;:lkan duygusal tatllll k yoktur. Gert;:ekte,
Brahms dikey .;okseslilikten .;:ok, ya tay ~ok­
sesl ilige yatklndlr.
l~te C'nda hi~ eksilmeyen nitelikle r: O' nun
melodisi sfkJlkla Fransa'da samldlg lndan daha
QzgundO r. Duruma go re melodisi, halk ~ark ll a n­
nm temalan ya da ~igan mOzigine yakm olup
buradan baze n h o~ blr serinlik, dahice bir bulu~ ,
bazen de heyecan verlci bir burukJuk bulup ~ I·
kam .
Brahms'l n piyano m uziginde de gj ~ i k gOrOnO~le r bulacaglz. B OyO k - i n ~l ara t;:aba Qosteren
muzisyen, ut;: sonatmda taOlmyor. Ilk Ikisi (do
major op. 1 va ta di yez minor op . 2) kuc;Ok te·
malann i ~l en m es iyl e .geli ~e n fakat c nclln senme·
yebilen sonatlardlr. Ut;:uncO .:-!an fa minor, ~ok
daha ilginr;tir. Bu du rum, bu eser temalan mn
t;:ok ilgint;: qldugunu gosteremez. Fakat Brahms,
Vince nt d' lndy'nin de ese rlerde monotonluga
yakm bir egitim bulduQU bir sanatla onlan degi§o.
tiriyor, ge lj~tiriyor ve alctanyor.
Beethoven sanatmm bazi sirl armm miras9.ls1
olan Brahms , bel ki varyasyonlannda Qzelhkle
gOzel -Haendel'in bir ta masl uze rine varvasyonlar ve Fug'unde .;:ok dah a iyi anla§olhr. Brahms
e;:ok basit bir tema a llp onu ustahk OrOnu olan
10
kaynaklarla armonlk renQini, ritmini, karakte dni
ustahkla deQi§otirrnesini bllmisnr. Bu varyasyonlardan birc;:ogu • ozellikle minor olanlar- gerc;:ek
bir lii irse l yaran ve piya no basyaprndir,
Giga n mel odilerinin dostu olan Bra hl i ls, sadece ger~ekte n layik blr d uzen leyici olduQunu
karutlayip dort defterlik ve 4 Al icin · Maca r
Danslan 'nda zirveye ula stmyor.
Nihayet , piyano eserterlnden geri kalanlann
c;:o9u ie;:ten ve lirik olan Liedlerin bestecisi mOOtesem Bra hms'a aittir. Arkadas lanrnn bazuan
Q'nun ~ere;:ek dehasnu ne kada r ya n h~ anladl lar. Billroth sunu yazarken: -Bu cosku O'na
ne reden ge ldi bilmiyo rum. (ku~uk piyano parc;:a·
Ian i~in) Q'nun hesabma bu tOr beste leri hie;:
sevrmyorum, 0; bOyOk temah eserle re enem
verrneliydi. · Halbuki bu kuCOk pareatar, uzun bir
deneyimin urCrnO olan ketiksrz basyaprtlardir,
Brahrns'm diger eserleri: KlavierstQck'ten (pi-
yano pareasi) u~ defier (op. 76, 11 8, 119), iki
Fantezl (op. 116), u~ "intermezzi" (op. 117);
duygusal olarak daha geride dOrt "Bellades'
(op, 10) ve iki ' Rapsodies" (op. 79).
lste Brahms'm §oarkllan nJO ka r§lhgl budur va
bir Fransiz bu Lied'Jerie alabilecegi en fazla tadr
bulabilir. O'nu sevmemizin lek nedeni bu degil.
O'nun yOrek temizligl bazen, bir halk temasmm
dOQrudan dOzenlenmesi gibi hoyratc;:a ve basmakaupnr, O'nun baz en, bizim c;:ok Alman stili .
bu ldugumuz ne§oeli ve Itici bir sertli,9,i var. Fakat
sevecen bir hayalperestJikte. omegin La major
inte rrnezz o'da, otlann araslna gizlenmi§o sihirli
e;:irkln bir ~icegin buyOsu ve sadece O'na has
u ta n ga~ bJr gOzellik va rdl r. OiOer taraftan bu .
dO~lerde birCOk intermezzolannda (do diyez minor ve mi bem ol minOr) oldugu gibi, ruhun de ·
rinliklerinden yOksele n karanhk Onsezileri "Ie
son derece karamsar hOlyalar gizlidir. FamajOr _
Romans da sevdah bir halk ezgisidi r. Ve nihayet Brahms'JO yukselen va dO ~en i<; flrtmalan,
cO!iikulu ve ani allh~lan varchr. l§ole Sol minOr
Aapsodie'yi boyle bir dOnemde yazml§otlr.
I~te b i rka~ sozcOkle Brahms. Ken di bOyOkle·
rine gore daha saglam, bilgili ve daha baklm h;
heyecanlanm meydana ~ lkartl11adan va sergile
mekten nefret eden bir romanti k.
a
Eger C'nun
olduk~ ki~ise l
bir duygusalhgl
olmasayd l, ken dine ozgO beste yapma¥8 yeterli
olan ve bize c;:ok sempatik gelen zevki ispatla·
mlyacaktl. l§ote olumsOz olduguna inanmayl ter·
cih ettigimiz bu BrahmS'1seviyo ruz.
KAYNAKLAR:
Louis AGUETIANT In -La masiqui de Piano adll kitab mdan ~evi ri . Albin Michel BaSlmevi
a
PARis.
Ezgi'nin Tartnntru Saptamada Sozduzumu
• Muammer ULUDEMiR
Turk halk ezgilerinin notaya ahnmasmda kar~lla~ilan problemlerden biri de ezginin tarttrmru sapramaktrr, Notaya ahnacak ezgilerden baz tlan nm tarurmm belir1emede zorfuklar buhmmaktadrr. Bu
zoduklann nedeni, Turk halk mOziginin oze llikleri hakkmda yeterfi bilgi duzeyine eri sllememls olrnasldlf .
TOrk halk mOzigindeki tartrrn yanil~lan. III. M;LLETLERARASI TURK FOLKLOR KONGRES i'nde
Venlan Om ekler Ozerinde dOzeltmeler yapllml~. aneak, deg i~iklik nedengOndeme getirilm i~tir.
feri a~ lklanmaml ~tlr.
I~te , isler yenl notalanacak azgi olsun, iste r daha Once notatanrms azgi olsun, ·sOzduzOmO· ya rdlmlyla tartmuru saptamak mOmkOndOr. Bunun itin, ezginin sOzdOzOmO. ogelerine aynlarak kendi
~ nde karsrlastrnhr; yacia, baska ezgilerin sOzdOzumleriyle ka'llla~tlnhr.
3 dOrtlOk tartrmlanrms ISM ET'IM . tOrkOsOnOn sOzdOzOmO. 3 dOrtlOk tartrml r tOrkOlerin genel
sOzdOzOmOne benzememektedir. Aksine. 2 dOrtJOk ve 4 dOrtiOk tOrkOlerin sOzdOzOmOne ben zemektedir.
n
H' A
AI
.l_h,
r, _l~
Zj.[ J
JCo-.7'ln
'!"II-nil
I) ) IJ 1
bl.l _IIl_h.
.r;1- r i _ ,.o r
b ~-, :ul -4a
. -kar
(1 0)
s\i-~i.i~
( 11)
'ka- la- 4 an
(1 2)
J J In ) )
s~-lir
n'r h-ri
Ta-ta
ak -r:l3111
73-h
4!- 7I)r
!i.: u~
3 ~ - tl. ::I
~a- 1 a
iia - ra
k ll_ u/t
ka-h- r..
va t"
h. r dUI 01-- :1&
:<l:O.311 _ U
cUI
lCa_ .. . 1': k,, -ve.k' -r a - b a -,T1
t il n
du, - t i l
1.l - : :un-:1ur
a&1· d1lll
dij - u
0 1
(-.)
(5)
(13)
f71
(81
en
:1' A n ) ) IJ·
>. -ha
Al
r --
15l:1n-l(IQ
tl_Illa
-
Ba g_
n
-
aO-
I
lIl1t _ h.
1U- I ur
( 1J)
1111.1 7 (111)
_-, .--_-" .------,
) I) J
~e -le r_de
en - li _ ne.r
n il] 1/' ;
En-ci_na - r UI
An
1I-
r en_ Sl
I
"at"
,
,.
ISMEriM tOrkQsOnOn .s6zdOzOmO, 2 d6rtiOk ve 4 dOrtlOk tartimh turkOlerin sOzdOzOmleriyla ayrudrr. Bu nedenle ISMEriM tO rkOsO 2 d6rtJOk tartimda olmahdrr.
••••
KIRMIZI GOL DEMET DEMET .
tUrkOsO Erzurum'dan dertenrnis, 13 dOrtlOk tarnmtanmrs: ayezgi Blng61'den de dertenrnis. 3 dortlOk
tarnmlanmrsnr. Her iki tUrkOnOn de sOzdOzOmleri aymdrr. Erzurum'dan dertenen tOrkunOn g~ici duragl va duragmda ' blr d6rtlOk· fazladan durulmaktadrr.
nI
rr:
I
~3 1 '
A
)
itl.r - clI.- n .
)
~l
I j
n
)
Ihr-lu - :n .
)
""
n
)
4e- .e':
n
)
de- o . t
)
4 e_ Ee t
)
-)
de-lie t
I
U S)
au ·iki dOrtlUk· sOre 'bir d6rtlOk· yapihrse. ezgi 3 dOrtlOk tartimlanrms olur,
0000
Yine, 9 dOrtIOk tartrmlanmrs BIR ATE$ VER SIGARAMI YAKAYIM tOrkOsOnOn sozdOzOmOne
bak,ld,gonda, 4 + 4 + 3 ~ li r duragona uygun, 3 dOrtIOk sOzdOzOmOOgeleri bulundugu gOrOlO r, Ve tOrkO 3 dortlOk tartrrnh olma ltd tr.
J ;' ,r» -)-,
J -J-)----i) ,r-),~
~ Ih
HI
r:
Al - t l
h
J ) I) ) J )
U-l1ft
r:
)
Ben-h - r 1
Do at - 13r
II
:I I
)
..
n
Or-dell:
!J,r
;o.,-tl.
n
Al -
)
bi-ri
J ,II
), )
I»
ke- , .
ht p bu
ko- , .
1_,.
ALTI KIZLAR tOrkOsO iki kaynakta yer al m'~t , r,
Biri 4 dOrtlOk, digeri 7 dOrtIOk tartrrnlanrrusnr. SOzdOzOmleri ayrudir,
'J I) ) ) )
kl.:l- l ar . a1- tl
)
A,-,.
)
I)
..el- lI.a- nl r
)
kl : - l a r
)
)
&ol - 1e r - 4.e
(11 )
I
(19)
rI
r - - - - - - - " , r - -- - ,
r: ) )
U - tl
: 1I
n
'. _ b.,
)
be_IIi
I .~
'or
), )
)
el - 1I -
4.1
I
(20 )
)
kn-br.. al- h
kl-un U -ri
.1,_,e
J en-le _ ri
vel' k(5- , .
A1-h. ku -lar , al-h
klS _,e
kU - h r
.4.l-tl
)
)! ). )
kl s -lar
US)
Aynr sOzdOzOmO, baska 4 dOrtIOk tUrkOlerde de bulunmaktadrr, ALTI KIZLAR tOrkOsO de 7 dort10k degil, 4 dOrtiOk tartrmdadir.
.
. '
12
~S ln
He _an
15 dOrtluk tarnmlanrnrs HA SAN DAGI tUrkus u.
yukarrdaki, 7 d6rtlOkteki benzerli kten dolay . 4 dort-
» J.
.I .I
Da_1!1,
He- .IIl1
De- sl.
t I
r:
J J
Sen -dell
,.u-ca
..»,
I
'Ok 91duQU. SQzduzOmOne bakilmca antasnrnaktadrr. lklnci ve dOrdOncO dizelerin basm a bi rer "dort10k sus" eklenmesi, 4 d6rtICJk olmasma yeterlidir.
j
J. J .I .I jl
ol-". z
(211
"' 1
- -==--==" "-==--" ., - -,
I
r,
~3 1'
-, ,
• J
I
r: n . .I
z~ ~
J
A
.1)
~ - ~ n - I .. - l .r
r»
HI
I) ) J 1.1_.1
daB ba _ IU'I _ d a
(2')
.I 1.1 .I IJ IJJJ I
1.1
r a - nl- 1O-r\m
' 8-
( 2/l)
1'\111
n l -]'O _
0000
•
n, » .I n '"
I
j
yU-ct - dag-
•
••
.I .I J.
- la_ rl n
,
n - .I
ka -
n
,
I t
.I J. .I .I
'. -
l'i. -
d1
(25)"
~u VOCE DAG LARIN KARl ERiol tU rkOsunOn, 4 dizesinin de sOzdOzumO ayrudrr. Dizenin 56;
dOzOmO yaprs r 6 + 5 6gesinden ofusrnustu r. Bu yapr, daha aynnnh a + b + b + c dOzOm 6gele rir
dedir. Bu ageler de eksik 61qO, 9 sekizlik tartrrmortaya crkanr. Tur.kO27 sekizlik degildir.
S6zdOzOmO 6geleri a + b + b + c clan tOrkOle r:
~_-"==-,I
I
) _ In
•
,
b
,"-
b
-'------"
,...,
) ) IJ) J) IJ I
,
t a_ ne
Aynca turkunun tartrm ogele ri de ol~(jyu belirlemektedir.
27 / 8 12+3 + 2+2+3 + 2+2+2+3 + 2+21 eksik oh;O, 9 sekizlik
0000
----, ,r -
': i.' J
Gel -I] i~
-
',' IJ~
-
I
•
..., r -
J. J J. J
i-ke n
•
-" ,r - - . . , .--
bu
)l
~
ll;e - : ; e - l iJll
-'1 1'---' , - - , ,
, -- - - , .-,-
)l
,
J J J. J_ J. i
1or- - h - r i
J J J. J J. J
-" ,
-,
r,-
--"
r-
J J J. J J. J J.
J.
SONU9 : DizEDEKi HECELERi SORELENDiRME, bir besteteme teknigidir. Bu yolla elde edllen
s6zdOzOmO, tartrrm da befirleyici olmaktadt r. 6 d6rtlOk ve 7 d6rtiOk tarttmlann varhgl !?Ophelidir.
1962 yrhnda 21 sekizliqe kada r oran Turk halk mOzigi tamml an, gOnumOzde 33 sekizlige kadar
ulasrrus, ancak bunlarm 10 birimden yukan olrnadrklan bu cahsmayla yamtla rnaya cahsrlrrusur.
(II. Milletlerarast TOrk Halk Edebiyan ve Fotkloru Kongres i, Sel~uk Universitesi, 19 - 21 Ekim
1992 Konya .)
KAYNAK9A:
ANAOOLU HAlK $A RKILARI, defter 3, Oar'Ulelhan KUlliyatl, Istanbul, 1927 (eski yazl)
HAl K TURKOl ERI, defter 13, Istanbul Koneervetcen N e~riyat l , l stanbul , 1930.
TAT TORK HAlK MOZIGf REPERTUVARt, Ankara, 1970 · 78
HI. MlllETl ERARASI TORK FOl KlOR KONGRESI BllOIRllERI, Ba~akanlik Basrmevi, Ankara. 1987.
Muslala Ramiz NOTALARlllE RUMELI TORKOlERl, Hadise Yaymevi, lst., 1958.
s anezen. Muzaffer YURTTAN SESLER, Akin Mat., Ank., 1952.
sansezen. Muzaffer TORK · HAlK MUSIKISI USUllERl, Resimti Posta Mat., Ank., 1962.
TGlekci, Neriman • Nida MEMlEKET TOAKOlEA I, Hakan vaymevtlsr., 1964:
Uludemir, Muammer ESKI$EHIR FOLKLORO MUZiK OEALEMELEAI, Folktor Der. - Halk Egitim Mer. Yaymlan,
Esk., 1968 · 80
Uludemir, Muammer ESKI$ EHIR SEMAHLAAI (tisana bittrme ca ll~ma) Dokuz Eylul Oni., GSF,lzmir, 1989.
Uludemir, Muammer TUA KULEA 1 ( Esk i~ eh i r BOlgesi) Milli Folldor EnstilUsQ Yeynu No.4, Ank., 1970.
Yasun, SerbQlend HALK TORKULEAIMIZ, cih 3, 8ima~ Mal. Ank. 1980.
vesnn, Raglp $evki SECME TORKOLER, Hadise Yaylnevi, lst., (-)
14
OLUMUNUN 80. YILINOA
Tanburi Cemil Bey
• Mehmet Nazml OZALP
Tanburi Cem il Bey 1873 yrlmda Istanbul'un MollagOrani semtinde dogdu. Dedesi Mustafa Re ~id
Efendi, Silistre Valisi Meh med Pasa tara flndan evlad
edj nilmj ~. Ozenle yeti~tiril m i~. sadrazam HOsrev Pa~'hln kedhOdahOlnl (sadaret mOste ~arh gln l) yapm l ~ , daha sonra Olen Mehmed Pasa'nm est ile evlen m i~ti . Bu evlilikten Tevfik ve Refik admda lki oglu
ile iki krzt olmusrur. Adile Sultan saraymda yetisen
ve bir sarayn alan Zihniyar Har umta evrenen Tevfik
Bey'in bu ev lilikten dOrt e;ocugu d Onyaya geldi. AdHe
Sultan. bu sarayhsma Taskapas'ta bir ev hediye atmi~, treyiz ve cariyeler vermisti. Cemll Bey bu dOrt
ltocugun en kOiYugOdOr. Yas stresma gOre diOer 'Yocuklann isimleri Re ~ad , Beyhan ve Ahmed'dir.
Cemil Bey, babasr Tevfik Bey OlduQu zama n UQ
vasmda idi. Bundan soma arncasr Aefik Bey'in himayesinde, ozenll bir g6zet1m altmda on iki yasmda 1Ikokulu bitirdi. Qah~ka n , terbiyeli, sessiz bir cocux 01masma ragmen musikiye du~ kQnlU k gibi 0 zamana
gOre tehlikeli saydan bir merakr vann. Bu nedenle,
yalruz Cuma geceleri annesinin yanmda kalmak sartl lle Aefik Bey'in konaQlOa ahndt. Oaha 0 yaslarda
ku~u k bir tanburi olarak cev reslne unu yavas yavas
yayl lmaga baslarmstr.
Aefik Bey'in evi Tanzimat d6neminin getirdiQi yeniliklerle doluydu. AmcaslOln ~ukl a n okuldaki
derslerinden ba~ka Ozel hocalardan Franslzca dersleri ahyor, bir Franslz murebbi taraflOdan yet i ~ti rili ­
yordu. Bu egilim ~ekli Cemil'in uzerine de olumlu etld
yaplyor, bir yandan rU~ liyeye devam ederken, bir
yandan da genel kQItOrOnO ilerlet1yordu. Bu huzur[u
hayat Aefik Bey'in anSIZIO alOmu ile alt · ust o[ m u~ ,
Horhor'daki konak lerkedilerek BaklrkOy kaymakaml
olan amcazadesi Mahmud Bey'in avine ta~lO l lm l ~t l.
Bu arada parasal slklntllarda ba~ ladl .
Mahmud Bey disiplinli, gelaneklera bagh, biraz
katl tabiath, dOzenll ya~a maYI seven bir adamch.
GenQ Cemll'in unO ginikee gen i~t1yo r, hatlrh kimseler
taraflndan mOsikl loplantllan na vagnhyordu. Mahmut
Bey yege nini bu davetlerin QOguna g~nderm i yor, pek
azlOa da onunla bir[ikte gidiyordu. Ogrenimini ihmal
etmemesi i((in dersteri jle ilgileniyor, ak~a mlan sik slk
derslerini denetliyordu. Mahmud Bey'in, bir manastlr
yaplmlOa izin vermedigi i((in, beled1ye ba~kam lie
arasl av l l ml ~ , Baklrkay'den Karta l kaymakaml lglOa
tayin ed ilm i ~li . Boylece Cemil Bey iki yJI daha Kar·
tal'da ya~aya ra k onyedi ya~ lOa kadar Mahmud
Bey'in himayesinde kaldl. Onun Humus kaymakam·
11 910a alanmas l sonucu, annesi Zihniyar Hamm'lO
Ta~ ka sap'ta k i evine dandO. IQkiye bu yillarda ba ~la­
m l ~sa da buna engel olunabilecek bir yol bulunamadl .
Orta Ogrenimini tamamladrktan soora Siyasa l BiIgHer FakOllesi'ne (Mulkiye'ye) kaydoldu. Iki yll devam etmesine ragmen yanda brrakn. Burada Mustafa Nezih Albayrak ve Tanburi Ali Efendi'nin OO'u Ala
Mahmud Bey'le strut arkada~lyd l . Har ictye Nezareti'nde - Harlclye Umur-I ~ehbenderfye Kalem lnde memuriyet hayatl na anldr. Uzun Yillar burada
cah ~ ma s r na ragmen bu memuriyeti benimseyememi~, hariciligi bir meslek otarak kabul edeme mi~ti .
1908'de Me~rutiyet'i n llanmdan soora yaprtan kadro
krsitlamasr suaamda, Or. Hamid HOsnQ Bey in aracrhOI lie. Har iciye Umur-i ~hbe nderiye mudOrCt Ismail
Hakkt Bey'i ikna ederek sekiz yaz elli ettm jra tazminat aldr, kadro dl§lnda kalarak gOrevinden aynldl.
Annesinin ve yak rnlarrnm rsrartr 1steOi Ozerine
1901 yumda, Defter-l Hakani mOdOrlerinden Nazif
Bey'in krzt ~efika Saide Hamm' la evlendi. Saide Ha-.
mm'm annes! Eflaknur Hamm da, Camil Beyln annesi Zihniyar hamm gibi Adile Sultan'm sarayhlarmdandr. CemH Bey eviendikten scnra CaOaog:lu ~ref
sokaOlnda bulunan yeni bir eve ta ~lOd l. Bu ikl ayn
dOnyalann insanlan arasmda uyumlu bir evliligin bulunmadlgl Ol Mesud Cemltin verdigi bilgilerden anhyoruz. Bir taratta kendini sanata adayan ve toplumun
mah olm u~ bir sanatkar, diOer tarafta bunu bir lurlu
kabul edemeyen, anlayamayan, kocaSlna tam anla·
ml ite a ~l k bir kadm vardl. Her ikisi de evliliOin kerr
dilerine yOkleyeceOi bazl kOlfetlarin ve sorumluluklann farkrnda degillerdi.
1902 YlhOln bir k l~ gOnOnde ~iU Mesud Ceml!
doOdu. Bundan soora Cemil Bey'in hayatl evioden
~k dostlanOln Qevresinde sOrClp gitti. Memuriyet ha·
yatmdan Qekildikten sonra dostlarrnln yardl mJ, plak
t;:ah§malan ndan elde eni"i gelirler ve Ogrencilerinin
kalkl lanyla g8((inebildi. Cagaloglu'ndan Sinekliba k·
kal'a, Katip Musluhiddin mahallesine t8$l nml ~ard l .
Son yillarda eevresinde bulunan insanlardan da
uza kla~tl. Evinin ba ~si i9inde butunan - Uzletgah dediOi ayn b1r evde ya~r olm u ~tu .
1914 yll inda I. Dunya Sava~ 1 ba§laml§, 0 da her
TOrk vatanda~ 1 gibi askere ((aOnlml§ badel ve rmi~t1.
Askarlik muayenesi St raslnda doktor durumundan
ku~ku la nm l§, bir ba~ka doktora gOrClnmesinl sall k
ve rm i~ti. YapJlan muayene sonunda, uzun soren bir
soguk algrnhgl sanllan hastahgm -Akclger Veremloldugu an la§ l lm l~ll . Ourum - lttlhat ve Terakkl Partl51- nin Ueri gelenlerinin kulaOlOa kadar gini. Musiki~l­
nas bir doktor olan va Cemll Bey in yaklO doslu Hamid HOsnO Bey araCI ediierek bir sanatoryuma yatl nlmasl teklif edildiyse de buna Cemil Bey razl olma·.
dJ . Isvi9re'ye gOnderilmesi i9in yapllan tavsiyeyl de
,.
kabul etmedi. Hastalrk krsa sOrede ilerlemi§, Once blrinde iken her iki cigere de yayurmsn, Nihayet 1916
yrlmmTemmuz aymm yirmi sekizinei gOn OnO yirmi
dokuzuneu gOnOoe bag layan gece yansm dan soma
eslni uyandrrdr.
.. "-Vaki t geldi! Yi rmibets sene rindane ya,adlm.
Oldugume t eesuf etmiyorum; lakin sizin i~ in badi lzd.rap oldum. Affediniz! kendlnlze 'Ie Mesud 'a
iyi bakmr z."
Diyerek hayata gOzle rini yumdu. Pek az kimse ile
kaldmlan cenazest Merkezefendi mezarnqmda topraga verildi. Bunlann arasmda Raul Yekta Bey'le Columbia plak sirketinin sahiplerinde n Herman ve Juluis Blumenthal kardesle r de bulunmustu. Bu mezann
veri bugOn bilinmiyor.
CemUbazeipu(flan veriyor. Aile bOyOklertnden ve oabcJsmm l(evresi nde bulunanlardan i~ittiklerin i Ozetleyerek bazt degerlendirmeler yapryor, Gizfiee mutfaga
giderek su bardaklarma de gi ~i k oranlarda su doldurup bir (fubukla bunlara dokundugunu ve bir "~am·
ol u~tu rdu gun u , kendi kendine bir seyler ryaldlglnt anletrycr. yevresind eki insanlan dikkatle dinledigini, ilk-.
okuldaxi cocuklann ok udugu ilahi nagmelerine evde- '
ki y erkes kadmla nn tOrkOlerini kanstrrarak beste
yap ma oyunlanna devam ettigini belirti yor. Hatta.
laslik orgOIO ayakkabrlardan lastik teller cekerek
bunlan bir tahtaya yaklh civile re bagladlg tm, akord
ettikten soma kopuneaya kada r yafdlQml sOylOyor.
Yen; bir ya lgl yapma merakmm olgunluk yastannda
da geymedigini, bir OmOrboyu bu aray t§ iyinde dola ~tl Ql m vine bu amlardan OQreniyoruz.
.
MOsiki ile uqrasmasmm yasak oldugu ilkokul YIIlannda onun aS11 hasretini yektiQi §ey. eline almast
yasa k olan agabeyi Ahmed Bey'in tanburu idi. Bu
hasretini, yaz aylarmda tasmdrklan ve .ailenin mall
olan Anbarll yiftlig inde gide rebildi. Bu radaki hizmetlilerden emektar Lenber Aga, e;iftlik evlerinden birine
oturur, bos zamanlarmda Tanbur calar, oralarda dolasan kO(fOk Cemil de hisselti rmeden bunlan dlnlerdi. Bazen bu eve gizlice girerek bu baknnsr z saz t
a hr, evin yOkl0g0ne girerek ya lmaga ve iryini dOkm~­
ge e;all§lrdl. Bir gOn 0 kadar dalrrustt ki, Lenber
Aga'mn eve geldigini duymadr bile . Lenbe r AQa yOk10kten gelen seslere §a§ml§, odada ecinniler var
sanrmstr. Bundan soma bu ya~h usak ue srrdas 01dular. y ok gec;:meden durum amcasma anlatrldr .
Taskasap'taki eve dOnOnee ona kOyOk bir Tanbur
hediye edild i. Bu kO(fOk hediyenin onun cocuk ruhundaki akislerini Mesud Cemil su duygulu satut ana an-
latrycr:
..... Uzun gec:eler Cemil b u ta nb ur la ko yun koyuna yatm l', ruyal3rl na dalarken silkine rek uyenml§, gogsu nden kopup bogazma ve gozlerine
yukselen tOkenmez bir hszzm dudaklanna kadar
d okUlen usaresiyle rslannu parmaktanm onun
tellerinde gezd irmi§, onu sevmls cnu opmUf ve
bilmedigi b ir tartkatm dervlsl olan bOyOk agabeyi
Re, ad Bey'den duydugu b ir t Orku kulaklan nd a
~Jn laml,tl :
Tanburi Cernil Bey
MOsIKlbGRENIMi:
Tanburi Cemil bey'in ailesinde kendi kU§8glna kadar mQsiki ite az yok ugra§anlar o l m u ~l u r. Annesi
Zihniyar Hanlm Adi le Sultan saraymdaki saz heyeline Lavta .yalard l. Agabeyi Ahmet Bey, karde~i ni n On10 yaygmla~meaya kadar, eski biryim Tanbur ierasl mn usla lanndandl. Aynca Ud, Lavla, Keman yalard l.
Diger agabey i Re ~a d Bey geziei bir halk ~ai riyd i . Ab!asl Beyhan Hamm'm iki oglundan bOyOgO Tahburi
Hikmel Bey, kOry OgO ise Kemen ee ryalan Tevfik bey dir. E ~ i Saide Hanlm'm anne si Eflaknur Hanlm da
Adile Suttan saraYlndaki Band o takl mmda Trombon.
aileden bu ku~aklan olanlanntn ryogu piano yalardl.
Saide Hanlm'ln day lSI Said bey de m Osiki~ inast l; Isfahan maka mmda n bir p e~rev bestelemi§ti.
MOsiki yah§malan na hangi yltlarda ba§ladlglnt
kesin olarak bilmiy oruz. bize bu konuda oglu Mesud
Engeller koymuyor, yar sa na varsam
DOnyamn zevkini yar senll3 sOrsem
Hak'km divamnda, elem elinde
Cennet bah(fesine yar senle girsem
Hakikaten 0 gee e Cemil, en gell erl a,tlktan
soma Oul c:inee'sine onunla kavu§tu. Rlndane hayatmm zevkin i surdu 'Ie b ir ba, ka geee de onun
eli nden tutarak ah ret y olc:ul ug una ~l ktJ. ·
Amcasl Refik Bey'in evi sanat v e edeb iyat adamlannln bir ugrak yeriydi. Cemil je;in yok renkli 'Ie
zevkli bir ortamdL MOsikinin teknik yOnlerinl ilk kez
bu rada ogrenmeye (fah§tl. Bir yandan Ahmed
Bey'den genel bilgiler elde ederken, diger yandan
bOyOk amcas lOlO oglu Mahmud Bey'e keman dersleri vermege gelen Kemani Aleksan Aga'dan Hamparsum 'Ie Batl notaslm Ogrendi. Aynl zamanda yenl 'Ie
bili nmeyen bir uslubla Tanbur yalmaSlm ilerletiyord u.
Musiki yevreleri artlk bu geny 'Ie muktedir sanatkardan soz ediyordu. Bir gOn Mahmud Bey'le birJikte gittigj bir meeliste Tanburi Ali Efendi ile tanl,tmldl. Ali
Efendi Cemil Bey'i hay ranhkla dinlemi§ , titreyen elleri
ile onun yOzOnO o k~a m l~. almndan OpmO§. " Ev l .
dim! Bunca senedir bu sazt
~a l ardlm; eh,
~ im dj senl
bo yle biraz yendik de sanr rdrm .
,ayle
dinIe-
dUden sonra bir daha tanburu ellme almayacag lm ~
gib i sc aler s6y lemi$ti. Bu buyuk ustenm sezleri sadece orada bulunantan ~a~lrtmakla kalmarms,
Ce mil Bey'ln sanatmm cevresln de bir etsane yaratrlmasma. bu yeni ~a ll$ teknigine ka ~l ctkanlann sus-
rnasma da "eden clmustu. Bunda" sonra Cemil
Bey, trogu kez Ali Efendi'nin bulundugu meclislerde
bulundu; dogrudan dogru ya ders almamakla birfikte
genel mOsiki bilgisi ile klasik okul un aS11 karakterine
ait incelikleri Ali Efandi gibi bOyOk bir ustadan OQrendi.
o zamanki Istanbul'da biraz mOsiki bilmek,
Ozelilkle piano calmak 90r9010 tnsan olmanm basnca
sartrydr. Sultan III. Senm ve Sultan II. Mahmud zamanmdan beri yerlesen bu gelenek kOyuk Cemil'i
mOsikiye dogru itmis . kUyOk yasmdan beri sanal kar
ruhunu besle misti. Aefik Bey'in evinde birkac; piano
bulunur, allentn qencle ri mOkemmel bir sekitde piano
c;alardl. 0 aS11 i1 erlemesini, ileride g6receOimiz gibi,
oonemin OnlO musiki ustatan He tamsnktan ve ontarla sanat arkada~II O l m yaptrktan soma, tOkenmez
bir gayretle sOrdOrdOOO bir arayrsta side etti. MOsiki
ile ilgili her konu yu sabrrla inceledi: en bas ilinden en
mOkemmeJine kadar bu sanatm her tOrOnden yararlandr. Musi kinin bilimsel y6nlerini kendi c;abasl Ue
ogrendi.
Cemil Bey, Hamparsum nolasinin bizim musiki·
mizin perdele rini daha iyi belirttiOini s6y ler ve onu
lercih ederd i. Her iki notada da olaganOstO merekesi
vardl; yazl yazar gibi nola yazard l.
~A H SiY ET VE ~ EV R E Si :
" bab aml; d iyor Mes ud Cem il , ev imizin geceleri ah,ap kapl ama lan na I lr ma na n sansarlan, tavan arala n n da ko~ u~a n fareleri, selamhgln bod·
ru m pence res ine a ~ l! a n p enceresinden gorunen
san y llam , a~ l k ka lan b o ~ oda kap llarJnIn kara nh{l inda kar ~lm a ~ I ka n per il er i Ue kan ,lk bir hatlra·
lar yumaglnln arasln da go rurum. "
" Si yah redingot un un ipekli geni" yakasl zaylf
gog su nu n (istande c iddiy etl e kapa Olr, nahit bun·
ye sine ve ince boyn una g ore gen i~ yakasl, plastron boyunbag l us tlinde hafif~e yana eQik ba, 1bi·
raz d aha bOyOk gorun ur, zaptedilmi, bOyOk b ir
, ikay elin tu kenmez kederin i ta,lyan dargln
ba kl ,lan Ue bu adam, bir esir ve bir kral gibl Ie·
cessOsum un onOnden ge Ur gegerdi. Kimin es iri
ve nev in hakim i id i? 0 gOn gibl b ug On de bllmi·
yo rum."
Tanbu ri Cemil Bey'in ye li~me Yillann daki mOsiki
Ogrelim k u rul u~lan dikkate allnlrsa, gerekJi ,atl:lann
bulunmad lgl nl gorOrOz. TOrk MOslkisi OOrenimi he·
men hemen Onemini yitirmi, durumdaydl. Diger taraftan Cemil Bey ne mevlevi bir aileye mensuptu oe
de mevleviydi. Bu ned enle yeli~ mes i n e temel olabilecek unsu rlan kendi gay reti ile haz lrlamak zorunda
kaldl. Oehaslnm I ~ IO I attmda Yillarca bir gOzell ik kavA
ramlO ln pe, inden ko,IU. MOsiki adina gOzel olan her
,eyden yararlanarak bu moli flerle dahiyane kompo-'
zisyonlar yaratl l. Kendini dOnya gailelerinden uzak
tutarak sosya l c;alkanl llarlO d l ~lOda , sanall seven ve
anlayanlarla, yjne oOlunun deyimi ile "go steri, ve .
i de t div e me, gul olanl ar dan " bir c;evre olu, turdu.
Asllnda bu c;evrenin tutumundan da memnu n de gildi.
Yanyah Mustafa Pasa, Mahmut CelAleddin Pasa .
Yenikapr MevleviMnesi $ eyhi CelAleddin Efendi ayn
tutulu rsa, bu ceweoen OIOmOne kadar rahatsu oldu.
Her zaman " Mustafa P8,a zaman l" ile Sultan III.
Selim dOnemi nin Ozlemi lie yasadr.
Sultan saraylann da, konak ve yahlarda Kernan;
Memdu h, BOlbuli SaJih, Keme ncect Vasil, Lavtac r Civan ve karde slen, Kanuni $emsi, Udi Nevres, Santuri Edhem Efend i, Hanende Nedim Bey, Hafiz Ismail,
Hafiz $a, 1 Osman Efendi, San Onnik, Hanende
Arab Snnka ve Nasib Hamm gibi sanatkarlarla birlikte oldu. Bazen bu topla ntrtara Hanende HOsameddin
Bey, Hacr Kirami Efendi, Giriftzen ASlm Bey, Rahmi
Bey de katrhrdr. Oaha scnratan Aahm i Bey'le dost
ve arkadas oldular. Batt mOsikisini yakmdan tammak
ister, halyan sanatkar tarm BeyoOlu'nda oynad lQI 0yunl an ve operatan izler , takdir eder, kendi mOsiki·
mizde de bir takrm yeniliklerin yacrlmasuun gere k·
tiOini soylerdi.
Stk sfk c;e,itli halk kesimlerinin arasma girer, SuJukule'ye gide r, pehlivan gOre, Jeri lzrer, Trakyah zurnactlann zumasuu dinler, Bahariye ve Yenlkepr
mevlevihaneterinde ayinterde bulunur, rnusikinin her
tunmden ilham aur, bOtOn bunIan asil blr uslOb ityinde eriterek yeni kahpfara dOkerdi. Bir ara zum a
c;almaQa merak etmls hayli basanh olmustu. Bazen
bir dilenc inin pe, ine la kllarak okudugu bir ilahiyi
Hamparsum notasma aldlQlO1 oQlu sOylOyor. Aamazan gOnleri camilere giderek mevlid ve Hafiz
Sami Efendi'den Kur'an dinlerdi. Sik uQradlQI blr
kahvede Karadenizli bir kemenc;eciyi dakikalarca
di nle m i~ para vererek lek rar c;aJd mnl~ , /(evresindekiler -- Ustadl Slz bunun en alaslnt yaplyorsu n uz.
Bu saZI nasI! dakikalarca dinliyeblliyor sunuz?
demi, lerdL Cemil Bey ise "- ~ok guzel nagmeler
yaplyor. Ben bunlan kullanmak istiyorum" ka'1'lh{11m ve rm i~t i.
•••
Cemii Bey saOduyulu, genel kOltOrO gen j~ bir in·
sandi . Terbiyeli, sess iz, c;ekingen, Ozel hayat lnda
,akacl ve nOkteH bir yarall h, 1 vardl. TOrkc;e'yi gOzel
konu,ur; kon u ~cak ve lfeviri yapacak kada r Franslzca bilirdi. Batl kOIlOrO hakklnda da bilgisi varch .
Kalaballgl sev mezdi ; devamfl hOzOnlO bir insan olarak ya~ad l. GOzel yazl yazar , anlatmak iSledigini iyi
ilade ederdi. Musiki ile ugra, lrken dl' dOnya ile i1i, ki·
sini keser, varllQ ml bu sanalln enginliklerine blrakrr,
ba ~ka bir dOnyada ya~a rd l. kuliandlOI her sazl se verek ve zevkle calardr. ISlemedigi zamanlar bir sazl
asia eline almazdl. Bu nedenle zorunlu olarak gidip
saz c;aldlgl -yerlerden, hele pad i~h huzurundan bO°
yak bir Slkmtl ile dOnerdL Alma n Imparatorun un
Istanbur'u ziyaretinde de bOyle olmu" bir taks imin
tekrar edilme isteOini reddetmi,ti. Musikiden anlamayanlardan, hele anla r gOrunenlerden, bir tak lm basit
eserler isleyenlerden nelret ed erdi.
Cemil Bey lek ba,ma halka a/(lk kon~..:., veren ilk
Turk MOsikisi sanalkandlr. Bu konse rlerde de bOyOk
bir ledirginlik ic;ine dO~mO " bunun etkisi ile bir yerde .
biraz dinlenm ek ve kendine gelmek i stem i~ , durum
yanh, anla,llarak konseri nin biri iptal edilmi,ti.
1912 ylhnda a/(ilan OarOlbedayi'ye "Mu siki Mualliml" olarak geli rilmi'}tL Bu kurulu~un ilk temsili 1 2
17
Ocak 1912 tarihinde saat yirmi birde verilmisti.
Oyundan once Aast makammd a klasik saz eserleri
calmrr ns, piyeste n soma da krsa bir konser sunutmustu. Bir hatrra olarak konser proqramrm sunuyoruz:
- Aast taksi m: Darfllbedayi mualfimi CemU Bey
- Aast Pesrevk Benli Hasan A{Ja
- Kar-I Nev: Dede Efendi
- Bast YGrflk Semal: Hafiz Post
- Aast sark t: Hacr Arif Bey
- Aast saz semaisi: Benli Hasan Aga
•••
Cemil Bey'in hayvan sevqisi kedilerde tecelli et-
misfi. Kedileri sever, onlarla oynar, herblrine bir ad
takar. soylu kedileri lstemez. ekmeqin i kendi gucGyle
elde eden sokak kedileriyle ug ra~ l rd1 . Bu Ozelli{Ji oglu Mesud Cemil'de de va rdr.
