Üniversite Öğrencilerinin Sporda Şiddet ve İstenmeyen Davranışlara

Üniversite Öğrencilerinin Sporda Şiddet ve İstenmeyen Davranışlara

Uluslararas Spor Bilimleri Dergisi / Cilt: 2 Say :1
Journal of International Sport Sciences / Volume: 2 Issue: 1
2016
www.sportresearches.com
ÜN VERS TE Ö RENC LER N SPORDA DDET VE STENMEYEN
DAVRANI LARA
N GÖRÜ LER N C NS YETE GÖRE
KAR ILA TIRILMASI (S RT ÜN VERS TES BEDEN E
VE SPOR
YÜKSEKOKULU ÖRNE )
THE COMPARISON OF THE OPINIONS OF UNIVERSITY STUDENTS ABOUT
VIOLENCE AND OTHER UNWANTED BEHAVIORS BASED ON GENDER (S RT
UNIVERSITY, SCHOOL OF PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS SAMPLE)
1
1
Servet REYHAN
Siirt Üniversitesi, Beden E itimi ve Spor Yüksekokulu, Siirt, Türkiye
[email protected]
ÖZET
Bu ara rmada Siirt Üniversitesi Beden E itimi ve Spor Yüksekokulu ö rencilerinin sporda iddet ve
istenmeyen davran lara ili kin görü lerinin tespit edilmesi amaçlanm r. Ara rmaya 2015-2016 e itim ve
retim y nda Siirt Üniversitesi Beden E itimi ve Spor Yüksekokulu ö rencisi olan toplam 114 ö renci (43
kad n, 71 erkek) kat lm r. Ara rmaya kat lan ö rencilerin sporda iddet ve istenmeyen davran lara ili kin
görü lerinin belirlenmesinde eker (2011) taraf ndan geli tirilen anket kullan lm r. Ara rmada elde edilen
verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 22.0 veri analiz program nda frekans ve ki-kare analizlerinden
yararlan lm r. Ara rman n sonunda, ö rencilerin sporda istenmeyen davran lara ili kin görü lerinin cinsiyete
göre istatistiksel olarak anlaml bir farkl k göstermedi i tespit edilmi tir (p>0.05).Bunun yan nda, ara rmaya
kat lan ö rencilerin “Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kulüp yönetimine kar sald rgan ekilde
hareket etmelerini uygun buluyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevaplar n cinsiyete göre istatistiksel olarak
anlaml farkl k gösterdi i tespit edilmi tir (p<0.05). Sonuç olarak, beden e itimi ve spor yüksekokulu
rencilerinde cinsiyetin sporda istenmeyen davran lara ili kin görü leri etkilemedi i, buna kar k cinsiyetin
sporda iddet hakk ndaki görü leri etkileyen bir unsur oldu u söylenebilir.
Anahtar kelimeler: Spor, cinsiyet, sporda istenmeyen davran lar, sporda iddet
ABSTRACT
The aim of this research is to find out the opinions of the students studying at Siirt University School of Physical
Education and Sports about violence and unwanted behaviors in sports. 114 participant (43 Female, 71 Male)
studying at Siirt university School of Physical Education and Sports department in 2015-2016 academic year.
The survey invented by eker (2011) was used in this research to determine the opinions of participants about
violence and unwanted behaviors in sports. In the analysis of the data obtained in this research, the frequency
and chi-square analysis of SPSS 22.0 data analysis program was used. At the end of the research, it was found
out that the opinions of the participants about violence and unwanted behaviors in sports did not differ
statistically from each other based on gender (p>0.05). Besides, the answers given for the question: “Do you
approve the aggressive behaviors of the fans towards the management because of the failure of the team?” differ
statistically based on gender (p<0.05). As a result, it can be said that for students studying in School of Physical
Education and sports department, gender does not affect the opinions about unwanted behaviors in sports. In
addition, it can be said that gender is an element affecting the opinions about violence in sports.
Keywords: Sport, gender, unwanted behaviors in sport, violence in sport
JEL CODE: L83
Tüm dünyada popüler bir spor dal haline gelen futbol oyunu insan ve toplum ya am birçok
aç dan etkilemektedir. Profesyonel düzeyde ele al nd
zaman futbol oyunu ciddi bir
ekonomik pazar olarak de erlendirilmekte, ekonomik canl
içinde bar nd ran bir oldu
olarak de erlendirilmektedir. Bireysel aç dan ele al nd
zaman futbol, insanlar n serbest
zamanlar de erlendirmek için yöneldikleri spor etkinliklerinin ba nda gelmektedir. Aktif
olarak futbola kat lan bireylerin hem genel sa k düzeyleri geli mekte hem de temel motorsal
1
kapasiteleri yükselmektedir. Bunun yan nda serbest zamanlar de erlendirme amac yla futbol
maçlar nda seyirci olan insanlar stresten uzakla makta ve psikolojik olarak rahatlamaktad rlar.
