ELEKTRĠK ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ MÜġTEREK UYDU

Transkript

T.C.
MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
ELEKTRĠK ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ
MÜġTEREK UYDU ANTEN TESĠSATI
523EO0153
Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme
materyalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.

PARA ĠLE SATILMAZ.
ĠÇĠNDEKĠLER
AÇIKLAMALAR .................................................................................................................... ii
GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1 ..................................................................................................... 3
1. MULTISWITCH .................................................................................................................. 3
1.1. Yapısı ve ÇalıĢması ....................................................................................................... 3
1.2. ÇalıĢması ....................................................................................................................... 3
1.3. ÇeĢitleri ......................................................................................................................... 4
1.4. Bağlantı Yapısı .............................................................................................................. 4
UYGULAMA FAALĠYETĠ ................................................................................................ 8
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ...................................................................................... 9
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2 ................................................................................................... 11
2. QUADRO LNB .................................................................................................................. 11
2.1. Yapısı ve ÇalıĢması ..................................................................................................... 11
2.2. ÇalıĢması ..................................................................................................................... 12
2.3. Çesitleri ....................................................................................................................... 13
2.4. Bağlantı Yapısı ............................................................................................................ 14
UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 15
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 16
3. SATLOOK ......................................................................................................................... 18
3.2. ÇalıĢması ..................................................................................................................... 19
3.3. ÇeĢitleri ....................................................................................................................... 20
3.4. Bağlantı Yapısı ............................................................................................................ 22
3.5. Kullanılması ................................................................................................................ 24
4. SPECTRUM ANALĠZÖR ................................................................................................. 34
4.2. ÇalıĢması ..................................................................................................................... 34
4.3. ÇeĢitleri ....................................................................................................................... 39
4.4. Bağlantı Yapısı ............................................................................................................ 40
4.5. Kullanılması ................................................................................................................ 40
MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 44
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 46
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 48
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD
523EO0153
ALAN
Elektrik Elektronik Teknolojisi
DAL/MESLEK
MODÜLÜN ADI
HaberleĢme Sistemleri
MüĢterek Uydu Anten Tesisatı
MüĢterek uydu anten tesisatının kurulumu ile ilgili temel bilgi
ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.
40/32
Tek Aboneli Uydu Anten Tesisatının Kurulması modülünü
almıĢ olmak
MüĢterek uydu anten tesisatını projelendirip kurmak.
Genel Amaç
Rüzgarsız ve yağıĢsız bir havada Elektrik Tesisatı Genel
ġartnamesine uygun müĢterek uydu
anten tesisatını
kurabilecektir..
Amaçlar
 MüĢterek uydu anten tesisatının anten sisteminde
kullanılan Multiswitch (çoklu Ģalter- çoğullayıcı)
elamanının yapısı ve çalıĢmasını öğrenebilecek ve
bağlantısını yapabileceksiniz.
 MüĢterek uydu anten tesisatının anten sisteminde
kullanılan Quadro Lnb (4‟lü LNB) elamanının yapısı ve
çalıĢmasını öğrenebilecek ve bağlantısını yapabileceksiniz.
 MüĢterek uydu anten tesisatının antenlerinin yönlerini
rüzgarsız ve yağıĢsız bir havada uydu ayar cihazları
(SATLOOK) kullanarak ayarlayabileceksiniz.
 MüĢterek uydu anten tesisatının antenlerinin yönlerini
rüzgarsız ve yağıĢsız bir havada uydu ayar cihazları
(SPECTRUM ANALĠZÖR) kullanarak
ayarlayabileceksiniz.El Takım Çantası, Matkap, Çelik Dubel-Dubel, Sıva Üstü
Kanal, Multimetre, Satlook veya Spectrum Analizör,
Uydu Alıcısı, MultiSwitch.
MODÜLÜN TANIMI
SÜRE
ÖN KOġUL
YETERLĠK
MODÜLÜN AMACI
EĞĠTĠM ÖĞRETĠM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
ÖLÇME VE
DEĞERLENDĠRME
Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme soruları
ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül
sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap, test, çoktan
seçmeli, doğru yanlıĢ vb)uygulayarak modül uygulamaları ile
kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.
ii
GĠRĠġ
GĠRĠġ
Sevgili Öğrenci,
Günümüz haberleĢme sistemleri içerisinde uydu sistemleri giderek daha önemli bir yer
almaktadır. Günümüzde çok kullanıcıya hitap edilen apartman, site, okul gibi ortamlarda her
kullanıcı için ayrı bir anten tesisatının hem görünüĢ bakımından, hem de antenlerin
birbirlerini etkilemesi yönünden sakıncaları vardır.
Bir çok direk ve sabitleme elemanlarının bulunduğu çatı; bir anten ormanı
görünümünde olur ve kentin güzelliğini bozar. Antenlerin ve direklerin yakın olması
görüĢlerinin kapanmasına neden olur. Dikilen çok sayıda direkler çatıların akmasına neden
olur. Bunların hem tek tek bakımı zordur hem de çatıya sık sık çıkmayı gerektirebilir. Ayrıca
tek tek kurulan antenler çok daha masraflı olacağından, tek bir anten ile ortak anten
tesisatının kurulması daha uygun olur. Kurulacak müĢterek uydu anten tesisatı tek bir uydu
için olabileceği gibi, çok sayıda uydu için bir arada da olabilir. Böylece apartmanda bulunan
her dairenin çok sayıda yayın izlemeside sağlanmıĢ olur.
Sonuç olarak hem çatılardaki görüntü kirliliğinin olmaması, hem de ekonomik
olmasından dolayı günümüzde yaygın olarak tek aboneli uydu sistemleri yerine müĢterek
uydu anten tesisatları kullanılmaya baĢlanmıĢtır.
Bu modülü tamamladığınızda çok kullanıcılı ortamlarda müĢterek uydu anten
sistemlerinin tesisatının kurulumu ile ilgili bilgi ve becerileri edinmiĢ olacaksınız. Böylece
hem daha daha az maliyetli hem de karmaĢıklıktan arınmıĢ, bakım ve onarımı daha kolay
uydu anten tesisatları yapılabileceksiniz.
1
2
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1
AMAÇ
MüĢterek uydu anten tesisatının anten sisteminde kullanılan Multiswitch (çoklu Ģalterçoğullayıcı) elamanının yapısı ve çalıĢmasını öğrenebilecek ve bağlantısını yapabileceksiniz.
ARAġTIRMA
Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araĢtırmalar Ģunlardır:

Multiswitch‟in kullanım amaçlarını ve çeĢitlerini araĢtırınız.

Multiswitch hakkında bilgi edininiz.
AraĢtırma iĢlemleri için Ġnternet ortamında araĢtırma yapmanız ve uydu tesisat
elemanlarının satıldığı mağazaları gezmeniz gerekmektedir. Ayrıca uydu tesisat ve montajı
yapan kiĢilerden ön bilgi edininiz.
1. MULTISWITCH
1.1. Yapısı ve ÇalıĢması
Multiswitch‟ler uydu antenlerinden alınan sinyalleri kullanıcılar arasında bağımsız
olarak paylaĢtıran arabirim elemanlarıdır. Çok sayıda kullanıcının bir ortak antenden
yararlanabilmeleri için kullanılan yöntemlerden birisi multiswitch kullanarak uydu ara
frekansi (IF) paylaĢımı yapmaktır. Multiswitch‟e bağlanan kullanıcıların herbiri tek
kullanıcılı bir sistemdeki kullanıcının aldıgı uydu sinyallerinin hepsini aynen alır.
Bir multiswitch temel yapı olarak üzerinde giriĢleri ve çıkıĢları barındırır.
Multiswitch‟ler giriĢ ve çıkıĢ sayıları ile kaskad bağlantıya sahip olup olmamalarına göre
isimlendirilirler. Örneğin (9x8)‟lik bir multiswitch‟in 9 adet giriĢi ve 8 adet çıkıĢı vardır. Bu
multiswitch 2 adet çanak anten üzerindeki quadro (4‟lü) LNB‟den gelen 8 giriĢi, ek olarak 1
adette normal TV anteninden veya kameradan gelen bilgiyi (UHF, VHF) alarak, çıkıĢından 8
adet kullanıcının (veya Receiver) bağımsız olarak kullanmasını sağlar.
1.2. ÇalıĢması
Multiswitch‟ler LNB‟ler aracılığı ile uydu antenlerinden alınan sinyallari uydu ara
frekansi (IF) paylaĢımı esasına göre paylaĢtırarak kullanıcıların bağımsız olarak
kullanmalarını sağlar. ġekil: 1.1‟de (9x8)‟lik bir multiswitch görülmektedir. Multiswitch‟in
üst kısmında 9 adet giriĢ bulunmaktadır. Bu 9 bağlantı noktasından sağdan-sola ilk 8 adedi
iki adet çanak antene bağlı 2 adet 4‟er çıkıĢlı quadro LNB‟lerin çıkıĢlarının bağlanması için
diğer bağlantı noktası ise harici bir TV (UHF, VHF) anteni bağlantısı içindir. Diğer uçlar ise
3
8 adet kullanıcı (veya receiver) çıkıĢ bağlantı noktalarıdır. Multiswitch üzerindeki bazı
yazıların anlamları ise;

SAT SYSTEM A : 1. çanak anten sistemi giriĢleri

SAT SYSTEM B : 2. çanak anten sistemi giriĢleri

Low Band V
: Vertikal (dikey) Altbant

Low Band H
: Horizontal (yatay) Altbant

High Band V
: Vertikal Üstbant

High Band H
: Horizontal Üstbant

Terr.
: Terrestrial (yerel) TV anten (UHF, VHF) bağlanması için

Receiver 1...8
: ÇıkıĢ uçları
ġekil 1.1: (9x8)’lik bir multiswitch
1.3. ÇeĢitleri
Multiswitchler giriĢ ve çıkıĢ sayılarına göre çeĢitlere ayrılmaktadır. GiriĢ ve çıkıĢ
sayılarına göre çok çeĢitli multiswitchler bulunmasına rağmen temel olarak aĢağıdaki
Ģelikdedir;