Berbere gitmekten netret ede r, sacuu kendi eli Ue
duzeltir. ye li~e med igl yerten esine dGzelll irir, ~o k gerekirse kimsen in bulunmadiqr bir zamam secerek eskiden tamdlgl btr Aum berbere giderdi.
Oglunun ogrenim ine de kar~ 1 ~ lkml~, bir dergaha
giderek mevlevi otmastm ya da bir sanat 6{lrenmestni lstemisti. Ona gore otqunluk yolu dervislikten gecerci. Salde Hamm'm uzun uqrasmetanndan soma 0
zamanki geleneklerin akslne, toren yaprlmadan ckula baslamasma ran olm ustur.
Son yrllarmda cevresi daralmrs . yakm arkadas lan. dost ve koruy ucutan blrer ikiser obO r aleme g6c;:
etmlslerdi. MOsiki ve sanat anlayrsmda da esash degi~i klikter olmus. eski zevk ve anlayrs kalmartusn.
Cemil Bey bUlOn bunlan bluycr ve OzOlOyordu. 8 u
nedente arOmOna kadar- derln bir yalnlzhgln ~i nd e
kederli bir dOnyada ya~ad l.
QIOmOnden da rt yl l soma , 19 Kaslrn 1920 tarihinde KadlkOy Moda'daki Apollon Tiyalrosu'nda ve Ali
Alfal <;agatay'm oncOIOgGnde ~a rk Musiki Cemiyeti
bir - Cem il Konseri " d O zen re mi ~ , 0 zamanan OnlO
sanatkarlan bu konse re kat llm l ~tl. Bu buyOk dergahln 1 ~ l g l 0 gOnden bugOne kadar geryek sanatkarlann ve sanatla n anlayanlarln gonlOnde etkisini sOrdOrdQ ve sOrdOrOyor. BOyuk ~air Yahya Kemal Beyatll onun iyin ~ u ~ii rle ri ya zm l~t l.
Kar MOsik il eri
Bin yl ldan uzun bir gece nin bestesidir bu
Bin yl l sOrecek zannedilen kar sesidir bu..
Bir kuytu manastlrda dualar gibi gamh
YOzlerce aglzdan koro halinde devamll
Bir Erganun ahengi yay llmakta derinden
Duydumsa da zevk almad lm lslav kederinden..
Zihnim bu _~e h i rd e n , bu devirden yok uzakta
Tanburi Cemil Bey yallyo r eski plakta...
Birden bire mesudum i~i lmek hevesiyle
GOnlOm doldu Istanbul'un en ozlO sesiyle.
Sandlm ki u zakla~t l yaga n kar ve karanllk
Uykumda bOtOn bir gece karfezdeyim artlk.
Ta nburi Cemil'in Ruhuna Gazel
Bezm-i Cem~id'd e devra n ki kadehler dOner
~ev k ~b-ta - be seher raks-l mOkerrerle dOner
Tutu~ u r me ~' a le - i dille meraya-Y1huzuz
HOsn-O A~k ortada bih mah, bir ahterle dOner
COmie ervah-r makaamat ayl hr arsa kadar
Ba st, MAhur lle U ~~a a k, Muhayyer'le dOner
Kurulur pay"i tarab verden a dem kim melekOt
Yere golden sOz010r halka -t sehberte doner
Her gelen rind kanar zevkle bu mecliste Kemal,
Canib-i rahmete son yektigi saqarla dOner.
SA NATI:
- •••• Peygamberln m Oclzelerinden bah seden
kit aplar, (Davu d peyg ambere guzel ses ihsan
ol unmak la lsiten va hf ' h ayv anl ar, kuslar hayran
ve m edhuf clurtardi, Havada u cerken ses inl
i~ itti k le rinde basmm ustu nde kanatlanm yaYlp
dururlard r, Hal ehU c lanlar da c nun seetnt tstunce
cUf u hu ru f a gelip raks ve sema'a gi re rlerdi. Aynca demir onun kera metli ell er in de balmumu gibi
yu musa r ve ona ist egi ,ekU ver irdi) derler. "
" Davud p eygamberin r ivayet edile n bu muclzelerinin mahi yet ve manast, ondan binlerce sene soma dunyaya ge lm if alan Tanburi Cemil'in
ell erinde ve te ller inde kat 'i ve hakikl bir hilviyete
burOn mu ? oldu. Aralanm bin yrllarm a~ t1g 1 bu iki
in samn b lrle ~ti klerl tek nokta her Ikisinin de i1ahi
bir k udret ve kabi liy et in tec elJisine mazhar ve
mastar oluf lan dlr."Cemll'ln sanat dehasmr anlatmak Istemek
mus ikimizin yOzyli lard lr uzayrp fle1en yol u ueerindeki sah tkal arm dan en yOkseg in in, en bOyO~
gunun Irtitama tuman mak demek ct ac aknr. Su
sahl ka, Her ! - geri h ang i zaman suunna dogru
uz amrsak uza nahm, her zam an ve her verde erisllmez yOk sek ligi, tcl nde n I;lkllma z eng inll gi lle
bizler i dai ma ve ebediyen hayret ve takd irden
pek i1er i bir duyg ular gir dabl ve tu fam i~ i n e 50rukleyecektir.•
Cem1l Bey'in hayalJ ve sanatJ hakktnda, Rauf
Yekta Bey'in onun olOmO Ozefine $eri halinde yaYlnladlgl OQ makaleden b a~ ka , arada n yetmi, iki Ylla
yakla~ n bir zaman ge«tigi halde ciddi bir ara~t l rma
yapllmadJ. Ufak, telek hatlra, bazi ansikloped ik bilgilerin dl~lOda tek ciddi eser, bir roman uslObu iyinde
yazllmJf ve 22 .2.1948 tarihinde yaY lO l a n m l ~ o[an oglu Mesud Cernil'in haz l rl a ml ~ oldugu "Tanburi Cemil'in Hayatl " adlOdaki eserdir. Tann'mn mOstesna
bir ~eki l de yaraUlgl bu bOyOk insan 'yin oglu, "ilk
genQli gine dair ifitt ikler imi ze klyas ed ilince, Cemil'in Qocukk en mOsikide bit (Hari ka C;:ocuk) vaslflan nl gosterdigi a n la~ l h r. UQ ya, ln da iken b abaslnl kayb eden yet im .s:oc ug un alflk ela gozleri,
meQhulO Qozen ins an ogl un un gozle ri idi. Ku mral
saQlan bu par lak gozler ustunde da ima ge rg in ik i
antendi" diyor.
BOlO n OmrO boyunca iyinden ta ~an duygu larl, iiharnlan kanalize edebilecek bir yol araYI~ 1 icinde ya~adl. Kullandlg l her musiki aletinde bir daha kimse·
nin yeti~emiyecegi bir yGkseklige ylkan bu dahi insan, kirk Oy yllhk klsa 6mrQ ve yirmi be~ yJ IIJk sanat
hayatl boyunca iCini dokecek , hissettigini s6yletecek
bir araQ aradl. Mesud Cemil bu nolday l da yOk-isa·
betli bir gOrU~ l e tah til etm i~ :
..... BOyu k Cemil ol duktan sonra da bu saz
yapma merakl ge9med i. Evimize gelenler in hepsi
on un pek k ly meth, cidden buyOk u stalann yaplsl
alan tOriO mu siki alet leri arasln da tenekeden bir
biskUi ku t us una iQinin yayl Q lkan l m l ~ bir perde
sapmln tak ll mas mda n meyd ana ge ti rd igi oyun~
"
- - - - - - - - -- - --
- -- - -
cak ~a lg lY I benim kadar hatlrlarlar. 0 lialgly l babam , ben im oynamam iliin yaparken kendisi de
ben iml e beraber oynuyor, bu diinyadan bas ka bir
aleme hasr et ~eken, vaktinden ewel ih ti yar1am1f
olan koca adam ben imle beraber liocuklafly ordu.
Hakikaten o nun leln e slgmayan bu has ret her
sazda, ancak dlfa taeabllen kiiliiik birer menfez
buldu. Tanbur, Keme nee, lavta, Cagiir, Viyolonsel, Ud, Kernan gibi rmzraph ve yayh sazlar, onu
taruyanfan n dedikleri gibi, elinde titreshterdl. M
NFakat
hlcbir zaman ielne dokecek bir va sttanm en mii kemm elini bu temedi. Bunun ili in odaSl bir saz kolleksiyonu hal ine alml~ , bunun iliin
alto kemeneeyl yapt lrm l~ ; bunun i~in yay h tanburu bulmus ve yatnrz bunun ili in (o kya nus seferlerine mahsu s azim bir vapurun giivertesine,
buharla m Ohtez ve seklz oktav vOs'ati nde muteaddit diidiikle r vaz 0 ikame edip ucsu z, bucakstz
denizi ses ler le doldurmak) iftemifti. M
Bunun iyin Tanburi Cemil Bey. bu arzu ve lstlyakl Izd lrap verici bir ihtibaz i~ inde onu ezmif ve
uzmOftO. 0 eline aldlgl bOtOn sazlarda bOyiik bi r
teknik tekamUl yaratmak ve batOn bu sazlann virtOozite kry metlnl en y Oksek butan sazlarda bOyOk bi r tekn ik tekamOl yaratm ak ve batOn bu sazlardan virtuozite krymennl en yiiksek derecesine
~Ika rmak la ber aber, hi li bir suretle bu saz lan ~a h ­
sm on a ver dig i v it ri n tctne slklflp kal m1f bir sanatkar degildi. Bu sazlar on un icln adeta birer
mes k ve t ecr ube tahtesr halini almlfll. Onun asII
bu yOk sanatkar hk buviyetl, muhtesem ve goz kam a ~tlrlC I ibda kabi liyetindedir. N
Tanburi Cemil Bey'i Cemil Bey yap an bu slhlr
neyc1i? Onun yaldl OI her saztn perdesinden yaOlaylp
akan 0 gOr pmann co~k un l u ~ u nereden kaynaklamyordu? BOton bu anlatJlanlardan bu sorunlann ka~ l ­
h ~l m bulmakta gOylOk cekmiyoruz. Cemil Bey, iyinde
yaf adlgJ 0 gOnOn dOnyaslnda ses sanatJmlZJait olan
her unsurdan yararlandl. Bunlan mOsikimizin gelenekleri iyinde yogurarak. bugOn unutulmaga yOz tutan perdelerden ses yagllyam halinde aklt maslOl bildi. TOrk Musikisinde ke~if yapan bu bOyOk sanalka nn buldugu yenilikleri degerlendiri ldigini ileri sOrmeyecegiz. Mesud Cemil diyor ki:
"Tanburi Cemil 'kimdir? Bizim lliin manasl nedir? Yafadlg l dev irde, zamanki yiik sek cemiyet in ve bOtun imparatorl uk iliinde sanat seve r hal kan bir NOrleo n" gibi baglandlgl bu sanatkarln
olUmiinden somaki yazll ar, onu nev'l ,ahslna
mOnhaslr bir v irtuoz olarak vaslf landlnr. Tanbu ri
Cemil' in, eline aldlgl herhangl blr tahta par~asm­
dan bil e gOzel sesler lilkartacak derece de dogu,tan virtuoz o ldu gu ,Ophesiz ise de , fahsiyetinin
tahlil inde 0 eski TOrk Musi ki'ne en yOksek Ifade
tarzlnl veren, bu muslklye yenl bir uslub getiren
ya rat ici best ekar taraf ldl r. Bu yaratic i bestekar
taraf," ln e;;siz ornekleri de ne mefhur pefrev ve
saz semail erl, ne de mahdut bir ka ~ f ark lsl degil,
belkl roman ti k ruh unu kahp halindekl ol~U1er in­
den, zamam m lzdakl en modern m us iki anlaYlflanna pe k uygun ol arak kurtulabil digl takimlerid ir.
Avrupa'da m usikinin bugOnkOnd en daha az mant1kh ve hesa pll oldugu, musikifinaslann bestekarllkla virtOozlugu nefi sler inde bir le;;t irdiklerl
me su d devir lerde, Org ve Klavsen'lerin bafmda
yap llan ve bugOn ili in ebediyen kaybolup gi den
°
N
°
'U
improvizyon ;;eklindekl besteleri dO;;Onursek,
Cem il' in (Taksim) bestelerini zapteden
alelade
slyah plaklan kasalar ilfinde saklamak lcabeder ."
"Tanburl Cemil'in , bugunkO bi lgi ve su uru muzla henOz gormege ba~ladlglmlz en onemli bir
t arat r da habersiz bir fo lklorcu ctmastdir. Onun
zamanmda fclktcnln (Halk Bil g isi'nin) ad r duyu lrnemrsu. Hele imparatorluk rejiminde halkm manasi (Ahad-I Nas), ayak t akmu idi. Bu gOn sa nat
istali klerimizi baglad lglmlz Halk mu sikisi eserlerine dudak bOkerek (Koy Havasi) di ye n bir cemlyetin iliinde Tanburl Cemi l halk musikisine
.
adeta aflkt t.·
NO zamanlar lmparatcrluqun payltahtr olan Istanbul, uli klt'aYI saran hu du t bo lgelerinin her ta retmdan gelen, her cins ha lk la dolu old ugu ili in
fo lklor beknmndan yok zeng in bir seh lrdl. Tan buri Cemil 'in 0 zam anlar gittig l konaklarda bi rden
bire ortadan kaybo ldugu, arandlgl zama n mutfak
dairesinde a;;lilbaflndan saz dinlerken bulund ugu; so kaklan dolduran her cins diJencinin peel nden giderek okuduklan melodileri Hampars um
notast lie zapteUigi; tOtOn kalia klillan, ecba nlar,
arab acrlar, kaYlk~ l la r, askerl erle dOf Op ka lkarak
onlard an hal k musiklmizin ozunu taulgl, hayatlrun hikaye lerine ken sen en dlkkatt eeken hadiselerdi r. Rami koyunde bir kahvecin in hediye ehig i
CogOr'OnO fimdiki t clklcrculanrmz hayretle karflhyorlar. Halk sazuu taruyan halktan bir sa natkar
gibi, halk musiki sine mahsus Oslub ve leknikle
cetan Cemil, koy kahvesinde d uvarda asrh saar
gormO ;;, kahv eci den izin alarak lia lmaga baelaym ca, kahveci: • Efendim ! Ben gayn bu saz t elime alm am; al senin olsun, al gatOr, deml s."
"Tanburi Cemil, bizde Tazminat 'tan beri Izdlrap halinde devam eden ve Cum huriyet lnkrlaplanyla fuurunu bulan yenilefme ruhunu eski koklerden aldlgl esrarh kudretl e bes leye rek sezen ve
bu duygusunu zama Oln im kan ve vasltalan ilfinde azam i ifadeyi veren sanatkardlr. Klasik usl ubun hem hayraOl, hem hakim i o lan Tanburi Cemil, her eser inde bu klasik olgunlugu goslerdig i
gibi, daima uza k, hassas, muzdarip, titrek ve cOfkun bir romantizmin flirini bol bol vermlf tir. Taksimleri gibi hayatl ve hatl ramlzda kalan f ik ir lerl
de bunu an lattr. Doguftan sanat ver gisi il e lia hfkanhgl bir araya gelirme orneg i o larak Tanburi
Cemil, her sanat yolcusunun tammasl lazlm gelen ~ehred ir. ·
°
ICRAKARLIGI VE ES ERLERI:
Tanburi Cemil Bey'in lanbur yahf teknigi henOz
f ekillenmeden Once. eski tanburilerin icrasl revay•
taydl. 0 Yillarda bunlann baf lnda Tanburi Ali Efendi
geliyon:lu. Eski biyim Tanbur yalma teknigi. bir mlzrap darbesinden sonra elde edilen l ilre~ im Slraslnda
mOmkOn oldugu kadar fazla perde kullanmak ve az
saylda rruzrap atmak temeline dayamyordu. Cemil
Bey'in OnO yayg l n l a~t l kca ve icrasl ki~mk kazandl kQa
tutucu Qevrelerin aglr ele~l i ri lerine u~ra dJ . YOzYll1ardan beri devam eden bu gelenek lemelin";",n sarsllmlf. TOrk Sanat Musikisi'nih bu temel sazl bambaf ka bir uslub kazan ml ~l l . DOnemin tanln mlf mus i ki~i·
oaslan, ba~ta Raul Yetka Bey olmak Ozere. zamanln
gazetelerinde va dergilerinde yazllar yaza rak bu tekniQe 8Qlky8 kar~ l Ylktllar. Ontara g6re Tanbur cal-
,.
mak bu demek de{l ildi. Oysa Cemil Bey bu guzel saza dinamizm ve hareket getiren biT mucitti, Seri mu-.
rap vurusla n ve c rada harekelli lik sOylenmek isteneni daha rahat sOyletiyor, melodik cOmJeler ifades ini
daha kotay buluyordu. Ma kaml~ n ~ l ~ ln seylr ve karakteri daha renkli kauplara dOkuleblhyordu.
BUtun bunlarla -cemn, ba,lattlgl inklJaplarla
m usiklmlzde yenl bir devir a~ml,t lr. Su mutlak ve
muha kkaktlr. (A sII Tanbur ve Kem e n~ tavnm
bozmu,tur, pes rev ve ta ksi mlerin ~hnrJ tam
pek laubali ve hoppadlr) dive ~'. ith a!'1~ra_~11o.=
fa" hatta dlye bilirim kl Cern,I',n buyuklugunu
anl~mayan klskan~lar bile, mesela bir takslmlnl
veya Vasil.
~ems l
ve Nevre s 'le birlikte
~Idlklan
bir pesrevl di nl edi klerl vakit" sazlann kay na~ma-­
emden ve krvra k nagme i1avelerinln imtizacmdan
dog an muhtesem ve mOzeyyen aheng i ulvi kemal
mertebeslne hayran kahrlardl••• Cem il Bey'i n eline ge~en bir beste derhal caz lp bir huviyet ehrdl."
h"
S"
" Mesela Cemll Bey'in tanburla bir Ta rr - usel ik pesrevl yah~ 1 i nsan~ ~l!dl rtl~l • .!3este!'Bn R...
13 Efendi sag olub da dlnle seydl fuph eslZ 0 da
~lIdlrd l. pesrevlen, hatta fBrkdan ashnda olmaVan kl vrak m elodilerle -. us~lden v~ ~u dyttan ~Ik­
mayarak - tezyin etmeyt mubah 9orurduk. Kaldeyi biraz da sanatm ince tecellilen ne feda &e!erd ik.
Fakat bu dogru b ir ~ ey degil di. Bunu tes hm etmekle beraber Cemll oyle muazzam ve .cc skun
bi r derya Idi kl kendisi ni kaide dive dar blr ~errra­
ve irrine haPs~emez~l ; go nUlden rrlka,:, !, ag me
dalgalan lie tehf ve kalde huku ku setlenm ylkar,
ta,ardl."
"Onun ta ksim lerl bir harlka, birer peyg amber
hltabesidlr' elll seneden beri dlnled igim fohretler
ve sazml 'yenmi, sazendelerin hi~birlnde Cemll'in ta vlrlanm ve aym makam irrindeki ruha tathll k ve hayran hk ve ren nagme.. lcatlan m. gormadim . Baf ka bir zemlnde olm ak uz_ere y asil ve s~l r
bazllan Cemll'in tarzmdan ve huveyltenden blr,eyler Ihsas ederl er ; bunla~.m taksiml!rin~e l?emil 'in hazin esinden dokUlmu f bazi nagme mcllerin e rastl amak mu mk Undur . Fakat, kardefim Pertev Paf a'nm (Mu sikl DO,uncelerim) adll eseri nde
selahlyetl e ded igi g ibi (Cemil bey gibi,. Ta ~ b ur
rralma ga artlk im kan yoktu r; Cemll Bey In b.!z~ e
adeta kendinden gerrmif bir hal de, heme n butun
nad id e makamlan dolafarak ve bu·nlardan ilahi
melodiler yaratarak tanburla yaptlg l taks imlerdekl ul viyeti an lat abilmek im kan har ici ndedi r.)"
..... Filhakika t aksl ml erindeki azamet, kend l ruhunda bile gOzel, daima mahzun ve mut ef ekkir
duran sevimli ~ e h resine akseden hayranhk ve
takdir urpermelerl beli rtileri ; parm aklarmln kuvva-I ic raiyesi t ll slmh bir membadan k~d~et .alml!j
gibi bulOn ma kaml ar Ozeri nde baf ka turlu blr eda
ve ~e!in i yarallrd l. Hicaz, ~evke!za, Fera hfe~,
Unak ve sa ir ma kam~a ~ om!n ehnd_e !Ja,~. b!r
alemden ge liyormuf glbl ganp ve bu ~u l~Y I C I blr
seyir ve ihtizaz i ~inde ~ah m rd l . En adl blr sOka.k
tOrkusunO, Mustafa C;:avu !i'un klv rak .ve ~azh blr
!iark isl haline _so ka.rdl; ~edle ~de hank!J ~a de . mu vaffaki yetler gost enrdl. Busehk perdesl uze r~nde,
hem Ke m e n~e il e Hicaz, su zidil, Aast tak slmler
yapar, pefrevlerinl vi ne bu parde Ozerinden !iaya m hayret bir kolayllkla fa lsosuz c;alardl. Bunla20
ra c;ok mer akl vard l ve sazda t erakkinln en blrincl
f8rtl bu , edlerde 'i.almak olduguna kani idl. zan-nediyorum kl bug un memleket imizde boyle ,ed
harikalan yapabil ece k h l~b lr sanatkar yokt ur VB
olamaz. Bu yalmz Cem il Bey'e mahsus bir mevhlbe-Illahlyedlr. Ruhlan mlZI saran bu ragmeleri tera eden parmaklardakl surat ve Isabet, tizle re 1m-.
dar Inip e;lkrnalarda zene kadar bir falso e_s!fi 01maml', d iyebilirim Id hl ~b lr zaman da goru lme-mi!it ir."
..... Onun manevi mekteblnden feyiz allp ba !ika
bi r tahassus ku,ayl!j l VB zamantmlZln temavulJeri, ruh tecell il erll ~l nde, hakikl istidat InkifB.!' li e
yeti!ien gen e; musiki muri dlerl aresmda -tster
~ark, Ister Garp mus ikilerinde - blitOn m uhitimlzl
Isti la eden bu fevkelhayal utv l ve tath Cemil nag..
melerinden IIham alarak bu ses ve melod i Inkdsbma asnn IIminl, zevklni ve zerafetlnl de katacak
bOyOk Itidatlar dogacakbr."
.
. .
"TOrk Muslkisl 0 zama n, Cemll'ln ken dlsl ni
gormemi~ bile olsa, dahiyane irfSchndan ve ifaretinden aldlgl dersler ve tehassu slerle parlaylp
dunyayl hayretler ~ind e brra kaca kttr._Bu nuriu
isUkbal bize Mev'ud VB mukadderdir. Oy le goriiluyor ki bu gonUi ahcl InUks l VB terakkl kon ser-.
vatuvarlanmlzda ~ar1c: ve Garp musikilerini iy i og..
renen ~ocuk lan m lz yapacaktlr. Bu asri ve IImi bl r
zaru rett ir; malze mesi ve temellerl mevcuttur" Ne
yazlk ki temennl de verine bUlma mHi.t l ~. . . .
Neyzen Gavsi Baykara'nm ven:hgl bllgllen gore,
sanatmm ilk Yillannda Cemil Bey btr gun, .Bayka:
ra'nln dedes! olan Yenikapl MevlevihanaSl ~yhl
Cel.1leddin Elendl'y! TOpkaPI dl ~ l nda ki kO~Onde ziyarete gitmi!i. Eski Tanbur icrasl Ol n bu bOyuk uSlaSI .
Cemil Bey'in ricaSIOl klrmayarak Tanbu~ !;8lml~.
Bundan soma 0 da Cemil Bey'e Israr etmt~ . Cemll
Bey, tanbur ~hf l na kaflil oldu§unl:l bildi9.i in 'ralmak i slemem i~ . Oaha soma ~e m l l Be.yI "dlnJeyen
~eyh efendi aglayarak ~u sOzlen s6yleml ~ : Ogluml
Bu slzln ~a l dlglm z blldiglm Tanbur degll; fakat
mOsiki namlOa ,Imd iye kadar d lnledlgim ,eylerin
en gOzen. Sizin bu vaziyet karflsmda klm ~ed en
Ist ifade etmege Ihtiyacln lz yok. Bu tuttugun"!z
yolda hi9.bir soze kulak asmayara k her,eye ragmen yOruyunuL Allah feyzlnizl artlrsln."
Mahmud Oemirhan hatlralannda, "Merh um
CelAledd ln Efendl blz l ~ok sever dl, orada so z ve
saz fas illan yapa rdlk. CemU" hakikl bi r vecd ve
cezbe i~ inde dlnler, bllmediglmlz bafka alemlerden gelen bu seslere hayran olurdu ~ diyo ~. Bu v~
buna benzer deger1endirmeler gOstenyor kl, Cemll
Bey 0 d6nemde bCryOk sanal~ r1an dinlemi~ , a ra~ I ~­
m l ~ , elde eni§i veriler1e yen! bir sentez yaparak hankalar yaratml ~tl .
Cevdet Kozanoglu anlanl: Ankara Radyosu'nda
pla.k kaylt stUdyosu a~lldl{ll siralarda Cemil Bey'in 0tuz kadar plaQIOI ~a ltma k istemifler. Ke ma~ Ae~d Erer, Mesud Cemil ve Kozanoglu ptaktan dlnlerken ~k duygulanarak aglamaya ba ~lam l~a r. Kozano{llu Aefad Erer'in de a§ladlglnl gOrOnce ;;a~mlf:
.
- A e~d bey! Bu bOyUk adaml ben g6rmed~m.
Mesud'un da babasl . SiZ neden a§hyorsumtz? dl)'e
.
.
sormu!i. Bunun OzerineRepd Eret:
- Plaklara deQil Cemil Bey'e aghyorum. $1Z Cemtl
ki
Bey'l bu sanryorsunuz. Bu plAklar rsmariama, maiset
temini i\iin O\i dakikaya s lQdlnlm l~ melodiler Cemil
Bey degildir, derras.
• ••
Cemil Bey'in Kemence \ialmaQa ne zaman bastadlgl bilinmiyor. Ancak son ynlarda hemen hemen tamamiyle Kemenceye yoneldiglni, lanburu daha az
\iallglnl biliyoruz. A§agldakl sOzler onun kemencesi
hakklndfl bilgi vermes! acrsmoan \iOk deger1 idir:
"... Adela Kemenee i1ahl denecek derecede
buyuk bir istidal ol an, bul un bu meziyetleri ~o k
sevdi gi Cemil Bey'e de le ikin eden rahmelll Vasil
bile, fazlaca ne~elendig i dem lerde tiz Gerdanl·
ye'lerde filan biraz bozuk ealards."
"••• Halbuki CemiJ, mesela Kemence He TahirBuseli k makammdan bir lakslm yaparken meyanlarda yaym l -kemencer nn yayma eskiden ok
derlerdi- t iz Gerdaniye ve l iz MUhayyer, hatta tiz
Cargah'ln pek srkr ve Slkl§lk perdelerl uzerinde
en ufak blr falso , bir yanh ~ basI, yapmayarak ka·
YIIslz bir emniyetle, yuzunde kii ~ uk bir srkrnu
eseri goslermeksizin, huzur ve sukunetle dol a, t,·
nhp asil ve krvrak nagmeler ibraederdi. Boyle
muhim ve gu ~ l aksimlerinde bazan, benim de Kemence ~aldl glml bild igi i~in , mutebeselm ve cazlbeli gOzel gozlerinin binbir manah bakrstanyla
yuzOme bakardi. Belli ydi ki, kernencede boyle tlzlerde hakimane yay dctastnmak harikulade gO~
oldugunu kend i de b ilip, kendini begendlgi gibl,
benim Vasil'j ~o k lakdir ettigiml bildiginden onun
bile erlsemeyecejilne kani oldugu bu muva ffakiyetin hOkum ve te shiri altmda benimle karde!j
latifes i ya pards. Sanki 0 kadar gu~ ve ~elin bir!jeyi bu kadar kolay nasll yapabildigine kendisi
de ~a!jardl. Zannetj:im ki h i ~ b ir musiki aleti liz&rinde, hususiyetl e Tanbur ve Kemenc;e'de boyle
tiz perdelerde, muhlelif makam ve ~edler goste.rerek aslalt yollarda bahar gezint isi yaparken
hisse dilen i~ rahat hgl lie kolayea taks imler
yapllabilsin. Bun u takd ir i ~ i n kemenc;enin lekni·
gin e ve §erial·i ieraiyesine biraz vaklf olmak la·
zlmdl r. Boyle oldu gu i~ in de Cemil'in ruh undan
lafan bu iera kuvveti karflsl nda seede elmek
bile azdlr."
Su virtOozileye ula§mak ic;:in, trpkl lanburda yapllgl gibl, uzun sOren bir inceleme ve ara§tmna yaptlgl,
Ozellikle Vasil'den yararlandlgl gOnOmOze gelen anIlardan anla!jriryor. Merhum Au§en Feril Kam, e elAleddin Pa~ ' ntn aglu Atlt Esenbel'den naklen ~u hallraYI naklederdi: Bir gOn Ali t Esenbel, bir arkada~ 1 Ue
Tanburi Cemil Bey'in oturdugu sokaktan g~erek bir
doslunu ziyarele gidiyonnu§. Cemil Bey'in evinin
OnOne gelince odasinin l ~ r Q lmn yandlglnl gOrerek,
klsa bir sOre i~in ugramaya karar venn i~ . Alit Esenbel 0 Yillarda Cemil Bey'den Tanbur ve Kemen~e
de rsl e~. ah yo rm u!j . Biraz oturduktan sonra Al lf Bey:
-- Usladrml ~edaraban saz semaislne ~ah~l­
yorum dorduncO haneyi kemen~e lie ~alamadlm;
IOtfedip gosl erlr mis ;niz?" demi!j. CemH Bey duvarda aS11l kamenc;:eyl a lm l ~. klsa bir laksim yaparak
saz semaisine girmi!j. DOrdOncO M neya gelinca
lanbu· rla yaptlgl gibi yapamaml!j; dOz nolalarla bitirerek -- Boyle olmasl gereki r." gibi sOzlerle soy·
lami~ . Gece yansl evine dOnerken aym sokaktan ge·
~en
Atlf Bey, Cemil Bey'in odasmm 1§lglmn yandlQI·
ru, nata seoaraban saz semaisinin dOrdOncu hanesi-
ne ~ h~IQ l m, a~l k pencereden gelen kemerce sesinden anlemrs. Bunlan anlatnk soma, "- Cemil
Bey gl bl bir dahl bile ~lIct l gl zirveye boyle nrmanml~tlr" sOzlerini eklerdL
Mahmud Demirhan devam ediyor: ..... Vasil onu
pek ~ok sevdigl gibi, 0 da Vasil'e baylhrdl. En
l akdir ettigl adamdr, Onun kendine mahsus vakur
ve kibar bir tavirta, makamlan n hakiki seyirlerinl
bilerek yapt lgl taksim lerl dlni bir hu ~O ve hurmetIe dinlerdi. Gazlerinl kemenyeden ve yay ~eki~le.­
rinden ayumaz, batun dikkatl lie her tavn m ve
parrnaktanmn kirijler azerindeki hareketlerinl telkik ederdl. Ikislni de dinleyen blr mOsikl katast
tasdik eder ki, Cemil Bey Vasil 'i" pesrev ~ah~ ve
taksi m ed i~ tarz lanndan Ifok istilade etmis, sonra
bunlan kendl deha ve lIahi duygu potasr l~in d e
erilerek zarif ve yepyeni ,ekillere sokmustur.••
Buna mukabil Vasll 'de Cemil Bey'den bazt parcelar bulma k mumkundu."
Elde bulunan plAklanndan Kemence ile ca1dlgl
pa rcalar ve taksimler analiz edilecek olursa, titiz ve
hakim iki etln ayru ustalrkla kullamldlgl dikkati ceker.
Son derace dengeli ve krvrak bir yay teknigi apactk
tark edillr. Tanbur lcrasmda yarattlgl 0 harikulAde
g eli~meyi aynen kemenceye de uygulaml-§ ve bu saza asn bir tavu getlrmi§tir.
•••
a an Musikisi'nde bugOn teknik dOzeyi bas dondOrOcObir durum alnus olan Viyolosel'i Cemil Bey'in
\ialdlgl saztar arasmda gOrOyoruz. Bu sazt ilk kez,
kendi melodilerimizi iera ederek bir akord ve
Kemem;:e yaYI ile ~ala n sanatkardl. Bu konuda,
Gemil Bey'le uzun yillar sanat arkada!jhgl y apan
Fahri Kopuz ~unla rr anlatlyor: ..... Bir ~~§a m Ismail
Pa~a'da bulundugumuz esnada Uslad'm Vi·
yolonsel'le me~gul old ugunu soyledller. Sir
mOddet sonra vine ko~ke gittigimiz zaman,
p a ~a n ln akr abalanndan Ferit J:lOsnu Pa ~a ' nln
mahdumu yuzba~1 Tahsln Bey'in Isla nbul'dan.ge-Ilrttigl viY9.lonseli Ostad'm kucagma verdiJer. IfIe
o ak~am Uslad , blze dunyaOln gailesinden uzak
bir geee ya~attl; lasJllara viy olonselle i~ ti ra k elli.
MOleaddil lahull laksimlerly le hazirOnu mesl ett i.
Bir ara hazirundan biri, bu sazla herhalde ajili l eli
eserlerin ~ahnmasm," guC; olaeaglnda n bahselti.
Hi ~ unulmam Cemil Bey: (- Ne gibi? Mesela
Ko ~ek~e gibi eserler ml?) dedi ; Beyefend i, IUtfen
ahenk ediniz de bir Ko~e!~~e l ash yapahm) dedi.
Bu fash oyle maharetl e, oy le ..k lvrak ara takimleriyle iera ediyo rdu ki, insan Usl ad'in bu sazl
senelerden beri ~ald lg lna hukmederdi. ·
•••
o Yillarda Andon, Hrislo, Civan Ka rde~te r, Vasil
ve dOnemin kalburOstO sanatkarlanyla dO~ e kalka
Lavta c;:almakta da oldukqa ustahk kazan m l~tl. Lavta'YI Tanbur mlzrabrna yakrn bir tavlrla qalarak OstOn
bir teknik dOzey elde etmi!jli. Etde bulunan iki Lavta
laksimi plagl, Tanbur'da oldugu gibi bu sazda da eri·
~i1 mez bir fcrakarhga yO kse ! m i ~ oldugunu goslerir.
Nilekim onun Lavta q a ll ~r, yukanda adl geqen La''''a
21
sanatkarlanm hayrete du ~ On) rdO . Ud'u pek kultanmamakla birlikte, bir gun rsrar uzerine Vasil'in KOrdiJi
• Hic azkar pes revini yatruz Gerdaniye teli uzerinde
/talml ~t l. Begenerek ve isteyerek /taldlgl her musiki
aleti Cemil Bey'in eJinde konusur emrine girerdi. (Bk.
Turk Sanat Musikisi sazla n)
Vayll tanbur u bulan ve ilk otarak kullanan da Oemil Bey oldu. Keman veya Kemence yaYI ile eater.
ayr u kivraklrkta kultarur, ruhundan tasan duygulan
tQrlU kahplara dOkerek taxstmler yapar. bazen Iasrnara bununta katrhrdr.
•••
BugOn elimizde bulunan plaklarr, bOtun teknik lmkansrzhklar i/tinde doldutulmasma ragmen, bu etsane adamr hakkmda bize biraz olsun l ikir verebillyc r.
Bu plakJar i/tin MesudOemil, "0 henuz nahif vu eudunda dai ma ~I rp lntlh kalbi, kimsenin anlamadlgl
bir derin hasretin ateslnden parlayan gozi eriyle
ararmzda yas arken a h n m l ~ ve bugu nlere ka dar
kelmrsnr." diyor. Cemil Bey ya ra d l lr ~ r geregi, tsma rlama sanat iera etmestni sevmeyen bir kimse olarak
Onceleri plak doldu rmayr reddetmistir . Fakat kendi
islegi lle kadro drsmda kalmasr, yardnncr cla n dostlarmm ginik/te azalmasr, para srkmntarmm ba~g6s­
terrresi, plak yaprnasuu zorunlu kr lm l~tl r. Bu yOzden
Blumenthal kardeslerin "Orlean" flrmasr ile 1908'de
yOz Napolyon altma bir diziplak yapmak i/tin anlasrna yapn. Oaha sonra bu plaklan yapamayacaqtm
adr ge~e n tirmaya bildirdL Firma ~~klOa dOnm u~ ,
buna bir anlam ve re mem i ~ti. Bundan bir ylh a~k m bir
sOre sonra Ziraat mQhendisi ~ evket Bey ile Udi ~ ev·
ki Algm'm gayreti sonucu 1910'lardan itiba ren bildigimiz plarlan doldurdu; bu /tal l~mal a r 1914 yrhna ka·
dar sO rdQ. Bunun l/tin 8vinin b i rik m i ~ vergi bo~ la nnl
Odeyememesi gibi sebep lerle, ~evki Algln'lO Cemil
Bey'i ikna etmesi i~in ~i rkette n para aldlgl sOylenir.
PJak dolduracagl zaman titiz ve heyecanh oldu{junu, bazen batOn gOnOn bo~ gittigini, zaman ilerJedik/t8 bu durumun ho ~u na , g i ni g i ni , eve bir gramofon getirtilip bunlan dinleyerek degerJendirdil}ini oglu
Mesud Cemil anllan nda anlatlyor. Oaha 0 zamanlar
ba: ~ka l a n n ln plaklan yirmi be~ ku ru ~a sahllrken, Cemil Bey'ln plaklan bir altln !iraya, silindirleri /teyrek al·
tina satllrrdr. "Cemil'in eli m izde bu lunan plaklan
ara smda, Gazel dedegimiz giJtteli hanende taksimJerine kar " I!k lar var. Bunlar 0 zamanan HafiZ
Osman, HafiZ A~ ir, MIZJkah Hafi Z Yakup, Hiflz
Sabri gibi oku yu cularla doldurmu, plaklard lr. Ce-mil, bu okuyueular ar asmda ($ a,l) lakabiyle maruf HafiZ Osman 'ln bilhassa gu tteler l me lodl uz&r ine yaYI ~ 1n1 ~ o k begenir , takd ir ederm i,.·
Mesud Cemil, 0 zamanlar gOtte M lmenin Onemini, gutte s~me n i n degerini, emprovize olarak olurken bu sOzleri nagmele re bir zevk ve bilgl dahilinde
yerleitirmesini bilmeyenlere musiki dOnyasmda yer
verilmedigini belirttikten sonra , HafiZ Osman Elendi'de bOtun bu Ozelliklerin bulundugunu sOylClyor.
nedenle Cemil Bey'in Osman Efendi'yi, ~ i ir musiki
arasmda harcamadl!::,U , aksine musiki ile ~ i iri yeniden
gO/tlendirdigi i9in Ta nn v8rgisi yOnJerine hayran
oldugunu yazlyor.
