flyer_türkisch korr2.indd

Berlin’de
Barışçıl
Devrim‘in
Mekanları
DEVRİMİN ANITLARI
MEKANLAR
1
Gethsemane Kilisesi
ANITLAR
13
Radyo-Televizyon Yayınevi
1989 Sonbaharı’nda, devrimin can alıcı odağı burasıydı.
Binlerce insan, her gün burada biraraya gelerek
protestolarını dile getiriyordu. Ana kapının önünde
yüzlerce mum yanardı. Bu mumlar, barışçıl direnişin
sembolü oldular. Prenzlauer Berg, Stargarder Straße 77
Freies Berlin yayın istasyonu, Batı‘da Barışçıl Devrim‘in sesiydi. Yayını şehrin
Doğu‘sunda da dinlemek mümkündü ve Demokratik Almanya Cumhuriyeti yurttaşları
için en önemli haber kaynaklarından biriydi. Radyo-Televizyon Yayınevi‘nden, duvarın
yıkılmasının hemen ardından Doğu ve Batı Berlin‘de yapılan ilk röportajlar yayınlandı.
Charlottenburg, Masurenallee 8–14
2
14
Schloss Meydanı
„Ölüm Şeridi“ ve Görlitzer Ufer
Bu bölgede Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin iktidar merkezi yer alıyordu. Burada Sosyalist Birlik Partisi’nin Merkez Komitesi, Devlet Konseyi‘nin binası ve Cumhuriyet Sarayı
bulunuyordu. Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin 40. yıldönümünde yönetici kadrolar
kendi kendilerini kutlarken, öfkeli eylemciler kendiliğinden Schloss Meydanı‘na doğru
yürüyüşe geçti. Mitte, Am Lustgarten
Demokratik Almanya Cumhuriyeti‘ndeki sayısız muhalif ya ülkeyi terk ediyor ya da zorla
vatandaşlıktan çıkarılıyordu. Bunlardan bazıları Kreuzberg semtindeki duvarın yakınına
yerleşti. Buradan muhaliflere kitap, film ve elyazmalarını kaçak yollardan ulaştırarak
onları destekliyor, Demokratik Almanya Cumhuriyeti‘nde meydana gelen olayları haber
alarak Batı‘ya aktarıyorlardı. Kreuzberg, Görlitzer Straße / Lübbener Straße
3
15
Potsdamer Straße
Elisabeth Kilisesi
Batı medyası, Barışçıl Devrim‘in katalizatörüydü. Raydo 100, Radyo Glasnost adlı
yayınında düzenli olarak muhalefetin faaliyetlerini aktarıyordu. Demokratik Almanya
Cumhuriyeti halkı, Potsdamer Straße’deki redaksiyondan kendi ülkelerinde olup bitenler
hakkında sansürsüz bilgi sahibi oluyordu. Schöneberg, Potsdamer Straße 131
Elisabeth Kilisesi, 1980‘li yılların sonundan itibaren Demokratik Almanya Cumhuriyeti
çapında eleştirel bir ağ olan “Aşağıdan Kilise”nin buluşma yeriydi. 7 Mayıs 1989‘da
burada, yerel seçimleri izleyen ve seçim sahtekarlığını açığa çıkaran birliğin koordinasyonu gerçekleştirildi. Mitte, Invalidenstraße 3
4
16
Teutoburger Meydanı‘ndaki Semt
1980’li yıllarda bu meydanın etrafında canlı bir altkültür gelişti.