(9x8) multiswitch

(9x8) kaskad‟lı multiswitch

(9x16) multiswitch

(9x16) kaskad‟lı multiswitch
(9x8)‟lik bir multiswitch‟in daha önce değinildiği gibi 9 adet giriĢi ve 8 adet çıkıĢı
bulunmaktadır. Standart multiswitch‟lerin yetersiz kaldığı yerlerde çıkıĢ kullanıcı sayısını
artırmak için kaskad özellikli multiswitch‟ler kullanılmaktadır. 17x8 multiswitch. 4 uydu
anteninin 8 uydu alıcısı tarafından ortak kullanması içindir.
1.4. Bağlantı Yapısı
Bir multiswitch uydu anten sistemine bağlanırken öncelikle çanak antenlerin
LNB‟lerinden gelen Alt ve üst band yatay ve dikey arafrekans uçlarının bağlantıları
multiswitch üzerindeki LNB giriĢ yerlerine dikkatli bir Ģekilde bağlanır. Daha sonra eğer
ihtiyaç varsa TV anteni Terr. (Terrestrial-yerel) giriĢine bağlanır. Son olarak çıkıĢ receiver
(kullanıcı) bağlantıları yapılarak sistem tamamlanır. AĢağıdaki Ģekil: 1.2‟de eski (2x6)‟lik
multiswitch‟li bir sistemin bağlantısı verilmiĢtir. Burada dörtlü LNB‟den gelen 4 çıkıĢın ikisi
4
multiswitch e girilerek 6 kullanıcıya çıkartılmıĢtır. LNB‟nin kalan 2 çıkıĢı ise yine bağımsız
kullanıcılar tarafından kullanılabilecektir.
ġekil 1.2: (2x6)’lik multiswitch’li bir sistemin bağlantısı
ġekil: 1.3‟de (9x8)‟lik multiswitch‟li bir sistemin komple bağlantısı verilmiĢtir.
Buradaki sistemde (9x8) multiswich kullanılmıĢtır iki uydudan 8 Receivere dağıtılmıĢtır
eskiden 4 çıkıĢlı LNB yoktu en fazla 2 çıkıĢlı vardı hatta daha öncesinde 2 çıkıĢlı LNB de
yoktu multiswich ler kullanılıyordu ve 4 çıkıĢlı, 6 çıkıĢlı, 8 çıkıĢlı ve 12 çıkıĢlı olarak
üretiliyor hatta bazı firmalar 2 adet 8 çıkıĢlı yı birleĢtirip 16 çıkıĢlı olarak piyasaya
sunmuĢlardır. Ancak Ģimdi 8 çıkıĢlıya kadar LNB var artık 8 den sonrası için Multiswich ler
kullanılıyor buda max 12 daireye kadardır bundan sonra kaskad sistemi devreye girer buda
bir sonraki örnekte anlatılmaktadır.
Bu Multiswich sisteminde çanaklar kurulur (1 veya 2 çanak) çanaklara quadro lnb
takılır bu LNB lerde 4 çıkıĢ vardır alt bant V, alt bant H, 3 üst bant V, üst bant H olarak
yayınlar alınır daha önce bahsedildiği gibi multiswich te de aynı giriĢ yerleri vardır ve
yerlerine bağlanır. Tüm dairelerden gelecek kesintisiz ve bağımsız kablolar bu Multiswich
çıkıĢlarına bağlanır ve evlerdeki Receiver ler da diseqc ayarları Tone Burst olarak A ve B
olarak ayarlanır multiswich te A giriĢ ve B giriĢ vardır A giriĢe hangi uydu bağlandı ise
Receiverde de ona göre ayarlanmalıdır bu Ģekilde apartmanlarda bir veya iki çanak,
multiswich kulllanılarak hem apartmanlarda çanak kirliliğine son verilir hem de daha ucuza
mal edilmiĢ olur.
5
ġekil
1.3: (9x8)’lik multiswitch’li bir sistemin komple bağlantısı
Ayrıca merkezi istemler apartmanları güzelleĢtirir ve kiremitlerin kırılmasını de
önlemiĢ olur. ġekildeki lokal anten giriĢi multiswichlerde bulunan lokal anten giriĢine eğer,
çatıda VHF ve UHF anten ve Santralı varsa santral çıkıĢını Multiswichteki Terr. (veya
ANT.) ye girerek uydu anten kablo üzerinde evlere hem uydu yayını hem de lokal yayını
taĢımıĢ olur. Evlerde sat priz (uydu prizi) kullanarak uydu yayını ve lokal yayını ayırtarak
TV den TV ye Uydudan uyduya bağlayarak tek kablo üzerinde aynı anda uydu yayını ve
lokal yayını seyretmek mümkündür. ġekil: 1.4 ‟te ise multiswitchlerin kaskad bağlanması ile
ilgili bir örnek gösterilmiĢtir. Kas kad sistemi, normal multiswich ler 12 daireye kadar olur
veya 16 çıkıĢlı olur bunlardan sonra kaskad devreye girer kaskad sistemi daha sağlıklıdır
çünkü kaskad sisteminde her zaman ilave etmek mümkündür. Örnekten de anlaĢılacağı gibi
bir tane 9x16 kaskad, bir tanede 9x8 normal Multiswitch kullanarak 24 çıkıĢı elde edilmiĢtir.
Bu Ģekilde devam ederek istenilen sayıda kullanıcı sayısına ulaĢılması mümkündür. Aynı
mantıkla 48 çıkıĢı elde etmek için ise 2 adet 9x16 kaskad üstte ve 1 adet 9x16 normal en alta
olarak dizilir 16+16+16=48 çıkıĢ elde edilmiĢ olur.
Kaskad bağlantı yapılırken dikkat edilmesi gereken bir hususta kaskad sisteminde
kullanılan multiswitchlerin beslenmesi durumudur. Kaskad multiswitch bağlantısı yapılırken
kaskad özellikli multiswitch en üstte olur altında ise yine kaskad özellikli veya arttırılmak
istenilen kullanıcı sayısına göre normal multiswitch ler yeralır. Ġlk multiswitch enerjiye
bağlanır. Diğer multiswitch ler ise enerjisini ilk (ana makine) multiswitch ten alır.
6
ġekil 1.4: Multiswitch’lerin kaskad bağlanması
7
UYGULAMA FAALĠYETĠ
ĠĢlem Basamakları
Öneriler
 Her bir daire için Multiswitch çıkıĢından  Kanalların yer tespitini yaparak matkap
kanal döĢemek.
ile kanal vida deliklerini açınız
 Yeterli miktarda kablo keserek kanal
içerisine döĢeyiniz. Multiswitch ucunu
bağlayınız.
 Her bir daire için Multiswitch çıkıĢından
kablo çekmek.





 Kablo uçlarına konnektörleri doğru
Kablo uçlarına konnektörleri bağlamak.
yönde bağlayınız. Canlı uçla Ģasenin
değmemesine dikkat ediniz.
 Multiswitchi
dikkatli
Ģekilde
Multiswitch montajını yapmak
deliklerinden monte edilecek yere
sabitleyiniz.
 LNB çıkıĢlarını multiswitche bağlarken
Çanak LNB çıkıĢlarını Multiswitch
doğru konnektöre bağlamaya dikkat
giriĢine bağlamak.
ediniz.
Multiswitch çıkıĢlarını uydu alıcılarının  Multiswitch çıkıĢlarını alıcılara bağlarken
giriĢlerine bağlamak
karmaĢık olmamasına dikkat ediniz.
Abonelerin uydu anten çıkıĢlarını  Receiverden çıkan anten çıkıĢlarını
televizyona bağlamak.
TV‟ye bağlayınız.
8
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki soruları cevaplayarak faaliyette kazandığınız bilgi ve becerileri ölçünüz.
AĢağıda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise
Y yazınız.
1.
(….) Multiswitch aynı zamanda bölücü olarakta kullanılır.
2.
(….) ÇokluĢalter multiswicth‟in Türkçe karĢılığıdır.
3.
(….) MüĢterek uydu anten tesisatlarında multiswicth çanak antenlerden alınan
sinyallerin birçok abone tarafından bağımsız olarak izlenmesini sağlar.
4.
(….) Multiswitch‟in Terr. GiriĢi çanak anten eklemek içindir.
5.
(….) Multiswitch‟lerin normal TV anteni giriĢi olan çeĢitleride vardır.
6.
(….) (9x8)‟lik multiswitch‟in 8 giriĢi 9 çıkıĢı vardır.
7.
(….) (9x12)‟lik bir multiswitch‟ten 12 adet abone faydalanabilir.
8.
(….) Kaskad özellikli multiswitch‟ler çıkıĢ kullanıcı sayısını arttırmak için
kullanılırlar.
9.
(….) 1 adet 9x16 kaskad bir tanede 9x8 normal Multiswich kullanarak 24 çıkıĢı elde
edilebilir.
10. (….) 2 adet 9x16 kaskad ve 1 adet 9x16 normal Multiswich kullanarak 64 çıkıĢ elde
edilebilir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. YanlıĢ cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini
tekrarlayınız.
9
KONTROL LĠSTESĠ
Bir arkadaĢınızla birlikte yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre
değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranıĢları tamamlama yoluna gidiniz.
Değerlendirme Ölçütleri
2.
El takımlarını (yan keski, kargaburnu…) tam olarak hazırladınız
mı?
Montaj planına uygun multiswitchi seçtiniz mi?
3.
Multiswitchin besleme adaptörünü yanınıza aldınız mı?
4.
Kaskad bağlantı için birleĢtirme aparatını aldınız mı?
5.
Ölçü aletlerini (multimetre, kontrol kalemi…) aldınız mı?
6.
Mesleğe uygun kıyafet giydiniz mi?
7.
ÇalıĢma alanını ve aletleri tertipli-düzenli kullandınız mı?
8.
Anten montaj alanının temizlik-düzenine dikkat ettiniz mi?
9.
Çatıya çıkmadan önce malzemeleri kontrol ettiniz mi?
1.
Evet
Hayır
10. Zamanı iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden
geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi
araĢtırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz. Cevaplarınızın tamamı
evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.
10
AMAÇ
MüĢterek uydu anten tesisatının anten sisteminde kullanılan Quadro Lnb (4‟lü LNB)
elamanının yapısı ve çalıĢmasını öğrenebilecek ve bağlantısını yapabileceksiniz.
ARAġTIRMA

Quadro Lnb kullanım amaçlarını ve çeĢitlerini araĢtırınız.