Cemil Bey'in bu plaklan gOz OnOne ahnacak olur·
sa bazl ge~ekle r dikkati ~eke f. Once Udi Nevres
Be}· ayn tutulursa, kendisine e~ ll k eden saz sanat·
karlanmn asia Cemil Bey ayan oda lcrakar olmadlk·
lan gOrCIlOr. 0 bu sanatkar lar ta ca1arken de bir virtQ·
Oz olarak hareket etm i ~ , diger sazlar ona yeti~meOe
cabalarmslar. fakat 0 bildigi yolda yOrOmeQe devam
etmis tir, Ikinci Ozellik ise ~ud u r: ••_ Cemll. Idl.lk
mU5i ki repertuvanmmn en yayg m bazt pe,reY ve
saz semailerln l de kendJ sanatkir ruhunun tenerln den g~Jre re k sazlara aksettirml, v. plakler.
vermlstlr. Bu nun us lub, eda ve Icra baklmlanndan VB eynce kendl be5tekirhk karlhasl ndan alm l' ol dugu genl, IIham ve feyizden faydala narak
as utanm bozmadan, kendi melodl ~lzgilerl l~lnde.
h arikulade su slem l, ve ~alm l,tlr. Eserierln bu
,ekllde ~ahnl,lanyla ortaya ~Ikm l' olan 0%8111ge (
Cem ll AranJmam) deme k yerlnde ctur. 0 zaten bu
eserleri ayr lca (Muntehabat-I MQslk lye) nam l alt mda ne,retml,t1. Bu eserler de Cam ll '. refakat
edenler KemanJ BulbOI! SaJih , Udi Nevrea, ~.vk1,
bir plagmda ,ehzade Zlyaeddin Efendl, tanburi
Hikmet ve Kadl Fuad Ef en dl 'dir.·
ESEALEAI:
1· Taksim, sOz ve saz eser1eri plaldan (Seksan
bes adell
2- Rehber-i Musiki: TOrk musikisi'nin Batt Musikisi
Ue ka~ l la~t l rma ll olarak yazlldlgl bir nazariyat k itabrdrr. Bu bi~i mde yazllan eserlerin lIkidir. Ilk baskisl
1902 (1318) 'de lstanburda Misak Efendl Matbaaerrde yaprldl. lkinci baskrsrm 1925 ymnda ~amli
Iskender yaptr.
3· Van kalmlli K eme~e metodu
4· MOsiki eserleri : Muhtelif makam lardan sekiz
pelire v. yedi saz semaisi, iki l onga, iki Zeybe k, bir 0yun havasi . Ilk sozlU eserinin • Etmesin avdet meli l·1 Intlzar - Ge~ me omrOm , g~med.n nevb.
har · gOftali liarkls r oldugu SOylenir.
OGAENCiLEAI:
Tanburi Refik Fersan, Fahire Fersan, ressam
Tahsin Bey, Samiye Morkaya (Yazar Burhan Cahit
Morkaya'nm e ~i. Bir otomobil kazasl sonucu sol eli
sakatlandll}1i910 sanat hayatl klsa olmulitur.), Rahmi
Bey'in klZI Nahide Hamm, Atlf Esenbel, ~emseddi n
liya Bey, Ziya HOznT Bey'in iki klzi MClzeyyen V8
Satla hammlar, Tanburi ve Ke me ~ecj Kadl Fuad
Efendi, yegeni Tanburi Hikmli!t Bey, Tanburi Kadl·
kOyJO Fuad Sorguy• Murad Oztorun ba: ~hca land lf.
ButOn bunlardan ba ~ka her tanbur ve keme oye ~.
Ian CemUBey'in manevi OOrencisi olmuli tur deneblilr.
Hatta, diger sazlan kulJananlar bile, 0 Yillarda ve daha sonra Ceml Bey'in etkisinde kalm l~lard lf.
au
22
KAYNAK~A:
TOrk MOsiki Tarihi
Mehmet Nazmi Ozalp,
/-nkare 1968.
Muzik ve Drama Sanatmda
Erken Egitimin Onemi
• Zeliha KAYSERILiOGLU
siyasar tercihi, dine Hiskin g o rO~reri , egitim sistemek i.;:in sistemin ne oldugunu orta ya koymak mi aracrhqtyla toptumun ekonomik, siyasa l ve
gerekir. "Sistem, gerek birbirJe riyle va gerekse din sistemini etkuerken aym zamanda etkilenecevrelerlyle devamh lllsklle ri olan ve aralannda rek deg i~ ime ugramaktadlr.
TOrk Egitim Sistemi'ni, herhangi bir alt statekuwetli bir cayamsma bulunan ogele rin birlesmesinden meydana gelen, beli rli bir 6zgurlugu mine m~ki n degerlendirme yapihp oneri getirilva bir arnaci.•• butunan bir bOtundOr.(1) au tarn- mek istendiginde, boylesine bir bOtUnlOk i ~i nde
rm acrnak istedigimizde j~erdj9i egeleri a~g l· ele almak gerekmektedi r.
yunkO herhangi bir alt siste mde yapuacak
daki gibi srralamak gerekecektir.
deg
i~iklik, slstemln tOmOnO ve organik iliskide
- Siste m bir bUtundOr.
- Sistem , daha kO~O k parcalann birlesrne- bulunduqu diger sistemleri etklleyerek degi~tirir.
Bashbasma bir sistem, diger sistemlere gore
sinden otusur,
- Sistemi o justuran bu parcalar, sistema g6- alt sistem olan insanm organik yaprsi bile uzun
re birer alt sistemdi r, aneak kendilerini o- zaman sureclerinde bOyOk deg i ~ik likler gostere bilmektedir. Yapilan arasttrmalar, eski dcnem1 u~t u ra n parcalara g6re bir siste mdir.
- Sisternl olusturan parcalar baglm slz deg it- lerde yasarms insan ile gunumOz lnsaru arasrndir. Yani parcalar arasmda orga nik bir bag daki yaprsal tarklan ortaya koymaktadrr.
GOnOmOzde insan kendini, evrensel teknoloji
varorr. Bu durum. sistemin parcatan arayanmda adet. g6renek gelenek vb. toplumlar
smdaki i li~ ki nin dinamik oldugunu goste rir.
- Her sistemin bir cevres! vardtr ve sistem arasi farkhhk g6steren blrcok uyanci icin de butmaktadrr.
ile cevresi arasmda dinarnik il i ~ kil e r vardrr.
- Sosyal sistemler cevrelerlyle iliskide olan
Dogdugunda cevresinde haz tr buldugu teknoloji insan yasa rmru kolaylastrrrnaktad rr, Ana ~ l k sistemlerdir. Yani slstem. yasayab llmek i ~jn cevresinden girdi'ler ahr, bu gir- cak lnsaru, ayru sekilde cevrestnde hazrr buldudi'leri lsleyerek cevresine urun olarak geri gu adet. gelenek ve g6renekle r, degi:;;imler karverir.
~Ism da, deg i ~ ime ka r~l koyan, bir tutum icine it- Sistemler cevreyle uyum i ~inde olup, de- mektedir.
gi ~me sOred boyunca bir dazen saglamaI~te bu bildirinin temel emecr , adet, geleya ~all~ J rla r. (2)
nek, g6renek vb. varllgl nedeniyle tOm bu direBu aciktamalardan a n la~ l la ca91 gibi bir egi- nen 6zelligine karsm lnsamn, mOzik ve drama
tim sistem i de, ~ev re si nde ki diger sistemlerden sanatmda erken egitimle gel;mi:;;ini astp sahip
soyutlanamaz. Bir ulkenin egitim sistemi; sozko- oldugu yaratici ki:;;i li gi nl geli:;;tirebileceginl
nusu Olkenin toplumsal yapisly ia yakmdan ii- tar1l :;;maktlr.
gilidir. Her ikisi de birbir1erini etkiler. Bu etkileAshnda insan, toplum kO[tOrunOn hem gir~ i m , egitim sis temi ni surekli olarak degi~tirir.
di'si, hem de OrOnOdOr. Aynca insan, bu duruGun umuzde egitimin alt sistemleri olan 6gre- mun farkmda olsa da olmasa da geli:;;im sOrel;tim programlan, a ra~ - gere~ , ekonomik olanak
leri sonunda alacagl bi!;imin I;ok gerisinde ve
lar nedeniyle aile ve okul i~birli gi giderek art- sOrekli bir olUlium i ~ind e dir. (3)
maktadlr. Egitim Be aile arasmdaki bu Slk l i1i ~ ki ,
Toplum . kOltOrO nOn girdi'si durumunda o[an
egitim Ue ailenin ka r~ l h kh etkileil imini gundeme I;ocugun dog u ~tan sahip oldugu yaratlc lllg lnlO
getirmektedir. b rnegin ailenin ekonomik yaplSl, korunarak geli:;;lirilmesine gel;meden once egi~
Konuyu sistem yaklasirm
i~i nde
ele alabil-
23
tim kavrarm Ozerinde durmak gerekir.
I -EGiTiM
1 - Egi:im Nedi.?
[nsan, ait oldugu toplumun kOltOrel mlraenu
devraurken toplum, yani cevre, sozkonusu insaru d egi~ tirebil ece k sekllde duzenlenebilir.
Iete toplum kOlturOnOn kasrth blr bicirnde insana aktanlma sureclne egitim denir.
Ancak insanrn; i~ i nde bulunduqu cevre tarafmdan ve kendi yasannsr yoluyla dogal olarak
egitimi sozkonusudur ki buna Informal egitim
denir.
Informal egitimde onemtl olan •... ogrenme
yolu g6zlem ve taklittir. Insanlardaki birlikte yasama ilYgOdusOonlan, toplumun bekledigi ve istedigi davraruslan ogrenmeye yoneltir. Cok ku~Ok ve ilkel toplumlarda egitim tamamen "intormar yollarla ger~ekl e~tirilir. · (-4J
Bir de genel ve ozet hedefteri 6nceden belirtenmls planh ve programlr bir sekllde yapnan egitim vardtr. Buna da formal eg itim denir.
Formal egitim, belii egitim - ogretim surecleri
lcinde qerceklesti rilir. 6rnegin okul oncesi egitim, llkogretim, ortaogretlm vb.
Konumuz erken egitim oldugu iyin okul oncest egitim sOreeinden sozetmek qerekecektir.
2- Okul oncesl Egitim
Okul oncesi egitim dendiginde 3-5 y a~ grubundaki cocuktann dOzenli bir programla egitildikleri anaokulu, anasrmlr. baktmevi. kres vb.
kurumlar akla gelmektedir.
Okul oncesi egitim kurumlanrun:
- Cocuqun saglrkll bir beden ve ki~i l i k gel i~i ­
mi iyin ortam hazrrlamak,
- l;ocuklarda ortaya yrkabileeek sorunlar i<;in
aileye yardrmel olmak,
- y ocuklarm anadilini dogru ve guzer konu ~­
malannl saglamak ,
- l;ocuklarm Herde uygar ve uyumlu olmalanm saglamak gibi bireysel ve toplumsal i ~ ·
levleri vardlr.
Aynea okul ancesi danemde uyku, dogru
beslenme , temizlik gibi temel alr ~kan hkla r kazandmhr ve daha sonra ba ~layacag l ilkagretim'e hazrrlar. Bunun i9in de muzik, oyun, resim,
aykO ve masallar iyeren bir egitim programI uygulamr. (5)
Benjamin S. Bloom, 1Y0cugun zeka gel i~i m j­
nin %50 sinin dogumla dart ya!i' arasmda, %30
unun da dart - sekiz ya!i' araslnda oldugunu
s6yler. Bu nedenle okuloncesi donemde <;ocuga
yanlrs bir egitim uygulandlQlnda olumsuz ve zararh etkileri tOm egitim surectertnde kendini
gosterir.
Bunun yamsIra sanat egitiminin insam yaratrcr yaptrgl, yaranci klsilerin de OIkenin geli!i'imine onemli katkrlarda bulundugu ger<;egi, egitimeilerin bOyOk cogunlugu taratmdan kabul editmektedir.
3~ Sanat Egltimi Nedir?
Sanat egitimi cocuklann :
- Organik ve ruhsal ozel1iklerini dikkate alan,
- Nesnelere ili!i'kin bilgelerle birlikte nesoerer
arasi iliskllerin bilgisini vererek cocuklann
arasnnc r gOeOnO uyaran, onlan yeni sentezlere gatUren,
l;ocuklann estetik duyarll glnl geli!i'tiren,
- Kendi yaranci gOeO lle karsuastp tar usrnasrna ve kabul etmesine; aym ~ekilde kendisi
diger insanlar arastndaki ili!i'kiyi
kavraytp, lnsanlan sahip olduklan gOIY1eri
ile kabul etmesine ve boylece toplurnsaltasmasma onoenrk eden, krsaca,
TOketici insanlar verine Oretici insanlann 0IU!i'turdugu bir topluma dogru gidilmesini saglaVan bir egitim sistemi olarak kabul edilmektedir. (6)
Bu necenle sanat egitiminin en etkili alanlarmdan mOzik ve drama egitimi, cocuklann teker lemeler ve hayaf oyunlar yaratabildigi bu
okul oncesi donemde daha da onem kazanmaktadir,
ue
II· EGiTiMiN I~LEVLERi
1- Okul Oncesl Don emde Muzik ve Drama
Egiliminin i~levle.1
Bu donemde <;ocuklar, kendilerine ozgO, ge-nellikle be!i' ses ie;:inde dola~an dar genlikli te-kerlemeleri soylerler. Bu tekerlemeler bir anlamda abartlil konu!i'ma ozel1igi gosterir.
Dil becerilerini ge li~tirme lerine yardl mci olacak pek <;ok hayali ve anl9mslz sCzcOk de bu
tekerlemeler ie;:inde yer allr.
yocuk, abartrh konu!i'maYI andlran bu teker·
lemeleri soylerken el, kol, vOeut va mimik hareketleri yapar. Egitsel drama, yarallcl drama ola·
rak adlandrnlan bu atkinligin ve muzigin an
anemli azelligi, Cfocugun zihinsel, toplumsal va
hareket yetenegini bOtO nle!i'tirmesidir. (7)
l;ocuklar mOzik ve drama egitimi ile •.... kendi yasantllanndan clkarak daha bOyOk ke!i'ifler
yapar," (e) Aynca aktlf bir biclmde ogrenme yolIan bulur. (9)
C;Onku cocuk tekerleme s6yleye rek sesi ve
diliyle; hareket ede rek eli, kolu ve vucudu, ktsacas t organlan ile tamsrr. Bu organlannrn neler
yapabileeegini gorur . Aynl ~e k i lde birlikte oldugu arkadaslannr ve neler yapabileeeklerini go·
rur, Farkh c zellikle re sahip cla n diger cocuklarla
birlikte i~ yapmayi ve birbirini tamamlarnayr og·
renir.
Kendisini ve diger insanlan yapabilme gu ~l e ­
ri lle kabul etmeyi ogrenir.
Eger uemn niteliklerle donanrk bir cocuk ise
diger cocuktara yardim etme, bunun tersi ourumda ise yardrm alma gereksinm esini giderip,
paylasimci ve insancil ozemkrer g e li ~ti rir, mu tlu
bir insan olur.
Kendisi ile beeerisi, baskasr ile beeerisi, mezikle ritm , hareketle ritm, ses ile estetik ses arasmdaki i1i ~kile ri kavrayarak ilerdeki yasarmnda
ka r~ll a~a bi l eeegi topJumsal prob lemlerin ~6z 0·
mOnde etkin olur.
Oyunda kulland lgl arac ile ana yOkledigi dO ~·
sel anlam arasmdaki ili ~ kiyi kavrayarak dO~ lle
ge r~ek arasmda bir denge kurar. B6yleee kisiligini g e li ~ t iri r.
Kendi si ile birlikte mOzi k ve drama egitimi atdlg l arkadaslan arasmdaki ilii kiyi kavrayarak
ilerdeki yasa rnmda hem Oyesi oldugu toplumun
icinde hem de aym toplumu gozleyip sorg ulaya bilen bir ki~ i olarak drsrnda tutulabilir.
Saidtrqanhklanm acrk davrarus clarak serqileyen 6fkeli cocukla r vardrr, ,. Bu cocuktann saldrrqanhk qereksinmelert, herh angi bir tyaJglya ..
ya da bu ozellikleki bir ki~il igin takJidine y6nele·
rek sublime e dil m i~ yani y Ocelti l m i~ olur.
Sald lrgan hklann l gizleyen sakin go rO n O~ I O
tyocuklann bu ge reksinmeleri kola yca gozlenemez . Bu nedenle deneti m altma almakta gecik me olabilir. Oysa tOm .;ocuklann mOzik ve drama etkinliklerine y6nlendirilmeleri ile kapah tyo·
cuklardaki bu saldlrganh k gereksinimleri de yO·
ce l tj lmi~ olur.
C;ocuklar 6zeUi kie 4-6 ya ~ araslnda ya n ~ m a ­
CI 6zellik g6ste rir. Bu nede nle r;a1t ~m a l a rd a daha iyisini ve mOkemmeJini yapma egilimleri vardlr. Onlardaki bu ya n~ mac i ozellikten gene onlar ityin yararlanmak mOmkOnd Or. Muzik ya da
drama egitimi .;a I J ~ ma larl i1 e .;ocuklarm sahip 01duklan yeti ve yetenekleri g e l i ~ti ri li r . Her ~ocu ­
gun sahip oldugu yeti va yeteneklerin Slnlrlan
zorlanrr.
y ocuklar 6 yas mda yaptrklan cahsma tan
elestirebilrnektedir. Onlarm bu ge li~i m 6zelliginin, mOzik ve drama egilimi sonunda cahsmetanm birlikte deqe rlendirip garO~ le ri ahnarak yapiCI oimasi saglanabilir.
Oocuk'a nn dO~ gOcO qelistirilebilir. Yap itrnas r
dO ~OnOl en etkinligin tasartanmasmda 6ykOye
uygun mnnk bulma, mOzige uygun 6ykO ya da
hareket bu tma ritm tyaJgllann l dOzenlem e, rnakyaj, deko r vb. konularda g6rO~ le ri n i belirtmele rine olanak verildiginde sahip olduklan dO ~ gOcO
hem canlt tutulur, hem de qellstlrlllr.
2· Tekno lojik Topl umdan
i nsa ne.I Topluma
•... dusunce akla uygun kabul edilip..: (10 )
duygunun yaprsi geregi ak l ld l~ l olarak nitelendigi gOnO mOzde ~ ... lnsarun ve insancrl deqerlerin g6zardl edildigi ..." (11 ) topluml ar, dogayl denetim altma alnus ve daha degi~ i k cok say Ida
teknolojik Orlin uretebil mis otmay r en onemf bir
amac gibi g6rdOler. (12 )
II. DOnya savasmoan sonra insan ve doga arasma giren teknoloji, dogayl denetlerken, insan
ve dogayl tahrip ederek tutsagl durumuna qetirdi. (13)
Bu duru mda da teknolojik toplumla r, ya rancrhk icin gere kli olan i.; 6zg 0rlOkten yoks un, bllgisine gOvensiz, basansizhktan yanhs yaprnaktan korkan, bir otoriteye baj nmh (1<4 ) mutsuz ve
umutsuz lnsanlann olusturduqu •... tek boyutlu
toplumlar ..: (15) durumuna qelmistlr.
Yeti ve yetenekleri korunara k ge li~ti ri l m i~,
paylasunct ve insan cu degerler kazanrrus ';0·
cuklar tOm toplumlann azlerni olm u~tu r .
SONU,<
Okul 6nces i danemde .;ocuk lar i.;in oyun,
h e r~ ey de n 6nemlidir. C;ocuk oyun, oyun ityinde
dogaJ olarak hareket eder. D (j~sel durumlan
ses ve hareketJe anlatlr. ilkel insan gibi taklit ederek korkulanndan kurtulur.
Okul 6ncesi donem, zihinsel geli~i m i n en hlZ·
II oldugu bir d6nemdir.
Okul 6ncesi egitim, egitim sistemi i~inde ye ralrr ve egi timin alt sistemleriyle oldug u kada r diger sistemlerle et ki l e~i m j ~ind ed ir .
Okul 6ncesl d6nem .;ocuklanna soyu t i ~ lem ·
ler d6nemi b a ~ lama m l~tl r .
Gunumuzde ~ocu k la r , okul6ncesi d6nemden
ba ~ la ya ra k soyut i~ lem"'yaymaya ve Sl nav ka·
zanmaya zorlanmaktadJr.
25
Sana t ve en etk ili ala nlanndan rnezik ve drama egitimi, cocuklann. oyun Iclnde - dogru aractar kuftaruldij nnda - dogal qellslmine uygun
bir sekilde nesne lere iliskin yakmsak ve daha
cok da nesneler arasr iliskilere Hiskin rraksa k
du~u nme leri ni g eli~t i ri r .
Sugun san at tOketicil eri rnuzik ve dra ma etkinliklerini bir aksesuvar gibi qorme kte ve ozdesleslp soyutla nmayr basararnadt klanndan
sorgulama maktad rr. (16)
' Yabancrlasma. yalmztasma gibi toplumsa l
sizo treni durumlannrn g6rUldOgu gOnOm Ozde...•
(17 ) mOzik ve dram a sanatmda topyekOn egitim.
kurtancr gibi g6z0kmektedir.
ONERiLER
Okulcn cesi donem ccc ukren, hemen ve hep si orgOn egitim slsteml lclnde yer alaeak sekilde
okullastmlmahdtr. Oocu klar, kendilerine olduren
bir se vgiyle baglr anne - babalardan, 6zellikle
de bilgisiz deneyimsiz bakrcrla nn egitiminden
ku rtanlmahdir.
Yakmsak dO~On c eyi g e li~tiren egitim anla y rsmdan vazq eclllp , rraksak d u ~On ce yi geli~tire n
rnuzik, dram a ve giderek sanat egitimi me rkez Ii egitim antayrsinda n hareket etmelidir .
Okul once si d6nemde mOzik - drama egitim i,
TOrk Egitim sistem i lclnd e ve diger siatemlene
etkilesimi d O ~OnO l erek.
- Hede flerin ve g iri ~ ozellikle rinin belirtenmesl ,
- Surec d6n emin de kultamlacak ara(( - gerec ve nitelik li muzik, dram a egitim cilerinin
yetistirilm esl,
- OrOnO n donut ve degerlendi rmelerle duzeltilmesi sOreci biran ew el basla trlrnahdrr.
- Co cuklara sev gi duyan ve sanatc r - yaratrCl - o zellikle rle donaruk sana tci ve sana t
egitimcilerinin okul 6ncesi coc uklann rnc zik ve drama egi timinde g6nOll0 olrnala n
icin o zenomc t tedbirler ge tirilme lidir.
An eak bu anla ytsla yaprlaca k bir egitim . ger((ek((i egitimdir.
KAYNAKLAR:
A RMAGAN , L,
Vontembilim • 2: Bilimsel Ara~tl(ma
Vontemleri, Izmir, Dck uz EylUl Oniv., G.S. Fak.
yay ., no: 16-b, 1983.
A RMAGAN L,
Sanat UstOne Toplumbilimsel Si r Deneme, A nkara, Natiboglu Yaym evi, 1988.
FIDAN, N. ERDEN, M. Egitim BUimine crri~ . Repa Egitim yayrnlan: 1.
FROMM, E., Psikanaliz ve Zen Budizm.
Tu rkcesi: i. G Ongoren . Istanbul . Onu r Basrmevi,
198 1.
JERSI LD, A.T..
~ocu k Psikolojisi, Turkcesl: G . GOnce, Ankara, A.O. Egt. BI. Fak. Yaym no: 4, 1983.
KAYSERiLiOGLU, Z.,
"lzleylct Acrsmoan Ope ra ve Bale ", 1. Opera
ve Bale Kongresi Tutanaklan Kcnusmalar
Bildiriler Tutanaklar, Ankara, Tisam at Bastmevi Sanayii, 1989 .
SAN, L,
Sanat ve Egilim. Ank ara A.O. Egt. BI. Fak.
Yayrnlan, 1985.
OKTAY,A..
-Okul Oncesi Egitime Toplu Sir Bakl ~- ,
Okulcncesl Egitim ve Sorunlan, Ank ara, TED
Yaymlan, Bilim Dizisi No: 7, 1983.
OM EROG LU, E.,
"Okuloncesi Ogretmenin Niteliginin Gelistirilmesinde Ya ratrci Drama Egitiminin RolO-, Egitimde Nitelik ceusnrme Egitimde AraYI~lar
1. sempozyumu Bildiri Metinleri, istanbul,
K.H.A.:;;.• Kultu r Kcle]i Yayml an, No: 1. 1991.
ORFiOG LU, A..Bebeklik ve Okuloncesl
Donemde MOzigin Geli~imi ve Egitimi, istanbul , Ya - pa Yaymlan.
ERT ORK, S.,Egiti m de Program Geli~tirme,
Ankara, Yelke ntepe yay mlan: 4,1 983.
SEL, R., "Okuloncesi Egitimde Yara trci Etkinliklerin Onemi.- Okulcnces! Egitim ve Sorunl an , 1983.
Kernan Egitiminde Geleneksel Turk Muziginin
Kullamlabilirligi
• G5kay VILDIZ • Nail DEMIRCIOGLU
Insanhk. kemam 1550 v,lIndan bu yana tammakladrr. BugQne kadar hemen her ~k grubunun
Yazg~ilmez bir ~ lg l S I olarak gelmeYl basaran keman, g~en scree . ya~ mas! 9.ereken evnrruru yasaya rak g~rmi~ ve One ml en m l~tJ r.
Kema n 17. y.y. bastannca ilk opera Omekleriyle
anla~llma ya
bastanrmsnr.
· Ko~rto·
ve "Sonar" ta-
nn , inee tellere gereksinme ~st.e ren dolu ve par!,ak
tmuar istemesl, klYllclmh ~Ie n otanaldasnran yuksek lei genliminin saQ1anmas.1 gere{li, 18: y.y.:da VIvaldi ve Tartini gibj beslecilenn (:algI Qzennde Ilk leknik dOzeltmeleri ve ball d eQ i~mle li yapmalanm gere kti rm i~li r.
Yap. dQzenlnin ge ri ~mi. teknik ~e yorum a~lsul:
dan kola yhklar getirmi~. sol kol ve elm her durumdaki
kOlayhQI saQ la n ml ~t l r. Vine 18. Y'I: da kemam diz ya
da ~Os Ozerinde ealma k gibi bazt denemeler
sonuc vermemls. yay dOzettilerek dah~ gOerlO, uzun
ve geni ~ olma sr saO la nm ~~t l r. B~ d.uzeltm eler, J .
Haydn ve W.A. Mozart gibl bestecilenn yepittennd a
gerekli uzun ve yumu~k sesten otanauesnrrmsnr.
Keman en sevilen calg llar arasmdadr r. Tim gOzeliiOi ve enla trm otanaktan onu n ideal bir solo ca lgl
saynmast yolunda bal' nedenterclr. Keman ayn~ orkestra ve oda mOziOi edebiyatmm da onemll elemantan arasmoacrr. Bu Calgl ayru alled en baska
Oy'elerle birlikte modern senloni orkestralanmn, kl~­
slk oda mOziOi topluluklan nln ve yayh yalg llar d O.rtl ~­
lerinin ana Oyesidir. Bic;imi rasllanhya bagh degJldlr,
bOlOn orant lla n akustik degerlere gore sapta n ml~l l r.
Ya kla~ lk 70 p a ~a iyerir. - 16, y,y. dan, bu yana keman ailesi iyinde lamdlOlmlz oalgllar. ashnda ortacagda kullamlan ere ~ilIi yayh ~alg l l a n n devamldlr.
Bunlar ara slnda aerO, keman ailesi'nin ol u~umunda
OzeWkle rot oynam l~tJ r.
. .
Bunlann ilki, aski arap "rebab- Inln Avrupa tlPI
olan -rebec- dir. Ikineisi be~ telli -fidel"; OcOneOsO,
gOvde si kema na benzeyen be~ telli "lira da baracciokot lir'i" den ilen cralgldlr. Modern yay, eskiye !1az.aran
uzundu r, killannin gerginliOini dOzenleyen blr vldaSI
vardl r. 'fay tekn igi .;ok inee deg i~ ik liklere sahiptir.
GOnOmOzde bir kemancl istenen aynntllan saglamak
amaelyla 10 da n lazla yay sOrtme tOrO bilmelidir.
GUNUMUZDE KEMAN
Keman, en ~n ge li~tiri l mi~ durumu ile dOnya m.~­
ziginin vazg~l mez blr l;alg ISldu; anca k teKnoloJlk
geli$meye paralel olarak k~man , ya pl ~ 1 ola ~ k deQi ~i Kt ik ya$B,mamaktadl r. Oiger dunya ulkelenne de
yaYltm l~, kla sik bah mOzigi [sentoni or15e~tf!3lar.I, .oda
muz igi gruplan Vb.) d l ~lnaa, ulusal muzlk ~ nsl!lde
de yaygln olarak kullan ltm l ~t l r. Bu kultammcta ~ t~a
mOziglne baOh ola rak yaplsal olmay an bazl deQI~k­
likler gOrOlmektedir.
TORKlvE'DE KEMA N
TOrk mOz.ik~lerin in keman kullamml, 1840 ylhndan inbaren Muzika-i HOma yun ile bastarrnsnr, OsmanIJ'da ban mOziOi ile eQit im ve ren bu kurum bOyOk
orke stra ve ada crkesfratanrun olu~u munu da bazirIaml~tlr. Yurt dl~lndan gelen mazeyeoier. batt l;algl~
lenmn O{lrelilmesinde sorumJuluk Ostlenm~ , bu l;al~
gllan yayg lnla~t l nnl ~ la rclJr. le neyen zaman iyerisi n-.
de yen i mOzik eQitinV ve ren ~rumlar ve orkestra!ar
kurulmU!itur. Cumhuriyetle birhkte pek COk TOrk Insam yurt d l~lna gOoderilmi~. klasik ban rnOziQi ve ~e­
man eQitimini sanatsal boyuta ula~t l rrnl ~lardlr. rru~
Be ~le n- dive amtan Ahmet Adnan SA YGUN. Utvi
Cemal EAKIN, Cernal A e ~t AEV , Hasan Fent Al NAR ve Necll Kazim AKSES akhklan eQitime ek etarak, ulusal motifleri i~leye rek keman ~e ~ema n edebiyatl ~ n eserler yazml~ardl r. Kenchlennden son ra
gelen kusakta r i.;in rehberl ik etmi~er, TOrk ,!,~k
yasammm gOndemine kema~l n yOOtfn1ukl:a glrebllmesi ~ in bOyOk sorumlu fuklar u stle nffi!.~I~r:d ~r.
..
Bug un TOrkiye'de keman, ball muz lOi lie eQitlJT1
veren mOzik kuruml an ve TOrk MUZiOi Devlet Konserva tuvertan eliyle yapumaktacrr. Okullan n nitelig!~
ne gOre keman derslenmn s0.re~i v~ y~unl uQu deQ!sebitmektedir. Keman OQrellml suresmce OO rencJOQrelmen. aracr·g e r~ , ~a h~ma ~rtlan gibl otaQa,n
so runlarla kar~ll a!i llmaktad l r, Aneak asas _ ~o~n ,
keman eQitiminin Gelenek sel TOrk Sanat MUZIOI lie
yapllmas l durumunda kali l la~l lmaktadlr; zira kerfla!'1
da Turk mOziQinin ba~l lea lj:algllanndan biridir ve eol·
tim-6grel iminin de zorunluluOu varchr. Bu durumda
!iu sorulara yamt aranrnahdir: Uluslararasl kema!1
teknikl eri, keman OOrelimine uygulanabilmekte mdir? OOretiml a ~rna slOda solo l;a IQ.' l?lara~ ml yok~
e ~l ik craIg lSI olarak ml dO~O n OfmelJdl r? Turk mOziQI
Ue kema n egitimi ve ren mOzik eQitimi kurumlannda
standa rtla!ima saQlan abil mi ~ midir? TOrk mOziQI ke.
man metodu olu~tu rabil mi~ midir? TOrk .":"u~iQi teo ri ~
sinin ya!i8dlOJ genel sorunlar, keman egltlmlne engel
midir?
GELENEKSEL TURK !lANAT MUziGI VE
KEMAN EGiTIMI
Olkemiz, ldasik Batl mOziOi uzerine verdiQi eQitiffi.
Ie. uluslarara sl kama n dOzeyini
yakalayabil~, eQ ~­
timcilerimiz ve bestecilerimiz. gerek kaman OOretiminde ve gerekse verchklert eserler ile farkh bir ulusal boyut yakalaml$lardlr. U lkemizd.~ , r:nOzik .eOitimi
veren batun kurumlarda keman egitlfTU, klaSlk Bat l
mOziQi ile prog ramh bir ~ekilde yOrOtulmektedir.
Ge1eneksel Tark Sanat MuziQi'nde ise keman,
kullaOima sonradan katllml!i. Avrupa kaynaktl bir ~J.
gld lr. -Ancak buna raOmen. Keman lcrasmda kullannan ~e~itli yay teknikleri ve ileri pannak pozisyon-
SONUC VE ONERILER
Geleneksel TOrk Sanat MQziOi. ~i~inden blJ.
Ian. ~og u Turk musi kisi icracrla nnca '10k sayrldr, he-
gOne, bahsedildiOi gibi insa n sesi Qzerine ku rul mu~.
zisycntanm kuuanma ihliyaci ortadan ka ld l n lml~l lr.
d O~ On Olerek bestelenme mistir. Buna baQll olara k,
craigI OQretiminde kultamle n- saz eserlerinin de. 00-
men hemen hit; kuttar nlmadt" (BEHAR, 1992)
Uluslararasr keman akort sistemi de{j i ~t iri l mi ~
bOyteJikle birinci pozisyon d l ~lndakj el ve parma k po-
"Sadece insan sesimn ge ni~liOine dank dO:;;en iki ya
da ik! b ~u k oklavhk bOlumuyle ve linil mi~tir" (BE-AR,
1992). 11eride deQinilecek daha pek ~ok qerekce ne
Yillar boyu keman, daha fazlasma elveri~1i olmasma
ragmen tam otarak kuuarutarnarmsur.
Kemandan azami OIyUlerde yarar1anabilmek ~ n
durus ve tutu~ leknikleri ge li~tirilmi~tir. Keman, vQcu.
dun doQal durusu bozulmadan omuz He eene arasrna sikrstmhr. Bu srkrstrrma, sol omuz yukan kaldmlmadan ve boyun kaslannda asm bir gerginlik oImadan ge r~ekle~melidj r. Kemanm omuz uzenrde yere
paralel olmasl rahat bir lutuji saOlayacaktlr.
Keman, sol et ile. alt e~igin (k~k e~ ik) yamndan
lutulur. Bu e~ik ba~ parmak ve tsaret parmaO I arasrna yer1e~tirill r. Bu tutus, ba~ parmaOIO birinci boOumu arasmda. isaret parmaqrmn ise ~OncO boOumundadr r. Bu tutusta keman, omez ile cene arasma
slkl~t lnldlOI ~in, sol elin kemam tutmak !Jibi bir
g6revi yoktur. Parmaklar, kmlmadan tu~e uzerine
basartar. EI. bilekten hafif ~e dOnerek diOer parmak·
lann kullanlm rahatllOI sa.Ola.nm l~. olur. Kol ve ~Ii n ra·
hal oimaSI ise elin 1. ve iTen pozlsyonlanndaki rahat
ve kolay hareketini saOla ml~t l r .
Kernan ~t ma. vOcut do{lalhOl m bozmadan ger·
~ekle~ r. VOcut One doQru eOimlidir. Oturarak ~al lOmaSI durumunda sandalyenin ucuna oturularak vOcut genye yaslanmadan, sol ayak Onde saQ ayak arkada (geride) olarak dengelenir.
Yay tutu~u , ideal keman ~alma i~i n Onemlidir. Tu·
tu~a Onemh gOrevler, saO el ba ~ pannak. i~a ret parmaOI ve k~Ok parmaktadlr. DiQer iki parmak tamamlaylCt konumundadlr. T ut u ~ta ba ~pa rma k , birinci boO umdan k l vfllm l ~ olarak topuktaki yOksO{Je de·
Qer. I ~a re l parmaOl sapln OstOne ikinci bogum 1olge·
sinde konur. Soma gelen iki parmak topuga d09ru
uzamr. KOCOk parmak ise saplO Ostonde, UI;: tarafl ite
dik ba s l l m l ~ , boOumlar boyunca hafif k lvn l m l~t l r.
Yay, kemanda, Ost e~ i k le tu~e ni n bittiOi yer araSlndaki teller Ozerine konur. YavlO her IOrTO kullammda
yay e ~iQe paralel olarak hareket eder.
Geleneksel TOrk Sanat MOziQi'nde ise keman tutu~ u , kJasik ball mOzigine gOre behrh farklar ~e rmektedlr. Her tOriO ~al lOl ~lOda (oturarak ya da a.vakta),
omuz lie ~en e araSlOa sl kl ~ l m l ma Ihtiyaci hlssedllmeden gOOOse dayanmaktadlr. Bu durumda omuz
ve ffenenin, keman lutmaya yOnellk gOrevi, ortada.n/
katk m l~t lf. VOcuda paralel olmadan yere doQru eOlk
olan bu t ut u~ , rahal olmadlOt gibi, kemandan en az
yararianma sonucunu doQurmaktadlf. Sol el kemanl
tutmaktadlr. Tut u~ veri aym olmakla biriikte (alt
e ~O in yam) a~ ~i kemana yaslanmaktadlf. Bu durumda parmaklann hareket yeleneQi aza lm l ~tlr. Ancak. 1. pozisyon d l ~l nda ki ileri pozisyonlar COk ender
kU II~ n l ld l QI i~i n bu durum, bOyOk .b~r pro~Ie m gi~ i
gOzukmemektedir. Yay tUlu~u. deQl~lk ~klllerdedl r.
Genel kul1anlm, tutu~ sapm all ~eyre{r inde olmak
Ozere deO i~ik ooktalarda ve kurala dayall olmayan,
ki ~ye gOre -oQretici ya da icracl- farkllhklar gOsteren
bir yOntemdir. Yay kullanma ite ilgili bir ku ralla~maya
gidilmediQi, icracllan n kendilerine en kolay geleni
lercih ettiOi beJir1enmi~lir.
geleceQini bureoa ararmstn, sace ve sOziO esener
deCil, aym zamanda saz eserleri de belli bir fYBtgl
reneinin ~ lmak istediO'i ~ Ig l He Ozellikll bir baOlantlSI o lma ml ~t lr; Vani GTSM bugune, pedagojik deQer1erden yoksun olarak gelmi~tir.
GTSM'nde ~Igl c;almada esas otan -Veni melodik motifler teat efmenin yamsna, her meiodik parcacikta doOru entonasyonu, doOru perdeleri, gerekli
baskuan bulmak, bested nio yaptlOI makam gectalerini doOru deQer1endirmek, irce sCJsieme naOme'lerini
yerinde ve tam olarak icra edebilmektir. Makam ve
terkip tarkhlrklantu, bunlann seyir istikametlerini a~lkca belirtebilmek, her makam ve terkibin karakteristik mobflerini ve bir makamdan diQerine yapua n
g ~kile ri vert! y~rinde kullarup, her birinin hakklm v~
rebilmek gerekiyordu. Aym zamanda, makamlann b..
rinoen diOerine kolayhkla g~ebilmek, ustahk gOstergesi say ,hrdl.- (BEHAR, 1992).
BUtun bu beklentiler $10nOmOz ~n de ~ertktir.
Ancak bunlann h~ birisl, uluslararasr keman eQ:itiminde GTSM'n!n kultamlmasma engel deQildir.
Bu baOlamda:
Birincif olarak usta~ lfak ili~kisi terkedilmeli, kemanda duru~, tutu~, sag el, sol el, yay teknikleri uygulanarak kuralla~maya gidilmeli. keman OOretiminln
peda~oi ik deOer1eri olu~turul ma h d lf. BOylelikle calgl
OOretlmlnin 60renci Ozerindeki standardizasyonu
saOlanmahdlr.
.
Keman standart perdeli bir yalgl olmadlOI * n
koma, t;algl OQretimi ~i n engel olarak 90rulmemelidir. Batl muzlQindeki enarmonik (Do d'Yez-Re bemol) sesler araslnda olu~ n bir komanlO pralikte, tonal dUY9u ~erisi nde ~a rlC I tarallnda n kendiliQir;Jden
seslendlrildiQi dikkate ahndlOlOda, GTSM'ndeki komall seslerin de d~ru bir makam bilgisi ve doOru bir
seyir yapma eQitimt He kendiliOinden ses lendir~ecegi
bir ge r~ekli r. Bu durumda yapllmasl gereken GTSM .
kuraml ~e r!sind e n Ozellikle bir komahk sesler temizlenmeli: gereken Onem, ·seyir" Ozerinde yoQunla~mal ld lr.
Makamlar, birbirierinden ~k kO~k farkhhldar ile
(inici veya ~lk lC I olmasl, bir komahk ses deQi§ildikleri
vb.) aYfl l mt ~ olsalarda, ana dizileri ball mOzigi dinlerine old u k~a yaklOdlf. Orne{Jin ~ rgah rnakaml . Do
majOr, Buselik, U~~ak ve Beyati m akamlan La minOr
dizlsidir. Rast makaml $ 01 majOrden bir koma pestle ~tiri lm i~ 3. derece (si) perdesi ire aynhr. Bu durumda esas olan, makamlann karaklenstik Ozelliklerine gOre seyir yapabilme becerisidir. Teoride gOrunan bazl aynntllardan kurtanJmlf makamJann ana
dizilerinin, uluslararasl keman e(lltiminde verimli bir
. ·~ki lde kullanllabileceQi aClk bir sonur;:tur.
