türkiye elektrik enerjisi 10 yıllık üretim kapasite projeksiyonu (2008
Transkript
türkiye elektrik enerjisi 10 yıllık üretim kapasite projeksiyonu (2008
TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2008 – 2017) TEMMUZ 2008 İÇİNDEKİLER I GİRİŞ .................................................................................................................................. 2 II TALEP GELİŞİMİ.............................................................................................................. 4 II.1. 1998 – 2007 Yılları Türkiye Elektrik Sistemi Puant Güç ve Enerji Talebi ........................ 4 II.2. 2007 Yılı Elektrik Enerjisi Tüketiminin Günlük İncelemeleri ........................................... 5 II.3. 2006 – 2007 Yılları Tertiplenmiş Yük Eğrileri................................................................... 9 II.4. Talep tahminleri .................................................................................................................. 9 III 2006 – 2007 YILLARI ÜRETİM PROGRAMLARI VE GERÇEKLEŞMELERİ.......... 15 III.1. 2006 Yılı ........................................................................................................................... 15 III.2. 2007 Yılı ........................................................................................................................... 16 IV TÜRKİYE MEVCUT ELEKTRİK SİSTEMİNİN ÜRETİM – TÜKETİMİ İNCELEMESİ................................................................................................................... 18 IV.1. Elektrik Üretim Tesislerinin Kuruluşlara Göre Gelişimi.................................................. 18 IV.1.1. Değerlendirme................................................................................................................... 27 IV.2. Türkiye Elektrik Tüketiminin İncelenmesi....................................................................... 28 IV.2.1. Giriş................................................................................................................................... 28 IV.2.2. Elektrik Enerjisi Tüketim Karakteristiği........................................................................... 28 IV.2.3. Tertiplenmiş Yük-Zaman Eğrisi ....................................................................................... 30 IV.2.4. Tüketimin Aylara Göre İncelenmesi................................................................................. 31 IV.2.5. Değerlendirme ve Sonuç................................................................................................... 33 V İLETİM VE DAĞITIM SİSTEMİ.................................................................................... 35 V.1. İletim Sistemi .................................................................................................................... 35 V.2. Dağıtım Sistemi ................................................................................................................ 36 V.3. Sistem Kayıpları................................................................................................................ 37 VI ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONUNUN HAZIRLANMASINDA KULLANILAN KABULLER ..................................................................................................................... 38 VI.1. Talep ................................................................................................................................. 38 VI.2. Mevcut Üretim Sistemi ..................................................................................................... 38 VI.3. İnşa Halinde, 2007 Yılı Sonu İtibariyle Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesi ............................... 39 VII SONUÇLAR ..................................................................................................................... 59 VII.1. Çözüm I – A (Baz Talep – Senaryo 1).............................................................................. 59 VII.2. Çözüm I – B (Baz Talep – Senaryo 2).............................................................................. 72 VII.3. Çözüm II – A (Düşük Talep – Senaryo 1) ........................................................................ 83 VII.4. Çözüm II – B (Düşük Talep – Senaryo 2) ........................................................................ 96 VIII SONUÇ VE ÖNERİLER................................................................................................ 107 IX EKLER............................................................................................................................ 110 1 I GİRİŞ 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Şebeke Yönetmeliği çerçevesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan talep tahminleri esas alınarak piyasa katılımcılarına yol göstermek amacıyla; 10 yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonunu hazırlamak ve Kurul onayına sunmak üzere Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’ne (TEİAŞ) verilmiş olan görev kapsamında bu rapor hazırlanmıştır. Talep tahminleri dağıtım şirketleri tarafından henüz tamamlanamadığından bu raporda da Şebeke Yönetmeliğinin geçici maddesine göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan (ETKB) alınan ve MAED modeli Mayıs 2008 çalışması sonuçlarından elde edilen Baz Talep ve Düşük Talep serileri kullanılmıştır. Üretim Kapasite Projeksiyonunun çalışma periyodu 10 yıllık olup 2008 – 2017 yıllarını kapsamaktadır. Mevcut, inşası devam eden ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nca (EPDK) Ocak 2008 Dönemi İlerleme Raporlarına göre iki ayrı senaryo halinde (Senaryo 1 ve Senaryo 2) hazırlanan 2008 – 2013 yılları arasında işletmeye gireceği öngörülen projelerin bu periyoddaki üretim kapasiteleri ve güçleri dikkate alınarak iki talep serisine göre Arz-Talep Dengeleri, güç ve enerji olarak hesaplanmıştır. Mevcut termik ve hidrolik santralların 10 yıllık proje ve güvenilir üretim değerlerine ilişkin bilgiler Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) ve Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüklerinden alınmıştır. Lisans almış santrallar için EPDK tarafından verilen, Aralık 2007 tarihi itibariyle lisans almış tesislerin “Ocak 2008 Dönemi İlerleme Raporları” dikkate alınarak güncelleştirilmiş bilgileri kullanılmıştır. Üretim kapasiteleri hesaplanırken hidrolik santralların normal hidrolojik koşullardaki üretimleri olan ortalama veya proje üretimleri ve kurak hidrolojik koşullardaki üretimleri olan güvenilir üretimleri ayrı ayrı göz önüne alınarak her iki talep serisi için ve bu dönem içinde işletmeye girmesi öngörülen projelere ait EPDK tarafından hazırlanan her iki senaryo için arz talep dengeleri ve enerji yedekleri hesaplanmış ve sonuçları Çözüm I – A, Çözüm I – B ve Çözüm II – A, Çözüm II - B olarak raporda yer almıştır. Raporda 2007 yılı sonu itibariyle Türkiye Elektrik Sisteminde; • mevcut olan üretim tesisleri, • mevcut – inşa halindeki kamu üretim tesisleri, • mevcut – inşası devam eden kamu projeleri – Aralık 2007 tarihi itibariyle lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve Ocak 2008 Dönemi İlerleme Raporlarına göre iki ayrı senaryo halinde hazırlanmış özel sektör üretim tesisleri • mevcut – inşası devam eden kamu projeleri – lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen özel sektör projeleri – yeni kapasite ilavesi ile her iki talep serisinin nasıl karşılanacağı incelenmiştir. Hidrolik, Termik ve Yenilenebilir olarak belirlenen yeni ilave kapasite miktarları Kasım 2004 tarihinde yapılan ve Kuruluşumuz resmi internet sayfasında yayınlanan ve ETKB tarafından kuruluşumuza yaptırılan Üretim Planlama Çalışması sonuçlarından alınmıştır. 2008–2017 dönemini kapsayan kapasite projeksiyonu çalışması ile elektrik enerjisi talebinin mevcut, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve yeni ilave kapasite ile güvenilir bir şekilde yani belli bir yedek ile nasıl karşılanacağı analizi yapılmakta olup söz konusu bu üretim tesislerinin yapabilecekleri üretim miktarları proje ve güvenilir üretim kapasitesi olarak dikkate alınmaktadır. 2 Bu çalışma ile her yıl üretim kompozisyonunu oluşturan üretim tesislerinin periyodik bakım, arıza, hidrolojik koşullar ve rehabilitasyon durumları göz önüne alınarak proje ve güvenilir üretim kapasite miktarları ile talebin güvenli bir yedek ile nasıl karşılanacağı hesaplanmaktadır. Üretim kapasite miktarları yakıtın kesintisiz sağlanacağı işletme koşulları dikkate alınarak hesaplanmaktadır. 2008–2017 kapasite projeksiyonu çalışmasındaki kabuller bu çalışmanın en önemli verileri olup çalışma sonuçlarından önce bu bölümün incelenmesi ve projeksiyondaki sonuçların buna göre değerlendirilmesi gerekmektedir. 3 II. TALEP GELİŞİMİ Bu bölümde son 10 yıllık (1998-2007) elektrik enerjisi tüketiminin gelişimi, aynı dönemdeki güç talebinin gelişimi, 2007 yılındaki tipik günlere ait yük eğrileri, gerçekleşen talebin tahminler ile karşılaştırılması ve gelecek 10 yıllık (2008-2017) dönem için ETKB tarafından verilen puant güç ve elektrik enerjisi talebinin tahmin edilen gelişimi verilmektedir. 2008-2017 dönemi talep tahminleri için 4628 sayılı Kanunda ve Şebeke Yönetmeliğinde Dağıtım Şirketleri tarafından yapılması istenen ve belli bir formatta hazırlanması tarif edilen talep çalışması, Dağıtım Şirketleri tarafından henüz hazırlanamadığından bu çalışmalar tamamlanana kadar daha önceden de yapıldığı gibi yine ETKB tarafından MAED Modeli kullanılarak 2008 yılı Mayıs ayında elde edilmiş olan talep serileri kullanılmıştır. II.1. 1998 – 2007 Yılları Türkiye Elektrik Sistemi Puant Güç ve Enerji Talebi Türkiye elektrik enerjisi brüt tüketimi (Türkiye brüt üretimi+dış alım–dış satım) 2006 yılında %8.6 artış ile 174.6 Milyar kWh, 2007 yılında ise %8.8 artış ile 190 Milyar kWh olarak gerçekleşmiştir. Türkiye net tüketimi 2006 yılında 144.1 Milyar kWh, 2007 yılında ise 155.1 Milyar kWh olmuştur. Türkiye enterkonnekte sistemi yıllar itibariyle ani puant talebi ve enerji gelişimi Tablo 1’de verilmektedir. 2006 yılında puant talep 27594 MW, Minimum Yük 10545 MW olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılında ise puant talep 29249 MW, Minimum Yük 11100 MW olarak gerçekleşmiştir. Tablo 1 : 1998 – 2007 Yılları Türkiye Elektrik Sistemi Puant Güç ve Enerji Talebi 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 PUANT GÜÇ ARTIŞ TALEBİ (%) (MW) 17799 5,2 18938 6,4 19390 2,4 19612 1,1 21006 7,1 21729 3,4 23485 8,1 25174 7,2 27594 9,6 29249 6,0 4 ENERJİ ARTIŞ TALEBİ (%) (GWh) 114023 8,1 118485 3,9 128276 8,3 126871 -1,1 132553 4,5 141151 6,5 150018 6,3 160794 7,2 174637 8,6 190000 8,8 Grafik 1: 1998 – 2017 Yılları Türkiye Elektrik Sistemi Puant Güç ve Enerji Talebi 65000 400000 60000 350000 55000 50000 300000 45000 MW 35000 200000 30000 25000 GWh 250000 40000 150000 20000 100000 15000 10000 50000 5000 0 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TÜKETİM (GWh) SENARYO 1 ENERJİ TALEBİ SENARYO 2 ENERJİ TALEBİ PUANT YÜK (MW) SENARYO 1 PUANT TALEP SENARYO 2 PUANT TALEP II.2. 2007 Yılı Elektrik Enerjisi Tüketiminin Günlük İncelemeleri 2007 yılında elektrik enerjisi talebinin maksimum ve minimum olduğu günlerin yük eğrisi Grafik 2 ve Grafik 3’te, her ayın üçüncü Çarşamba gününe ait yük eğrileri Grafik 4’de verilmektedir. 2007 yılında en yüksek tüketimin olduğu günde puant talep 28667 MW’tır. Grafik 2: 2007 yılı elektrik enerjisi tüketiminin maksimum olduğu günde (26 Temmuz 2007) santralların enerji kaynağı türlerine göre çalışma durumları: MW ENTERKONNEKTE SİSTEMDE ELEKTRİK ENERJİSİ TÜKETİMİNİN MAKSİMUM OLDUĞU GÜNDE SANTRALLARIN TİPLERİNE GÖRE ÇALIŞMA DURUMLARI 35000 34000 33000 32000 31000 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 DIŞ SATIM DIŞ ALIM HİDROLİK DOĞALGAZ SIVI YAKIT TOPLAMI TAŞKÖMÜRÜ İTHAL KÖMÜR LİNYİT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 5 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Grafik 3: 2007 yılı elektrik enerjisi tüketiminin minimum olduğu günde (13 Ekim 2007) santralların enerji kaynağı türlerine göre çalışma durumları: ENTERKONNEKTE SİSTEMDE ELEKTRİK ENERJİSİ TÜKETİMİNİN MİNİMUM OLDUĞU GÜNDE SANTRALLARIN TİPLERİNE GÖRE ÇALIŞMA DURUMLARI 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 MW 15000 DIŞ SATIM 14000 HİDROLİK 13000 12000 11000 DIŞ ALIM 10000 DOĞALGAZ 9000 8000 7000 SIVI YAKIT TOPLAMI 6000 İTHAL KÖMÜR 5000 4000 TAŞKÖMÜRÜ 3000 2000 LİNYİT 1000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 6 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 17 O C AK 2007 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 21 MART 2007 1 3 5 7 7 9 11 13 15 17 19 21 23 18 NİSAN 2007 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 24.641,1 MW TÜKETİM : 514.800 MWh 16 MAYIS 2007 MW MW 5 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 23.892,2 MW TÜKETİM : 492.988 MWh 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 3 ANİ PUANT : 24.960,7 MW TÜKETİM : 514.564 MWh MW MW ANİ PUANT : 26.041,2 MW TÜKETİM : 530.402 MWh 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 21 ŞUBAT 2007 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 MW MW Grafik 4: 2007 yılında her ayın üçüncü Çarşamba günlerinin saatlik yük grafiği 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 20 HAZİRAN 2007 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 26.190,2 MW TÜKETİM : 544.163 MWh 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 23.787,2 MW TÜKETİM : 499.213 MWh 7 MW MW 18 TEMMUZ 2007 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 19 EYLÜL 2007 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 MW MW 21 KASIM 2007 1 3 5 7 9 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 17 EKİM 2007 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 24.099,7 MW TÜKETİM : 500.427 MWh 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 23.627,2 MW TÜKETİM : 516.068 MWh 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 10000 15 AĞUSTO S 2007 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 27.922,3 MW TÜKETİM : 582.990 MWh MW MW 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 27.474,4 MW TÜKETİM : 573.285 MWh 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 11 13 15 17 19 21 23 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 19 ARALIK 2007 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 ANİ PUANT : 23.077,6 MW TÜKETİM : 494.166 MWh ANİ PUANT : 27.925,0 MW TÜKETİM : 558.523 MWh 2007 Yılında 20-33 / Ocak Kurban Bayramı, 12-14 / Ekim Ramazan Bayramıdır. 8 II.3. 2006 – 2007 Yılları Tertiplenmiş Yük Eğrileri Grafik 5: 2006 yılı tertiplenmiş yük eğrisi: 30000 29000 28000 27000 MW 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1 SAAT Grafik 6: 2007 yılı tertiplenmiş yük eğrisi: MW 2007 YILI TERTİPLENMİŞ YÜK EĞRİSİ 31000 30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1 SAAT II.4. Talep tahminleri 2008 – 2017 dönemini kapsayan Üretim Kapasite Projeksiyon çalışmasında 2008 yılı Mayıs ayında iki alternatifli olarak ETKB tarafından yürütülen talep tahmin çalışması sonuçları doğrultusunda hesaplanmış olan Baz Talep ve Düşük Talep serileri kullanılmıştır. ETKB tarafından hazırlanan elektrik enerjisi talep tahmini çalışmalarının gerçekleşme analizleri Tablo 2 ve Tablo 3’te verilmiştir 1 . 1 Türkiye Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Talep Çalışması Raporu (ETKB) 9 Tablo 2 : Elektrik Enerjisi Tüketimi Gerçekleşme ve Yapılan Talep Projeksiyonları Milyar kWh Projeksiyonlar Elektrik Tüketimi 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 24.6 26.3 28.3 29.6 33.3 36.4 40.5 44.9 48.4 52.6 56.8 60.5 67.2 73.4 77.8 85.5 94.8 105.5 114.0 118.5 128.3 126.9 132.6 141.2 150.0 160.8 174.6 190.0 Politikalar 1985 35.9 40.5 45.2 50.5 56.4 62.0 68.0 74.6 81.8 89.6 98.3 106.9 116.3 126.5 137.5 149.6 1987 51.6 57.9 65.0 71.7 79.0 87.2 96.1 105.9 115.6 126.8 138.9 152.3 166.8 177.0 189.3 202.5 216.5 231.5 247.6 264.8 1988/1 57.9 64.9 71.9 79.2 87.3 96.1 105.9 115.6 126.8 138.9 152.3 166.8 177.0 189.3 202.5 216.5 231.5 247.6 264.8 1988/2 55.5 61.8 68.2 75.3 83.1 91.8 101.2 110.6 120.6 131.6 143.5 156.5 165.3 178.1 191.9 206.7 222.7 239.9 258.5 5.En.Kong. 1990 52.6 56.5 68.2 75.3 83.1 91.8 101.2 110.6 120.6 131.6 143.5 156.5 168.0 180.2 193.4 207.5 222.7 239.9 258.5 1990/2 52.6 56.8 68.2 75.3 83.1 91.8 93.0 100.8 109.3 118.5 128.4 139.3 150.8 163.2 176.7 191.3 207.1 224.2 242.7 10 1993 71.7 80.4 88.4 96.8 106.0 116.1 127.2 139.3 150.7 163.2 176.7 191.3 207.1 224.2 242.7 6.En.Kong. 1994 81.0 87.2 94.6 102.5 111.1 120.3 130.4 140.9 151.7 163.4 176.0 189.6 203.7 218.8 1996 2000 105.3 113.8 123.7 134.3 146.2 158.0 170.8 184.6 199.6 215.2 231.8 118.5 126.8 138.8 151.4 165.2 180.2 196.6 213.2 231.1 2002/1 128.3 127.3 133.4 151.5 172.1 195.5 211.0 227.8 2002/2 128.3 126.9 132.3 142.5 158.2 175.7 190.7 207.1 2004 160.5 176.4 190.7 Tablo 3 : Elektrik Enerjisi Talep Projeksiyonlarının Tüketimi Gerçekleşmesine Göre Sapma Oranları (%) Projeksiyonlar Politikalar 1985 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 -1.4 0.0 0.7 4.3 7.2 9.2 12.4 11.0 11.4 15.2 15.0 12.8 10.2 11.0 16.0 16.6 1987 6.6 10.1 14.4 18.5 17.6 18.8 23.5 23.9 21.9 20.2 21.8 28.5 30.0 39.5 42.8 43.5 44.3 44.0 41.8 39.4 1988/1 10.1 14.3 18.8 17.9 18.9 23.5 23.9 21.9 20.2 21.8 28.5 30.0 39.5 42.8 43.5 44.3 44.0 41.8 39.4 1988/2 5.5 8.8 12.7 12.1 13.2 18.0 18.4 16.7 14.3 15.4 21.1 22.0 30.3 34.4 36.0 37.8 38.5 37.4 36.1 5.En.Kong. 1990 0.0 -0.5 12.7 12.1 13.2 18.0 18.4 16.7 14.3 15.4 21.1 22.0 32.4 35.9 37.0 38.3 38.5 37.4 36.1 1990/2 0.0 0.0 12.7 12.1 13.2 18.0 8.8 6.3 3.6 3.9 8.4 8.6 18.8 23.1 25.2 27.5 28.8 28.4 27.7 11 1993 -2.3 3.3 3.4 2.1 0.5 1.8 7.3 8.6 18.8 23.1 25.2 27.5 28.8 28.4 24.7 6.En.Kong. 1994 4.1 2.0 -0.2 -2.8 -2.5 1.5 1.6 11.0 14.4 15.8 17.3 17.9 16.7 15.2 1996 -0.2 -0.2 4.4 4.7 15.2 19.2 21.0 23.1 24.1 23.3 22.0 2000 0.0 -1.2 9.4 14.2 17.0 20.1 22.3 22.1 21.6 2002/1 0.0 0.3 0.6 7.3 14.7 21.6 20.8 19.9 2002/2 0.0 0.0 -0.2 1.0 5.5 9.3 9.2 9.0 2004 -0.2 1.0 0.4 Tahminlerin gerçekleşme oranları, kalkınma hızının gerçekleşme oranı ile yakın ilişkilidir. Bugüne kadar yapılan talep projeksiyonu çalışmalarında kullanılan GSYİH artış hızları, gerçekleşmeler ile mukayese edildiğinde gerçekleşme ile talep çalışmalarında kullanılan hedef artış hızlarında, kriz yılları hariç + %10 ve - %5 oranında sapmaların olduğu tespit edilmiştir. Modelde kullanılan verilerin gerçek değerlere daha yakın olması durumunda kısa ve orta dönemde elektrik enerjisi talep gerçekleşmeleri tahminlere daha yakın, uzun dönemde ise kullanılan verilere paralel olarak sapmalar daha da fazla olmaktadır. ETKB tarafından Mayıs 2008’de talep tahminleri Baz ve Düşük Senaryo olarak yapılmıştır. Bu talep projeksiyonlarından Baz Senaryo; DPT tarafından tarım, maden, imalat, enerji, inşaat, ulaştırma ve diğer hizmetler sektörlerinin her birisi için 2030 yılına kadar GSYİH’ya sağladıkları katkı ve dolayısıyla bunların toplamından oluşan 1998 yılı fiyatları ile GSYİH miktarı verilerinin kullanılmasıyla hesaplanmış, Düşük Senaryo ise 2009 yılından itibaren GSYİH’nın yıllık %4.5 oranında artacağı varsayımı ile yapılmıştır. DPT Müsteşarlığı tarafından 2008 yılında belirlenen ve Baz Senaryoda kullanılan beş yıllık periyodlar halindeki kalkınma hızı, gayri-safi yurt içi hasıla artış hızı ile %4.5’lik büyümeyi öngören Düşük Senaryo verileri aşağıda verilmektedir: Dönemler 2000-2005 2005-2010 2010-2015 2015-2030 Baz Senaryo Kalkınma Hızı (%) 4.6 5.8 5.5 5.5 Düşük Senaryo Kalkınma Hızı (%) 4.6 5.3 4.5 4.5 Kaynak: Türkiye Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Talep Çalışması Raporu ETKB Bu kalkınma hızlarına göre GSYİH’nin sektörlere göre gelişim yapısı Tablo 4’de verilmektedir. Tablo 4 : Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın Sektörel Yapısı (% pay) Tarım İnşaat Maden İmalat Enerji Hizmetler TOPLAM 2000 2005 12.2 10.6 5.7 5.8 0.9 0.7 23.5 23.5 1.9 1.9 55.7 57.5 100.0 100.0 2010 2015 8.5 7.5 5.7 5.5 0.6 0.5 23.5 24.0 2.3 2.8 58.9 59.6 100.0 100.00 2020 6.5 5.5 0.5 24.1 3.3 60.1 100.0 2025 5.7 5.5 0.5 24.2 3.7 60.4 100.0 2030 5.0 5.5 0.5 24.3 4.1 60.6 100.0 Kaynak: ETKB - EİGM Tablonun incelenmesinden de görüleceği üzere, tarım ve maden sektörlerinin milli gelire olan katkılarının giderek azalmasına karşılık, imalat sanayinin katkısının artması, inşaat sektörünün payının çok az düşmesi beklenmektedir. Uzun dönemde enerji ve imalat sektörlerinin payı artmakla birlikte, en fazla artışın hizmetler sektöründen gelmesi beklenmektedir. 12 Düşük Senaryoda ise GSYİH artışı hızlarının ve dolayısı ile toplam milli gelirin düşmesi ancak sektör paylarının aynı kalması öngörülmüştür. Talep tahmin serileri olan Baz Talep ve Düşük Talep ile yıllara göre artışları sırasıyla Tablo 5, Grafik 7 ve Tablo 6, Grafik 8’de verilmektedir. 2008 ve sonraki yıllarda da minimum yükün puant talebe oranının geçmiş yıllarda gerçekleştiği gibi %40 dolayında devam edeceği, diğer bir deyişle yük eğrisi karakteristiğinin çok fazla değişmeyeceği kabul edilmiştir. Bu oranın yükseltilmesinin sağlanması durumunda kısa dönemde arz güvenilirliğine katkı sağlayacağı dikkate alınması gereken bir husustur. Talep tahminleri Türkiye elektrik sistemi için geçerli olup, brüt taleptir. İletim ve dağıtım hatlarındaki kayıplar, santralların iç ihtiyaçları dahildir. Ayrıca dağıtım sistemine bağlı ve Yük Tevzi Merkezinden talimat almayan üretim tesislerinin de üretimleri bu çalışmaya dahil edilmiştir. Tablo 5 : Talep Tahmini (Baz Talep) YIL 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ MW Artış (%) 32478 35053 7,9 37832 7,9 40716 7,6 43819 7,6 47159 7,6 50753 7,6 54622 7,6 58560 7,2 62782 7,2 GWh Artış (%) 204000 219013 7,4 236182 7,8 253837 7,5 272812 7,5 293205 7,5 315123 7,5 338679 7,5 363695 7,4 390559 7,4 Grafik 7: Talep Tahmini (Baz Talep) 70000 450000 400000 60000 350000 50000 250000 30000 200000 MW 40000 150000 20000 100000 10000 50000 0 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PUANT TALEP 2014 2015 ENERJİ TALEBİ 13 2016 2017 GWh 300000 Tablo 6 : Talep Tahmini (Düşük Talep) YIL 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ MW Artış (%) 32143 34571 7,6 37182 7,6 39673 6,7 42331 6,7 45167 6,7 48193 6,7 51421 6,7 54788 6,5 58376 6,5 GWh Artış (%) 204000 216992 6,4 230705 6,3 246181 6,7 262696 6,7 280319 6,7 299124 6,7 319190 6,7 340379 6,6 362975 6,6 Grafik 8: Talep Tahmini (Düşük Talep) 400000 60000,00 350000 50000,00 300000 250000 30000,00 200000 150000 20000,00 100000 10000,00 50000 0,00 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PUANT TALEP 2014 2015 ENERJİ TALEBİ 14 2016 2017 GWh MW 40000,00 III. 2006 – 2007 YILLARI ÜRETİM PROGRAMLARI VE GERÇEKLEŞMELERİ I.1. 2006 Yılı 2006 yılı için hazırlanan üretim programında Türkiye toplam elektrik üretiminin 173.1 milyar kWh seviyelerinde olacağı ve buna göre elektrik enerjisi tüketiminin de 171.4 milyar kWh olacağı tahmin edilmiş olup, 2006 yılı Türkiye elektrik enerjisi tüketimi bir önceki yıla göre yaklaşık %8.6 artış ile 174.6 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir (Tablo 7). 2006 yılı sonu itibariyle Türkiye toplam kurulu gücü 40564.8 MW olup, bu gücün Kuruluşlara dağılımı Tablo 8’de verilmektedir. Tablo 7: 2006 Yılı Elektrik Üretim Programı ve Gerçekleşmesi (GWh) KURULUŞLAR 2006 Yılı Programı 2006 Yılı Revize Programı 2006 Yılı Gerçekleşme EÜAŞ 65949 67452 71082 EÜAŞ'A BAĞLI ORT. SANT. 13090 12630 13634 370 438 418 4196 4143 4061 YAP İŞLET DEVRET SANTRALLAR 14650 14834 14767 YAP İŞLET SANTRALLAR 41155 43859 42738 SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ 14533 13096 15163 OTOPRODÜKTÖRLER 19144 16531 14437 EÜAŞ DIŞINDAKİ ÜRETİM TOPLAMI 107138 105531 105218 TÜRKİYE ÜRETİM TOPLAMI 173087 172983 176300 660 664 573 173747 173647 176873 2370 2184 2236 171377 171463 174637 MOBİL SANTRALLAR İŞLETME HAKKI DEV. SANT. DIŞ ALIM TOPLAMI TÜRKİYE ÜRETİMİ + DIŞALIM DIŞ SATIM TOPLAMI TÜRKİYE TÜKETİMİ 15 Tablo 8: 2006 Yılı Kurulu Güç Dağılımı KURULU GÜÇ MW TERMİK EÜAŞ SANTRALLARI HİDROLİK EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR 8.705,9 11.176,0 TERMİK 3.834,0 TERMİK 620,0 HİDROLİK 30,1 TOPLAM GÜÇ MW 19.881,9 3.834,0 650,1 MOBİL SANTRALLAR TERMİK 724,9 724,9 YAP İŞLET SANTRALLARI TERMİK 6.101,8 6.101,8 TERMİK 1.449,6 YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI RÜZGAR 17,4 HİDROLİK 982,0 TERMİK SERBEST ÜRETİM ŞİRKET SANTRALLARI OTOPRODÜKTÖR SANTRALLAR 40,4 HİDROLİK 326,8 RÜZGAR HİDROLİK TERMİK TÜRKİYE TOPLAM KURULU GÜÇ RÜZGAR HİDROLİK I.2. 