nsan ve toplum ya am için birçok yarar olan futbol spor ahlak na ve toplum yap na uygun
olmayan birçok olumsuzlu u da içinde bar nd rmaktad r. Söz konusu olumsuzluklar n ba nda
taraftar iddeti, holiganizm, ike ve doping gelmektedir. Futbolda s kl kla kar la lan bu
olumsuz davran lar n içerisinde sadece futbolcu ve taraftarlar de il, ayn zamanda futbol
yöneticileri ve kitle ileti im araçlar da yer almaktad r. Futbolda ortaya ç kan olumsuz
davran biçimlerinin temelinde birçok unsur yer almaktad r. Tanr veri’ye (2012) göre
futbolda iddet ve sald rganl k gibi olumsuzluklar özellikle futbol oyunu ticari bir hale
geldikten sonra yayg nla
r. Çünkü futbol oyunu ticari bir yap ya büründükten sonra
futbolda temel amaç kazanma haline gelmi , futbol oyunu içindeki insani ve ahlaki de erler
gözden ç kar lmaya ba lam r. Buna paralel olarak spor etkinliklerinin üzerine kuruldu u
bar , sevgi, sportmenlik ve dostluk gibi de erler yozla
, sporla ba da mayan sald rganl k
ve iddet davran lar artm r.
Futbol sahalar nda s kl kla kar la lan ve spor ahlak na uygun dü meyen davran lar n
ba nda taraftar iddeti gelmektedir. Baz ara rmac lar futbolda taraftar iddetini önemli bir
sosyal sorun olarak tan mlamaktad rlar (Van Der Meij ve ark., 2015). Taraftar iddeti
genellikle sözlü (küfür, hakaret vb.) olarak gerçekle mektedir (Reyhan, 2015). Taraftar
iddetini önlemeye yönelik birçok tedbir al nmas na ve yasal düzenlemelere gidilmesine
ra men taraftar iddetini tamamen bitirmek mümkün olmam r. Özsoy (2001), holiganizm
ve fanatizm yüzünden futbol maç izlemeye giden taraftarlar n statlarda öldü ünü,
yaraland
veya psikolojilerinin bozuldu unu ifade etmektedir. Gerçekten de dünya
genelinde ve Türkiye’de taraftar iddeti hala önüne geçilememi bir sorun olarak
görülmektedir. Piquero, Jennings & Farrington’a (2015) göre spor alan nda önemli bir sorun
haline gelen taraftar iddeti ve holiganizm su te kil eden anti-sosyal bir davran olarak
de erlendirilmektedir.
Yak n tarihteki olaylar gözden geçirildi inde, 1967 y nda Kayseri-Sivas aras nda yap lan 2.
Lig maç nda 34 ki inin öldü ü olaylar, 2000 y nda UEFA Kupas ’nda Galatasaray-Leeds
United maç öncesinde stanbul’da iki ngiliz taraftar n öldürülmesi, 2004 Kas m ay nda bir
Be ikta taraftar n tribünde b çaklanmas , yak n tarihimizde ya anan stadyum olaylar
aras nda yer almaktad r (Özsoy, 2001). Günümüzde futbol taraftarlar üzerine yap lan
ara rma bulgular da (Ta tan, 2009; Bilir & Sangün, 2014; Tutkun ve ark., 2012)
taraftarlar n iddet e ilimlerinin hala yüksek oldu unu göstermektedir. Sporda iddeti
etkileyen birçok unsur bulunmakta olup (Yücel, Atalay & Gürkan, 2015), taraftar iddetini
tetikleyen unsurlar içerisinde rakip tak m taraftarlar n, tak n kötü oyununun (Kuru & Var,
2009), medyan n (Yücel, Atalay & Gürkan, 2015; Demirel, 2013; lhan & Çimen, 2011),
kulüp yöneticilerinin (Ta tan; 2009; Bahad r, 2006), hakemlerin (Özen, Eygü & Kabaku ,
2013) ve taraftarlar n sahip olduklar sosyo-demografik özelliklerin (Koçer, 2012) ön planda
oldu u belirtilmektedir. Yücel, Atalay & Gürkan (2015) taraf ndan yap lan ara rmada
sporda iddetin temelinde taraftar ve seyircilerin yer ald
belirtilmi , taraftarlar iddete
yönelten unsurlar n ba nda e itim durumu, ekonomik durum, alkol kullan
ve aile içi
ileti im gibi sorunlar n geldi i ifade edilmi tir.