İçlerinde sanatçılar ve muhaliflerin de yer aldığı, özellikle genç
insanlar, yıkılmaya yüz tutmuş eski binalarda yaşıyorlardı. Ressam
ve Yurttaş Hakları Savunucusu Bärbel Bohley’in semtteki atölyesi,
muhalefetin en önemli buluşma noktalarından biriydi. Prenzlauer
Berg, Fehrbelliner Straße / Templiner Straße
5
Demokratik Almanya Cumhuriyeti Bakanlar
Kurulu’nun yanındaki Basın-Yayın Dairesi
9 Kasım 1989’da Hükümet Sözcüsü Günter Schabowski burada
basının karşısına geçerek, Demokratik Almanya Cumhuriyeti
yurttaşlarının seyahat etme hakkını düzenleyen yönetmeliğin, o andan itibaren geçerli olmak
üzere, gevşetildiğini açıkladı. Bu açıklama üzerine çok sayıda Doğu Berlinli sınıra akın etti ve
birkaç saat sonra Berlin Duvarı yıkıldı. Mitte, Mohrenstraße 37/38
6
Schöneberg Belediye Binası
Gizli Servis Stasi’nin Merkezi
Bu yapı kompleksi, Devlet Güvenlik Bakanlığı‘nın merkeziydi. 15 Ocak 1990‘da binlerce
eylemci, dosyaların imhasını engellemek ve gizli polisin feshedilmesini zorlamak için,
gizli servis Stasi‘nin merkezine hücum etti. Lichtenberg, Frankfurter Allee / Ruschestraße
17
Demokratik Almanya Cumhuriyeti‘ndeki Federal Almanya
Cumhuriyeti Temsilciliği
Birçok Demokratik Almanya Cumhuriyeti yurttaşı, Federal Almanya Cumhuriyeti
Temsilciliğine sığınıyor ve ülkeyi terk etmek için yardım talep ediyordu. Temsilcilik,
Ağustos 1989‘da dolup taştığı için zaman zaman kapatılıyordu. Köşedeki evde, 1976
yılında vatandaşlıktan atılana kadar, bestekar şarkıcı Wolf Biermann yaşadı. Mitte,
Chausseestraße / Hannoversche Straße
18
Alexander Meydanı
Alex Meydanı, Demokratik Almanya Cumhuriyeti tarihinin en büyük mitingine sahne
oldu. 4 Kasım 1989‘da yüzbinlerce insan burada yapılan mitinge katıldı. Mitingten sadece
birkaç gün sonra Berlin Duvarı yıkıldı. Mitte, Alexanderplatz
Duvar yıkıldıktan bir gün sonra onbinlerce Doğu ve Batı Berlinli, belediye binası önünde
biraraya gelerek Willy Brandt ve Başbakan Helmut Kohl gibi ünlü Batılı politikacıları
dinledi. Schöneberg, John-F.-Kennedy-Platz 1
7
Dietrich-Bonhoeffer-Evi
Bu evde, Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin demokratikleşmesinin temeli atıldı. Aralık
1989’da burada ilk kez hükümetin ve muhalefetin temsilcileri, Demokratik Almanya
Cumhuriyeti’nin demokratik dönüşümünü tartışmak ve özgür seçimleri hazırlamak için,
Yuvarlak Masa etrafında biraraya geldi. Mitte, Ziegelstraße 30
8
INTERNET SİTESİ
Bekenntnis Kilisesi
Bekenntnis Kilisesi, 1980’li yıllarda Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde politik baskıya
maruz kalan barış aktivistlerinin, çevre gruplarının ve ülkeyi terk etmek isteyen gönüllülerin sığınağıydı. 1989 Sonbaharı’nda, „Demokrasi Şimdi“ isimli Yurttaş Hareketi ve Demokratik Almanya Cumhuriyeti „Yeşiller Partisi“ bu kilisede kuruldu. Treptow, Plesserstraße 4
9
Zion Kilisesi
Muhalifler, Çevre Kütüphanesi’nde kendilerinin yayınladığı yasa dışı dergi ve bildirileri
basıyorlardı. Bu yayınlar tüm Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde dağıtılıyordu. 1987 yılı
sonunda gizli servis Stasi, cemaatin mekanlarını bastı ve bu işin aktörlerini gözaltına aldı.
Baskının amacı yıldırmaktı ancak tam tersi gerçekleşti ve tüm ülkede direnişin gelişmesine
yol açtı. Mitte, Zionskirchstraße 32
10
www.revolution89.de
11
Proje sahibi Robert Havemann-Gesellschaft e. V..