2839,0 RÜZGAR TERMİK 2.449,0 3.206,2 3.152,9 1,2 3.716,9 562,8 27.443,1 59,0 40.564,8 13.062,7 2007 Yılı 2007 yılında ise, 187.7 milyar kWh olarak tahmin edilen toplam elektrik enerjisi üretimi bir önceki yıla göre %8.6 artış ile 191.5 milyar kWh ve 185.2 milyar kWh olarak tahmin edilen elektrik enerjisi tüketimi de bir önceki yıla göre %8.8 artış ile 190.0 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir (Tablo 9). 2007 yılı sonu itibariyle Türkiye toplam kurulu gücü 40835.7 MW olup, bu gücün Kuruluşlara dağılımı Tablo 10’da verilmektedir. 2007 yılında işletmeye giren ve devreden çıkan santralların listesi Ek-2’de verilmiştir. 16 Tablo 9: 2007 Yılı Elektrik Üretim Programı ve Gerçekleşmesi (GWh) KURULUŞLAR 2007 Yılı Programı EÜAŞ SANT. ADÜAŞ SANT. EÜAŞ'A BAĞLI ORT. SANT. MOBİL SANTRALLAR İŞLETME HAKKI DEV. SANT. YAP İŞLET DEVRET SANTRALLAR YAP İŞLET SANTRALLAR SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ OTOPRODÜKTÖRLER EÜAŞ DIŞINDAKİ ÜRETİM TOPLAMI TÜRKİYE ÜRETİM TOPLAMI 70766 15485 101 4141 DIŞ ALIM TOPLAMI TÜRKİYE ÜRETİMİ + DIŞALIM DIŞ SATIM TOPLAMI TÜRKİYE TÜKETİMİ 2007 Yılı 2007 Yılı Revize Gerçekleşme Programı 75700 73839 216 19098 18488 138 797 4480 4268 14674 46013 16124 20430 14455 44946 17927 16324 14256 44970 19399 15325 116968 187733 117368 193068 117719 191558 540 743 864 188273 193811 192422 3093 2873 2422 185180 190938 190000 Tablo 10: 2007 Yılı Kurulu Güç Dağılımı KURULU GÜÇ MW EÜAŞ SANTRALLARI EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI ADÜAŞ SANTRALLARI İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR MOBİL SANTRALLAR YAP İŞLET SANTRALLARI YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI SERBEST ÜRETİM ŞİRKET SANTRALLARI OTOPRODÜKTÖR SANTRALLAR TÜRKİYE TOPLAM KURULU GÜÇ 17 TERMİK HİDROLİK 8.690,9 11.350,3 TERMİK TERMİK HİDROLİK TERMİK HİDROLİK TERMİK TERMİK TERMİK RÜZGAR HİDROLİK TERMİK RÜZGAR HİDROLİK TERMİK RÜZGAR HİDROLİK TERMİK RÜZGAR HİDROLİK 3.834,0 30,0 111,3 620,0 30,1 262,7 6.101,8 1.449,6 17,4 982,0 3.130,3 127,7 363,0 3.175,2 1,2 558,2 27.294,5 146,3 13.394,9 TOPLAM GÜÇ MW 20.041,2 3.834,0 141,3 650,1 262,7 6.101,8 2.449,0 3.621,0 3.734,6 40.835,7 IV. TÜRKİYE MEVCUT ELEKTRİK SİSTEMİNİN ÜRETİM – TÜKETİMİ İNCELEMESİ I.1. Elektrik Üretim Tesislerinin Kuruluşlara Göre Gelişimi Türkiye elektrik enerjisi üretiminde kamu kurumlarının yanı sıra özel sektör kuruluşları da yer almıştır. Her ne kadar Türkiye’de özelleştirme kavramı 1984 yılında 3096 sayılı yasanın yürürlüğe girmesi ile güncel hale geldiyse de bu tarihin daha öncesinde elektrik üretiminde ÇEAŞ ve KEPEZ gibi imtiyazlı özel şirketler yer almıştır. 1984 yılında 2007 yılı sonuna kadar kurulu güç ve elektrik üretim miktarlarının yıllara göre gelişimi aşağıda Tablo 11 ve Tablo 12’de gösterilmektedir. Tablo 11: Türkiye Kurulu Gücünün Kamu ve Özel Sektör Olarak Gelişimi KURULU GÜÇ (MW) KAMU SANTRALLARI TERMİK HİDROLİK TOPLAM ÖZEL SANTRALLARI PAY (%) TERMİK HİDROLİK TOPLAM TÜRKİYE TOPLAMI PAY (%) TERMİK HİDROLİK TOPLAM 1984 3545,4 3644,2 7189,6 85,0% 1041,4 230,6 1272,0 15,0% 4586,8 3874,8 8461,6 1985 4150,4 3644,2 7794,6 85,5% 1096,4 230,6 1327,0 14,5% 5246,8 3874,8 9121,6 1986 5144,3 3644,2 8788,5 86,9% 1093,4 233,3 1326,7 13,1% 6237,7 3877,5 10115,2 1987 6293,4 4720,1 11013,5 88,1% 1198,4 283,2 1481,6 11,9% 7491,8 5003,3 12495,1 1988 7048,9 5935,1 12984,0 89,4% 1253,4 283,2 1536,6 10,6% 8302,3 6218,3 14520,6 1989 7941,5 6298,1 14239,6 90,1% 1269,4 299,2 1568,6 9,9% 9210,9 6597,3 15808,2 1990 8264,2 6465,1 14729,3 90,3% 1289,1 299,2 1588,3 9,7% 9553,3 6764,3 16317,6 1991 8795,6 6521,5 15317,1 89,0% 1299,7 592,3 1892,0 11,0% 10095,3 7113,8 17209,1 1992 9020,6 7779,2 16799,8 89,8% 1316,8 599,5 1916,3 10,2% 10337,4 8378,7 18716,1 1993 9230,6 9049,0 18279,6 89,9% 1425,3 632,7 2058,0 10,1% 10655,9 9681,7 20337,6 1994 9440,6 9208,3 18648,9 89,4% 1554,6 656,3 2210,9 10,6% 10995,2 9864,6 20859,8 1995 9650,6 9207,6 18858,2 90,0% 1440,9 655,2 2096,1 10,0% 11091,5 9862,8 20954,3 1996 9665,6 9239,5 18905,1 89,0% 1649,0 695,3 2344,3 11,0% 11314,6 9934,8 21249,4 1997 9665,6 9403,9 19069,5 87,1% 2123,7 698,7 2822,4 12,9% 11789,3 10102,6 21891,9 1998 10064,6 9497,9 19562,5 83,8% 2974,2 817,3 3791,5 16,2% 13038,8 10315,2 23354,0 1999 11417,6 9701,7 21119,3 80,9% 4155,8 844,2 5000,0 19,1% 15573,4 10545,9 26119,3 2000 11274,6 9977,3 21251,9 77,9% 4795,4 1216,8 6012,2 22,1% 16070,0 11194,1 27264,1 2001 10954,6 10108,7 21063,3 74,3% 5686,0 1583,1 7269,1 25,7% 16640,6 11691,8 28332,4 2002 10949,6 10108,7 21058,3 66,1% 8636,4 2151,1 10787,5 33,9% 19586,0 12259,8 31845,8 2003 10803,1 10990,2 21793,3 61,2% 12186,3 1607,4 13793,7 38,8% 22989,4 12597,6 35587,0 2004 10794,9 10994,7 21789,6 59,2% 13364,8 1669,6 15034,4 40,8% 24159,7 12664,3 36824,0 2005 11474,9 11109,7 22584,6 58,1% 14442,4 1816,5 16258,9 41,9% 25917,3 12926,2 38843,5 2006 12539,9 11176,0 23715,9 58,6% 14825,2 1960,7 16785,9 41,4% 27380,1 13121,7 40564,8 2007 12554,9 11461,6 24016,5 58,6% 14888,2 2079,6 16812,2 41,4% 27294,5 13541,2 40835,7 18 Tablo 12: Türkiye Üretiminin Kamu ve Özel Sektör Olarak Gelişimi ÜRETİM (GWh) KAMU SANTRALLARI TERMİK HİDROLİK TOPLAM 1984 14426 12260 26685,7 1985 19257 10992 1986 24511 1987 1988 ÖZEL SANTRALLARI PAY (%) TÜRKİYE TOPLAMI PAY (%) TERMİK HİDROLİK TOPLAM 87,2% 2761,1 1166,7 3927,8 12,8% 30248,9 88,4% 2917,3 1052,7 3970,0 10959 35470,1 89,4% 3310,8 913,9 22122 17557 39679,3 89,5% 3612,9 15563 27450 43013,6 89,5% 3535,8 1989 30408 17046 47454,1 91,2% 1990 30698 22156 52854,2 1991 34068 21393 1992 36936 24597 1993 35372 1994 TERMİK HİDROLİK TOPLAM 17187,2 13426,3 30613,5 11,6% 22174,0 12044,9 34218,9 4224,7 10,6% 27822,2 11872,6 39694,8 1060,7 4673,6 10,5% 25735,1 18617,8 44352,9 1499,4 5035,2 10,5% 19099,2 28949,6 48048,8 3695,7 893,4 4589,1 8,8% 34103,6 17939,6 52043,2 91,9% 3697,3 991,5 4688,8 8,1% 34395,4 23147,6 57543,0 55460,7 92,1% 3495,2 1290,4 4785,6 7,9% 37563,0 22683,3 60246,3 61533,3 91,4% 3837,9 1971,0 5808,9 8,6% 40774,2 26568,0 67342,2 31728 67099,8 90,9% 4484,9 2222,8 6707,7 9,1% 39856,6 33950,9 73807,5 42998 28945 71942,5 91,9% 4737,8 1641,4 6379,2 8,1% 47735,8 30585,9 78321,7 1995 45090 33105 78194,9 90,7% 5616,9 2435,6 8052,5 9,3% 50706,5 35540,9 86247,4 1996 47975 37440 85414,7 90,0% 6411,9 3035,1 9447,0 10,0% 54386,5 40475,2 94861,7 1997 53578 37342 90919,1 88,0% 9902,2 2474,5 12376,7 12,0% 63479,7 39816,1 103295,8 1998 56473 39601 96074,8 86,5% 12314,5 2633,1 14947,6 13,5% 68787,9 42234,5 111022,4 1999 60575 31737 92312,5 79,3% 21166,7 2960,7 24127,4 20,7% 81741,9 34698,0 116439,9 2000 65462 27772 93234,0 74,6% 28547,4 3140,2 31687,6 25,4% 94009,7 30911,9 124921,6 2001 65954 20409 86362,4 70,4% 32698,8 3663,5 36362,3 29,6% 98652,4 24072,3 122724,7 2002 51028 26304 77332,1 59,8% 44639,5 7427,9 52067,4 40,2% 95667,7 33731,8 129399,5 2003 33070 30027 63096,9 44,9% 72119,8 5363,8 77483,6 55,1% 105189,6 35390,9 140580,5 2004 27349 40669 68017,2 45,1% 77208,2 5472,9 82681,1 54,9% 104556,9 46141,4 150698,3 2005 38416 35046 73461,9 45,4% 83920,6 4573,7 88494,3 54,6% 122336,7 39619,5 161956,2 2006 46037 38679 84716,1 48,1% 85892,4 5691,4 91583,8 51,9% 131929,1 44370,8 176299,8 2007 61347 30980 92327,0 48,2% 94005,0 5226,0 99230,7 51,8% 155352,0 36206,0 191558,0 1984 yılında kurulu güç toplamında %85 olan kamu payı 2007 yılında %58,6 seviyesine, 1984 yılında Türkiye toplam elektrik üretiminde %87,2 olan kamu payı 2007 yılında %48,3 seviyesine gerilerken buna paralel olarak da hem kurulu güç hem de toplam üretimde özel sektör payı artmıştır. 1995 yılından sonra sektörde kamu payı sürekli olarak azalırken özel sektör payı artmıştır. Grafik 9 ve Grafik 10’da kurulu güç ve toplam elektrik üretiminde kamu-özel sektör paylarının yıllara göre gelişimi görülebilmektedir. 19 Grafik 9: Kurulu Güç İçinde Kamu ve Özel Sektör paylarının Gelişimi 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL Grafik 10: Türkiye Toplam Elektrik Üretiminde Kamu ve Özel Sektör paylarının Gelişimi 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL Grafik 9 ve Grafik 10 incelendiğinde özel sektöre ait olan üretim tesislerinin toplam elektrik üretimi içindeki payının kurulu güç içindeki payına göre daha hızlı arttığı ve 2007 yılında daha yüksek seviyeye ulaştığı açıkça görülmektedir. Özellikle 1998 yılından 2003 yılına kadar toplam üretim içinde özel sektör payı oldukça hızlı bir şekilde artmıştır. Bu dönem YİD, İHD ve Yİ modeli kapsamında özel sektörün elektrik üretmeye başladığı dönemdir. Yİ modeli kapsamındaki kapasitenin tamamı ile YİD ve İHD kapsamındaki kapasitenin büyük bir çoğunluğu termik kapasite olduğu ve bu modeller kapsamında üretimlerine satın alma garantisi verildiği için toplam Türkiye elektrik üretimi içindeki özel sektör payı hızlı bir şekilde artmıştır. 2004 yılı ve sonrasında ise özel sektör payı toplam kurulu güç ve toplam üretim içinde değişiklik göstermemiştir. 20 Kamu ve özel sektör kurulu güç ve toplam elektrik üretiminin 1984 yılındaki değerine göre yıllık olarak 2007 yılına kadar büyüme oranları aşağıda Grafik 11 ve Grafik 12’de gösterilmiştir. Grafik 11: Kamu Santrallarının Toplam Kurulu Güç ve Toplam Elektrik Üretimi Değerlerinin 1984 Yılına Göre Gelişimi 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KURULU GÜÇ ÜRETİM Grafik 12: Özel Sektör Santrallarının Toplam Kurulu Güç ve Toplam Elektrik Üretimi Değerlerinin 1984 Yılına Göre Gelişimi 31,0 26,0 21,0 16,0 11,0 6,0 1,0 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KURULU GÜÇ 21 ÜRETİM Kamu santrallarının kurulu güç ve üretim miktarları 1984 yılına göre 2007 yılında yaklaşık 3,5 kat büyümüştür. Buna karşılık özel sektör santrallarının toplam kurulu gücü aynı dönemde yaklaşık 13 kat, toplam üretim miktarı ise yaklaşık 25 kat büyümüştür. Yukarıda da belirtildiği üzere özellikle 1998 yılından sonra YİD, Yİ ve İHD modeli kapsamında özel sektörün elektrik üretiminde ağırlıklı olarak termik kapasite ile yer alması ve bu kapasitelerin üretimlerine satın alma garantisi verilmesi büyümedeki farklılığın birincil nedenidir. Bilindiği üzere elektrik enerjisi tüketileceği anda üretilmesi gerekir. Bu nedenle elektrik enerjisi üretimi için asıl belirleyici unsur talep miktarıdır. Kurulu gücün enerjiye dönüştürülebilir kısmının ancak talep kadar olan miktarı üretileceği için kapasitenin bir kısmı üretime hazır ama üretim yapmadan yedek olarak bekleyecektir. Talebi karşılamak üzere sistemdeki santrallar emre amadelik durumlarına göre çalıştırılmakta ve elektrik üretilmektedir. Emre amadelik durumu hidrolik santrallarda hidrolojik koşullara göre değişkenlik göstermekte, termik santrallarda ise çalıştırılma koşullarının hazır bulundurulmasına göre belirlenmektedir. Emre amade olma durumunu etkileyen unsurlardan önemli olanları arıza olasılıkları, bakım ihtiyaçları ve yakıt temini ve kalitesidir. Santralların çalışma durumunu etkileyen bütün unsurlar göz önüne alınarak emre amade olma durumu belirlenmektedir. Bir grup kapasite emre amade olsa bile talep durumuna göre ihtiyaç duyulmadığından çalıştırılmayan bir kısım kapasite bulunacaktır. Yıllık üretim miktarı ile toplam kurulu güç ilişkisi mevcut kapasitenin kullanımı hakkında bir fikir vermektedir. Kurulu kapasiteden yararlanma oranını değerlendirmenin değişik ölçütleri bulunmaktadır. Bu ölçütler bir anlamda kurulu kapasitenin kullanılmasında verimliliğin de bir göstergesidir. Bu ölçütlerden en önemli olanları tam kapasite eşdeğeri çalışma süresi ve kapasite faktörü’dür. Tam kapasite çalışma eşdeğeri süresi : bir santralın yıllık ürettiği elektrik miktarının santral kurulu gücüne bölünmesi ile elde edilen değerdir. Diğer bir deyişle, santralın kurulu gücünün tamamı seviyesinde sürekli olarak çalışarak bir yılda ürettiği toplam elektrik miktarına ulaştığında çalıştığı saat sayısıdır. Kurulu gücün kullanılmasında verimlilik bu saat sayısının büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Kapasite Faktörü : bir santralın bir yıl içinde gerçekleştirdiği elektrik üretim toplamının, santralın kurulu gücünün tamamı seviyesinde tüm yıl çalıştığı varsayılarak hesaplanan teorik değere oranı ile bulunan yüzde cinsinden oranıdır. Kurulu gücün kullanılmasında verimlilik bu oranın büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Tam kapasite eşdeğeri çalışma süresi ve kapasite faktörü değerlendirilirken gerçekleşen üretim değerinin talep değerine bağlı olduğu dolayısıyla kullanılabilir kapasite olduğu halde talepten fazla üretim yapılamayacağı için kurulu gücün bir kısmının kullanılamadığı göz önünde bulundurulmalıdır. 22 Grafik 13: Kamu ve Özel Sektör Santralları İle Tüm Sistemin Tam Kapasite Eşdeğeri Çalışma Süreleri 7000 6000 5000 SAAT 4000 3000 2000 1000 0 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL TÜM SİSTEM 1999 yılı öncesinde Türkiye toplam kurulu gücünün büyük bir kısmı kamuya ait olduğu ve bu yıla kadar özel sektöre ait kapasitenin neredeyse tamamı hidrolik olduğu için kamu bünyesindeki kurulu kapasitenin tam kapasite eşdeğeri çalışma süresi sistem toplam kurulu gücü ile hemen hemen aynı seviyededir. 1999 yılından itibaren özel sektörün toplam kurulu güç içindeki payı büyümüştür ve bu kapasitenin büyük bir kısmı termik kaynaklara bağlıdır. Yukarıda da belirtildiği gibi YİD ve İHD modeli kapsamındaki kapasitelerin üretimlerinin tamamına ve Yİ modeli kapsamındaki kapasitelerin üretimlerinin %85’ine satın alma garantisi verilmiş olmasından dolayı özel sektör santralları 1999 yılından bu yana daha fazla çalıştırılmışlardır. Dolayısıyla üretimlerine ve kurulu güce göre hesaplanan tam kapasite eşdeğeri çalışma süreleri kamu santrallarına göre daha fazla olmuştur. 2002 yılından sonra sisteme yeni ilave edilen toplam kapasite miktarı talep artışına göre daha az olduğu için özel sektör santrallarının çalışma süreleri artmaya devam ederken kamu santrallarının çalışma süreleri de artış göstermiştir. Kurulu gücün verimli kullanılmasının ölçütlerinden bir diğeri de santralların kapasite faktörüdür. Bir santral emre amade olsa bile talep durumuna göre bazı zamanlarda çalıştırılmayabilecektir. Talebin güvenilir bir şekilde karşılanması için sistemde bulunan santrallar belirlenen politikalar çerçevesindeki ilkelere göre sıralanarak çalıştırılmaktadır. Bu ilkeler en düşük maliyetle üretim yapan santraldan başlanarak pahalıya doğru sıra ile çalıştırılabileceği gibi özel bazı koşullara öncelik de verilebilir. Örneğin Türkiye elektrik sisteminde üretimlerine satın alma garantisi verilmiş olan santrallar maliyet göz önüne alınmadan öncelikli olarak çalıştırılmaktadır. 1984 yılından 2007 yılına kadar kamu ve özel sektör kapasitelerinin yıllık Kapasite Faktörleri incelendiğinde hidrolik kapasitede her iki gruptaki santralların kapasite faktörlerinin birbirine oldukça yakın oldukları görülmektedir. Benzer hidrolojik koşullara sahip oldukları için kapasite faktörleri arasında fark bulunmamaktadır. Grafik 14’de 1984 yılından 2007 yılına kadar kamu ve özel sektör hidrolik santrallarının yıllık kapasite faktörleri incelendiğinde aralarında belirgin farklılıklar olmadığı anlaşılmaktadır. 23 Grafik 14: Kamu ve Özel Sektör Hidrolik Santrallarının Yıllık Kapasite Faktörleri 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL Benzer şekilde kamu ve özel sektör termik santrallarının yıllık kapasite faktörleri incelendiğinde (Grafik 15) 1999 yılına kadar kamu santrallarının kapasite faktörleri yüksek iken 1999 yılından sonra özel sektör santrallarının kapasite faktörleri daha büyük olduğu ve artarak devam ettiği görülmektedir. Buna karşılık kamu termik santrallarının kapasite faktöründe 2001-2004 döneminde çok hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. Bu dönem başta Yİ modeli kapsamındaki santrallar olmak üzere oldukça büyük miktarda özel sektör termik santrallarının işletmeye girdiği dönemdir. 2004 yılından sonra ise yeni ilave kapasite artışı talep artışına göre daha düşük olduğundan kamu santrallarının çalıştırılma süreleri dolayısıyla kapasite faktörleri artmıştır. 1984-2007 arası dönemde kapasite faktörü değerleri ile beraber Türkiye elektrik sistemi yıllık Yük Faktörü değeri de aynı grafikte gösterilmektedir. Yük Faktörü değerleri bütün yıllarda %70 dolayında seyretmektedir. Grafik 15: Kamu ve Özel Sektör Termik Santrallarının Kapasite Faktörleri İle Sistem Yük Faktörü 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL 24 YÜK FAKTÖRÜ 1988 yılının aşırı yağışlı olmasından dolayı hidrolik santrallardan ortalamanın çok üzerinde elektrik üretilmiştir. Bu yılda hem kamu hem de özel sektör hidrolik santrallarının kapasite faktörlerinin diğer yıllara göre belirgin bir şekilde yüksek olduğu görülmektedir. Aynı yılda termik santralların kapasite faktörlerine bakıldığında ise, kamu termik santrallarının kapasite faktörünün oldukça düşük gerçekleştiği görülecektir. Elektrik enerjisi üretim miktarı talebi karşılamak üzere anlık olarak gerçekleştirileceğinden var olan kurulu gücün sadece ihtiyaç duyulan kısmı kullanılacaktır. Talebi karşılamak üzere bir grup kapasite kullanılırken bir başka grup kapasite kullanılamayabilecektir. 1998 yılında ortalamanın çok üzerinde yağış olması sonucu hidrolik santrallardan elektrik üretimi çok fazla gerçekleşmişken termik santralların mevcut kapasitelerinin bir kısmı kullanılmamıştır. Söz konusu yılda özel sektöre ait olan kapasite imtiyazlı olduğu için üretimleri kısılamazken çoğunluğu kamuya ait termik santralların kapasitesinin bir kısmı kullanılmamıştır. Kamu ve özel sektöre ait santralların toplam (hidrolik-termik) yıllık kapasite faktörleri ve elektrik sisteminin yük faktörü Grafik 16’da gösterilmektedir. 1999 yılından itibaren özel sektöre ait santralların toplam kurulu gücünün kapasite faktörünün artmaya başladığı ve sonrasında da yüksek seviyede gerçekleştiği açıkça görülmektedir. Daha önce de vurgulandığı üzere bu yıldan sonra işletmeye giren özel sektör santrallarının termik olması bunun başlıca nedenidir. Grafik 16: Kamu ve Özel Sektör Santrallarının Yıllık Kapasite Faktörleri 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 KAMU ÖZEL YÜK FAKTÖRÜ 1999 yılından itibaren Türkiye elektrik sisteminde özel sektör santrallarının oldukça önemli paya sahip olduğunun bir diğer göstergesi de anlık en yüksek tüketim olan puant talebin karşılanmasında kullanılan kapasite içinde özel sektör santrallarının payının bu yıldan itibaren belirgin bir şekilde artması ve buna paralel olarak kamu santrallarının payının azalmasıdır. Puant talebi karşılamada kamu payı 1999 yılından 2006 yılına %80 seviyesinden %50 seviyelerine gerilerken özel sektör santrallarının payı aynı dönemde %20 dolayından %45 seviyelerine yükselmiş ve yıllara göre bu payların gelişimi Grafik 17’de gösterilmiştir. Grafik 17’de diğer adıyla gösterilen pay İthalat ile ihracat arasındaki fark ile izole olarak çalışan az miktardaki kapasiteden gelmektedir. 25 Grafik 17: Toplam Puant Talebin Karşılanmasında Kamu ve Özel Sektör Kapasitelerinin Gelişimi 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 KAMU ÖZEL DİĞER 2001 yılından itibaren büyük miktarda özel sektör termik kurulu gücün sisteme dahil olması ve bu kapasitelerin büyük miktarda satın alma garantisi kapsamında olması nedeniyle toplam üretim kapasitelerinin büyük miktarı kullanılmıştır. Özel sektör termik santrallarındaki bu yüksek kullanma oranına karşılık kamu termik santrallarının üretim kapasitelerindeki kullanma oranı hızlı bir şekilde düşmüştür. Grafik 17’den de görüleceği üzere, özellikle 20022005 döneminde sistem kapasite yedeğinin %35 seviyelerinde yüksek olması kamu termik santrallarının üretim kapasitelerinin kullanılma oranındaki düşüşü hızlandırmıştır. Daha sonraki yıllarda sisteme yeni eklenen kapasite miktarının talep artış miktarına göre daha az olmasından dolayı sistem yedeği azaldığı için kamu termik santrallarının üretim kapasitesinin kullanılma oranı yeniden artış eğilimine geçmiştir. Grafik 18’de gösterilen kurulu güç yedekleri hesaplanırken yıllık toplam kurulu güç ile aynı yılın puant talep değerleri kullanılmıştır. 1984 yılından bu yana bütün yıllarda puant talep artarken sisteme eklenen yeni kapasite miktarı aynı oranda olmamıştır. Bundan dolayı da kurulu güç yedeği yıllara göre değişkenlik göstermiştir. Grafikten de görüleceği üzere sisteme eklenen yeni kapasite miktarının fazla olduğu yıllarda kurulu güç yedeği yükselmiştir. 1999 yılından 2003 yılına kadar olan dönemde kurulu güç içinde özel sektör payı daha fazla olmak üzere sisteme büyük miktarda yeni kapasite eklenmiş ve buna bağlı olarak da yedek oranı yükselmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere 1999 yılından itibaren özel sektöre ait olan kurulu güç büyük oranda kullanılırken yedek kapasite için kamu santralları bekletilmiştir. 26 Grafik 18: Türkiye Elektrik Sisteminde Kurulu Güç Yedeğinin Yıllara Göre Gelişimi 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 19 84 19 85 19 86 19 87 19 88 19 89 19 90 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 0% I.1.1. Değerlendirme Özellikle 1990’lı yılların sonlarından itibaren özel sektöre ait kurulu gücün artmış olması, bu kurulu gücün büyük kısmının termik olması ve üretimlerine satın alma garantisi verilmiş olması kamu santrallarının talebe bağlı olarak ihtiyaç duyulmadığı zamanlarda kısıtlı çalıştırılmaları sonucunu ortaya çıkartmıştır. Bilindiği üzere elektrik enerjisi ihtiyaç duyulduğu anda üretilir. Doğal olarak üretim kapasitesi talepten yüksek olduğu zaman fazla olan kurulu kapasite kullanılamayacaktır. Bütün santralların eşit koşullarda olduğu durumda elektrik enerjisi üretimine maliyeti düşük olan santraldan başlanıp yüksek olana doğru sıra ile üretim yaptırılması en doğal yoldur. Ancak belirli bir kapasite imtiyazlı haklara veya üretim önceliğine sahipse maliyete bakılmadan öncelikle üretim yaptırılmaktadır. Santrallara üretim önceliği ya da imtiyazlı haklar verilirken toplam elektrik enerjisi talebi miktarı ile yıl içinde elektrik tüketim seviyelerini gösteren yük profili göz önünde bulundurulmalıdır. İleriye yönelik olarak yıllık puant talep ile minimum yük seviyesi göz önünde bulundurulmalı ve üretim önceliği verilen kapasitenin yıllık yük profilindeki yeri dikkatli olarak belirlenmelidir. En azından öncelik verilmiş toplam kurulu kapasite miktarının baz yük seviyesinden daha yüksek olmamasına dikkat edilmelidir. Türkiye elektrik sisteminde satın alma garantisi verilmiş bulunan YİD, İHD ve Yİ modeli kapsamındaki kapasitelerin neredeyse tam verimli olarak kullanıldığı, ancak buna karşılık talep miktarı ve tüketim karakteristiğine göre kamu santrallarına ait kapasitenin bir kısmının kullanılmadığı bu çalışmadan açıkça anlaşılabilmektedir. 27 I.2. I.2.1. Türkiye Elektrik Tüketiminin İncelenmesi Giriş Türkiye elektrik sistemi tümleşik bir yapıda olup, elektrik enerjisinin tüketim ihtiyacına göre üretim yapılmasının yönetilmesi Milli Yük Tevzii Merkezinden (MYTM) gerçekleştirilmektedir. Sistemin gerçek zamanda güvenilir bir şekilde işletilmesi amacıyla MYTM ile eşgüdümlü olarak bölgesel yük dağıtım merkezlerinden yük ve üretim yönetimi yapılmaktadır. Elektrik sisteminin tümünün esas olarak tek bir merkezden yönetilmesi sistemin işletilmesinin sağlıklı ve güvenilir olması yanı sıra üretim ve tüketim bilgilerine ulaşılmasına da olanak sağlamaktadır. Bu çalışma kapsamında kullanılan tüketim bilgileri MYTM kayıtlarından alınmış ve tüm ülke tüketimini temsil etmektedir. Çalışmada; ♦ Toplam elektrik enerjisi tüketiminin karakteristiği ♦ Tertiplenmiş Yük-Zaman Eğrisi ♦ Elektrik tüketimi karakteristiğinin aylara göre davranışı konuları incelenmiş ve bu inceleme için geçmiş yıllarda MYTM tarafından kayıt edilmiş bilgiler kullanılmıştır. I.2.2. Elektrik Enerjisi Tüketim Karakteristiği Belirli bir zaman dilimi içinde saatlik yük değerlerinin ölçüldükleri saat sırasına göre bir grafik üzerinde gösterilmesi bu zaman dilimi içinde elektrik enerjisinin tüketim karakteristiğini göstermektedir. Günlük, aylık veya yıllık olarak çizilen saatlik yük değerleri grafiği ilgili zaman dilimi için yük karakteristiğini göstermektedir. Elektrik enerjisinin tüketim seviyesi gün içinde saatlere göre farklılık gösterdiği gibi haftanın günleri ve yılın ayları arasında da günlük tüketim karakteristikleri farklılık göstermektedir. Yıl içinde ölçülen en yüksek saatlik yük değeri Puant Yük olarak adlandırılırken en düşük saatlik yük değeri Minimum Yük veya Baz Yük olarak adlandırılmaktadır. 