Futbol oyunu ba ta olmak üzere taraftar iddeti di er spor dallar nda da s kl kla
görülmektedir. Taraftar iddetinin yan nda spor alan nda kar la lan birçok istenmeyen
durum bulunmaktad r. Spor alan nda istenmeyen durumlar n ve olaylar n önüne geçmek için
birçok önlem ve yasal tedbir al nmaktad r. Bunun yan nda sporda istenmeyen olaylar n en aza
2
indirilmesi için birçok akademik ara rman n yap ld , yap lan çal malarda sporda
istenmeyen olaylara neden olan de kenlerin de erlendirildi i görülmektedir. Ancak yap lan
ara rmalarda genellikle taraftar görü lerinin ele al nd göze çarpmaktad r. Literatürde yer
alan ara rmalardan farkl olarak, yap lan bu ara rmada sporda istenmeyen olaylara ili kin
olarak beden e itimi ve spor yüksekokulu ö rencilerinin görü lerinin incelenmesi
amaçlanm r.
MATERYAL ve METOT
Ara rmaya 2015-2016 e itim ve ö retim y nda Siirt Üniversitesi Beden E itimi ve Spor
Yüksekokulu ö rencisi olan 43 kad n ve 71 erkek olmak üzere toplam 114 üniversite
rencisi kat lm r. Ara rmaya kat lan ö renciler yüksekokul bünyesinde tesadüfü yöntem
ile belirlenmi tir. Ara rmaya sadece gönüllü ö renciler dâhil edilmi tir. Hiçbir ö renci
ara rmaya kat lmas için zorlanmam r. Ara rmaya kat lan ö rencilerin cinsiyet ve
renim gördükleri s f düzeylerine göre da mlar Tablo 1’de sunulmu tur.
Tablo 1. Ara
De
ken
f
Cinsiyet
rmaya kat lan ö rencilerin ö renim gördükleri s
göre da mlar
Seçenek
n
1. S f
65
2. S f
49
Toplam
114
Kad n
43
Erkek
71
Toplam
114
f ve cinsiyetlerine
%
57,0
43,0
100,0
37,7
62,3
100,0
Tablo 1 incelendi i zaman, ara rmaya kat lan ö rencilerin %57’sinin 1. s f, %43’ünün ise
2. s f ö rencilerinden meydana geldi i tespit edilmi tir. Ö rencilerin cinsiyetlerine göre
da mlar incelendi i zaman, %37,7’sinin kad n, %62,3’ünün ise erkek ö rencilerden
meydana geldi i belirlenmi tir.
Verilerin Toplanmas
Ara rmaya kat lan ö rencilerin sporda iddet ve istenmeyen davran lara ili kin görü lerinin
belirlenmesinde anket kullan lm r. Kullan lan anket iki bölümden olu maktad r. Anketin ilk
bölümünde ö rencilerin demografik özelliklerinin tespit edilmesinde kullan lan iki soru yer
almaktad r. Bu sorular ile ö rencilerin cinsiyet ve ö renim gördükleri s flara göre
da mlar n tespit edilmesi amaçlanm r. Anketin ikinci bölümünde ö rencilerin sporda
iddet ve istenmeyen davran lara ili kin görü lerini belirlemek amac yla haz rlanm toplam
12 soru yer almaktad r. Bu bölümde yer alan ilk 5 soru sporda istenmeyen davran lar , son 7
soru ise sporda iddet içeren davran lar içermektedir. Ö renciler bu bölümde yer alan
sorulara “Evet” ya da “Hay r” eklinde cevap vermektedir. Bu bölümde yer alan sorular
eker (2011) taraf ndan geli tirilen anketten al nm r.
statistiksel Analiz
Ara rmada elde edilen verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 22.0 program kullan lm r.
rencilerin ö renim gördükleri s flar ve cinsiyetlerine göre yüzdelik da mlar n
belirlenmesinde frekans analizi kullan lm r. Ö rencilerin anket sorular na verdikleri
cevaplar n cinsiyetlerine göre kar la
lmas nda ise ki-kare analizinden yararlan lm r.
3
BULGULAR
Tablo 2. Ara
rmaya kat lan ö rencilerin sporda istenmeyen davran
görü lere kat lma s kl klar
Sporda istenmeyen davran lara ili kin sorular
Seçenek
Evet
Taraftarlar n sahaya yabanc madde atmas
uygun buluyor
Hay r
musunuz?
Toplam
Evet
Sporcular n bahis oynamalar uygun buluyor musunuz?
Hay r
Toplam
Evet
Sporcular n maç kazanmak için hile yapmalar uygun buluyor
Hay r
musunuz?
