Gümrük Müşteşarlığı - Damga Vergisi

T.C.
BASBAKANLIK
Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü
Sayı
:B.02.1.GÜM.0.06.12.00-156.04.v13
14.01.2011
Konu :Damga Vergisi
GENELGE
(2011/2 )
Bilindiği üzere, 02.12.2010 tarihli 27773 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük
Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmeliğin 5 inci maddesi ile Gümrük
Yönetmeliğinin 131 inci maddesi “Elçilik Mektubu, Kurye Mektubu, TIR Karnesi, ATA
Karnesi, Kumanya Listesi, Özel Fatura, Déclaration en Douane, CPD Karnesi ve Sözlü Beyan
Formu gibi belgeler gümrük beyannamesi yerine kullanılır, ancak bu belgeler gümrük
idarelerine verilen beyannameler mahiyetinde değildir.” seklinde yeniden düzenlenmiştir.
Bunun üzerine, TIR Karnelerine damga vergisi uygulaması hususunun
değerlendirilmesini teminen konu Maliye Bakanlığına aktarılmış adı geçen Bakanlıktan cevaben
alınan 17/12/2010 tarihli ve 113159 sayılı yazıda;
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde bu Kanuna ekli (I) sayılı
tabloda yazılı kağıtların Damga Vergisine tabi olduğu; 4 üncü maddesinde; bir kağıdın tabi
olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı, mahiyeti tayin edilmek istenen
kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap
ettiği mahiyete göre vergi alınacağı;
Kanuna ekli (I) sayılı tablonun “III. Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar” baslıklı
bölümünün 2/c fıkrasında ise gümrük idarelerine verilen beyannamelerin damga vergisine tabi
olduğunun hüküm altına alındığı; 02.12.2010 tarihli 27773 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
Gümrük Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”le Gümrük Yönetmeliğinin
131 inci maddesinde değişiklik yapıldığının anlaşıldığı, bu değişiklikle de Elçilik Mektubu,
Kurye Mektubu, TIR Karnesi, ATA Karnesi, Kumanya Listesi, Özel Fatura, Déclaration en
Douane, CPD Karnesi ve Sözlü Beyan Formu gibi belgelerin gümrük beyannamesi yerine
kullanılacağı, ancak bu belgelerin gümrük idarelerine verilen beyannameler mahiyetinde
olmadığının hüküm altına alındığından bahisle,
Gümrük beyannamesi yerine kullanılan ancak gümrük idarelerine verilen beyannameler
mahiyetinde olmadığı belirtilen TIR Karnesinin Damga Vergisine tabi tutulmaması gerektiği
Belirtilmiştir.
Bu itibarla Gümrük beyannamesi yerine kullanılan ancak gümrük idarelerine verilen ve
Gümrük Yönetmeliğinin 131 inci maddesinde beyanname mahiyetinde olmadığı belirtilen
Elçilik Mektubu, Kurye Mektubu, ATA Karnesi, Kumanya Listesi, Özel Fatura, Déclaration en
Douane, CPD Karnesi ve Sözlü Beyan Formu gibi belgelerin Damga Vergisine tabi tutulmaması
gerekmektedir.
Bilgi ve gereğini rica ederim.
S.Umman HAMİDOGULLARI
Genel Müdür V.
Hükümet Meydanı No:10 06100Ulus/ANKARA Ayrıntılı bilgi için irtibat: Kıymet Dairesi
Telefon (0312) 306 88 90 Faks (0312) 306 89 95
e-posta: [email protected] Elektronik Ag: www.gumruk.gov.tr
T.C.
BAŞBAKANLIK
Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü
Sayı
:B.02.1.GÜM.0.08.08.00-663.01-2007.02-53-179/10
Konu :TIR karnelerinden damga vergisi alınmaması
GENELGE
(2011/1)
11/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu kapsamında TIR
karnelerinden damga vergisi tahsil edilmemektedir. Ancak, Müsteşarlığımıza intikal
eden bilgilerden, Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun "IV-Makbuzlar ve
diğer kağıtlar" bölümünün 2/c fıkrası kapsamında TIR karnelerinden damga vergisi
tahsil edilip edilmeyeceği yönünde tereddütler hasıl olduğu anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, Damga Vergisi Kanunu’nun 4 üncü maddesi; "Bir kağıdın tabi
olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı
vergisi bulunur....Mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf
yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi
alınır." hükmünü amirdir.