2007 yılında saatlik puant değeri 29150 MW olarak 27 Aralık günü saat 18:00’da ölçülmüştür. Aynı gün içinde en düşük anlık tüketim değeri ise 19114 MW’tır. Grafik 19 bu günün saatlik tüketim değerlerini göstermektedir. Son yıllarda yaz aylarında da anlık tüketim miktarı artmakta ve yıl puant değerinin ölçüldüğü kış aylarındaki en yüksek anlık tüketim seviyesine yaklaşmaktadır. 2007 yılında yaz puantı 25.07.2007 tarihinde saat 12:00’da 28708 MW olarak gerçekleşmiştir. Türkiye elektrik sisteminde elektrik tüketiminin yoğun olduğu saatler akşam saatleridir. Tüketimin yüksek olduğu saatler ile tüketimin düşük olduğu saatler arasında tüketim farkı oldukça büyüktür. Bu tüketim karakteristiğini şekillendiren unsurlar; Mevsimsel koşullar Sanayileşme yoğunluğu ve türü Elektrik kullanma alışkanlığı Evsel tüketimde cihaz çeşitleri ve kalitesi Olağan dışı günlük olaylar olarak sıralanabilir. 28 Grafik 19: Puant Yük Günündeki Saatlik Tüketim Eğrisi 27.12.2007 30000 25000 MW 20000 15000 10000 5000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 saat 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Bir gün içinde elektrik kullanma seviyesi saatlere göre değiştiği gibi aynı şekilde hafta, ay, mevsim ve yıl içinde de değişiklik göstermektedir. 24.12.2007 ile 30.12.2007 günü arasındaki 2007 yılının son haftasının saatlik tüketim değerleri Grafik 20’de gösterilmektedir. Bu hafta içinde en yüksek anlık tüketim değeri aynı zamanda yılın saatlik puant değeri olan 29150 MW, en düşük saatlik tüketim değeri ise 16139 MW olarak ölçülmüştür. Görüldüğü üzere zaman dilimi genişledikçe, bu zaman dilimi içinde puant yük ile minimum yük arasındaki fark açılmaktadır. Grafik 20 incelendiğinde hafta içi günlerdeki saatlik tüketim değerleri ile hafta sonu tüketim değerleri arasındaki fark açıkça görülebilmektedir. Grafik 20: 2007 Yılı Son Haftasının Saatlik Tüketim Eğrisi 30000 25000 MW 20000 15000 10000 5000 24.12.2007 25.12.2007 26.12.2007 27.12.2007 0 29 28.12.2007 29.12.2007 30.12.2007 I.2.3. Tertiplenmiş Yük-Zaman Eğrisi Elektrik tüketiminin yıllık karakteristiğinin incelenebilmesi ve yıllara göre bu karakteristiğin değişiminin izlenebilmesi için yıl içindeki tüm saatlik tüketim değerlerini temsil eden Tertiplenmiş Yük Eğrisi önemli bir göstergedir. Tertiplenmiş Yük Eğrisi çizildiğinde eğrinin altında kalan alan, yıl içinde kullanılan elektrik enerjisinin puant yük seviyesinin tüm yıl boyunca oluşturacağı alana oranını göstermektedir. Bu oran Yük Faktörü olarak adlandırılmaktadır. Sistem Yük Faktörünün mümkün olduğunca yüksek olması elektriğin verimli olarak kullanıldığı anlamına gelmektedir. Elektrik enerjisi kullanımında verimliliğin artması ile Yük Faktörü büyüyecektir. Yük faktörünün büyüklüğü yanı sıra Baz Yük değerinin Puant yük değerine oranı da verimli kullanım açısından önemli bir göstergedir. Bu oranın yüksek olması, daha da önemlisi yıl geçtikçe artması elektrik enerjisinin kullanılmasındaki verimlilik artışı için oldukça önemlidir. Puant Yük değeri düşürülürken Baz Yük değerinin artırılması, Puant Yük dönemlerindeki tüketimin minimum tüketim dönemlerine kaydırılması ile Sistem Yük Faktörü yükselmiş ve elektrik enerjisi tüketiminde verimlilik artmış olacaktır. Aşağıda Grafik 21’de Sistem Yük Faktörünün ve Baz Yükün Puant Yüke Oranının yıllara göre gelişimi gösterilmiştir. Grafik 21: Türkiye Elektrik Sisteminde Yük Faktörü ve Baz Yükün Puant Yüke Oranının Yıllara Göre Değişimi 80% 70% 68% 69% 70% 71% 70% 71% 71% 75% 73% 74% 71% 72% 74% 73% 73% 72% 73% 39% 38% 2006 2007 60% 50% 49% 40% 43% 40% 30% 34% 34% 36% 35% 44% 43% 38% 38% 41% 35% 32% 20% 10% 8% Yük Faktörü 0% 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Baz Yükün Puant Yüke Oranı 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Grafik 21’den de açıkça görüleceği üzere Türkiye elektrik sisteminde Yük Faktörü 1991 yılından 2000 yılına kadar artış eğilimi göstererek %75 seviyesine ulaşmış iken 2001 yılından sonra azalma eğilimine geçip 2007 yılında %73 seviyesinde gerçekleşmiştir. 1999 yılında depremin etkisi ile elektrik tüketiminde olağan dışı düşme nedeniyle hem sistem yük faktörü hem de baz yükün puant yüke oranı önceki yıla göre büyük düşüş göstermiştir. Yıllara göre Yük Faktöründeki değişimin büyük olması beklenemez ise de her yıl daha iyiye gitmesi veya en azından bir önceki yılın seviyesini koruması elektrik enerjisinin verimli kullanılmasının bir göstergesi olması açısından önemlidir. 30 Baz Yükün Puant Yüke oranı 1991 yılındaki %34 değerinden 2000 yılında %49 seviyesine yükselmiş iken 2007 yılında yeniden %38 seviyesine düşmüştür. Yük Faktörü ile Baz Yükün Puant Yüke oranındaki bu düşüş yıl geçtikçe elektrik enerjisi tüketiminde verimliliğin bir şekilde azaldığını göstermektedir. Tertiplenmiş Yük eğrilerinin aynı grafik üzerinde daha açık görülebilmesi için 2001, 2004 ve 2007 yıllarına ait Tertiplenmiş Yük Eğrileri Grafik 22’de gösterilmiştir. Hem Yük Faktörünün hem de Baz Yükün Puant Yüke Oranının yıllara göre düşüşü görülebilmektedir. Grafik 22: Tertiplenmiş Yük Eğrisinin Yıllara Göre Değişimi 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 2001 0,20 2004 0,10 2007 0,00 0,0 I.2.4. 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 Tüketimin Aylara Göre İncelenmesi Türkiye elektrik sisteminde yıllık en yüksek ani tüketim (Puant) değeri kış mevsiminde ölçülmektedir. Daha önceki yıllarda yıllık puant Kasım, Aralık veya Ocak aylarında görülüyorken son dört yılda Aralık ayında ölçülmüştür. Diğer taraftan son 10 yılın saatlik tüketimleri incelendiğinde Temmuz ve Ağustos aylarında anlık tüketim değerlerinin yükselmeye başladığı hatta zaman zaman yıllık puant seviyesine oldukça yaklaştığı görülmektedir. 2001 yılından sonra her ayın kendi puant değerinin yıllık puant değerine oranı Grafik 23’de gösterilmektedir. Elektrik enerjisi tüketiminin de diğer aylara göre daha düşük olduğu Nisan ve Mayıs aylarında aylık puantın yıl puantına oranı düşük kalmakta hatta son yıllarda bu oran daha da düşmektedir. 31 Grafik 23: Aylık Puant Değerlerin Yıl Puantına Oranlarının Gelişimi Aylık Puant değerlerinin Yıl Puantına oranları 100% 95% 90% 2001 2002 2003 85% 2004 2005 2006 80% 2007 75% 70% ocak şubat mart nisan mayıs haziran temmuz ağustos eylül ekim kasım aralık Sistemin tümünde elektrik enerjisinin kullanılması alışkanlığı zaman içinde değişiklik göstermekte ve yıllık tüketim eğrisinin şeklini değiştirmektedir. Bu değişiklik aylık puant değerlerinin yıl puantına oranında da kendini göstermektedir. Grafik 24’te yıllık puantın %100 mertebesine denk geldiğini hesaba katarsak, turizm ve hava sıcaklığının etkisiyle alan soğutma amaçlı elektrik enerjisinin kullanılması sonucunda son yıllarda saatlik yaz puantının yıllık puanta yaklaştığı görülmektedir. Özellikle son yıllarda yaz puantının yıllık puanttan daha hızlı arttığı ve aralarındaki farkın kapanmaya başladığı göz önüne alınırsa, bu durumun sebep ve etkilerinin Talep tarafı yönetimi çalışmalarında ihmal edilmemesi gereken temel unsurlardan biri olabileceği unutulmamalıdır. Grafik 24: Saatlik Yaz Puantı Değerlerinin Yıl Puantına Oranlarının Yıllara Göre Gelişimi Saatlik Yaz Puantı Değerlerinin Yıl Puantına Oranları 100% 99% 98% 97% 96% 95% 94% 93% 92% 91% 90% 89% 88% 87% 86% 85% 2000 2001 2002 2003 yaz puantı 2004 2005 Polinom (yaz puantı) 32 2006 2007 I.2.5. Değerlendirme ve Sonuç Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artan elektrik enerjisi talebinin karşılanmasında, talep tarafının yönetilmesi en kolay ve oldukça az yatırım gerektiren bir çözüm olarak ortaya konulmaktadır. Talep tarafının yönetilmesinde ise elektrik enerjisinin tüketiminde doğru politikaların oluşturulması ve bunların zaman geçirmeden uygulamaya konulması gerekmektedir. Bu konuda öncelikle ülkemizin elektrik enerjisi tüketim eğrisi ayrıntılı olarak incelenmelidir. Sistem Yük Faktörünün %73, baz yük seviyesinin puanta oranının ise %40 civarında gerçekleştiği görülmüştür. Yıllar bazında bu değerlerin gelişimini izlediğimizde ülkemizin yük eğrisinin iyi bir gelişim göstermediği görülmektedir. Talebi güvenilir olarak karşılayabilmek amacıyla yeni yatırım yapılsa bile, santralların inşaat süresi hesaba katıldığında, elektrik enerjisi talebinin tahmin edildiği gibi gerçekleşmesi durumunda, önümüzdeki yıllarda karşılanmasında sıkıntıların yaşanabileceğini söyleyebiliriz. Bu durumda, talep tarafı yönetimi ile tüketim saatlerinin puant saatlerinden baz ve orta yük seviyesine karşılık gelen saatlere kaydırılması ve halkın tasarruf yapma bilincinin oluşturulması kısa dönem için en ucuz ve en uygun çözüm olacaktır. Elektrik enerjisi kullanımında var olan tasarruf potansiyelinin harekete geçirilmesinin toplam elektrik tüketiminde etkileri görülecektir. Bunun için meskenlerde şeffaf akkor ampullaerin CFL (Compact Flouresant Lightbulb – Tassaruflu ampul) ile değiştirilmesi sonucunda elektrik enerjisi tüketimine etkisini inceleyen bir örnek çalışma yapılmış ve sonuçları aşağıda özetlenmiştir. TEDAŞ istatistiklerinde yer alan 2006 yılı sonuna göre 24.055.682 adet mesken abonesi dikkate alınmıştır. Ancak, çok yaygın olmasa da bir kısım konutlarda CFL ampul kullanıldığı ve sürekli olarak elektrik tüketimi gerçekleşmeyen abonelerin olabileceği düşünülerek daha az sayıda konutu dikkate alarak tasarruf olanağını incelemek doğru olacaktır. Mesken abonelerinden 15 Milyon, 12 Milyon, 9 Milyon, 6 Milyon ve 3 Milyon tanesinde ampullerin CFL ile değiştirilmesi durumunda elektrik ve kapasite tasarrufu ile bu tasarrufun toplam tüketim içindeki payı aşağıda Tablo 13’de gösterilmiştir. Tablo 13: Mesken Abone Sayılarına Göre Aydınlatmadan Yapılabilecek Tasarruf Olanakları ABONE (ADET) 24 055 682 15 000 000 12 000 000 9 000 000 6 000 000 3 000 000 AYDINLATMA AYDINLATMADAN KAPASİTE TÜKETİMİ TASARRUF TASARRUFU (GWh) (GWh) (MW) 6893,2 5514,6 1002,6 4298,3 3438,6 625,2 3438,6 2750,9 500,2 2579,0 2063,2 375,1 1719,3 1375,5 250,1 859,7 687,7 125,0 33 TASARRUF SONRASI AYDINLATMA TÜKETİMİ (GWh) 1378,6 859,7 687,7 515,8 343,9 171,9 TASARRUFUN TÜRKİYE TOPLAM NET TÜKETİMDEKİ NET PAYI TÜKETİMİ (%) (GWh) 137555,9 3,85% 139631,9 2,40% 140319,6 1,92% 141007,3 1,44% 141695,0 0,96% 142382,8 0,48% Tablo 13 incelendiğinde önemli miktarda bir kapasite tasarrufu potansiyeli olduğu açıkça görülmektedir. En kısa zamanda aydınlatma için haftada ortalama 45 saat süre elektrik kullanan en azından 3 Milyon konutta şeffaf akkor ampuller CFL ile değiştirilirse 1 yılda 687,7 Milyon kWh enerji ve daha da önemlisi 125 MW kapasite tasarrufu yapılabilecektir. Türkiye’nin ileriye yönelik olarak elektrik enerjisi talep artışının hızlı bir şekilde artacağı beklendiğinde 125 MW kapasitenin önemi daha iyi anlaşılabilecektir. Böyle bir tasarruf ile var olan kapasite daha verimli kullanılabilecektir ya da 125 MW kapasitenin yatırımının ertelenmesi sağlanabilecektir. Ampulleri değiştirilen konut sayısı 6 Milyon olduğu zaman bu kapasite tasarrufu 250 MW, 9 Milyon olduğu zaman ise 375 MW olacaktır. 34 V İLETİM VE DAĞITIM SİSTEMİ V.1. İletim Sistemi İletim Sistemi, üretim tesislerinden itibaren gerilim seviyesi 36 kV üzerindeki hatlar üzerinden elektrik enerjisinin iletiminin gerçekleştirildiği tesislerdir. İletim tesislerinin bileşenleri; - İletim hatları ve kabloları, - İletim Trafo ve Anahtarlama Merkezleri (indirici trafo merkezleri ve transformatör bulunmayan şalt sistemleri) olarak tanımlanır. 380 kV’luk Çok Yüksek Gerilim (ÇYG) ve 154 kV Yüksek Gerilim Hatları, 380/154 kV oto-trafolar ve 154/OG indirici trafolardan oluşan Türkiye İletim Sistemi teknik ve ekonomik açıdan avantajları nedeniyle yeterli miktarda seri ve şönt kapasitörlerle donatılmıştır. İletim Sistemi gerilim seviyesi 380 kV ve 154 kV ile standartlaştırılmıştır. Gürcistan ve Ermenistan ile olan enterkonneksiyon hatlarımız bu ülkelerdeki gerilim seviyesine uygun olarak 220 kV’tur. Türkiye üretim ve iletim sistemi, bir Milli Yük Tevzi Merkezi (Gölbaşı) ile 8 adet Bölgesel Yük Tevzi Merkezinden (Adapazarı, Çarşamba, Keban, İzmir, Gölbaşı, İkitelli, Erzurum ve Çukurova) gözlenip yönetilmektedir. Güç sistemi işletmesi, sistemin 380 kV trafo merkezlerini ve 50 MW’ın üzerindeki tüm santralları kapsayan bir SCADA ve Enerji İşletim Sistemi Programı (EMS) ile yapılmaktadır. Sistem işleticisi (Sistem Operatörü) bu sistem sayesinde daha kaliteli bir işletme için gerekli olan her tür sistem çalışmasını, günlük işletme programlarını ve yük frekans kontrolünü yapabilmektedir. İletim sisteminin mevcut durumu Tablo 14 ve Tablo 15’de özetlenmiştir. Tablo 14: Türkiye Elektrik İletim Sistemindeki Transformatör Sayısı ve Güçlerinin Primer Gerilimlerine Göre Dağılımı (2007 Yılı Değerleri) 380 kV 154 kV 66 kV ve aşağı TOPLAM ADET GÜÇ (MVA) ADET GÜÇ (MVA) ADET GÜÇ (MVA) ADET GÜÇ (MVA) 153 28715 963 52669 57 672 1173 82056 35 Tablo 15: Türkiye Elektrik İletim Sistemi Enerji Nakil Hat Uzunlukları (2007 Yılı Değerleri) (km) 380 kV 220 kV 154 kV 66 kV TOPLAM 14338.4 84.5 31.383 477.4 46283.3 154 kV yer altı güç kablosu uzunluğu 142.2 km 380 kV yer altı güç kablosu uzunluğu 12.8 km İletim Sistemi elektrik sisteminin ana omurgasını teşkil etmekte olup iletim tesisleri yatırımları pahalı ve yapımı uzun süre alan, işletilmesi ülke ekonomisine etkileri açısından büyük önem taşıyan sistemler olduğundan bölgesel gelişim hedeflerinin, yük tahminlerinin, arz kaynak noktalarının önceden optimum olarak belirlenmesi gerekmektedir. V.2. Dağıtım Sistemi Türkiye’deki dağıtım hatlarının uzunlukları toplamı 922724.2 km olup 2007 yılı itibarı ile mevcut durumu Tablo 16’da verilmektedir. Tablo 16: Türkiye Elektrik Dağıtım Sistemi Hat Uzunlukları (km) 33 kV 15,8 kV 10,5 kV 6,3 kV DİĞER 0,4 kV TOPLAM 333258.9 30290.5 5474.4 7656.8 98.8 545944.8 922724.2 Kaynak : TEDAŞ Dağıtım sisteminin 2007 yılı itibariyle mevcut durumu Tablo 17’de özetlenmiştir. Tablo 17: Türkiye Elektrik Dağıtım Sistemindeki Transformatör Sayısı ve Güçlerinin Primer Gerilimlerine Göre Dağılımı PRİMER GER. 33 kV SEKONDER GER. ADET GÜÇ (MVA) 15,8 kV 15,8 kV 10,5 kV 55 261122 262309 3978.5 3448.4 3291.5 260.5 69582.9 80561.8 5 3 30513 30521 14.6 3.3 8959.9 8977.8 ADET ADET 1 8034 8035 4.0 6840.7 6844.7 ADET ADET TOPLAM GÜÇ (MVA) 5 7918 7923 136.7 3522.9 3659.6 9 1868 1877 57,6 354.0 411.6 479 215 444 72 309455 310665 3978.5 3448.4 3310.1 458.1 89260.4 100455.5 GÜÇ (MVA) ADET TOPLAM 438 GÜÇ (MVA) DİĞER 0,4 kV 215 GÜÇ (MVA) 6,3 kV DİĞER 479 GÜÇ (MVA) 10,5 kV 6,3 kV Kaynak : TEDAŞ 36 V.3. Sistem Kayıpları Ülkemizin nüfus yoğunluğu, arz kaynaklarının yeri ve coğrafi koşullarına uygun olarak Avrupa standartlarına göre dizayn edilen iletim sistemi kayıpları, %3 civarındaki uluslararası performans düzeyindedir. (Tablo 18) Tablo 18: İletim Sistemi Kayıpları YILLAR % GWh 2001 2.8 3374.4 2002 2.7 3440.7 2003 2.4 3330.7 2004 2.4 3422.8 2005 2.4 3695.3 2006 2.7 4543.8 2007 2.5 4523.0 Kaynak : Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri, TEİAŞ-APK 37 VI. ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONUNUN HAZIRLANMASINDA KULLANILAN KABULLER VI.1. Talep 2008-2017 dönemi için, Baz Talep ve Düşük Talep olmak üzere her iki talep serisi için de 2008 yılı Mayıs ayında ETKB tarafından MAED modeliyle hesaplanmış olan talep serileri kullanılmıştır. VI.2. Mevcut Üretim Sistemi − Mevcut üretim sistemi olarak 2007 yılı sonu itibariyle Türkiye elektrik sistemine bağlı ve işletmede olan santrallar dikkate alınmıştır. − EÜAŞ termik santrallarında üretilebilecek maksimum üretim kapasite miktarları proje üretim kapasitesi ve güvenilir olarak üretebilecekleri üretim miktarları ise güvenilir üretim kapasitesi olarak EÜAŞ tarafından verilmiştir. − EÜAŞ hidrolik santrallarında üretilebilecek yıllık nominal üretim değerleri proje üretim kapasitesi ve güvenilir olarak üretebilecekleri üretim miktarları ise güvenilir üretim kapasitesi olarak EÜAŞ tarafından verilmiştir. − Bağlı Ortaklık kapsamındaki termik üretim tesislerinin proje ve güvenilir üretimleri üretim kapasite değerleri olarak 2008 yılı dahil 2017 yılına kadar EÜAŞ tarafından verilmiştir. − Otoprodüktör ve Üretim Şirketi santrallarının güvenilir ve proje üretim kapasite değerleri, lisanslarında belirtilen üretim değerleri olup on yıl boyunca aynı değerler kullanılmıştır. Lisanslarında belirtilen üretim kapasite değerleri EPDK’dan alınmıştır. − Yap-İşlet santrallarının üretim kapasite değerleri on yıl süresince sözleşmelerinde öngördükleri üretimleri olup TETAŞ tarafından verilmiştir. − İşletme Hakkı Devri ve Yap-İşlet-Devret santrallarının kapasite değerleri on yıl süresince sözleşmelerinde öngörülen üretim değerleri olup TETAŞ tarafından verilmiştir. − Lisansı sona erdirilmiş olan otoprodüktör ve üretim şirketi santralları için (devre dışı olanlar hariç) kurulu güçler aynen bırakılmış, üretim kapasiteleri için bir değer verilmemiştir. − Mobil santrallar için EÜAŞ ile sözleşmesi devam eden santralların üretimleri sözleşmelerindeki ile aynı olarak EÜAŞ tarafından verilen bilgiler kullanılmış, sözleşmeleri bittikten sonra kurulu güçten düşürülmüş ve sadece sözleşmesi devam eden santrallar listelerde gösterilmiştir. Bu santrallar sözleşmelerinin bitişinden sonra üretim şirketi statüsünde lisans alarak üretim yapabileceklerdir. 2007 yılı sonuna kadar üretim lisansı alan santrallar çalışmada dikkate alınmış olup sözleşmeleri biten, ancak yeni üretim lisansı almamış olan santrallar göz önüne alınmamıştır. 38 − Doğal gaz yakıtlı santralların 2008 – 2017 dönemi için güvenilir ve proje üretim kapasiteleri, doğal gaz arzında kısıt olmayacağı kabulü ile ilgili kuruluşlar tarafından verilmiştir. − Kamuya ait termik santrallarda rehabilitasyon yatırımları ve bakım-onarım programları EÜAŞ tarafından dikkate alınarak santral üretimleri verilmiştir. − Tevsi edilmekte olan Ambarlı Fuel Oil Santralının 2 x 150 MW’lık ünitelerinin rehabilitasyon çalışmaları için 2009 yılında devre dışı bırakılacağı 2012 yılında ise toplam 540 MW + 300 MW olmak üzere toplam 840 MW’lık Doğal Gaz santralı olarak devreye gireceği dikkate alınmıştır. VI.3. İnşa Halinde, 2007 Yılı Sonu İtibariyle Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesi − DSİ tarafından yapılmakta olan ve 2008 – 2015 döneminde işletmeye girmesi öngörülen toplam 3479 MW’lık HES projelerinin işletmeye giriş tarihleri, proje (ortalama hidrolik koşullardaki) ve güvenilir (kurak hidrolik koşullardaki) üretim kapasite değerleri DSİ’den alınmıştır. DSİ tarafından proje bazında ay/yıl olarak detay işletmeye giriş tarihleri verilen bu projelerin yıl içindeki üretim miktarları işletmeye giriş tarihleri itibariyle hesaplanarak denge tablolarında dikkate alınmıştır. − 2007 yılı sonu itibariyle lisans almış olan özel sektör üretim tesisi projelerinin işletmeye giriş tarihleri itibariyle yıllara göre kurulu güç, proje ve güvenilir üretim değerleri Ocak 2008 Dönemi İlerleme Raporlarına göre güncelleştirilmiş olarak iki ayrı senaryo halinde EPDK’dan alınmıştır. Lisans almış özel sektör projeleri için EPDK tarafından proje bazında ve ay/yıl olarak işletmeye giriş tarihleri detay olarak verilmediğinden bu santralların işletmeye girdikleri yılın ortasından itibaren çalışacakları kabul edilmiş ve denge tablolarında üretimleri bu şekilde dikkate alınmıştır. − DSİ tarafından inşa halindeki (3479 MW), EÜAŞ tarafından rehabilite edilmekte olan Ambarlı Termik Santralı (840 MW) ile EPDK’dan 2007 yılı sonu itibariyle lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen birinci senaryoya göre toplam 12818 MW, ikinci senaryoya göre toplam 8599 MW kurulu gücündeki üretim şirketi projelerinin 2008 – 2013 döneminde belirtildikleri tarihlerde işletmede olacakları kabul edilmiştir. Bu ilave kapasitenin işletmeye giriş yıllarına ve yakıt cinslerine göre dağılımı kurulu güç, proje üretimleri ve güvenilir üretimleri iki senaryo halinde sırasıyla senaryo 1 için Tablo 25, 26, 27’de; senaryo 2 için ise Tablo 28, 29, 30’da gösterilmiştir. − Lisans almış ve bu dönemde işletmeye girmesi beklenen birinci senaryoya göre 843.9 MW ve ikinci senaryoya göre 434.2 MW’lık özel sektör rüzgar santralları dikkate alınmıştır. Ayrıca 2004 yılında yapılmış olan Üretim Planlama çalışmasına göre 2008 – 2017 döneminde her yıl yaklaşık 125 MW’lık rüzgar kapasitesinin üretim sistemine ilave edilebileceği kabul edilmiştir. − İthalat ve ihracat dikkate alınmamıştır. 39 − Elektrik enerjisi talep tahmininin ETKB tarafından hazırlanan iki talep serisi için de güvenilir olarak karşılanabilmesi için kurulması gereken yeni ilave kapasite miktarı olarak, ETKB’nın enerji politikaları doğrultusunda yerli kaynakların değerlendirilmesi ve kaynak çeşitlendirilmesi prensipleri dikkate alınarak 2004 yılında yapılan üretim planlama çalışmaları sonucuna göre belirlenen değerler kullanılmıştır. − Yeni ilave kapasite içindeki termik kapasitenin üretimleri kömür yakıtlı olanları için yılda 6500 saat, doğal gaz yakıtlı ve nükleer santrallar için yılda 7000 saat çalışacakları kabul edilerek hesaplanmıştır. − Yeni ilave kapasite içindeki hidrolik kapasitenin üretimleri proje (ortalama hidrolik koşullardaki) ve güvenilir (kurak hidrolik koşullardaki) üretim kapasite değerleri olarak DSİ’den alınmıştır. − Yeni ilave kapasite içindeki rüzgar santrallarının üretimleri yılda 3000 saat tam kapasite ile çalışacak kadar üretim yapacakları kabul edilerek proje ve yılda 1500 saat tam kapasite ile çalışacak kadar üretim yapacakları kabul edilerek güvenilir üretim kapasite değerleri hesaplanmıştır. − 2007 yılı sonu işletmede olan üretim tesislerinin listesi Ek-1’de, 2007 yılında işletmeye giren ve devre dışı olan üretim tesislerinin listesi Ek-2’de, inşa halinde ve EPDK tarfından hazırlanan lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen özel sektör projelerinin kurulu güçlerinin yakıt cinslerine göre yıllara dağılımı senaryo 1’e göre Tablo 19’da, proje üretimlerinin ve güvenilir üretimlerinin yakıt cinslerine göre ve yıllara dağılımları ise Tablo 20 ve Tablo 21’de; senaryo 2’ye göre ise sırasıyla 22, 23 ve 24’de verilmektedir. 40 Tablo 19: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Kurulu Güçlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 1) Kurulu Güç (MW) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit 2010 176,4 Fuel-Oil 110,6 103,4 2014 2015 121,4 110,6 474,7 476,4 887,6 744,7 2632,8 1353,7 1632,3 576,7 165,0 2385,3 1133,8 8203,7 1,5 1,5 1,1 Çöp Gazı TOPLAM 1161,1 165,0 Bitkisel Yağlar Jeotermal 2013 137,8 1,7 Taş Kömürü Biyogaz 2012 881,3 İthal Kömür Hidrolik 2011 137,8 Doğal Gaz Linyit 2009 1,1 7,8 45,0 7,5 Rüzgar 483,2 360,7 TOPLAM 939,4 1360,4 14,3 22,1 9,5 62,0 843,9 3280,9 4004,6 2098,4 1133,8 0 0 12817,5 İnşa Halindeki Kamu Santralları Kurulu Güç (MW) YAKIT / KAYNAK 2008 2009 2010 2011 2012 Termik 2013 2015 1200,0 540,0 3478,7 1200,0 540,0 4318,7 2014 2015 840,0 Hidrolik 527,0 1107,4 104,3 TOPLAM 527,0 1107,4 104,3 0 TOPLAM 2014 840,0 840,0 0 GENEL TOPLAM Kurulu Güç (MW) Lisans+İnşa Halinde 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Termik 288,7 406,2 881,3 1362,3 1584,7 0,0 0,0 0,0 4523,2 Hidrolik 648,4 1684,1 2489,6 2632,8 1353,7 1133,8 1200,0 540,0 11682,4 RES+Yenilen. 529,3 377,5 14,3 9,5 0,0 0,0 0,0 0,0 930,6 1466,4 2467,8 3385,2 4004,6 2938,4 1133,8 1200,0 540,0 17136,2 TOPLAM 41 Tablo 20: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Proje Üretimlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 1) Proje Üretimi (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit 2009 486,0 486,0 3726,9 Doğal Gaz 512,9 897,5 Fuel-Oil 356,5 356,5 4,2 4,2 Linyit 2010 Hidrolik 239,0 Bitkisel Yağlar Biyogaz 3,5 Çöp Gazı 532,2 532,2 1358,3 5640,5 5,8 5,8 2013 2014 TOPLAM 2015 972,0 3342,3 8479,5 1541,3 1541,3 3547,4 6193,4 3090,9 2646,0 12386,8 1064,3 9251,9 7109,8 4710,6 2331,6 30641,5 11,6 3,5 6,9 30,0 85,0 55,0 35,0 Jeotermal 153,3 184,8 31,5 Rüzgar 898,6 1542,9 644,4 2167,8 5401,5 11152,1 TOPLAM 2012 712,9 İthal Kömür Taş Kömürü 2011 170,0 35,0 439,6 3085,8 17772,8 14879,5 7356,6 2331,6 0 61061,8 2013 2014 2015 3833,0 1705,0 10945,9 3833,0 1705,0 16825,9 2014 2015 İnşa Halindeki Kamu Santralları Proje Üretimi (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 2009 2010 2011 Termik 2012 5880,0 Hidrolik 779,5 1605,0 2875,2 148,2 TOPLAM 779,5 1605,0 2875,2 148,2 5880,0 TOPLAM 5880,0 0,0 GENEL TOPLAM Lisans+İnşa Halinde Proje Üretimi (GWh) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Termik 873,6 2276,3 4745,0 8430,9 13614,7 2646,0 0,0 0,0 32586,4 Hidrolik 1018,5 2963,3 8515,7 9400,1 7109,8 4710,6 6164,6 1705,0 41587,4 RES+Yenilen. 