Toplam
Evet
Fair-Play aç ndan spora ike olaylar n kar mas
uygun
Hay r
buluyor musunuz?
Toplam
Evet
Sporcular n doping kullanmas uygun buluyor musunuz?
Hay r
Toplam
lara ili kin
n
10
104
114
30
84
114
11
103
114
11
103
114
11
103
114
%
8,8
91,2
100,0
26,3
73,7
100,0
9,6
90,4
100,0
9,6
90,4
100,0
9,6
90,4
100,0
Tablo 2 incelendi i zaman, ara rmaya kat lan ö rencilerin büyük bir bölümünün sporda
istenmeyen davran lar genel olarak onaylamad klar görülmektedir.
Tablo 3. Ara
rmaya kat lan ö rencilerin sporda iddet içeren davran
görü lere kat lma s kl klar
Sporda iddet içeren davran lara ili kin sorular
Seçenek
Sporcular taraf ndan hakemin hatal kararlar neticesinde hakeme Evet
yap lan sald rgan ekilde itiraz uygun buluyor musunuz?
Hay r
Toplam
Spor yöneticileri taraf ndan hakemlere yönelik sald rgan Evet
davran lar uygun buluyor musunuz?
Hay r
Toplam
Hakem kararlar n hatal oldu u gerekçesiyle antrenörlerin Evet
hakemlere kar sald rgan tepki göstermesini uygun buluyor Hay r
Toplam
musunuz?
Hakem kararlar n hatal oldu u gerekçesiyle taraftarlar n Evet
hakeme kar sald rgan tepki göstermesini uygun buluyor Hay r
Toplam
musunuz?
Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kulüp yönetimine Evet
kar
sald rgan ekilde hareket etmelerini uygun buluyor Hay r
Toplam
musunuz?
Taraftarlar n tak n ba ar zl nedeniyle kendi tak na kar
Evet
sald rgan bir ekilde hareket etmelerini uygun buluyor musunuz? Hay r
Toplam
Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kendi antrenörüne Evet
iddet içerikli eylemlerde bulunmalar
uygun buluyor Hay r
Toplam
musunuz?
4
lara ili kin
n
40
74
114
19
95
114
35
79
114
22
92
114
16
98
114
10
104
114
11
103
114
%
35,1
64,9
100,0
16,7
83,3
100,0
30,7
69,3
100,0
19,3
80,7
100,0
14,0
86,0
100,0
8,8
91,2
100,0
9,6
90,4
100,0
Tablo 3 incelendi i zaman, ara rmaya kat lan ö rencilerin “Sporcular taraf ndan hakemin
hatal kararlar neticesinde hakeme yap lan sald rgan ekilde itiraz uygun buluyor musunuz?”
sorusuna %35,1’inin evet, %64,9’unun hay r cevab verdikleri, “Spor yöneticileri taraf ndan
hakemlere yönelik sald rgan davran lar uygun buluyor musunuz?” sorusuna ö rencilerin
%16,7’sinin evet, %83,3’ünün hay r cevab verdikleri, “Hakem kararlar n hatal oldu u
gerekçesiyle antrenörlerin hakemlere kar sald rgan tepki göstermesini uygun buluyor
musunuz?” sorusuna ö rencilerin %30,7’sinin evet, %69,3’ünün hay r cevab
verdikleri,
“Hakem kararlar n hatal oldu u gerekçesiyle taraftarlar n hakeme kar sald rgan tepki
göstermesini uygun buluyor musunuz?” sorusuna ö rencilerin %19,3’ünün evet, %80,7’sinin
hay r cevab verdikleri, “Taraftarlar n tak n ba ar zl nedeniyle kulüp yönetimine kar
sald rgan ekilde hareket etmelerini uygun buluyor musunuz?” sorusuna ö rencilerin
%14’ünün evet, %86’s n hay r cevab verdikleri, “Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kendi tak na kar sald rgan bir ekilde hareket etmelerini uygun buluyor
musunuz? Sorusuna ö rencilerin %8,8’inin evet, %91,2’sinin hay r cevab verdikleri,
“Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kendi antrenörüne iddet içerikli eylemlerde
bulunmalar uygun buluyor musunuz?” sorusuna ö rencilerin %9,6’s n evet, %90,4’ünün
ise hay r cevab verdikleri sonucuna ula lm r.
Tablo 4. Ara
Sporda
davran lara
sorular
rmaya kat lan ö rencilerin sporda istenmeyen davran lara ili kin
görü lerinin cinsiyete göre kar la
lmas
istenmeyen
Frekans
ili kin Cinsiyet
Evet
Hay r
x2
p
/ yüzde
Kad n
Taraftarlar n sahaya yabanc
madde atmas
uygun
buluyor musunuz?