Quadro Lnb hakkında bilgi edininiz.
2. QUADRO LNB
LNB (Low Noise Block Converter - düĢük gürültülü blok dönüĢtürücü) çanak antenin
uydudan almıĢ olduğu yüksek frekanslı mikrodalga uydu sinyalini güçlendirip alıcının
iĢleyebileceği alt frekanslara dönüĢtüren elemandır. LNB çanağın ortasındaki kola takılır.
LNB „lerin çıkıĢlarına bağlanabilecek kullanıcı sayılarına göre çeĢitleri vardır. Dört
çıkıĢlı LNB'ler de "Quad" ve "Quattro" olmak üzere 2 ana türdedirler. "Quad" universal LNB
bir çanağı 4 farklı kullanıcıya birbirinden bağımsız olarak tüm polariteleri izleyebilecekleri
Ģekilde dağıtmakta kullanılır. "Quattro" LNB ise herbir 4 farklı polariteyi aynı anda
vermektedir. Her çıkıĢında sadece ait olduğu polarite bulunur. Bir merkezi sistemden dağıtım
için kullanılır.
ġekil: 2.1‟de dörtlü bir LNB görülmektedir.
11
ġekil 2.1: "Quadro" LNB




Bir LNB esas olarak üç ana kısımdan oluĢur;
Besleme ağzı (feed) ,
Yükseltici (amplifier),
Alt frekansa dönüĢtürücü (converter)
2.2. ÇalıĢması
Quadro LNB‟ nin çalıĢmasına geçmeden önce LNB „lerin çalımasını kısaca
hatırlayalım. LNB‟ ler çanağın topladığı yüksek frekansda mikrodalga sinyalleri güçlendirip
alıcının (receiver) iĢleyebileceği daha düĢük frekans bandına indirip anten kablosundan
alıcıya iletirler.
Çanak anten uydudan gelen yayını odak noktasına toplar, LNB ise toplanmıĢ olan bu
mikrodalga (2-50GHz) sinyali güçlendirip, üzerinde elektronik iĢlemlerin daha rahat
yapılabileceği daha alt bir frekans bandına (1-2GHz) dönüĢtürmektedir.
"Quad" universal LNB bir çanağı 4 farklı kullanıcıya birbirinden bağımsız olarak tüm
polariteleri izleyebilecekleri Ģekilde dağıtmakta kullanılır. Ġçinde aynı feede bağlanarak tek
kabinin içine yerleĢtirilmiĢ 4 tane üniversal LNB bulunur. "Quattro" LNB ise herbir
çıkıĢından AltV, AltH, ÜstV, ÜstH olmak üzere 4 farklı polariteyi aynı anda vermektedir.
Her çıkıĢında sadece ait olduğu polarite bulunur. Bir merkezi sistemden dağıtım için
kullanılır.
12
Bir Quattro-LNB dört ayrı kullanıcı veya multiswitch‟e bağlanmak için dört adet uydu
ara frekansı çıkıĢına sahiptir. Bunlar;




Low Band V
Low Band H
High Band V
High Band H
: Vertikal (dikey) Altbant
: Horizontal (yatay) Altbant
: Vertikal Üstbant
: Horizontal Üstbant
Bu çıkıĢların frekans bandı alt band için 950 - 2050 MHz arası, üst bant için de 1050 2150 MHz arasıdır.
2.3. Çesitleri
LNB „ler çok çeĢitli özelliklerine göre sınıflandırılabilmekte ve çeĢitlere
ayrılabilmektedir. Ancak burada temel amacımız müĢterek uydu anten sistemlerini ve
elemanlarını incelemek olduğundan LNB „lerin çıkıĢ sayılarına göreçeĢitlerini inceleyeceğiz.
LNB „lerin çıkıĢlarına bağlanabilecek kullanıcı sayılarına göre farklı çeĢitleri vardır.
Tek kullanıcıya hitap eden tek çıkıĢlı LNB, 2 çıkıĢ F konnektörü bulunan "Dual" ve "Twin"
LNB'ler bulunur. Dual LNB tek bandın tek polaritesini (V) bir çıkıĢ tek polaritesini (H) diğer
çıkıĢ sabit olarak verir.
Dual ve Twin LNB'lerin dıĢ görünüĢleri birbirine çok benzer, ancak örneğin Twin
Universal bir LNB nin iki çıkıĢının herbirinde tek üniversal LNB'de bulunan 4 polarite de
bulunur. Ġçinde aynı feede bağlanarak tek kabinin içine yerleĢtirilmiĢ 2 tane üniversal LNB
bulunur. Böyle bir LNB ile tek çanağı paylaĢan iki uydu alıcısı, iki ayrı çanak varmıĢ gibi
birbirinden bağımsız olarak tüm kanalları izleyebilirler. Dual LNB ise bir merkezi dağıtımda
hem V, hem de H polaritelerini aynı anda dağıtabilmek için kullanılır.
Dört çıkıĢlı LNB'ler de "Quad" ve "Quattro" olmak üzere 2 ana türdedirler ve bunların
da Standard, Enhanced ve Universal tipleri bulunur. "Quad" universal LNB bir çanağı 4
farklı kullanıcıya birbirinden bağımsız olarak tüm polariteleri izleyebilecekleri Ģekilde
dağıtmakta kullanılır. Ġçinde aynı feede bağlanarak tek kabinin içine yerleĢtirilmiĢ 4 tane
üniversal LNB bulunur. "Quattro" LNB ise herbir çıkıĢından AltV, AltH, ÜstV, ÜstH olmak
üzere 4 farklı polariteyi aynı anda vermektedir. Her çıkıĢında sadece ait olduğu polarite
bulunur. Bir merkezi sistemden dağıtım için kullanılır.
Halen avrupada en yaygın olarak kullanılan Astra + Hotbird baĢta olmak üzere
birbirine yakın 2 uydunun yayınlarını tek çanakla alabilmek için geliĢtirilmiĢ (multifocus)
çanak ve LNB ler de bulunmaktadır. Monoblok (tekparça) bu LNB aslında 2 feed + 2
universal LNB + DiSEqC sviçten oluĢmaktadır ve bir tek F konnektörlü çıkıĢa sahiptir. Alıcı
DiSEqC, 22KHz ve 14/18V besleme seçimlerini kullanarak heriki uydunun toplam 8
polaritesindeki birkaç bin farklı kanal uydu yayınından istediğini seçebilmektedir. Bu tip
LNB'ler ancak birbirine sabit mesafedeki öngörüldüğü iki uydu için kullanılabilirler. Bu tür
ve diğer çok çanaklı uygulamalarda kullanılabilmek üzere geliĢtirilmiĢ kendinden DiSEqC
switchli bir giriĢ ve bir çıkıĢ F konnektörü bulunan "geçiĢli LNB" tipleri vardır.
13
AĢağıdaki ġekil:2.2‟de çift çıkıĢlı bir LNB‟nin iç yapısı, ġekil: 2.3‟te ise dıĢtan
görüntüsü verilmiĢtir.
ġekil 2.2: Çift çıkıĢlı LNB iç yapısı
ġekil 2.3: Çift çıkıĢlı LNB dıĢ görünüĢü
Quadro LNB‟lerin iç yapılarında bahsedildiği gibi 4 adet çıkıĢları bulunmaktadır.
Quad LNB ler 4 ayrı kullanıcının bağımsız olarak kullanımına izin veren çıkıĢlara sahip
olduğu için LNB „den kullanıcılara bağlantı yapılırken LNB nin 4 adet çıkıĢı direkt olarak
kullanıcıların receiverlerine bağlanır. Quattro LNB ler ise multiswitch lerle birlikte
kullanılmaktadır. Bunların bağlantıları ise LNB çıkıĢları multiswitch in gerekli giriĢlerine
bağlanarak yapılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus quadro LNB „nin
çıkıĢlarını doğru bir Ģekilde multiswitch‟e bağlamaktır. Örneğin 1. çanak antene bağlı quadro
LNB‟nin vertikal altbant (V/L)çıkıĢının multiswitch‟in 1. çanak giriĢinin vertikal altbant
(V/L) kısmına bağlanmasına dikkat etmek gerekir.
14
Öneriler
 Malzeme seçiminde malzemelerin proje
için uygun olup olmadığına dikkat ediniz.
Uygun LNB‟yi seçiniz.
 Anten aparatlarını birleĢtirirken doğru
aparatı doğru yere yerleĢtirmeye dikkat
ediniz.
 Projeye uygun malzeme seçmek.
 Antenlerin aparatlarını birleĢtirmek.
 Antenlerin
iĢaretlemek.
 Antenleri
bağlamak.
noktalarını  Anten bağlantı noktalarını iĢaretlerken
doğru yerleri iĢaretlemeye dikkat ediniz.
bağlantı
bağlantı
noktalarından
 LNB‟yi antene monte etmek.
 Antenleri
bağlantı
noktalarından
bağlarken
kablo
izolasyonlarının
temizlenmiĢ olmasına dikkat ediniz.
 LNB‟ yi antene monte ederken montaj
parçalarının zarar görmemesine dikkat
ediniz.
15
Y yazınız.










(….) LNB ingilizce açılımı (Low Noise Block Converter) dir.
(….) LNB Türkçe karĢılığı yüksek gürültülü dönüĢtürücüdür.
(….) LNB ler uydudan alınan sinyalleri alıcıların iĢleyebileceği frekans değerlerine
dönüĢtüren elemanlardır.
(….) Ġki kullanıcının bir çanağı bağımsız olarak kullanmalarını sağlayan LNB çeĢidi
Tekli LNB dir.
(….) Quad LNB ler 4 kullanıcının tek çanağı bağımsız kullanması içindir.
(….) Quattro LNB ler multiswitch li sistemlerde kullanılmak için yapılmıĢ 6 çıkıĢa
sahip LNB lerdir.
(….) Quattro LNB ler sadece iki altband (yatay ve dikey) arafrekans çıkıĢına
sahiptirler.
(….) Quattro LNB lerde vertikal altband, vertikal üstband, horizontal altband ve
horizontal üstband olmak üzere 4 arafrekans çıkıĢı mevcuttur.
(….) Quad LNB içinde aynı feede bağlanarak tek kabinin içine yerleĢtirilmiĢ 2 tane
üniversal LNB bulunur.
(….) Multifocus çanak ve LNB ler 2 uydunun yayınlarını tek çanakla alabilmek için
geliĢtirilmiĢ sistemlerdir.
DEĞERLENDĠRME
tekrarlayınız.
16
KONTROL LĠSTESĠ
2.
El takımlarını (yan keski, kargaburnu…) tam olarak hazırladınız
mı?
Montaj planına uygun LNB „yi seçtiniz mi?
3.
Ölçü aletlerini (multimetre, kontrol kalemi…) aldınız mı?
4.
LNB „nin çıkıĢlarını doğru Ģekilde bağladınız mı?
5.
Düzenli ve Kurallara Uygun ÇalıĢma
6.
7.
8.
9.
1.
Evet
Hayır
11. Sabırlı ve güler yüzlü çalıĢmaya özen gösterdiniz mi?
12. Planlı bir Ģekilde çalıĢtınız mı?
DEĞERLENDĠRME
17
AMAÇ
MüĢterek uydu anten tesisatının antenlerinin yönlerini rüzgarsız ve yağıĢsız bir havada
uydu ayar cihazları (SATLOOK) kullanarak ayarlayabileceksiniz.
ARAġTIRMA

Uydu ayar cihazlarının kullanım amaçlarını ve çeĢitlerini araĢtırınız.