Mahiyetlerine bakıldığında ise;
TIR Sözleşmesi hükümlerine göre, TIR karnesi; himayesinde taşınan eşya bir
veya birden fazla ülkenin kara sınırlarını geçerken, her ulusal sınırda muayenesi ve
oluşması muhtemel gümrük vergi ve resimlerinin teminata bağlanması gerekliliğini
ortadan kaldırmak üzere kullanılan, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu
TIR İdari Komitesi kararları doğrultusunda, Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği
(IRU) tarafından bastırılarak ulusal kefil kuruluşlarca her türlü vergiden muaf olarak
ithal edilen, TIR karnesi kapsamında uluslararası taşımacılık yapma izni (tezkiye)
verilmiş nakliyeci firmalar tarafından kullanılabilen ve karne hamilinin yanı sıra, her
ülkenin kefil kuruluşu (ülkemizde TOBB) ve uluslararası kefil kuruluş olan IRU
tarafından, TIR karnesi muhteviyatı eşyaya isabet eden gümrük vergi ve resimlerinin
ödenmesinin garanti altına alındığı uluslararası bir belge olup, eşyanın kıymeti ve vergi
tahakkuku ile ilgili bir bilgi ihtiva etmediğinden,
Transit beyannamesi ise; TIR karnesinin aksine, ulusal mevzuatımız ile şekli
ve içeriği belirlenmiş, yalnız Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki gümrük idareleri
arasında yapılan taşımalarda tüm nakliyeciler tarafından kullanılabilen ve teminat
özelliği olmayan, dolayısıyla muhteviyatı eşyanın vergi ve resimlerinin garanti altına
alınabilmesi için ayrıca teminata bağlanmasını gerektiren bir belge olup, taşınan
eşyanın kıymeti ile tahakkuk eden vergilerin gümrük idaresine beyanını ihtiva
ettiğinden,
TIR karnesinin, mahiyeti itibariyle transit beyannamesi ile aynı kapsamda
değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu nedenle, yanlış anlaşılmaya sebebiyet verilmemesi bakımından; 2/12/2010
tarihli ve 27773 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile;
Gümrük Yönetmeliğinin 131 inci maddesi; “1) Elçilik Mektubu, Kurye
Mektubu, TIR Karnesi, ATA Karnesi, Kumanya Listesi, Özel Fatura, Déclaration en
Douane, CPD Karnesi ve Sözlü Beyan Formu gibi belgeler gümrük beyannamesi yerine
kullanılır, ancak bu belgeler gümrük idarelerine verilen beyannameler mahiyetinde
değildir. (2) Elçilik mektupları ile kurye mektuplarının şekli ve ihtiva edeceği bilgiler
ek-18 ve ek-19’da gösterilmiştir.” ,
213 üncü maddesi ise; “(1)... Kanunun 84 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında
sayılan belgeler gümrük beyannamesi yerine kullanılır, ancak bu belgeler gümrük
idarelerine verilen beyannameler mahiyetinde değildir.”
şeklinde değiştirilmiştir.
Diğer taraftan, 1975 tarihli TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya
Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi (TIR Sözleşmesi)' nin;
1/f maddesi; "'İthal ve ihraç vergi ve resimleri' deyiminden; eşyaların ithal veya
ihracı sırasında veya bu ithalat ve ihracat dolayısı ile alınan fakat, yapılan bir hizmetin
yaklaşık değeri ile sınırlı ücret ve masrafları kapsamayan, gümrük vergi ve resimleri ile
diğer ücret ve masraflar,",
1/f maddesine ilişkin açıklama notu; "1 nci maddenin (f) alt paragrafında kabul
edilen ücret ve bedeller, ithal ve ihraç vergi ve resimleri hariç olmak üzere; akit
taraflarca ithal ve ihraçla ilgili olarak yüklenen bütün tutarları kapsar. Bu tutarlar
yapılan hizmetlerin yaklaşık bedeli ile sınırlı olacak ve yerli ürünleri dolaysız bir
koruma veya mali amaçlarla ithal ve ihracattan alınan vergi niteliğinde olmayacaktır.
Bu tür ücret ve masraflar, diğerleri ile birlikte aşağıdaki konularla ilgili ödemeleri de
içerir:
-Transit için talep edildiği takdirde menşe şahadetnamesi,
-Kontrol amacı ile gümrük laboratuarları tarafından yapılan analizler,
-Normal çalışma saatleri ve gümrük binaları dışında yapılan gümrük
muayeneleri ve gümrükleme işlemleri,
-Hayvan ve bitki sağlığı, hıfzıssıhha kontrolü için yapılan kontroller.",
4 üncü maddesi; "TIR rejimi altında taşınan eşyadan yol boyu gümrük
idarelerince ithal veya ihraç vergi ve resimleri tahsil edilmez veya teminat alınmaz.",
hükmünü amirdir.
Sözleşmenin 1/f maddesi metni ve açıklama notundan; TIR Sözleşmesince kabul
edilebilen ücret ve bedellerin sadece yapılan hizmetlerin yaklaşık bedeli ile sınırlı olan
ücret ve bedeller olduğu,
TIR Sözleşmesinin 4 üncü maddesinde geçen, "ithal veya ihraç vergi ve
resimleri" ibaresi, 1/f maddesinde yer alan tanım kapsamında değerlendirildiğinde; yol
boyu gümrük idarelerince TIR rejimi altında taşınan eşyadan; TIR rejimi
sonlandırılıncaya kadar, ithal veya ihracı sırasında veya bu ithalat ve ihracat dolayısıyla
gümrük vergi ve resimleri ile diğer ücret ve masrafların alınmayacağı,
anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Damga Vergisi Kanununun ve 1975 tarihli TIR Karneleri
Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesinin yukarıda
belirtilen hükümleri ile bu hükümler doğrultusunda 2/12/2010 tarihli ve 27773 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;
gümrük idarelerinde işlem gören TIR karnelerinden damga vergisi tahsil edilmemesi
gerekmektedir.
Bilgi ve gereğini rica ederim.
Ziya ALTUNYALDIZ
Müsteşar
DAĞITIM:
Merkez ve Taşra Teşkilatı