Erkek
Toplam
Kad n
Sporcular n
bahis
oynamalar uygun buluyor
musunuz?
Erkek
Toplam
Kad n
Sporcular n maç kazanmak
için hile yapmalar uygun
buluyor musunuz?
Erkek
Toplam
Kad n
Fair-Play aç ndan spora
ike olaylar n kar mas
uygun buluyor musunuz?
Erkek
Toplam
Sporcular n
doping
kullanmas uygun buluyor
musunuz?
Kad n
Erkek
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
%
f
5
2
4,7
8
11,3
10
8,8
8
18,6
22
31,0
30
26,3
5
11,6
6
8,5
11
9,6
2
4,7
9
12,7
11
9,6
3
7,0
8
41
95,3
63
88,7
104
91,2
35
81,4
49
69,0
84
73,7
38
88,4
65
91,5
103
90,4
41
95,3
62
87,3
103
90,4
40
93,0
63
1,465
,226
2,117
,146
,310
,578
1,978
,160
,566
,452
Toplam
%
f
%
11,3
11
9,6
88,7
103
90,4
Tablo 4 incelendi i zaman, ara rmaya kat lan ö rencilerin sporda istenmeyen davran lara
ili kin görü lerinin cinsiyete göre istatistiksel olarak anlaml bir farkl k göstermedi i tespit
edilmi tir (p>0.05). Elde edilen bu bulgulara göre, sporda istenmeyen davran lara ili kin
görü ler üzerinde cinsiyetin önemli bir belirleyici olmad söylenebilir.
Tablo 5. Ara
rmaya kat lan ö rencilerin sporda iddet içeren davran lara ili kin
görü lerinin cinsiyete göre kar la
lmas
Sporda
iddet
içeren
Frekans
Evet
Hay r
x2
p
davran lara
ili kin Cinsiyet
/ yüzde
sorular
f
17
26
Kad n
Sporcular
taraf ndan
%
39,5
60,5
hakemin hatal kararlar
f
23
48
,600
,439
neticesinde hakeme yap lan
Erkek
%
32,4
67,6
sald rgan
ekilde itiraz
f
40
74
uygun buluyor musunuz?
Toplam
%
35,1
64,9
f
4
39
Kad n
%
9,3
90,7
Spor yöneticileri taraf ndan
f
15
56
hakemlere yönelik sald rgan
Erkek
2,696
,101
%
21,1
78,9
davran lar uygun buluyor
f
19
95
musunuz?
Toplam
%
16,7
83,3
f
12
31
Hakem kararlar n hatal
Kad n
%
27,9
72,1
oldu u
gerekçesiyle
f
23
48
antrenörlerin
hakemlere
Erkek
,253
,615
%
32,4
67,6
kar
sald rgan
tepki
f
35
79
göstermesini uygun buluyor
Toplam
%
30,7
69,3
musunuz?
f
5
38
Kad n
Hakem kararlar n hatal
%
11,6
88,4
oldu u
gerekçesiyle
f
17
54
Erkek
2,608
,106
taraftarlar n hakeme kar
%
23,9
76,1
sald rgan tepki göstermesini
f
22
92
Toplam
uygun buluyor musunuz?
%
19,3
80,7
f
1
42
Taraftarlar n
tak n
Kad n
%
2,3
97,7
ba ar zl
nedeniyle
f
15
56
kulüp yönetimine kar
Erkek
7,846
,005
%
21,1
78,9
sald rgan ekilde hareket
f
16
98
etmelerini uygun buluyor
Toplam
%
14,0
86,0
musunuz?
f
2
41
Taraftarlar n
tak n
Kad n
%
4,7
95,3
ba ar zl
nedeniyle
f
8
63
kendi
tak na
kar
Erkek
1,465
,226
%
11,3
88,7
sald rgan bir ekilde hareket
f
10
104
etmelerini uygun buluyor
Toplam
%
8,8
91,2
musunuz?
6
Taraftarlar n
tak n
ba ar zl
nedeniyle
kendi antrenörüne iddet
içerikli
eylemlerde
bulunmalar
uygun
buluyor musunuz?
Kad n
Erkek
Toplam
f
%
f
%
f
%
3
7,0
8
11,3
11
9,6
40
93,0
63
88,7
103
90,4
,566
,452
Tablo 5 incelendi i zaman, ara rmaya kat lan ö rencilerin “Taraftarlar n tak n
ba ar zl
nedeniyle kulüp yönetimine kar sald rgan ekilde hareket etmelerini uygun
buluyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevaplar n cinsiyete göre istatistiksel olarak anlaml
farkl k gösterdi i tespit edilmi tir (p<0.05). Buna göre, erkek ö rencilerle k yasland
zaman kad n ö rencilerin “Taraftarlar n tak n ba ar zl
nedeniyle kulüp yönetimine
kar sald rgan ekilde hareket etmelerini uygun bulmama” düzeylerinin daha yüksek oldu u
tespit edilmi tir. Ara rmaya kat lan ö rencilerin sporda iddet içeren davran lara ili kin
di er görü lerinin cinsiyete göre istatistiksel olarak anlaml farkl k göstermedi i sonucuna
ula lm r (p>0.05).