Proje,
Alman Piyango Vakfı Berlin ve
Federal Almanya Parlamentosu kararıyla Federal Hükümetin Kültür
ve Medyadan Sorumlu Temsilcisi tarafından teşvik edilmektedir
Devrimin Anıtları’nın genel planlama, tasarım ve grafiği: Helga Lieser
ve Dagmar von Wilken, F 217 sergiDİZAYNgrafik
Kollwitz Meydanı
Bu semtte 1970’lerin ortasından itibaren, daha sonra Prenzlauer
Berg efsanesini yaratan, alternatif bir yaşam kültürü gelişmeye
başladı. Yaratıcı insanlar, yaşam sanatçıları ve muhalifler boş
binaları işgal ediyordu. Bu evlerde okuma günleri, sergiler ve politik
tartışmalar yapılıyordu. Prenzlauer Berg, Kollwitzstraße / Wörther
Straße
Samariter Kilisesi
Demokratik Almanya Cumhuriyeti‘nin en tanınmış muhalif
gruplarından bazıları bu kilisede buluşuyordu. Bunlar arasında
Mayıs 1989‘da yapılan seçim sahtekarlığını açığa çıkaran Samariter Kilisesi‘nin barış
grubu da vardı. Burası, 1980‘lı yıllarda özellikle gençleri hayran bırakan ve Demokratik
Almanya Cumhuriyeti çapında üne kavuşan Blues ayinleriyle ünlüydü. Friedrichshain,
Samariterstraße 27
12
Demokrasinin Evi
Demokrasinin Evi, Ocak 1990‘da açıldı ve muhalif grup ve partilere politik çalışma
mekanları sundu. Daha önceleri Sosyalist Birlik Partisi‘nin Mitte ilçesi yönetim merkezi
olarak kullanılan bu binanın ad ve işlevinin değiştirilmesi, aynı zamanda Yurttaş
Hareketi‘nin başarısının da bir sembolüydü. Mitte, Friedrichstraße 165
Çok dilli internet sitesi www.revolution89.de, ayrıntılı bir şekilde Barışçıl Devrim‘in
mekanları konusunda bilgilendiriyor ve belge, portre ve dönemin tanıklarının
raporlarını sunuyor. Hayranlık uyandıran fotoğraf ve belgelerle Devrim‘e giden süreç,
Doğu Almanya‘daki köklü toplumsal dönüşüme yol açan olaylar ve Alman Birliği‘ne
giden yol tasvir ediliyor. Internet sitesi aynı zamanda konuya dair güncel sergi, etkinlik ve yayınları sunuyor.
Berlin –
Barışçıl Devrim‘in Mekanları
9 Kasım 1989‘da Demokratik Almanya Cumhuriyeti‘nin
sınırlarının açıldığı haberi dünyaya yayıldı. Ancak duvar
yıkılmadan haftalar ve aylar öncesinde neler olmuştu?
Berlin, Barışçıl Devrim‘in merkezlerinden biriydi. Devrim
Anıtları sayesinde, Mayıs 1989 seçimlerinde yapılan
sahtekarlık ile Alman Birliği günü olan 3 Ekim 1990 tarihleri
arasında gerçekleşen tarihi olayları, gerçekleştikleri orijinal yerlerinde görerek anlayabiliriz.
Barışçıl Devrim ile sıkı sıkıya bağlantılı bu bilgilendirme
Anıtları, Berlin‘in Doğu‘su ve Batı‘sında yer alan Devrimin
Mekanları‘nı gösteriyor: Semtler, muhaliflerin buluşma
yerleri, devlet gücüyle karşı karşıya gelinen mekanlar
ve demokrasinin tarihinin yazıldığı binalar. Anıtlar, şehrin
Batı‘sından gelen desteğin çeşitliliğini ve barışçıl yoldan
gerçekleşen ilk başarılı Alman devriminden duyulan
mutluluğu gösteriyorlar.
İşin merkezinde o dönemin aktörleri yer alıyor. Bu aktörler,
cesaretleri ve kararlılıklarıyla Demokratik Almanya
Cumhuriyeti rejimini yıkmış ve ülkelerine demokrasiyi
getirmişlerdir.
Etkileyici fotoğraflar ve sekiz dilde dinlenebilen açıklayıcı
metinler, Barışçıl Devrim‘in tarihini orijinal mekanlarında
canlı kılıyor. Devrimin Anıtları, ziyaretçilere, Duvar
Anıtları‘yla birlikte Alman-Alman tarihinin heyecan verici
bir dönemini sergileyerek, rehberlik ediyorlar.
alle
Osloer S
raß
e
S U
GESUNDBRUNNEN
U8 / S1 / S2 / S25 /S8 / S41/ S42
Bru
raß
U
ße
Bülo
Martin-Luther-Str.
ße
Pren
sw
eif
Gr
e
traß
er S
hau
nric
h-H
uer
14
Frankfur
ter Allee
All
ee
16 Gizli Servis Stasi’nin Merkezi
Gneis
enau
straß
e
8
chk
ina
llee
S
TREPTOWER PARK
S41 / S42 / S85
Treptower Park
tra
ße
Volkspark
Hasenheide
rl-
up
mi
M
ar
x-
e
aß
str
us
nic
U
Ka
ts
Do
6
U
S
Berlin-Tempelhof
So
St
ra
ße
nn
en
all
ee
tr.