SATLOOK hakkında bilgi edininiz.
3. SATLOOK
Uydu yayınları, kablolu TV veya yerel yayınlar için ister analog ister digital olsun,
tüm bu yayınları alma, çeĢitli iĢlemlerden geçirme ve dağıtma aĢamalarının her birinde
sağlıklı bir uygulamanın gerçekleĢtirilebilmesi sinyallerin doğru Ģekilde denetlenebilmesini
gerektirir.
Halen dünyada yayın alma ve dağıtma sistemlerinin kuruluĢ ve bakımında kullanılan
ve özellikleri birbirinden önemli farklılıklar gösteren yüzlerce marka ve binlerce model
ölçme cihazı bulunmaktadır.
Uydu anten iĢlemleri için kulanılan aletler içinde ilk akla gelen FSM – SATLOOK
(Alan ġiddeti Ölçer - Sahametre) cihazlarıdır. Bir TV tesisat kurucusunun kullanacağı en
gerekli alet bir alan Ģiddeti ölçme aletidir. Bu alet belli bir kanaldaki yayının Ģiddetnini
ölçmek için kullanılır. Temel yapı olarak frekans seçici bir voltmetredir. Sadece ayarlanmıĢ
olduğu frekanstaki iĢaretin gerilim (dBV- dBmV) veya güç (dB-dBm) olarak seviyesini
ölçer. FSM – SATLOOK en basit olarak giriĢ bandını belirleyen bir süzgeç, yükseltici ve bir
gösterge elemanından oluĢur. Bunların daha pahalı olan çeĢitlerinde bir TV, Uydu alıcısı,
hatta bir spektrum analizör de yer almaktadır. Böylece alınan iĢaretin gölgeli olup olmadığı,
bir parazitin olup olmadığı, spektrumu izlenebilmektedir. TV alan ölçme aleti aslında giriĢ
ucundaki gerilimi ölçer. Alan ölçmek için aletle birlikte verilen dipol anteni kullanmak
gerekir.
AĢağıdaki Ģekil 3.1‟de ülkemizde de yaygın olarak kullanılan bir FSM-SATLOOK
görünmektedir.
18
ġekil 3.1: FSM-SATLOOK
3.2. ÇalıĢması
Uydu ölçüm cihazlarından FSM – SATLOOK temel olarak giriĢ bandını belirleyen bir
süzgeç, yükseltici ve bir gösterge elemanından oluĢur. Gösterge elemanı bir ekran (CRT,
TFT LCD) ,bir galvanometre veya sinyal yükseldikçe ses tonu tizleĢen bir beeper, veya
digital gösterge olabilir. Bu cihazlar uydudan gelen herhangi sinyalin Ģiddetinin yanı sıra
LNB besleme gerilimini de görmemizi sağlar. AĢağıdaki Ģekil 3.2‟de örnek bir satlook
cihazının blok yapısı görülmektedir. Blok düyagramdan da görüleceği gibi bir satlook cihazı
özellikle içerisinde spektrum analizör özelliğinide barındırıyorsa birçok kattan meydana
gelmektedir. Bunların içerisinde bazıları;








Sat Tuner ( Uydu sinyalleri için tuner, alıcı)
Terrestial Tuner (Yersel (yerel) yyınlar için tuner)
Power Supply (güç kaynağı, besleme)
12V, 6Ah Battery (akü)
Controller Unit (mikroiĢlemci ünitesi)
Spectrum (spektrum analizör)
CRT (ekran) ve bunların yanında
DiSecC, klavye, video mikser, scart giriĢi...
Bütün bu katların çalıĢmaları ile SATLLOK‟a giriĢ yapılan bir uydu sinyali veya
kablolu TV, yerel yayın sinyali satlook ekranında hem sinyal kalitesi olarak ölçülebilmekte
hemde yayınlar izlenebilmektedir. Küçük ucuz ve oldukça kullanıĢlı olan bu cihazların
günümüzde 22kHz ve DiSEqC sinyallerini de kontrol edebilenleri vardır. Alınmak istenen
kanallarla ilgili çoğu ayrıntılı ölçümler için mutlaka pahalı profesyonel bir cihaz gerekir.
19
ġekil 3.2: Örnek bir satlook cihazının blok diyagramı
Anten montajcılarından "hiçbir cihaza gerek olmadığı" iddiasıyla çalıĢanlar vardır.
"Sonuçta yayını alacak olan alıcı cihazlar zaten her türlü bilgiyi veriyor", derler. Gerçekten
de bugünkü alıcı cihazların hemen hepsi sinyalin seviyesini ve kalitesini göstermektedir.
Sorun alıcı cihaz "sinyal yok" dediğinde neden yok olduğunu anlamanıza yardımcı
olmamasında, sinyal var deyip yayını açtığında da herĢeyin mükemmel olduğunu sanmanıza
yol açmasındadır. Örneğin üst bantaki bazı yayınların gelmediğini farkettiğinizde bunun
çanaktan mı, LNB'den mi, kablodaki zayıflamadan mı, DiSEqC iĢaretleĢmesindeki, ya da
uydu alıcıdaki bazı sorunlardan mı yoksa ayarlardan mı kaynaklandığı ölçme cihazsız
anlamak oldukça zor olacaktır.
O nedenle örneğin "Avustralya Anten Teknisyenleri Birliği" üye kayıt formunda
teknisyene kimlik bilgilerinin yanı sıra "hangi marka, model ölçü cihazlarına sahip olduğunu
da sormakta, cihazlarını yetersiz bulduğu antenciyi üye kaydetmemektedir. Ölçü cihazları
gözümüz olmakta, görmenizi-sağlamaktadır.
3.3. ÇeĢitleri
Piyasada yapılmak istenilen iĢe göre çeĢitli özelliklere ve fiyatlara sahip birçok uydu
ölçüm cihazı bulunmaktadır. Sadece basit olarak çanak anten ayarlanmak istenen uyduya
çevirildiğinde sesli uyarı veren beeper tabir edilen cihazlardan baĢlayıp özelliklerine ve
ölçebildiği sinyal çeĢitlerine göre oldukça çeĢitli uydu ölçüm cihazları mevcuttur. Önemli
20
olan ihtiyacımıza ve ekonomimize uygun olan cihazı bulabilmektir. Ġyi Bir Uydu Sinyal
Ölçüm Cihazında bulunması gereken Özellikleri inceleyecek olursak;
Gelen herhangi frekanstaki transponder sinyalinin alan Ģiddetini ölçebilmesi öncelikle
istenen bir özelliktir. Ancak, özellikle digital yayınlarda gelen sinyalin Ģiddetinin yanı sıra
doğruluğunun da bilinmesi gerekir. Digital yayınlarda sinyalin kötüleĢtiği analog
yayınlardaki gibi görüntünün, sesin kötüleĢmesinden anlaĢılmaz. Sinyalin kötüleĢmesine
rağmen dekoderin doğru yorumlama yapabildiği son noktaya kadar görüntü ve ses
mükemmeldir. Ancak, o noktadan sonra çözme iĢleminin arka arkaya yapılan çeĢitli
kademelerinden herhangi birinde iĢlem baĢarısız olunca beklenen çıktı (ses, görüntü) elde
edilemez. O nedenle gelen sinyalin Ģiddetinden bağımsız olarak kalitesinin bulunabilmesi
için alınan hata miktarının gelen data miktarına oranının, yani BER (Bit Hata Oranı) adı
verilen birimin ölçülebilmesi iyi olur. Mükemmel bir yayında 10 milyon bit içinde bir bit
hatalı (1E-7) olabilir. Hata yükselip 10 binde 1 bit (1E-4) mertebesine çıkarsa görüntü ve ses
mükemmel olmasına rağmen bu sinyal çok kötüdür. Sinyal kalitesinin herhangi daha kötüye
gidiĢinde görüntü ses, veya data alımı tümüyle kaybedilebilir. BER ölçümü çok yararlıdır,
ama bu genellikle zor olduğundan sinyal kalitesini belirlemekte onun yerine çoğu zaman
C/N (taĢıyıcının gürültüye oranı) nı kullanan bir tahmin yöntemi de kullanılır. Ayrıca kimi
ölçü cihazlarında uydudan gelen QPSK modülasyonlu sinyallerin her kuadranttaki dağılımını
grafik olarak gösteren "konstellasyon diyagramı" gösterimli cihazlar da var. Bunlar da
yayının geliĢinde herhangi bir sorun olup olmadığını bir bakıĢta anlamamızı sağlar. (Gelen
noktaların toplaĢmıĢ olması iyi, saçılı olması kötü sinyal kalitesini gösterir). Herhangi
frekanstaki SCPC/MCPC QPSK digital yayın sinyalinin seviye, C/N, BER ve program
bilgilerinin dıĢında DCP(digital kanal gücü), V/A(görüntü, ses sinyallerinin birbirine oranı)
gibi bilgilerinin de belirli bir doğruluk düzeyinde alınabilmesi, yüksek seviyede gelen
sinyalleri ölçebilmek için kalibrasyonlu zayıflatıcıları olması, kanal bellekleri olması, kayıt
tutulabilmesi için kendinden yazıcısı olması veya bilgisayar bağlantısı olması(COM portu)
istenen diğer bazı özelliklerdir.
Tüm bunların yapılabilmesi için cihazı öncelikle herhangi bir transponder frekansına
ayarlıyabilmeliyiz. Cihaz bunun için gereken LNB besleme gerilimlerini, 22kHz sinyalini ve,
DiSEqC komutlarını gönderebilmeli, gelen bloğun C, Ku bandı frekanslarına ve düz/ters
video özelliklerine göre kendini ayarlayabilmelidir. Ġndirilen sinyal bloğunun(bandın)
içindeki tüm taĢıyıcıların hepsini veya bir kısmını birlikte (Spektrum) görebilmek baĢlı
baĢına istenen bir özelliktir. O nedenle ölçüm cihazlarının "spektrum analizörlü" olanları
özellikle aranmaktadır ve bu tür pahalı cihazların tümünde bandın tümü veya zoom/span
yapılan belirli bir kısmındaki sinyaller üzerine markörle gelerek çeĢitli ölçümlerin
yapılabildiği özelliklere sahiptir.
Tüm spektrumun belleğe (belirli bir uydu ismiyle birlikte) aktarılabilmesi çok büyük
kolaylık sağlamaktadır. Bellekten bu görüntü ekrana çağırılmıĢ iken çanak hareket ettirilerek
değiĢik uyduların sinyal spektrumlarıyla birlikte gözlenmesi durumunda aranan uydunun
sinyalleri kolayca tanınmakta, yeni görüntü bellekten çağrılmıĢ görüntünün üstüne giyilen bir
eldiven gibi oturduğunda uydu kolayca bulunmuĢ olmakta, ince ayar çok daha çabuk
yapılabilmekte ve uyduda yeni gelen, veya eksilen transponder olup olmadığı ve varsa seviye
değiĢiklikleri hemen anlaĢılmaktadır. Uyducu kendisi için önemli olan uyduların
spektrumları ve kanal bilgilerini bir kere belleğe aktardığında ondan sonra yapılacak olan
tüm ölçüm ve ayar iĢlemleri çok daha kısa sürede yapılabilir hale gelmektedir.
21
En çok tutulan ölçüm cihazlarının hemen hemen tümünün ortak yönü bu gösterimleri
yapabilen küçük bir (siyah beyaz) monitörünün olması, ekranda görüntü, teletekst, eĢleme
sinyali, spektrum, seviye ölçü vesair bilgi gösterimleri yanısıra ses de verebilmesidir.
Cihazlarda diğer aranan özellikler küçük, hafif, kullanıĢı kolay(omuza asılan çantalı),
kendinden beslenen(akülü), zor saha koĢullarına (sıcak, soğuk, nem) dayanıklı olması, kolay
kolay bozulmaması ve teknoloji değiĢiklikleriyle kolayca demode olmamasıdır.
Bahsedilen cihazların kimileri 5-2400 (UBB) bandına sahip oldukları için RF
ölçümleri için de gereken tüm özellikleri taĢıyan tümleĢik özellikte cihazlardır. Ancak çoğu
zaman fiyatı ve kullanım özellikleri nedeniyle 5-900 bandında kullanılan cihazlar (genellikle
aynı üreticiler tarafından ayrı ayrı yapılmakta ve satılmaktadır. Fiyatları oldukça daha düĢük,
aranan teknik özellikler daha kısıtlıdır. Çoğu zaman monitör bile aranmaz. Aranan temel
özellikler hassas olarak band ve frekans seçimi yapılabilmesi, hassas bir FSM sinyal seviye
göstergesi olması, ayarlı zayıflatıcılarının olması, hat empedans/gerilim ölçümü
yapılabilmesidir. Daha üst modellerde monitör, teletekst, ses ve OSD (bilgilerin ekranda yazı
ve grafiklerle verilmesi) özelliği bulunur. Spektrum analizörü olur.
Yukarıda bahsettiğimiz özelliklere ve ihtiyacımıza göre bir uydu ölçüm cihazı
seçmemiz gerekir. ġimdi tüm bu anlatılanlardan sonra gelelim örnek bir FSM-SATLOOK
cihazına. Biz burada örnek olarak Ģu anda Türkiye piyasasında kullanılan ve fiyat /
performans olarak eriĢilebilir seviyelerde olan bir cihaz üzerinde duracağız. UNAOHM
firmasının üretmiĢ olduğu EP 314 modelinin ġekil 3.3‟de resmi görülmektedir. Bu cihazın
bağlantılarını doğru olarak yapabilmek ve faydalı bir Ģekilde tüm özelliklerini kullanabilmek
için cihazın teknik özelliklerini, üzerindeki giriĢ ve çıkıĢ noktalarının iĢlevlerini bilmemiz
gerekir.
ġekil 3.3: UNAOHM marka EP314 FSM-SATLOOK
Bunlara geçmeden önce SATLOOK‟un ölçme özellikleri ile ilgili bazı terimleri
bilmekte fayda var;
22
C/N - Carrier-to-Noise ratio: Alınan iĢaretteki taĢıyıcı gücünün gürültü gücüne
oranının dB cinsinden ifadesi. Bir video sinyalinde C/N ne kadar büyük olursa resim de o
kadar iyi olur.
Beam: Uydu yayın alanı.
BER: Bit Hata Oranı
Bit: En küçük dijital bilgi birimi.
Bit rate: Dijital aktarımın hızı, Mbit/s olarak ifade edilir. Bir PAL resmin gönderimi
için yaklaĢık 5Mbit/s gerekirken, VHS için sadece 2.5 Mbit/s yeterlidir.
Attenuator: Sinyali zayıflatan pasif eleman.
Attitude control: Uydunun güneĢe ve yere göre duruĢ konumunun kumandası.
Band: Spektrumda belli bir frekans aralığını içine alan bölge.
Bandwidth: Elektromanyetik spektrumdaki bir frekans sahasıdır. Bir devrenin veya
sistemin çalıĢtığı veya geçirdiği frekans bölgesinin geniĢliğini gösterir. Örneğin bir telefon
hattında konuĢma sesinin taĢınabilmesi yaklaĢık 3KHz bir bant geniĢliği gerektirir. Oysa
yerel bir TV kanalı 6 MHz kullanır. Uydularda ise karıĢımın engellenebilmesi için daha
geniĢ 17.5-72 MHz arası bir bant kullanılır.
dB - Decibel: Bir kuvvetlendiricinin çıkıĢ gücünün giriĢ gücüne oranının logaritmik
ifadesi olan, sinyalin Ģiddetini gösteren bir ölçü birimidir. dB hesaplanmasına referans olarak
1mW alınırsa dBm (dB miliwatt), 1W alınırsa dBW (dB Watt) elde edilir. Eğer gerilim
değerleri sözkonusu ise dBV birimi kullanılır. dB yerine göre yükseltme veya zayıflatma
için kullanılabir. Mesela SATLOOK ta bir sinyal izlenirken SATLOOK sinyalin alıĢ gücünü
gösterdiği için sinyalin dB-dBm-dBW-dBV seviyesi ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Ama
örneğin bir kablo tablosunda kablonun sinyalin seviyesini kaç metrede dB olarak ne kadar
zayıflattığını belirtmek için dB ifadesi kullanılır.
Unaohm EP 314 Satlook-FSM teknik özellikleri;