TARTI MA ve SONUÇ
Ara rmaya kat lan ö rencilerin sporda istenmeyen davran lara ili kin görü leri
de erlendirildi i zaman, gerek kad n gerekse de erkek ö rencilerin “Taraftarlar n sahaya
yabanc madde atmas ”, “Sporcular n bahis oynamalar ”, “Sporcular n maç kazanmak için
hile yapmalar ”, “Fair-Play aç ndan spora ike olaylar n kar mas ” ve “Sporcular n
doping kullanmalar ” gibi sporda istenmeyen davran lar genel olarak onaylamad klar tespit
edilmi tir. Cinsiyetler aras ndaki kar la rma sonuçlar de erlendirildi i zaman, kad n ve
erkek ö rencilerin sporda istenmeyen davran lara ili kin görü lerinin benzerlik gösterdi i
sonucuna ula lm r. Elde edilen bu bulgulara göre hem kad n hem de erkek spor bölümü
rencilerinin sporda istenmeyen davran lar onaylamad klar söylenebilir.
eker (2011) taraf ndan yap lan benzer bir ara rmada, lise ve üniversite ö rencilerinin
sporda istenmeyen davran lara ili kin görü lerinin incelenmesi amaçlanm r. Ara rmada
hem kad n hem de erkek ö rencilerin sporda istenmeyen davran lar büyük oranda
onaylamad klar sonucuna ula lm r. Bu ara rma bulgular bizim çal ma sonuçlar
desteklemektedir. Literatürde yer alan birçok ara rma bulgusu da taraftarlar n iddet ve
sald rganl k olaylar
onaylamad klar
göstermektedir. Kuru & Var (2009) taraf ndan
yap lan ara rmada, futbol taraftarlar n büyük bir bölümünün (%83,4) müsabaka öncesi,
esnas ve sonras nda iddet olaylar na kar mad klar tespit edilmi tir. Ta tan (2009)
taraf ndan yap lan ara rmada ise futbol taraftarlar n iddet e ilimlerinin (sahaya yabanc
madde atma, antrenöre küfretme, futbolculara küfretme) yüksek düzeyde oldu u tespit
edilmi tir. Ara rmada elde edilen bulgular ve literatürde yer alan ara rma sonuçlar
de erlendirildi i zaman, farkl co rafi bölgelerde ya ayan taraftarlar n sporda iddet ve
istenmeyen olaylara yönelik yakla mlar n birbirinden farkl oldu u söylenebilir.
Ara rmaya kat lan spor bölümü ö rencilerinin büyük bir bölümünün sporda iddet içeren
birçok davran onaylamad klar tespit edilmi tir. Cinsiyet de kenine göre incelendi i
zaman, hem kad n hem de erkek ö rencilerin sporda iddet içeren birçok davran a yönelik
tutumlar n benzerlik gösterdi i tespit edilmi tir. Ara rmada hem kad n hem de erkek
kat mc lar n özellikle hakemlere yönelik fiziksel ve sözlü iddet giri imlerini büyük oranda
onaylamad klar sonucuna ula lm r. Bu sonucun ortaya ç kmas n temelinde, ara rmaya
7
kat lan ö rencilerin spor bölümlerinde ö renim görmelerinin ve sporda de erler konusunda
bilinçli olmalar n yatt dü ünülebilir.
Koçer (2012) taraf ndan yap lan ara rmada, taraftarlar n sald rganl k e ilimleri üzerinde
cinsiyetin önemli bir belirleyici oldu u tespit edilmi tir. Elde edilen bulgulara göre kad n
taraftarlar n iddet ve sald rganl k e ilimlerinin erkek taraftarlardan daha dü ük oldu u tespit
edilmi tir. Kuru & Var (2009) taraf ndan yap lan ara rmada kad n ve erkek taraftarlar n
sporda sald rganl k e ilimlerinin incelenmesi amaçlanm r. Ara rmada kad n taraftarlar ile
yasland zaman erkek taraftarlar n daha fazla iddet olay na kar klar tespit edilmi tir.