Hermanns
INNSBRUCKER PLATZ
U4 / S41 / S42 / S46
War
sc
-Str
.
Yorc
ala
Pus
Ha
Bundesallee
AV
U
U
3 Potsdamer Straße
e
kstraß
U
US
amm
BAYERISCHER
PLATZ U4 / U7
U
S
MAGDALENEN STR. U5
Gitschiner Str.
Pallasstr.
YORKSTR.
U7 / S1 / S2 / S25
RATH. SCHÖNEBERG
U4
r
U
Str.
en
s Ufe
U
U
Skalitzer Str.
16
OSTKREUZ
Str
er D
che
S
3
sche
GÖRLITZER BHF. U1
bus
rgis
Hoh
Halle
WARSCHAUER STR.
U1 / S3 / S5 / S9 / S75
10
SCHLES. TOR. U1
Kott
nbu
nde
BÜLOWSTR. U2
en Str.
US
eine
ße
stra
mer
tstra
9
Hei
e
raß
rst
ue
Ca
Kleis
Straße
Hohenstauf
zolle
7
sda
KURFÜRSTENSTR. U1
wstr.
mm
rnda
8
Pot
Mes
seda
mm
Bra
Lietzenburger
ße
r.
S
ße
Kurfü
g
We
tra
m
dam
rsten
tst
STADTMITTE U6
US
FRANKFURTER ALLEE
U5 / S8 / S41 / S42 / S85
e
ens
BERLIN OST.BAHNHOF
S3 / S5 / S9 / S75
aß
rst
ark
Str
rfü
U
U
lzm
lmstra
MESSE NORD
S41 / S42 / S46
Ku
5
Leipziger Str.
Reichpietschufer
BREITSCHEIDPLATZ
Frankfurte SAMARITERSTR. U5
r Allee
Ho
Wilhe
Kantstraße
6
U
S POTSDAMER
PLATZ
12 Demokrasinin Evi
x-Allee
er
ße
Karl-Mar
en
POTSDAMER PL.
U2 / S1 / S2 / S25
ra
11
ag
rg
den Linden
xh
enstra
Tiergart
be
st
WESTKREUZ
S1 / S5 / S7 / S9
damm
S41 / S42 / S46 / S75
rsten
Kurfü
5
ße
en
U
S
Bo
rd
Friedrichstr.
Ha
e
12
Brandenburger Tor
Tiergarten
raß
tr.
. Juni
Straße des 17
ALEXANDERPLATZ
e
Alle
rger
sbe
d
n
La
er S
e
. Juni
Straße des 17
GROSSER
STERN
Unter
18
llst
urg
raß
ERNST-REUTERPLATZ
S
rst
Mo
ALEXANDERPLATZ
U2 / U5 / U8
S5 / S7 / S9 / S75
2
tr.
rS
we
rko
lee
U
S 12
11
ae
S
Volkspark Friedrichshain
ersb
on
HACKESCHER MARKT
S5 / S7 / S9 / S75
e
Pet
Alt
raß
7
Sto
U
erger Allee
r.
ORANIERNBURGER
TOR U6
Tors
t
R.-LUXEMBURG-PL. U2 U
Landsb
18 Alexander Meydanı
r St
17
K
U
U
e
r.
st
de
ro
p
ni
zige
raß
GREIFSWALDER STR.
S8 / S41 / S42 / S85
S
Dan
uhr
-Al
Kaiserdamm
S
nst
Friedrichstr.
13
e
U
Heerstraße
TH.-HEUSS-PLATZ
U2
o-S
Bism
U
4
de
vali
FRIEDRICHSTR.
U6 / S1 / S2
S5 / S9 / S25 / S75
arckstraße
KAISERDAMM U2
aß
ße
str
beth-Str.
ra
ee
st
abit
Ott
Königin-Elisa
hs
In
S U
Alt Mo
Schlosspark
Charlottenburg
ing
Stadtr
nner Weg
ic
ss
Fürstenbru
Re
e
Kaiserin-Augusta-Allee
BLN. HBF.
U56 / S1 / S2
S5 / S7 / S9 / S75
elo
str
.
SENEFELDER
PLATZ U2
aß
Sic
ela
ng
4
ROSENTHALER PL. U8
Cumhuriyeti‘ndeki Federal Almanya
Cumhuriyeti Temsilciliği
ch
9
15
3
S
str
Beusselstraße
traß
11 Samariter Kilisesi
ide
e
rna
Mi
10
ue
au
He
Siem
ens
king
Ch
4
aße
ensstr
2
Be
NORDBHF.
