20. yüzy›l›n bilim kad›n›: Kochina

at›l›m 11
• EMEKÇ‹ KADIN •
12 Temmuz 2008
Tacizci erkekler de¤il,
tayt giyen kad›n suçlu!
Gülcan
Köse adl›
bir kad›n,
‹stanbul
Galata
Köprüsü'nde
hayas›zca
bal›k tuttu¤u
için ceza
ald›.
Medyas›yla,
hukukuyla,
erkek
egemen
sistemin
sald›r›s›na
u¤rad›,
Gülcan
Köse. Tacize
maruz kald›,
ama
teflhircilikten
cezaya
çarpt›r›ld›.
K›zkardeflleri,
Gülcan'›n
suçuna
ortak oldu.
Ete¤ini bilerek açt›¤› iddia edilen kad›na hapis cezas›... Gecelikle
bal›k tutmaya teflhircilikten hapis...
Dekolte k›yafetle bal›k tutuyor diye hapis cezas› ald›... Tek bafl›na
bal›k tutmaya gidince bafl›na gelmedik kalmayan Gülcan Köse, burjuva medyan›n “erk”ek sayfalar›na
böyle yans›d›... Bir kad›n›n, Galata
Köprü'sünde bal›k tutarken güvenlik görevlilerinin ve polisin tacizine
u¤ramas› de¤il, siyah bir tayt, üzerine bir de elbise giymesi rahats›z
etti onlar›...
Dünya kad›nlar›
‹spanya’da topland›
Uluslararas› Kad›nlar›n Dünyalar›
Kongresi, 3-9 Temmuz tarihleri aras›nda, ‹spanya'n›n
baflkenti Madrid'de
yap›ld›. Üç y›lda bir
gerçeklefltirilen ve
bundan önce Güney Kore'de düzenlenen kongrenin “eflitli¤e ve herkes için sayg›nl›¤a
do¤ru,
çeflitlilik
içinde kararl› bir
ad›m” oldu¤u vurguland›. Kongre'de
bu y›l ele al›nan konu bafll›klar› ise
flunlar oldu; Göç,
kad›nlar›n cinsel sömürü ve kölelik amaçlar›yla
ticareti, ucuz emek, ›rkç›l›k, yabanc› düflmanl›¤›
ve kad›na yönelik her türlü fliddet. Feminizm ve
toplumsal hareketler, küreselleflme alternatifleri, bar›fl giriflimleri, çevreci feminizm, küresel
›s›nma, savafl ve silahl› çat›flmalar, sa¤l›k ve üreme haklar›, medya, kad›nlar ve bilim, sanat, e¤itim ve sa¤l›k politikalar› da tart›fl›lan konular
aras›ndayd›. Kad›nlar aras›nda dayan›flmay› sa¤lamay›, kad›n çal›flmalar›n› güçlendirmeyi amaçlayan Kad›nlar›n Dünyalar› Kongresi'nin ilki,
1981'de Hayfa'da düzenlenmiflti.
Kad›nlar afllar›n›
korumak için yol kesti
TRABZON- Trabzon'un Çaykara ilçesine ba¤l›
Uzungöl'de, belediyenin yol yap›m çal›flmas› belde halk›n›n tepkisini çekti. Yol yap›m çal›flmalar›n›n bafllamas› halinde, organik tar›m yapt›klar›
topraklar›n› kaybedeceklerini ve büyük s›k›nt› çekeceklerini ifade eden kad›nlar, 2 Temmuz'da ifl
makinelerinin önüne barikat oldu, yol kesti.
Uzungöl belde belediyesi ekipleri, Gölbafl› Mahallesi’nde bafllat›lacak yol yap›m› için ifl makineleriyle bölgeye gitti. Ancak çal›flmalar›n bafllad›¤›n›
haber alan kad›nlar, “Yol istemiyoruz” slogan› ile
yolun yap›laca¤› arazide oturma eylemi yapt›.
Bölgeye gelen jandarmalar›n eyleme sald›rmas›
üzerine yaklafl›k 10 kifli gözalt›na al›nd›.
Bir kad›n
bal›k tutmak isterse!
San›k: Gülcan Köse! Suç; hayas›z hareket! Suç
aleti; dekolte elbise! “Ma¤dur” laf atan, tacizde bulunan 'güvenlik görevlisi.' Yarg›layan: Cahit Maranc›.
Ceza: 5 ay hapis!