'
Keman akordu ise GTSM'nde larkll olarak llY- .
gulanagelmi~t i r. Bu durumun birinci pozisyon dl ~! n- ­
dald ilen el va parmak pozisyonJannl kullanma ihtiyacml kald l~.I~ Ol ~sl ,! l n , GTSM'oin gel i~mir:'e ve
keman OQretlmln8 getlrml~ olduOu engel a ~lk blr son ~ur. A)' nc~ birinci pozisyon baQlmllllOlnm, keman.
t~,unda da bozulduklara yO' a~IQI gOzlemlen-:
ml~tlf. Yapllmasl gereken 1S8, kema!'1 a~o!'du nu _be~1I
arahklarta yapmak, .keman ~ma lie J1 gl~ yeru so":,olar )~ara!~k yenne var olall soruolan bu akort
slsteml tQ80smde 90zmeye cah ~k oIacaktlr.
GTSM'ndek i saz eserleri teknik yapr era-ax. iteriye dOnuk qelismelere a/(lk ve uygun bir yap rya sahipli r. Ancak bugline kada rki calgl OQreniminde saz
eserlerinln
s~ i~ i.
sahip olduklan teknik olanak-
lardan daha cck , p Onemin genet zevk ve tercihferine
uY.9un, ~ re nc i1 e r t1a h i l herkes tarafmdan tamr up savilme OzeUikle rine gOre yaprlrmstrr. Amac, tuzh 00-
renmeyi saglamak ve belli bash esenen -guzer- ora-
MUZiKT1RiHiNDE
TUHLER VI ULKELER
.,
•
rak ses jendirmektir. [cranm calg rya y6nel ik teknik
becer isi ve virtu oztte dikkate enomamrsnr.
AbdQlkadir TORE ve Kemani Mustafa Bey taratmdan yaymla nrms iki keman metodu , 0 zaman bile
kabul gOrmemi§. kullamlmarmstrr. GTSM'nde saz
ese rleri Ozerinde yoQunla§llarak, c neriten tekniklere
uygun metottar yazrlmeh, genel enlamda virtu oziterun olusmas r ve sOrekli1igin sagianmasl loin su: Ory
unsur esas almmahdr r.
1. VirtuOz lcrecuar yeusurrneye y6nelik Ozel Ogretim
yOnlemleri,
2. Oze l t;algl lora tekn ikleri,
3. Virt06zl0k becerilerinin se rgilenmesine ola nak tamyan bir ,.:algr repert uvan.
CemalYURGA
Isteme Adr esl : Cemal YUAGA 1.0. Egil. Fak. Muzik
Egl . SOL B!ik. Tel: 0(422) 341 00 10 J 22 97 Matatya
KAYNAK9A
BEHA R , Cem . "Klasik Turk Musikis i O zerine Oenemeler" Baglam Yaymlan. Istanbul, 1987.
BEHAR Cem . "Za ma n, Meka n, Muzik" Ala
YaYlOclhk. 1stan bul. 1992.
GED IKLI, Prof. Or. NecatL "Geleneksel TOrk
Sanat
MOzigi'ni
MOzik
E{litimine
Uygula ma
YOntemleri ve So runlar" I. Ulusal Muzik Egitimi Sem pozyqmu . Trabzon, 1993 .
GUNAY, Edip-Ul;AN , Ali, "Kernan" Mekt upla
Og r~ti m Merk ez i. Anka ra, 1974.
OZKAN, [small Ha kkr, "TOrk Musikisi Naza r iyatr
ve Usulleri " CIOken Yaymle n. Istanbul, 1987.
OzrUNA, Yrlmaz . ~Tu rk Musikisi-Te knik ve T arih"
Turk Petre l Vakfl Late Mec muast vayuu . Istanbul,
Iia lk M u a ik isi'n «
C i ri §
SOLEYM AN i'/EN EL
1987.
TURA, Yakm. "MOzikte Standardizaeyon" TOrk.
Halk Musikisind e l;eiitli G OrOiler. KOltO r Bakanhgl
Yaymla n. Ankara, 1992 .
TU RA, Yalcrn. "Turk Musiklsinin Me s'eleleri" Pan
YaYlOcll lk. lstanbul, 1988.
TURA, vaicm. "XXI. Y.Y. T Ork MOzi{li T Ork
[nsarumn Gundemine NaSl1 Girmelidir?- Orkes tra
aylrk mOzik de rgisi, sayi: 237. Istanbul 1993.
YENER, Faruk. ~ MOzi k- T Orkiye Turing ve 010mob il Kurumu, Beyaz KOik yaymla n. Ista nbul.
Isterne Ad resl : A-nadolu Sanat YaYl nlan Tunel
Gel;:idi No. 15 Tel: 0(212)2492527 Bey~ lulI STANBU l
29
•
-aen iNCELEME - - -- - - - - - - - - - - - - - - - yukurova Oniversitesi Devlet Konservat uvarr
Ogrencilerinin Bulgaristan Gezisi
-
-
• Val.," VOREGiR
~UKUROVA ONivERSITESi DEVLET KONSERVATUVARI
Devlet Konservaluvan 1989- 1990 ogrelim yllinda O{jrelirn ve egitime ba~ramr~llr. Her yll bir est ~llarak ogrelimini silrdUren kurum, 6 ytlhk
hanrtrk devresinden soma 1995· 1996 ~reni m ylhl'lda yiJksek klslmda lisans egitimine !l~i~lir.
Konservaluvara ogrenci, ~ a~amah yelenek ve genet kijltijr smavlan ue ~ noktadabelirli sanal daUanna abnmaktadr:
- Ilkokul mezunu ogrenciler piyano ve yayh i?-lgllardallanna,
- Ortaokul mezunu ogrenciler iilleme ~1g11 a r ve ~an sanal dallanna,
- Lise vebeuer konservatuvarlann Ise mezunlan dapiyano, yay" veUfleme ~I!ll lar, p " veleon I kompozisyon saratdallanna,
Konservaluvar Balcah kampusunda yef a1dlg. iljin, ogrenciler Universitenin fiziksel oIanaklafltldan yararlandtklan gibi. ozellikle jisens ev·
dersinde elgef lakiitlelerin verdigi s~lj sanal dersleri ve Egilim Fakiiltesinden de pedagojik foanasyon derslerini, ve universitenin ortak r crunlu derslerini diger!akulte ogrencileri ne birlike g6rmektedirler.
$u anda, egitim ve 6gretim iki ge?ci binada sUrdUnj[mekledir: Egilim ve ogretimin bUyOk aglrllgl GOlel Sanatlar BOlurrilnun bulurdugu
binanmbir bIoku ile arulan binaya yakm yemekhane ve bazl slUdyolann blJlunduQu jkinci birbinada yatlhlar 91 oIanak yaratllml~ll r. Halen 20
yenn OSrend veroir.
Yaplml 1990 Yllindan beri sOregelen 3600 m2. lik yeni bina lamamlandlgl zaman, egitim ve cgrebm oIanaklan artacak aynca krz ve erkek
ogrenciler irrin ozellikle klrsalkesimden gelecek yeleneklicocuklar ~n 180yalll, ogrenci oIanagl yara llJml~ otacaknr.
$u anda 6grend saYlsi Hazlrllk ve Lisans devrelerirde 130'dut. Aynca SosyaJ Bilimler Enslilusu bCtnyesinde piyano ve san dallannda Iisa':'SUstU 'master' programlan stirdurUlmekledir.
09retim kadrosunda tUmU s6zle~1 i statiide 2 proles6r, 3 doyen!, 1 yardllTlCl ~I bolunmakla, aynca Cfukurova Senloni Orkestasltldan
12 ve Mersin Deviet Operasmdan da3 sanat~1 meslek cersleme vediger lakul1 elerden de20ogretim eremem yardlmcl meslek vekuRur oerslerine girmekledir.
SOzle~mel i elemanlar arasmoa 2 Poionyah, 2 Azeri, 2 Bulgar ve oxestraoan gelenler araslrtda 3 Rus ogretim eremara bulunmaktadlt.
Yeni binanm jkmali ve kceservanvarm ta~ jnma sl ile, kurumun daha elkil bir e{lilim venne ve daha geni~ bir hinterlanda hilap etme
oIanagma kavu~masl oogaldlr.
1
OGRENCiLERiN BULGARiSTAN GEZiSi
KonservalLNar 119rencilerimiz, Bulgarislan'ln Haskova kenlincle 25 - 30 Kaslm 1995 gUnleri arasmda yapllmakta oIan XXI. Prof. Nedyal)(a SimeonovaMuzik Festivalinedavet edilm i~lerdif. Geziye ad, dalve smlflan yazlll ogrenciler kalilml~lardlr :
Seval KadloQlu
Didem Qnal
FlQen AkgUn
Ay~n Ya~ar
I
Banul event
Toyer Yaldlz
!
Keman
Piyano
m
Obu,
Fagot
Piyano
Ogrencilerimizinkonserverdigi yervegOnler a, agldadlr.
$eva! Kadlo9lu
Haskova kentinde
(~Ih , kooserinde orkeslrae,liQinde)
Use· lII
Orta · III
Usans .J
Use·111
Usans ·1
Use.11I
25.11.1995
Figen Akgun, Ay~en Ya~r, BanuLevent, Toyer YaldlZ ~e Didem6nal'dan olu~n oda muzigi gruplafl da,
Haskovo kentinde 27.11.1995.
Slambulovski kenlinde 29.11.1995
Klrcali kentinde 29.11.1995 giinlerinde ~ ml,lardl r.
Fdibe ve Salya Davlet KonservatLNarlan jle temas saglamak Olere 6grenci\erle birlikle 28.11.1995 gijnOFilibe'ye ve 30.11.1995 gunu de
Sofya'ya gid jlmi ~lir.
'. Gidi,te, 23.11.1995 ak~aml lstanburda D.D.Y. Ha~arpa~a Konukevinde, B~lgasislan'da Haskova Senfoni Orkeslraslnm koougu olarak 7 giin
stiresince KIokotn~a Motellncle, dOnu, te de 1.12.1 995 ak~ml Edime'deTtakya Universitesi konukevinde kal lnml ~tlr.
Egitim ve bilgi - gorgu arttlfmayonunclen gezi, konserler ve lemaslar sonderecede yararll al m~!IJr. Haskovo Senfoni Orkeslrasl ile, Filibeve
Solya Devlet KonservatLNarian ilege1ecege dOnijk i~birligi ve baglanlllann lemeli at l lm l ~l lr. KonservatLNarmegitim programlan ~h nml', uygulanan
sistemler tar1I~ llml'. gelecege dOnuk ogrenci ve f veya ogretim elemanl ah ~ • ve~i yOO(inclen genal mulabakat sa9Ianml~tlr. Ozellikle gelecekle
yapllacak feslivaller. yan,malar konusooda bilgi islenmi,tir. Fdibe Muzik A1tademisiRekl6rU Prof. IvanSpaski grubumuzu kabul etmi ~. g6nj~u~ ve
gelecege dOOOk lemaslar ~ iJniversitemizden rew yazl e lmi~lir. Ayni zamanda Bulgarislan KiiIlut Bakanl alan Sofya Muzik Akademisi ReklOOl
Prof. Corti Kostovda billeri Bakanhk makam\ncla kabul etmi~ . i~bi rligi vekijltUrei temaslanndevamhhgl yOnunden her turlu yardlrnda bulunacaglnl
30
ifade elmif lir. Sakanllk makamux:laki gOrOfmemizde, Bulgarislan Kompozil6rler BirliOi Safkaru Prd. Dobri Oobfiev dehazJr bu~tur.
BuUst dUzey temesiann kof'lservaluvanmlz veogrendlerimiz i9n gelecek yl"arda genif oIanaklar sa~yacagl na inanmaktaYll.
Bulgarislan lilke oIarak ~k saglam ve yaygln bir nHlzik altyaplSll'\8l sahiptir.Apgldaki ~elge incelendiginde 111 .000km21ik bir alana ve 8 milyonkJk bir nOlusa sahip oIan bu U1kerlin iI ve ~ merkezleri'le, hatla kiJ9jk beldelere bile ylYlImI' koomara satip oIduOU arUillacakllr:
Bulgarislan'daki Miizik Kurumlan
Kent Ad!
SoIya
MiizIk Kla'Umunun Nl~lg' .
Oevtel FilarmonI OI'kestrasl, AT FIlarmoni OrkeslTasl, Ozel Fiatrnori Or·
kestrasJ, RT Senfoni OI'kestraSl, "Satya SoIistIeri' ada Ofkestrasl, 0evIe1
NUfusu
1.100.000
Ope....
Filbe
Aus9Jl;
Pievne
Varna
Burgaz
Vldin
Vratsa
Paurok
Razgrad
Siven
Haskew
BaN.e
Oobril;
Gabrova
YambcI
Sara lagora
8IadgoeYgrad
KJrcali
Smolen
Mcwllana
l cm
Velike Tlmova
•
•
0eYlet Rarmoni OIXestrasl, Ods()(,;estr8$l 0eYIet Operasl
DevIet fiarmori ()(,;estt'a$l + 0eYIet 0per8Sl
500.000
300.000
180.000
350.000
250.000
110.000
100.000
70.000
65.000
85.000
110.000
40.000
100.000
45.1XI0
75.000
200.00:1
100.000
90.000
80.000
50.000
30.000
75.000
Oevtel fiarmori Orkestr3sl + ~ ()per8S1
0evteI fiarmori OrtestraSl + 0evIet 0per8S1
[)eo,.1et filannoni Or\estr8$l + 0evIet Operasr
Devlel Filarmoni ()(,;estraSi
Devlel Rarmoni O!ttsfraSi
Ken! SenIonisi ()(,;estrasl ' Deoo1et Opereti
Kent Senlcrisi ()(,;estr8S1
Kent $enlc:risi ()(,;estrlSl
Kent Senlc:risi OdestraSl
DevIet Oda()ril;estr8S1
Devlet OdaQrkestr8$l
DeYlet Oda()rt:estr8S1
0evIel Oda ()ril;estr8$l
DevIel Operasr
0evIet Oper8$l ~
0eYIet 0pere@*1
Deviel Opereli
0evIet Opereti
DevIet Opereti
Devlef Opereli
Yukandaki t;izelge OZellenecek oIutsa, 8IJgaristanda 10Aarmoni ()(,;estrasl, 5 Sertoni Odestrasl, 12· 18kifllk yaylrlardan ~ 6 Oda Or·
kestr8Sl. 8 DevIel Operasl. ve 7 Opere! buIoomaktadlr. Or1Iestra1aIdan dOrdU yineDeYleI ~ deslek iIe kent beleciyelerine bagll oIup diger
!Um sanal kurumlan KUltCM" Bakanllgll'\8l bagh ve Odenekleri gene! ~ ke'ldanan kurumlardlr.
1*1 KlrcaJi'de 6grencilerimizle kooser verdigimiz ve 8elediye Bafkanl Sayln Raiit seeen ve oradaki KUl!iir ~Ieri Sorumlusu He ~tugUrnUz
~ KJrcali'deki operelin kecrcsu da ogrenilmiflir:.I<urum, 30kifUik oyoocu, 7-8kifilik solist, 40 kiii~k koro ve 36kifilikbir orkeslradan oI'4/Tlakta,
heray yeni bir eser sahneye koymakta, hazlrllklann sUrdOgu dOnemde ise orkestra aynca birde senlonik konser vermektedir.
Bulgaristan'daMuzikEgillm Kurumlan
Kent Adl
Soly,
Filibe
Slara ZallOfa
Bo~"
V,ma
R""",
Pilevne
Kurumlann Nilelikleri
13 Yillik Egillm
4 Yllhkegilim
HazHl lk De...resi (llkokuldan lis e Sonu)
HazHl lk Devresi (Ilkokuldanlis e 5000)
HazHIlk Devresi(Ukokuldan lise SonJ)
HaZlll lk Devresi(UkokiJdan lise Sonu)
Hazlrllk Devresi (bkokuldan lise 5000)
Hazlrllk Devresi (ilkokuldan lise Sonu)
Hazlrllk Devresi (llkokuldanUse Sonu)
Akademi
Akademi IU )
1**1 Konsef\latlNarlarlO Hazlrllk clevresi paraslzdu. Filibe Konsef\latuvannda halen 480 6grenc:i okumakladlr. F~ibe AkademisiOOe ise 800
ka)'ltll 69renci bJlSrl\8ktadlr• • e oIarak Akaderninin 100 ~Iik kontenjam paraslzdlr, ancak Akademi Kendi kurullanmn Karan ile konlenjanl %20
artll rabimekte, 101. ve 120. 19enci parah okLlTla fallSl elde edebilmektedir. Parall y6ksek egitmin YlllJk O{lrenci haro 22000 leva (yaldaflk
18.000.000TL) sldH. Ancak ilk egitim YIIl sooonda, parab konletiandan okuyan O{lrenci b~ l SlraiamaslOO8 eger 9O'nLO a/fll'\8l inebiirse, paraslz
okuma IIWlll'll kazanmakta, sHalamara l00'Un Ustlilde kaJan ogrenciler parah SlafUye gE!9'n8ktedirler.
TemaslanmiZ $lraSlOO8, mUzi\( kunmlannda ~li8" sanatyllann m8ii 'Ie Wet slal1ileri hakklllda dabilgiedinilmek istenmi~ tir.lster KUttiir Sa·
kanbglna, isler kent belediyelerine bagll oISU'llUm kurumlarda uaellerin ~it oIdugu, kurumlara kidemsiz sanaty. olarak ba~layan bir sanaly.mn
ayitgLOlO 75 OM, dEr'leyia\i ~larlO 100 ita 130 OM, orkestra foallerirWl ise 140 ~a 160 OM aldlklan ogrenilmiitir. BUtCr1 U1kede, devletlji ellonorriden iberaI ekcmrriye ~e bliyUk. bir slkln!l varthr. TiMn ~Ipnlara bUer uygar konutta oturma otanaQl yaratdmlf ok1u!jtn:ian kenllerin
~ gecekCltllil k14aIdan Clk4madlgr p yapsat Mil betalI~ hamIesi de gOzIenmemekfedir. Tum ekoronik SlkJnll!ara rai)'nen,
Y\*M1da sualanan mjzjk kunJriannln y8fllTllSl, izleyici ve sa~ bl.*nasl, 6tJleOin Haskova Bele6yesirin frij &Aoar keman sana l~l Prof.
Nedyalkl Simeonova adlnayWt'nibmci!lez bu lestivali ge~rmesi anIamIldlr.
KonservallNanlT\lZ 6grencilefrin kallld191konser1er baslnda 'Ie yarel radyo istasyonIannda yet amlftlr. Halta at;lhf konserrin BuIgar RT I(u.
nmnca yay,"ar.."" oklJOooa da Fllibe KonservallNanOl ziyaretirriz slraslnda bizi kafl ilayan g6revtinin bizi televizycn:la 0 sabah izIe~
okl9AJ ~ ogrerr'l'ii ok1*.
resimIef \It gazele kUp(a1eri hazlftanacak bi" w:mse toplanacak, gemn aynnllil bir OZetirWl
basin bIlI:m oIanak dagllllrna$l, birfikte getirmif t*iJ9lmsz video kasellerinin de yere! istasyoIiarda yayml3M'I8S1 olana9l ar~b nlacak1Jr
cekilen
31
Okul Muzik EgitirT.linde
<;a191 Egitiminin Onemi
• Nuray OZEN
au
~h~ ada i/kO{lretim ve ort~retim oIIuJlanndaki miizik delsinin bir boyutu olarak yapllan ~Igi egitllTlinin 6nemi ve gerekJiligi, ~gl
seeiml, falgl topluluklannln ol~turul m asl Ozerinde durulmakta ve bu
konuda uytJlmasI gereken bal l
a~lklamalara
lemer
ikelere jli~kj n Oneri ve
yer verilmekledir.
Bilind!Qi gibi "genet milzik egiliml" muzik egiliminin ~ ana
IUrunden .bi.n oIupjU~N, 1 ~~. 5:26), ilkogr~lif!1 okullan ve lis~le.r~
mUZlksel 1~llme egltrrrn, ses egllllTll, ~9 1 e91111Tl1. tar nm (nlm) e911iml,
miizikbilglsi egilimi. miiziksel begen! egiti/TII ve yarahchk egllirnlnden
oIuimaktadlf (uCAN, 1994 5.12). CalgJ egihminin amaCl lemelde
cgrencnin bir ¢glyr belli bir dOzeyde ~rabilmesini saglayarak. ~91
~Ima becerisi yanll'lda mOzik seVgiSlfli geli~brmek ve muzik bilgisini
arttrrmaknr.
yalgl egilimi miizik 6g:reliminin enooemli ve anlam!l boyuuanndan
bifidlr. valgl e§iliminin yaprlmadlgl durumlarda "mUZik 5greliml y.
eksikv'la yetersiz kallr ya da yeterince saglam ve tularb olamaz"
(UyAN, 993 s.164). Ancak son Ylttarda gerek genet miizik egj~mine
y6nelik geti~lirilen muzik 6grelirn programlan ile yaYlnlanan ders 10laplan ve kaynak kilaplanna, gerek genel muzlk egitiminin uy~amadaki gOrunUmune baklldlglnda. ~r91 egitimine ye!erince yer venldigini,verilen kadannln dayelerince elkil okfuguou SOyIemek g~r.
bmndiQi gibi; genet muzik egiliminin bir boyulU oIarak £3lg1
egiliml, 1\9renciferin rnevcul durumdaki va gelecekleki muzlksel
yCl§anlllaflnl bi9mlendirmek uzere, muziksel davranl$ kazandlrma va
muziksel davranl$ degi~ikliQi oIu~lurmada elkili ve vazg~mez bir
sur~ir. Bu sur~e ; ogrenciler yelel, ulusal ve evrensel mUzikleri
lammalirsatl bulabilir, bumUzilden dinlemeyedaM islekJi hale gelebiJir
vemuziksel bilgilerini, becerilerini, muziksel zevklerini, yelenekferini ve
enilerini gefl ~tire bilirler. lzIedikleri kooser, resilal vb. elkinliklerde
Ie . ,ve yorumcuyu ele ~fjreb i\me velakdir edebilme 90liJ kazanarak,
el~n1iklerin ardlndaki emek, sablr ve ~aJl$ma disipt~i gibi etkenleri
larkedebilirler. B6~elikle muzikle daha yaklndan ili ~ki kurabnir, eslelik
anlaYI$larml geli~lireb ilirle r. Sonu91a ~aJ 9 1 egiliminl muzikle leten bir
bag kur~~, mesleki ~e ozengen (amalorllll9ziQe y6nlenme<fe ve giderek mUZI91 meslek edmmedehir yQI oIarak
b,~aYabi'ine r.
Yapllan bir ara$lmna a gOre agrencilerin ~ I e ilimine ili$kin
Cinemli derecede beklenli~ri oIdugu anla~llmakta If. u beklenliler
a$agldaki bi~imiyle a~:Ik lanab ilmekled ir:
- Muzik dersinde herlleseen azbir ~g l ogretilmesi,
- Muzik dersinin ogrencileri daha ~ doyum saglayabilecegi bi.
riysel veloplu muzik ~h ~malanna y6neltmesi,
- MUzik dersl dl$lnda olIullarda ~algl kurslarlOlO ~l lmas l ,
- Muzik derslerinde ogrenilebilecek calgl ~~illerinl n arttmlmasl.
Aym ara$llrmada 6grencilerin 5eijeneklerde sunulan gelenekser
haJk ifalgllan va evrensel ~aJ~larl n IOmiina belli bir ctOzeyde i gi
gOslennele rine kar$ln, en p;>k ogrenmek isledikJeri ~Ig llann SlraSlyla
gilar, org vepiyano oIduguQ6njlmekledir (OZEN, 1994 s.31-32).
Muzik egillmillin diQer 60yutlannda o/d~u gibi ~aJgl eQibminde de
bireyin bil i~sel, dUYU$sal ve devini$Sel davranl$lannln ge~~tirilmesine
katklda bulunabilmek esashr, Buna gOre ilk ve oct~relim dUzeyinGe
yapllan calgl egitimi bemilkelere dayandlfllmallchr. 8U a~ enerilen
orsa:
~
gorE
evrensele uzanan miizilder lanllllma.dlr. 6grencinin kendi caJ!:llSI
yan_l~a ~vrede .yaygln oIan bir ~glOln lanllt!masJOa da oIailaidar
OlCOsUnde yervenlmeticllr.
Topiu ~Igi egiliminde bireysel 6zeltikler gaziinunde bulun-durul·
mahdlr.
•
y algl eQitimi miizik egibminin difler boyutlannJO bir lamamlaYICISI oIarakele ahnmahdlr,
Yapllan caJgl ~a1 I~a1an 6nem5 gunlertle ve konserlerde sergilenmelidir.
MUzik derslerinde caJgl e~limine sistem~ ve dUzeM oIarak yer verilmelidir. $artlara gOre ogrenciler haifa sor1annda veya sap!anml$ beD!
zamanlarcfa aynca ~alg llanna bireysel veya IopIu olarak cal,\linl.
bilirler. Oiger taraftan t;e~lI i <:algi lopluluklan Iwrularak, bu yo a da
cgrenciler konser, yarl~a gibi etkinlildera de hSZlrlanabdirler. c;algl
lopluluklanmn arTlaClOln lemelde 6Qrencilere birlikle rOOzik yapma
oIanagl vennek cIdu~ unutulmamahdlr, But'UI yamnda grupla yepllan
~Igl egitimi ogrencilere; grubun bir iiyesi oImak, g~ dislphnine
uymak, i~biri~ yapmak ve grup ~ndeki arka~llk duyguianOl
geli$tinnek gibi sosyaJ geti~ mi a~lslndan _ay nca kalkJ getirmekledir.
Teme! m,jzik egitiminlfl yaplldlgl i1k~relim okuBarlrdaki ders dl$l
elXinlikler oIarak yapllabile<:ek ~gl egillmi ~ 8$89ldaki lopkJhJklar
Onemebilir:
Birinci devrede (1,2,3. sLOlllar); Orll ~lgll arl (ezgili-ezgisiz vunna
~Ig llar) topluluklan.
bcinci devrede (.,5. Slnlllar); Orft ~Ilan lopIuIuIdan. mandolin
grupljn,blokfkjt gruplan,
~ncO devrede (6, 7, 8. sIOillar); Mandolin gruplan, bIokfIiit gruplan, baglama gruplan, gitar gruptan.
Uselerde kurulabilecek calgl toplululdan ise; gilar. ba§1ama,
bloklliil. halk tUrlWleri e$lik gruplan. oIuJ! orkestralan ve pop mUzill orkeslriilarlol abiir,
Ozel aoma ve klJllama gunlerinde, )'llsonu konserierinda ve okuloo
diger sosyal elkinliklerinde bu lOr Iopluluklara yer verilmesi hafinde,
~vrenin be{lenisi yamnda bu topluluklardaki 6grenciler gibi, ilQ:ifi diger
~renci lerin de £algi ~aya 6zendirilmesi saf1latYT'll$ oIabileceldir.
BOylece genel muzik egilimindeki ~gl egitimi sadece ders i9 va ders
dl~1 etkinlikler oIarak degil; ayOi zamanda OQrencinin mUziksel
geli$imine; ki$ifiginin bireysel va lopIumsaJ a~Jlartfan birrimlenmesine
yapllabilecek enemfi bir katkl oIarak a1gllanmahdlf.
~ oIarak; ~algl egilirninin yeleri duzeye ~d(an labilme si ~.
mUzik 6Qretimi prograrnlannlO ge6$lirilmesinde Q6rav aJacak oIan, bu
programrara uygun otarak muziii dersi i9n clers Tcilabl ve kaynak kilap
yazacak alan egilimcilerin ~1 e9i timine gereken Onemi vermeleri bekIenmekledir. Aynea mUzik 6grelmeni yeli~liren kurumlarda. milzik
Oijrelmeni aday\anna i erdeki ~retmenlik ya~amlannd a !wIIanabilecekleri, ilk ve ortaOijrelimcleki mCizik e§itimine y6nelik uygun
~lgl!1n, amaClna ~gun otarak kunanabileeek'wzeyde 6grenme ve
hazltllk yapma oIanagl saglanmalJdlr.
~keler i~ahallanyra a~g lda belirtilml$~r.
- ugreocilenn sosyaJ, kullurel ve ekonomik durumillfl gOzOoune
ahnarak, durumlanna uygun bir ~a1gl se9mi yapllrnalldlr. eu Se9m
j~ ~Ide ogreocinln ilgisi kadar, y&esel 6zellikler, ekonomik 00bilirlik. ogrencilenn liziksel geli$irni vaOIgunluk durumu, kullanl$hhk gibi
elkenler dikkale allnmahdlr.
.
- Ogretilecek 't<I~lOln yeterli kaynak kitabl ve melodunun bulunmaslna 6zen g6slenlmelidir.
- v alg1ogrellminde seci!en repertuar ~ prllanna.uygun oImah
ve t;e$itlilik gOstermelidir. Aym zamanda degi$iii mUzik IOrierinden en
uygun ve en iyi 6meklere yer veren· bir anlayt$ geli$lirilerek, yerelden
32
KAYNAK~A
OZEN Mansur; Ankara'dakl Uk ve OrtaOgrelim OOrenellerinin
Genel Muzik Egiliminden Beklenlil eri. YaYlnlanmaml~ 'tuksek Usans
.
Teli, ANKARA 1994.
~AN Ali; Mii:lik Egitiml, MUzik AnsikJopedisi YaylOlan, ANKARA
1994.
uyAN Ali; ' MUzik Ogretlml Nasd Geli$tirilebilir?" MUzik Egilimi,
Muzik Ansiklopedisi Yaylnlan, ANKARA 1993. •
Bireysel ~algl Egitiminde
"lsteksiz Ogrenciler" Sorunu
• Nevh iz ERCAN
Blreysel i?-Igi egitiminde en,. stk ka~lla~ llan gii~iiklerden biri de
ogrenmeye kar~ 1 isleksizliktir. ugrenciyl 9llglSlnl ~1I~maya molive
edebilmek i90 Oncelikle onun ah~\Irma y~ma konusundaki isteksilliginin nedenlerini i)'! saptamalc gerekir. Aslmda isleksizlik
~ renme ye . geli~meye ..degi~meye k~. koymaktlr. Isleksiz O{jrenciler
gUclii oenejten ~acarlar. Bu lurogrencderde isteksizlige aiken oIan en
beGrgin ball nedenleri §6y1e strahyabiliriz.
Korku: Temelde kendisini yelersiz hisselme ve yapamama kOfkusuodan kaynaklanan lfetilli sires durumlanOgrencide isteksizlik duy·
gusu yaralabilir. AyTica ogretmenin. 09rencinin kendisi hakkmdaki
yargl$l, deneyip de ba§arlslz olmaktansa denemeyi yeglemesine
yola~abilir . Bu duygular. derste miikemmel ve dikkalli bir ogrelime
ragmen urer edebllir. Ogrencinin egitimin de giivensizlik ve korku
kOk le~ mi~ bir duyglJdur ve daima kendisini ba~ans lz hisselmesine
neden oIur.
6 th: ISleksizlik bazr ogrencilerde ba~a (Jslzbgl n da verdiQi
basllrma veeksikJik duygulan ile beslenince yalnlzca kendilerinde erer
gibi. zaman zaman "dersten nelrel" ~ibi yansllmalarla lfe~ ilIi de·
rece!erde klZglOhk ve olkeye donii ~e billr. Bu durum 6grenmeyi can
slkici yapabilecegi gibi, zamanla bireysel ders kadar onun 09.relicisi de
bu klZglnhk ve olke dalgalarlna hedel oIabilir. BOylece ogrencinin
bi li~llInda kendiliginden geli ~lirdi gi ~e~ itli ki~ ilik bozukluklan bazen
ogrenmeye kar~ 1 uyanan bir olkeve nalres duygusuna donii~eb ilir.
D~ilmeme ve deQi,meli istememe: Bazl ogrenciler basillfe
nasll iy; ogrenci olunacaglm bl emezler, bazllan da iyi ve ba~anh 01·
duklan halde kendilerini b~an sl z gibi gostermeye lercih ederter. Kendilerini aClndlrlp yelersiz gOslererek verilen 6devJeri fOk gii~ bulduklannl s6ylerler. <;:iinkii bilint;:aI1. dii~iinceleri -Ba, anll olmak
islemiyorum, eger ba ~nh olursam f ok fa h~mak, kendimi lspal
etmek ve diger Oilrencilerle rekabel elmek zorunda kalmm~eklindedir. Bu nedenle fok dela ba~rls.zhgl kabullenmeleri onlar irrin
kendi ger~kle rinden bir katr1' olarak goriirmekledir. Oigar psikolojlk.
sosyal ve fizyolojik elkenler. fok karma$lk bir gOrtmfii ve derinlik sergileyen bazl ki~ilik sorunlan ve lizyolojik yetersizlikler ogrenci is·
teksizliginin bilinen digerkaynaklandlr.
isleksizlige Kar,. NeIer Yapllabilir?
a· 8u konuda ogrelmenin yakla~lml fok enemlidir. Isleksil
ogrencilerin ogretmen taraflndan iyi lanlnmasl gerekir. <;:iinkii
?llrenciler konu~ maya kar~1 da istekslz oIabilirier. Onlar ifin ~a'If1ICl .
bnbirine zll ama kendilerince onemli oIan duygulannl tanlmlamak ve
itade etmek zor oIabilir. Onlan kendilerine ifade etmeleri i!j:in ceo
saretlendnmek gerekmektedir. <;:Unkii ogrenciye aynlan zaman, yer va
glivenli lfewe, oolafln duygulannl tanlmlamalanna, atrlklamalanna ve
son~la rahatlamalanna yardlmcl oIur.
b- Herhangi bir yargl ya varmadan 6grencinin duygu ve
dii~iincelerine de yer ver~ meli dir. 6gretmenin bir gorevide onlann duygularlOl olumlu ve uygun gorii[ltiilerle yansllaraK ozenli bir ~eki lde
ogrenciyi cesarellenclirmekllr. Ornegin ogrenci, fa lmak islediginl,
fakal ah$llrma yapmayl sevmediglni, bu yuzden de umit ve duygulanm kaybell iglnij ~relmen ise buna cevap olarak kendisine,
miizik yapmanm zevklne varabilse f almaklan ve f alilmaktan
ho,lanabilecegini soyleyebilir. Bu yolla her iki laral (ogre men ve
~renci) problemler hakklnda dahalazla bilgi sahibi olabllir ve saglikll
blr ogre[lme ortaml itriOgerekliolan j[e1i~imi saglayabililler.
c· Ogretmen a~ik sorular sorara~ ogrenclnin duygulallnl anlamak
ve durumunu ke~ fel mek zorundadlr. Orne~in " AII ~tl rma ni n hangl klsmmda zorlanlyorsun, ya da kontrolunu kaybedi yorsun?" ~ellinde
sorulan bir soru ooa izleyecegi ogrenme - ogretme yOnlemleri 1m-
nusunda.yardlmtl oIabilir.
do O~renci duyalll bir ~ekilde gerceklerle ~e gelirilmelidir.
Omegin Yanillyor olmallYlm takat oyle goriinUyOf kl sen bu
partra YI ~almak Islemlyorsun" ~eklindeki konu$malalla ogrelmen el·
kili ve anraYI~h olmaya 6zen !lOslermelidir. Ancak bu fekilde Mrencinin
atr1k clmasr ve kendisini savunma gereijini hissetmemesi saQlanabilir.
AYni zamanda OQrencinin lendisini yanli~ bifimde tannma o1aslllgU'la
ka~1 dadikkalli olmak gerekir. <;:iinku celar kendi aklUafinca gamslz va
ranal gorilnerek ya da M retmenlerini iizmemek dU~Uncesiyle bu IUr
konu~ma _iekJindeld sorguramalarak3l11hk vemeeer.
eo Qi.jrelmen dii~tMlce ve g/lrii~lelinde esnek, ogrencilerini
degi~lirme~ ifin isleldi OImahdlr. MOrnkiin oIdugunca yerinde ve uygun
kararlar vererek, her ciJrumda 6grenciye ne ogrenecegi konusunda
yardlm elmelidir. Bu ogrencinin motivasyonunun artmasma yardlm
9deceQi gibi. onun kort<u va klzglnllglOl azallarak kendisinin degetli
sayglll yesorumlu bili oIdugu sinyalinide vereceklir.
f· Ogrencide Oijrenmeye killl isleksizlik inalla devam &diyor 'I'll
ya~lIs mlO diger alanlannda da problemlera neden oIuyorsa. bu Ilk·
dirde ogretmen prolesyonel yardlma gerell dtJyabilir. <;:iiliku problemin
kendi dersinde halledebilecegmen daha delinlerrJe olabileceOi
yarglSlna varml~t l r. Bu !libi durumlarda ~renci veebeveyn.lie duyaill
bit ~ekilde goru~erek 6a~ka uzman k~1I8rden (bir psikOlog ya da
danl~man) yardlm almaslnl iioerebilir.
6grelmen Aflsmdan lsleksiz ogrencilerinGetirdigl G~ lukler
Isteksiz ogr~nciler /?9retmen itrin dikkati lfekecek ~kilde sires
kaynagl oIuriar. 0yIe ki ogretmen fOk yaratici bir ene ~iyle 6gretmeye
gayret eder, ogrenci ise ogrenmeye ka~l direnir. 8u tur Oijrencilerin
ogrelmenleri kendilerini ailelerin yada okUI!:EJ,f1
n illikfe af1an basl(llan
alilOda hissederler. Dahasl ogrencilerin ,avranl anyla do{lrudan kendiJerini leMit elliklerini gOtUp ya$8r1a1. Oijr . eki isleksizligi saghkb
bir ~kilde fOzebilmek if in. ogrelmenin her iki tarali yani O§rencilerini
ve kendisim anlamaya ihtiyaci vardl!. lsteksizligin fOk delaogrenmeye
ka~. bir saVl.Jnma oIdugu anl ~lld lglnda n sab.rli olmak gerakir. Bu
durumpsikologlararaslnda, fOk ~~itJj ki~se l vesosyal nedenlere ba§h
' . i~leyen bir saVUMla mekanizrnasl oIarak b~inir ki 6Qretmenm
•reneye ka~1 c1aima uyanlk ve dikkatli oImaSln. saglar. Ogretmen gare 'ginde problemleli konu$8rak, dinleyerek ve ogrenciyi duygulanm
atrlklamasl ifin cesarellendirerek sablrla ¢ zellllmelidir. Olgar bit
deyi~le problemlerin ¢zumCmde kolaycapeselmekten kaflnmall, lakal
buna kar~lhk ogrencinin geli~mesinde tUm sorumlulugu da iisllenmemelidir.
~
Sonuf Olarak: 6 gretmen kendi kapasilesini gerlfek fi zgileliyte bil·
meli, daima objeklil olmaya va sablrll davranmaya Ozen gOslermelidir.
Ancak her ogrenci, her ogretmene uygun oImayabilece9i gib!. her
Oijrenci deher fal9lya uygun olmayabillf. Bazl OQrencilerin problemlell
ise. fOk deneyimli OSlretmenlerin oldugu kadar. bt.i alandaki profesyonel
uzmanlatln bil e¢ zumde g~iik eekebi~ tl:oyullardabulunabillr.
Yogun bir trabayla bazl OQrencilerdeki "Q9renmeye Isteksl1llksorununu ¢ zmeye yOnelen sablrll bir Oijretmenin belirtJlen ge~Qi
gOzden ka£lrmamasmm, t;ah~malarml diger Oijrencileriyle de sagJlliIl
olaraksurdurmesi aflslndan yarall. vagerekliOldugu sOylenebilir.
KAYNAK~A:
MackWOlth • Young, Lucinda; Have you ever hada pupil who was
reluclantlo learn? How ~id you deal with this?
Music Teacher August 1995 · l oOOoo
Mackworth • Young. l ucinda; Do your pupils practise enough!?
MusicTeacher, June 1995 · London
Mandolin OlUrken
• Seta i ACAY
Aksar3Y Ortaokulu 09renci orkestraSlllln ilk jaccsu (Sol ba~la-l Okul m(idOr()
MaIrnu! Ozay (Oyku yazan), arlIada g6z1il:lij Nusret Kemal 6 lyam (yazar),
Nedin Otvarn (mUZisyen). sag ~la muzik ogrelmeni Ahmet
Ozel(17Tenvnoz 1937) (~O lo9'af NUSfet Kemal Olyam'd¥t allmu~llf.,
Qrgl,fl baJlflCla
Ulkemiz muzik e{jilimine uzun yillar emek veren enaoasm,
ogrencilerine mandohn ogretmeyi am aylaml ~ . lsrarla benim bul·
marm isledi. Yakla$lk bir ay Once, mandolin urelilen bir atelyenin
yetkilisiyle tee forda kOllU$uyorum.