Ara rmada elde edilen bulgular ve literatürde yer alan çal malar de erlendirildi i zaman,
cinsiyetin taraftar iddetini farkl boyutlarda etkiledi i görülmektedir. Bu sonucun ortaya
kmas n temelinde, kad n ve erkek taraftarlar n futbola bak aç lar n ve futboldan
beklentilerinin farkl olmas n yatt dü ünülebilir.
Sonuç olarak, ara rmaya kat lan spor bölümü ö rencilerinin sporda istenmeyen davran lar
ile sporda iddet içeren davran lar büyük ölçüde onaylamad klar belirlenmi tir. Bunun
yan nda ö rencilerin sporda istenmeyen davran lar ve iddet içeren davran lara ili kin
görü lerinin cinsiyete göre anlaml farkl k göstermedi i bulunmu tur. Ara rmada elde
edilen bulgular n genel olarak literatürle paralellik gösterdi i görülmü tür. Bu kapsamda
sporda iddet ve istenmeyen davran lara ili kin görü ler üzerinde cinsiyetin önemli bir
belirleyici olmad söylenebilir.
KAYNAKLAR
Bahad r, Z. (2006). Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik-kültürel yap
n iddet eylemine
etkisi (Konyaspor örne i). Yay mlanmam yüksek lisans tezi, Ni de Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ni de.
Bilir, P. & Sangün, L. (2014). Adana Demirspor ve Adanaspor futbol taraftarlar n iddet
ilimleri. Spor ve Performans Ara rmalar Dergisi, 5(1), 56-65.
Demirel, G. (2013). Emniyet mensuplar na göre futbol seyircisini sald rganl k ve iddete
yönlendiren futbol etkenlerinin ara
lmas . Yay mlanmam yüksek lisans tezi,
Bal kesir Üniversitesi Sa k Bilimleri Enstitüsü, Bal kesir.
lhan, E., & Çimen, Z. (2011). Spor alanlar nda iddet ve spor medyas n etkileri: Spor
yazarlar n alg lar . Ni de Üniversitesi Beden E itimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3),
224-234.
Koçer, M. (2012). Futbol derneklerine üye olan taraftarlar n iddet ve holiganizm
ilimlerinin belirlenmesi: Kayseri örne i. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 32, 111-135.
Kuru, E., & Var, L. (2009). Futbol seyircilerinin spor alanlar ndaki sald rganl k davran lar
hakk nda betimsel bir çal ma (K ehir ili örne i). Ahi Evran Üniversitesi K ehir
itim Fakültesi Dergisi, 10(2), 141-153.
Özen, Ü., Eygü, H., & Kabaku , A. K. (2013). Üniversite ö rencilerinin sporda iddet ve
sald rganl k alg lar . Gümü hane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7,
323-342.
Özsoy, S. (2011). Spor gazetelerinin ba klar nda militarist ve iddet içerikli metaforlar.
Gümü hane Üniversitesi leti im Fakültesi Elektronik Dergisi, 1, 88-114.
Piquero, A. R., Jennings, W. G., & Farrington, D. P. (2015). The life-course offending
trajectories of football hooligans. European Journal of Criminology, 12(1), 113-125.
Reyhan, S. (2015). Türk futbolunda taraftar iddetinin boyutlar ve taraftar iddetini etkileyen
unsurlar n de erlendirilmesi. Uluslararas Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 30-41.
8
eker, R. (2011). Lise ve üniversite düzeyinde ö renim gören gençlerin, sporda iddet ve
istenmeyen davran lara kar görü lerinin incelenmesi. Yay mlanmam yüksek lisans
tezi, Kahramanmara Sütçü mam Üniversitesi Sa k Bilimleri Enstitüsü,
Kahramanmara .
Tanr verdi, H. (2012). Spor ahlak ve iddet. The Journal of Academic Social Science Studies,
5(8), 1071-1093.
Ta tan, . (2009). Futbol Taraftarl
ve iddet olgusu farkl taraftar gruplar nda iddet
ilimleri üzerine kar la
lmal sosyolojik bir ara rma. Yay mlanmam yüksek
lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sa k Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Tutkun, E., Ta mektepligil, M. Y., Canbaz, S., Acar, H., & Çon, M. (2012). Samsunspor
taraftarlar n sosyo- ekonomik özellikleri ve iddete e ilimleri. Selçuk Üniversitesi
Beden E itimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(1), 56-63.
Van Der Meij, L., Klauke, F., Moore, H. L., Ludwig, Y. S., Almela, M., & Van Lange, P. A.
(2015). Football fan aggression: the importance of low Basal cortisol and a fair referee.
PloS One, 10(4), DOI: 10.1371/journal.pone.0120103
Yücel, A.S., Atalay, A., Gürkan, A. (2015). Sporda iddet ve sald rganl etkileyen unsurlar.
Uluslararas Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Ara rmalar Dergisi, 2(2), 68-90.