Türk burjuva yarg› sistemi, Haziran ay›nda ak›llara
durgunluk verecek bir karar›n alt›na daha imza att›. 12
Haziran 2007'de Gülcan Köse adl› kad›n Galata Köprüsü'nde, üzerinde dekolte k›yafetle bal›k tutmaya çal›fl›rken 'mahrem yerlerinin görüldü¤ü' (bu ne demekse) gerekçesine dayan›larak “hayas›zca hareketlerde
bulunmak” suçunu iflledi¤i kanaatine var›ld›. Ve befl
ay hapse mahkum edildi.
“Erk”ek egemen sistem
“hayas›zca” taciz etti
Gülcan Köse, iki çocuk annesi
bir genç kad›n... 2007 Eylül'ünde,
‹stanbul'un turistik merkezlerinden
Galata Köprüsü'nde bal›k tutmak isterken önce güvenlik görevlilerinin
sözlü tacizine u¤rad›. Sonra “K›yafetiniz dekolte oldu¤u için flikayet
var, karakola gelmeniz gerekiyor”
diyen polislerce karakola çekildi.
Öyle ya; kad›nl›¤›n› ifade eden, görevlinin tabiriyle “geceli¤e” benzeyen bir elbise giymifl, tacizlere davetiye ç›karm›fl!... Üstüne üstlük tek
bafl›na!... Genel ahlak ilkeleri böyle
ayaklar alt›na al›nabilir mi?!
Ama Gülcan, Köse karakola gidece¤ini sanarken, kendini otoparkta buldu. Polis arac›nda iki saat boyunca elle ve sözle tacize maruz kald›. Çünkü; “genel ahlak ilkeleri”nin
savunucusu polislerin simit evine gidip oturma teklifini geri çevirmiflti.
Sorun “Erk”eklikten de ç›km›flt›. Zira, Gülcan Köse'nin yaflad›klar› bununla da kalmam›flt›. Genç kad›n,
tacizi flikayet etmek için gitti¤i karakolda fliddete maruz kalm›flt›. Sirkeci Karakolu'nda görevli bir polis,
kendisini teflhis eden kad›na sald›rm›fl ve karn›na tekme atm›flt›.
ÖZGÜR KADIN
TCK’n›n
225. Maddesi
kald›r›lmal›
Kay›t cihaz›m›z› kad›nlara
uzatt›k. Kad›nlar, kad›n nas›l giyinirse giyinsin tacizin meflru say›lamayaca¤›n› ifade ettiler, ayr›mc›l›k maddesinin kald›r›lmas›n› istediler. Eylemi izleyen Münevver
Ilgaz, karar› yüz k›zart›c› buldu¤unu söyledi, “Erkek egemen zihniyete göre yap›lan yasa böyle olur.
Ama sonuçta kendisine taciz
eden güvenlik görevlileri ve polisler de¤il, yine o suçlu ç›km›flt›. Suçu, tarihseldi. Suçu, kad›n olmakt›.
Gülcan Köse, "hayas›zca hareketlerde bulunmak"tan “erk” egemen
sistemin “erk”ek egemen yasalar›nda biri olan TCK'n›n 225. Maddesi gere¤ince 5 ay hapis cezas›na
çarpt›r›ld›.
Mesela, ‹ran yasalar›na göre kad›n›n saç›n›n ucu görününce de tahrik unsuru oluyor, böyle olmamas›
laz›m. E¤er özgür bir ülkede yaflad›¤›m›z söyleniyorsa tesettürlüsü
de gezmeli özgürce, bafl› aç›k da”
dedi. Gülcan Köse gibi Galata
Köprüsü'nde “hayas›zca bal›k tutan” Liza Amadon, “Karar endifle
uyand›r›c›, yasa eliyle kad›n›n giyimi kuflam› hareket özgürlü¤ü k›s›tlan›yor. TCK kad›nlar›n çabalar›yla bir k›s›m de¤ifliklikler yapt›,
ama bu madde halen duruyor, Ahlak kavram› göreceli ve yasa koyucunun keyfiyetine kalm›fl bir fle-
Kad›nlar, k›z kardeflleriyle
“hayas›zca” dayan›flt›
Kad›nlar, tacizcilerin de¤il de Gülcan Köse'nin hapisle cezaland›r›lmas›n› protesto etti. Kad›nlar, 5 Temmuz
günü Galata Köprüsü'nde “hayas›zca”
bal›k tuttu. Kad›nlar, öncesinde yolu
trafi¤e kapatarak Karaköy'den, Gülcan Köse'nin tacize u¤rad›¤› Galata
kilde. Cinselli¤imizi ve bedenimizi
bunlar s›n›rlayamaz” vurgusunda
bulundu, TCK'n›n 225. Maddesi'nin kald›r›lmas› için Meclise
önerge sunacaklar›n› ifade etti.