S1 / S2 / S25
17 Demokratik Almanya
PRENZLAUER ALLEE
S8 / S41 / S42 / S85
er Str
.
tr.
rS
ße
S
Danzig
U
tra
er
nse
iße
We
BERNAUER STR. U8
es
1
U
e
15 Elisabeth Kilisesi
tse
ra
mm
nst
Da
nne
ler
EBERSWALDER STR. U2
Os
St
ink
Plötzensee
SCHÖNHAUSER ALLEE
U2 / S8 / S41 / S42 / S85
er
atw
Goethepark
S
U
ald
Sa
10 Kollwitz Meydanı
ße
wstra
r.
Quitzo Meydanı‘ndaki
St
Teutoburger
Semt
er
rg
e
b
rle
e
P
Weisser See
e
Schönhauser Allee
orfer Str.
Se
traß
er Str.
llee
ße
dst
es
uss
Bornholm
2 Schloss Meydanı
Ba
ß
tra
Volkspark Jungfernheide
tori
1
er A
tra
e
Pis
zlau
rs
1 Gethsemane Kilisesi
BORNHOLMER STR.
S1 / S2 / S25 / S8 / S85
Prin
le
Reinickend
ül
zen
tr.
M
Volkspark
Rehberge
9 Zion Kilisesi
S
U
e
Schillerpark
13 Radyo-Televizyon Yayınevi
Devrimin Anıtları (1–18)
1 Gethsemane Kilisesi
2 Schloss Meydanı
3 Potsdamer Straße
4 Teutoburger Meydanı‘ndaki Semt
5 Demokratik Almanya Cumhuriyeti
Bakanlar Kurulu’nun yanındaki
Basın-Yayın Dairesi
6 Schöneberg Belediye Binası
6
7
8
9
10
11
12
Schöneberg Belediye Binası
Dietrich-Bonhoeffer-Evi
Bekenntnis Kilisesi
Zion Kilisesi
Kollwitz Meydanı
Samariter Kilisesi
Demokrasinin Evi
13
14
15
16
17
18
Duvar Anıtları (1–12)
Radyo-Televizyon Yayınevi
1 Bornholmer Straße
„Ölüm Şeridi“ ve Görlitzer Ufer
2 Bernauer Straße
Elisabeth Kilisesi
3 S-Tramvay İstasyonu Nordbahnhof
Gizli Servis Stasi’nin Merkezi
4 Kapelle Ufer (Merkez Tren Garı)
Demokratik Almanya
Cumhuriyeti‘ndeki Federal Alma- 5 Ebertstraße
nya Cumhuriyeti Temsilciliği
6 Potsdamer Platz
Alexander Meydanı
7 Dietrich-Bonhoeffer-Evi
7
8
9
10
11
12
Niederkirchner-/Stresemannstraße
Check-Point-Charlie, Krausenstraße
East-Side-Gallery
Oberbaumbrücke
Pariser Platz
S-Tramvay İstasyonu Friedrichstraße
5 Demokratik Almanya Cumhuriyeti Bakanlar
Kurulu’nun yanındaki Basın-Yayın Dairesi
8 Bekenntnis Kilisesi
Fotoğrafların kaynağı:
Başlığın teması: Archiv StAufarb / Bestand Klaus Mehner, 89_1104_POLDemo_27 [M]
Dışarısı: Robert-Havemann-Gesellschaft / Frank Ebert, Rolf Zöllner
İçerisi: 1 picture-alliance/dpa/Lehtikuva Oy, 2 Hans-Peter Stiebin, 3 Radio
100, 4 Ostkreuz / Harald Hauswald, 5 Bundesarchiv / Thomas Lehmann, 6 picturealliance/dpa, 7 epd-bild / Andreas Schoelzel, 8 Gemeinde der Bekenntniskirche
14 „Ölüm Şeridi“ ve Görlitzer Ufer
Berlin-Treptow, 9 Ostkreuz / Harald Hauswald, 10 Helga Paris, 11 Ostkreuz /
Harald Hauswald, 12 Ilona Schäfer, 13 Fotowork / Ingo Kuzia, 14 www.berlinermauer.de, 15 Kirche von Unten, 16 Robert-Havemann-Gesellschaft / Harry
Hauschild, 17 picture-alliance/dpa/Jan Baue, 18 Photonet / Dirk Lehnartz
Bildiri dizayn: commoto, Berlin
S
U
S- ve U-Bahn durakları