Tv, MATV, SMATV, CATV & DVB-S Ġçin Analizör
45-2150 Mhz Sahasini Kapsar
4,5" CRT Siyah Beyaz Resim Tüpü
Verilen ekranda OSD sunumu
Gerçek zamanlı, video süzgeçli spectrum modu
SCPC/MCPC QPSK sinyalleri için BER (bit hata oranı) ölçümü
DCP seviye C/N oranı ve V/A oranı ölçümleri
PLL Ġstasyon ayarı, kanal veya program giriĢi
100 bellek konumu, teleteks, DiSEqC 1.1 scart yuvası
MikroiĢlemci kontrollü
LNB gücü ve sürücüsü olarak 13/18V 500mA, 22kHz sinyali
ġaftlı encoder, VDC dahili - Harici güç kaynağı
Uzun Ömürlü 6.5Ah akü
ġimdi gelelim cihazımız üzerindeki girĢ ve çıkıĢ noktalarına. SATLOOK cihazımızın
ön panelinde sinyal giriĢi için (uydu, CATV, yersel yayın...) bir giriĢ konektörü
bulunmaktadır. Bu noktadan ölçmek istediğimiz sinyallaeri SATLOOK cihazına
uygulayabiliriz. Burada üzerinde önemle durulması gereken nokta satlook „un giriĢine
sınırların üzerinde (VHF / UHF / SAT 20-130 dBV) genliğe sahip bir sinyal
23
uygulamamamız gerektiğidir. Eğer sınırın üzerinde bir sinyal uygulanırsa SATLOOK
arızalanabir. Ayrıca SATLOOK‟un sağ yan kenarı üzerinde giriĢ ve çıkıĢ için bir adet scart
soketi yer almaktadır. Ayrıca SATLOOK‟un bataryasının Ģarj olması için sol kenarında Ģarj
giriĢi yer almaktadır. ġarj süresi 8-9 saattir.
3.5. Kullanılması
SATLOOK‟un kullanımı için öncelikle cihazın üzerinde yer alan tuĢların iĢlevlerini
inceleyelim.
Ön Panel; ġekil 3.4‟ te SATLOOK cihazının ön görüntüsü yer almaktadır.
ġekil 3.4: SATLOOK ön paneli ve tuĢ numaraları













Ekran
Anolog ölçüm seviye barı
dB REL ölçüm skalası.Anolog bar seviyesinin ölçümü için.
Çokfonksiyonlu tuĢlardır. Kullanılan menüye göre bu tuĢların iĢlevleri CRT ekranda
tuĢların yanında gösterilir.
Bu tuĢ ses seviye ayarı içindir. Bu tuĢ seçildikten sonra (21) nolu tuĢlarla ayar yapılır.
Bu tuĢ brightness (parlaklık) seviye ayarı içindir.
Bu tuĢ contrast (karĢıtlık) seviye ayarı içindir.
Nümerik (sayısal) klavye,bilgi, frekans giriĢi içindir.
SPECTRUM modunda kullanım için frekans bandı ölçüm aralığı
LED‟in yanıyor olması LNB ye enerji (güç kaynağından) verildiğini belirtir.
LED‟in yanıyor olması CONT. (kontrol) LNB nin akım çektiğini kablo ve LNB de
arza olmadığını beliritir.
LED‟in yanıyor olması Satllok cihazının enerjisinin olduğunu ve çalıĢmaya hazır
olduğunu belirtir.
LED‟in durumu bataryanın Ģarj durumunu belirtir.
1. RESET tuĢuna iki kere basıldığında iĢlemler resetlenip normal ayarlara dönülür.
24





