Jane Iremonger ise, “Buradaki k›z
kardefllerime destek olmak için
burday›m. Dünyan›n her yerinde
taciz var. Bu yüzden dayan›flma
büyümeli. Muhafazakar politikalar
dünyan›n pek çok noktas›nda art›fl gösteriyor. Benim ülkemde örne¤in tecavüz vakalar› artmaya
bafllad›. Yarg›çlarsa bu ciddi vakalar› önemseyerek ceza vermiyor”
diye konufltu.
Köprüsü'ne yürüdü. Kad›nlar, köprü
üzerinde tek tarafl› trafi¤, kapatarak
yapt›klar› bas›n aç›klamas›nda, “Tayt
giydi¤i için kad›n ceza al›rken, katilleri ayn› mahkemelerde aklan›p 'haks›z
tahrik' indirimi ile ödüllendiriliyor”
dedi, “erk”ek egemen yasadaki eflitsizli¤e dikkat çekti. Kad›nlar, genel
ahlak bahanesiyle en temel insani
haklar›n ihlal edildi¤ini vurgulad›lar.
Bilimkad›nlar› - 7
20. yüzy›l›n bilim kad›n›: Kochina
Rus kad›n matematikçi Palageya Yakovlevna Polubarinova
Kochina,
sosyalist rejimde gördü¤ü teflvik, makalelerinin
yay›nlanmas› ve ald›¤›
unvanlar sayesinde çal›flmalar›n› sürdürebildi. Bir as›rl›k ömrüne
yüz y›ll›k çal›flmalar
s›¤d›ran Kochina, hidrojeolojiye yapt›¤› katk›larla tan›n›yor.
Çarl›k Rusya'da 1899'da dünyaya gelen Kochina, 1916'da Pokrovsky K›z Okulu'ndan mezun oldu.
1917 Ekim Devrimi'nin, Çarl›k Rusya's›ndaki toplumsal cinsiyet ayr›m›n› yok etmesi sayesinde 1917'de
Petrograd Üniversitesi'ne gidebildi.
Ayn› üniversiteden Nikolai Kochin
ile evlenen Kochina, 1934'te Leningrad Üniversitesi'nde ö¤retim üyesi
olarak çal›flmaya bafllad›. Daha sonra araflt›rmac› olarak çal›flt›¤› Stek-
lov Matematik Enstitüsü'nde,
1940'da matematik ve fizik dallar›nda doktoras›n› tamamlad›.
SSCB Bilimler
Akademisi'nde bir kad›n
2. Paylafl›m Savafl› y›llar›nda, kocas›n›n hastalanarak ölmesi üzerine
kocas› yerine SSCB Bilimler Akademisi'nde ders vermeye bafllad›.
1946'da katk›lar›ndan dolay› Akademi üyeli¤ine getirildi. 1958'de Sibirya'ya giderek Akademi'nin Sibirya
Kampüsü'nü kurdu. Ayn› y›l Rusya'da, çeyrek bin y›ll›k gelene¤e sahip, en sayg›n unvanlar›ndan biri
olan Bilimler Akademisi üyeli¤ine
hak kazand›. 12 y›l Sibirya'da, Hidrodinamik Enstitüsü yöneticisi ve Novosibirsk Üniversitesi Teorik Mekanik Bölümü Baflkan› olarak görev
yapt›. 1969'da, Komünist Parti kahramanl›k unvan›n› alan Kochina,
1970'de Moskova'ya Akademi'ye
döndü ve 1979'da Uluslar›n Dostlu¤u onurunu kazand›.
Kochina, yüzy›ll›k ömrüne
neler s›¤d›rmad› ki
Sonuncu makalesini ölümünden
Nas›l da s›radanlaflm›fll›¤›n al›flkanl›klar›yla yaz›lm›fl, küçücük bir sat›r aras›na s›k›flt›r›lm›fl: “Benzin fiyatlar›ndaki art›fl,
ABD'li memur kad›n›, bir depo benzin karfl›l›¤›nda benzin istasyonu sahibiyle birlikte olmaya zorlad›.”