1055,3 1767,0 766,7 90,0 35,0 0,0 0,0 0,0 3713,9 TOPLAM 2947,3 7006,5 14027,3 17921,0 20759,5 7356,6 6164,6 1705,0 77887,7 42 Tablo 21: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Güvenilir Üretimlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 1) Güvenilir Üretim (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit 2009 2010 2011 486,0 486,0 Doğal Gaz 512,9 897,5 3726,9 Fuel-Oil 356,5 356,5 4,2 4,2 Linyit 1541,3 3547,4 6193,4 2646,0 5234,0 4027,7 2656,4 532,2 3230,0 5,8 5,8 3,5 3,5 23,4 68,6 45,2 Jeotermal 103,6 135,1 31,5 27,8 Rüzgar 793,4 1354,1 560,7 1924,3 4629,7 8641,6 Çöp Gazı TOPLAM 8479,5 1541,3 532,2 Biyogaz TOPLAM 2015 972,0 831,6 Bitkisel Yağlar 2014 3342,3 150,4 Hidrolik 2013 712,9 İthal Kömür Taş Kömürü 2012 3090,9 12386,8 1064,3 1313,9 17443,9 11,6 6,9 137,2 27,8 325,6 2708,1 13737,8 11790,1 5302,4 1313,9 0 47339,7 2013 2014 2015 2459,0 1129,0 6914,0 2459,0 1129,0 12520,4 2014 2015 İnşa Halindeki Kamu Santralları Güvenilir Üretim (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 2009 2010 2011 Termik 2012 5606,4 Hidrolik 495,8 997,6 1781,1 51,5 TOPLAM 495,8 997,6 1781,1 51,5 TOPLAM 5606,4 5606,4 0 GENEL TOPLAM Güvenilir Üretim (GWh) Lisans+İnşa Halinde 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Termik 873,6 2276,3 4745,0 8430,9 13341,1 2646,0 0,0 0,0 32312,8 Hidrolik 646,2 1829,2 5011,1 5285,5 4027,7 2656,4 3772,9 1129,0 24357,9 900,4 1521,8 666,6 73,0 27,8 0,0 0,0 0,0 3189,4 2420,1 5627,3 10422,7 13789,3 17396,5 5302,4 3772,9 1129,0 59860,1 RES+Yenilen. TOPLAM 43 Tablo 22: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Kurulu Güçlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 2) Kurulu Güç (MW) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit Doğal Gaz 90,9 Fuel-Oil 70,6 2009 2010 2011 2012 258,1 70,6 887,6 607,9 2640,8 1275,9 165,0 289,5 Bitkisel Yağlar Biyogaz Jeotermal 170,0 1495,5 654,5 280,2 819,5 531,2 5148,5 1,5 1,5 1,1 45,0 TOPLAM 137,8 İthal Kömür 130,9 2015 137,8 170,0 Hidrolik 2014 167,2 Linyit Taş Kömürü 2013 1,1 7,5 Rüzgar 404,2 30,0 TOPLAM 742,7 797,0 9,5 62,0 434,2 281,7 3707,9 2538,3 531,2 0,0 0,0 8598,8 İnşa Halindeki Kamu Santralları Kurulu Güç (MW) YAKIT / KAYNAK 2008 2009 2010 2011 2012 Termik 2013 2015 1200,0 540,0 3478,7 1200,0 540,0 4318,7 2014 2015 840,0 Hidrolik 527,0 1107,4 104,3 TOPLAM 527,0 1107,4 104,3 0 840,0 TOPLAM 2014 840,0 0 GENEL TOPLAM Kurulu Güç (MW) Lisans+İnşa Halinde 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Termik 161,5 470,0 0,0 1057,6 2102,4 0,0 0,0 0,0 3791,5 Hidrolik 657,9 1396,9 384,5 2640,8 1275,9 531,2 1200,0 540,0 8627,2 RES+Yenilen. 450,3 37,5 1,5 9,5 0,0 0,0 0,0 0,0 498,8 1269,7 1904,4 386,0 3707,9 3378,3 531,2 1200,0 540,0 12917,5 TOPLAM 44 Tablo 23: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Proje Üretimlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 2) Proje Üretimi (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit 2009 2010 TOPLAM 2015 578,6 1624,3 Fuel-Oil 229,7 229,7 459,3 Linyit İthal Kömür 650,0 650,0 3547,4 5707,4 2160,0 11414,8 2240,0 2240,0 5544,3 6887,5 3665,4 532,2 532,2 343,9 869,1 968,1 4720,3 5,8 5,8 3,5 3,5 Jeotermal 153,3 184,8 31,5 Rüzgar 731,5 783,3 51,8 1695,3 3900,6 2654,0 Bitkisel Yağlar TOPLAM 2014 972,0 812,2 Biyogaz 2013 486,0 233,6 Hidrolik 2012 486,0 Doğal Gaz Taş Kömürü 2011 1300,0 1055,4 18509,5 11,6 6,9 35,0 35,0 439,6 1566,6 8958,5 15519,9 8065,4 1055,4 2013 2014 0 41848,9 İnşa Halindeki Kamu Santralları Proje Üretimi (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 2009 2010 2011 Termik 2012 2015 5880,0 Hidrolik 779,5 1605,0 2875,2 148,2 TOPLAM 779,5 1605,0 2875,2 148,2 5880,0 TOPLAM 5880,0 0,0 3833,0 1705,0 10945,9 3833,0 1705,0 16825,9 2014 2015 GENEL TOPLAM Proje Üretimi (GWh) Lisans+İnşa Halinde 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Termik 463,2 2060,0 1596,8 4197,4 14477,4 4400,0 0,0 0,0 27194,7 Hidrolik 1123,4 2474,1 3843,3 4868,5 6887,5 3665,4 4888,4 1705,0 29455,4 888,3 971,6 89,1 40,8 35,0 0,0 0,0 0,0 2024,7 2474,8 5505,6 5529,2 9106,7 21399,9 8065,4 4888,4 1705,0 58674,8 RES+Yenilen. TOPLAM 45 Tablo 24: Lisans Almış Özel Sektör Projeleri ve İnşa Halindeki Kamu Santrallarının Güvenilir Üretimlerinin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı Lisans almış özel sektör Projeleri (Senaryo 2) Güvenilir Üretim (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 Asfaltit 2009 2010 2011 2012 2013 2014 TOPLAM 2015 486,0 486,0 972,0 Doğal Gaz 233,6 812,2 578,6 1624,3 Fuel-Oil 229,7 229,7 459,3 Linyit İthal Kömür Taş Kömürü Hidrolik 222,6 2240,0 2240,0 3896,7 2067,8 532,2 532,2 599,3 2687,5 5,8 5,8 27,8 3,5 3,5 Jeotermal 103,6 135,1 31,5 Rüzgar 600,6 647,0 46,4 1393,4 3404,7 2279,7 2009 2010 TOPLAM 650,0 5707,4 559,3 Bitkisel Yağlar Biyogaz 650,0 3547,4 1300,0 2160,0 11414,8 5544,3 596,0 10628,9 11,6 6,9 27,8 325,6 1293,9 6918,4 12521,8 6467,8 596,0 0 33581,6 İnşa Halindeki Kamu Santralları Güvenilir Üretim (GWh) YAKIT / KAYNAK 2008 2011 Termik 2012 2013 2015 2459,0 1129,0 6914,0 2459,0 1129,0 12520,4 2014 2015 5606,4 Hidrolik 495,8 997,6 1781,1 51,5 TOPLAM 495,8 997,6 1781,1 51,5 TOPLAM 2014 5606,4 5606,4 0 GENEL TOPLAM Güvenilir Üretim (GWh) Lisans+İnşa Halinde 2010 2011 463,2 2060,0 1596,8 4197,4 14203,8 4400,0 0,0 0,0 26921,1 Hidrolik 718,4 1556,9 2380,4 2739,0 3896,7 2067,8 3055,0 1129,0 17542,9 RES+Yenilen. 707,6 785,5 83,7 33,6 27,8 0,0 0,0 0,0 1638,0 1889,2 4402,3 4060,8 6969,9 18128,2 6467,8 3055,0 1129,0 46102,0 TOPLAM 2008 2012 2013 TOPLAM 2009 Termik İnşa halindeki DSİ santralları ve EÜAŞ tarafından yapılmakta olan Ambarlı-B D.Gaz Tevsi Santralı ile 2007 yıl sonu itibariyle EPDK’dan lisans almış ancak henüz işletmeye alınmamış olan üretim tesislerine ait kurulu güç ve enerji üretim bilgileri Ocak 2008 Dönemi İlerleme Raporlarına göre iki senaryo halinde düzenlenmiş olarak Ek-3’de verilmiştir. Sistemde 2007 yılı sonu itibariyle mevcut kapasitenin üzerine halen inşaatı devam eden ve Senaryo 1’e göre lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisi kapasiteleri ilave edildiğinde kurulu gücün birincil kaynaklara ve üretici kuruluşlara dağılımı ile birlikte gelişimi Tablo 25 ve Grafik 25’de, Senaryo 2’ye göre ise Tablo 28 ve Grafik 26’da gösterilmiştir. Kurulu güç gelişimi ile yıllara göre puant talep karşılaştırıldığında; yedek kapasite göz önünde bulundurulmaksızın, Senaryo 1’e göre işletmeye giren santrallar ve Baz Talep dikkate alındığında 2016 , Düşük Talep dikkate alındığında ise 2017 yılından sonra puant talebin toplam kurulu güçten daha büyük değere ulaşacağı görülmektedir. Senaryo 2’ye göre işletmeye girecek santrallar ve Baz Talep dikkate alındığında 2015, Düşük Talep dikkate alındığında ise 2016 yılından sonra puant talebin toplam kurulu güçten daha büyük değere ulaşacağı görülmektedir. 46 Tablo 25: Kurulu Gücün Kuruluşlara ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Dağılımı (MW) (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI ve BAĞLI ORTAKLIK İŞLETME HAKKI DEVRİ (İHD) SANTRALLARI YAP İŞLET (Yİ) SANTRALLARI YAP İŞLET DEVRET (YİD) SANTRALLARI MOBİL SANTRALLAR ADÜAŞ SANTRALLARI FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK TOPLAM LİNYİT HİDROLİK TOPLAM DOĞAL GAZ İTHAL KÖMÜR TOPLAM DOĞAL GAZ HİDROLİK RÜZGAR 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 TOPLAM FUEL OIL TOPLAM MOTORİN HİDROLİK JEOTERMAL 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR DOĞAL GAZ NAFTA JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR 3735 412 2 0 0 2953 37 53 484 9 611 3735 412 2 303 0 3057 37 61 1061 19 972 3735 412 2 303 0 3938 37 61 3446 33 972 3735 412 476 303 888 3938 37 70 6079 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 7433 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 8567 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 8567 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 8567 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 8567 33 972 3735 412 476 303 1632 3938 37 70 8567 33 972 TOPLAM 4560 5921 9202 13206 15305 16439 16439 16439 16439 16439 TOPLAM FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT LPG OTOPRODÜKTÖR DOĞAL GAZ SANTRALLARI BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 680 380 380 380 380 380 380 380 380 380 181 181 181 181 181 181 181 181 181 181 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 3903 3903 3903 3903 4743 4743 4743 4743 4743 4743 11877 12985 13089 13089 13089 13089 14289 14829 14829 14829 24402 25210 25314 25314 26154 26154 27354 27894 27894 27894 620 620 620 620 620 620 620 620 620 620 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 650 650 650 650 650 650 650 650 650 650 4782 4782 4782 4782 4782 4782 4782 4782 4782 4782 1320 1320 1320 1320 1320 1320 1320 1320 1320 1320 TÜRKİYE TOPLAMI 42302 44470 47855 51860 54798 55932 57132 57672 57672 57672 47 Tablo 25 (Devam): Toplam Kurulu Gücün Enerji Kaynağı Türlerine Göre Dağılımı (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (MW) YILLAR 2008 LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 8262 8262 8262 8737 8737 8737 8737 8737 8737 8737 555 858 858 858 858 858 858 858 858 858 1651 1651 1651 2539 3283 3283 3283 3283 3283 3283 DOĞAL GAZ 14456 14559 15441 15441 16281 16281 16281 16281 16281 16281 JEOTERMAL 68 76 76 85 85 85 85 85 85 85 FUEL OIL 2149 1849 1849 1849 1849 1849 1849 1849 1849 1849 MOTORİN 214 214 214 214 214 214 214 214 214 214 DİĞER 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 TERMİK TOP. 27607 27721 28602 29974 31559 31559 31559 31559 31559 31559 BİOGAZ+ATIK 22 32 46 46 46 46 46 46 46 46 14043 15727 18217 20850 22203 23337 24537 25077 25077 25077 RÜZGAR 630 990 990 990 990 990 990 990 990 990 TOPLAM 42302 44470 47855 51860 54798 55932 57132 57672 57672 57672 HİDROLİK Grafik 25: Kurulu Gücün Kuruluşlara Dağılımı (Senaryo 1) 70000 ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI 60000 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI ve BAĞLI ORTAKLIK 50000 MOBİL SANTRALLAR 40000 MW YAP İŞLET DEVRET (YİD) SANTRALLARI 30000 YAP İŞLET (Yİ) SANTRALLARI 20000 İŞLETME HAKKI DEVRİ (İHD) SANTRALLARI DÜŞÜK TALEP 10000 BAZ TALEP 0 2006 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Sistemde 2007 yılı sonu itibariyle mevcut santrallara inşaatı devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesislerinin ilave edildiği durumdaki proje ve güvenilir üretimlerin kuruluşlara ve yakıt cinslerine göre dağılımları Senaryo 1’e göre işletmeye girecek projeler için Tablo 26, 27’de; Senaryo 2’ye göre ise Tablo 29, 30’da verilmektedir. 48 Tablo 26: Proje Üretim Kapasitesinin Kuruluşlara ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Gelişimi (GWh) (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) TOPLAM İŞLETME HAKKI LİNYİT DEVRİ (İHD) HİDROLİK SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET (Yİ) İTHAL KÖMÜR SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET HİDROLİK DEVRET (YİD) SANTRALLARI RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL MOBİL SANTRALLAR TOPLAM MOTORİN HİDROLİK ADÜAŞ SANTRALLARI JEOTERMAL TOPLAM 2008 4760 1260 1950 48497 27320 40406 12419 3 3642 0 3642 38120 9312 47432 10657 3000 49 13706 1752 1752 0 400 105 505 2009 2665 1260 1950 48497 27320 42010 12370 2 3642 0 3642 38327 9085 47412 10834 3592 49 14474 659 659 0 400 105 505 2010 2665 1260 1950 48497 27320 44886 12657 8 3463 0 3463 38885 9092 47978 10777 3543 49 14368 0 0 0 400 105 505 2011 2665 1260 1950 48497 27320 45034 12672 6 3546 0 3546 38653 9309 47962 9974 3478 49 13502 0 0 0 400 105 505 2012 2665 1260 1950 48497 33200 45034 13260 6 3546 0 3546 38133 9065 47198 11012 3357 49 14417 0 0 0 400 105 505 2013 2665 1260 1950 48497 33200 45034 13260 6 3642 0 3642 37947 9025 46972 10777 3308 49 14133 0 0 0 400 105 505 2014 2665 1260 1950 48497 33200 48867 13643 9 3642 0 3642 37683 8526 46208 9974 2830 49 12853 0 0 0 400 105 505 2015 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3463 0 3463 37485 8775 46260 10834 2673 49 13555 0 0 0 400 105 505 2016 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3546 0 3546 38175 9466 47641 10777 1865 49 12690 0 0 0 400 105 505 2017 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3546 0 3546 37973 9031 47004 8136 702 49 8887 0 0 0 400 105 505 FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT LPG DOĞAL GAZ BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 21693 2456 4 21693 2812 8 21693 2812 8 21693 2812 1550 21693 2812 3091 21693 2812 3091 21693 2812 3091 21693 2812 3091 21693 2812 3091 21693 2812 3091 0 0 173 22373 209 1742 66 1308 28331 1018 0 173 23271 394 3100 105 2851 33733 2036 0 173 26998 426 8741 196 3495 44885 2036 3547 173 30340 461 17993 251 3495 62658 2036 9741 173 30340 496 25102 251 3495 77537 2036 12387 173 30340 496 29813 251 3495 84894 2036 12387 173 30340 496 32145 251 3495 87225 2036 12387 173 30340 496 32145 251 3495 87225 2036 12387 173 30340 496 32145 251 3495 87225 2036 12387 173 30340 496 32145 251 3495 87225 24125 4 24582 0 25947 0 27659 1 29750 2 30444 5 30856 6 31084 5 31144 4 30700 4 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI OTOPRODÜKT ÖR SANTRALLARI ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFAL TİT İTHAL KÖMÜR NAFTA DOĞAL GAZ JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR TOPLAM TÜRKİYE TOPLAMI 49 Tablo 26 (Devam): Toplam Proje Üretim Kapasitesinin Enerji Kaynağı Türlerine Göre Gelişimi (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (GWh) YILLAR LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR DOĞAL GAZ JEOTERMAL FUEL OIL 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 52579 52583 52404 54027 55569 55665 55665 55486 55569 55569 3022 4040 5058 5058 5058 5058 5058 5058 5058 5058 11730 11503 11510 15275 21224 23830 23330 23580 24271 23836 107902 109184 113412 115719 122117 121696 120629 121290 121924 119082 314 499 531 566 601 601 601 601 601 601 13951 11119 10460 10460 10460 10460 10460 10460 10460 10460 MOTORİN 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 DİĞER 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 192513 191943 196390 204121 218044 220325 218759 219491 220898 217621 TERMİK TOP. BİOGAZ+ATIK 138 177 268 323 323 323 323 323 323 323 HİDROLİK 47244 50797 59265 68601 75589 80250 85937 87485 86677 85514 RÜZGAR 1359 2902 3547 3547 3547 3547 3547 3547 3547 3547 TOPLAM 241254 245820 259470 276591 297502 304445 308566 310845 311444 307004 50 Tablo 27: Güvenilir Üretim Kapasitesinin Kuruluşlara Ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Gelişimi (GWh) (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) TOPLAM İŞLETME HAKKI LİNYİT DEVRİ (İHD) HİDROLİK SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET (Yİ) İTHAL KÖMÜR SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET HİDROLİK DEVRET (YİD) SANTRALLARI RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL MOBİL SANTRALLAR TOPLAM MOTORİN HİDROLİK ADÜAŞ SANTRALLARI JEOTERMAL TOPLAM FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT OTOPRODÜKT LPG ÖR DOĞAL GAZ SANTRALLARI BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFAL TİT İTHAL KÖMÜR ÜRETİM NAFTA LİSANSI ALAN DOĞAL GAZ SANTRALLAR JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR TOPLAM 96585 3642 0 3642 38120 9312 47432 10657 3000 49 13706 1752 1752 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2456 4 98162 3642 0 3642 38327 9085 47412 10834 3592 49 14474 659 659 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 8 2010 2638 1051 1221 35972 25919 34314 10111 5 3463 0 3463 38885 9092 47978 10777 3543 49 14368 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 8 0 0 173 22373 160 866 66 1173 27271 1018 0 173 23271 295 1697 99 2527 31900 2036 0 173 26998 326 4927 173 3088 40542 2036 3547 173 30340 354 10161 218 3088 54280 2036 9741 173 30340 382 14189 218 3088 66070 2036 12387 173 30340 382 16846 218 3088 71372 2036 12387 173 30340 382 18159 218 3088 72686 2036 12387 173 30340 382 18159 218 3088 72686 2036 12387 173 30340 382 18159 218 3088 72686 2036 12387 173 30340 382 18159 218 3088 72686 TÜRKİYE TOPLAMI 21200 1 21786 4 22908 0 24326 8 26832 6 27191 2 27494 3 27612 6 27724 6 27279 7 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK 2008 3886 652 1683 34489 24340 31535 2009 2638 1051 1537 36435 23967 32533 51 2011 2638 1051 1537 38160 24614 34365 10236 5 3546 0 3546 38653 9309 47962 9974 3478 49 13502 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 1550 2012 2638 1051 1840 44062 31526 34365 11548 1 3546 0 3546 38133 9065 47198 11012 3357 49 14417 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 2013 2638 1051 1840 44062 30223 34365 11417 8 3642 0 3642 37947 9025 46972 10777 3308 49 14133 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 2014 2638 1051 1840 44062 31526 36824 11794 0 3642 0 3642 37683 8526 46208 9974 2830 49 12853 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 2015 2638 1051 1840 44062 31005 37953 11854 8 3463 0 3463 37485 8775 46260 10834 2673 49 13555 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 2016 2638 1051 1840 44062 31526 37953 11906 9 3546 0 3546 38175 9466 47641 10777 1865 49 12690 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 2017 2638 1051 1840 44574 31005 37953 11906 0 3546 0 3546 37973 9031 47004 8136 702 49 8887 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2812 3091 Tablo 27 (Devam): Toplam Güvenilir Üretim Kapasitesinin Enerji Kaynağı Türlerine Göre Gelişimi (Senaryo 1) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 38571 40522 39879 43691 51134 51230 51230 51051 51134 51646 2755 3627 4330 4646 4948 4948 4948 4948 4948 4948 11730 11503 11510 15275 21224 23830 23330 23580 24271 23836 DOĞAL GAZ 104922 105831 112011 113013 120442 118719 118955 119095 120249 116886 JEOTERMAL 255 390 421 449 477 477 477 477 477 477 FUEL OIL 13077 11092 10433 10433 10433 10433 10433 10433 10433 10433 MOTORİN 744 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 TERMİK TOP. 173716 175771 181390 190312 211464 212443 212179 212390 214318 211032 BİOGAZ+ATIK 138 170 245 290 290 290 290 290 290 290 HİDROLİK 36923 39344 44306 49527 53433 56040 59335 60307 59499 58336 RÜZGAR 1225 2579 3139 3139 3139 3139 3139 3139 3139 3139 TOPLAM 212001 217864 229080 243268 268326 271912 274943 276126 277246 272797 LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR DİĞER 52 Tablo 28: Kurulu Gücün Kuruluşlara ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Dağılımı (MW) (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI ve BAĞLI ORTAKLIK İŞLETME HAKKI DEVRİ (İHD) SANTRALLARI YAP İŞLET (Yİ) SANTRALLARI YAP İŞLET DEVRET (YİD) SANTRALLARI MOBİL SANTRALLAR ADÜAŞ SANTRALLARI FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK TOPLAM LİNYİT HİDROLİK TOPLAM DOĞAL GAZ İTHAL KÖMÜR 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 650 4782 1320 TOPLAM DOĞAL GAZ HİDROLİK RÜZGAR 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 6102 1450 982 17 TOPLAM FUEL OIL TOPLAM MOTORİN HİDROLİK JEOTERMAL 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 2449 263 263 15 111 15 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 141 795 18 331 255 179 52 1369 13 141 22 558 1 3735 372 3735 372 3735 372 303 303 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 4980 11 562 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 5511 11 562 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 5511 11 562 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 5511 11 562 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 5511 11 562 3735 372 170 957 1496 3035 37 70 5511 11 562 TOPLAM FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT LPG OTOPRODÜKTÖR DOĞAL GAZ SANTRALLARI BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 680 380 380 380 380 380 380 380 380 380 181 181 181 181 181 181 181 181 181 181 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 7461 3903 3903 3903 3903 4743 4743 4743 4743 4743 4743 11877 12985 13089 13089 13089 13089 14289 14829 14829 14829 24402 25210 25314 25314 26154 26154 27354 27894 27894 27894 620 620 620 620 620 620 620 620 620 620 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR DOĞAL GAZ NAFTA JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR 2868 37 53 494 9 532 3035 37 61 783 9 562 3035 37 61 1063 11 562 3735 372 170 303 888 3035 37 70 3704 11 562 TOPLAM 4364 5161 5442 9150 11689 12220 12220 12220 12220 12220 TÜRKİYE TOPLAMI 42105 43710 44096 47804 51182 51713 52913 53453 53453 53453 53 Tablo 28 (Devam): Toplam Kurulu Gücün Enerji Kaynağı Türlerine Göre Dağılımı (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (MW) YILLAR 2008 LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 8260 8260 8260 8430 8430 8430 8430 8430 8430 8430 555 858 858 858 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1651 1651 1651 2539 3147 3147 3147 3147 3147 3147 DOĞAL GAZ 14371 14538 14538 14538 15378 15378 15378 15378 15378 15378 JEOTERMAL 68 76 76 85 85 85 85 85 85 85 FUEL OIL 2109 1809 1809 1809 1809 1809 1809 1809 1809 1809 MOTORİN 214 214 214 214 214 214 214 214 214 214 DİĞER 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 TERMİK TOP. 27480 27657 27657 28724 30827 30827 30827 30827 30827 30827 BİOGAZ+ATIK 22 22 24 24 24 24 24 24 24 24 HİDROLİK 14053 15450 15834 18475 19751 20282 21482 22022 22022 22022 RÜZGAR 551 581 581 581 581 581 581 581 581 581 TOPLAM 42105 43710 44096 47804 51182 51713 52913 53453 53453 53453 Grafik 26: Kurulu Gücün Kuruluşlara Dağılımı (Senaryo 2) 70000 ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR 60000 OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI 50000 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI ve BAĞLI ORTAKLIK MOBİL SANTRALLAR 40000 MW YAP İŞLET DEVRET (YİD) SANTRALLARI 30000 YAP İŞLET (Yİ) SANTRALLARI İŞLETME HAKKI DEVRİ (İHD) SANTRALLARI 20000 DÜŞÜK TALEP 10000 BAZ TALEP 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 54 2014 2015 2016 2017 Tablo 29: Proje Üretim Kapasitesinin Kuruluşlara ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Gelişimi (GWh) (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) TOPLAM İŞLETME HAKKI LİNYİT DEVRİ (İHD) HİDROLİK SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET (Yİ) İTHAL KÖMÜR SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET HİDROLİK DEVRET (YİD) SANTRALLARI RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL MOBİL SANTRALLAR TOPLAM MOTORİN HİDROLİK ADÜAŞ SANTRALLARI JEOTERMAL TOPLAM 2008 4760 1260 1950 48497 27320 40406 12419 3 3642 0 3642 38120 9312 47432 10657 3000 49 13706 1752 1752 0 400 105 505 2009 2665 1260 1950 48497 27320 42010 12370 2 3642 0 3642 38327 9085 47412 10834 3592 49 14474 659 659 0 400 105 505 2010 2665 1260 1950 48497 27320 44886 12657 8 3463 0 3463 38885 9092 47978 10777 3543 49 14368 0 0 0 400 105 505 2011 2665 1260 1950 48497 27320 45034 12672 6 3546 0 3546 38653 9309 47962 9974 3478 49 13502 0 0 0 400 105 505 2012 2665 1260 1950 48497 33200 45034 13260 6 3546 0 3546 38133 9065 47198 11012 3357 49 14417 0 0 0 400 105 505 2013 2665 1260 1950 48497 33200 45034 13260 6 3642 0 3642 37947 9025 46972 10777 3308 49 14133 0 0 0 400 105 505 2014 2665 1260 1950 48497 33200 48867 13643 9 3642 0 3642 37683 8526 46208 9974 2830 49 12853 0 0 0 400 105 505 2015 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3463 0 3463 37485 8775 46260 10834 2673 49 13555 0 0 0 400 105 505 2016 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3546 0 3546 38175 9466 47641 10777 1865 49 12690 0 0 0 400 105 505 2017 2665 1260 1950 48497 33200 50572 13814 4 3546 0 3546 37973 9031 47004 8136 702 49 8887 0 0 0 400 105 505 FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT LPG DOĞAL GAZ BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 4983 92 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1696 2 21693 2329 0 21693 2558 0 21693 2558 0 21693 2558 650 21693 2558 1300 21693 2558 1300 21693 2558 1300 21693 2558 1300 21693 2558 1300 21693 2558 1300 0 0 173 22094 209 1847 66 1141 27859 1018 0 173 22906 394 2716 69 1924 31759 2036 0 173 23485 426 3684 75 1976 34413 2036 3547 173 23485 461 8404 81 1976 43372 4276 9255 173 23485 496 15292 81 1976 58892 6516 11415 173 23485 496 18957 81 1976 66957 6516 11415 173 23485 496 20013 81 1976 68012 6516 11415 173 23485 496 20013 81 1976 68012 6516 11415 173 23485 