Benimle ya ~1t iki komsu arkadasmun, ilkokulda actan mandolin kursuna kanmaanna rnreniyordum. Bahar gunlerinde, akordsuz da
olsa. 0 yalgllardan, sokaga dokulen sesler,
yuregimden birseyler sokupindiriyordu.
Ortaokulda. muzik ogretmenimin etnde
mandolinle Simla girip, birkay okul jarklSI ya
da halk ezgisi ~a h ~ln l hayranhkla dinliyor ve
izliYQrdum.
•
Ogretmen okutuna kayll islemleri yapmrken, mandolin alma zorunluluqunun soylen·
mesi, beni nedenli sevindirdi, anlalamam. Bu
zorunlulugu, rahmelli babama iletligimde.
biraz espn daha yok alayc lulumuyla; 'sana
- pazardan iki kilo mandalin alayim da ye..:
deyi$ini unulamam.
•
Ogretmen okulunda ogrencllik gunleri. Uy
yll mandolinle iv • itJe olmak. Alb • yedi ay sareyle keman cehsrnak. ardmdan muzik bOllimunun smavmr kazanmak ve G.E.E.'ne kayll
yapurmak ... miizik egilimcisi olma yolunda ilk
adlmlarl atmak...
Anal;algl • yardmlcl ~ lgJ • ses egilimi · armoni • kontrapunkl
v.b.bilgi vesanal birikimlerinin olu~ug u ydlar ...
1968 · 69 ogrelim Ylhnda Diyarbaklr · Dele Ogretmen Okulu
muzik ogretmenligine atandrm. Okuldaki piyano kularalamaz
haldeydi. Anacalglm viyolayl damOzik derslemde surekli kullanmam mOmkOn olmuyordu. 'f;alglslz muzik egitiminin yapuarrnyacaqnu' d Q~Onerek mandolineslI:llrunak zoruoda kaldnn.
- Otuz • kirklane mandolin almak istiyoruz, hall venasn edinebileceQimizkonusundabilgi verebilir misiniz?
- Alelyeyi kapaltlk...
- Neden
- Tukelimi olmadlgl itJin...
Sizden ba~a iirelenvarsa, fiilfen adresini
lei .....
- Yok efendim, bCiliin ii1kede bu yalgmln
iiretimi durdu...
-Neden?
Yarut, alaytl yegU$undunJcu.
- Herkes OUOUK (blokfliit denmek isleniyor) yallyor ve caldmyor. Siz de cyle
yapmtz...
Teleton yUziimekapatnryor.
COCukfuk ydlanml ammsiyorum. Ailemin
ekonomik ve kOlliirel yasarm e1veri~li olmadlQt iyin. diger yafgllar bir yana, evimizde
' MANDOLIN' denen 0 basil yalgl da yoklu.
34
NlISI"el Kemal Otyam (sol Nita g6zOdill. AksarayOflaoluulda mUzj,; muzik . oln:Ia ki arlcadailan ile biro
bkte. OMan saOdaki mOlt. OOrelmeni Ahmel Ozel, tlemen arkada ay<*ta duran Nedin Olyam (besteci.
muzisvenl. 22MavIs 1937 (Fo!oOral NUSfel Kemal Otyam'dan allnrTllitll.)
r
Koy enstilO1eri - ogretmen okullan , bilim
aiaraooa oldugu gibi sanann 10m dallannda
,
da yel~li rdigi bi((;Ok degerli n sanla avOrK,:
kaynaklanrmzdu, Sik sik 6zlemle gecm i~
Yillara donOp iq I,:ekmiyor muyuz? Temel
mOzik egitimi ve sanata yonlendirme konusundada aynr noslaljiyi yasarmyor muyuz?
Oyleyse, mandojni olLrme tenefmek, reden?
G ecm ~ yillarda mOzik egiliminin tabanrm olusfuran koy ensntuleri - ogr~tmen
okullan mOzik serrmederi yok amk. ogrelmen liselen 'sanatsat egilim' ~levini Verine
qetirmiyor. Anadolu GOzel Sanal Uselerinin
saYISI da Olkemizin buyOktugOne gore $imdilik cck ez. Egilim FakOllelerine bagh mOzik
egilimi b610mleri hlzla /togalmakla. Ancak.
bu kurumlanrmzoa uygulanan larkh, programlar. I(31g1e{lilimi konusunda birer kapah
kutu ozelligi la$,maktadlrlar. Ne yank ki bu
okullanmlzdan mezun alan ilkogrelim ya da ortaogrelim kurumlaflmlzdaki mOzik egilimcisi bir/t0k meslektasimmn. mandolinin akordunu yapmakla bile zorluk /teklikle-rini g6rmek,
OzOcubir senu/t elsa gerek.
Mandolinin, ekcrcu zor, tek unnannm tarkh, parmakan aCIIJr
omasr, olOme ililmesini gerektirmez. Sabirla ogretmeye - ogrenmeye yonetmek;
• Calgl akordu ogrenmeyi ucuza saglamasl,
• Oiger bir/tok/talglJara g el,:i ~le lemel/talgl niletigi tasimasr,
• E$lik /talglSJ olarak kUllamlJrbgtmn cosmas.
• Muzik e{lilimcisinin agzlnl kapatarak ~fkJ soylenmesini
Okulda (eski k6y enslilOlerinden) 1940'h Ylliarda ba$layan
mandolin O9relim gelenegi sOrOyordu. Isler - isternez ben de
sOrOkleniyordum. Yallh okut, 40 - 45 ki$ilik similar, muzik salenu. Hat tada iki saat ders ve - bclca - ders dl ~1 mOzik eahsmalan.
Mandolin akordu i/tin sabrr ve 6zveri. Soou/t: tek va cok sesll ezgiler;·JOrkOler, marslar, napoliteelerle konserler ...
Vine bahanaroa, mandolin e$liginde aglzlardan yiiRselen
liirkOler, egitsel okul sarkrlan. marslar... yelenegi bejrlenen 09enoeuenemest
rencilerin keman, piyano, baglama, ud v.b. 1(31gllan O9renmeye
• Toplu ogretme veO9renme olanaqmm bulurvnasl,
yaneli$leri ...
• Yazlll dagarcigi ile /tokseslilige gel,:~i kolayla~ll rmasl ,
Gel,:ffii$i 17. yliZYIJa degin uzanan, bir~k Akdeniz Olkesillde
• Sollej okumavr kolaylasnrmasr nedeniyle bu I,:alglnm yok
egilim mOziginde terre! ~algl olarakkullamlan. bOyOk bagdarclmamasr i/tin, caba gereklirmekledir.
lann. adma yapillar Orelligi MANDOLIN; alkemizde deCumhuriKonunun, muzik yapma ortarm buunan egitim ku'iet donemiyle birlikle t uzla benimsermis ve yayglnla$ml~tl.
rumlanmlzla, mOzik egilimcisi yeli ~li ren 10m yiiksekokullanOzellikte egilimci yeli$liren kurumlanmlzda (Once kay ensliliileri,
sonra 6gretmen okullannda) temel /talgl olarak kulJanrllyordu. mlzda gOndeme gelirilerek degerlendirilmesi ' ok.ul mO ~ ik. egilimi
Muzik egilimimize bOylik kalkllarr olan sayglminnelle andtglm araci olarak' en klsa sOrede 'TOPLU MANDOLIN EGIT1Ml' nin
Akif Saydam, Ziya Aydmlan, Saip EgOz; 1950 yllinda ba$layan uygulamaya konmasl dilek ve 6zlemiyle...
~ah$lTl alaflyla melod ve konser albOmOolarak sislemalik Ozellige sa~i ~ se~i z kit..p .yaYlOlanm l~l~rd l r..B ~ .":lelod ve albOmler,
mandollnln tum teknlk Ozelliklennr gell$IIflCI uygulamalan ve
geni~ birdagarcl91 sunmakladlrlar.
1986 - 89 Yillan araslnda, M.E.B. Hizmet
l~i Egilim Dairesi Ba$k,anhgl'nca mOzik 6Orelmenleri icin duzenlenen be$ seminerdegorev
aldlm. UyguladlQlm ankellerde sadece
%8'inin leknigine uygun mandolin /talmayl bildikleri, bu l(alglya ilgi duyduklan ger/tegi ortaya I,:lkml$ll r. Ancak, yukanda sOzOnO elligim
melod ve albOmlerin lumOna inceleyen, uy. ,~_ _
gulayan, egitimini yapllglnr belirten lek mOzik
egililJlcisiyfe kar$lla~mad lm .
Once Koy Ensliliilerinin, 1980 Oncesinde
deogrelmen okullanndan bi[l,:ogunun kapahlmaSl, bir bOlOmiiniin ogretmen lisesi adl allmda programlarrmn degi~ti rilmesi, egilirnci yeo
li$liren kurumlanmlzda sarslntl yaralml$llr.
Oaha ucuz olmasl, kolay la$IOIrllgl, sOrekli
!ImSI ve Oz /talgllanmlzdan "KAVAL"I andlrmaSI nedeniyle soprano blokflaliin iilkemizde
yayglOla$ffiasl bu okullanmrzda da kullanllmaya ba$lanmasl, mandolin Oreliminde nilelik
Aksaray Of1aokukJ 6g'enc:i or1l:eslrasrll11 19391ladrosu (FotoQlal Nusrel Kemal Olycm'dall alIrvnlfllr.)
veniceligin hlzla dU$ffiesine neden olmu ~lur.
'--'---
35
Tiyat ro KralhktJr
• Necati CUMALI
Trabzon Devlet Tiyatros u qecen yudan beri SJm ele alacaqim : Ne demek Tiyatro VOks ek Kurul u?
" Derya G OIO"nO oynuyo r. Trabzon'a gidememi~lim.
Ilk akla getirdigi YOK gibi bir kuru lu§ karsrsmda kalMart basmd a tiyatronun oyunu Ankara'da KUy'Ok T i·
dlglnlZ izlemi! Kurul KOltar Bakanhqrrun atayacagr 2,
yatro'ya getirdigini duyunca qittim. oyunumu g6rdOm, Maliye Bakanlrgl'nrn atayacagl 1, tiyatro mestek kuemegi qecen gene yelenekleri tamdrm. kutladrm .
nrluslannm 2, tiyatro 6gretimi yapan kursulerin seceBir kez daha anladnn ki Ankara'dan uzak kalma - cegi 2, tiyat ro darusma kurulunun se.;ecegi 2 0yeden
run arasmr tr0k uzatmamak gerekiyor. Gazelelerden
olu§uyor. Devlet Tiyatrolan'mn 051 kurulusu niteliglnde...
izlediginiz yada kulaglmza qelen haberlerin niteligi,
Tann Devlet Tlyatrcta n'm bOyle bir kuru l u~ta n koge rce k l e~ li ri l mele rin in hangi asamalarda oldugu Osrusunl Hani 6zerklik? Vi llard ir beklenen , ozlenen ,
tune dogru bilgHeri ancak y,lda bir iki kez Anka ra'ya sozO eonen ozerklik nered e? Bu kurulusun gelirecegi
gitmekle edine biliyo rsunuz.
zararlar dCiiiiOnOlmOyor mu. Ustelik bu tOrtO zarartan
Saym Fikr i Saglar'ln KUltt1r Bakanhg l'na geliiin- baska yollardan ya§adt, c;okcekti bugOne kadar Devden sonra Devtet Tiyatrolan 'nda bazr dcn usumterin
let T iyatrolan !
.
qerceklestirtlme sl lein cahsmalar bailadlglm duyuyorBizler. nyatrooa gCicOnO bilgiden, yele nekten, hak
dum . Ankara'ya qidisimde bu cahsmalarla ilgili ban
hukuk anlayrsmdan, tiyatro eskmdan ala n bir otobilgi ler edindim.
ritenin ozlemini cekiyoruz: tasa n. yetkileri nasrl isteyeTlyatro Daire si Baskaru Saym GO I~en Karakadr- cegi herkesce bilinen klikleiiim eler kuus ~a h§ mal a n
oglu, Devlet T iyatrola n'rnn yeniden yapuanmasr ile ilsonunda ortaya ~lkacak kurutlara brrakrycrl MaHye
gili goru §leri saptama k iqin bu konuda kOqOk bir iura
Bakanllgl'mn atayacagl tem silcinin tiyatroda i~ i ne?
toplam ayr dO§unOyor. TOBAV (Tiyatro Opera Bale
KCillOr Bakanhgl bir devlet dairesid ir, sanat kurulu su
Sana tcnan Vakfl) rse cahs ma grubuna Devlet T iyatro- degildir. onun atayacagl tem stkller '.i¥atroyu siyas l ik·
tan'nm yenid en yaprtanmasr ile ilgili bir tas lak haztr- tidarlann dene timi altma sQrQkler. Og retim Oyelerinin
tatrms. Elime bu tasfaqm bir kopyasr gec;ti. KOltOr Ba- yeri kOrsOleridir. Krsacas r asureye d6ner bOyle bir
kanhgl'nrn yeniden yapllanma qah§malan nda bu
kurul!
taslag l lemel altp almayacaqt m bilmiyorum. Nedir ki
Bu kurullarda yer alacak ki§ilerin kisisel crkartan,
gord OgOm kadanyla bu tas lak Ankara'da ellerde ootalstekleri dogrultusunda odunler verip Odanler kopara·
§lyor, konu §ulanl ara gore de Anka ra T iyatro qev relerak nasI! karriiitir acak larr a~J kt l r tiyatro nun yonetiminL.
rinde epeyi yan da~ J var.
Tiyatroda demokrasi iiiile mez; kralhkla rrn ayakta
Konu uzun . Devlet Tiyatrolan 'nda bir d6nu§OmOn
kaldJgl, bunda n sonra da kalacagl lek kurum varsa 0
gerc;ekle$tirilmesi nin gerekliligi, bu i§te qok geq kali nda liyatrodur! Tiyatroda e~ i tl i k yoktur kl demokrasi 01d lgl kesin . BOyle bir donO$Ome giri$i1ecekse yontem
olarak elbett e ki oncelikle amacrnrn billnqli ol arak be- sun. KirT!lerin bOyOk, kiml erin kOqCik rolleri oynayacagl
bellidi r. lIeride kimin Hamlet'i. kimin Ofelya'yl ya da
lirlenmesi. donO$OmO ge rekli kllan aks akhklann, tlJulielte'i oynayacagl daha koos ervatuvara giri$ sln av·
kanma lan n ay lk sec;ik saptanma sl §arttlr. Yeniden
larrnda ortaya qlkar.
yapllanman ln Ilkelerini olu§luraca k. senuc; olarak yOnTiyalrolan krallar yonetir. 0 kral bi lgisi. sevg iye ,
lendirip biqimlendirecek veriler bunlardlr.
"
hakka
dayanan dOrust y6netimi , dog ru kararlan ile diTOBAV taslagl bu verilerden uzak gorOnOyor. AI<siplin kurar, kadrosu nda 41alliiianla.(10 vazgeyemediksine kurumun gOnGn ko§ulla nna gore esk imi§, qokleri bir egem enlik kurar liyatroda. Oyle ki ya zan ndan,
mu§ kuru luiiiunu korumak. sOrdOrmek ilkesine daya·
sahne sanalqllarrnda n sahne gerisi gOrevlil erine ka nlyor . Getirilen degiiiiiklik yetkili elJeri degi§ti rmek ola rak kahyor. Kademele ~tirilen yetki orQanla nyla kuru - ,- dar tiyalroya her kalkls l olan yetene gini , eme klerini
onun yanetimiyle guve n atllnda duyar.
mun bugOnkO bOrokrallk dev let dai resl kur uru$U daha
BCiyOk yetenekler, bCiyCik sanatC;llar daima aZJnhkda pek leiiitiriliyor, tiyatro sanatlna daha qok zarar ve__tadl r. Cog unlukta olan dar yetenekl ilerin oylanyla
recek mOdahalelere aqlk duruma getiri liyo r.
Taslak tiyatrolann yonetimini bir dizi kurultara te s- yone tilmez. yonle ndirilemez tiyatro! Kirk y llhk oyun
yazan deney imlerimle 6grendigim bir geryek ~ud u r:
lim ediyor. Bu kurullann ilki "Ti yatro VCiksek Kurulu."
Tiyalro kaplan kal esi gibid ir. Tiyalro yo netmeni el inde
Bunu "Danl§ma Kurulu·, · Sanat Yonetim Kurulu".
kl rbacl ile girer 0 kafese. Usta bir kaplan egilicisi gibi
· Sanatql1ar Kur ulu", "Oisiplin Kurulu· gibi kurullar izliyoneti r tiyalroyu. Kl rbacln l arada bir havada ~ak latsa
yor. Taslak metninde bu kur ulla r aras rnda bir e$90·
bile kaplancl klanmn canl nl yamadan yOrOtCir gosl edOmden soz edi liyor, ama tiyat ro sanatr aC;lslndan bu
risini!
IOrIO kurullarln ad l, 6nOne gelenin tiyatronun i$ine bu·
run sokmasldlr!
Su yazlm rn yeri her kurulu n ayn ayn eleiiitirisin e
Allntl : Cumh uriyet Gazetesi 28.3 . t 992
izin vermiyo r. Bunun ic;in ba§a alrnan ilk kuru lun yapl36
•
Gazi'li Sir Ses:
Tuncay Kurtoglu
-Aydin iLIK
~mil 03 - 09Eyliil l 995 larihlerl ardSlOOa Tlirldye'de ill kez ulusararasr bir $3n yan~1 'Yap! Kredi Uluslarara!l leyls GENCER ~an
YanfmaSl' adl altlnda IstaAbul'da wzenlend.. Yap! Kredi serer ve KQ/tijr
Etkinlikleli /ieryevesiode 16-32 y~ aras. dilflyanm pekl;ok yerinclen gaIlY
opera sanaloyllarlOtn yanftlgl ve Cernal Re~1 REV Kooser Salcpuoda
geryekle~tirilen bu gOD:emli sanal oIa)1 i9n ba~ta SaYln Aydin GUN ve
LeylaGENCER oImak uzeretum ilgilileri yiireklen kuUuyoruz. au guze! 0(ganizasyonun dOzenleoo-.esinde Oncelikle Yap! Kredi Bankasl oImak (izere
tUm resmi-Ozel, Iwrum ve Iwrulu~ra. macki va maMM desteklerinclen
fist sana~lSldlr, 1970 Ankara dojumhJ, Ses EOiIimiAnabilinv'Anasanat Dati
6grencirriz, sen egilimine Fevziye BARTU (1926-1992) iIe bailaylp Ank.
Dev, Op. ~n Pedagoglanndan (bas) Insan ~NCt.. ile devam elmelrtedir.
Tuncay KURTQGLU °Uluslararasl l eyla Genet( ~ n Van,maSl"ndl 5&
kl,l i~lnden °Ozel Odm" (Mansiyon) almasl, 25 ya$lndaki bir sana~1 iI;in
"gelecek vaa~ediyor" dG$Ontesini sanat rrewrelerine yanSl tml~ lr. En
Cinemlisi Gazi UniVCl'Sitesi'nin bOyOk gururuOIrrJJ$IUr.
. Btlr.anpnada °Birlncio AmavutMeuo Soprano Enkelojda SHKOSA,
"lkin¢ISI" Arjantll'l'li lenor ~arcel9 Raoul ALVAREZ, "U ~Ol1C U " DIan Tijr\(
doIaYII~(ir ediyoruz.
Sqprano Birgm SU ve ' Olel Odmo sahib TOr\( Bas Tuncay KURT05 Arallk 1994 larihinde Ankara Hi"on'da, Uiusiararasl Ankara Muzik
OGLU'nu tekrar kuUuyoruz. Tuneay KURTOGl U ile birlikle yan~n diger
Fesliva~'njn de diizenleyicisi olan 'Sevda-eenap AND MUzik Vakfl (1994)
Turll sana~llar;, Meuo Soprano Une! ~AUL ve bOI0miimiiz mezunu Tenor
BUient BEZOUZ (halen Me~in DeYlet Opefasl $all SoIisti)'O Irlanda'da
Onur Allin Madalr as," t6reninde tamrra ~nslna sahip oIdu9orn. en bUyiik
Dlbin ve Kraliye! Ope.
Diva'mlltrl adma dUzenlenen ·Yap. Kntdi Ulus·
rasr Covent GardEwl Operalanndan dlnleti daveti
lararas. Leyla GENCER
almalallndan doIay!, 6'
~an Ya n,maSl" Tijrki·
vO~ ve muUulukduygu·
ye'nin ~Oda~ ~ksesli
rrillik saran ve kOIIO·
IanmLZI birllez dalla yineliyoruz. Ba¥lnlannm
Nnlin diinyaya acllmaSI
devaR'unl diiyoruz.
we taMllmaslllda 1e1li ve
Van$flNl slraslOda;
~ 6nemIi bif ~nst lr. seym Cumhurbalikaru SO·
~i~n (kOn:IpedtOrI8rin) ve final slraslnda
leyman DEMIAEl'ill ceurBASSO'nun (Silken! AlIaIandlrdlgl VEl bizza! °Onur
Allin Madalyaslorun l ey'
demik Senloni Orlles!rasl) ba$ta Dekanlan
Ia GENCEA'e taraRann·
Prof. Etsin ONAY 'Ie
dan verildig !6reode sevOrlleslra.MiJdljiU Aydan
da-Genap AND M.iiZik
Valdl Vone~m Kurulu UyeAKINERI oImak UZer1.
tOrn Olkestra uyelerini,
Ierinden Dr. Erdogan OK·
VAY'm Ul"lUtarnadi{llm !>ir
~erili 1j<lll$lfl3.larllldan
s6zunil anlmSlyotUm:
doIaYl kutluyonLZ. Aynca
Avrupa Topluluguna girbu yan$lTl3rlln TRT 2'den
naklen verilmesi deSl~
meye ~all$llglmll bu
gunlerde l eyla GENCER
mUzikseverier ~IS lndan
bOyOk bir ¥Ins oImu$hJr.
gibi, 'r0k degil ol uZ kitdar sanatclmlZI yurt dlAneak yan,manln nak, tna gonderebilseydik,
len yaylm Slrl Slnd. y.
fimdiye kadar ~oktan bu UUsla'araSl Leyia Garalr $an Yafl~lndiI Oze! Oduro kaZ.anafI Turcay Kl.lr\O{llu (ScM1a) ve yanynada Ylm knlp (kahtl k1lut.
__
_ ~__ bo{ kafJllq rnalllInda
yollan katetmi, olur- ikind dan Aljanlin1i tenot Ma/CEltl RaooIAlvarez
zaman zaman l'Iaber nail bile deglt llrilmektedir) kal.n b6lumUn Irt..r
duk."
gun bantlan yaylnlanmasl, biz, gol'l yaYIl1CllJk ilkelerlne .yIon, Ito
Halbuki biz hala TOrkiye'yi yundl$lrlda !ems~ elmek. SlnUSlZkUltUr ve
nat'rllarave organlzasyona kalJl sayglsLZhktlr. Ozellikle TAT 2'nm son
sanal varllklanmlZI larulmak il;in konul form Odemeye devam edi yoru1....
yillarda sanal ve IWltur agul lkh yaYln atagl bizi son derete mutlu etmelde
Demek ki bu laaliyeUer Mil\i M~ kapsamlnda d~erlendirilmemeldedir. ..
ve urnuUandlrmakladll. ElUtUn bu giizenilderin yamnda bu tUr yaym ganan
G~ yll ~Ui konserler, saYISlZ lOren, loplantl 'ot. eJki!llikler1e 70.
i$lenmemel, herzaman nitelik 'Ie nicelik gOlden ~metidir.
V.hru kutlayan Musiki Muallim Meklebi (devaml sayllan Gazi Universilesi,
Gazi E~im Fak uh ~. Muzik Egitirni BO/Um,j) arallksl1. Oreten bir muzjj(
12 Kaslm 1995 tarihinde Bilkent Senfoni OrkeslraSl ll$19flde yant
mantn Odiil alan sanal~ lla lln l, Ankara'da milzikseverlere bir kez da"'a konegiti rrx:i~ tabrikasl gibi bugiine kadaryeti, en binlerce Milzik Ogrlltmer,inin
sarvermeo>i tOm sanalSeverlerte bOyiik bit memnuniyeUe kalll1anml$llr.
ATA ocaQldlr. Bukurumdan sadece muzik ~retmeni degil. sanatcllar, bes"Yapi Kr&dl UluslararaSiley la GENCER ~n Yan,mISl°.gbi yan,·
teciler, ara,tlrmaCllar, muzikologlar, yurt dl, mda kulliir-sanat elt;ileri Ij<llgl
malann her yd gerek ses, gerek Ij<llgl alanlannda eooalarak SOrdUn:ilmesi
Orelimcieri, koro, Ofkeslra ve banOO ~lleri, miizik yazar ve el~tinnenleri,
enbiryiik ozlemlerirrU arasmdadlr. au organizasyonlar TOrldye'yi diinyaya
nilzil<. tek ~lan . klmmayslerler ve da"'a niceleri yeti,m~ ve yeti!;ar;acak oIan kapllann II'IahtarlarKhr. Tum vatanseverlem t:q4esine ciddi.
mekledir. OzelhkJe ses egitimi alanlrldal'localann hocaSl Saadet Jkesus AI..akademik sanat ve kUROr Ij<ltl$flNllannda ~ c1Jyartl oknaSI. yati~e
TAN'run ve b6~ me emeQi ~mi, oIan tUm $eS egitimcilerinin ve ebediyete
olan IJOCUklartml 1. ve ge~erimiz It;in gerekli .bir OOkO$lJldur. sanata va
iIltikal etmi, olanlann agrencllerinin, ogrencileri yillardll ba$ilnh gOreYier
sanalt;lya deslek olmak Bfryiik Orider ATATURK'On de Onde gelen diyapmakladlrlar, Operalafa, Devlet Korolanna ve TATKorolanna sana!cllar
rektilleri araslnc\a yeralmaldadlr.
yeti$tirmektedirter.
Sanat lie it;it;e nice aydlnhk yannlara.•••
1988-1989 cgrelim ylhnda bi)lijerlilTlizun b1rinci Slruhna ogrenci oIan
(bas) Tuncay KURToGLU. aYOI zamanda Ankara DevIeI 0penI. Korosu k\).
0 •• •
Piyano Egitimi B a~langlclnda Legato C;~h~ Tekniginde
Kar~lla~llan Sorunlar ve C;ozum Onerileri
• Z. Se, kin GOKBUDAK
Piyano egitiminin baslanqrcrnda arnaclardan birisi, temel olan ve 0 oranda da gerekll
olan, legat o I'a h~, parmaklann ve ellerin baglm slzhgl, her parm aqm esit kuvvette I' alabilrnesl gibi teknik davrarusl arr ogrenciye kazandrrmaktrr, Yeni baslayan bir bgrencide - ya~1
ne olursa olsun - bu teknik davraruslardan en I'0k legato I'a h~ tekniginde sorunlarla karstla~llir. Bir cok ba~langl l' ogrencisi legato catamaz. Ozellikle daha sonra, sol elc:le uzun bir
akor calarken, sag elden legato I'a lmayl ogrendikleri asarnada sorunlar artar. Ogrenei her
ne zaman geleeek akoru veya arrnon ik arahgl calmak il'i n sol elini kaldrrsa sag elini de kaldmr, I ~te bu proble min bir oll' Ode de olsa nasrl cozumlenrnesl gerektigi konu sunda bilgi verilrnek istenrnistlr,
Bu tip bir sorun, I'ogu kere iki el arasmdaki bag lms lzllk ve iyi dinlenme a h ~ kan hg ln ln eksikliginden kaynaklana n bir sorundur. Ayru anda sol elde fark h bir l iziksel teknik basa nrken,
sag eldeki legato tek nigini basarrnak il'in u g ra ~ a n ba~lang l l' ogreneilerinin oldukca zorlu bir
mOeadele beklem ekted ir. Bu ogreneiler sol elde yaztlanlara bilinl'li bir ~ e ki l d e caba harcamak zorundadrr, Sol el sag el gibi oyle baskin bir ei olmadrqmdan, ogreneiler konsantrasyonlanru tamamen korumak ve ortaya I'lkaeak olan kararsrzhklan bir kenara brrakip
onu yerlestirmek durumundadir. Zayrf eiin fiziksel ha reketini benimserken sag aid e boyle
bir sorunun
~Ikm asl
normaldir.
Yeni baslayan bir ogrenci genellikle ogretmenini mamnun etmek ister. Bu nedenle ve ri-
len teknikleri anlay ip anlarnadrqr sorulduqu zaman ise cabucak basrru sallayarak anlad/glnl ifade eden bir hareket yapar. Hatta aynr ogrenci zaman zaman ogretmeni taratmd an
gosterilen bir ses veya dokunusu bir papaqan beeereklilig iyle alqi lar ve tekrar eder. Ama
bu durum, ogreneinin kes inlikle anlad lgl antarmna gelmemelidir. Onun anlad lglnl kabul etmeden once birkac uygu lama arasinda tutarhhk ararnahdrr,
Piyanoda onkot kullarurm mOkemmel bir egitim vasrtas rdrr, Ilk adrrn, ogret menin iki notarun legato I'a h nl~ln l , kend i onkolunda uygulayarak ogreneisi ne gosterrnesid ir. Parrnaq trruz
dip oynaklardan serbestce kalkarak tusa basar ve tusa bas lldlgl anda ikinci basa eak olan
parmak hafifce kalkrp tusa duser ve basar. lkinci parrnak tusa bastl gl anda birinei parmak
tusu brrakrr, Yani hareket 01' adirn dan olusur; kalk , dO~ , bas . Boyle yava s yavas yaprlan
hareketlerle legato I' a h ~ tekn igi elde edilir. Daha sonra iki - 01' - dort numarah parmaklar
kullarutarak agirhk transferleri gosterilir ve sonun da be~ parrnak birle~tirilir.
Bir yet i ~k i ni n eli il'in yap llm l~ bOyO klOk ve aglrllkta olan klavyelerde cocuklar, kendilerinden bekle nl1en ses i olust urabilmek il'in ne kadar zor bir durumla karst karsiya gelmi~ olmasmm stk mtrsrm yasadiklann danleqato ogratiminin zor garl'akle~tiginl soyleyen Jozzel Gat
3.
"In The Techinique of Piano Playing " adh eserind e ogrelmenlere, legato yah ~ tekn igini goslerirken parma k hareketlerini abartmalanru onenyor, Bunun iyinde , ihliyay duyuldugundan
daha fazla parrnak calrs rnalan ve daha yukanda n dO ~me uygulama lan yaprlmas t gerektigini, boylelikle ya prlan i ~ in daha doyuru cu duruma gelecegini vurguluyor. EJbelfe bu ya h ~­
malar yapilrrken sadece hareketler degil, ayru zamanda ton rengi de son derace 6nem kazaruyor. Aynca Gal , legato ya l l ~ 1 bir sarki soy lemeye benz etiyor. Hangi yaJg l olu rsa olsun,
legato cahs m ~a rkl soylerneyle basanl acajnm soylOyor.
Bu ifadelerden an la ~l ld l g l gibi, legalo ya ll~ yizgisinde herhangi bir koprna yt veya kmlrnayi onlemek ic;in , s6zcGklerini hemen hemen her yerde i!?itebilecegimiz bir tekerleme, bir
halk tUrkOsO veya bir okul sarki smdan yola ylktlglml zda ogrencilerden tam bir legato yah~
teknigi alabiliriz. (Ornekler sey ilirken ogrencinin ya~ 1 goz onunda bulunduru lmahdtr.) Og renci s6zleri soylerken tarkma varm adan sesleride dogal aklcllIgi ic;erisinde ca tacakur. Sir
kay kez bunu tekrarlad rklannda, ag trhgl pa rmakta n ve tustan tusa nasi l aktardiklanru biraz
ozel dikkat harcayarak an lamlan kolaylasacakttr.
~ ~~
T"" b<l
\-r. bel
[o, v~k I"
j "'" Iler
r-e,
Daha som a ge lecek oJan adim, sol elin eklenmesi olacakl tr. Ogrenc inin on kolunda uygulai lian bu harekelfe, her armonik ara hkta ah~lldlglndan daha .yuk seqe kaldmlarak sol el
abartrhr, Ogretmen onkolunda goslerdigi hareket leknigini anlayrp anlarnadrqr ru ogre nciye
sorma hdrr.. Piyano Ozerinde uygu lama yaparken ogre nciler caldtklan gib i scylernelidlr, Bu
ikiser olyOIOk me lodik motifJerde hicbir kopma olmamahdtr.
,....,
.>
-(~
..
.
\c." n
j"
~.
.
b
-
I
\.....
A
-
~4
-.
---------
~.
~
,.
oe,
'I'M
•
Ellerin baglmslzhgl , ters yonde yap tlan bes - parmak egzersizJeriyle daha iyi kazaruhr,
Ogrencilerin an lamlanna yardunci olan abarnlr hareketler, ellerin en iyiyi bulmalanru saglayan fiziksel bir lhtlyacrd rr,
39
•
-
--
.,.--
/4f ~
. .
,
.
•
·
.
r
-
•
·
•
.
.
•
I
I
I
~
, "':'
.
.
. .
...--1
.
.
.
~
.
I
/
.
.e, -
I-
•
.
~
•
I
-o-
--..
I
I
.
•
I I
bgreneilerin teknik egitimleri son de reee anemlidir ve bun un azerinde titizlikle durulmasr
gerekmektedir. Bununia beraber, dinleme egitim/erini de ihma l etmeme k gerekiyor. Oers
saati kisa ve kapsadlg l ~ok ~ey oldugundan uygulama yaparken dikkatli bir ~ek ilde dinlemek agreneiye ~o k ~e y kazan dtrmaktadrr. Bu nedenle, agreneiyi de rsin bir kisrrunda dinIe·
meye davet ederek nasrl bi r~ekilde dinlemesi gerektigi gasterilmel idir. Josef Hoffrnan'rn bir
sozo konunun onernini daha iyi vurqulayacaktrr, N I ~itme , uya ruk oldugunuz ve dinleme iradenizle yaptrgln lz bir i~ oldugu surece onleyerneyeceqiniz tamame n fiziksel bir olaydir, Bu
sizin i~it me nize yon vermek demektir.·
KAYNAKCA:
Clavier. Volume 34 , No: 5, May I June 1995. nie Instrumentalist Pub lishing Com pany.
U.S.A.
Gat, Jozsef. The Teehique of Piano Playing. Translate d by Istva Klesz ky. Engl ish ed,
London : Co llet's Holdings Ltd , 1965
Pamir, Leyla. yagda~ Piyan o Egitimi. Tu rkiye Turing ve Ot omobil Kurumu Beyaz Ka~k
Yaymlan , No: 2, Istanbul.
•
gerard hofnung'dan
Trompet cesttlert
..
,
Anadolu Guzel Sanatlar Liseleri Semineri
• ismail BOZKAYA
u.O. Egili m FakQllesi Muzik Egilimi Bolumunun g iri ~imi va organizasyonu ile Anadolu
GOzel Sanstlsr Liseleri'nin sorunlan m ortaya
kayan ve fi:ozOm arastiran seminer 1 Arahk
1995 Cuma gunu u .O. Egitim FakGltesi konterans salonunda yaplidl.
1989-1990 Ders y ihnda , ~i md i adl ~ uk ran la
arulan, d6nemin MilJi Egitim Bakam Avni Akyol zamanmda ve oze l bGtge He, ilki Islanbul'da olmak uzere aeilan Anadolu Guzel Sanatlar Liseleri'nin sayrsi 94-95 ders yihnda onbire, 95-96'da da onbese utasn. Ilk mezunlar
~ im d i Oniversitade okuyorlar. Adl gec;en okullar, basvuru kcsut lann m epeyce zorluguna
ka rsm (ortaokuldan dogrudan mezun olmak,
3 not basan o rtalarnasr , dGzeyli bir yetenek
smavi vb), artan bir ilgi Ile kamuoyunun gOndeminde yer aldi lar.
Her kurumda oldugu gibi AGS L'nde de
program, ogretim kadrosu, derslik, yurt binslan, arac-qe rec ve uygulamadan dogan 50runlan iryeren bir birikim olusrnust u ve srkca
konusu luyordu, Artrk bilimsel bir topl antrda
yetklli kisilerce. daha yuksek sesle konusrna/
tartrsrna VB coznrn arama zamar nge lm j~ti.
Bu surecl U_U . Egl. Fak. Miizik Egitiml
SolOmQ bas lattr, Seminer dLizen leme kurulunda Zeki 9ubuk'un ba~kanh g l n d a ogrelim elarnanlan Rab ia Yrlmam , ismall Gogu~,
Aydin Alalay ve Gulay Gogii~ gorev aldilar.
Egil im Fakult s sl dekam Prof. Dr. Ali OZgelebi
giri~imi i'itenlikle destekledi ve organizasyon
ile ilgili sorunlann eyozOmOne katkida bulundu.
TOm mOzlk egitimi b610mierine VB AGSL'ne
seminer He ilgili program duyuruldu. Milli Egilim Bakanhgl'ndan konu He ilgill uzman davel
edildL Ankara, izmir. Bursa va Eski~ehir
AGSL y6netici va temsilci ogretmenleri seminere kal ,ld,. Digerterinden gelen olmadl.
42
Seminer sabah ve ogleden sonra olmak
uzere iki oturum olarak g e r<;e kle~ t j ril dL Program Bursa AGSL korosunun istiklal M ar~1 ve
AGSL rnarsmr soylemesiyle baslad r, Koroy u
ogretmenleri Niliifer Ala lay yonetti, A9 1 h~
kon usrnasuu dekan Prof. Dr. Ali OZgeleb i
yaptr, Krsa, anlamh konusrnasmda mOzik
dostu blr insan oldugunu belirtti VB bu liselerin
basm a bir kaza gelmemesini diledi. OtururnIan U.O. Egt. Fak. Muz. Egt. Boi. B~k. 0 09.
Ab du llah Uz yonetti.
Seminera cahsrnalany la katilanlar sabah
VB ogleden sonraki oturumlarda hazrrhklanm
sundular, g6 nJ~ le ri ni acikladilar. Milli Egitim
Bakanllgl temsilcisi egitim uzrnaru YurdagO I
GOne~ "Kurumsal Yapr ve Fonks iyonlarl "
konulu cahsrnasmda kurulus ile ilgili bilgiler
verdi. Ortaogretimdeki yapuanrna 'ile AGSL'nin
durumunu acrkladr .
Bursa AGSL muduru Ay din Sevin9 uygulamam n i9inden geliyordu. Aksakhkla n ya sarmstr, ' Ogrenei Problemleri · BeklenWer"
ba ~llgl altinda derslik ve yurt binalannm eksikligi He diger problemleri ya ns rttr, 9bzumOnu
istedi. Seminere aym za manda bir 6g renci velisi olarak da katilan Izmir Devlet Se ntoni Orkestrasi sanatcrsi Tugru l GogO~, ders adIanni, igeriklerlni ele~ti rdi . Muzik Yaratma
gibi 90k iddiah yakla~lmlardan kaerrut ma rm istedi. Ogretim kadrolarmm yetersizliglnden yakmdr, Yonetim birimlerinin o lu~um bi9imlne i1i~kin degl~ik oneriler sundu.
Marmara On. Egl. Fak. Muz. Egt. Bol. 6g.
Oy. 009. Dr. ilknur Okalan, ses egitlmi uzerinde onernte durdu. MUlasyon (ses d egi ~imi )
donemini y a ~aya n AGS L ogreneilerine daha
bir 6zenle yakla§llmaslnl isteyerek, Qg retme·
nln 6nemli bir model olu~turmasf ,'gerektigini
seyledi.
AGSL program lanmn 6nemli bir b610mO
9al91egitimine yonellktlr, Qalgr seclmi ve Yillara g6re 6gretim dOzeylerinin belirlenmemesi
konuyu duyarh hale getirmektedir. Ozellikle
geleneksel l;algllann da bu okullarda egitimi·
nin verilmesi 6nerileri tartrsrnal ara yol acm aktadrr, Bu konudaki gorO ~leri U.O. Egt. Fak.