Ad› Angela Eversole... Kentucky'li bir
kad›n... 34 yafl›ndaki ABD'li kad›n, bir depo
benzin karfl›l›¤›nda “fuhufl” yapt›¤› için tutukland›. Angela Eversole, ayr›ca meslek lisans› olmadan ifl yapmakla suçland›.
Dünyan›n neresinde olursa olsun yoksullu¤un yüzü kad›n, kaderi benzefl... T›pk›
ülkemizde bebe¤ine süt almak ya da karn›n› doyurmak için erkek hoyratl›¤›na bedenini sunmak zorunda kalan kad›nlar gibi.
Bu foto¤raf, bir erke¤in anlayamayaca¤›
kadar can yak›c›...
k›sa bir süre önce, kendisi gibi matematikçi olan k›z› Nina Kochine ile
birlikte 1999'da yay›nlad›. Kochina,
bilimsel bir çok makale ve kitab›n yan› s›ra bir çok ünlü matematikçinin
biyografisini de yazd›. Rus kad›n matematikçi Sofya Kovalevskaya'n›n
yazd›¤› biyografiler flunlar: Karl Weirtrass, Alexander Friedman, kocas›
Nikolai Kochin ve Gosta Mittag-Leffler. Kochina, 90 yafl›nda ise 624 sayfal›k kendi çizimlerini de içeren an›lar kitab›n› yay›nlad›.
Oysa Gülcan Köse, savunmas›nda, iddia edildi¤i gibi gecelik giyinmedi¤ini, bal›k tutmaya çal›fl›rken güvenlik görevlilerinin gelip laf att›¤›n›, kendisinin de
buna karfl›l›k verdi¤ini ifade etti. Polisleri ça¤›rd›¤›n›
ifade etmesi dahi Köse'nin 5 ay hapis cezas› almas›n›n
önüne geçemedi. Bu karar; kad›na karfl› sald›r›n›n,
kad›n düflmanl›¤›n›n toplumsal ve hukuksal bak›mdan
ulaflt›¤› boyutun bir göstergesidir.
Gülcan suçlu bulunmufltur. Çünkü, evinde olmas›
gerekirken, Galata Köprüsü'nde bal›k tutma cüretinde
bulunmufltur! Bir erkek ifline el atm›flt›r. Oysa evinde
oturup bir gelin kaynana program›yla e¤lenmeliydi.
Gülcan suçlu bulundu. Çünkü, evine kapanmad›¤› gibi bedenini de kapatmayarak kendi bedeninden
sorumlu oldu¤unu göstermifltir. Gülcan suçlu bulundu çünkü, kendisini taciz eden 'güvenlik görevlilerine' karfl› ç›k›p tacize sessiz kalmam›flt›r. Ve toplum, güvenlik görevlileri, yarg›c›yla el ele verip Gülcan'› 21. yy.da utanç verici bir kararla suçlu bulup
mahkum etmifltir.
1789 Frans›z Devrimi sonras› erkek ve yurttafl
haklar› bildirgesine karfl› kad›n haklar› bildirgesini
yay›nlayan kad›n haklar› savunucular›n›n giyotine
gönderilmesini, o dönemin burjuva önderleri, “Öldürüldüler, fikirlerinin niteli¤inden de¤il, bir fikirleri
oldu¤u için” sözleriyle aç›klam›fllard›r. Aradan geçen
220 y›lda burjuva mahkemelerinde cezaland›r›lma
biçimleri de¤iflse de, bir flekliyle mahkum edilen hep
kad›nlar olmufltur. Bu defa ceza, iki çocuk sahibi
Gülcan Köse'ye verildi.
Oysa her insan kendi bedeninden sorumludur. Neyi, hangi aç›kl›kta, hangi renkte giyece¤ine karar verecek olan bireyin kendisidir.