496 20013 81 1976 68012 6516 11415 173 23485 496 20013 81 1976 68012 24078 1 24384 7 24899 8 25730 5 27885 6 28650 8 28935 3 29163 2 29223 1 28779 1 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI OTOPRODÜKT ÖR SANTRALLARI ÜRETİM LİSANSI ALAN SANTRALLAR FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFAL TİT İTHAL KÖMÜR NAFTA DOĞAL GAZ JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR TOPLAM TÜRKİYE TOPLAMI 55 Tablo 29 (Devam): Toplam Proje Üretim Kapasitesinin Enerji Kaynağı Türlerine Göre Gelişimi (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 52574 52574 52395 53128 53778 53874 53874 53695 53778 53778 3022 4040 5058 5058 7298 9538 9538 9538 9538 9538 11730 11503 11510 15275 20738 22858 22358 22608 23299 22864 DOĞAL GAZ 107623 108819 109899 108864 115261 114841 113774 114435 115069 112226 JEOTERMAL 314 499 531 566 601 601 601 601 601 601 FUEL OIL 13824 10866 10206 10206 10206 10206 10206 10206 10206 10206 MOTORİN 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 1352 DİĞER 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 192103 191317 192615 196112 210898 214934 213368 214099 215506 212229 LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR TERMİK TOP. BİOGAZ+ATIK 138 141 147 153 153 153 153 153 153 153 HİDROLİK 47349 50413 54208 59012 65778 69395 73805 75353 74545 73382 RÜZGAR 1192 1976 2027 2027 2027 2027 2027 2027 2027 2027 TOPLAM 240781 243847 248998 257305 278856 286508 289353 291632 292231 287791 56 Tablo 30: Güvenilir Üretim Kapasitesinin Kuruluşlara Ve Enerji Kaynağı Türüne Göre Gelişimi (GWh) (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) TOPLAM İŞLETME HAKKI LİNYİT DEVRİ (İHD) HİDROLİK SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET (Yİ) İTHAL KÖMÜR SANTRALLARI TOPLAM DOĞAL GAZ YAP İŞLET HİDROLİK DEVRET (YİD) SANTRALLARI RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL MOBİL SANTRALLAR TOPLAM MOTORİN HİDROLİK ADÜAŞ SANTRALLARI JEOTERMAL TOPLAM FUEL OIL MOTORİN İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT OTOPRODÜKT LPG ÖR DOĞAL GAZ SANTRALLARI BİOGAZ NAFTA DİĞER HİDROLİK RÜZGAR TOPLAM FUEL OIL LİNYİT T.KÖMÜR+ASFAL TİT İTHAL KÖMÜR ÜRETİM NAFTA LİSANSI ALAN DOĞAL GAZ SANTRALLAR JEOTERMAL HİDROLİK BİOGAZ+ATIK RÜZGAR TOPLAM 96585 3642 0 3642 38120 9312 47432 10657 3000 49 13706 1752 1752 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2329 0 98162 3642 0 3642 38327 9085 47412 10834 3592 49 14474 659 659 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 0 2010 2638 1051 1221 35972 25919 34314 10111 5 3463 0 3463 38885 9092 47978 10777 3543 49 14368 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 0 0 0 173 22094 160 938 66 981 26740 1018 0 173 22906 295 1497 69 1628 30144 2036 0 173 23485 326 2097 75 1674 32424 2036 3547 173 23485 354 4784 81 1674 39342 4276 9255 173 23485 382 8681 81 1674 51864 6516 11415 173 23485 382 10748 81 1674 58332 6516 11415 173 23485 382 11344 81 1674 58928 6516 11415 173 23485 382 11344 81 1674 58928 6516 11415 173 23485 382 11344 81 1674 58928 6516 11415 173 23485 382 11344 81 1674 58928 TÜRKİYE TOPLAMI 21147 0 21610 8 22096 2 22833 1 25412 0 25887 2 26118 5 26236 8 26348 8 25903 9 ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. (EÜAŞ) SANTRALLARI FUEL OIL MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ LİNYİT DOĞAL GAZ HİDROLİK 2008 3886 652 1683 34489 24340 31535 2009 2638 1051 1537 36435 23967 32533 57 2011 2638 1051 1537 38160 24614 34365 10236 5 3546 0 3546 38653 9309 47962 9974 3478 49 13502 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 650 2012 2638 1051 1840 44062 31526 34365 11548 1 3546 0 3546 38133 9065 47198 11012 3357 49 14417 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 2013 2638 1051 1840 44062 30223 34365 11417 8 3642 0 3642 37947 9025 46972 10777 3308 49 14133 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 2014 2638 1051 1840 44062 31526 36824 11794 0 3642 0 3642 37683 8526 46208 9974 2830 49 12853 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 2015 2638 1051 1840 44062 31005 37953 11854 8 3463 0 3463 37485 8775 46260 10834 2673 49 13555 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 2016 2638 1051 1840 44062 31526 37953 11906 9 3546 0 3546 38175 9466 47641 10777 1865 49 12690 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 2017 2638 1051 1840 44574 31005 37953 11906 0 3546 0 3546 37973 9031 47004 8136 702 49 8887 0 0 0 291 95 386 4983 92,2 2418 1072 436 401 9432 72 944 145 1231 2 21228 2558 1300 Tablo 30 (Devam): Toplam Güvenilir Üretim Kapasitesinin Enerji Kaynağı Türlerine Göre Gelişimi (Senaryo 2) (İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Santrallarla) (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 38567 40513 39870 42791 49343 49439 49439 49260 49343 49855 2755 3627 4330 4646 7188 9428 9428 9428 9428 9428 11730 11503 11510 15275 20738 22858 22358 22608 23299 22864 DOĞAL GAZ 104642 105466 108498 106158 113587 111864 112099 112239 113394 110031 JEOTERMAL 255 390 421 449 477 477 477 477 477 477 FUEL OIL 12950 10838 10179 10179 10179 10179 10179 10179 10179 10179 MOTORİN 744 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1143 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 1663 TERMİK TOP. 173306 175144 177615 182304 204318 207051 206788 206998 208926 205640 BİOGAZ+ATIK 138 141 147 153 153 153 153 153 153 153 HİDROLİK 36995 39144 41475 44149 47924 49943 52520 53492 52684 51521 RÜZGAR 1032 1679 1725 1725 1725 1725 1725 1725 1725 1725 TOPLAM 211470 216108 220962 228331 254120 258872 261185 262368 263488 259039 LİNYİT T.KÖMÜR+ASFALTİT İTHAL KÖMÜR DİĞER 58 VII.1. Çözüm I – A (Baz Talep – Senaryo 1) Bu bölümde; • 2007 yılı sonu itibariyle işletmede, • inşa halinde, • EPDK’dan lisans almış ve Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen, EPDK tarafından hazırlanan Senaryo 1’de yer alan üretim tesisleri ile 2008 Mayıs ayında yenilenen MAED çalışması sonuçlarına göre Baz Talep dikkate alındığında talebin 2010 yılında 236.2 Milyar kWh, 2017 yılında 390.5 Milyar kWh’e ulaşması halinde arz-talep durumu ve talebin ne şekilde karşılanacağı ile ilgili sonuçlar verilmektedir. Yukarıdaki şartlara göre 2016 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamakta, enerji üretimi açısından bakıldığında ise 2009 yılında güvenilir enerji üretimine göre, 2014 yılında ise proje üretimine göre enerji talebi karşılanamamaktadır. Kasım 2004 tarihinde ETKB’nin enerji politikaları doğrultusunda yerli ve yenilenebilir kaynakların değerlendirilmesi ve kaynak çeşitlendirilmesi prensipleri ile uzun dönemli doğal gaz arz anlaşmaları dikkate alınarak elektrik talebinin karşılanması için üretim sistemine ilave edilmesi öngörülen kapasite ihtiyacının belirlendiği üretim planlama çalışması yapılmıştır. ETKB tarafından yaptırılan bu üretim planlama çalışması sonucuna göre beklenen talebin karşılanması için 2017 yılına kadar 11645 MW’ı rüzgar ve hidrolik, 22510 MW’ı termik olmak üzere toplam 34155 MW yeni kapasite ilavesine gerek duyulmaktadır. Tablo 31’de mevcut sistemden gelen kapasitenin, inşası devam eden üretim tesisleri kapasitesinin, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri kapasitesinin ve talebin karşılanması için yıllar bazında gereken kapasite artırımlarının yıllara göre gelişimi ayrı ayrı verilmektedir. Bunun yanı sıra, Tablo 31’de mevcut, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve yeni ilave edilecek üretim tesislerinin toplam kurulu gücünün gelişimi ve puant güç talebinin sadece mevcut sistemle, mevcut + inşası devam edenlerle, mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri ile ve son olarak mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen + yeni ilave edilecek üretim tesisleriyle karşılanması durumunda kurulu güç yedeklerinin ne olması gerektiği gösterilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %25.7’den başlayarak sürekli azalmakta ve 2011 yılında toplam kurulu güç puant güç talebinin altında kalmakta olup, yedek %-0.4 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %35.4’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %27.4’ten başlayıp, 2011 yılında %3.8’e düşmekte ve 2012 yılında negatif değere %1.6’ya inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-28.6’ya ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %30.2’den başlayıp, 59 2016 yılında %-1.5’e, 2017 yılında %-8.1’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında ise; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %30.6 olan kapasite yedeğinin işletmede, inşa halinde ve Senaryo 1’e göre lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2010 yılı ve sonrasında %36 ile %54 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Tablo 31: Kurulu Güç Dengesi (Çözüm I – A) Baz Talep – Senaryo 1 (MW) YILLAR İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 27250 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 40836 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 YEDEK % 25,7 15,6 7,1 -0,4 -7,5 -14,0 -20,1 -25,8 -30,8 -35,4 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 0 527 0 527 0 1634 0 1634 0 1739 0 1739 0 1739 0 1739 840 1739 0 2579 840 1739 0 2579 840 2939 0 3779 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27250 26950 26950 26950 27790 27790 27790 27790 27790 27790 HİDROLİK TOPLAMI 13922 15029 15133 15133 15133 15133 16333 16873 16873 16873 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 TÜRKİYE TOPLAMI 41363 42170 42274 42274 43114 43114 44314 44854 44854 44854 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 YEDEK % 27,4 20,3 11,7 3,8 -1,6 -8,6 -12,7 -17,9 -23,4 -28,6 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 289 121 529 939 695 698 907 2300 1576 3083 921 5581 2939 3683 3683 3683 3683 3683 3683 5716 7070 8204 8204 8204 8204 8204 931 931 931 931 931 931 931 9585 11684 12818 12818 12818 12818 12818 İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 289 695 1576 2939 4523 4523 4523 4523 4523 4523 HİDROLİK TOPLAMI 648 2332 4822 7455 8809 9942 11142 11682 11682 11682 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 529 907 921 931 931 931 931 931 931 931 TÜRKİYE TOPLAMI 1466 3934 7319 11324 14262 15396 16596 17136 17136 17136 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27539 27645 28527 29889 31474 31474 31474 31474 31474 31474 HİDROLİK TOPLAMI 14043 15727 18217 20850 22203 23337 24537 25077 25077 25077 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 720 1097 1112 1121 1121 1121 1121 1121 1121 1121 TÜRKİYE TOPLAMI 42302 44470 47855 51860 54798 55932 57132 57672 57672 57672 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 YEDEK % 30,2 26,9 26,5 27,4 25,1 18,6 12,6 5,6 -1,5 -8,1 60 Tablo 31 (Devam): Kurulu Güç Dengesi (Çözüm I - A) Baz Talep – Senaryo 1 (MW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 0 125 700 0 250 2800 543 375 5790 1274 500 8510 11225 14305 17820 19835 22510 2752 4350 5908 7353 8836 10395 625 750 875 1000 1125 1250 TÜRKİYE TOPLAMI 125 950 3718 7564 11887 16325 21088 26173 29796 34155 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 27539 28345 31327 35679 39984 42699 45779 49294 51309 53984 HİDROLİK TOPLAMI 14043 15727 18760 22124 24955 27687 30445 32430 33913 35472 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 845 1347 1487 1621 1746 1871 1996 2121 2246 2371 TÜRKİYE TOPLAMI 42427 45420 51573 59424 66685 72257 78220 83845 87468 91827 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 YEDEK % 30,6 29,6 36,3 45,9 52,2 53,2 54,1 53,5 49,4 46,3 Mevcut sistem, inşası devam edenler, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasından gelen yeni ilave kapasitelerin öngörülen zamanda sisteme dahil olması ile oluşan toplam kurulu gücün yıllara göre gelişimi Grafik 27’de verilmektedir. Buna göre, kurulu güç gelişimi ile puant talep karşılaştırıldığında, halen işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen projeler ile 2016 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamaktadır. Grafik 27: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına Etkisi-Çözüm I-A 100000 İşletmede, İnşa halinde ve Lisans almış santrallarla Puant Talebin karşılanamadığı yıl 90000 80000 70000 MW 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 MEVCUT 2009 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 61 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 PUANT TALEP Tablo 32’de mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin proje üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Bu durumda, sadece işletmede olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %16.8’den başlayarak sürekli azalmakta, ve 2010 yılında toplam proje üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup 2017 yılında %-41.3’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %17.2’den başlayıp 2010 yılında çok az bir yedekle enerji talebi karşılanmakta, 2011 yılında ise negatif değere %-5.4’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-37’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde proje üretim yedeği 2008 yılında %18.3’ten başlayıp, 2014 yılında negatif değere %-2.1’e inmekte ve 2017 yılında %-21.4’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %18.4 olan proje üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %27 ile %37 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 62 Tablo 32: Proje Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm 1 - A) Baz Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 187503 187138 185572 186304 187711 184434 46225 46816 46767 46703 46581 46532 46054 45898 45089 43926 756 756 756 756 756 756 756 756 756 756 TÜRKİYE TOPLAMI 238306 235867 235488 234689 234840 234427 232383 232957 233556 229116 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 YEDEK % 16,8 7,7 -0,3 -7,5 -13,9 -20,0 -26,3 -31,2 -35,8 -41,3 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 780 0 0 2384 0 0 5260 0 0 5408 0 5880 5408 0 5880 5408 0 5880 9241 0 5880 10946 0 5880 10946 0 5880 10946 0 TÜRKİYE TOPLAMI 780 2384 5260 5408 11288 11288 15121 16826 16826 16826 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 193383 193018 191452 192184 193591 190314 47005 49200 52027 52111 51989 51940 55295 56844 56035 54872 756 756 756 756 756 756 756 756 756 756 TÜRKİYE TOPLAMI 239086 238251 240748 240097 246128 245715 247504 249783 250382 245942 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP (YÜKSEK SENARYO) YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 17,2 8,8 1,9 -5,4 -9,8 -16,2 -21,5 -26,2 -31,2 -37,0 TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 874 239 1055 3150 1597 2822 7895 7238 3589 16326 16490 3679 24060 23599 3714 26706 28310 3714 26706 30642 3714 26706 30642 3714 26706 30642 3714 26706 30642 3714 TÜRKİYE TOPLAMI 2168 7569 18722 36494 51374 58730 61062 61062 61062 61062 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 874 1019 1055 3150 3981 2822 7895 12498 3589 16326 21898 3679 29940 29007 3714 32586 33718 3714 32586 39883 3714 32586 41588 3714 32586 41588 3714 32586 41588 3714 TÜRKİYE TOPLAMI 2948 9953 23982 41902 62662 70018 76183 77888 77888 77888 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 192199 191444 195860 203555 217443 219725 218159 218890 220297 217020 47244 50797 59265 68601 75589 80250 85937 87485 86677 85514 1811 3578 4345 4435 4470 4470 4470 4470 4470 4470 TÜRKİYE TOPLAMI 241254 245820 259470 276591 297502 304445 308566 310845 311444 307004 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP (YÜKSEK SENARYO) YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 18,3 12,2 9,9 9,0 63 9,1 3,8 -2,1 -8,2 -14,4 -21,4 Tablo 32 (Devam): Proje Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm 1 - A) Baz Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 4914 19656 40197 59037 77647 98858 123054 136750 154794 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 2401 5586 11040 17160 22979 27483 32489 37801 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 350 700 1050 1400 1750 2100 2450 2800 3150 3500 TÜRKİYE TOPLAMI 350 5614 23107 47183 71827 96907 124287 153337 172389 196095 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 192199 196358 215516 243752 276480 297372 317017 341944 357047 371814 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 47244 50797 61666 74187 86629 2161 4278 5395 5835 6220 97410 108916 114968 119166 123315 6570 6920 7270 7620 7970 TÜRKİYE TOPLAMI 241604 251434 282577 323774 369329 401352 432853 464182 483833 503099 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP (YÜKSEK SENARYO) YEDEK % − 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 18,4 14,8 19,6 27,6 35,4 36,9 37,4 37,1 33,0 28,8 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 28 ve Grafik 29’da işletmede olan, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve sisteme ilave edilecek yeni projelerin üretim kapasitelerinin yıllara göre gelişimi verilmekte olup işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların proje üretim kapasitesine göre 2014 yılında, güvenilir üretim kapasitesine göre 2009 yılında enerji talebinin karşılanamadığı görülmektedir. Grafik 28: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Proje Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I-A) 550000 İşletmede, İnşa halinde v e Lisans almış santralların Proje Üretimleri ile talebin karşılanamadığı y ıl 450000 GWh 350000 250000 150000 50000 -50000 2008 MEVCUT 2009 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 64 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ Tablo 33’de mevcut sistemden gelen, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların güvenilir üretim kapasiteleri ile talebin güvenilir olarak karşılanması için gereken güvenilir üretim kapasitesinin yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her biri için ayrı ayrı verilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %2.7 olmakta ve 2009 yılında toplam güvenilir üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup yedek %-4.2 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %-45.5’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3’ten başlayıp 2009 yılında negatif değere %-3.5’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-42.3’e ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3.9’dan başlayıp 2009 yılında negatif değere %-0.5’e inmekte ve 2017 yılında %-30.2’ye düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %4 olan güvenilir üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %13 ile %23 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 65 Tablo 33: Güvenilir Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm I - A) Baz Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 181320 179654 179390 179600 181528 178243 HİDROLİK TOPLAMI 36277 36868 36819 36755 36633 36584 36106 35950 35141 33978 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 209581 209816 210610 211009 218670 216954 216213 216267 217386 212938 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 2,7 -4,2 -10,8 -16,9 -19,8 -26,0 -31,4 -36,1 -40,2 -45,5 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 0 0 0 0 5606 5606 5606 5606 5606 5606 496 1494 3275 3326 3326 3326 5785 6914 6914 6914 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 496 1494 3275 3326 8932 8932 11391 12520 12520 12520 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 186927 185260 184996 185207 187135 183849 HİDROLİK TOPLAMI 36772 38362 40094 40081 39959 39910 41891 42863 42055 40892 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 TÜRKİYE TOPLAMI 210077 211310 213885 214335 227602 225886 227604 228787 229906 225458 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 3,0 -3,5 -9,4 -15,6 TERMİK TOPLAMI 874 HİDROLİK TOPLAMI 150 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI -16,6 -23,0 -27,8 -32,4 -36,8 -42,3 3150 7895 16326 24060 26706 26706 982 4212 9446 13474 16130 17444 26706 26706 26706 17444 17444 901 2422 3089 3162 3189 3189 3189 3189 3189 17444 3189 1925 6554 15196 28934 40724 46026 47340 47340 47340 47340 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 874 3150 7895 16326 29667 32313 32313 32313 32313 32313 HİDROLİK TOPLAMI 646 2476 7487 12772 16799 19456 23229 24358 24358 24358 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 901 2422 3089 3162 3189 3189 3189 3189 3189 3189 2420 8048 18470 32259 49656 54958 58731 59860 59860 59860 TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 173461 175381 180969 189863 210987 211966 211703 211913 213841 210555 36923 39344 44306 49527 53433 56040 59335 60307 59499 58336 1617 3139 3805 3878 3906 3906 3906 3906 3906 3906 212001 217864 229080 243268 268326 271912 274943 276126 277246 272797 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 3,9 -0,5 -3,0 66 -4,2 -1,6 -7,3 -12,8 -18,5 -23,8 -30,2 Tablo 33 (Devam): Güvenilir Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm I - A) Baz Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 4914 19656 40197 59037 77647 98858 123054 136750 154794 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 1104 2370 5636 9327 12585 14789 17640 20811 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 175 350 525 700 875 1050 1225 1400 1575 1750 TÜRKİYE TOPLAMI 175 5264 21285 43267 65548 88024 112668 139243 155965 177355 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 173461 180295 200625 230060 270024 289613 310561 334967 350591 365349 HİDROLİK TOPLAMI 36923 39344 45410 51897 59069 65367 71920 75096 77139 79147 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1792 3489 4330 4578 4781 4956 5131 5306 5481 5656 TÜRKİYE TOPLAMI 212176 223128 250365 286535 333874 359936 387611 415369 433211 450152 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 4,0 1,9 6,0 12,9 22,4 22,8 23,0 22,6 19,1 15,3 − Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 29: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Güvenilir Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I - A) 500000 İşletmede, İnşa halinde ve Lisans almış santralların güvenilir üretimleri ile Talebin karşılanamadığı yıl 450000 400000 350000 GWh 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 67 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ 2008 – 2017 döneminde belirlenen enerji talebinin karşılanması için 4319 MW’ı inşa halinde ve 12818 MW’ı lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ve üretim planlama çalışması sonuçlarına göre toplam 34155 MW ilave kapasitenin sisteme dahil olması ile kurulu güç 2017 yılında 91827 MW’a ulaşmaktadır. 2004 Yılı Plan Çalışması Baz Talep sonuçlarına göre sisteme ilave edileceği hesaplanan yeni kapasitenin hidrolik, termik ve rüzgar olarak yıllara göre dağılımı Tablo 34, 35 ve 36’da verilmektedir. Çözüm 1 – A’ya göre yıllar itibariyle kurulu gücün termik, hidrolik ve rüzgar olarak kaynaklara dağılımı Tablo 37’de ve Grafik 30’da verilmektedir. Sonuç olarak; mevcut sistem, 4319 MW inşa halinde ve Senaryo 1’e göre 12818 MW lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesislerinin proje üretimlerine göre 2014 yılından itibaren, güvenilir üretimlerine göre 2009 yılından itibaren Baz Enerji talebi karşılanamamaktadır. 