MOz. Egt. Bol. Ogr. Oy. 0 09. Ramazan Akku~ dile getirdi. Geleneksel 9alg,Iarm leknik
nedenler yOziinden bu okullarda ogretiminin gereksiz oldugu dii!j)uneesini ileri surdO. 9algl egillmine baslama ya~mm daha
a~ag l lara ~ekilrnes ini . AGSL 6gretmenlerine
Oniversite ile baglantlh hizmetlci egitimi verilrnesinl 6nerdi. Aynea bu okuli ara agretmen
ahrrunda angorOlen artaogretimde ~ah~ml~
alma kosulunun kaldmlrnasuu, yukse k lisans ve daktora yapan ogretmenlerin atamalanrun yapllmaslnl istedi.
Seminere konusmac r olarak kat/Ian Prof.
Dr. Edip GOnay lie Prof. Dr. Ali U9an deneyimli egitimeiler olarak ozellikle program kanusunu irdelediler. Marmara On. Egt. Fak.
Muz. Egt. Bol. B ~ k . Prof. Dr. Edip Giinay
AGSL programlannm 9alg, Egitimi, Kulak
Egilimi ve Solfej Toplulukla Miizik Yapma
egitimi olmak uzere ulf ana ba~lJk altmda
toplanmasrru onerdi, Aynea, AGSL'inden
mezun olanlann iIIe de miizik egitirni boliimlerine gidecekleri yolunda baglaYlc, bir
durum olmadlglOl, diger fakOltelere giden
ogrencilerin de mOzik sanatrm bilen, seven
ve sanata sayglh blrer insan olarak toplumda 'yer .alacaklanm belirtti. Bu baglamda
"Programlann iki dogrultuda, hem mUzik
egitimi bolUmlerine ogrenci hazrrlarna hem
de baska fakiillelere gidecek ogrencilerin
durumlanru gozeten bir anlaYI~la duzenlenmesi gerekiyor" dedi.
. Gazi On. Gazi Egt. Fak. MOz. Egt. Bol.
. Ogr. Oy. Prof. Dr. Ali U~an , ozelleyici, birle~lirici, elkili konu~malar yaptt Programlarm geni~ bir ele~t irisini yaparak sadece
lf81g1 aglrhkh alma mas I gerektigini, mOzigin diger alanlanm da (mOzik teknolo jisi
gibi) i~ine alacak daha geni~ soluklu
hazlrllklar gerektigini belirtti. Ogrencilerin
yabanc, dil egilimlerinin degerlend lrllme-
sini istedi. Sorunlann varhgmdan karamsarl lga d G ~U1memes i gerektigini vurgulayarak
ikibinli yillarda 30 AGSL sayrsi lie daha dinamik blr ortam olu!j)aeaglOa inandlQlnl soyledi.
Tartrsrna bolurnunce konus rnacrtara sorular soruldu. U.O. Egt. Fak. Muz. E!Jt. 8 01. Ogr.
Oy. Yrd. Doc, Ismail Bozkaya AGSL'nin gelecegine iliskin bir soru yo nel tti, "Planlama
nedir, arastirma ve altyap, ~all~malarJ var
rm? Onumuzdeki yJllarda hangi okullar
aerlaca k, nerede, ne zaman? " dive sordu.
MEB temsilcisinden bu soruya acik bir yarut
ahnarnadr, Kimi dinleyiciler tarnamlayrcr bilgiler vererek konuya ili ~ kin dU!j)uneelerini dire
getirdiler. Mehmel Ta ~p ona r. Sebahattin 9 ilfek, Erdal Karademir, SOIeyman Tarman,
Neriman Haslrcloglu, Zekai Evin, ismail
GogQ~, NilOfer Atalay , Erol Dernlrbatir,
Zeki f;ubuk, DOlf. Mahmut San , ogrenciler
GUI~ah Sol , Ponar Yildmm ve Aylin Akman
kon usrnalan lle katkrda bulundular.
Ayru gOnOn aksarm konuklann ve Muz.
Egt. Bel, ogretim elemantanrun katrhrm lie,
Oniversitenin herkes taratm dan cok begenilen
termal tesislerinde aksarn yemegi yendi. Oaha gen i~ katrhrnla ve kapsamh blr tartism a
ortarm lie "AGSL Sempozyumu"nda bUlu~ul­
rnak uzere program noktalandr ,
Seminerden elde edilen sonuctar ~o yle
ozetlenebilir: AGSL'nln dersllk ve yurt blnalan ile ilgili sorunlan var. Ozel bina i~in
planJama yapllmaslna karsrn, Ankara
dl~ onda digerleri henuz ger~ekle~memi~lir.
Ogretim programlan, ders adlan ve i~erik·
leri gozden ge~irilmeli. hangi yillarda ne
duzeyde og reli m yap ,lacag, belirlenmeIidir. Calgl eeclmlnde degi~ik egilimler var.
Geleneksel ~alg lla r olmah rru, olmamah
m,? Bu kon u la rt,~,lmaktad". AGSL ogrelmenlerinin se~imi ve nitelikleri de tartl{»ma
konusudur. Ses degi,imi donemini ya~a­
yan ogrencilerde ciddi ses problemlerinin
oldugu ortaya ~lkm'~I".
43
•
OlUmunun ikinci Yrlmda "Hasan Toraganh"
• A. Aydon
" ge vres~lJ de rek bir yardlmci bulamayan
Muzik Ogretmeni. a/sturks ve arabesk
miizigin soJundugu bu ortamda ogrencile rine fagda~ miizik begenisini nasil
a~llayacaktlr? "
Hasan TORAGANLt
1974 ymnda Ankara'da "Muzik Egitimcilerl
Dern t!gi "nin bir toplanns mda ta m ~ t lgl m de~erl i
6gretmenim Hasan TORGANLI (191 6-1 993) 01kemizin yeti~t i rd i g i iklnci kusak mQzik egitimcilerinden, bested , yazar, bando ~ ef i ve falklor arastu rnacrlanrruzdandrr. OIOmOniin (25 Arahk
1993/Ankara) ardrndan iki yll ge~ m es in e ragmen eserleri ve arulanile muzik du nyarmzdaki
varhj nm surdurmektedir.
1916'da lzmir'de dogan TORAGANLI 1924
yihnda kuruJan "Mu slk i Mu allim Mektebi"ne
1929'da ogrenci olu r. 1935 yitmda Yozgat Lisesinde muzik ogretmenligi gorevine baslar, 1960
yrlmda "Askeri Mlzlka Okul u" Muzik 8 a~ bg ret­
menliqlnden emekf olduktan soma TED (Turk
Egitim Dernegi) Ankara Kclleji'nde 14 yll muzik
ogretmenligi yaparak, bu gbrevden de emekli
olur. Pek cok gazete ve dergilerde (Filarmoni,
Orkestra, Ogretmen Dunyasr.c.) yayrnlanan yazrlanmn yam stra, "C;:ocuklanmlza Yenl ~arkl ~
lar", "Askeri Bandolar j~ln Muzik Nezartyen ",
Sandolar i ~in TRT odOIO alrms , Ordu Ikramiyesi
kazanrms ve buyuk bir bolOmO Ordu'ca satin
ahnarak yay m lanml ~ 15 Konser M a r~ l , 2 vals ve
bir Suit yazrmsnr, Pek ~ogu odUl alnus okul earkilanmn saYISI 200'u ge ~m e kte d ir. Sunlardan
baska "Ezgilerde Muzik I", "Ezg ilerde Muzik
II", ve olumunden sekiz ay once Pan YaYlnclhk'
taraflndan lstanbul'da yaymtanan "C;:ocuk ~a r­
kllan" adil okul rnuzik egitimine yOnelik muzik
kitaplan bulunmaktadir. "Kendi Kendime Blo ke
f1ut Ogreni yorum " , "Turk Halk MOzigi", "Ulusal Mar§ilanmlz" adh baslma hazlr eserleri h a~
. yattayken yaylnlanamamli olan kitaplandlr TOe
RAGANLl'ntn pek ~o k panel, sempozyum ve
kongrelerde savundugu gon.1i ve' dOiuncelerini
ozetlemek yerinde olacaktlr:
.
"Gen~ kUlisklarln olum lu yonde yetllimee
51,' karakter ve ki§iiliklerinin gell§imesinde
muzlk sanatmln ve muzik egltlm lnln one ml,
yurdum uzda henuz geregl gibl anla\ula-
.
iLiK
rnamisnr, Muzik Ogretmenl, kendl kade rlne
terk edilmlli, olumsuz kO§iullar altm da go rev
yapmak zorunda blrakdml, t lr. Cevreslnde
tek blr yardimci bu lamayan muzik ogrelrn enl, Al aturka muslkinin solundugu blr ortamda , ogreneilerine ~agda~ mlizlk began"
sinl nesu alillayaeaktlr. Muzik oq,ret menlerlnin bu zorlu savaeimda basan sag layabllmeleri 1£ln kendilerinden yana blr Devlet MUzik
Polltikasa'ru arkalannda duymalan, yeterll
saat, aray ve gereQle donat llmalarl gerekmektedir."
"Alal ark'On 60 YII once, her IOriO yokl ugun karsrsmda duraksamadan b a,lattlgl mOzlk devrlminl Y8~atmak ve ba,an ya ula,tlrmak hepimizin gorevidlr. Ko ~ u ll a r ne kadar
elveri~siz ~orunurse go runsOn, bu kutsal
gorevln Venne getirileeegine inamyoruz."
"Muzik egitlmlne ne kadar erken ba,lamrsa, okadar iyi sonuc ahnaeagr blllnen blr gereekt tr, Bu baki mdan, okul oncesl (Anaokulfan) ve i1kokull ardaki mOzik eglt imi bOyOk
enem talil'. Ne yazlk ki, yurdumuzda en ~ok
bu donem crocuklanmn egitl ml sav saklaml,
bulunmaktadtr."
"Slzde ilk muzlk derslerlnin kondugu 1870
yillm bir yana birakalrm, Musiki Mualllm Mektebi'nin kuruldugu 1924 Ylllnin uzertnden bile
68 y'l ge~mt~ bulunuyor. Yanm yOZYlh a~km
bu sure i~erlsinde okul oncesl ve IIkokul
muzik egitlminl duzenleyemedlgimlz gibi, bu
oku llar i~in gerekli mOzik ogret menlerinl de
yet,i,tirml§i degillz."
IIko kutlarda mOzlk ya h i~ yapllmaz, y. da
bilg isizce yapuan muzik derslerl yuzunden,
eccuk daha ilk adtmda bu sanata kar§il duyacagl sevgi ve IIglyi kaybeder.
_
Slzde mGzik egltlmi, Anaokulundan unlvers iteye dek, blr butan olarak ele almmuj
degild ir. c;:ocugun sanata en yatkln oldugu,
muzigin kendislne bir oy un, blr eglence gibl
s~vd iri l e bilece g l Ilk 7 yll , bo~ u bo,una hareamr.
Ardmdan, Ortaokul ve Liselerde (muzlg.1
seymi§ise) iyi kotu bir muzik ogreniminden
gecrer. Muzik 6grenimi di yo ruz, .9.unku ,1mdlye kadar y,plt.gelen mU7.lk eglti ml degil,
yuze ysel ve yogu kez amsc rndan sapm l§i bir
muzlk Ogrenlmldlr. Muzik kuranu konulanru
matematTksel blr ZOrlUg8 bCirOyOp, ~o c ukl arl
bunlsn bllmeije zorlamak, ogrenclnln zorl uk·
18 eZberleye blldlgl blr sOltel paryaslOI, daha
da zorla,tormak Igln, ,el gib 61gu vurdurarak
okutmak, ~ocu kta sevp l verine korku ve ~e·
klngenllk yaratmak, Muzi k egitlmi midir?
Oaha sonra, gen~lerln toplu ~a h ~ m a lar
Igln en elverl,n, gagda bulunduklan Yuksek
Okul ve Universlte doneml de, yszlk ki , tam
blr karanhk iQerlslnde geQer g lder. Muzik sanatma kar, . bOyOk blr ~erekslnme ve ac;:hk
duyan Istekll ge091er, yuksek ogrenlmi tekeline geglrml, bulunan alaturka muslklnln kucag-mB atllmak zo runda kalJrlar.
Ana va i1kokullarda Muzik egitlmini yurOteeek ogretmenler, ogretecegi parQslar i~ln
8.nltln ses ortalamasjrn her zaman gozonunde bulundurmalldlr. Ozelllkle Anaokullannda
90cuk lekerlemelerl lie, slmrlan 5~ sesl af.mayan, kotay soylenir, lartlmh ve benzelill
parr;alarla yellnmelidir.
Rahalhkla 91kartllamayan Ince ve kahn
sesler 1r;ln r;ocu klan zorlamak ve hangl nedenle ofursa olsun baglrtmak, bOyuk sakmcalar dogurabillr.
"Muzik egilimlnln, ozellikle" Musiki Muallim Meklebl- donemlnde yertesen MaJor-Minor egemenliginden kurtanlarak halk miizigins ka~dlrllmasl lie ortay@ 51kan sorunlar henuz ~ozulmu, degildir. Ogretlm programlan
bugune kadar degl,memi, oldugu halde ,
Hark miizlgl, 1950 Ylllndan ba,layarak ogretime aglrhgilnl ko¥.mu, ve adrm adrm llerleyerek bu alaru liimuyle ele ger;irmh;lir."
Musikl Mualllm Meklebl donemlnde yal",z
Ball mOzlgine yonelik Major-Minor'ii kapt dl,an edip yal",z Halk muzlgl lie egitlml surdOrme Isleklerlnln de kadar saklncah oldugu onemle belirtllmelldir. Major ve Minor tenatlleler, pek kOr;Ok aynmlarla, blzim rnakamlanmlzda da .vardlr. Aynca, r;ocukJanmlza 5evmelerinl ogulledigimlz Batl miizlglnin
buyuk yap't1an da hep bu Major-Minor'lerie
yaratllml,Jardlr.
MuzIk ogretlmlnl Halk mOzlgi dizi ve rnakamlan lie yapllglmlza gore bu makamlara
yenl TOrkr;e adlar konulmasl kar;lnllmaz blr
zorunluk olmu,lur. Ana, temel ve omek dizl
olarak ele allnan "RE" dlzl ve makamlns
Huseynl yerlne "ANAL", Aoai kadar gok kullanllan Dogal minore " DOGAL" ve bunlann,
gOr;IOIerl dordiincO basamak seslnd~. bU14~
nan r;e,illerlne de Neva y'~rlne .. "DOijTLU
ANAL " ve U~ak yerlne -DORTLU DOGAL"
denilmesl uygun dO,ecektlr. Halk mOziglnde
en r;ok kullanllan bu dort makamdan sonra,
obOrlerlne de uygun birer ad bulunablleceklir.
Anal Re dizislnin seslerl ogretillrken, once
Ilk basamak seslerinln (Re-Mi-Fa) ele ahnma51, Ilk adlmda Re dizlsinin havaslna girllmesl,
°
blll,in Re durak seslnde yaplimasl ve kur;Ok
r;ocuklann seslerine elve ri,1i ol rnasi bakirnfanndan uy'gundur.
Halk muzlgl yapi lian yalmz Anal makarndan yazll maml,llr. Tek makamla brkktnhk yaratmamak ve obur makamlann kendilerme
ozgO etkilerinden de yararlanabilmek ir;in r;ocuk ,arkllannda degl,ik makam ve olr;Olere
yer verllmelldir.
.
Ilk ve Orta okullarda haftada bir saal mOzlk
dersl bulundu gundan kuramsal konulara az
bir zaman aYlrmall ve nola ogrelimi nde aem IIga kar;mamalldlr.
AMAC, mOzigl sevdirmek yoluy la c;oc u9u
ve seslni egllmek, duyu ve begenis inl gell'·
t1rmektir.
Blr sanahn, ya~a m gOcOnO yi tlrmes i ve
r;agda, ya~ anl lOl n zorunlu klldlgl yenl kosullara ayak uydurabilmesl Ir;ln, her yam lie, blIlmsel bir dOzeniemeye so kulmasi, standardize edilme si gerekmektedi r.
Konuyu somul blr l abana olurtabilmek
1r;ln, yurdumuzda varhganl su rdu ren bashea '
rmlzlk tOrleri uzerl nde ayn ayn Incelemeyi
uygun bulduk.
Arabesk ve hafif milzik tOrlerin l bir kenara
birakrrsak, bugiin yurdumuzda ba,hca ilC;
muzlk liirO etkinllginl sOrdOrmektedir.
1. Ball mOzigi ve bal l l eknigi Ue .xarahl ml~ r;oksesll r;a g da~ TOrk mOzigi.
2. Halk mOzigi.
3. Sanal mOzjgi.
Batl mOzlgl, yOZYlllar boyunca gell"mesin l
surdurmu" bu srada bilimsel duzenlemeslnl
ve slandardizasyonunu kusursuz blr bir;im·
de tamamtarms , bOlOn uluslarm ortak mala
ve Insanllgln ovOncO, evrense l bOyO k blr sanattrr,
Halk mu zlgl, hl gblr blllmsel duzenlemeye
sokulmaml, ve standardize edllrnemls sahlpslz bir halk sanatldlr.
Sanal MOzigl, az da olsa, blJimsel diizenlemeye sokulmu, ve standardize edilml", geleneksel bir sanattlr."
Muzik E ~itimimi ze 19 ya~Jnda n 61umune dek
58 yll arahkslz hizmet eden rahmetli Hasan TORAGANU'YI , 61QmQnQn ikinei Ylhnda rahmet va
minneUa bir kez daha amyoruz.
KAYNAKCA
1. 6~retmen Dunyas, Dergisi, Say, 114, Haziran 1989 San Matbaasl, Ankara
2. MUzik Ansiklopedisi (4. Cilt) Say Yaymla"
(Ahmet SAY) Sanem Matbaas" 1985, Ankara.
••
iZLENiMLER
Karapmar'da Sir Muzik Ogretmeni
• MOl i! Semih BAYLAN
Bugun 21 Kasun 1995 .
Ha va kapah, az Onc e ya gmur yaglyordu. Han i
~u sicim gibi yagan cinsten . Krsa bir sure yagdl,
~imdj yagmlyor. Ama Konya'da k l~ kendini iyice
gostermi!i. dun gece ha va bayagl soguktu.
Saatim e bak tyorum , 13.05 'i gosteriyor.
Muzik Egitimi bOlOmunQn Me ram- Yeniyol'daki
binasmda. OmrunOn 28 yrhru muzik egitimciligine
vermts olan Se fal Acay' la. odasmda ayle bir soy·
tesiye dalrrusrm ki, iki saat nasu g~i~ anhyamed un.
Vaktin nasi l g~ iOini , Nalan (Vigit) hammm 0daya girmesiyle aneak farked ebiliyorum. Birazda
hat hk hissediyorum .
Otogara geldigimizd e arabadan inip. Ka raprna r a giden otobuslenn yanma dogru ilerliyoruz. Bu
arada Sefai Bey, b ir zamanlann Milli Egil im Bakam
Ha san Oela l G Oze l'le olan bir amsuu anlatr yor ba na . Olay Trabzon'da SOmela'da ge~mi§. son und a
birlikte gulOyoruz anlatrtan olaya.;
Ve v edatesrp ay nlryoruz.
Saatime bakryoru m. 13.45 . Hemen, gi§eye gi dip bilet ahp saat 14.00' de kalkacak alan Kony aEregli otobOslerinden. beni Karapmar'a gotUrec ek
otobOse biniyorum
ayakOstO SOyle!itikten soma birlikte ikinci kala
Nalan hammm odasma iniyoruz . Art lk gitme zamanmm geldigini d~Onere k izin istiyorum. Zira iki
gOndOr ckvldayim.
Nalan Harum a Karapmar'a nasrl gidebilecegimi so ruyorum .
Evet, Ka rapmar'a gitmek lstiy c rum l..
Ka rapmara gitmeden Ankara'ya don erneye ceg imi biliyorum .
Beni, ora ya c;eken bir gOij: var lcim de ...
Gitm ezsem Iij:imde bir ezikJik olaca glOi bissediyoru m.
COnkO orada, em inimin yOregi bizimle beraber atan , bir arked es. bir dosl va r...
Bir anda g Ozlerimde, oraya giderek ana ya·
pacaqrm tat l.! sOrp rizin yaratacagl mutlu labia
canlamyor. Uij: aYI askm bir suredir g 6rO ~m e­
mtstz. sadece blr ke z tele tonla go rO.,me 01ana91mtz clmus. a kadar.
Evel , ka ranrm veriyorum! ...
Karapmara qldebilmek iij:in otoqara gil mem
gerekl igini, h er yan m saatte bir vas tta b ulabileceg imi, gitmem ln rahat olabilec egini belirtlyor .
bana Nalan Harum .
Artrk gitme liyim diye hareketleniyorum . Setal
Bey, ben i erebes. yla ologara blrakabilece gini
sOylOyor. Bend e na sI' gide cegimi bilmedlqimden
seve se ve kabul edlyorum.
Ok ulda n vedalasrp aynh yorum . Sefai Bey'in
arabasryla ologara dogru yo la ~l klyoru z. Volda
Sefai bey'in kend i be stelerinden clusan ~ocuk
sarxrlanm kasetten dinliyoruz. Bu arada krsa ktsa sOyle§iyoruz. Konya'ya yrlla rdrr qelmemisnm .
" Nekedar d eg i§mi!}i" diye kendi kendime mm ldaruyorum. Trab zon'un csvr l cIvil sokaklanru,
sanki OzlOyorum ama, ~ogu zaman trkanan traf t- M(alk 0 0retmenl ~nay Ba, ka n, Genel YaYln Y6 netme nimiz:
gini burada gOremiyorum . Bundan dclayt da bir ra- MCrfit Semih Bayl.l n'l.I bli1llde (Karaplna r . 21.Kaslm.1995)
46
Saat 14.00. otobOs hareket etti iste, gidiyorum.
Karapmar'a dogru. Hie: bilmedigim, gormedigim
yerteri gormek, demek ki bu nedenle, bir dostu gidip gorme kle o tac aknus ...
Henuz , bi rbu ~uk, iki ytldtr tamdtgl m bu insan,
btr zamanlar frabzon'da ~ercekle§tirdigimiz mOzik
cah§malanna tum samlrmyetlyte gelip katrhp destek ver mls u birkac arkadasryta blr flkte. Konya ov asmda. gOne y doguya uzanan, bu astalt yo tda ilerlerke n, 0 gOnler ca nla ndr blr an go zlerimde ...
Gecen 0Qrenim' denemin de. Trabzon'da FEF
Muzik Egitirnl B610mO'nden mezun olmadan once,
bir c zel ilkokulda yaptl gl basanh cahsmalar dikkatimizi c;ekmi§ti. Bu nedenle mOzik causrnejenru
akademik boyutta dege rlendirmesi ic;in ana bazr
tavsiyelerde bulunmustum. Bana yar utr ~by le 01mustu: "Ben rnOzik ogretmenl olmak tst tycrum! " Bu quze l bir yamttr. Zira ulkemlzin bbyleba·
~ a n J I ve cehskan rnuzik egilimcilerine siddetle qereksinimi ver.
Karapmar'a lnene kada r hep bunlan d O~ On d Om ,
oraya habersiz gitmekle yapacej nm sOrpriz! du~ OndOm , Trabzon'da birlikt e g erryekle~t i rdigim iz
redyo. televizyon proqramlan m ve birgOn "tayinim
Konya'ya ~Iktl yann gidiyorum " deyip vedalasrp
gittigi 0 steak agustos gOnunO d O ~Ond Om . 0 qiderken ben, mOzik egitimciligi adma mutluydum, umutluydum. Zira Trabzon'da basarorktanru eminim
gittigi yerdede basaracaktr. Simdi oraya dogru gi·
diyordum . Kerapmar'da neler cc recck , izlenlmler
defterime neler not edecektim'? Bu dO~ Q nceler le
yanlbailmda uzanlp giden Konya ovaslnln dOz·
IOg0ne dal lp g itmi~im . Havan ln yava~ yavai actl£11m, gOne~in kendini hatitce bulutlan n araslndan.
gosterdigini, bu dalglnll gln j~ inde sonradan farke·
debilmiitirn. Arna dliarda rOzgar var. Buralara
yagmur yag m a rn l~ , otobOsOn camlndan QordOgOm
kadanyla toprak kuru. Trafik pek oyle yogun degil,
Konya ovasln da, bir otobOsOn iryinde, ya§amlmda
ilk kez gorecegim yerlere gidiyorum. YOregimde
SlmSlcak heyecanlar duyarak .
Zaman, bu dO~Qn ce le r iryinde aklp 9.idiyor. I ~te
Karap mar garOndO, Anadolu'nun gbbeginde, ryolOn
ortas lnda, kendi halinde, Konya'OIn bir ilryesi...
OtobOs "otogar " denilen, onQnde minibus ve
taksilerin park ettigi bir beton yaplya ya n a ~ l p duruyor. $otorQn, " Karap lnar'da Ineceklere ge~mi~
olsun " sozOyle otobOsten iniyoruz. Az i1erde tak·
silerin oldugu yere dOQru ilerliyorum. Taksi ~ oforO­
ne " Karap lnar L1sesl'ne gitmek isti yorum" de·
vince, "abi buyur gidelim " sozOyle taksiye binip
hareket ediyoruz. $Ofor orta anadolu insaOiOIn me·
rakil tavnyla, nereden gelip nereye gittigimi, kimi
gormeye geldigimi, gorrneye geldigim k i ~i n in nesi
oldugumu soruyor bana. Bende azelfikle son soru·
dan biraz rahatslz oldugumdan yuvarlak yaOillar
veriyorum. Bir sOre sonra Karaplnar Usesi'nin
onOnde arabadan iniyorum. okulun kapIslndan
iced ~i riyor u m . Heyecanil ylm. KapIsln ln OstOnde
"mOdur" yazan odaya dogru i1erliyorum. Iyerde bir·
kac ki§i oturmu~ soy le~i y'or lar, kapldan rceri girip
tOm nezaketimle, "iyi gunler efendim" diyorum .
Az sonra bir dosta sOrpriz yapabilmenin heyecamyla sozlerime devam ediy'orum: " Ben Trabzon 'dan geliy'0rum, mOzik 6gretmeniniz !;Ienay
Ba~kan'la g6rO~mek Istiyorum." Qrada yetkili
oldugunu sandlg lm ki§i, "Hccahamm §u anda bu rada degir, ogretmenevinde olmast lazrm , siz
bi r oraya bakm" diyor. Yasayacaq tm heyecan ve
tum duygular bir sure kesintlye ugruyor. Bana 6gretmenevini tarlt ediyorlar. Bes dakika soma
ogretmenevinin kaprsmdan iceri giriyorum . Giriste ,
lokal olarak kullarutan yerde oturanlardan birine,
mOzik ogretmeni Senay Baskan'la g6rO§mek lstedigimi tekrarhyc rum. Bana nereden geldigimi ve
hocaharumm nesl oldugum soruluyor. Benda Tr abzon'dan geldigimi ve arkadast oldugumu hatta
aQabeyi sayllacag lml soylOyorum. Beni hemen
ikincl katta ogretmenevi mOdOrOnOn odasma crkan)'orlar. Bana retakat eden salus mOdOr ooas ma
grrip, "hocahamm Trabzon'dan misafiriniz var"
deyince, y a § ad l~ I , bOyOdO ~O kentin oZlemiyle carpan. dolu dolu bir yurek, ry rgllkla, heyecanla kaprya
crkryor. beni gorOnce "Semi h Bey s iz mis iniz?
Aman All ahlm in anamry oru m " sozleriyle boynuma sannvor. bende onu kucakhyorum. lste birkac
saattir sadece duslerimde canlanan bu lablo artrk
qercek oluycr . Blrkac saniye oylece kaldrktan sonra mOdOrOn coasma giriyoruz. 24 Kasun ogrel·
menler gOnO nedenlyle program hazrrhycrlarrrus
mOd Or beyle birlikte. Hemen beni ogretmenevi
mOdOru ile "Trabzan 'dan Sernih Bey, arkadasrm,
dosturn batta a~a b ey im" diyerek tarustm yor.
Odada kolluga oturuyarum, hemen iki sekertl
bir bardak steak cey, yol yorgunlugum!J Ozerimden
atabilmem icin imdadtma yetisiyor. Us: ay once
srcak bir agustos gOnO " Ko ny a'y a tayi nlm flktl"
deyip giderken, Konya'nln neresine gidecegini bitmeyen, ama ~ im di Kara plnar Lisesi'nin ve ilcenin
tek mOzik agretmeni ~enay 'l a baillyoruz soyle§·
me ye...
Hemde 0tV ay bnce blrakt lglmlz verden ba§layarak...
"Ke§ke haber vers eydiniz, gelecegin izi bildirseyd inl z" diyor bana, bende, "sana surpriz
yapmak istedim" dive yanlt veriyor um. "Seni iyi
gordOm " dive sbzOme devam ediyarum ve " Nasllsln.? Halin key fin nasll?" dive btr soruyla sozOmO bitir!Y0rum. YOzOnden hie eksik etmedigi tebessOmu i1e h afif~ e ba ~ln l saillyarak "iyi" dive yanit veriyor. Birka~ saniye, bak l ~ l art bir naktada dol1uP kahyor. Soma "Trabzon'da nevar ne yok?
Oyle ozledim ki o ralan " diyor. Bend e·"oralar aynen blraktlgln gib i, merak edi lecek ya da degi §en bir~ ey yak" diyorum. Krsa bir sessizlik oluyor. Qdaya giren rylkanlar bu sessizligi klsmen bozuyorlar. Oturdugum yere ister istemez gaz atlyorum. Tipik mOdOr adasl, kolluklar, masa, sehpa ve
diger bOra malzemeleri ile do natllm l~ bir oda. Bu
klsa gozlemden soma , "Nasll gid iy o r mOzik 6g·
r~tmenligi ? " diy e soruyorum, "Iy i gi diyor" diyor,
" 1I~ e ni n tek muzik ogretmeniy im, o nun ilj:in midir bilmiy orum ama lj:ok yoruluyor um." Bu yanltm Ozerine onu, soz ettigi yorgunlugun verdigi huzur ve uzaktakilerin 6zlemini belli eden bir yOz iladesi i~inde yakallyarum. "Seni n ~ah~ka n ve ba~a (J h bir gene ol dug unu biliyo ru m, y'0rulrnak,
~ a lt~a rak yorulmak seni ba~anya gotlirecektir"
diyorum. Bana bakarak 1 e b ~ ssOm ediyar.
"Cocuklara 6g retip okuuug um Istiklal Mar~I 'm
kaym akam bey ~ok begendi ve beni te brik eUi"
sozleri yOzOndekl tebessOm dalu ilade i1e du-
47
daklann dan d6kOIOyor. lice kar makamrnrn, . "b ugOne kadar bu derec ede gOze okunan bir lstlkfal Mar" dinlemedim " diyerek kendisini nasrl tebrik ettiglni vine ay m du yg ulu ve sevgi dolu ifadeyle
anlatryor .
S aat 16.00'ya dog ru lIerliyor. Hava artrk kararmaya basladt. Esen rOzg ar sO.,Qugu iyic e hissediliyor. Ya~ amlmda ilkkez go rdOgOm yerlerde. gayel
rabat bir ~ek itde cevrerru tammaya ca h~ryo ru m .
Ogretmenevi mcocrcn nn Ko nya plakall Re nault
marka ozel aracma dogru yOrOyoruz. Beni on koltuga oturtuyor . Bir likt e otele gidiyoruz . Ben ehmdeki pa ketimi oda ya brrakip c ,klyo ruz. Ca dde boyu
birlikte ¥OrOyoruz. Bu arada staj dersinin ipta l edildigini ogremyo ruz. Yo l boy u yOrOmeye devam edlyoruz. Yolda ken disi gibi genl): bayan ogretmen·
Jerle kars tlastyoruz. Beni onlarla tarustrnyor. Bu
arada konusmaya devam ediyoruz. 24 Kasun og-
retmenler gOnO nedeniyle bir ogrelmenler korosu
kurduqunu soylOyor. Bunu belirtirken, b ir~ eyi
ba sa rabilmenin sevinclni gorOyorum. 0 tebessOm
dolu gozlerinde. Kurdugu ccc uk korosundan ses·
lendirdikleri sa rkrla rda n , Isliklal Marsmdan soz edtyor. Mullu oluyorum. Hemde I):ok, pek eok mutlu
oluyorum.
Bu soylesilerle vakit ak~ gidiyor. Bir ogretmen
arkadasr ile birJikte kaldlgl mutevazi ama ~i ri n
dcsenmts evine gidiyoruz. Evde, gOnlerinin nastl
gel):tigini, Trabzon'u ne kadar ozledigini anlatryor
ban a -tekrar tekrar. Trabzondaki ortak do sttannuzdan soz ediyoruz. Ontan, Trabzon'u konu su rken,
bazan dallyor gozleri biryerlere. Gencecik bir yO·
rek, Anadolu'nun gobeginde , Konya ovaslnda, 1):0·
IOn ortaslnda, bir ilyede, Karaplnar'da, Eregli as·
faltlnln kenannd a blr apartmantn be~ inci katlnda,
sevdiklerini, a rkad a ~ la n nl , ya~a m l boyunca soludugu yosun ve f ,il):ek k.oka'} hav:ayl 6zl0yor, kendi
orada ama yOregt sevdlklenyle blrllkte...
Vakit ilerledi, hava karardr. Bana gelecekte yap·
mak istediklerini anlattyor mOzik egitimciligi adlna.
Yemek yapmak ixin plrin9 sel):erken, ev a rkada~i1
Aeyhan'mda tavslyesl dogrultusunda otelde rahatS IZ olacagtml , orada kalmamamt 6neriyor.
Sonuxta ot~ lde n aynhp i!I):e savc l~ 1n 1n aracillgi
ile asken garnlzon konuk eVlne y e rl e~ lyo ru m .
insanlarla oyle bir diyalog iiYindeki, onun misafiri
oldugumu ogrenenler M m a a~a ll a h , ho cahamm
pek iyi, pek kabili yetli Mdemekten kendilerini ala·
mlyorlar.
Mullu oluyorum, hemde ne kadar I):ok bir bilse·
niz!..
Karaptnar'ln sessiz. I):Ok sessiz gecelerinden birisi daha ba ~larn l~, ben askeri konuk evinde kaldlglm odantn penceresinden I):olOn amanslz ka·
ranhglm seyrediyorum.
Katamda binbir dO ~Onceyle yataga uzamyorum.
DO ~ Q n cel e ri rn beni I):ok uzakJara, I):ok I):ok uzaklara
gOtOrQyor: Aksaray'da, ali i ya~ t n d a , ~ i ~rna n ama
henOz gozlOk takmayan bir I):ocugun elinden baba·
5 1 t utmu~ , onu Aksaray Lisesi mOzik Ogretmeni
Hikmet Baltacl oglu'nun mandolin kursuna gOtOrmektedir. OgOn bir macera ba ~l am l ~t tr . Kisa sOre·
de mandolini kavram l ~ ama kOl):OcOk parmaklan
tenere basarken aClmaktadtr. Onun umurunda de·
gildir, " Oaha dOn annemizin koll armda ya~are
ken Madh ilk ogrendigi ~arkl y la birJikte birka'Y ~ark l
48
ogrenmi§ti ve bunlan hetaera calmarun verdigi keyifle §i§ine §ijine dolasm aktadrr. $i§man coc uk
bOyOr ve gozluk takar, mOzik se vdasr i/finden hiiY
eksik olmaz. Blrcc k muzik ogretmeni tie causu.
9kudugu ortaokulun, lisenin orkestralarmda carer.
Iyi bir mOzik egitimcisi olmak ister. ama olamaz.
Sartlar onu baska diyarlara sOrOkler.
Bu ousc r ce ter lcinde uyumu§um. Sabah uyan dt£llmda rOI, gelinligini gtymi§. gece yagan kar
Karapm ar'r beyaz a bc yarrasnr. Takvimler 22 Kasirn 1995'i gOstermektedir.
a gretmenevinde Senay'la bulusuycruz. 0 ge·
lene kadar iiYtigim iki, uiY bardak steak cay beni rahatl atryc r. Kendi kendime_- ~e n ay nerede kaldl? dive mrnldanryorum. Ogretmenevinin ca ycrs t
M
-~ i mdi cans rnaten var nerdeyse gelir dive be·
nrm merakrmr gideriyor ve ekliyor "maaealla h heca hamm pek iyi ve pek kabiliyetli ."
Lapa tapa yagan kann altrnda otogarda beni
Konya'ya gOIOrecek olan otob use binmek uzerevim. v edatasnke n "annemlere benim iyi oldu gumu sa yleyi" herkese sel am lar " diyor. Bende ona
ba sanlar dileyip, tekrar yakrn bir qelecekte
Karapm ar'a geJecegimi soylOyor ve otobus e biniyorum. OtobOsOn carnIan b ugu lanml ~ , dl!?anyl
gormemi engelliyor. ama Sena y'a el sellamamr enge11iyemiyor.
DOn geldigim yolda, bu kez kuzey batrya uzanan bu asfalt yolda, kafam da binbir duygu ve dusunce ile Herfiyoru m . Geride bir dost u, bir arkada~l, hepsinden onem flsi idealizmini ortaya koyan
bir -muzik ogretmeniMni blrakarak 9ldiyorum.
Icimdeki heyecan, ailesine verecegim Iyi haber·
lerin sevincini ya ~ay a ra k doruga ula§lyor.
Kafamda, omrDnOn 28 yillm mOzik egitimciligine vermi§ olan Sefai AcaY'ln Oniversiledeki
odasmdan, Karapmar'a, 20 ya~ r nd a ki genl): mOzik
ogretmeni Senay B a ~kan'a uzanan du§Oncelerim
ve 80 yrlhk Turk mOzik egitimine ernek veren
egitimcilerin bOyOk ugra§laTlmn getirdigi bir suru
~agrr §t m ...
Evet. sevgili $ enay. daha 20 ya§tndasln, Ornegin 20 yll sonra 2015 ylhnda diyelim, korkanm
sende blzim gibi zarnamndan once ek~ im i ~ ve iCi
ge cmi~ bir T.G. vatanda§1 olarak belki bu du§Onceler ve ka rm a~ lk duygular icinde Karapmar'a
g eli ~ i ni . onlann hocahamm pek lVi, pek kabili·
yetll - sOzlerini bir kez daha amp, yirmi yllrn yor·
gunlugunu unutmay a iYalr§acaksln.
Sana, mOzik Ogretmenliginin, dikenli, I):ileli kul·
vanna h o ~ Qeldin derken "kend in bildipin yolda,
kendln glb r, bildigin ~ i b i devam el ' diyorum.
-sonuc; iyi olur, ama kot u olurs a uzii lme. enazlndan hesablm verebilirs in, ~ank u sana aittir.M
izleni mler: 26 Kaslm 1995
Koro Disiplini ve Egitimi
• M. Hakan CEVHER
Bireysel veya toplu yapuan her iste disiplin
sartnr ve basann m temel tasrdir. Bu durum 6zellikle toplu ya pilan islerde daha onern kazamr. Bir korunun ya!iam ve basans mda en 6nemf taktor disiplin clacak trr.
KOTOdisiplini iki bolumde ale almacaktrr.
1. Karonun cahsnnlrnas mda ve hazirlanmas t si rasmda uyulrnast gereke n temel dislplln
kuralJan.
2. Koronun konser 6ncesi ve sGresince uygulamasl gereken sahne disiplini.
Genel Disiplin Kurall an:
Bir karaya verilecek gerekli rnuzik bHgileri v..e
kGltCIrO nOn yar usrra birli kte rnuz lk yapmayr saq layan kurallan tUmu kcro dislptini ola rak tarumlanabilir. Bu kuralla n ~6yl e 6zetleyebiliriz.
• Saptanan cansrna saatlertnde, tOm koro
elemanlan yc netlci varsa yardrmcrsm m
tam vaktinde haztr olma lan,
• Qahsmalann basmdan sonuna kadar sessiz olu nmast, elernanlan n kendi aralannda kon usrnamatan.
• Calqrla n n ca nsma ve akort sirasm da sessizligin tam munetazasr.
• Muzik yaprhrken koronun ycnetici ile butunlesmesi.
• Herkesin sorumJ uluk duygusuna sahip 01mast.
• TOm koro ele manla nnm birbirlerine say·
gill olrnalan kmct ve kaba davra ruslardan
kacm rnalan,
AMATOR KOROLARIN EGiTi Mi
a) Ses Egiti m i
1. Nefes cahsmatan
2. vucudun icten ve drstan yurnusatumasi
3. Oil ve konusma cahsme tan.
4. Diksiyon , bogumlama, entonasyon, vurgulama calrsrnala n.
b)
1.
2.
3.
4.
5.