AUTO (Otomatik) tuĢu
RF IN sinyal giriĢ konektörüdür. (TV, CATV, IF SAT).Uyarı: Buraya
uygulanabilecek maksimum voltaj limiti AC 5V, DC 100V‟tur.
ATT+ giriĢe bağlanan sinyalin ekranda istediğimiz Ģekilde görünebilmesi için sinyali
+ yönde kısar
ATT- giriĢe bağlanan sinyalin ekranda istediğimiz Ģekilde görünebilmesi için sinyali yönde kısar
ENTER giriĢleri etkinleĢtirmek, onaylamak için kullanılan tuĢtur.
MENU konfigürasyon, ayar menülerine giriĢi sağlar.
Ayar, ok tuĢlarıdır.21b ise ince ayr için kullanılan yine farlı fonksiyonlara sahip bir
ayar tuĢudur.
LNB bu tuĢa basıldığında LNB ye enerji verir.
13/18V LNB gücünü tekrar ayarlamak içindir.
DSQ / 22k .22kHz sinyaline veya DiSEqC menüsüne eriĢimi sağlar.
PRMT. Uydu bandında video sinyal polaritesi menüsüne eriĢimi sağlar,
SOUND SAT Uydu ayar sesi
STORE güncel ayrlar depolanır.
CH LO A-B
FR. frekans ince ayar modu
PR. program ayar modu
DIGITAL dijital kanallarin kullanimi ve BER ölçümü için
OSD ON / OFF Ekrandaki yazıların (OSD) kaldırılması için
Çok fonksiyonlu tuĢlara ek bir tuĢtur.
SYNC yer istasyonları için nominal referans genlik
Fmin and Fmax. Spektrum incelemesinde panoramik referans noktaları.
Sol yan panel; ġekil 3.5 ve ġekil 3.6 „da SATLOOK cihazının sol yan görüntüleri yer
almaktadır.
25
ġekil 3.5: SATLOOK sol yan paneli ve scart soketi
ġekil 3.6: SATLOOK sol yan paneli
1.
2.
3.
4.
5.
6.
PWR ON güç anahtarı, çalıĢtırmak için.
FUSE sigorta paneli
EXT. Harici güç, besleme giriĢi için.
11 V OUT harici enerji çıkıĢı
40. SCART skart soketi
Sağ yan panel; ġekil 3.7‟da SATLOOK cihazının sağ yan görüntüsü yer almaktadır.
26
ġekil 3.7: SATLOOK sağ yan paneli
TuĢların iĢlevlerini incelediğimize göre gelelim SATLOOK kullanılarak LNB ve
UYDU anteni ayarlarının nasıl yapıldığını inceleyelim. Bu satlook cihazını kullanarak
normal yerel TV anteni, radyo anteni, uydu anteni ayarları yapılabir. Bu cihaz da yer alan
siyah-beyaz ekranda uydudan anolog yayınlar incelenirken yayının ses ve görüntüsüde
alınabilmektedir. Biz burada daha çok konumuzla alakalı olarak satlook‟un uydu antenleri ile
kullanımı konusuna değineceğiz. SATLOOK cihazı ilk açıldığında Ģekil 3.8 deki görüntüsü
ekrana gelir. Ġlk açılan bu ekran anolog uydu yayınları içindir.
ġekil 3.8: SATLOOK ilk ekran görüntüsü
Ayarlaması yapılacak uydu anteninin LNB „sinden gelen BNC jak SATLOOK‟un
giriĢine bağlanır. Çanak anten hangi uyduya ayarlanacaksa (Türksat,hotbird...) o uyduda
yayın yapan anolog bir yayının frekansı nümerik tuĢlar kullanılarak girilir (örneğin 11005)
ve bu frekansın etkin olması için yine nümerik tuĢların bulunduğu kısımda yer alan .AB..Z
tuĢuna basılır.
27
Daha sonra LNB „ye enerji vermek, LNB ve kablo kontrolü için LNB (22 nolu tuĢ)
tuĢuna iki kez basılır. Bunun sonucunda LNB tuĢunun yanında bulunan ON ve CONT.
Ledleri ıĢık veriyor ise sorun yok demektir.
Bu iĢlemin sonucunda artık frekans girilip LNB ye enerji verildiğine ve bir sorun
olmadığına göre çanak anten ayarlanmak istenen uyduya göre çevirilir. Uydu yayını
alınmaya baĢladığında SATLOOK ekranında spektrum belirmeye baĢlar. Bu sırada artık
çanak antenin vidaları sıkılmaya baĢlanır.
Ekranın hemen sağındaki tuĢlardan TV tuĢu kullanılarak yayın yapan kanalın TV
görüntüsü ekrana alınır, ve kanalın ses ve görüntüsünün en iyi olduğu çanak konumu ve
LNB konumu ayarlanır. Artık anolog olarak kanal ayarlanmıĢtır. ġekil 3.9‟de TV yayın
görüntüsü verilmiĢtir.
ġekil 3.9: SATLOOK ‘ta örnek bir TV yayını görüntüsü
Yine bu ekranda iken çokfonksiyonlu tuĢlardan SPECT. tuĢu kullanılarak uydu
yayınının spektrumu ekrana getirilebilir. Bu spektruma görede sinyalin kalitesi görülerek
çanak ayarı yapılabilir. ġekil 3.10 ve Ģeli 3.11 „ da sinyal kalitesi ve spektrum
gösterilmektedir.
28
ġekil 3.10: SATLOOK’ta sinyal kalitesi
ġekil 3.11: SATLOOK’ta spektrum
Ekranda yayın görüntüsü varken, istenirse OSD ON / OFF tuĢu kullanılarak ekrandaki
ölçüm sayıları ve yazılar ekrandan kaldırılabilr. Ekranda yayın varken eğer yayın yapan
kanalın teletext yayını varsa teletext tuĢu kullanılarak teletext yayınlarıda incelenebilir.
Bu Ģekilde çanak ayarlandıktan sonra dijital yayınlar ve çanak ayarının ince ayarı için
ekranda kanal görüntüsü varken sırası ile SPECT, DĠGĠTAL ve BER tuĢuna basılarak
dijital receiver moduna geçiĢ yapılır. BER tuĢuna bir kere basıldığında dijital yayının
frekansı (örneğin 11025) girilir. 2. defa basıldığında ise sembol oranı (S/R) (örnegin 6510 )
giriĢi yapılır. Daha sonra bunların aktif olması için ekranın sağındaki tuĢlardan sırası ile 3. ve
4. tuĢlara basılır.
Gerekli değerler girilip onaylandıktan sonra LNB (22 nolu tuĢ) tuĢu ile yine LNB ye
enerji verilip kontrol yapıldığında eğer kanal yayın yapıyor ise ve çanak ayarı doğru ise
ekranın sağ üst kısmında LOCKED ( kilitlendi) yazar.
29
Bu durumda kanalın yayını alınmaktadır. Bu durumda iken yayının sinyal kalitesi için
BER (bit hata oranı) ölçümü yapılabilir. Bunuın için çok fonksiyonlu tuĢlar kullanılarak BER
seçeneği seçilir.
Ekrana sinyalin BER seviyesini gösteren sayılar ve BER seviyesinin gösteren bir bar
(çubuk) gelir. Burada BER barı ne kadar uzun ve BER sayısı ne kadar düĢükse sinyalin
kalitesi o okadar iyi demektir. Bununla ilgili ekran görüntüsü ise ġekil 3.12‟de
görünmektedir.
ġekil 3.12: SATLOOK’ta dijital kanal gösterimi
30
 Çanak
anteni
yönlendirmek.
istenilen
Öneriler
 Çanak
anteni
istenilen
uyduya
uyduya
yönlendirirken satlook ekranına da dikkat
ediniz.
 LNB çıkıĢını sinyal seviyesi ölçüm  LNB çıkıĢını ölçüm cihazının doğru
cihazına bağlamak.
yerine bağlamaya dikkat ediniz.
 Bu iĢlemi yaparken çanak anteni yavaĢça
çevirirken ölçü aletine bakarak sinyalin
en yüksek seviyede olduğu yeri
yakalamaya dikkat ediniz.
 LNB‟yi kendi etrafında çevirirken sinyal
 LNB‟yi kendi etrafında sinyal seviyesi
seviyesini de ölçüm aletinden izleyerek
max. oluncaya kadar çevirmek.
sinyal max. Seviyeye gelince çevirme
iĢlemini bırakıp sabitleyiniz.
 Bütün ayarlamaları yaptıktan sonra çanak
 Çanak anteni sabitlemek
anteni hareket etmiyecek Ģekilde
sabitleyiniz.
 Ölçüm cihazında sinyalin en yüksek
olduğu seviyeyi tespit etmek için çanak
anteni çevirmek.
31
Y yazınız.
1.
(….) FSM bir sinyalin alan Ģiddeti ölçümünü yapan ölçü aletidir.
2.
(….) BEEPER uydu ayarlanmasında kullanılan ve görüntülü uyarı veren bir alettir.
3.
(….) SATLOOK uydu antenin ve LNB nin sinyal ölçümü ve ayarında kullanılan bir
ölçme aletidir.
4.
(….) BER uydudan alınan sinyalin bir hata oranını ifade eden bir terimdir.
5.
(….) BER değeri ne kadar yüksekse sinyal o kadar kalitelidir.
6.
(….) BER barı ne kadar kısaysa sinyal o kadar kalitelidir.
7.
Anolog modda iken frekansla birlikte sembol oranı da girilmelidir.
8.
(….) Dijital yayında iken ekranda LOCKED yazısı varsa yayın alınıyor demektir.
9.
(….) SATLOOK ile sadece uydu yayınları üzerinde ölçüm yapılabilir.
10.
(….) SATLOOK ile uyduların spektrumlarıda incelenebilir.
DEĞERLENDĠRME
tekrarlayınız.
32
KONTROL LĠSTESĠ
1.
2.
3.
4.
Evet
Hayır
Ġhtiyacınıza uygun bir SATLOOK seçtiniz mi?
Kullanmadan önce SATLOOK „un Ģarjını ve kalibrasyonunu
kontrol ettiniz mi?
SATLOOK cihazına ayarlanmak istenen uyduya uygun bir
frekans giriĢi yaptınız mı?
LNB ve kabloda sorun olup olmadığını satlooktan kontrol ettiniz
mi?
5.
Çanak ve LNB ayarlarını SATLOOK kullanarak sinyalin max.
kalitede olduğu konuma ayrladıktan sonra çanak anteni ve LNB
„yi sabitlediniz mi?
6.
7.
8.
9.
11. Sabırlı ve güler yüzlü çalıĢmaya özen gösterdiniz mi?
12. Planlı bir Ģekilde çalıĢtınız mı?
DEĞERLENDĠRME
33
AMAÇ
MüĢterek uydu anten tesisatının antenlerinin yönlerini rüzgarsız ve yağıĢsız bir havada
uydu ayar cihazları (SPECTRUM ANALĠZÖR) kullanarak ayarlayabileceksiniz.
ARAġTIRMA

Sinyal ölçüm cihazlarının kullanım amaçlarını ve çeĢitlerini araĢtırınız.