Her sistem kendi ahlak anlay›fl›n› yarat›r. ‹nsanl›¤›n sömürüsü üzerinden yükselen kapitalist sistem
toplumu kolayca yönlendirebilmek için iki yüzlü ahlak
anlay›fl›n› topluma empoze eder. Bu ahlak anlay›fl›n›n
görece “ileri” yahut “gerici” unsurlar› ülkelere, söz
konusu ülkelerdeki dine, toplumlar›n kültürlerine,
burjuva devrimini ne zaman hangi biçimde yapt›¤› gerçekliklerine göre farkl›l›k arz eder. Kad›n üzerine gerici de¤er yarg›lar›n› oluflturan güç, eril zihniyet ve
onun yaflam buldu¤u toplumsal kurumlard›r. Bu de¤er yarg›lar›yla; giyimden düflünce biçimine kadar
yarg›layan, suçlu bulan, ceza veren eril zihniyet üzerine bina edilmifl burjuva yarg› sistemidir. Kad›n evde
kocas›n›n, sokakta toplumun, mahkemede yarg›c›n
karfl›s›nda kendini aklamak zorunda olan potansiyel
bir suçludur. Taciz-tecavüz edeni; kad›n›n yeterince
ba¤›rmad›¤›n›, ma¤durun zihinsel engelli oldu¤unu
gerekçe göstererek aklayan, kad›n katliamlar›n› 'namus cinayeti' ad› alt›nda özel indirim uygulayarak en
alt s›n›rdan cezalar veren Türk burjuva yarg› sistemi,
Gülcan Köse'ye de bu burjuva ahlak anlay›fl›na dayanarak 5 ay mahkumiyet karar› vermifltir.
Kapitalist sistem kad›n› dört duvar aras›nda terbiye etmeye çal›fl›yor. Bunu baflaramad›¤› durumda da
demir parmakl›klar› gösteriyor. Ah kad›nlar a¤layal›m
m› halimize? A¤lamayal›m, bal›k tutal›m!
Bir bidon gaz karfl›l›¤›...
Her ekonomik, sosyal, siyasal kriz ilk önce kad›n bedenine yöneliyor. Amerika'da
bafllayan ve flimdi dünyaya yay›lan mali krizin hedefinde yine kad›nlar›n bedeni var.
Bu haber, kapitalizmin, kad›n› “özgürlefltirme” yalan›n›n suratlara çarpt›¤› and›r. fiaflal› Amerika propagandas› arkas›nda kad›n
bedeni üzerine yükselen zenginlikler var. Neon ›fl›klar› arkas›nda saklad›¤›n›z yaral› kad›n
bedenlerin elbet bir gün hesab› sorulacak.
Çünkü kapitalizm erkek egemen dünyas›nda
kad›na “özgürlük” ac› ve ›st›raptan ibarettir.
Ne yaz›k ki kad›n›n makus talihi bin y›llard›r tarihin sayfalar›na hep böyle yaz›l›yor.
Emperyalist küreselleflme, s›n›fsal, bölgesel, ulusal ve cinsel eflitsizlikleri derinlefl-
tirirken, kad›nlar›n daha fazla yoksullaflmas›
sonucunu do¤urmaktad›r.
Kapitalizm, ataerkil sistem üzerinde
yükseliyor, ondan besleniyor. Ve onun arac›l›¤›yla yeniden ve daha güçlü bir flekilde
üretilip yayg›nlafl›yor. Emperyalist küreselleflmenin getirdi¤i eflitsiz geliflme, gelir da¤›l›m›ndaki adaletsizlik ve yoksullu¤un üzerinde yükseliyor.
Seks endüstrisi, uluslararas› kapitalist
ekonominin stratejik parças›d›r. Dünyan›n
en yoksul kesiminin '70'ni kad›nlar oluflturuyor. IMF ve Dünya Bankas› yap›sal uyum
programlar›n› uygulayan bir çok Asya, Latin Amerika ve Afrika ülkesinde seks ticaretinin bu ülkelerin kalk›nma stratejisi ha-
Kendi Dilinden
line geldi¤i biliniyor.
Her y›l, açl›k, yoksulluk, iflsizlik, savafllar
vb. nedenlerden dolay› milyonlarca kad›n
bedenini satmaya zorlan›yor. Özgürlük ve
refah getirece¤i söylenen küreselleflme, kad›nlar› daha fazla istismar›n, karanl›¤›n, çürümenin içine çekiyor.
Kad›n haklar›n› yasal alanda tan›makla
kapitalizm, kad›n sorununu çözmüfl olmuyor. Sadece kad›n sorununun üstündeki örtüyü çekip alm›fl oluyor. Kad›n›n eflitlik ve
kurtulufl özleminin kap›s› ancak sosyalist
devrimle aç›labilir.
Ekmek, bar›fl, gül için talihimizi, tarihimizi de¤ifltirme gücü bizim ellerimizde!
Sosyalist bir kad›n