Solte; ve nazar iyat ~all!j mal a n
Gene l solfej cansmatan
Kulak egitimi
UsGller
Form bilgisi
Genel nazari yat bilgil eri
c) Repertuar ~ah!jmalan
Almrms alan bilgilerin repertuar cahsma tanna aktanlmasr, repertuann gen i~ ret i l mesj, yorum ve nuans cahsmalan.
Her cahsman m programmda a~gl dak i sira
takip edilmelidir.
Ses egitim - solfej ve nazariyat cansrnalan Repertuar cahsmetan.
A) SES EGiTiMi
1. Nefes cahsmatan: Ses egitiminin en onemli bolOmunO nefes cahsmala n kapsamma girer. Bunun icin yapilacak ca hsrnalar soyte ozetlen ebilir.
• Diyafram nefesinin ve dogru nefes verllisln ogretilmesi.
• y i~ek koklar gibi alman diyafram nef esinin (F) sessiz harfi He bo saltrlm ast.
• Dogru elman nefesin (S) harli ile bosalnlmast.
• Gey bcsatan uzun nefes cahsmalan,
• Annan tek ve derin nefesin (S) harli He kesik, kesik futaulmasr. Bu bosaltmala nn
bes kesik netes ile basfayrp calrsrnala r
ilerlecikce yirmi kesik nefese kadar cikartilmasr,
• Krsa, uzu n-uzun , krsa nefe slerin on nefesi
asmadan ahnm ast.
• Uzun nefeslerin ortasmda uygulanan kesik nefesler.
• Kisa, uzun-uzun, krsa nefeslerin on netesl
asmadan aunmasr.
• Uzun nefeslerin ortas mda uygulanan kesik nefesler.
• BOyuk, orta, kOyOk ve krsa netes cahsrnaIan.
• KOyuk nefesten baslayrp bOyOyen , BOyOk
nefesten baslayip kuculen ftrlatmalar.
Nefes cahsrnalan istenilen dOzeye geld iginde (ilk Oc; ay) her cansm arun basmda yapuan
nefes cahsmalanna nuans , rezonans, legato,
staccato cahsmatan ekle nmeqe bastanmahdrr.
NOans (Franstzca Nuance) konusrnada, sarkr TurkO okumada itade ve manada la rk anla rnma
gelir. Korolann bireserin lcrasr strasmda forte
(kuvvetli) okunurken piano (hafif) veya mezzoforte okunurken pianosimma oku y u~la n n veya
bunlarm tersi d u ~ OnOl e re k uygulanan okuyu ~
49
._- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - _ . - - -
. _
-
~a.l l~m a lan n da
belirli bir asama
Bunun iyin en iyl yc ntern gOlmektir. Burada koro
kaydedilmesinden sonra nuans cahsmala nna
geyilmesinin sebebi hafif seslerin nefesten kop-
cahstrncrsma bOyOk gorev ousmekteotr. C;ah!;)man rn basmda yapuacak bir espri bir saka vey a
seklidir. Nefes
mamast kuwetli ses/erin ise
mesinin engellenmesi lcindlr.
ba~lIfarak
soylsn-
NOsns cahsma lanmn saglJkh olabil mesi lein
Rezons ns cahsm alanmnda bu asama da ya prlrnasi gerekmektedi r. KIss es Rezonsn s sesi n
tm laY I~I, va 6tO~O anlamrna galir. Rezons ns Ce!;)itli muzik aletlerinde de farklrdr r. Bu farktan dolayr bir kernan , bir kanu n, bi r ud yapisma gore
fa r~1I rezonans 905ter irler.
Insan seside Larinks den (hancere) ClktlQI
gitli kalmaz . Larinks den elksn see bu orgs mn
altmda ve OstQnde buluna n bir taktrn bo~lu k­
larda ve bOtO n vucuna tmlar yani bOyerr ve kendine has bir renk kazarur, VOcuttak i bu bosluklar gogOs ve kafada bulunan burun sinusler,
konkalar ve ag lz bo~l ugud u r.
Tiz, orta ve pes olrnak Gzere Gy rejistirde
(Beqistreeses alaru) incel enen insan ses inde nz
rejistirde kata-pes rejistirde gogOs rezo nans mdan yararlamhr. jklsinin ortasida orta rejist ir olarak Hade ed ilir. One mli olan Gy rejistirin birbirine
kaynastmlmasrd rr.
Rezonan s cahsmalarmda en cok kullan tlan
hecel er (HIM-HAN-NO -NE-NI) heceleridir. Once
rahat ve yumusak olarak ve agl z kapah halde
HIM hecesi soylenmef M harfi Ozerinde durulmahd tr, Daha sonr a HAN hecesl once aglz kapall olarak sonra acrk olarak soyle nmeli daha
sonra diger heceler kOyGk muz tk cu mlelerl ile
s6y lene rek rezonans yall ~malanna devam edi lmelidir. Daha sonraki asam ala rda Leg ato ve
staccato cahsmalan yapumahd rr. Legato soziO
bir muztk pa rcasmda ses ve sozlerin birbirine
baglanarak soylenmesldir, Aym kural enstrumantal pa rcala rda yalgllar lcinde geyerlidir. Notlann bag h ola rak cahnacajnm ifade eden bir terimd ir. Staccato ile legatonun aksin e ses lerin
birb iri ardma tane veya tek tek soylenis ve ca hsmasr ge rektig i ifade ede n bir ter tmdir.
2. Vucudu n ic;ten ve d l ~tan yumu,atllmasl
Medeniyeti n ilerlemesi, top lumlardaki sosya l
ve ekonomik ya ~a mla n n sOratle degi ~mes ln e
neden olmaktadlr. Su sO ratli d e g i ~ im ve zo r ya~m ~a rtlan insanJarr ge rilime itmek tedi r. SiJi m
adamla rr insan ya~a m r nl ger ginlik ve dinlenme
araSlOda sOrekti bir degi~im ve bu degi~i mi nde
dengeli bir bicimde sOrdO rOlmesi olarak tan lmlarlar. Modem pSikol01'ininde ana prensipleride
gerginlikleri yeni stres eri azaltmak, minumuma
indirgemek yontemine dayanmaktadlr.
BOtOn bunl ardan a nla~ llacagr gibi mGzik iera
etmek ieinde ki~ile rin ruhsal ve bedensel ge rginliklerinin en alt seviyeye ind irilmesi gerekmektedir.
Ruh sal y u mu~a ma ve rahatl ama : ieten yumu ~m a k i~ i ni n dO!;)Once yol u ile sinir sistemini
etkiteyerek rahatJatm a olarak ifade edilebilir.
anlatilacak kisa bir frkra koronun gOlmesine ,
ruhsal bir rahatllgrn saqla nmasma se bep olacaktrr,
Bed en sel yumu ~am a ve rah atl ama :
yum usama)
a) Boyu n kaslan m yumusatma ha reketleri
• Basm boyun etrannda do ndO rOlmes i
• Ba~1O saga sola cevnlmes!
• Basm one-arkaya, saga·sola d O ~urOl me si
( Dl~tan
b) Gogus srrt ve kol kaalaruu yumusatm a
ha rek et leri
• Omuz lann one arkaya yatmlmasr
• Omuzlan n eklem ye rlerinde ce mber hareketleri
• Kollan govdeye kavusturup arkaya aca n
hareketler
c) Beli ve govdeyi y u mu~at an hareketler
• Gavde nin bel etra fmda dand Ortilmesi
• VGcudun one ve arkaya yaylandmh p, yatmlmast
d)
•
•
Bacak kas lan m yumus atan hareketler
Bacaklarm tek tek stlke tenmesl
Baeaklan onden arkaya, arkad an one savurmak
e) Ell er! y u m u~ala n ha re ketler (Ca lgl elem anlan lcln o nem li)
• Elleri ve kollan sitkelemek
• Elleri ileri uzatip parmaklan actp kapamak.
f)
•
•
•
•
VOcud u yumusatan hareketler
Yuzrne hareketi
Kurek ce krne hareketi
YOrOmek
GagsO ileriye C1kan p om uzlan geriye cekmek
g) OUdakl an yu mu ~atan hareketler
• (PRH) konsollan ile dudaklarrn t itre~imini
sag lamak
• Isllk <;almak
h) Oili yumu,atan harek et ler
• Sik soluyan kope gin dilinin hareketlerini
taklit etm ek.
• Oil ueu He di~le ri tek tek sayar gibi hareket
ettirmek
I) Cen eyl yumu,atan hareketler
• YOz kaslan na masaj
• Leylegin ot O~ O s rrasmda gagasmr n yaptlgl hareketlen taklit etm ek
3. Oil ve K o n us rna C;:ah§malan
Ko rola n n sezlG eserleri iera ede n toplu luktar
cld uklan m biliyo ruz . Muzik kadar onemn alan
diger blr unsurda dildi r. SoziO bireser yapilrrken
Vine dilimizde yabanc r sozcuklerden girmi -
sjnce (0) da vard tr.
.Orneqin: Lokomatlt, 16kum gibi.
0:
Oil ileri ye sOrOlmO~ , dudaklar yuvarlak va
alt eerie d i.i ~O k, olan bHu unlO ~a·
nellikle kelimelerln basm da olur, Olmek, ort·
mek, oksurrnek, od Onlf gibi.
dilden va dilin mOziginden yararlaruhr, Bir eserin
iyi yorumlanabilrnesl, 0 eserdeki dili cok lyi ve
aynntrlan ilebilmekle olacaktir. Solo yapan bir
sa nat cr veya karo tar anndan okuna n blr eserdeki sozlenn dinleyiciler taratmd an anlasilrna rnasi 0 eserln dlnleyic i Ozerindeki etkisin in
6nemli 61c;Gde ousmesine hatta bege nilmeme·
sine sebep ola caknr.
Her sanatcrr un okuduqu rnuzi k ese rinde ki Jili
ve kurallan co k iyi biltp te lafuz edeb ilmesi, bir
baska anla md a fonetik bilqi sine sahip ve di ksiyonunun mOkem mel olmas t lazrrndtr. Fonetik:
Bir dildeki seslerin olusurnun u, bunlann yaz ryla
saptanmasm t, seslerin g e ~i rdig i ev dmi arastrran
ve bir dllin standardizasyonu nu saglayan bilimdi r. Ses ve kc nusmaya temel o lan harf ler sesli
(VOKA L) ve sessiz (KONSON) olma k Ozere iki
bclu mde ince lenir.
bOz O lm O~,
U:
Oil ge riye lfeki1mi~ , duda klar yuvarlak ve bOzuim us , alt cene az d O ~O k vaziyette c ikanur. Bu seell harfde di limizde kah n ve inca
olmak Ozere iki sekilde C;lka nll r.
Kalin (U) omek uy an , uzun, uslu gibi.
jnce (U) ornek Ruzgar, ruya gibi.
U:
Oil lleriye s(j r(j lm(j~ , d udaklar y uvartak ve
b (j zOlm (j~ du rumda alt cene az d O~O k ~ek i l ­
de sesle ndirilit,
Orneg in : UrOn , Olke, OzOntQ, Orkek g ibi.
Ses li harfler aynca dOz, yuvarlak, dar, ganls. kahn ve inca clarakda qu rupta ndrrnabilir.
SESLi HARFLER (OnIOle,)
A:
Dilirnizde kahn ve ince o lmak Ozere iki ceslt
A kullamhr. tA) dii geriye ce kilrnis, ortas r hafif kabanrus. dudaklar hareketsiz. agl z a~:I k ,
yanakla r qevsek vaziyette iken soylen ir,
Orneqln : Al mak, sam an, nar , aim,...
A:
ince (A) konusma dili mize yabanct dillerden
gi rm i~ ti r. Orneg in Alko l, kar, l ~ d ik ~ Dilimlzde
aynca uzatrla n (A) da vard tr. Ali, Alem, Fan i
gibi.
Ywarlak
Dill
KoIm
Geni~
ince
D~
GoOl
A
I
0
E
I
0
Dar
u
0
E:
Oil ileriye s O rO lmO ~, d udak lar dOz ve yayva n, au gene d O ~O k , ag lz bo~lu gu g en i ~ken
crkarnlan bir OniOdOr. Kapa ll ve ac ik olm ak
Ozere ikl ge~i t (E) kulla mhr.
Kapan (E;) lcin o rne k : kalem , kemer
Aglk (E) lcln c m ek : Se rbet, kelime, ke di
I:
Oil ge riye geki.~ m.! ~ , du daklar duz ve yayvan,
alt gene az o usuk durumda ve damaqm 0nunde olu san bir seslidlr.
. Ornegin: lsrtrnak, rsrrmak, sanrnsak gibi .
I:
Oil ileri ye s O rO lmu~, dudaklar dOz ve yayvan, alt yene hafif dU~Ok, dam agm onOnde
Q l u~an bir .unlud ur.
Ornegin : lIeri, izin, i1i~ki , ..... gibi.
Aynca dilimize yabanc l sozc9 kle rden girm i ~
c la n uzatl lan (I) de va rdl r. Ornegin: Fen ni,
Suni gibL
0:
Oil geriye ge ki l m i~ , dudaklar yuva rlak ve bua lt ge ne du ~uk bir ~ e ki l de seslendirlle n bir OniOdOr.
Okul, c rada, ova gibi.
zOl mO~,
SESLi HARFLER (OnsOzle,)
KaiJ 0,.;;.
p-
SaiaIMI
1'" I_
Oft ilJdak
B
Onij~
I...
Pal\1rnaI
5_
1_
100'
P
DjilJdak
M
y
F
Y
~!
0
I
Z
5 N R
Dj~
C
C
J
l
Ooiamat
G
K
G
y
H
Y
GIOiat
l
T abloda go rOldi.igO gibi sessiz harfler patlamall , slztama JI tonlu va tonsuz o labildikleri gibi
olu~u m lan Slrasmda du dak , di ~, damak va g lrtlak gibi organlann Ife~i tli haraketlerinden yararlan llm aktadlr.
51
4. DIKS IYO N, BOGUMLAMA,
ENTON AS YON Call ,malaro
Diksiyon: Latince soz anfamma gelir . Ancak
buradaki kavrarm gu zal sez s6yleme ve konusrna teknigi ve bunun rnCrzik dilin e uyguianmasl
anlammdadrr.
Iyi bir diksiyona sahip olmak
6zellik Je meslegl geregi co k konusan
mast sonucu
~evresi ndekileri
ve konus-
etkilemesi gare-
ken insanlar icin co k 6nemlidir. Aym ~e ki lde iyi
bir diksiyona sah ip olmak her ses sana tcrsi ~In
onernf sartlardan birid ir.
Diksiyon cahsmetan ierin
nzennoe durulmahd ir.
a~gldaki
konular
· aog umlama
• Entonasyon
• Vurgular
• BoQumlama : (Arculation ) Kehmelerin iyi
anlasuu b~ imde s6yleni~kfir. COk bagl rmak
hi¢ ir zaman sOylenenin ryi anla~llI r olacagl
anla mma gelmez. Sesli va sessiz hartler ile hecelerin tam hakkrr u vererek ve soytenen kelimen in anla!} lhr olmasma dikkat edilmelidir.
- Entonasyon : Bir konusma cumlesinin soy·
Ienlslnde cizilen melodi trizgisine (Ses dal galanma slna) Entonasyon den ir. Yani bir ya zlyl
okurken veya konusurken ses tonunu hitr degi!}med en okumak veya konusmak kars muzdaklni
ge rektigi ~ekilde etk ilemeyecektir.
Entonasyon oiaYI soziO mOzigi seslendi rirkende konusma da old ugu gibi ayru onemi tasryacaktrr. <;a rl ~ma la r s uasmda secile ce k eserler
yada on lardan almacak projeler once konusarak sonra da mOzikli olarak ent ona syon calt~­
malan yapurnahd rr. Bir konus ma si rasmda COmlelerde qece n sevinc, OzO ntO, korku, hayret gibi
ifadeler aneak ses tonundaki degi!}ikJiklerle ve ya ses dalgalanmalan ile anlas ihr hale geleeek
ve anlam kazanacaktlr .
- Vurgular: Her sozcOgO olusturan hece lerin
bazrlan digerin e go re daha kuwetli soylenir veya okunur. Bir kelimenln itrinde kuwetli okuna n
heceye 0 kelimenin vurgusu den ir. TOrktredeki
kelim elerin vurg usu ba!}ta, ortada, sonda olan larl a vurgusu ormayan lar orarak do rde ay nll r.
1-:. Vu rg usu b a ~ta bul unanlar:
- Ulke, ~h i r, yer, akarsu, gol, dag , deniz gibi
kelimelerde_vurgu ba~ ta d l r.
Omegin: TURkiye, ANka'.a, AGn gibi.
· I,,'.el s itallannda 1~le. ~OYle, BO Yle gibi.
-Peki!}tinne sifatlannda SAPsan , YEMye!iil,
APA 91k gibi.
· SoN sdallan nda HANgisi, NASIL. NEkada'.
- SON zamirlerinde NE Rde, KiMbilir
- Belgisiz zam irlerde HICbiri, HERbiri, HEPsi
gibi
-Fiil gibi ~e ki le n sQzcOklerde VARml , YOKdun, OLmu ~suz gibi
52
-K6k leri tek heee ola n fiilleri n olu msuz trakimlerinde VURma, VURm aml ~tl m gibi.
2. Vurgusu arada bulunanlar :
-Olurnlu fiilleri n Ikinci sah rslan ve birle!iik zamanlarda g6TU runOz, kaZlOIZ, OKUyun gi·
bi.
-Olumsuz fiillerde ve olumsuz mastarlarda
- COmle taktsi olan sOzierde ve fiilimsi zarflarda 6megin: GELiRken, SEV ERken. AlDIK9a.
Y E~ I Ldi '. gibi
- ce , ca takrsi alan zarflarda
O megin: OLOReesine, SEVINee, DELleesi·
ne, INSANcaslna gibi
-oaoberi. denoe n, gibi eklerde
Omeliin: gOr.dOgOmDEN ben, sevdigim DEN
beri gibi
-Ise, idi, ile, iken gibi s6 zCOklerin krsalntrms
bitrimlerinde
Omegin: yagmurLUYdu. Ser.lNdi, OL·
DU Ysa , AH METle gibi
3. Vurgu su sonda bu l unanlar : Dilirnizdeki
tr09U sozCOklerin vurgus u sonda bulunmaktadrr.
O megin : duVAR, duvarLAR, duvarlaRIN,
kaPAN . kapan LAR gibi
4. Vu rgusuz kellmeler : MI, Mu, ve, ile. da,
de, dah l, ise, idi , iken gibi ke lirnelerde vu rgu
butunmam aktadrr.
T.S.M. korola n nda dil He yapuan tyall~ma la­
ra daha taz la aglrllk ve rilmelidi r. (( unkO
T.S.M . korolan gunum Oz bestecilerin eserlerin in yam srra klasik ve Neoklasik eserleride okum ak dururnundadrrta r, Bu tip ese rlerde Arapea, Farsca, Osmanlrca ketirneler bO·
yOk ~og u n J u kta d l r. Bu nedenle bu dille re att
kefimelerin anlam, telaffuz ve diksiyonla n
koro elemanla nnea rnutJaka ~6zu rn lenmi~
olmalJ dl r.
Kaynak Eser:
Turk MOziginde Koro Or. Al'",; Emnalar
Batr Teknigi ire Beste Yazan
Turk Bestecilerinin Beste Dizini
• Derleyen: Ernel B ur~in OZGONE~
BOLENT AREL
•'3Jhca Besteleri:
: Cizmeli Kedi (1937) Cocuk piyesi ~j n kOQ. Lise
OQrencisiyken 193T da yazllml$. Mehmel Abut takma
edryta imzatarup gOsterilmi$. uvertcrc k~ Ok ark-astra
16
it;:in.
Lawrence y6neliminde Riyaselicum hur Senloni Or-
kestrasr. 13 MaylS 1959 Davlel tiyatrosu prova sa-
2
: Sonali n (1945) Viyola ve piyano ~n. Ankara Davlel
. Konservatuvan O{Irencisiyken yazdi.
3
: Yayh dO rdClla (1946) 2 kernan, viyoIa ve viyolonsel ~n.
1951'de t . sinloni olarak dOzenledi.
17
: Habit ue Kabi (Radyofonik piyes it;:in kug) u neme
takmn iltin Ankara Devlel Aadyosu'na baOdanml$, 8m3
kullarulmarmshr.
: Piyam ivin halk tOrk(ile ri (yalmz piyano) SiV8S pala yr
ve iki zeybek. Konservatuva r belet bOlOmOnQn halk
o ensren ~h$malannda kullamlml$ Ankara Radyosu'nda
dayahnml$ .
: Varyasyonlar (YaJmz piyano ~n) Original lema
nzenne. Ankara'da 1946'da sesleodiri l mi~.
: Divertimento ( 1946) Onemerer ~in.
: Konser allelrosu I morceau de conc ert yada aliegro de
oncert. Piyano ve orkestra i~in. 1946 y6resinde Olj:O!den
b ir yil Once baQdanm l!1.
: Pasakalya ve lUg (1947) Yayh crkestrasr ve timpa ni
18
4
5
6
7
8
9
~in .
10
11
12
13
14
15
: UyO! (1947) Keman, viyolonsel ve piya m ~in ilk
~h m!1l : Darmstadf ta: Studiokon zert der Internationa len
Ferienkurs e lOr Neue Musik 1949 (programda Deutsche
ErslauHOhrung yazlhy dl.)
: 3 Madrigul ( 1948) Kan!1lk korc i9n. Devlel kooservamva nm bitirdiQi yll yazds.
: Music l or ball et ve Pieces ov erse e pour piano (1948 49) YaJOIz piyano ~in. Ye!1ilkOy Balet Oku lunda e!1lik·
~i lik ede rken baQdadl.
: La danse (1949) Ash yalOl z piyano il;:in. Sooradan pi.
yano va orkeslra i~in de duzen lenmi!1. Original notaSI
USA'da (1951 • 52) .
: Suite inline (1949) B(iyOk orkest ra ~in.
: 90cukJar il;:in eski tarzcia b alel sOviti (1949). Klsaca :
eski danslar sOviti I Suile de ballet antique pour enl ants.
, . PRELU DIO: lento (KO~Ok la ), 2· GA VOTIA: al·
legrello grazioso (bOyOkiO ti bemol), 3-- SJCILJENN E
(ku~OkIO la), 4· MENUETTO I (K O~OkI O la ), MENU ETIO
II (poco mena mosso • kUt;OkJO Ii bemol ), 5-- FINAL E:
GIGUE (kO¢klO sol) . Ash yalmz piya no il;in, son rad an
1951'de orkesl raladl: 1 Ii, 1 ob, 1 tib kI, 1 Ig, 2 vl., via,
vcl, KB.
: Sinl oni (1951) BOyOk crxestra il;in. U~ bOIOmiO. Yayh
dordOIOnOn orkeslralanml!1ldlr. Seslandi ri1i!1i: Robert
Ioounda, banda da ahndl.
19
20
: Hava Harp Okulu maJlI (1951) KaJllhj)lnda
~k1a
gezdirmi!1'er.
: 2. Sinl oni (19S1 • 52) BUyOk crkestra il;in, d6r1
bOlOmJUdOr.
: Les Roses. 6 cha nsons de Rilke. Bu baOdada oniki ton
tekn iQini ilk kez kulland l. Slk l oniki landur. ~ ii re k~ut
giden kO{!O aklcl ve romantik yazts.d.r. ,Yapl olarak jlk
chanson mUslasna tamamen onikilondur.
: Hansel ue Grelel (19 52) Balet KO¢O. Ankada Devlel
Kons ervaluvan Balel b610mu OOrenci leri Nk kez
cynadrlar.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
: 3. slntonl (1952 ) Oniki ton tekni {jiyle yaz l l m l~tl r.
: Klee 'nin dOrt resmi ceenoe emp rovizasyon (1958'den
Once) Yayhlar i~in .
: Bremen MOzikacllar (19S8'den Once) Balet kO¢O. .
: Nesreddm Hoca (1958'den Once) Baret kO{!O.
: 6 Sagalel (Yayh orkeslrasl il;ln).
: Kuartet ve Elekl ron ik trekansmelresi il;in mOzik ( 1957).
Ilk ~hOl~1 19 Dcak 1958 Pazar g OnO Helikon
cIOrdUlOnce Milli KOtOphane'de.
: 5 sonnet (1957) llhan Bark'in yut an Ozarine yayh
dOrdOIO, gitar ve teno r sas i9n. 1958 Ank ara MOzik r esnven i~in yazllml!1. 0 ,enlik ~e~evesi ivinde 26 Ocak
1995 Pazar gOnO Milli kOtaphane 'de seslendiri l mi~li r.
: 4 Anadolu oyu nu (Ork eSla i~in) BrOksel DOnya sar·
gisinde onnayacak kOyl.O d anslan ~n yazllmli , Feril
A1nar y6ne liminde ~hnml~tlr.
: Yaylt dOrdOlu ve lie ses , eridi il;in kO{!(1959'dan son ra
ba\'idand l ve New Yorkla seslendirildi.)
: Siereo • elect"ronic music no. 1 (1961) New
Yor1l1ayken be!1 hopariOr grubu ~in yazdl.22 Nisan
196 1'de bitirdi. 1963'8 Sono · Nova 1988 plag , Czerinde
yaYlO la,ml ~t l r.
31
: Stereo · eleclronic mu sic no. 2 (1961) Colombia· Prin·
ceton Music Canler'de gen;ekle~liril di . 1964'18 Col ombia
ML 5966 (stereo: MS 6566) plag t Ozerii'lde yaymlandl.
53
32
33
34
35
36
: Kutsal teren (Elektronik bagda) Prelude ve Postlude
bOI0mleri 1963 MaYls'mda New Yof1l:1a dinlelildi ve
Sono - Nova 1988 pJagl Cizerinde yaYlnlarnli.
: Kalka oyunu i9n kfJO (Elektronik bagda) Bir pacaCll':11
Sono - nova 1988 pla1':11Qzerinde yaylnlandl .
: Wall Street Izlenimi (EIeklronik ba?1da) yaYII'llanmadl.
: Oscilator ve yayh dOrtlQIQ i9n kOO (1962)1958 Ankara
Eleklronic MusIC cereerea g eli~i ril~ti. Ilk yahnl~1
1963 MaYls'lnda New York Camerata dOrdQli 'n:e.
: Bihar (1963 - 64) Turgut Ozakman'm iki perdelik
~ oyunu ~ kUO. Istanbur daki Dormen r ...
yatrosu' rca
rammd a, 1950 y6reSinde bir yll da 19 MaylS Genclik ve
Spor bayraml dolaylslyla Ankara Sladyumu'nda
diiZenlenen gOsterilerde ~hnml ~t lr.
2
3
: 14 MaylS (Orkeslra ic;in) Demokrat Pe rn'mn s~mi kazandlg l 14 Mayls 1950 gunu e r nsma. Riyasel icumhur
O f1l:estraSl'nce
bagdar
yOneliminde
Filarmonik
iW.8h nnll~tlr .
: Felih Sinlonisi (Orkesl ra ~) Istanburun 29 MaylS
1953'te a~lh~'nlO ~yUriincU Ylld6numu it;in.
i LHAN USMANBA$
Y&ri~tir,
Ba~llca Besteleri :
1
: Piyano i9n Altl PrelUd (1945) Konservatuvar
OOrencil9 Slraslncla Pastil; amaayla yazlp ' Piyano it;in
PreUdler" ba~hO lm verdiOi altl pe rca: 1- Toccata, 2- Siciiano, 3- Praeludia Canonica, 01- Due Yiridle (Madrigale, Blues) 5- (Ba~liksIZ), 6- AlIa Francese. 805 ton'daki Theodore Presser Co. yaYlm oIarak bas llml~_
Ilk ~llnl~l : 1952 yazmda Bennington'da., SCiresi 12'_
2
: Sir K~k Gece KUOu (1946) Yayh orkestra 190. DOn
b61umun yazma nolada ba~llklan : a. allegro, b. adagio,
c. MENUEnE. d. FINALE. OevIel Konservatuvan
yaYlnlannln 16. SI oIarak 1959'da ~OOaltllml~lnda ise
bOIClm ba~h klan yoktur, mel ronom easuen yazllml~ll r.
ilk ~ hn l~l : 1953, sClresi 18'.
3
: Keman scoeu (1946) Keman ne piyano ilrin. O~
bOIOmlO: A. allegro. b. Adagio, c. allegro. never Konservatuvan YaYlm oIarak coOa lt l lml~ , suresi: 20'.
lt~alm l~l : 1952'de Tanglewood'da, sClresi: 20'.
: Yayll d0rc10lu ( 1946 · 017) Konservatuvar OOrencisiyken
yazdi, 4 Temrnuz 1947 gunu bitirdi. DOn b610mlu: a. allegro, b. adagio, c. SCHERZO, d. FINALE (VA·
AIAZJONI), 25 AgUSIOS 1952 Bennington'cIa 2.-3.
bOI0mleri cahndl. TOmo Los Angeles'de 29 Nisan
19551e New Music String cuenerce ~a hndl ve Epic LC
3333 uzerine plaOa ahnch. 19551e Fromm Music Foundation Odeni kazandl . Boosey ile Hawkes'ce 195Tde
yaYlnlandl. Suresl: 25'.
: Keman xcocencsu (1947) Keman ile ada orkestrasl
~in. Asli Ol; bOI0mlQ iken 1951'de ona b61umunO
kaldlnp iki bOIumlQ blraktl. a. allegro, b. presto. Ulvi
Yueelen ~alml~tl r. Suresi: 18'.
SEBAHATTiN KALENOER
a at llC-a au telerl:
Intermezzo
(Of1l:estra
i9n). Or. Praetorius
y6ne timindeki Riyaseticumhur Filarmonik ooeseesrrca
29 Ocak 1944 Cunartesj gfrii yahndl .
2
: K~ UvertQrCi (Orkestra ~) Or. Praetorius
y6netimindeki Riyaselicumhur Filarmonik Of1l:estr8S1'nca
29 OCak 1944 gQnQ ilk ~ahndl ve nolalan crkestra kitaphOI i9n salin ahndl.
3
: SUviI (Piyano i9n) Paris'e gitmeden yazdlgl bagdarlar.
dandlr.
: TQf1l: rapsodisi ( E~~ ksiz keman i9n) louis Per1emuter'e
4
yahndl.
5
: Nasrettin Hoca (Opera) OOrt tablo/uk gUlunylQ opera.
11k kez 12 Mayls 1962 Cumartesl a ~aml Ankara Devlet
oceresrrca verildi.
6
: KaragOz (Opera) Oynanmadl.
7
: Deli Dumrul (Opera) oynanmadl.
4
NEOiM OTYAM
Ba,hea e esteleri:
1
2
: COCUk kQOleri (Ankara Aadyosu'nda yah~t lOI Yillardan).
: Filim geriduzey kQ{lleri (1961'da sayuan otuzalflYlh
3
: Malllar (~ i mdiyedek ba~ad lg l oluzsekiz ma ~ l n
~inde Alaluf1l:'e lthal ettiQi TQf1l: Cenaze Ma~1 rad·
yoIanmlzda yallnmaktadlr. (KIl. a ~g lda : 8).
: TOf1l:0 duzenlemeleri (Say,Ian yUzonyediyi bulan
dOzenlemelerin ~O'u of1l:eslra e~ligiyle koror ~ndi r.)
: Maral (Balel SUviti) Koro ile bOyuk of1l:esl ra 9 n.
: Fatih Oestan, (Of1l:estra i9n).
bulm u~tu. )
4
5
S
7
8
9
: KOyOm sani unutmadlm (SoIocuIar, koro ve of1l:eslra
I9 n.)
: O'nlXl ~in (AtatOf1l: ilhaf) Son bOIUmCi Tuf1l: Cenaze
Malll'dir.
MiTHAT AKALTAN
54
6
7
: 27 MaylSsinlonisi (Of1l:estra i9n) 1960 deVlimi anisma .
Ba,llca Besle l...l:
1
5
: Yerel kUOlerimizden uygulamalar: Ankara Radyosu'ncIa
y6neU9 "Batl Ensl Cmanlan ile Tuf1l: MUz9 " prog_
8
: Sinloni (1948) BOyOk of1l:estra j(;in ~ b61umlu: a. PRE·
LUDIO, b. allegro alia sanote, c. POSTLUDIO. Irk
~all m~l : 3. TClf1l: · lngiliz MUzik Festivali ~e n;evesi it;inde
Ankara'da 20 Nisan 1950 a~ml Noona n Del Mar
Cumhurba~nhOI
Fila ~k
Or·
y6netimindeki
kestrasl'nce. Suresi: 20' .
: K1arinetli be~l ( 1949) Opus 9. Klarinel ile yayh dordulQ
~ . ~ b61Urn1Q. a. adagio (klsa) - allegro (486 ~) , b.
adagio, c. allegro. Davlel Konservat1Jvan yaylOlannlO
20. si oIarak 196O'da 9OQaltddl. Suresi: 20'.
: T~I sonall (1949) Trompe! Oe piyano ~n. Heendel UsJubunda, bOyiik ladan. Oe b61Qm1u: a. allegro,
b. adagio, c. GIGA. y azma nota,,: Davlel Kenservaluvan KitaphOI Tr. 63.
•
9
: Keloglan (1949) Cocuk piyesi i~in kiiO. plyano, yayh
dOrdOIOve kiannet icin jJkcahnt~1 piyano indirgemesi eta-
10
: Obva sonan (1949) Obva ile piyano lein. Oc b610mlu:
a. andante, b. atla gio, c. allegro. Bastlrnadr. SOresi: 18',
: S6zeu , yayh ori.:esfrasl, yayh dOrdOlO, piyano ve l impani Mrin kuO (1950) Sozleri Suat Ta!jer'in bir Yin.
Ayvahk'ta 12 AOustos 1950 gOoO bir bOiOmu bitmi~.
soma bir daha ere ahnmarms.
: Yayhlar ~n Sinfoni "(1950) Oc b6lii mlu: a. allegro, b.
rak Ankara Cocuk T iyatrosu'nd a.
11
12
28
29
adagio. c. allegro. Surest 18',
13 ' . Imemerer iein Oy dOzenleme (1950) Davlet kenservatevaru ogre.neilari ilrin: t - Suyi! (Bir trompe! ile iki
koro ~i n) , 2· aactnn K~(jk prelOd'leri (Fr. 00. kl, komo.
Ig.) 3- Hasstann iki '
pa~ sl .
Yazma ikiller Kon·
30
31
servetcver Kilapllgm da.
14
: OM IOrkii (1950) Ol{ tOrkOnOn Uy cneme ~arg l sl j~i ll
Yazma rctesr Devlel x cree rvatcven kilaph~ lnda 0.651.
: Oneme be~i1i (1950) Original bagda, tamamlanmanus.
: Viyolonsel
piyano i~in k U~ no.1 (1951) 1951
Mart'lnln 12. sinde ba ~anlp 20. sinde bitirilmi'i lek
bOI0m. Suresi: T ,
: Viyolonsel ile piyano ilj:in kO{l no. 2 (1951 - 52) llkkez
Benninglon'da ~ali nd l . SQresi: 7',
: Morg ~iiri (1952) ErtuQrul Prrat'm bir ylli uzeroe resitan
(sOzeu), koro ve bOyOk c rcestra i9n, B ilmemi~.
: 2 kuglO yl r (1952) Ertu~ rul suann YIr1an OZerine soprano ila piyano i~in . mUano'daki Suvini Zerboni
yaymevince baslmldJ. SOresi T .
: Salvador Cali'nin ~ lablOsu (1953) Yayh orkeslrasl
ilj:in Qc; par~ .llki 1953 ~ubal'ml n 24. Ondeyazlldl.
: Be'i ~ah ~ma (1953) Keman Ue piyano j~in. 1110 19
maYIs, ikincisi 24 MaylS 1953 gOnO billi. Son Qc;O
1956'da eklandi. Suna Kan Ue Ferhunde Erkin yaldlla r.
Suresi: 14',
:Yayh orkestrasl ~i n bir deneme (1953) 28 Ekim 1953
gOnu billi.
: Debussy'nin Piyano ic;:in 24 PrelUd'Onden yayh orkestrasl i9n ild uygulama (1953 - 54 ) 1- Karda ayak izleri (12 Arahk 1953), 2- Yan kalan serenad (6 Mart
1954).
: Gulen klZIa a01ayan ~k (1955) «ocuk piyesi ilj:in
k~ . R , 00, d , trp, tmb, 4 vii, via, vel, KB, ve bir vurmacI
ic;:in. Ankara C;:ocuk Tiyal rosu'nda kuliaOildl.
: ~uzata sahne kOgO(1955) Yaylilar ve vurmalar i~i n .
: Japon kugu (1956) BOyOk orkesl ra ile SSM kadln
kadrosu ~ n Japbn Aadyosu'nun Ismal'tamasl l1zerine
28 lem muz 1955'le ba~laYlp 16 ~ubal 1958(18 bitirdi.
Yedi bOlumiU: 1- Prelude, 2- Cans et pandomime, 3· In-tenude, 4- Quatres masques, 5- Interlude, 6- Estampe,
7- Postlude, Japonya'ya eh;:ilik araclhglyla gOoderilen
nota yit mi~, ~ahnmam l'itlr. Bagdar da tam bir taslak var.
SOresi: 19',
: Siyahkalem (1956) Filim kO{jO. lki fagol ite bit vallemln
kullanlldl gl vunnallr ~n. 27 Mart 1956'da bailaylp 9
nisan 1956'da bitirdi. Mazhat l ~j rog l u lie Sebahanin
dOZenlenmi~i .
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
ue
32
33
34
Eyupoglu'nun dilekleri Ozerine yazlrdl. ament Arel
yOnetiminde yahnlp ~izitl endiyse de filimde kurlamlip kullamlmadlOI belli degil. 10',
: Klarinet ile viyolonsel ilj:in Qc; pa~ ( 1958) Onikilon
yazlsl, sures t; 12',
: Oy K1arinel sonalisi (1956) Klarinel piyano ic;:in. Htndemith'in Traditional Harmony kitablnda fllil partisi erarak , yet ~ yat iki ses olare k veri1mi'i Odevin klarinet ve
piyano ilj:in ~Oz01mu 'iO. never konserv atovan yayrm orerak 1961'de ~ Itl ld l (Ya zill ~ ylll 1960 gosle rilmi~e de
yanll'ill r), ilkkaz Aykul ~ansoy ita ligen Bilgin
1963'tee Devtet kooservanrsan salonunda ca ldtla r.
Siiresi; 16',
: AIlI klarinet ~in koral. (1956).
: c;;ocuklar ;~in kug ( 1956) Iki keman, klarinel, lagol ve
davul ~in . Ziya Demiterin Ankara Cocuk Tlyatrosu'nda
sahneye koydugu Mavi KU~ H;Jn yazlldl. Sonra oyundan
aynbp 'Cocuklar I~in Ml1zik" olarak ba~ lmslzla~lmldl.
Devlet konservatuvan yaYIOl olarak ~alllld l. s crese
12'.
ne
: POllyanna (1956) C;:ocuk piyesioe kGg. Piyano, vi, vic,
fg, KB i~in.
Jki piyano i9n Qc; bOI0m (1957) 5 Mart 19S5'de
ba'i1aYlp 4 Aguslos 195Tde bitirdi. BolOm bashklan yok,
~a h nmad l . 15',
: l;Iiini muzik (ing; Music with a poem: 1958) Mazzosopran He be~ ~alg l (f1, kl, fg, 2 vii) ~ n, William Carlos Williams'ln ' Metric Figure" Yin uzerine, Tanglewood'da Koussevitzky adlna dOzenlenen O{lrencileraraSI ya n~m ada 6dakOgO alanlOda OdOI kazandl. Devlet
Konservaluvan yaymlanmn 22. cisi olarak t 961'de
~ogalt l ldl .
35
36
37
38
39
40
41
: Hitil GGne'ii (1958) Filim KOgO. Fi, ob, allobva ve piyano ~in . t o'.
: Laylek Sultan ( 1959) «ocuk piyesi ilj:in kog. Haldun
Mariah sahneye koydu.
: Be'i madrigal (1959 - 60) Ka n ~ lk koro i~in, sozsOz. sail
sesli ve sessiz harllerle. Ilk ii~O 19 ~ubat lie 8 Ekim
1959 ataslnda yazJldl , 1960'da ba~[anan son ikisi heniiz
bitmedi.
: Un Coup Des (1959) Mallenne'nin Un Coup de Des
(Bir zar alllm) diVe ba~hyan ym Ozerine k6to ile bOyuk
orkeslr a i~in 3 Mart ile 30 Ekim 1959 araslnda yazlldl.