EXTENDED ABSTRACT
Football which has become a popular game all over the world affects the lives of the people
and the society in many ways. When approached at professional level, football game is
considered as great market, and a phenomenon including economic buoyancy in itself. When
approached personally, football is one of the main activities with which people spend their
free times. Individuals who actively participate in football both improve their health and
enhance their basic motor skills. Additionally, people spending their free time by participating
in football matches as a fan get away from stress and relieve psychologically. Football with
lots of benefits for human and society life also consists of lots of negativity against social
structure and sport ethics. At the top of the negativities mentioned, there comes violence,
hooliganism, match fixing and doping. Not only football players and fans but also
managements and media take part in these common negative behaviors. There are a lot of
underlying factors in these negative courses of action. There are lots of demographic
variables among these factors and a great number of researches existing in the literature deals
with the effects of demographic characteristics in hooliganism and unwanted behaviors in
sports. Investigation of gender effect on unwanted behaviors and violent behaviors in sports
were aimed in this research, as well.
In total, 114 university students, 43 of which was female and 71 of which male studying in
Siirt University School of Physical Education and Sports department in 2015-2016 academic
year took part in this research. A survey was used in determining the opinions of the
participants about violence and unwanted behaviors in sports. The survey used composed of 2
main parts. In the first part of the survey, there were two questions used in determining the
demographic features of the participants. With the help of these questions, it was aimed to
determine the distribution of the participants based on their gender and their grades. In the
second part of the survey, There are 12 questions in total prepared with the aim of
determining the opinions of the participants about the violence and unwanted behaviors in
sport. In this part, the first 5 questions consists of unwanted behaviors and the last 7 questions
deals with the behaviors of violence in sports. Students answer questions in this part with two
possible answers: Yes or No. The questions in this part was taken from the survey invented by
eker (2011).
9
In the statistical analysis of the data obtained from the survey, SPSS 22.0 was used. In the
analysis of the students, frequency analysis was used to determine the percentage of the
participants based on their grades and gender. In the comparison between the genders and the
responses given, chi-square analysis was used.
When the opinions of the students participating in the research about unwanted behaviors in
sports was evaluated, both men and women was confirmed to be against of “Throwing things
on to the field of play”, “Sport players betting”, “Sport players cheating to win a match”,
“match fixing scandals” and “sport players using doping”. When the results were evaluated
based on gender, it was found out that both sexes have similar opinions about unwanted
behaviors in sports. Based on the data obtained, it can be said that both sexes of the School of
Physical Education and Sports department does not approve the unwanted behaviors in sports.
In a similar research carried out by eker (2011), it was aimed to investigate the opinions of
the university and high school students about the unwanted behaviors in sports. In the
research mentioned, it was resulted that both male and female students does not approve the
unwanted behaviors in sports. The discoveries of this research support our results. A great
deal of research findings in the literature also shows that fans do not approve violence and
hooliganism. In a research carried out by Kuru & Var (2009), a great percentage of the
football fans (%83,4) was found not to involve in violence before, during and after the match.
In another research carried out by Ta tan (2009), the tendency of the football fans to violence
(throwing something to the playing field, using an abusive language towards the manager and
the footballers) was found out to be at a high level. When the findings obtained from the study
and the results of the studies in the literature compared, it can be said that fans living in
different geographical regions have a different attitude towards football.
Most of the students participating in this research were found out that they do not approve
most of the behaviors containing violence. When studied according to the gender variable, the
attitudes of both male and female students are found to show some similarities. It was resulted
in this research that both male and female participants do not mostly approve physical and
verbal violence attempts especially towards the referees. The reason underlying this result is
that the participants are studying at the School of Physical Education and Sports department
and it can be thought that they are conscious about the values in sport.
In a research carried out by Koçer (2012), it was found out that gender has an important effect
on the tendency of violence of the fans. Based on the results obtained, female fans have a
lower tendency to violence and aggression than men. In a research carried out by Kuru & Var
(2009) It was aimed to investigate the tendency of violence of male and female fans. In that
research, it was found out that male fans, when compared with females, involved more in
violence in sport. When the results obtained from the research and other researches in the
literature analyzed, it is seen that gender affects violence at different sizes. The reason
underlying this result is that it can be thought that male and female fans have different
perspective about football and their expectancy from football is different.
To sum up, it was defined that students studying at the School of Physical Education and
Sports department do not approve behaviors including violence and other unwanted
behaviors. Additionally, it was found out that there is no gender difference about violence and
unwanted behaviors in sport. The results of the research are found be parallel with the
10
literature. In this context, it can be said that gender is not a determiner about the thoughts of
people about violence and unwanted behaviors.
11