68 Tablo 34: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Kurulu Güçlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm I ) Baz Talep MW Yakıt Tipi TERMİK HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM 2008 0,0 0,0 125,0 125,0 2009 700,0 0,0 125,0 825,0 2010 2100,0 543,0 125,0 2768,0 2011 2990,0 731,0 125,0 3846,0 2012 2720,0 1478,0 125,0 4323,0 2013 2715,0 1598,0 125,0 4438,0 2014 3080,0 1558,0 125,0 4763,0 2015 3515,0 1445,0 125,0 5085,0 2016 2015,0 1483,0 125,0 3623,0 2017 2675 1559 125,0 4359,0 2008-2017 22510,0 10395,0 1250,0 34155,0 Tablo 35: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Proje Üretimlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm I) GWh Yakıt Tipi TERMİK HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM 2008 0,0 0,0 350,0 350,0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2008-2017 4914,0 14742,0 20541,0 18840,0 18610,0 21211,0 24196,0 13696,0 18044,0 154794,0 0,0 2401,0 3185,0 5454,0 6120,0 5819,0 4504,0 5006,0 5312,0 37801,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 3500,0 5264,0 17493,0 24076,0 24644,0 25080,0 27380,0 29050,0 19052,0 23706,0 196095,0 Tablo 36: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Güvenilir Üretimlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm I) GWh Yakıt Tipi TERMİK HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM 2008 0,0 0,0 175,0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 4914,0 14742,0 20541,0 18840,0 18610,0 21211,0 24196,0 13696,0 18044,0 0,0 1104,0 1266,0 3266,0 3691,0 3258,0 2204,0 2851,0 3171,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 2008-2017 154794,0 20811,0 1750,0 175,0 5089,0 16021,0 21982,0 22281,0 22476,0 24644,0 26575,0 16722,0 21390,0 177355,0 69 Grafik 30: Toplam Kurulu Gücün Termik - Hidrolik Gelişimi ve Puant Talep (Çözüm I - A) Baz Talep – Senaryo 1 100000 90000 80000 MW 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 2010 TERMİK 2011 2012 HİDROLİK 2013 RES+YEN. 2014 2015 2016 2017 PUANT TALEP Tablo 37: Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Gelişimi (Çözüm I - A) Baz Talep – Senaryo 1 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TERMİK MW 27539 28345 31327 35679 39984 42699 45779 49294 51309 53984 % 65 62 61 60 60 59 59 59 59 59 HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM MW % MW % MW 14043 33 845 2 42427 15727 35 1347 3 45419 18760 36 1487 3 51574 22124 37 1621 3 59424 24955 37 1746 3 66685 27687 38 1871 3 72257 30445 39 1996 3 78220 32430 39 2121 3 83845 33913 39 2246 3 87468 35472 39 2371 3 91827 Önümüzdeki on yıllık dönemde kurulu gücün gelişimi ile puant güç gelişimine bakıldığında, işletmede, inşa halinde ve EPDK tarafından Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre düzenlenen Senaryo 1’deki projelerin ve plan çalışmasından elde edilen projelerin öngörülen tarihlerde devreye girmesi ile Baz talebe göre 2010 ve daha sonraki yıllar için kurulu güç yedeğinin %36 ile %54 arasında olacağı, enerji yedeğinin ise proje üretimlerine göre %20 ile %37 arasında, güvenilir üretimlerine göre ise de %6 ile %23 arasında olacağı görülmektedir (Grafik 31). 70 Grafik 31: Kurulu Güç, Proje Üretim ve Güvenilir Üretim Yedeği (Çözüm I - A) 60,0 50,0 (%) 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 GÜÇ Y EDEK 30,6 29,6 36,3 45,9 52,2 53,2 54,1 53,5 49,4 46,3 PROJE Y EDEK 18,4 14,8 19,6 27,6 35,4 36,9 37,4 37,1 33,0 28,8 GÜVENİLİR Y EDEK 4,0 1,9 6,0 12,9 22,4 22,8 23,0 22,6 19,1 15,3 Not: Yeni ilave kapasitelerin belirlendiği Üretim Planlama çalışması Kasım 2004 tarihinde yapılmış olup, bu çalışma son duruma göre revize edilmediğinden ilave edilmesi gerekli yeni kapasitelerle güvenilir enerji yedekleri düşük kalmaktadır. Ancak, Üretim Planlama çalışmasının revize edilmesi durumunda bu değerler değişecektir. Grafik 32: Proje Üretimi, Güvenilir Üretim ve Talebin Gelişimi (Çözüm I - A) 550000 450000 GWh 350000 250000 150000 50000 -50000 2008 2009 PROJE 2010 2011 2012 GÜVENİLİR 71 2013 2014 2015 TALEP 2016 2017 VII.2. Çözüm I – B (Baz Talep – Senaryo 2) Bu bölümde; • 2007 yılı sonu itibariyle işletmede, • inşa halinde, • EPDK’dan lisans almış ve Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen EPDK tarafından hazırlanan Senaryo 2’de yer alan projeler ile 2008 Mayıs ayında yenilenen MAED Çalışması sonuçlarına göre Baz Talep dikkate alındığında talebin 2010 yılında 236.2 Milyar kWh, 2017 yılında 390.5 Milyar kWh’e ulaşması halinde arz-talep durumu ve talebin ne şekilde karşılanacağı ile ilgili sonuçlar verilmektedir. Yukarıdaki şartlara göre 2015 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamakta, enerji üretimi açısından bakıldığında ise 2009 yılında güvenilir enerji üretimine göre, 2013 yılında ise proje üretimine göre enerji talebi karşılanamamaktadır. Kasım 2004 tarihinde ETKB’nin enerji politikaları doğrultusunda yerli ve yenilenebilir kaynakların değerlendirilmesi ve kaynak çeşitlendirilmesi prensipleri ile uzun dönemli doğal gaz arz anlaşmaları dikkate alınarak elektrik talebinin karşılanması için üretim sistemine ilave edilmesi öngörülen kapasite ihtiyacının belirlendiği üretim planlama çalışması yapılmıştır. ETKB tarafından yaptırılan bu üretim planlama çalışması sonucuna göre beklenen talebin karşılanması için 2017 yılına kadar 11645 MW’ı rüzgar ve hidrolik, 22510 MW’ı termik olmak üzere toplam 34155 MW yeni kapasite ilavesine gerek duyulmaktadır. Tablo 38’de mevcut sistemden gelen kapasitenin, inşası devam eden üretim tesisleri kapasitesinin, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri kapasitesinin ve talebin karşılanması için yıllar bazında gereken kapasite artırımlarının yıllara göre gelişimi ayrı ayrı verilmektedir. Bunun yanı sıra, Tablo 38’de mevcut, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve yeni ilave edilecek üretim tesislerinin toplam kurulu gücünün gelişimi ve puant güç talebinin sadece mevcut sistemle, mevcut + inşası devam edenlerle, mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri ile ve son olarak mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen + yeni ilave edilecek üretim tesisleriyle karşılanması durumunda kurulu güç yedeklerinin ne olması gerektiği gösterilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %25.7’den başlayarak sürekli azalmakta ve 2011 yılında toplam kurulu güç puant güç talebinin altında kalmakta olup, yedek %-0.4 ile negatif değere ulaşmakta ve 2016 yılında %-35.4’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %27.4’ten başlayıp, 2011 yılında %3.8’e düşmekte ve 2012 yılında negatif değere %-1.6’ya inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-28.6’ya ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %29.6’dan başlayıp, 2015 yılında %-2.1’e, 2017 yılında %-14.9’a düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında ise; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %30 olan kapasite yedeğinin işletmede, inşa halinde ve Senaryo 2’ye 72 göre lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %36 ile %46 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Tablo 38: Kurulu Güç Dengesi (Çözüm I – B) Baz Talep – Senaryo 2 (MW) YILLAR İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 27250 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 40836 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 25,7 15,6 7,1 -0,4 -7,5 -14,0 -20,1 -25,8 -30,8 -35,4 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 0 HİDROLİK TOPLAMI 527 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 TÜRKİYE TOPLAMI 527 0 1634 0 1634 0 1739 0 1739 0 1739 0 1739 840 1739 0 2579 840 1739 0 2579 840 2939 0 3779 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27250 26950 26950 26950 27790 27790 27790 27790 27790 27790 HİDROLİK TOPLAMI 13922 15029 15133 15133 15133 15133 16333 16873 16873 16873 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 TÜRKİYE TOPLAMI 41363 42170 42274 42274 43114 43114 44314 44854 44854 44854 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 27,4 20,3 11,7 3,8 -1,6 -8,6 -12,7 -17,9 -23,4 -28,6 162 131 450 743 632 420 488 1540 632 701 489 1821 1689 3341 499 5529 2952 4617 499 8068 2952 5149 499 8599 2952 5149 499 8599 2952 5149 499 8599 2952 5149 499 8599 2952 5149 499 8599 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 162 632 632 1689 3792 3792 3792 3792 3792 3792 HİDROLİK TOPLAMI 658 2055 2439 5080 6356 6887 8087 8627 8627 8627 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 450 488 489 499 499 499 499 499 499 499 TÜRKİYE TOPLAMI 1270 3174 3560 7268 10646 11177 12377 12917 12917 12917 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27412 27582 27582 28639 30742 30742 30742 30742 30742 30742 HİDROLİK TOPLAMI 14053 15450 15834 18475 19751 20282 21482 22022 22022 22022 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 641 678 680 689 689 689 689 689 689 689 TÜRKİYE TOPLAMI 42105 43710 44096 47804 51182 51713 52913 53453 53453 53453 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 29,6 24,7 16,6 73 17,4 16,8 9,7 4,3 -2,1 -8,7 -14,9 Tablo 38 (Devam): Kurulu Güç Dengesi (Çözüm I - B) Baz Talep – Senaryo 2 (MW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 0 125 700 0 250 2800 543 375 5790 1274 500 8510 2752 625 11225 4350 750 14305 5908 875 17820 7353 1000 19835 8836 1125 22510 10395 1250 TÜRKİYE TOPLAMI 125 950 3718 7564 11887 16325 21088 26173 29796 34155 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 27412 28282 30382 34429 39252 41967 45047 48562 HİDROLİK TOPLAMI 14053 15450 16377 19749 22503 24632 27390 29375 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 766 928 1055 1189 1314 1439 1564 1689 50577 30858 1814 53252 32417 1939 TÜRKİYE TOPLAMI 83249 87608 42230 44660 47814 55368 63069 68038 74001 79626 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 32478 35053 37832 40716 43819 47159 50753 54622 58560 62782 30,0 27,4 26,4 36,0 43,9 44,3 45,8 45,8 42,2 39,5 Mevcut sistem, inşası devam edenler, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasından gelen yeni ilave kapasitelerin öngörülen zamanda sisteme dahil olması ile oluşan toplam kurulu gücün yıllara göre gelişimi Grafik 33’te verilmektedir. Buna göre, kurulu güç gelişimi ile puant talep karşılaştırıldığında, halen işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen projeler ile 2015 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamaktadır. Grafik 33: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına EtkisiÇözüm I-B 100000 İşletm ede, İnşa halinde ve Lisans alm ış santrallarla Puant Talebin karşılanam adığı yıl 90000 80000 70000 MW 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 MEVCUT 2009 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 74 2013 2014 YENİ İLAVE KAPASİTE 2015 2016 PUANT TALEP 2017 Tablo 39’da mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin proje üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Bu durumda, sadece işletmede olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %16.8’den başlayarak sürekli azalmakta ve 2010 yılında toplam proje üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup 2017 yılında %-41.3’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %17.2’den başlayıp 2010 yılında çok az bir yedekle enerji talebi karşılanmakta, 2011 yılında ise negatif değere %-5.4’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-37’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde proje üretim yedeği 2008 yılında %18’den başlayıp, 2013 yılında negatif değere %-2.3’e inmekte ve 2017 yılında %-26.3’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %18.2 olan proje üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %20 ile %31 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 75 Tablo 39: Proje Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm 1 - B) Baz Talep – Senaryo 2 (GW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 19132 5 46225 756 23830 6 18829 4 46816 756 23586 7 18796 5 46767 756 23548 8 18723 0 46703 756 23468 9 18750 3 46581 756 23484 0 18713 8 46532 756 23442 7 18557 2 46054 756 23238 3 18630 4 45898 756 23295 7 18771 1 45089 756 23355 6 18443 4 43926 756 22911 6 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 TALEP 0 3 2 7 YEDEK % 16,8 7,7 -0,3 -7,5 27281 2 -13,9 29320 5 -20,0 31512 3 -26,3 33867 9 -31,2 36369 5 -35,8 39055 9 -41,3 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 0 HİDROLİK TOPLAMI 780 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 TÜRKİYE TOPLAMI 780 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 0 2384 0 2384 0 5260 0 5260 0 5408 0 5408 5880 5408 0 11288 5880 5408 0 11288 5880 9241 0 15121 5880 10946 0 16826 5880 10946 0 16826 5880 10946 0 16826 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR 19132 18829 18796 TERMİK TOPLAMI 5 4 5 HİDROLİK TOPLAMI 47005 49200 52027 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 756 756 756 23908 23825 24074 TÜRKİYE TOPLAMI 6 1 8 18723 0 52111 756 24009 7 19338 3 51989 756 24612 8 19301 8 51940 756 24571 5 19145 2 55295 756 24750 4 19218 4 56844 756 24978 3 19359 1 56035 756 25038 2 19031 4 54872 756 24594 2 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 27281 29320 TALEP (YÜKSEK SENARYO) 0 3 2 7 2 5 YEDEK % 17,2 8,8 1,9 -5,4 -9,8 -16,2 31512 3 -21,5 33867 9 -26,2 36369 5 -31,2 39055 9 -37,0 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 463 HİDROLİK TOPLAMI 344 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 888 TÜRKİYE TOPLAMI 1696 2523 1213 1860 5596 4120 2181 1949 8250 8317 6901 1990 17208 16915 13789 2025 32728 21315 17454 2025 40794 21315 18510 2025 41849 21315 18510 2025 41849 21315 18510 2025 41849 21315 18510 2025 41849 İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 463 2523 4120 8317 HİDROLİK TOPLAMI 1124 3597 7441 12309 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 888 1860 1949 1990 TÜRKİYE TOPLAMI 2476 7980 13510 22616 22795 19197 2025 44016 27195 22862 2025 52082 27195 27751 2025 56970 27195 29456 2025 58675 27195 29456 2025 58675 27195 29456 2025 58675 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR 19178 19081 19208 19554 8 8 5 7 TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI 47349 50413 54208 59012 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1644 2616 2705 2746 24078 24384 24899 25730 1 7 8 5 TÜRKİYE TOPLAMI 21029 8 65778 2781 27885 6 21433 3 69395 2781 28650 8 21276 7 73805 2781 28935 3 21349 8 75353 2781 29163 2 21490 5 74545 2781 29223 1 21162 8 73382 2781 28779 1 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 27281 29320 31512 33867 TALEP (YÜKSEK SENARYO) 0 3 2 7 2 5 3 9 YEDEK % 18,0 11,3 5,4 1,4 2,2 -2,3 -8,2 -13,9 36369 5 -19,6 39055 9 -26,3 76 Tablo 39 (Devam): Proje Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm 1 - B) Baz Talep – Senaryo 2 (GW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 4914 19656 40197 59037 77647 98858 123054 136750 154794 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 2401 5586 11040 17160 22979 27483 32489 37801 2100 2450 2800 3150 3500 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 350 700 1050 1400 1750 TÜRKİYE TOPLAMI 350 5614 23107 47183 71827 96907 124287 153337 172389 196095 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 191788 195732 211741 235744 269335 291980 311625 336552 351655 366422 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 47349 50413 56609 64598 76818 86555 1994 3316 3755 4146 4531 4881 96784 102836 107034 111183 5231 5581 5931 6281 TÜRKİYE TOPLAMI 241131 249461 272105 304488 350683 383415 413640 444969 464620 483886 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP (YÜKSEK SENARYO) YEDEK % − 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 18,2 13,9 15,2 20,0 28,5 30,8 31,3 31,4 27,7 23,9 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 34 ve Grafik 35’de işletmede olan, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve sisteme ilave edilecek yeni projelerin üretim kapasitelerinin yıllara göre gelişimi verilmekte olup işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların proje üretim kapasitesine göre 2013 yılında, güvenilir üretim kapasitesine göre 2009 yılında enerji talebinin karşılanamadığı görülmektedir. Grafik 34: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Proje Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I-B) 500000 450000 İşletm e de, İnşa halinde ve Lisans alm ış s antralların proje üre tim leriyle tale bin karş ılanam adığı yıl 400000 350000 GWh 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 MEVCUT 2009 2010 2011 İNŞA HALİNDE 2012 LİSANS ALMIŞ 77 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ Tablo 40’da mevcut sistemden gelen, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların güvenilir üretim kapasiteleri ile talebin güvenilir olarak karşılanması için gereken güvenilir üretim kapasitesinin yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her biri için ayrı ayrı verilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %2.7 olmakta ve 2009 yılında toplam güvenilir üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup yedek %-4.2 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %-45.5’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3’ten başlayıp 2009 yılında negatif değere %-3.4’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-42.3’e ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3.7’den başlayıp 2009 yılında negatif değere %-1.3’e inmekte ve 2017 yılında %-33.7’ye düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %3.7 olan güvenilir üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %7 ile %18 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Sonuç olarak; mevcut sistem, 4319 MW inşa halinde ve Senaryo 2’ye göre 8599 MW lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesislerinin proje üretimlerine göre 2013 yılından itibaren, güvenilir üretimlerine göre 2009 yılından itibaren Baz Enerji talebi karşılanamamaktadır. 78 Tablo 40: Güvenilir Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm I - B) Baz Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TERMİK TOPLAMI 17258 8 17223 1 17307 4 17353 7 18132 0 17965 4 17939 0 17960 0 18152 8 17824 3 HİDROLİK TOPLAMI 36277 36868 36819 36755 36633 36584 36106 35950 35141 33978 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 717 20958 1 717 20981 6 717 21061 0 717 21100 9 717 21867 0 717 21695 4 717 21621 3 717 21626 7 717 21738 6 717 21293 8 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 TALEP 0 3 2 7 YEDEK % 2,7 -4,2 -10,8 -16,9 27281 2 29320 5 31512 3 33867 9 36369 5 39055 9 -19,8 -26,0 -31,4 -36,1 -40,2 -45,5 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 0 0 0 5606 5606 5606 5606 5606 5606 496 1494 3275 3326 3326 3326 5785 6914 6914 6914 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 496 1494 3275 3326 8932 8932 11391 12520 12520 12520 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR 17258 17223 17307 TERMİK TOPLAMI 8 1 4 HİDROLİK TOPLAMI 36772 38362 40094 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 717 717 717 21007 21131 21388 7 0 5 TÜRKİYE TOPLAMI 17353 7 40081 717 21433 5 18692 7 39959 717 22760 2 18526 0 39910 717 22588 6 18499 6 41891 717 22760 4 18520 7 42863 717 22878 7 18713 5 42055 717 22990 6 18384 9 40892 717 22545 8 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 27281 29320 TALEP 0 3 2 7 2 5 YEDEK % 3,0 -3,5 -9,4 -15,6 -16,6 -23,0 31512 3 33867 9 36369 5 39055 9 -27,8 -32,4 -36,8 -42,3 TÜRKİYE TOPLAMI LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 463 2523 4120 8317 16915 21315 21315 21315 21315 21315 HİDROLİK TOPLAMI 223 782 1381 4069 7965 10033 10629 10629 10629 10629 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 708 1493 1577 1610 1638 1638 1638 1638 1638 1638 1394 4798 7078 13996 26518 32986 33582 33582 33582 33582 TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 463 2523 4120 8317 22521 26921 26921 26921 26921 26921 HİDROLİK TOPLAMI 718 2276 4656 7394 11291 13359 16414 17543 17543 17543 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 708 1493 1577 1610 1638 1638 1638 1638 1638 1638 1889 6292 10352 17322 35450 41918 44973 46102 46102 46102 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR 17305 17475 17719 18185 1 5 4 5 TERMİK TOPLAMI 20384 2 20657 5 20631 1 20652 1 20844 9 20516 4 HİDROLİK TOPLAMI 36995 39144 41475 44149 47924 49943 52520 53492 52684 51521 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1424 21147 0 2210 21610 8 2293 22096 2 2327 22833 1 2355 25412 0 2355 25887 2 2355 26118 5 2355 26236 8 2355 26348 8 2355 25903 9 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI 20400 21901 23618 25383 27281 29320 31512 33867 TALEP 0 3 2 7 2 5 3 9 YEDEK % 3,7 -1,3 -6,4 -10,0 -6,9 -11,7 -17,1 -22,5 36369 5 39055 9 -27,6 -33,7 TÜRKİYE TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 79 Tablo 40 (Devam): Güvenilir Üretim Kapasitesi Ve Talep 2008-2017 (Çözüm I - B) Baz Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 4914 19656 40197 59037 77647 98858 123054 136750 154794 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 1104 2370 5636 9327 12585 14789 17640 20811 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 175 350 525 700 875 1050 1225 1400 1575 1750 TÜRKİYE TOPLAMI 175 5264 21285 43267 65548 88024 112668 139243 155965 177355 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 173051 179669 196850 222052 262879 284222 305169 329575 345199 359958 HİDROLİK TOPLAMI 36995 39144 42579 46519 53560 59270 65105 68281 70324 72332 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1599 2560 2818 3027 3230 3405 3580 3755 3930 4105 TÜRKİYE TOPLAMI 211645 221372 242247 271598 319668 346896 373853 401611 419453 436394 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 219013 236182 253837 272812 293205 315123 338679 363695 390559 3,7 1,1 2,6 7,0 17,2 18,3 18,6 18,6 15,3 11,7 − Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 35: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Güvenilir Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I - B) 450000 İşletm ede, İnşa halinde ve Lisans alm ış santralların güvenilir üretim leriyle talebin karşılanam adığı yıl 400000 350000 300000 GWh 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 MEVCUT 2009 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ Çözüm 1 – B’ye göre yıllar itibariyle kurulu gücün termik, hidrolik ve rüzgar olarak kaynaklara dağılımı Tablo 41’de ve Grafik 36’da verilmektedir. 80 Tablo 41: Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Gelişimi (Çözüm I - B) Baz Talep – Senaryo 2 TERMİK MW 27412 28282 30382 34429 39252 41967 45047 48562 50577 53252 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM MW % MW % MW 14053 33 765 2 42230 15450 35 928 2 44660 16377 34 1055 2 47814 19749 36 1189 2 55367 22503 36 1314 2 63069 24632 36 1439 2 68038 27390 37 1564 2 74001 29375 37 1689 2 79626 30858 37 1814 2 83249 32417 37 1939 2 87608 % 65 63 64 62 62 62 61 61 61 61 Grafik 36: Toplam Kurulu Gücün Termik - Hidrolik Gelişimi ve Puant Talep (Çözüm I - B) Baz Talep – Senaryo 2 90000 80000 70000 MW 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 TERMİK 2010 2011 2012 HİDROLİK 2013 RES+YEN. 2014 2015 2016 2017 PUANT TALEP Önümüzdeki on yıllık dönemde kurulu gücün gelişimi ile puant güç gelişimine bakıldığında, işletmede, inşa halinde ve EPDK tarafından Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre düzenlenen Senaryo 2’deki projelerin ve plan çalışmasından elde edilen kurulu güçteki projelerin öngörülen tarihlerde devreye girmesi ile Baz talebe göre kurulu güç yedeğinin, 2011 ve daha sonraki yıllar için %36 ile %46 arasında olacağı, enerji yedeğinin ise proje üretimlerine göre %20 ile %31 arasında, güvenilir üretimlerine göre ise de %7 ile %18 arasında olacağı görülmektedir (Grafik 37). 