Santa Cecilia ya n~ma s l ~in dU~O nO lm O~tu . SOresi 14.
: Aepos d"ete (1960) Paul Eluard'in Aepos d"ele (Yaz
dinlemesi) yltl Ozerine sopran Ue yayli dordOlu i~jn 8
l;Iubat i1e 6 EylOi arasmd a yazlldl. La Reine Marie - Joseph yanymaSl i~i n dO'iCinOlmO~IO , Irh bOlOmler ile ara·
larmda yayll dordOI(JnOn ~aldl gl iki intermezzo'dan
OIU'iur. SOresi: 20'.
: Sekizil (1960 - 61) Piyano, celesta, arp, 2 korno, 2 kiarinet ve basklarint:t ~in be~ bellum olarak lasa rla nml ~, 1
Kaslm 1960 ile 16 ~ubat 196t arasmda iki bOlQmO
yazllml'illr. (SOresi t o'.) Serbest onikises tekniginde,
kesin degerler1e bir1ikle kesin olmtyanlann da tmladlQl
bit yazldlr.
: Keman ile Viyolonsel ~in iki par~a (1960) 19 Mayls ile
42
43
44
45
46
11 Haziran 1960 eresmc e yazlld lla r. Sure: 6'.
: ViyOlo ile piyano I9n (1961) Devlel Kons ervatuvan viyola bil irme SlnaVI pa fl;:asl ola rak Ruse n Gune!;> i9n 1
ve 2 Mart 1961 gunlerinde yazlldl ve onca ~h nd l . Tek
bOlQmlO, serbe st degerti k~d(rr.
Devlel kon se rva tuvan'nea okulda kullamlmak uee re I;ogali lidi.
snrese T .
: Goigeler (1964 ) BOyOk c rxes tra it;in iki b6l0m. 7 ternmuz il~ 14 Ekim 1964 arasmca yazlldl lar. 29 Eklm 1964
ile 20 Subat 1965 arasmc a yazuan UyOncu bir bOlOm
scn radan I;lkanldl. fld b61umun se rest 25'.
: OlumsQz deniz ta !;>lan yd l (1965) Piyano il;in 20 Mart ile
13 Mayls 1965 arasmda yazlld l. sureec 12'.
: Mavi ue;:gen (1965 ) Obva Il;in. 15 ile 22 Mayls 1965
gunleri a ras mca ya zudr. SOresi: 6'.
: sorustcrme (1965) Piyano il;in 24 Mayls ile 7 Haziran
1965 aresmca yaz llan birinci kesin taslagl 14' sUrUyor.
NEViT KODALLI
Ba t hca Besteleri:
1
: Passacaglia ve Fag (1945) Yayh orxestrae iyin
2
: Piyano parcalan (1945).
3
: Allil (1945 - 46) Yaylr all ill il;in, lncez 9 Temmuz 1947
gOnu Ankara aacycsu'nce yalrndl.
4
; Suvil (1946 - 47) BUyuk orkestra ~in , flkkez Prag Radyosu'nda 1948 EylQl'unde Karel Anl;eri yOneli minde
~lrnd l .
14
15
: 7 Poem (1947) Ses ve piyano ~in .lkkez Ankara Aad yosu'oda sesleodirildi.
: Yaylr dardul (1947) Jl k~ lm l!;> 1 1949'da Darms tadt'ta.
; Sin!oni (1947 - 49) Buyuk orkestra i~in . hkkez 20
Mayl s 1950 aksarm Hans Rosbaud yone limindeld Riyaselicum hur Filarmonik Onkes fras s'nca yalmd l.
: 01; pesns (1949) Ses ile piyano icin.
: Sinlo niella (1949) Yaylr o rxest rasr Jl;in. i lk~h nl !;> 1 1950
Ylllnda Herma nn Scoercnen yOrleliminde Darmsladfla .
: Piyano scneu (1950) Ferhunde Erkin'e ilhal edil mj~tir.
llkkez bagdarca Darmstadl'ta I;8ll1ndl. IUrIl.iye'de ilk
yalrnl!;>l: 1951'de Femunde ErXin 'ce Ankara aeoyosu'nda.
: Ppiyano cercaien (1950),
: AtalQrk (1950) Epik oralorya . Sololar, koro ve bOyuk
crxestra i~i n. KO ~ O 1952 Nlsan'mda, crkestratemasr
1952 EylOl'Onde billi. Kesiksiz sesieoernen on~
parcecan olu!iUr. llksesl endiriJi!;>i AlalOrIl.'un Amt - Kabir'e
aktanldl~1
10 Kasun
1953 gOnQ, Sozleri CaM
KOlebi' nin. Son seeienomusrer: 10 ve 12 Kasrm 1960, 10
xasrm 1963.
: lki Ued (1954) Ir ile piyano iCin. Yapl ve Kredi Bankasrnm 10. kurulu!;> ylld60umu yarr!;>n'I3:s1 il;in yazlldllar:
1- Menev$e (sOz: Karacao~la n) , 2- Olmeden bir dem
surelim. llksoyleni$i 26 Deak 1958 Pazar gono Ankara'daki Milli KQlOphan e'de ,
: Poema (1954 ) Yalmz kema n iCin.
: Gilg ame$ (1953) Oman Asana 'nm sahne oyunu iyin
16
: GOzel Helena (1954) Selahallin Batu'nun sahne oyunu
5
6
7
8
9
ERTUGRU L OGUZ FIRAT
Ba,hea Bestel eri :
Op t a 06rdOI (1945) Fa l onunda , klasik yazl.
t b ~I (1950 - 51) Kernan, viyolonse l ve piyano ic;in.
Op.2
01; dans (1947 - 65) Yaylr crk estres r il;in.
Cp.3
OylO Sonal (1953 - 54) Keman, klarinel ve piyano
10
oc
Iyin.
Ezgiler (1954) Kernan lie piyano ;yin.
OpA
$angut l (1955) Tenor seecc. soprano solo , korc. 2 fl,
Op.5
2 kl, 3 Irompet, 2 Ig, vurma lar ve yayillardan enema
crces tra ic;in Sinloni.
Eglenceler ( 1954 - 55) Klarinel ile piyano ic;in ue;:
Dp,6
kUyOk pa~ .
Kepenk danalan (1948 - 57) Yayll dOrdQIQ ic;in,
Op. 7
Gambol suvil i (1965) Flul , obv a, klarinet. komo , piOp.8
yano, viyolonseJ, konl raba s ve vurmalar iyin be!;>
b610m.
Cp .9
Dirili!;> (1957 - 58 ) Viyolonsel ire piyano ;yin baskama lar.
Cp . 10 DOrdUl iyin be!;> parya (1954 - 57).
Op , 11a Sonatclk (1957 - 58) Viyota ile piyano iyin.
Op. 11 b Viyo la ile piyano iyin kUl;Ok pa ~ la r (1956 - 58).
Op. 12 lid !;>iir Ozerine !i8r1l.1 ve mOzik (1957 - 61) SOzcO,
sopran ve yayll d6rdUlOiyin.
Op. 13 lnsan sesi, l iCit, klarinel , basklarinel, piyano, kernan,
viyolonsel ile vurmalar iyin kO~ (1960 - 6 1).
Op. 14 Devrimci O rtamda Sazlarrn Cumhuriyal i (1961) FIOt,
keman ve piyano ;yin.
Op. 15 Danslar (1962) piyano iyin.
Op.16 Orll.eslra Korn;:ertosu (1962 - 63) .
Op. 17 An adotu (1963) Keman ile piyano iyin konyerto msu
be!;> parya.
Op. 18 Baglmslz !;>arkl lar (1963) Sopran ile piya no iyin be!;>
pa rya.
Op. 19 BOyOk konye rto (1964) Alii Qfleme ile piyano, vurmalar va yaylliar iyin.
Op.20
AlalUrIl. Sava!;>ta ve Barl ~ta (1964) Piyano iyin benzel meler.
11
12
13
' Gil·
17
18
19
20
21
22
iyin K u~.
: Van Gogh (1954 - 55) 5 Tabloluk dramal ik opera.
SOzleri BOIenl Sokullu, Or. Oman Asena va Aydin
GOn'On, Jlkkez 19 $ ubal 1957 ak!ia ml Devlet Opa rasl'nca verildi.
: Bir yasl lkta sahne oyunu iyin ku~ .
: Tahta ~naklar ic;in sahne kO~u.
: Garip ~ rIu la r Olb OmO (1958) Ir ile piyano iyin yedi
ezgi: 1- Dalyan kahvesi (Oklay Rllal ), 2- TOrkO (KaracaOOlan), 3- Kilise (Asa! Halet celebi), 4- Mengen
tOrkOsU, 5- Mevlana'da oImak (Fazll HOsnO Da ~l arca ) ,
6- SOz (Oma n Veli Kamk) , 7- Hikaye (Cahit KQlebi), Karl
Oahri ng'in e!;>liQinde MOfide O zgUy AnKara Aadyosu'nda
sOyledi.
: Antigone ( 1958) BaJel pandom im. Balel grubu, pandom imci tiyal ro grubu ile orkesl ra ;yin. . :.
: Gilgame $ (1963) OM perde!ik opera dramatik. Ub-
56
- - ---
1
.
rertosu Orhan Asena'mn. Devlet Operasrnca eo{Jaltllan
piyano indirgemesinin sonunda 19 Temmuz 1963 tarihi
vardu. Libreltosu 1960'da remeoenrms, kOgO 1961 - 63
Yillannda yazllml~. j lkve ri l i ~i 27 oc ak 1965 c;a ~mb a
ak~am
Ankara
Deviet
o cereerroe
bagdarm
yonetiminde.
7
'-
: Sinloni (1951 · 52) BOyuk orkestra ~in, re tonunda. 00;:
b61umun ilk ikisi "allegro moderato" ve "andante"
bayhkh, sooucunda salt 72 metronom saylsl. 11k
bOiOmOn orxestratamesr 24 Mayls 1951'de bilti, ikinci
bOlOme Kasun 1951'de ba ~ andl , l.il;uncu bOlOmun kO{lO
22 Nisan 1952'de c rxestraranmasr 20 Mayls 1952'de
bitti.
Devlet
Konservetuvan'm
bitirme
SlnaVI
cah~masldl r.
i LHAN KEMAL MiM AROGLU
a esnca Beslelerl :
1
: Klarinel ve viyclonsel iein gereksiz perearer.
2
: Monolog (Yalnlz klarinet ~n) .
3
: ~Ol ( 1961).
4
: Bagateller (Piyano i(fin).
5
: c ensme (Kernan ve orkestra ~in).
6
: Paradie 5erieuse (Yayh dordulO iein,)
7
: Pieces Senlimentales (1957) Piyano parcalan. lereuu
sanatcr Amiram Digai Vox plaklanna ealdi.
a
: Jasper Johns Ozerine censme (Elektronik bagda) 20
Nisan 1964 gOnO Columbia Unlversltes! MacMillin TIyafrosu'nda cennor. FIOt, xennet ve viyolonsel ~i n.
9
: Conjectus I (Aasgelig kOgu bagdasl) Columbia
(lr uversitesi'nin Max Pollikoll Odakugu Okuma Dinletile n'run birinde 1964 Nisan'mda ckundu.
8
9
10
FERiTTOZON
a esnca Best eleri :
1
Piyano oerceren (1948) Ogrenciliginde yazdlglOi
soyledigi con - be~ parcaoen 1953'te gorQlebildiklerim
kDeOk mibemolden ferne cantabile bir parca ue bDyDk
reden vivace bir vals idi,
: Theme et variations (1950) Piyano ~in original lem
2
Ozefine alII bagkama, 3 Nisan 1950 gOnO bitmi~ , Ulvi
Cemal Erkin'e ithal edilmi~. dordClncu ba~kam a Erkin
uslubunda.
3
: Oeut (1950) Kernan, viyolonsel ve piyano "rin tek
bOlOm, 1950 Ylllnin Nisan'l y6resinde bitti ve 1949150
dersylll Slnav parc;aSI olarak Fenman. Atak ve SaldareUi'ce callndl, halka ilkkez 15 Haziran 1952 gOnO diploma dagilim toreninde Devlet KonselVatuvan sa·
c;apb ve Martin
lonunda Fenmen,
Erdogan
Bochmann'ca dinlelildi.
4
: Canzonetta ve Gavotta (1950) Piyano ~ n. 1949/50
dersYlhsonu slnavmdan az once, 1950 bahannda
yazlldl ve ilkkez bagdaflnca Devlel KonselVatuvan sa·
lonunda 20 Aralik 1951 Pe~e mbe akgaml 20.30 da
callndl .
5
: Ninni (Berceuse: 1950) Orkestra iein. 18 MaylS 1950
gOnObitti.
Bagdann ilk orkeslrala denemesidir. IlkeallOlgl 28 l;lubat
1952 Pe~embe akgaml '18.30 da Saray Sinemasr'nda
verilen dinletide Cemal Re~it Rey yonetimindeki Istanbul
Belediyesi KonselVatuvan $ehir Orkestraslnca .
6
: Al ~u mumu eline uzerine ba%1kamalar (belld 1950)
Kernan ite piyano ~ in Erdogan c;apll ile o rta kla~a
ya pl l m l~ ve birlikte eal mm l ~, nolasl c;apll'da kalm l~tl r.
11
12
13
: Cahit KOlebi'nin AlaWrk ym iCin geridOzey kugO (1952)
Kubeli'nin 1949'da yazdlgr Ylr iein Voice 01 America'nm
10 Kasun 1952 02el programlnda kullamlmak ceere
rsmar tarcr. Yazumasr 16 Ekim 1952'de ba~tadr , Or·
kestratanrnasr, 26 Ekim'de bitti, 3 1 Ekim'de de Ankara
Ractyosu'nda Konservatuvar ogrenci erkestrasr ue plaga
ennor. (Orkestrayi bagdar, koousma korosunu Nurettio
Sevin eall~'lr(Ma r, ) 10 Kasrm TOrkee yaYlolnm son on
dakikasmda bagdann adl verilmeden ealindl. (Aym ym
Kodalll orotoryosunda k ull anl lml~tl r.)
: Bir piyes yezanm sahne kugu (1952) Adalel SOmer ila
Sevim Uzgeren'in ue perdelik' sahne oyunu iein be~
k i~ili k kOg. ukkez 4 ocek 1953 Pazar aksarm 21'de
Bilyuk liyatro'da verilmege ba~l ad lg l n d a kugu bagdar
(piyano) ile dOrt arkadast eatdllar.
: Anadolu (1953 - 54) BuyOk orkestra iein ces bOlOmlO
suvit. 1- Halay ncciennesi. 2· Horon, 3-Zeybek, 4- Ezgiler ve oyun hevesr. 5- Bar ve son oyun. Yapr ve Kredi
Bankasr'nm 10. ku rulu~ YlldonOmO dolaylsryfa aellgl
yensma iein ya z ilm l~ , lkinci &leni kaza nml ~t lr,
Bagdar'ln sonradan bitinci ve accrca bolOmleri elkan p
1- Heron, 2- Ezgiler ve oyunbavasr. 3- Bar ve son cyundan ctusan ~ bQlOmlu 'sOYit bieimine soktugu varen ilkkez 1958 besmoe MOnih Filarmonisi'nce Adolf Mennerich yOnetlminde eallnd l. (kll.: c; e~m eba~I) ,
MOnih'l eki F. E. C, Leuckart yaylnevince bastl nldi.
: TOrk KapfiCyosu ( 1956) Orkestra "rin. 1956 ylll sonlarlnda MOnih'te yazlldl ve Adotr Mennerich y6netiminde
Munih Filarmonisi'nce 1957 Ocak aymda ealmdl.
Munih'teki F.E.C, Leuckart yaymevince bastlflldl.
TOrkiye'de ilk ealmr~1 25 Aralik 1963 a~m l G.E, Lessing yonehmindeki Cumhurtla%1kanllglm Sinloni Orkestrasl'nca,
: Humoresque; "Nasreddin Hoca" (1957) Orkestra lein.
1957 ylhnda MOnih'te yazlldl ve Adoll Mennerich
yOrielimindeki MOnih Filarmonisi'nce 1958 ba ~l nda
eallndl, bavyera Aadyosu'nca banda da alrmp
yaYlnlandl. Munih'teki F.E.C. Leuckart yaymevince
bastlrllmllil lr.
: c;e~meba ~1 (1963 - 45) Balet sDviti. 1954't e bitirdigi
Anadolu sOvilinin (ie parea eklenerek gen i~leti l m i~i.
BolOmleri: 1- Giri~, 2- Horon, 3- Pas de deux, 4- Oyun
havasl, 5- bar ve son oyun, 6· TurkO ("Ezgiler ve oyun
havasl" bolumunde sopranm sOyledigi MIme' ). Bir per·
delik balelin Dame ninell e De Valois'nm kareogra isi ite
ilkverili~i; 19 $ ubat 1965 CumC! ak ~aml bagdann
YOnetiminde Ankara Davlet Balet'ince.
Dip Not: Turk KOg Bellagi va GOltekin Cransay'ln Kug yaYlnlan asas
ahnarak bu ~h~ a ger<;: ekle,l irilmi,lir.
57
Yitip Gidenler, Amlarda Kalanlar,
Yasadtklarrrmzla 1995
• Derleyen: Sevilay BAYLAN
OCAK
Abidin Dino OlumUnUn birinci Y1hnda Paris'te Galerie Vielle
du Temple'da
birsergiyle amldl.
Nazsn Hikmet KultUr ve Sanat Vakfl tarahrdan 1995.YIhnda
il:.kez dUzenlenen ·Uluslarara$l NaZJm Hikmet ~iir Odijlii Arap ~ir Adonis'e veriki.
$eIlir T'Y'.oIan'nm 80. kuru~ kullandr. ~ T~al'
roIan'run ilk lemsilini veflfl{ji 1916 )'Il1run 20Ocak Q\JlUnde sahneledig -l;uriik Teme! - adll oyun. 23 ocakta okuma tiyatJosu
oIarak sunuldu. Frarsiz bested Louesie Gaste. 11 ocakta 88
acrlall
ya~nda
yakalandlgJ karsere yen~di.
Mavi Nota Muzik ve Sanal Dergisi 3. Ylltna girdi.
SUBAT
Eli sa Morte Dans Toplulugu ve Zeynep Tanbay 25-26
ocak lattIleri1de CRR'de orta~ bit gOsleri sergiledi.
TOrt<iye'ni1 _ ali<, ~" dogrul-tlJda gelijmes<le ka~ .
~vesilde . Opera·Bakri1 larutlmas, ve ge~
arnaayta Opera ve Bale Vakil kuruldu.
Sanat.Kurumu Ttya~~ OcUillen".fIde en iyi oyun yazan
dallnda OdUl ~rime<i. En I)'l yaplm OdOIU, -Denn Bit SoIuk AlIa Tiyatr~ StUdyosu'na ver:JI~en eniyi y6netmen dabnda 0dU1e
de(Jer .re,. bult.mmadl. En .." kadlO 0)'Ul"CU E1il Turbn lto1ok,
AO'rnin Uatvnut i1e Yezida· O)'UlllY1a, en iyi er1c:ek oyuncu
OdiihinO Kizlm Ak~r. ve Ege Aydan Ankara Devet TIyatrosu'nun · Caodan Can Koparmak- oyunuyta, en iyi ~viri
OdOlOnij Cevat Capan Bursa Devlet Tt.yattosu'nun - Ate ~U Sablr- oyunuyla
ahrken, onur OdOlu Ergin Orbey'e verildi.
The Beatles
fngiliZ komedyen Peter Cook 57 ya~mda 61dO.
9 zg0r ve avangard caz yapan YII_
_,
MART
dlZIbrahimova TOrkiye'de ilk albUmUnu
Ankara Devlet Opera ve Balesi Mo~ Ikardl .
dem Dans Toplulugu, rumUyle yabarcr
22. Amerikan Muzik 6dOlleri'nde
koreograflann yaprnanoden olu~n -"lOT
pop-rock dalmda Michael Bolton, kaom
Entemasyonal- adh programlyla per~rkiCI cahrde Mariah Carey, grup
. delerini a~l.
.
da!lnda Ace 01 Bace. soul ve blues
Muzik tarihimiZin Onemli isimlerinden
Cevat Memduh Attar 93 ya~mda 61dO.
dahnda Baby Face ve Anita Baker,
Boys to Man, en iyi grup oalmda All 4
Sm~k i~'~in. solisn Alan Lesley BarOne, counlry dallnda Garth Brooks,
ton _9 ~, rdJg l blr ttafik kazasr sonucunda
Reba McEntire, Alabama , metal rock
girdigi komadan ~Ikamaya rak 26 Mart qedahnoa Nirvana OdOI kazandr.
cesi OIdO.
Tuncer Kurtiz, " ~ ey h Bedrettin
TOrk snemasmm " Ku~uk HammD~ sl anl 'OI ~D olarak l lkardl. Isve9'in
efendisl" Belgin.Doruk 59 yasmda kalp
muzlk nobeli sayllan Po ar 6du!ll, Elton
krizne venn du~erek 25 Mart giinO
John ve viyolonsel ustasr Mstlstav E k lm 9S'de Bentfes etem anl arr "gearles ya~ma veda ent
Ros!opovi~'e verildi.
An lolo ji",j" i~jn h ir a r av a J;;c1d ik r.
Istanbul Devlet Opera ve Balesi
.
sanal~!I~r.lOdan Nejal Boren, g~irdigi
UnlO.caz davulcusu Art Taylor 74
ya~lnda oldu.
kalp kU1Z1 sonucu 52 ya~mda , 11 Mart
gOnOolder.
1. Aoc~ Fesliva~'ne Mogollar, Bulutsuzluk Ozlemi, Acil Servis, Volvox
37. Gl ammy Qdulleri'nde En iyi rock
Blue Blues Band, Early Bird. The
~rkJSI "Street of Philadelphia" ile
Toys, Nekropsi katlldl.
Sruce Springsteen, )'Illn En iyi ~r1I:ISI
Piyanist HOseyin $ermest, A oren Schmitt'in "Symphonie Str~ts of Phila~~lp.hia, ~. iyi e~ek r~ ~rk ICISI Br~~
Concertante· adll yapltlnl ~ren CD'siy1e Fransa'da Ul;: OdGl ka. Spnngstee~~ en 1)'1 lJ~ !11uzigl: Philadelphia ~ Spring.
zand1. Sanat(jl 15 ~ba"a Paris1e · Oiapason O'Or de ste~), En 1)'1 rock albumu: Voodoo Lou~ge (Rollang Stones),
L'annee", 6 ~ubana "Grand Prix du Disque di La Nouvelle En 1)'1 rock g~ bu: Crazy (A~r!>SJnlth), En 1)'1 rock ensWmantaf:
Academie du Disque", 30 ocakta Cames1e dLi:zenlenen
Ma~ooned (Pi'll<. F\oyd), En 1)'1 kadln r~ ~r1l..J ClSI: Melissa Et·
Midem Fuan'nda uluslararaSJ ele~tirmenJe r tarahndan verilen hendge (~me to My Window), En 1)'1 yerll sanal(jl: Sheryl
Editors ChoiceOdulOnO kazancll.
Cro~, En 1)'I .~ p. ~r1I:lCISJ: Elton John (Can you Feel The Love
IskOl; Cda Qr1I:eS!raSI'nln kunJC1JSU Alexander Gibson 68 TO!'!lg'!t~, En 1)'1. SlQ;"1e: All.I Wanna 00 (~ C!OW), En .~ pop
ya~lIlda oldO.
albUmu. longlnglll TheJr Hearts (Bonnie f!3Jtt), En 1)'1 geAbidin Dino NewYork'1a amldl
~~I pop ~rkICISl : Tonny SeMen (MTV Unplugged), Yilin
.
albGmu: UTVUnplugged (Tonny Bemel).
M
sa
NisAN
Tiyatro sanatcsr Meliha Pars 9 nsanoa yasammr yitirdi.
HolIY'Nood'un Dolu akterlennden Ginger Rogers 83 yasmda yasarmru yilirdi.
Ankara'da 21·30 nisan tarillieri arasmda 1. Uzakdogu Film
Festivali duzenlendi.
0010 ~air Dylan Thornas'm k lZI Aeronwy Thomas babasmm ~jirleri ni ckumak ve bir dizi seminer vermek uzere lstanbul'a geldi.
MAYIS
Mavi Nota Muzik ve Sanat Dergisi'nin 1994 ylll Muzik
Odulleri 15 Mayls gOnG 3C1kfandl. aes dalda verilen mOzik OdOIlerini. Muzik Hemet QdOlii dahnda Prof. Dr. Ali ucan ve Ahmet
Say, Muzik Basan OdUiO. dahflda $enay B a ~ kan , Mavi Nota
tylOzik ve Saner Dergisi Ozel OdOIQ dahnda Erzurum AtalOrk
ll niversitesl Kazrm Karabekir Egilim Fakultesl Muzik Egiliml
SolUmii actina bolOm baskam Ele Akbulut ahrken diger dellarda su lsimler cahsmalarmdan dolay. {)dule deger bulundu:
Radyo Nitelikli Muzik Progr'l-mclhgl odulu oahnda. Oyku Serter,
Nese Tartanoglu, Tulay Iller Sunar, Radyo Populer Muzik
Programclllgi oouhi dahnda, Didem Hizer, Arzu Kara ve Kurtu l u ~ <;elebi.
.
Dergimizin ilk ':.BAHAR KONSERI"ni ge r~ekle~tirmek uzere
Erzurum Ataturk Universitesi Kanm Karabekir Egitim FakUltesl Muzik Egitimi B5IUmu ogr. elemanlan ve6grencileri Trabzon'a oavet edildi ve bu organizasyonla ilgili haztrhklar kar ~ l llkll
olarak baslauldr. (5 mayrs)
Yap. Kredi Ge~l ik Fesuvall(19 mayls) Samsun'da verilecek
olen AtatUrk Oratoryosu konseriyle aciuyor.
10 yoneunen Sinema Vakh'mkurdu.
Sanart Sempozyumu'nda Ankara Gan peron alamna yerl e~­
t irilen u~ sanatcmm heykeli 'sakmcah' bulunarak kaldlTlldl.
!.
I
HAZiRAN
Dergimizin "BAHAR KONSERi", Erzurum Ataturk Onlversitesi Kazlm Karabekir Egitim Fakullesi Muzik Eglli mi Bollimu taraflndan 4 Haziran gunu Trabzon Devlet Tiyatrosu salonunda verildi. Salonu dolduran 600'e yaklO dinley~i lara/lndan
(Salon 400 ki~i l ikti r.) begeniyle izleneo kooser, bu Qpzda Trabzon'da ger~ek Je~liri len ilk konserdi. 1994 YIII Muzik Odutleri'mizin Odul daglhm t6reni, 4_Haziran gunu Trabzon Devlel Tiyatrosund.a ge r~ek le ~tirildi. OdulO kazananlara "BAHAR KONSERI"mizin 6ncesinde, Mul plaketleri verildi.
Grafik Sana !~lSI Yurdaer All lOta~, 60 ya ~IOI bir afi~ sergisi
ile kutladl.
halyan piyanist Arguto Benedetti Is v~re'de oldu.
Diana Ross, istanbul'da DietCoke Golden Classics'in kapaOI~ konserini verdi.
Bir suredir glrtlak kanseri tedavisi goren unlOsinema y,ldlZI
l ana Turner oldO(29 Haziran)
Sinema veTv oyuncusu Eva Gabor ya~amln l yitirdi.
Mrsu11y6netmenAlrf EI-Tayyip 47 ya~lnda 6ldu.
TEMMUZ
2. Uluslararasl istanbul Caz feslivaline yerli ve yabancr 225
sanat~1 katillyor.
60'11 Yillarin unlu rock mOzigi topluluklanndan GreaUul
Dead'in kurucusuJerry Garcia 53 ya~lnda oldO.
MESAM Ba ~ka nll gl'na Attila OZdemiroglu ba ~kan s~i ldi .
Ba~ an yardlmclilklarrna Sezen Aksu ve Fuat Guner getirildiler.
2. Aspendos .Opera ve Bale Festivali'nde 9 etkinlik yer aldl.
23. Uluslararasl Istanbul Muzik Fevslivali'nde Mozart'ln Saraydan Klz Katj:lrma operasl bu yll ilk kez uluslararasl bir yaplmla
sahnelendi(14temmuz)
Liza Minelli Bizirn Losemili cocuaar Vakil yararrna c;lragan
SaraYl'nda bir konser verdi (15 lemmuz)
Pepsi'nin duzenledigi "Yaz Ate ~i " Muzik Festivali'nde Rod
Stewart bir konser verdi. (15temmuz)
AGUSTOS
James Joyce'un unlii yapm "Ulysess" Tii rk~eye I,:evrildi.
Modern romannzmo babasr sevuen unlu Casablanca filminin
(1942) senaristi, yazar ve yapimcr Howard Koch oldii.
Roma Operasr Fellini'nin yasarrum baleye d6nu~tO rdu (22
aqustos) Clevelandta a~ l lan Rock and Roll Muzesi 92 mityon
dclara maloldu. A~ l h ~1 kutlamak ~ in diizenlenen konsere bir eok
iinlOmiizisyen katlkll. (23aguslos)
EYlUl
Yapr Kredi Uluslararasr Leyla Gencer San Ya rr~ m as l 3-9
Eyliil tarnlernce Cernal Hesit Rey Konser Salomrnda ge r~ek­
le~li. Caz Saksafoncusu vedavulcu John Gilmore oldO.
Luciano Pavarotti Bosnah eocul dar ~in bir konser verdi.
Konserde Bono, Meatloaf, Michael Bolton, Simon le Bon,
zuecnerc, Jovanotti, Brian Eno, U2 ve Cranberries grubu yer
aJdl (13 eylUl)
Boris Pestermekm unutulrnaz rornam "Doktor Jivago"
nun oliirnsuz Lara'sr Olga Ivinskaya 82yasmda 6ldu. (17eylUl)
Harlem Dans Tiyatrosu Istanbul'da be~ g6steri sundu.
Kirov Balesi, · ~l m a rl k Klz" balesini sergiledi.
EKiM
35. yihru kutlayan istanbul Devlet Opera ve Bates! yeni se·
zonu U1kemizde ilk kez seslendirilecek olan Gustav Mahler'in
"S, senfonisi" ile al,:h. (5 ekim)
I
Akbank 5. Uluslararasl Caz Festivali 4-14 ekim tarihleri araslOda ge r~ekle~li ril di.
Sinemaoyuncusu Kadir Savun 69 ya~lnda 6rdu(12 ekim)
Beatles elemanlan "Beatles Alltolojisi" ~in biraraya gerdi.
Free Caz'lo ustalarmdan Don Cherry 19 ekim gunu karaciger
kanserinden 6ldu.
KASIM
Onlu Trombon uslasl Craig Harris, Tailgater's Tale adll
grupla birkonser verdi (4 kaslm)
Bilkent ogrencisi Emre ~ en Roma Piyano YaTl ~ma s l'nd a
uluslararasl OdUi kazandl (5 kaslm)
Istanbul Devlet Opera ve Balesi, ilk kez uolu Alman Besteci
Strauss'un "Salome'Slnl repertuarrna kallyor (15kaslm)
Frank Smatra'nln BO. degum gunu ~~itli etkinliklerle kUtiandl.
Turk MOziginin unlu bestecisi Abdullah YuceeldO(28kaslm)
ARALIK
1995 Sevda Cenap And Vakil Altrn Madalyasl, Cemal R8'"
Rey anlSLOa verildi(6 aralrk)
Opera San af~. s l Leyla Gencer'in aOltlnr, Ankara Devlet
Opera ve B~lesi'n in Genel Mudurluk Bah(;esinde lorenle a~lldl
(13 aralrk). Unlu piyanisl, Oevlet Sanat~lsl GUtay Ugurata 14
aralrkta 6ldu.
~id
KAYNAKLAR
Cumhuriyel, Hurriyel, Milliyet, Sabah, Gazeleleri, TRT 2 TV
vedergimizinozel haber kaynaklan.
59
------ ~'-~---------------
MAVi NOTA
MuziK VE SANAT OERGiSi $AN MuziK OOULU
K[iniJr·5anal alanmon va2g ~hJez l,I'1$Urlanndan biri. ol¥l m~zi9I'I .iilk~deIU kOl'll.mnJ ve gidlJiri nesnel br ~I orlaya koymak. arnaayla d&rgIniz
larallOdan •...AV] NOTA MUZIK VE SANAT DERGISJ ~AN "' UZIK OOULU· ad, a~,nda br $an YanpnaSl d~r. Odu orgarUasjU'lU ad, ~ dlrgi
larahodan ~IeJ INiIecel<t ir.
Yafll-l\'lall,n · ~ic ilet KUtulu· a~g,daki adlardan olu~kladlr :
Miilil Semih BAYLAH
MaYi Nola M uzi~ ve Sanal Derg;si Genel Ya ~ln Y6nelmeni
Doc;. SunaCEVII(
•
Gazi l.IniYersitesi Gazi EQitVn Fak(illesi M(izik EQilimi SOlum(i Ogre!im lIyesi.
Doc;. Keriman DAVRAN
•
Ankara 0eY\eI Opera Vi! Baiesi Sanall;IS', Deviet KonSoeNaluan Cgrell'llllyesi
Mulide OZGUC
Ankara Devlel Opera Vi! Baiesi 5anal~S'
Halice S,ARAC
Alalurk Univelsilesi Kaz,rn Karabekir EgilimFakilJlesi Muzik Egt.B61UmO Ogt. G6r.
O~. !'iijl~n $IM$EK
•
_
Gazi Un!versilesi Gazi EgitiTI Uyesi Muzik EgitiTIi B61Umu Clgrelim U~si
Meral TOREYIN
K<lfadenj~ J"eknilc OnMus~esi FaIn Eg~im Fal<iI"esiMilzik EgilimiBbKmOOgr. G6reY1isi
Nelan YIGrT
Se~k UniYBI"silesi Ei)itimFaku"esi MUzikEg,lrmi BOOimil OglelimGOreviisi
·
·
·
·
·
·
·
·
YARI$MA KO$ULLARI
I j Yar l~a iki a~mah olup, birirv;i aJlmanin sonunda lnale kalanlar aym goo Uanedilecektir.
A) Biroo a~da seslenOlilmesi i$1enet1 repertuar (program):
. Aria Anliche
. lied
- Opera AriaSI
- Turk Besteeilerinden 6zgiJrl bir eset" ~a de birKukil duzeoieme (se9!en eserer 6zg(¥1 dllerinOe 'Ie 6zgUllonalitelemdl seslelldilileoektir,
B) IkindaJlmada seslendirilmesi istenenrep&l1uvar (program):
Birinci asemeoa seslendinlen repertuann d l~'nd a farkh bir program Sl,lllulacakl,r,
a) Baroll ~a deKlasik 06nem Beslecilerinden b~ yaplt (Baclh,Haendel, Mozartveya aeeecveoceo s~irn ii bit" ~ap, t.)
b) Aomanlik D6ne;n Beslecilerinden b~ Lied (Schubert,SetH.mam , MendelshomveyaBratvns'la11 ~J bireser)
c)BlIyUk C~ ~ (lelUlik zorluklan il;eren) biropera ariaS! (Verdi, Puccini, Donizeltl veya RossWden se9!miJ biryaprt)
d) TurkBestecilemin bIiyilk 6lI;ek!i yaplllal"llldan ~miJ birOmek.
2j YaflpnaOln sonUC\l"l'Ja iki Ol:lUI, bil mansiyon verileceklir,
a} Oi;suller 10 000.000.· TL.
b) Mansivoo 5.000.000.· TL.
J j Yarl~ma~a kalrlabilmek i~in 20 Nisan 1996 tarihi tt,banyle 30 ~e~,nden gun almarn'J olmak gerekmektedir.
' j Yarl~ma~a E~itim FakUlleleri Muzik Egit,mi BOIiimleri, GOzei Sanallal Fakulleleri, DevielKooservahJallan Milzik B6h:imi1 tlOiencilefi VI milZ\lllanyia. 6zel
~11~alarla kendisini yeliJllrml~ adaylar katllabi~r.
5j Yan~ma~a kalliacak olanlar. k,sa ~!109'1iJi ni, ad,soyad' veadresA ,leielon runarasll'll. bil vesibhk lo4,*a!lI'lI, seslerOr~ yaplllafJfl partisyonlarr,ta
birlikte a~,daki eoeseg6ndefeceklerdi . Aynca ~ar'$JN.yla ilgiM 10m yazJ~r bu adresle yap'lacakt,r. MUrtl Semih BAYLAN, MAYINOTA WWiIr WI
Sanat Dergisi P.K, 205 61 004 TRABZOH.
Seslendiritacel< yap l~ann partisyonlanflln {solo ViI piyMO eiliklenl temil bi IOlokopisi dergimizegOnlleriecektir.
5j Ya n ~macllar, islege bagh O!alak eilik~ilerini gelirebiklcekierdir. Aksi lakdilde dergimizce temin edilecek. olan bi' piyanisl iIe (kendilerfle ptO'Ia olana~ ....
IIlerekl yar l~ma ger(jekle~l'nlece klir.
Yar l~ada sadece den~ce alan ada~lann gidiJ·dOnu~ otobils giOerleri dergimizce ka~l lanacakl lr.
5j YauVJlaya lult,lantum ~anvnac'lalln Trabzoo'deki konaklama va yemelIltidet1eli dergrnize ailtir.
9j Yall~ it;in sonba$vuru larh 20 Ni5¥l1996'd1L
lOj Yan ~ l 5I3'J !.lay,s larnieri araSI!1da l>eJirlenerek birgUnde Trabzoo'da yapllacak.llr.
ll j Yarl~maOln ~aplla cag, laril, birdave! mekltbuyla yar'~ llara l>iIdriecek VBbas,n bildirisiyle kamlJOyU"la ~, kl<Jlaca kllf.
n
rr
•
MAVINOTA
I
Miizi k v e Sanat Dergi si
A b one Ko~ u ll a n
Y u rtdl~1 A b on e
Ya zl ~ ma Adresi
E d en
T e le l a x
Sa hib i
Genel Yay ln Yo nel m en i
Yaz l l ~le fi YOnel m e ni
Kapak - I~ OOzenleme
Sanat O an l ~man l arl
: Yll l1k 5 00,0 0 0 .- TL.
: 50 DM.
: P. K. 20 5 - 61004 - TRABZON
: 200 .000.- TL. (KDV da hil)
: (0462) 224 26 30
Kapak Fot ogral
Fi lm - M onlaj
Oizg i
: Sevilay SA YLAN
: M , Semih SAY LAN
: HOI~a OZ" EN
: M. e,ret SOMERKAN
: Ele A
BU l U T
A hrneci8JER
GUN
OU SANI M ER
: T uncay K U RTOGLU
: Ar din O Le A Y
: 0 ZTEK · Ha vv a G6G u~
Abone
ederinin, Miifil Semih BAYLAN adina
nol u poslal;eki hesabma yabnldlktan
sonra, dergl adreslne bUgl verilmesi rica olunur.
TEM SILCiLER i ~I~:
731986
isTANIllII.: OstMI lWi AKSl,I Tet (0212) 266 1611
lDrW: Kemal YI\.OIRllI ' D.E.U &lCI E~ fa<. ~ 1l6UTIj. T£t.: ~ .204aa2(H<a1)
MW ;GilI~ M£M,Htt hil ~C ,I,N G, . GEF .tAIz ' ~ Tet 12) 212f>4 7Q
1b1I: ...- BOlY.IJ(~ UU, EgL fal ~~~ Ttl:(02'2-11 Ji07Q.S·,)615255- FlC(02241Ji07lJ ~
Kony~ ZIlo ~ GOK~K, NUl '(KilT SU E~ fil l.lUzi ~ ret(03321 323 82 3111 tIIIl
EsllNll: CII\ IUIIAHAIl ,-,UUHI.IUzi llOUrU- retIl)U2) 2lB13 50
1IIIIlya:~lUR(iA LU. E~ak.lIioI:.!lDUNj . Tet (0422))1100 10/ 22 91
G6nderilen QrOn/erin da1<tilo i/e yazl/masJ.rica, olunur.
Urunler yaytmlansm, yaytm/anma sm gen venlmez.
~NIIl~
~ t.IUIt ~ . TIl: (03404) 21 U658
~ GObr YlDIZ GU. T~ WW9 0e'fIel Kcinsffl-1Urin •(O:M2) JiOIO26
Baslm Yeri : KaradenizGazetesi Ofset Tesisleri
TEL: 0 (462) 3253900(3 hat) Fax: 325 39 04
TRABZON