SPECTRUM ANALĠZÖR hakkında bilgi edininiz.
4. SPECTRUM ANALĠZÖR
Spektrum, Türkçe karĢılık olarak ıĢık dizisi, izge, tayf anlamlarına gelir. Spektrum
analizörü ise genel olarak bir sinyal bloğu (frekans bandı) içerisindeki bütün sinyal
seviyelerini (genlik, frekans..), tüm harmonikleri analiz ederek, bunların hepsini veya bir
kısmını birlikte (spektrum olarak) görebilmemizi ve bunun üzerinde inceleme ve ölçmeler
yapabilmemizi sağlar. Spektrum analizörleri dıĢ görünüĢ olarak bir osilaskoba benzerler.
Ancak spektrum analizörleri osilaskoplardan farklı olarak bir frekans bandı içindeki farklı
frekansların, harmoniklerin incelenmesi için üretilmiĢ cihazlardır.
4.2. ÇalıĢması
Spektrum Analizörleri sadece alan Ģiddeti ölçen aletlerin (FSM) daha geliĢmiĢ
olanlarıdır. Bu alette belli bir frekans bandında yayın yapan bütün istasyonların seviyeleri
aynı anda görülebilir.
Yayın frekanslarının ayrı ayrı ayarlanmasına gerek yoktur. Böylece alınmak istenen
bütün iĢaret seviyeleri istenen sınırlar içerisinde birbirine göre rahatça ayarlanabilir.
Ayrıca bant içinde bulunan bütün karıĢma iĢaretleri, istenmeyen istasyonlar v.s. nin
frekansları ve genlikleri ölçülebilir.
34
ġekil 4.1: Temel bir spektrum analizörünün blok diyagramı
ġekil 4.1‟de temel bir spektrum analizörünün blok diyagramı gösterilmiĢtir. GiriĢ
kısmında birçok akordlu band geçiren filtre bulunmaktadır.
Filtre ve dedektör katlarında iĢlenen sinyaller tarama anahtarı ve tarama osilatörü
katlarında da iĢlemlerden geçtikten sonra son olarak CRT veya TFT LCD bir ekran ile
gösterilmektedir. Böyle bir aletin ölçme sınırı kullanılan filtre sayısına ve filtrelerin band
geniĢliklerine bağlıdır.
ġekil 4.2‟de bir spektrum analizörünün çalıĢmasını anlaĢılır kılmak için zaman ve
frekans domenleri arasındaki iliĢkiyi gösteren Ģekiller yer almaktadır. Bu örnekte, bir temel
sinüs dalgası ile bunun 2. harmoniğinin toplamından oluĢan bir dalga Ģekli gösterilmektedir.
ġekil 4.2 (a), genlik-zaman (A-t) bilgisini ve genlik-frekans (A-f) bilgisini
iĢaretleyerek üç boyutlu bir koordinat sistemini göstermektedir.
ġekil 4.2 (b) görüldüğü gibi A-t düzleminde birleĢimi göstermektedir. Elde edilen eğri
esas sinyal üzerindeki 2. harmonik parazit için klasik dalga Ģeklidir.
Ancak, Ģekil 4.2 (c)' deki Ģekil biraz farklıdır. Bu Ģekil iki bileĢenin birbiri ile iliĢkili
genliklerini gösteren bir A-f çubuk grafiğidir. Bir spektrum analizör A-f verisini gösteren bir
osilaskoptur.
35
ġekil 4.2: Frekans zaman domenleri
ġekil 4.3: Spektrum analizörün iç yapısı ve blok diyagramı
36
ġekil 4.3‟te ise spektrum analizörünün çalıĢmasını anlamak için baĢka bir blok
diyagram gösterilmiĢtir. Bu blok diyagramda giriĢ sinyalleri, IF (farksal) sinyalleri üretmek
için lokal osilatör sinyali ile karıĢtırılır. IF yükseltecin bant geniĢliği darbant ile iliĢkilidir. Bu
nedenle dedektördeki çıkıĢ sinyali, o anda IF' ye çevrilen LO frekansıyla iliĢkili bir dayanım
gücüne (strength) sahip olacaktır. Ekran daha sonra, çeĢitli giriĢ frekans bileĢenlerinin
genliklerini gösteren "poles" çubuklar içerecektir. Spektrum analizörlerinin 2 örneği Ģekil 4.4
de gösterilmektedir. ġekil 4.4 (a)' da gösterilen örnek bir 8557A Hewlett Packard modelidir.
Bu 10 kHz' den 350 mHz' e kadar bir aralığa sahiptir ve -117 ve +20 dB arasında sinyal
seviyelerine yer sağlayabilir. Bu model 5 kHz/div' den 20 mHz/div' e, 1-2-5 serisi içinde
kalibre edilmiĢ 12 tarama hızına sahiptir. Çözünürlük aralığına bağlı olarak da 1 kHz' den 3
mHz' e kadar değiĢir. Daha geniĢ aralıklı bazı cihazlar Ģekil 4.4 (b)‟de gösterilmektedir.
ġekil 4.5‟ de bazı spektrum analizörü eğrileri gösterilmektedir. ġekil 4.5 (a) 1500 mHz
kristal kontrollü osilatörün çıkıĢ spektrumunu göstermektedir. Spektrum analizörü 10Hz
çözünürlük için ayarlanmıĢtır. Bir 20 mHz transmitter üzerindeki 2 ton ara modülasyon
distersiyon testinin sonuçları Ģekil 4.5 (b)‟de gösterilmiĢtir. Dikkat edilmelidir ki çıkıĢ
oldukça temizdir. 3.sıra IM ürünleri 85 dB aĢağıdan daha büyüktür. ġekil 4.5 ( c)' de 247
mHz‟lik bir transmitterin spektrumunu, düĢük frekans modülasyon sinyalleri ile üretilen yan
bantları ile görmekteyiz. 1000 mHz AM transmitter spektrumu Ģekil 4.5(d)' de
gösterilmektedir. Yan bantlar modülasyon sinyalinin 2. harmoniğine göre üretileni adeta
sinyalin kendisi tarafından üretilmiĢ kadar iyi bir Ģekilde her ikisini de içermektedir.
ġekil 4.4: ( a) – (b) Örnek spektrum analizörleri
37
ġekil 4.5: Spektrum analizör eğri örnekleri
Spektrum analizörün, teknolojinin birçok alanında uygulamaları bulunmaktadır.
Bununla beraber, bir iletiĢim transdüserinin bir sinyali Fourier serilerinin bulunmasında ya
da transmiterin çıkıĢının kontrolünde kullanılır. Biz, spektrum analizörü kullanarak test
edilen sistemler hakkında çok Ģey ortaya çıkarabiliriz.
Spektrum analizörü çok daha genel amaçlı ve kullanıĢlı bir alet olmasına rağmen fiyatı
pahalı olduğundan her TV tesisatçısının alması mümkün olan bir alet değildir
Bu yüzden sadece TV alan tesisleri kurmak isteyen tesisatçılar TV Alan ölçme aleti ile
yetinebilirler. Ancak hem TV alıcı hemde aktarıcı kurmak isteyen Ģahıs veya kuruluĢların bir
spektrum analizörü bulundurmaları gerekir. Spektrum analizörleri laboratuvarlarda, teknik
servislerde geniĢ bir kullanım alanına sahiptir. Piyasada kullanım alanlarına ve ihtiyaca göre
farklı ölçme kapasitelerine, özelliklere ve bunlara ek olarak farklı ek seçeneklere sahip
birçok spektrum analizörü mevcuttur. Spektrum analizörlerinin piyasadaki kullanım
38
alanlarından bazıları, GSM900, GSM1800 ölçümleri için, Kablo-TV (CATV) ölçümü için,
PAL ve NTSC sistemlerinde kanal tarama, taĢıyıcı seviyesi ve frekansı ölçümleri için, kablo
arızasında mesafe ölçümleri (DTF) için vb. gibi. ġekil 4.6‟de 9Khz. – 3 Ghz. ölçme aralığına
sahip bir spektrum analizörü görülmektedir.
ġekil 4.6: 9Khz. – 3 Ghz. ölçme aralığına sahip bir spektrum analizörü
Ġyi bir spektrum analizörü mutlaka heterodin yani farklı sinyal seviyelerini
karıĢtırabilen aynı anda inceleyebilen özellikte olmalıdır. Spektrum analizörleri üzerinde yer
alan tuĢlar yardımı ile ayarları yapılarak kullanılırlar. Kullanmaya baĢlamadan önce dikkat
edilmesi gereken bir unsur da kalibrasyondur. Osilaskoplarda olduğu gibi spektrum
analizörleri üzerinde de bir kalibrasyon sinyali çıkıĢı yer almaktadır. Bu çıkıĢta ölçmenin
sağlıklı yapılabilmesi için referans (örnek) bir sinyal verilmektedir. Bu çıkıĢı kullanarak
spektrum analizörü ölçmeye baĢlamadan önce sağlıklı ve doğru bir ölçme yapabilmek için
mutlaka kalibre edilmelidir.
4.3. ÇeĢitleri
Piyasada yapılmak istenilen iĢe göre çeĢitli özelliklere ve fiyatlara sahip birçok
spektrum analizör cihazı bulunmaktadır. Önemli olan ihtiyacımıza ve ekonomimize uygun
olan cihazı bulabilmektir. Burada spektrum anlizörünün ekranı, ekran kalitesi, hafıza
özellikleri, ölçme alanının geniĢliği, bilgisayar bağlantısının olup olmadığı gibi birçok faktör
vardır. Örnek bir spektrum analizörün özelliklerini inceleyelim;

9 kHz - 3 GHz çalıĢma bandı

6.4 inç renkli TFT LCD yüksek çözünürlüklü ekran

300Hz, 1kHz, 3kHz, 10kHz, 30kHz, 100kHz, 300kHz, 1MHz, 3MHz
rezolüsyon bant geniĢliği (resolution bandwidth)