81 Grafik 37: Kurulu Güç, Proje Üretim ve Güvenilir Üretim Yedeği (Çözüm I - B) 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 (%) 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 GÜÇ YEDEK 30,0 27,4 26,4 36,0 43,9 44,3 45,8 45,8 42,2 39,5 PROJE YEDEK 18,2 13,9 15,2 20,0 28,5 30,8 31,3 31,4 27,7 23,9 GÜVENİLİR YEDEK 3,7 1,1 2,6 7,0 17,2 18,3 18,6 18,6 15,3 11,7 Grafik 38: Proje Üretimi, Güvenilir Üretim ve Talebin Gelişimi (Çözüm I - B) 500000 450000 400000 GWh 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 2010 2011 2012 PROJE 2013 GÜVENİLİR 82 2014 2015 2016 TALEP 2017 VII.3. Çözüm II – A (Düşük Talep – Senaryo 1) Bu bölümde; • 2007 yılı sonu itibariyle işletmede, • inşa halinde, • EPDK’dan lisans almış ve Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen EPDK tarafından hazırlanan Senaryo 1’de yer alan projeler ile 2008 Mayıs ayında yenilenen MAED çalışması sonuçlarına göre Düşük Talep dikkate alındığında 2010 yılında 230.7 Milyar kWh, 2017 yılında 363 Milyar kWh’e ulaşması halinde arz-talep durumu ve talebin ne şekilde karşılanacağı ile ilgili sonuçlar verilmektedir. Yukarıdaki şartlara göre 2017 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamakta, enerji üretimi açısından bakıldığında ise 2010 yılında güvenilir enerji üretimine göre, 2015 yılında ise proje üretimine göre enerji talebi karşılanamamaktadır. Kasım 2004 tarihinde ETKB’nin enerji politikaları doğrultusunda yerli ve yenilenebilir kaynakların değerlendirilmesi ve kaynak çeşitlendirilmesi prensipleri ile uzun dönemli doğal gaz arz anlaşmaları dikkate alınarak elektrik talebinin karşılanması için üretim sistemine ilave edilmesi öngörülen kapasite ihtiyacının belirlendiği üretim planlama çalışması yapılmıştır. ETKB tarafından yaptırılan bu üretim planlama çalışması sonucuna göre beklenen talebin karşılanması için 2017 yılına kadar 7158 MW’ı rüzgar ve hidrolik, 14870 MW’ı termik olmak üzere toplam 22028 MW yeni kapasite ilavesine gerek duyulmaktadır. Tablo 42’de mevcut sistemden gelen kapasitenin, inşası devam eden üretim tesisleri kapasitesinin, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri kapasitesinin ve talebin güvenilir olarak karşılanması için yıllar bazında gereken kapasite artırımlarının yıllara göre gelişimi ayrı ayrı verilmektedir. Bunun yanı sıra Tablo 42’de mevcut, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve yeni ilave edilecek üretim tesislerinin toplam kurulu gücünün gelişimi ve puant güç talebinin sadece mevcut sistemle, mevcut + inşası devam edenlerle, mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri ile ve son olarak mevcut + inşası devam eden + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen + yeni ilave edilecek üretim tesisleriyle karşılanması durumunda kurulu güç yedeklerinin ne olması gerektiği gösterilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %27’den başlayarak sürekli azalmakta ve 2012 yılında toplam kurulu güç puant güç talebinin altında kalmakta olup yedek %-4.2 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %-30.6’ya kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %28.7’den başlayıp, 2012 yılında %1.9’a inmekte ve 2013 yılında ise negatif değere %-4.5’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-23.2’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %31.6’dan başlayıp, 2016 yılında %5.3’e kadar düşmekte ve 2017 yılında %-1.2’ye inmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında ise; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %31.6 olan kapasite yedeğinin işletmede, inşa halinde 83 ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %35 ile %41 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Tablo 42: Kurulu Güç Dengesi (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 (MW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 27250 13395 191 40836 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 26950 13395 191 40536 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32143 34571 37182 39673 YEDEK % 27,0 17,3 9,0 2,2 42331 -4,2 45167 -10,3 48193 -15,9 51421 -21,2 54788 -26,0 58376 -30,6 0 1739 0 1739 840 1739 0 2579 840 1739 0 2579 840 2939 0 3779 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 840 3479 0 4319 26950 15133 191 42274 27790 15133 191 43114 27790 15133 191 43114 27790 16333 191 44314 27790 16873 191 44854 27790 16873 191 44854 27790 16873 191 44854 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32143 34571 37182 39673 42331 45167 YEDEK % 28,7 22,0 13,7 6,6 1,9 -4,5 48193 -8,0 51421 -12,8 54788 -18,1 58376 -23,2 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 0 527 0 527 0 1634 0 1634 0 1739 0 1739 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 27250 13922 191 41363 26950 15029 191 42170 26950 15133 191 42274 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 289 121 529 939 695 698 907 2300 1576 3083 921 5581 2939 5716 931 9585 3683 7070 931 11684 3683 8204 931 12818 3683 8204 931 12818 3683 8204 931 12818 3683 8204 931 12818 3683 8204 931 12818 4523 8809 931 14262 4523 9942 931 15396 4523 11142 931 16596 4523 11682 931 17136 4523 11682 931 17136 4523 11682 931 17136 31474 23337 1121 55932 31474 24537 1121 57132 31474 25077 1121 57672 31474 25077 1121 57672 31474 25077 1121 57672 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 YEDEK % 31,6 28,6 28,7 30,7 29,5 23,8 18,5 12,2 54788 5,3 58376 -1,2 İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 289 648 529 1466 695 2332 907 3934 1576 4822 921 7319 2939 7455 931 11324 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 27539 14043 720 42302 27645 15727 1097 44470 28527 18217 1112 47855 84 29889 20850 1121 51860 31474 22203 1121 54798 Tablo 42 (Devam): Kurulu Güç Dengesi (Çözüm II - A) - Düşük Talep – Senaryo 1 (MW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 0 0 1400 3235 5355 7570 9930 11970 14870 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 125 0 250 0 375 0 500 543 625 1660 750 2148 875 2752 1000 4350 1125 5908 1250 TÜRKİYE TOPLAMI 125 250 375 1900 4403 7765 10593 13682 17445 22028 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 27539 14043 845 27645 15727 1347 28527 18217 1487 31289 20850 1621 34709 22746 1746 36829 24997 1871 39044 26685 1996 41404 27829 2121 43444 29427 2246 46344 30985 2371 TÜRKİYE TOPLAMI 42427 44720 48230 53760 59201 63697 67725 71354 75117 79700 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 54788 58376 32,0 29,4 29,7 35,5 39,9 41,0 40,5 38,8 37,1 36,5 Mevcut sistem, inşası devam edenler, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasından gelen yeni ilave kapasitelerin öngörülen zamanda sisteme dahil olması ile oluşan toplam kurulu gücün yıllara göre gelişimi Grafik 39’da verilmektedir. Buna göre, kurulu güç gelişimi ile puant talep karşılaştırıldığında, halen işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen projeler ile 2017 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamaktadır. Grafik 39: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II - A) 90000 İşletmede, İnşa halinde ve Lisans almış santrallarla Puant Talebin karşılanamadığı yıl 80000 70000 60000 MW 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 85 2013 2014 YENİ İLAVE KAPASİTE 2015 2016 PUANT TALEP 2017 Tablo 43’de mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin proje üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Bu durumda, sadece işletmede olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %16.8’den başlayarak sürekli azalmakta, 2010 yılında enerji talebi az bir yedekle karşılanmakta ve 2011 yılında toplam proje üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup 2017 yılında %-36.9’a kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %17.2’den başlayıp 2010 yılında çok az bir yedekle enerji talebi karşılanmakta, 2011 yılında ise negatif değere %-2.5’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-32.2’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde proje üretim yedeği 2008 yılında %18.3’den başlayıp, 2015 yılında negatif değere %-2.6’ya inmekte ve 2017 yılında %-15.4’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %18.4 olan proje üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %17 ile %25 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 86 Tablo 43: Proje Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 187503 187138 185572 186304 187711 184434 46225 46816 46767 46703 46581 46532 46054 45898 45089 43926 756 756 756 756 756 756 756 756 756 756 238306 235867 235488 234689 234840 234427 232383 232957 233556 229116 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 YEDEK % 16,8 8,7 2,1 -4,7 -10,6 -16,4 -22,3 -27,0 -31,4 -36,9 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 0 780 0 780 0 2384 0 2384 0 5260 0 5260 0 5408 0 5408 5880 5408 0 11288 5880 5408 0 11288 5880 9241 0 15121 5880 10946 0 16826 5880 10946 0 16826 5880 10946 0 16826 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 193383 193018 191452 192184 193591 190314 HİDROLİK TOPLAMI 47005 49200 52027 52111 51989 51940 55295 56844 56035 54872 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 756 756 756 756 756 756 756 756 756 756 TÜRKİYE TOPLAMI 239086 238251 240748 240097 246128 245715 247504 249783 250382 245942 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 YEDEK % 17,2 9,8 4,4 -2,5 -6,3 -12,3 -17,3 -21,7 -26,4 -32,2 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 874 HİDROLİK TOPLAMI 239 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1055 TÜRKİYE TOPLAMI 2168 3150 1597 2822 7569 7895 7238 3589 18722 16326 16490 3679 36494 24060 23599 3714 51374 26706 28310 3714 58730 26706 30642 3714 61062 26706 30642 3714 61062 26706 30642 3714 61062 26706 30642 3714 61062 İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 874 3150 7895 16326 HİDROLİK TOPLAMI 1019 3981 12498 21898 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1055 2822 3589 3679 TÜRKİYE TOPLAMI 2948 9953 23982 41902 29940 29007 3714 62662 32586 33718 3714 70018 32586 39883 3714 76183 32586 41588 3714 77888 32586 41588 3714 77888 32586 41588 3714 77888 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 192199 191444 195860 203555 217443 219725 218159 218890 220297 217020 HİDROLİK TOPLAMI 47244 50797 59265 68601 75589 80250 85937 87485 86677 85514 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 1811 3578 4345 4435 4470 4470 4470 4470 4470 4470 TÜRKİYE TOPLAMI 241254 245820 259470 276591 297502 304445 308566 310845 311444 307004 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 YEDEK % 18,3 13,3 12,5 12,4 13,2 8,6 3,2 -2,6 -8,5 -15,4 87 Tablo 43 (Devam) : Proje Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 0 0 9828 22641 37212 52226 68694 82738 103066 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 0 0 2401 6705 8521 11041 17161 22980 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 350 700 1050 1400 1750 2100 2450 2800 3150 3500 TÜRKİYE TOPLAMI 350 700 1050 11228 26792 46017 63197 82535 103049 129546 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 192199 191444 195860 213383 240084 256937 270385 287584 303035 320086 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 47244 50797 59265 68601 77990 86955 94458 2161 4278 5395 5835 6220 6570 6920 98526 103838 108494 7270 7620 7970 241604 246520 260520 287819 324294 350462 371763 393380 414493 436550 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % − 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 18,4 13,6 12,9 16,9 23,4 25,0 24,3 23,2 21,8 20,3 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 40 ve Grafik 41’de işletmede olan, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve sisteme ilave edilecek yeni projelerin üretim kapasitelerinin yıllara göre gelişimi verilmekte olup işletmede olan, inşası devam eden ve Senaryo 1’e göre lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların proje üretim kapasitesine göre 2015 yılında, güvenilir üretim kapasitesine göre 2010 yılında enerji talebinin karşılanamadığı görülmektedir. Grafik 40: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Proje Üretim Kapasitesi Gelişimine, Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II A) 500000 İşletmede, İnşa halinde ve Lisans almış santralların Proje Üretimleri ile talebin karşılanamadığı yıl 450000 400000 350000 GWh 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 2011 İNŞA HALİNDE 2012 2013 LİSANS ALMIŞ 88 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ Tablo 44’de mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin güvenilir üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %2.7’den başlayarak 2009 yılında toplam güvenilir üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup yedek %-3.3 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %-41.3’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3’ten başlayıp 2009 yılında negatif değere %-2.6’ya inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-37.9’a ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3.9’dan başlayıp 2010 yılında negatif değere %-0.7’ye inmekte ve 2017 yılında %-24.8’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %4 olan güvenilir üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %3 ile %12 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Sonuç olarak; mevcut sistem, 4319 MW inşa halinde ve Senaryo 1’e göre 12818 MW lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesislerinin proje üretimlerine göre 2015 yılından itibaren, güvenilir üretimlerine göre 2010 yılından itibaren enerji talebi (Düşük Talep) karşılanamamaktadır. 89 Tablo 44: Güvenilir Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 181320 179654 179390 179600 181528 178243 36277 36868 36819 36755 36633 36584 36106 35950 35141 33978 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 TÜRKİYE TOPLAMI 209581 209816 210610 211009 218670 216954 216213 216267 217386 212938 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 2,7 -3,3 -8,7 -14,3 -16,8 -22,6 -27,7 -32,2 -36,1 -41,3 TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 496 0 0 1494 0 0 3275 0 0 3326 0 5606 3326 0 5606 3326 0 5606 5785 0 5606 6914 0 5606 6914 0 5606 6914 0 TÜRKİYE TOPLAMI 496 1494 3275 3326 8932 8932 11391 12520 12520 12520 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 186927 185260 184996 185207 187135 183849 36772 38362 40094 40081 39959 39910 41891 42863 42055 40892 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 TÜRKİYE TOPLAMI 210077 211310 213885 214335 227602 225886 227604 228787 229906 225458 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 3,0 -2,6 -7,3 -12,9 -13,4 -19,4 -23,9 -28,3 -32,5 -37,9 874 150 901 3150 982 2422 7895 4212 3089 16326 9446 3162 24060 13474 3189 26706 16130 3189 26706 17444 3189 26706 17444 3189 26706 17444 3189 26706 17444 3189 1925 6554 15196 28934 40724 46026 47340 47340 47340 47340 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 874 646 901 3150 2476 2422 7895 7487 3089 16326 12772 3162 29667 16799 3189 32313 19456 3189 32313 23229 3189 32313 24358 3189 32313 24358 3189 32313 24358 3189 2420 8048 18470 32259 49656 54958 58731 59860 59860 59860 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 173461 175381 180969 189863 210987 211966 211703 211913 213841 210555 36923 39344 44306 49527 53433 56040 59335 60307 59499 58336 1617 3139 3805 3878 3906 3906 3906 3906 3906 3906 TÜRKİYE TOPLAMI 212001 217864 229080 243268 268326 271912 274943 276126 277246 272797 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 3,9 0,4 -0,7 90 -1,2 2,1 -3,0 -8,1 -13,5 -18,5 -24,8 Tablo 44 (Devam):Güvenilir Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 82738 103066 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 0 0 9828 22641 37212 52226 68694 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 0 0 1104 3397 3922 5636 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 175 350 525 700 875 1050 1225 1400 TÜRKİYE TOPLAMI 175 350 525 10528 24620 41659 57373 75730 9327 12585 1575 1750 93640 117401 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 173461 175381 180969 199691 233628 249178 263929 280607 296579 313621 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 36923 39344 44306 49527 54537 59437 63257 65943 68826 70921 1792 3489 4330 4578 4781 4956 5131 5306 5481 5656 212176 218214 229605 253796 292946 313571 332316 351856 370886 390198 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % − 4,0 0,6 -0,5 3,1 11,5 11,9 11,1 10,2 9,0 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Yeni ilave kapasitelerin belirlendiği Üretim Planlama çalışması Kasım 2004 tarihinde yapılmış olup, bu çalışmaya göre ilave edilmesi gerekli yeni kapasitelerle güvenilir enerji yedekleri düşük kalmaktadır. Ancak, Üretim Planlama çalışmasının revize edilmesi durumunda bu değerler değişecektir. Grafik 41: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Güvenilir Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II - A) 450000 İş letmede, İnş a halinde ve Lis ans almış santralların güvenilir üretim leri ile Talebin karşılanamadığı yıl 400000 350000 300000 250000 GWh − 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 200000 150000 100000 50000 0 2008 MEVCUT 2009 2010 İNŞA HALİNDE 2011 2012 LİSANS ALMIŞ 91 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ 7,5 2008–2017 döneminde belirlenen enerji talebinin karşılanması için 4319 MW’ı inşa halinde ve 12818 MW’ı lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ve üretim planlama çalışması sonuçlarına göre toplam 22028 MW ilave kapasitenin sisteme dahil olması ile kurulu güç 2017 yılında 79700 MW’a ulaşmaktadır. 2004 yılı plan çalışması Düşük Talep sonuçlarına göre sisteme ilave edileceği hesaplanan yeni kapasitenin hidrolik, termik ve rüzgar olarak göre yıllara dağılımı Tablo 45, 46 ve 47’de verilmektedir. Çözüm II – A’ya göre yıllar itibariyle kurulu gücün termik, hidrolik ve rüzgar olarak kaynaklara dağılımı Tablo 48 ve Grafik 42’de verilmektedir. 92 Tablo 45: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Kurulu Güçlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm II) – Düşük Talep (MW) Yakıt Tipi TERMİK HİDROLİK 2008 0,0 0,0 2009 0,0 0,0 2010 0,0 0,0 2011 1400,0 0,0 2012 1835,0 543,0 2013 2120,0 1117,0 2014 2215,0 488,0 2015 2360,0 604,0 2016 2040,0 1598,0 2017 2900,0 1558,0 2008-2017 14870,0 5908,0 RES+YENİLENEBİLİR 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 125,0 1250,0 TOPLAM 125,0 125,0 125,0 1525,0 2503,0 3362,0 2828,0 3089,0 3763,0 4583,0 22028,0 Tablo 46: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Proje Üretimlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm II) GWh Yakıt Tipi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2008-2017 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 9828,0 0,0 12813,0 2401,0 14571,0 4304,0 15014,0 1816,0 16468,0 2520,0 14044,0 6120,0 20328,0 5819,0 103066,0 22980,0 RES+YENİLENEBİLİR 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 350,0 3500,0 TOPLAM 350,0 350,0 350,0 10178,0 15564,0 19225,0 17180,0 19338,0 20514,0 26497,0 129546,0 TERMİK HİDROLİK Tablo 47: Yeni İlave Edilmesi Gereken Santralların Güvenilir Üretimlerinin Termik, Hidrolik ve Rüzgar Olarak Yıllara Göre Dağılımı (Çözüm II) GWh Yakıt Tipi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2008-2017 TERMİK 0,0 0,0 0,0 9828,0 12813,0 14571,0 15014,0 16468,0 14044,0 20328,0 103066,0 HİDROLİK 0,0 0,0 0,0 0,0 1104,0 2293,0 525,0 1714,0 3691,0 3258,0 12585,0 RES+YENİLENEBİLİR 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 175,0 1750,0 TOPLAM 175,0 175,0 175,0 10003,0 14092,0 17039,0 15714,0 18357,0 17910,0 23761,0 117401,0 93 Grafik 42: Toplam Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Olarak Gelişimi ve Puant Talep (Çözüm II - A) Düşük Talep – Senaryo 1 90000 80000 70000 MW 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 2010 TERMİK 2011 2012 HİDROLİK 2013 2014 RES+YEN. 2015 2016 2017 PUANT TALEP Tablo 48: Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Gelişimi (Çözüm II - A) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TERMİK MW 27539 27645 28527 31289 34709 36829 39044 41404 43444 46344 % 65 62 59 58 59 58 58 58 58 58 HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM MW % MW % MW 14043 33 845 2 42427 15727 35 1347 3 44719 18217 38 1487 3 48231 20850 39 1621 3 53760 22746 38 1746 3 59201 24997 39 1871 3 63697 26685 39 1996 3 67725 27829 39 2121 3 71354 29427 39 2246 3 75117 30985 39 2371 3 79700 Önümüzdeki on yıllık dönemde kurulu gücün gelişimi ile puant güç gelişimine bakıldığında, işletmede, inşa halinde ve EPDK tarafından Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre düzenlenen Senaryo 1’deki projelerin ve plan çalışmasından elde edilen projelerin öngörülen tarihlerde devreye girmesi ile Düşük Talebe göre 2011 ve sonraki yıllar için kurulu güç yedeğinin %35 ile %41 arasında olacağı, enerji yedeğinin ise proje üretimlerine göre %17 ile %25 arasında, güvenilir enerji üretimlerine göre ise de %3 ile %12 arasında olacağı görülmektedir. (Grafik 43). 94 Grafik 43: Kurulu Güç, Proje Üretim ve Güvenilir Üretim Yedeği (Çözüm II - A) 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 (%) 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 GÜÇ YEDEK 32,0 29,4 29,7 35,5 39,9 41,0 40,5 38,8 37,1 36,5 PROJE YEDEK 18,4 13,6 12,9 16,9 23,4 25,0 24,3 23,2 21,8 20,3 GÜVENİLİR YEDEK 4,0 0,6 -0,5 3,1 11,5 11,9 11,1 10,2 9,0 7,5 Not: Yeni ilave kapasitelerin belirlendiği Üretim Planlama çalışması Kasım 2004 tarihinde yapılmış olup, bu çalışma son duruma göre revize edilmediğinden ilave edilmesi gerekli yeni kapasitelerle güvenilir enerji yedekleri düşük kalmaktadır. Ancak, Üretim Planlama çalışmasının revize edilmesi durumunda bu değerler değişecektir. Grafik 44: Proje Üretimi, Güvenilir Üretim ve Talebin Gelişimi (Çözüm II - A) 500000 450000 400000 GWh 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 2010 PROJE 2011 2012 GÜVENİLİR 95 2013 2014 2015 TALEP 2016 2017 VII.4. Çözüm II – B (Düşük Talep – Senaryo 2) Bu bölümde; • 2007 yılı sonu itibariyle işletmede, • inşa halinde, • EPDK’dan lisans almış ve Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen EPDK tarafından hazırlanan Senaryo 2’de yer alan projeler ile 2008 Mayıs ayında yenilenen MAED çalışması sonuçlarına göre Düşük Talep dikkate alındığında talebin 2010 yılında 230.7 Milyar kWh, 2017 yılında 363 Milyar kWh’e ulaşması halinde arztalep durumu ve talebin ne şekilde karşılanacağı ile ilgili sonuçlar verilmektedir. Yukarıdaki şartlara göre 2016 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamakta, enerji üretimi açısından bakıldığında ise 2009 yılında güvenilir enerji üretimine göre, 2014 yılında ise proje üretimine göre enerji talebi karşılanamamaktadır. Kasım 2004 tarihinde ETKB’nin enerji politikaları doğrultusunda yerli ve yenilenebilir kaynakların değerlendirilmesi ve kaynak çeşitlendirilmesi prensipleri ile uzun dönemli doğal gaz arz anlaşmaları dikkate alınarak elektrik talebinin karşılanması için üretim sistemine ilave edilmesi öngörülen kapasite ihtiyacının belirlendiği üretim planlama çalışması yapılmıştır. ETKB tarafından yaptırılan bu üretim planlama çalışması sonucuna göre beklenen talebin karşılanması için 2017 yılına kadar 7158 MW’ı rüzgar ve hidrolik, 14870 MW’ı termik olmak üzere toplam 22028 MW yeni kapasite ilavesine gerek duyulmaktadır. Tablo 49’da mevcut sistemden gelen kapasitenin, inşası devam eden üretim tesisleri kapasitesinin, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri kapasitesinin ve talebin güvenilir olarak karşılanması için yıllar bazında gereken kapasite artırımlarının yıllara göre gelişimi ayrı ayrı verilmektedir. Bunun yanı sıra Tablo 49’da mevcut, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve yeni ilave edilecek üretim tesislerinin toplam kurulu gücünün gelişimi ve puant güç talebinin sadece mevcut sistemle, mevcut + inşası devam edenlerle, mevcut + inşası devam edenler + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesisleri ile ve son olarak mevcut + inşası devam eden + lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen + yeni ilave edilecek üretim tesisleriyle karşılanması durumunda kurulu güç yedeklerinin ne olması gerektiği gösterilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %27’den başlayarak sürekli azalmakta ve 2012 yılında toplam kurulu güç puant güç talebinin altında kalmakta olup yedek %-4.2 ile negatif değere ulaşmakta ve 2017 yılında %-30.6’ya kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %28.7’den başlayıp 2012 yılında %1.9’a inmekte ve 2013 yılında ise negatif değere %-4.5’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-23.2’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde Türkiye kurulu güç yedeği 2008 yılında %31’den başlayıp, 2016 yılında %-2.4’e, 2017 yılında %-8.4’e düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında ise; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %31.4 olan kapasite yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %25 ile %32 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 96 Tablo 49: Kurulu Güç Dengesi (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 (MW) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27250 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 26950 HİDROLİK TOPLAMI 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 13395 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 40836 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 40536 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 54788 58376 27,0 17,3 9,0 2,2 -4,2 -10,3 -15,9 -21,2 -26,0 -30,6 0 0 0 0 840 840 840 840 840 840 527 1634 1739 1739 1739 1739 2939 3479 3479 3479 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 527 1634 1739 1739 2579 2579 3779 4319 4319 4319 YEDEK % İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27250 26950 26950 26950 27790 27790 27790 27790 27790 27790 HİDROLİK TOPLAMI 13922 15029 15133 15133 15133 15133 16333 16873 16873 16873 191 191 191 191 191 191 191 191 191 191 41363 42170 42274 42274 43114 43114 44314 44854 44854 44854 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 54788 58376 28,7 22,0 13,7 6,6 1,9 -4,5 -8,0 -12,8 -18,1 -23,2 TERMİK TOPLAMI 162 632 632 1689 2952 2952 2952 2952 2952 2952 HİDROLİK TOPLAMI 131 420 701 3341 4617 5149 5149 5149 5149 5149 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 450 488 489 499 499 499 499 499 499 499 TÜRKİYE TOPLAMI 743 1540 1821 5529 8068 8599 8599 8599 8599 8599 YEDEK % LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI 162 632 632 1689 3792 3792 3792 3792 3792 3792 HİDROLİK TOPLAMI 658 2055 2439 5080 6356 6887 8087 8627 8627 8627 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 450 488 489 499 499 499 499 499 499 499 1270 3174 3560 7268 10646 11177 12377 12917 12917 12917 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 27412 27582 27582 28639 30742 30742 30742 30742 30742 30742 HİDROLİK TOPLAMI 14053 15450 15834 18475 19751 20282 21482 22022 22022 22022 641 678 680 689 689 689 689 689 689 689 42105 43710 44096 47804 51182 51713 52913 53453 53453 53453 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 54788 58376 31,0 26,4 18,6 20,5 20,9 14,5 9,8 4,0 -2,4 -8,4 97 Tablo 49 (Devam): Kurulu Güç Dengesi (Çözüm II - B) - Düşük Talep – Senaryo 2 (MW ) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 14870 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 0 0 1400 3235 5355 7570 9930 11970 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 0 0 543 1660 2148 2752 4350 5908 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 125 250 375 500 625 750 875 1000 1125 1250 TÜRKİYE TOPLAMI 125 250 375 1900 4403 7765 10593 13682 17445 22028 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 27412 27582 27582 30039 33977 36097 38312 40672 42712 45612 HİDROLİK TOPLAMI 14053 15450 15834 18475 20294 21942 23630 24774 26372 27930 766 928 1055 1189 1314 1439 1564 1689 1814 1939 42230 43960 44471 49704 55585 59478 63506 67135 70898 75481 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI PUANT GÜÇ TALEBİ YEDEK % 32143 34571 37182 39673 42331 45167 48193 51421 54788 58376 31,4 27,2 19,6 25,3 31,3 31,7 31,8 30,6 29,4 29,3 Mevcut sistem, inşası devam edenler, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasından gelen yeni ilave kapasitelerin öngörülen zamanda sisteme dahil olması ile oluşan toplam kurulu gücün yıllara göre gelişimi Grafik 45’de verilmektedir. Buna göre, kurulu güç gelişimi ile puant talep karşılaştırıldığında, halen işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen projeler ile 2016 yılından başlayarak puant güç talebi karşılanamamaktadır. 