10Hz, 30Hz, 100Hz rezolüsyon bant geniĢliği opsiyon
39







-110 dBm gürültü seviyesi (PA-01 opsiyonu ile -130 dBm)
9 adet markör
50 dB kademeli giriĢ zayıflatıcısı
AM / FM demodülasyon
300 Hz/div 'den 3MHz/div 'e kadar 1-3-10 aralıklarla seçilebilen tarama aralığı
GeniĢ dahili hafıza: 1.000 dalga Ģekli kaydedilebilir, ayrıca 3.5 inç floppy ile
sınırsız kayıt olanağı
RS-232C programı
Spektrum analizörleri kendi özel probları kullanılarak ölçülmek istenilen yere
bağlanır. Standart probun dıĢında kullanım alanına bağlı olarak (GSM, CATV, SAT...) özel
problarlada bağlantı yapılabilir. Ölçülmek istenilen sinyal prob kullanılarak spektrum
analizörünün giriĢine uygulanır ve istenen ölçmeler gerçekleĢtirilir. Standart olarak yapılan
ölçmelerin dıĢında birçok spektrum analizörünün opsiyonel olarak sunduğu ölçme paketleri
de bulunmaktadır.
4.5. Kullanılması
Uydu anten montajı iĢlemlerinde hem daha çok üniteyi birarada barındırması (FSM,
Receiver, spekt. Analizörü.) hem mobil bir cihaz olması açısından satlook aletleri
kullanılmaktadır. Bir önceki öğrenme faliyetinde satlook‟un kullanımı anlatılmıĢtı. Bu
kısımda da kısaca bir spektrum analizörün üzerinde yer alan butonlardan en çok
kullanılanları ve iĢlevleri incelenecektir.;
Frequency (frekans): Frekans kontrolünün seçimini sağlar. Bu tuĢa basıldığında
ekrana frekans menüsü gelir. Buradan merkez frekans (CF), start, stop seçilebilir. Ayrıca
düğmeli kumanda tuĢu kullanılarak spektrum analizörünün çalıĢma frekans aralığına göre
(örneğin 9 kHz - 3 GHz) frekans değiĢtirilebilir veya bu iĢlem için nümerik klavye
kullanılabilir.
Span: Span menüsünün ekrana gelmesini sağlar. Bu menüden tarama aralığı seçimi
yapılır. Örneğin 300 Hz/div 'den 3MHz/div 'e kadar 1-3-10 aralıklarla seçilebilen tarama
aralığı.
Amplitude: Amplitude menüsünün ekrana gelmesini sağlar. Sinyalin genliğinin
osilaskoplarda olduğu gibi ekranda tam olarak görünebilmesi için ayar yapılmasını sağlar.
Marker: Marker (iĢaretçi-iĢaretleme) seçimini sağlar.
Düğmeli kumanda (tokmak tuĢ) : Seçilen ana fonksiyona göre ayar yapılmasını
sağlayan genel bir düğmedir.
Nümerik Klavye : Bilgi (frekans) giriĢinde kullanılır.
40
 Çanak
anteni
istenilen
yönlendirmek.
Öneriler
uyduya  Çanak
anteni
istenilen
uyduya
yönlendirirken satlook-spektrum analizör
ekranına da dikkat ediniz.
 LNB çıkıĢını sinyal seviyesi ölçüm  LNB çıkıĢını ölçüm cihazının doğru
cihazına bağlamak.
yerine bağlamaya dikkat ediniz.
 Ölçüm cihazında sinyalin en yüksek
olduğu seviyeyi tespit etmek için çanak
anteni çevirmek.
 Bu iĢlemi yaparken çanak anteni yavaĢça
çevirirken ölçü aletine bakarak sinyalin
en yüksek seviyede olduğu yeri
yakalamaya dikkat ediniz.
 LNB‟yi kendi etrafında çevirirken sinyal
 LNB‟yi kendi etrafında sinyal seviyesi
seviyesini de ölçüm aletinden izleyerek
max. oluncaya kadar çevirmek.
sinyal max. Seviyeye gelince çevirme
iĢlemini bırakıp sabitleyiniz.
 Çanak anteni sabitlemek
 Bütün ayarlamaları yaptıktan sonra çanak
anteni hareket etmiyecek Ģekilde
sabitleyiniz.
41
Y yazınız.
1.
2.
3.
4.
5.
( ) SPEKTRUM ANALĠZÖR bir frekans bandındaki sinyalleri spektrum olarak
incelememizi sağlar.
( ) SPEKTRUM tek bir sinyaldir.
( ) SPEKTRUMU incelemek o frekans bandındaki bütün iĢaretleri görmemizi sağlar.
( ) Ġstediğimiz spektrumu hafızaya alabiliriz.
( ) Spektrum analizörler osilaskoplarla aynı kullanım için yapılmıĢlardır.
DEĞERLENDĠRME
tekrarlayınız.
42
KONTROL LĠSTESĠ
1.
Ġhtiyacınıza uygun bir SPECTRUM ANALĠZÖR seçtiniz mi?
2.
5.
Kullanmadan önce SPECTRUM ANALĠZÖR „un kalibrasyonunu
kontrol ettiniz mi?
SPECTRUM ANALĠZÖR cihazına incelenmek istenen sinyale
uygun ayarları yaptınız mı?
Spektrumu daha iyi inceleyebilmek için gerekli ayarlarını
yaptınız mı?
6.
7.
Ölçüm alanının temizlik-düzenine dikkat ettiniz mi?
3.
4.
Evet
Hayır
DEĞERLENDĠRME
43
MODÜL DEĞERLENDĠRME
MODÜL DEĞERLENDĠRME
Y yazınız.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
(.....) Multiswitch aynı zamanda bölücü olarakta kullanılır.
(.....) MüĢterek uydu anten tesisatlarında multiswicth çanak antenlerden alınan sinyallerin
birçok abone tarafından bağımsız olarak izlenmesini sağlar.
(.....) Multiswitch‟in Terr. GiriĢi çanak anten eklemek içindir.
(.....) Multiswitch‟lerin kamera giriĢi olan çeĢitleride vardır.
(.....) (9x8)‟lik multiswitch‟in 8 giriĢi 9 çıkıĢı vardır.
(.....) Kaskad özellikli multiswitch‟ler çıkıĢ kullanıcı sayısını arttırmak için kullanılırlar.
(.....) 1 adet 9x16 kaskad bir tanede 9x8 normal Multiswich kullanarak 24 çıkıĢı elde edilebilir.
(.....) 2 adet 9x16 kaskad ve 1 adet 9x16 normal Multiswich kullanarak 64 çıkıĢ elde edilebilir.
(.....) LNB ingilizce açılımı (Low Noise Block Converter) dir.
(.....) LNB Türkçe karĢılığı yüksek gürültülü dönüĢtürücüdür.
LNB ler uydudan alınan sinyalleri alıcıların iĢleyebileceği frekans değerlerine dönüĢtüren
elemanlardır.
(.....) Quad LNB ler 4 kullanıcının tek çanağı bağımsız kullanması içindir.
(.....) Quattro LNB ler multiswitch li sistemlerde kullanılmak için yapılmıĢ 6 çıkıĢa sahip LNB
lerdir.
(.....) Quattro LNB ler sadece iki altband (yatay ve dikey) arafrekans çıkıĢına sahiptirler.
(.....) Quattro LNB lerde vertikal altband, vertikal üstband, horizontal altband ve horizontal
üstband olmak üzere 4 arafrekans çıkıĢı mevcuttur.
(.....) Quad LNB içinde aynı feede bağlanarak tek kabinin içine yerleĢtirilmiĢ 2 tane üniversal
LNB bulunur.
(.....) FSM bir sinyalin alan Ģiddeti ölçümünü yapan ölçü aletidir.
(.....) BEEPER uydu ayarlanmasında kullanılan ve görüntülü uyarı veren bir alettir.
SATLOOK uydu antenin ve LNB nin sinyal ölçümü ve ayarında kullanılan bir ölçme aletidir.
(.....) BER uydudan alınan sinyalin bir hata oranını ifade eden bir terimdir.
(.....) BER değeri ne kadar yüksekse sinyal o kadar kalitelidir.
(.....) BER barı ne kadar kısaysa sinyal o kadar kalitelidir.
(.....)SATLOOK ta Anolog modda iken frekansla birlikte sembol oranı da girilmelidir.
(.....) Dijital yayında iken ekranda LOCKED yazısı varsa yayın alınıyor demektir.
(.....) SATLOOK ile sadece uydu yayınları üzerinde ölçüm yapılabilir.
(.....) SATLOOK ile uyduların spektrumlarıda incelenebilir.
(.....) SPEKTRUM ANALĠZÖR bir frekans bandındaki sinyalleri spektrum olarak
incelememizi sağlar.
(.....) SPEKTRUM tek bir sinyaldir.
(.....) SPEKTRUMU incelemek o frekans bandındaki bütün iĢaretleri görmemizi sağlar.
(.....) Spektrum analizöründe istediğimiz spektrumu hafızaya alabiliriz.
DEĞERLENDĠRME
tekrarlayınız.
44
KONTROL LĠSTESĠ
Modül ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Evet
Hayır
Multiswitcleri yeterince tanıdınız mı?
Ortak uydu anteni sistemerini yeterince kavradınız mı?
Ortak uydu anten tesisatında kullanılan elemanları tanıdınız mı?
Kabloların sağlamlığını kontrol edebildiniz mi?
Prizleri ve konektörleri doğru Ģekilde bağlayabildiniz mi?
Ortak uydu Anten kurulumunu gerçekleĢtirebildiniz mi?
Kabloları antenlere doğru ve güvenli Ģekilde takabildiniz mi?
Uydu ölçüm aletleri arasındaki farkları kavradınız mı?
Kanal ve kablolama iĢlemlerini gerçekleĢtirebildiniz mi?
Kaskad multiswitch bağlantısını yapabildiniz mi?
Quadro elemanını multiswitche bağlayabildiniz mi?
Tesisat elemanlarını doğru seçebildiniz mi?
Ölçme aletlerini kullanabildiniz mi?
SATLOOK la BER ölçümü yapabildiniz mi?
SATLOOK ile spektrum gözlemleyebildiniz mi ?
Quad ve Quatro LNB arasındaki farkı görebildiniz mi?
Ortak uydu anten tesisatı kurma yöntemlerini anlayabildiniz mi?
DEĞERLENDĠRME
Teorik bigilerle ilgili soruları doğru olarak cevapladıktan sonra, yeterlik testi
sonucunda, tüm sorulara evet cevabı verdiyseniz bir sonraki modüle geçiniz. Eğer bazı
sorulara “hayır” Ģeklinde cevap verdiyseniz eksiklerinizle ilgili bölümleri tekrar ederek
yeterlik testini yeniden yapınız.
45
CEVAP ANAHTARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1’ĠN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Y
D
D
Y
D
Y
D
D
D
Y
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2’NĠN CEVAP ANAHTARI
1
D
2
Y
3
D
4
Y
5
D
6
Y
7
Y
8
D
9
Y
10
D
46
ÖĞRENME FALĠYETĠ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
YanlıĢ
YanlıĢ
YanlıĢ
Doğru
YanlıĢ
Doğru
ÖĞRENME FALĠYETĠ-4’ÜN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
YanlıĢ
MODÜL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Doğru
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
Doğru
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
Doğru
Doğru
YanlıĢ
Doğru
YanlıĢ
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
47
Doğru
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
YanlıĢ
YanlıĢ
YanlıĢ
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
YanlıĢ
Doğru
Doğru
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA




Doç.Dr. TÜRKOĞLU Ġbrahim, Görüntü Sistemleri Ders Notları, Fırat
Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Elazığ, 2002.
GÜVERCĠN Arif, Ölçme Tekniği Ders Notları, BayrampaĢa Ġnönü E.M.L,
Ġstanbul, 2003.
Prof. Dr. MORGÜL Avni, Ortak Anten Uydu ve Kablo TV Sistemleri, 1993.
Doç. Dr. PASTACI Halit, Elektrik ve Elektronik Ölçmeleri, Yıldız
Üniversitesi Yayınları, Ġstanbul, 1992.
48

ELEKTRĠK ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ MÜġTEREK UYDU

Transkript

Benzer belgeler

Sevgili okurlar - TELE

Torodial ve Multifocus çanakların ayarlanması

Uydu alıcılarında neden iki LNB girişi vardır?

Dijital Uydu Bulucu

LNB nedir ve ne işe yarar?

Uydu Anten Kurmanın Temelleri

Sevgili Okurlar - TELE

Temel Anten Ayarlari - 2. bölüm Referans: Güncel Uydu

Çanağınızın Ayarını Tam Yapabilirsiniz.