2015 yılında ise puant güç çok düşük bir yedekle karşılanmaktadır. Grafik 45: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II - B) 80000 İşletm ede, İnşa halinde ve Lisans alm ış santrallarla Puant Talebin karşılanam adığı yıl 70000 60000 MW 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 2011 İNŞA HALİNDE 2012 LİSANS ALMIŞ 98 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 PUANT TALEP 2017 Tablo 50’de mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin proje üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Bu durumda, sadece işletmede olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %16.8’den başlayarak sürekli azalmakta, 2010 yılında enerji talebi az bir yedekle karşılanmakta ve 2011 yılında toplam proje üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta olup 2017 yılında %-36.9’a kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında proje üretim yedeği 2008 yılında %17.2’den başlayıp, 2011 yılında ise negatif değere %-2.5’e inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-32.2’ye ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde proje üretim yedeği 2008 yılında %18’den başlayıp, 2014 yılında negatif değere %-3.3’e inmekte ve 2017 yılında %-20.7’ye düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %18.2 olan proje üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2011 yılı ve sonrasında %9 ile %18 arasında olacağı hesaplanmaktadır. 99 Tablo 50: Proje Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 187503 187138 185572 186304 187711 184434 46225 756 46816 756 46767 756 46703 756 46581 756 46532 756 46054 756 45898 756 45089 756 43926 756 238306 235867 235488 234689 234840 234427 232383 232957 233556 229116 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 16,8 8,7 2,1 -4,7 -10,6 -16,4 -22,3 -27,0 -31,4 -36,9 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI 0 0 0 0 5880 5880 5880 5880 5880 5880 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 780 0 2384 0 5260 0 5408 0 5408 0 5408 0 9241 0 10946 0 10946 0 10946 0 TÜRKİYE TOPLAMI 780 2384 5260 5408 11288 11288 15121 16826 16826 16826 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191325 188294 187965 187230 193383 193018 191452 192184 193591 190314 47005 49200 52027 52111 51989 51940 55295 56844 56035 54872 756 756 756 756 756 756 756 756 756 756 TÜRKİYE TOPLAMI 239086 238251 240748 240097 246128 245715 247504 249783 250382 245942 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 17,2 9,8 4,4 -2,5 -6,3 -12,3 -17,3 -21,7 -26,4 -32,2 463 344 888 2523 1213 1860 4120 2181 1949 8317 6901 1990 16915 13789 2025 21315 17454 2025 21315 18510 2025 21315 18510 2025 21315 18510 2025 21315 18510 2025 1696 5596 8250 17208 32728 40794 41849 41849 41849 41849 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 463 1124 888 2523 3597 1860 4120 7441 1949 8317 12309 1990 22795 19197 2025 27195 22862 2025 27195 27751 2025 27195 29456 2025 27195 29456 2025 27195 29456 2025 TÜRKİYE TOPLAMI 2476 7980 13510 22616 44016 52082 56970 58675 58675 58675 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 191788 190818 192085 195547 210298 214333 212767 213498 214905 211628 47349 50413 54208 59012 65778 69395 73805 75353 74545 73382 1644 2616 2705 2746 2781 2781 2781 2781 2781 2781 TÜRKİYE TOPLAMI 240781 243847 248998 257305 278856 286508 289353 291632 292231 287791 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 18,0 12,4 7,9 100 4,5 6,2 2,2 -3,3 -8,6 -14,1 -20,7 Tablo 50 (Devam) : Proje Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 0 0 9828 22641 37212 52226 68694 82738 103066 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 0 0 2401 6705 8521 11041 17161 22980 2800 3150 3500 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 350 700 1050 1400 1750 2100 2450 TÜRKİYE TOPLAMI 350 700 1050 11228 26792 46017 63197 82535 103049 129546 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 191788 190818 192085 205375 232939 251545 264993 282192 297643 314694 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 47349 50413 54208 59012 68179 76100 82326 86394 91706 96362 1994 3316 3755 4146 4531 4881 5231 5581 5931 6281 241131 244547 250048 268533 305648 332525 352550 374167 395280 417337 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % − 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 18,2 12,7 8,4 9,1 16,4 18,6 17,9 17,2 16,1 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Grafik 46 ve Grafik 47’de işletmede olan, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve sisteme ilave edilecek yeni projelerin üretim kapasitelerinin yıllara göre gelişimi verilmekte olup işletmede olan, inşası devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santralların proje üretim kapasitesine göre 2014 yılında, güvenilir üretim kapasitesine göre 2009 yılında enerji talebinin karşılanamadığı görülmektedir. Grafik 46: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Proje Üretim Kapasitesi Gelişimine, Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II - B) 450000 İşletm ede, İnşa halinde ve Lisans alm ış santralların proje üretim kapasiteleri ile talebin karşılanam adığı yıl 400000 350000 300000 GWh 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 2011 İNŞA HALİNDE 2012 LİSANS ALMIŞ 101 2013 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ 15,0 Tablo 51’de mevcut sistem, inşası devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen ve üretim planlama çalışmasına göre yeni ilave edilecek üretim tesislerinin güvenilir üretim kapasiteleri ile talebin karşılanmasının yıllara göre gelişimi ve yedek durumları her bir durum için ayrı ayrı verilmektedir. Yalnızca işletmede olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %2.7’den başlayıp, 2009 yılında toplam güvenilir üretim kapasitesi enerji talebinin altında kalmakta ve yedek %-3.3 ile negatif değere ulaşmakta, 2017 yılında ise %-41.3’e kadar düşmektedir. İşletmede ve inşa halinde olan santrallar göz önüne alındığında güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3’ten başlayıp 2009 yılında negatif değere %-2.6’ya inmekte ve düşüşüne devam ederek 2017 yılında %-37.9’a ulaşmaktadır. İşletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar birlikte incelendiğinde güvenilir üretim yedeği 2008 yılında %3.7’den başlayıp 2009 yılında negatif değere %-0.4’e inmekte ve 2017 yılında %-28.6’ya düşmektedir. Üretim planlama çalışması ile hesaplanan ilave kapasite dikkate alındığında; 2008 yılından itibaren yeni ünitelerin devreye girmesiyle 2008 yılında %3.7 olan güvenilir üretim yedeğinin işletmede, inşa halinde ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen santrallar ile birlikte 2012 yılı ve sonrasında %4 ile %7 arasında olacağı hesaplanmaktadır. Sonuç olarak; mevcut sistem, 4319 MW inşa halinde ve Senaryo 2’ye göre 8599 MW lisans almış ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen üretim tesislerinin proje üretimlerine göre 2014 yılından itibaren, güvenilir üretimlerine göre 2009 yılından itibaren enerji talebi (Düşük Talep) karşılanamamaktadır. 102 Tablo 51: Güvenilir Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 181320 179654 179390 179600 181528 178243 36277 36868 36819 36755 36633 36584 36106 35950 35141 33978 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 TÜRKİYE TOPLAMI 209581 209816 210610 211009 218670 216954 216213 216267 217386 212938 İŞLETMEDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 2,7 -3,3 -8,7 -14,3 -16,8 -22,6 -27,7 -32,2 -36,1 -41,3 TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 0 496 0 0 1494 0 0 3275 0 0 3326 0 5606 3326 0 5606 3326 0 5606 5785 0 5606 6914 0 5606 6914 0 5606 6914 0 TÜRKİYE TOPLAMI 496 1494 3275 3326 8932 8932 11391 12520 12520 12520 İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 172588 172231 173074 173537 186927 185260 184996 185207 187135 183849 36772 38362 40094 40081 39959 39910 41891 42863 42055 40892 717 717 717 717 717 717 717 717 717 717 TÜRKİYE TOPLAMI 210077 211310 213885 214335 227602 225886 227604 228787 229906 225458 İŞLETMEDE VE İNŞA HALİNDE OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 3,0 -2,6 -7,3 -12,9 -13,4 -19,4 -23,9 -28,3 -32,5 -37,9 463 223 708 2523 782 1493 4120 1381 1577 8317 4069 1610 16915 7965 1638 21315 10033 1638 21315 10629 1638 21315 10629 1638 21315 10629 1638 21315 10629 1638 1394 4798 7078 13996 26518 32986 33582 33582 33582 33582 LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR KÜMÜLATİF TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI TÜRKİYE TOPLAMI 463 718 708 2523 2276 1493 4120 4656 1577 8317 7394 1610 22521 11291 1638 26921 13359 1638 26921 16414 1638 26921 17543 1638 26921 17543 1638 26921 17543 1638 1889 6292 10352 17322 35450 41918 44973 46102 46102 46102 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR TERMİK TOPLAMI HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 173051 174755 177194 181855 203842 206575 206311 206521 208449 205164 36995 39144 41475 44149 47924 49943 52520 53492 52684 51521 1424 2210 2293 2327 2355 2355 2355 2355 2355 2355 TÜRKİYE TOPLAMI 211470 216108 220962 228331 254120 258872 261185 262368 263488 259039 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE VE LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLARLA TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 3,7 -0,4 -4,2 103 -7,3 -3,3 -7,7 -12,7 -17,8 -22,6 -28,6 Tablo 51 (Devam):Güvenilir Üretim Kapasitesi ve Talep 2008 - 2017 (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 (GWh) YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 9828 22641 37212 52226 68694 82738 103066 YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 0 HİDROLİK TOPLAMI 0 0 0 0 0 0 1104 3397 3922 5636 9327 12585 RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 175 350 525 700 875 1050 1225 1400 1575 1750 TÜRKİYE TOPLAMI 175 350 525 10528 24620 41659 57373 75730 93640 117401 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE TERMİK TOPLAMI 173051 174755 177194 191683 226483 243787 258537 275215 291187 308230 HİDROLİK TOPLAMI RES+YENİLENEBİLİR TOPLAMI 36995 39144 41475 44149 49028 53340 56442 59128 62011 64106 1599 2560 2818 3027 3230 3405 3580 3755 3930 4105 TÜRKİYE TOPLAMI 211645 216458 221487 238859 278740 300531 318558 338098 357128 376440 İŞLETMEDE, İNŞA HALİNDE, LİSANS ALMIŞ OLAN SANTRALLAR VE YENİ İLAVE KAPASİTE İLE TALEBİN KARŞILANMASI TALEP YEDEK % − 3,7 -0,2 -4,0 -3,0 6,1 7,2 6,5 5,9 4,9 3,7 Not: Sistemin ihtiyacı durumunda otoprodüktör ve üretim şirketi santrallarının 2007 yılı fiili üretimlerinden toplam ilave olarak 10 Milyar kWh daha fazla enerji üretebilecek kapasitelerinin olduğu dikkate alınarak denge tabloları hesaplanmıştır. Yeni ilave kapasitelerin belirlendiği Üretim Planlama çalışması Kasım 2004 tarihinde yapılmış olup, bu çalışmaya göre ilave edilmesi gerekli yeni kapasitelerle güvenilir enerji yedekleri düşük kalmaktadır. Ancak, Üretim Planlama çalışmasının revize edilmesi durumunda bu değerler değişecektir. Grafik 47: Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış ve Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen Üretim Tesisleri ve Yeni Kapasite İlavesinin Güvenilir Üretim Kapasitesi Gelişimine ve Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II - B) 400000 İşletm ede, İnşa halinde ve Lisans alm ış santralların güvenilir üretim kapasiteleri ile talebin karşılanam adığı yıl 350000 300000 250000 GWh − 204000 216992 230705 246181 262696 280319 299124 319190 340379 362975 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 MEVCUT 2010 2011 İNŞA HALİNDE 2012 2013 LİSANS ALMIŞ 104 2014 2015 YENİ İLAVE KAPASİTE 2016 2017 ENERJİ TALEBİ Çözüm II – B’ye göre yıllar itibariyle kurulu gücün termik, hidrolik ve rüzgar olarak kaynaklara dağılımı Tablo 52 ve Grafik 48’de verilmektedir. Tablo 52: Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Gelişimi (Çözüm II - B) TERMİK MW 27412 27582 27582 30039 33977 36097 38312 40672 42712 45612 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 % 65 63 62 60 61 61 60 61 60 60 HİDROLİK RES+YENİLENEBİLİR TOPLAM MW % MW % MW 14053 33 765 2 42230 15450 35 928 2 43960 15834 36 1055 2 44471 18475 37 1189 2 49703 20294 37 1314 2 55585 21942 37 1439 2 59478 23630 37 1564 2 63506 24774 37 1689 3 67135 26372 37 1814 3 70898 27930 37 1939 3 75481 Grafik 48: Toplam Kurulu Gücün Termik – Hidrolik Olarak Gelişimi ve Puant Talep (Çözüm II - B) Düşük Talep – Senaryo 2 80000 70000 60000 MW 50000 40000 30000 20000 10000 0 2008 2009 2010 TERMİK 2011 2012 HİDROLİK 2013 2014 RES+YEN. 2015 2016 2017 PUANT TALEP Önümüzdeki on yıllık dönemde kurulu gücün gelişimi ile puant güç gelişimine bakıldığında, işletmede, inşa halinde ve EPDK tarafından Ocak 2008 dönemi ilerleme raporlarına göre düzenlenen Senaryo 2’deki projelerin ve plan çalışmasından elde edilen projelerin öngörülen tarihlerde devreye girmesi ile Düşük Talebe göre 2012 ve sonraki yıllar için kurulu güç yedeğinin %25 ile %31 arasında olacağı, enerji yedeğinin ise proje üretimlerine göre %15 ile %18 arasında, güvenilir enerji üretimlerine göre ise de %4 ile %7 arasında olacağı görülmektedir. (Grafik 49). 105 Grafik 49: Kurulu Güç, Proje Üretim ve Güvenilir Üretim Yedeği (Çözüm II - B) 45,0 35,0 (%) 25,0 15,0 5,0 -5,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 GÜÇ YEDEK 31,4 27,2 19,6 25,3 31,3 31,7 31,8 30,6 29,4 29,3 PROJE YEDEK 18,2 12,7 8,4 9,1 16,4 18,6 17,9 17,2 16,1 15,0 GÜVENİLİR YEDEK 3,7 -0,2 -4,0 -3,0 6,1 7,2 6,5 5,9 4,9 3,7 Not: Yeni ilave kapasitelerin belirlendiği Üretim Planlama çalışması Kasım 2004 tarihinde yapılmış olup, bu çalışma son duruma göre revize edilmediğinden ilave edilmesi gerekli yeni kapasitelerle güvenilir enerji yedekleri düşük kalmakta ve hatta bazı yıllarda enerji açığı görülmektedir. Ancak, Üretim Planlama çalışmasının revize edilmesi durumunda bu değerler değişecektir. Grafik 50: Proje Üretimi, Güvenilir Üretim ve Talebin Gelişimi (Çözüm II - B) 450000 400000 350000 GWh 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2008 2009 PROJE 2010 2011 2012 GÜVENİLİR 106 2013 2014 2015 TALEP 2016 2017 VIII SONUÇ VE ÖNERİLER ETKB tarafından hesaplanan Baz Elektrik Enerjisi talebinin gerçekleşmesi halinde; - 2007 yılı sonunda işletmede olan üretim tesislerinden oluşan mevcut elektrik enerjisi üretim sistemimize, 12817 MW Lisans almış projeler, 4319 MW İnşa halindeki projeler olmak üzere toplam 17136 MW’lık yeni üretim tesislerinin ilave edilmesi ile proje üretim kapasitelerine göre 2014 yılından, güvenilir üretim kapasitelerine göre ise 2009 yılından itibaren öngörülen elektrik enerjisi talebinin karşılanamayacağı hesaplanmıştır. - Lisans almış projelerin 8599MW’lık kısmının bu dönemde işletmeye girmesi halinde ise mevcut sisteme toplam 12917 MW’lık yeni üretim tesislerinin ilave edilmesi ile; proje üretim kapasitelerine göre 2013 yılından, güvenilir üretim kapasitelerine göre 2009 yılından itibaren öngörülen elektrik enerjisi talebinin karşılanamayacağı hesaplanmıştır. Ancak bu rapordaki kabuller bölümünde belirtildiği gibi sisteme bağlı mevcut, inşası devam eden ve lisans almış bütün üretim tesislerinin proje ve güvenilir üretim kapasiteleri kadar üretim yapacakları, yakıt temininde bir sıkıntı olmayacağı, hidrolojik koşullara bağlı olarak hidrolik santralların üretimlerinin tahmin edildiği gibi gerçekleşeceği ve lisans almış ve de inşası devam eden üretim tesislerinin öngörülen tarihlerde işletmeye girecekleri dikkate alınarak denge hesapları yapılmış ve yukarıda açıklanan talebin karşılanamayabileceği yıllar hesaplanmıştır. Bu nedenle kapasite projeksiyon çalışmasında belirtilen kabullerden herhangi birinin farklı gerçekleşmesi bu raporda hesaplanan sonuçları etkileyecektir ve bu durumda talebin karşılanamayan yılları değişebilecektir. Elektrik sistem işletmeciliğinde ; - talebin tahmin edildiği gibi gerçekleşmemesi, - hidrolik santrallara gelen su miktarının tahmin edildiği gibi gelmemesi, - yakıt arzında ve kalitesinde kısıtlarla karşılaşılabileceği, - santrallarda uzun süreli arızaların olabileceği, tesis halindeki ve lisans almış santralların öngörülen tarihlerde işletmeye giremeyeceği dikkate alındığında, güvenilir elektrik enerjisi sistemlerinde birincil kaynak türlerine göre belirli oranlarda güç ve enerji yedeği bulundurulması bir zorunluluktur. Bu nedenle arz ve talep başa baş olmadan önce üretim sisteminin yedekli olarak işletilmesi için yatırım tesislerinin inşaat süreleri de göz önüne alınarak gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır. Birincil kaynak dağılımında, ilave yeni kapasite miktarının termik santrallarla yoğunlaşması ile sisteme ilave edilecek kapasite miktarı azalmakta, hidrolik ve rüzgar santrallarının yoğunlaşması ile ise sisteme ilave edilecek kapasite miktarı artmaktadır. Sisteme ilave edilecek yeni kapasite miktarı hususunda bir karar ve politika belirlenirken bu özelliğin dikkate alınması göz ardı edilmemelidir. Özellikle önemli bir talep artışının beklendiği elektrik sistemlerinde yatırımlar ve arz güvenliği açısından bu özelliğin dikkate alınması daha da önem kazanmaktadır. Örneğin talebi karşılamak üzere kurulması gerekecek yeni kapasitenin tamamının termik santrallardan karşılanması durumunda ilave kapasite miktarı, tamamının hidrolik ve rüzgar santrallarından karşılanması durumundaki miktarın yaklaşık yarısı kadardır. 107 Üretim tesislerinin yakıt cinsi ve işletmeye giriş yılı itibariyle yatırım kararlarının yatırımcı tarafından verildiği bir piyasa yapısında özellikle elektrik enerjisi talebinin ortalama %8 gibi önemli bir artış oranı ile artmasının beklendiği bir elektrik sisteminde ülke talebinin güvenilir bir yedekle karşılanması için gerekli üretimin birincil kaynak dağılım politikaları açısından uygunluğunun takip edilmesi arz güvenliği açısından önemli bir husustur. Ayrıca talebin önemli bir artış oranı ile gelişmesinin beklendiği bir piyasada lisans alan, lisans almak için başvuruda bulunan üretim tesislerinin taahhüt ettikleri tarihte gerçekleşmelerini sağlamak için gerekli önlemlerin alınması yine arz güvenliği açısından önemlidir. Özellikle 1990’lı yılların sonlarından itibaren özel sektöre ait kurulu gücün artmış olması, bu kurulu gücün büyük kısmının termik olması ve üretimlerine satın alma garantisi verilmiş olması kamu santrallarının talebe bağlı olarak ihtiyaç duyulmadığı zamanlarda kısıtlı çalıştırılmaları sonucunu ortaya çıkartmıştır. Bilindiği üzere elektrik enerjisi ihtiyaç duyulduğu anda üretilir. Doğal olarak üretim kapasitesi talepten yüksek olduğu zaman fazla olan kurulu kapasite kullanılamayacaktır. Bütün santralların eşit koşullarda olduğu durumda elektrik enerjisi üretimine maliyeti düşük olan santraldan başlanıp yüksek olana doğru sıra ile üretim yaptırılması en doğal yoldur. Ancak belirli bir kapasite imtiyazlı haklara veya üretim önceliğine sahipse maliyete bakılmadan öncelikle üretim yaptırılmaktadır. Santrallara üretim önceliği ya da imtiyazlı haklar verilirken toplam elektrik enerjisi talebi miktarı ile yıl içinde elektrik tüketim seviyelerini gösteren yük profili göz önünde bulundurulmalıdır. En azından öncelik verilmiş toplam kurulu kapasite miktarının baz yük seviyesinden daha yüksek olmamasına dikkat edilmelidir. Türkiye elektrik sisteminde satın alma garantisi verilmiş bulunan YİD, İHD ve Yİ modeli kapsamındaki kapasitelerin neredeyse tam verimli olarak kullanıldığı, ancak buna karşılık talep miktarı ve tüketim karakteristiğine göre kamu santrallarına ait kapasitenin bir kısmının kullanılmadığı bu çalışmadan açıkça anlaşılabilmektedir. Sistemin tümünde elektrik enerjisinin kullanılması alışkanlığı zaman içinde değişiklik göstermekte ve yıllık tüketim eğrisinin şeklini değiştirmektedir. Bu değişiklik aylık puant değerlerinin yıl puantına oranında da kendini göstermektedir. Turizm ve hava sıcaklığının etkisiyle alan soğutma amaçlı elektrik enerjisinin kullanılması sonucunda son yıllarda saatlik yaz puantının yıllık puanta yaklaştığı görülmektedir. Özellikle son yıllarda yaz puantının yıllık puanttan daha hızlı arttığı ve aralarındaki farkın kapanmaya başladığı göz önüne alınırsa, bu durumun sebep ve etkilerinin Talep Tarafı Yönetimi çalışmalarında ihmal edilmemesi gereken temel unsurlardan biri olabileceği unutulmamalıdır. Elektrik enerjisinin kullanılma alanları konut, sanayi, ulaştırma, tarım ve cadde-sokak aydınlatması gibi ana sektörler olarak gruplandırılmaktadır. Elektrik enerjisinin kullanılmasında verimliliğin artırılması ve olası tasarruf olanaklarının değerlendirilmesi gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Her bir sektörün kendi özelliklerine göre verimli kullanılma ve tasarruf yapma olanakları bulunmaktadır. Verimlilik artışı sağlamak ve tasarruf gerçekleştirmek için bazı sektörlerde ek yatırımlar ve giderler gerekmekteyken bazı kullanım alanlarında hiçbir yatırıma ihtiyaç duymadan veya çok az giderler ile bu uygulamalar hayata geçirilebilir. Konutlarda ve işyerlerinde aydınlatma amaçlı kullanılan elektrik enerjisinden çok kolay yollarla ve yatırım ihtiyacı olmaksızın tasarruf yapma olanağı bulunmaktadır. Bu çalışmada ayrıntılı olarak sonuçları açıklanan, konut aydınlatmasında şeffaf akkor ampuller yerine CFL kullanılması ile 2006 yılında toplam 6893,2 Milyon kWh olarak hesaplanan konut aydınlatması 108 için tüketilen elektrik enerjisi miktarının %80 oranına karşılık gele 5514,6 Milyon kWh miktarının tasarruf edilebilir olduğu hesaplanmıştır. Bu miktar yaklaşık olarak 1000 MW kapasitede bir yatırım tasarrufuna karşılık gelmektedir. Tasarruf edilen bu miktarın Türkiye toplam elektrik tüketiminin yaklaşık %4’ü olduğu düşünüldüğünde bu uygulamanın önemi daha iyi anlaşılabilecektir. Elektrik enerjisinin özellikle konutlarda buzdolabı ve aydınlatmada kullanımının tüm zamana yayıldığı bilinmektedir. Ayrıca aydınlatmada kullanılan elektrik enerjisi, toplam Türkiye tüketiminin yoğun olduğu akşam saatlerinde daha büyük miktarda kullanılmaktadır. Konut aydınlatmasında kullanılan elektrik enerjisi miktarının çok kolay ve ucuz bir yolla azaltılması toplam Türkiye elektrik tüketimine doğrudan olumlu etki edecektir. En azından toplam tüketimin yoğun olduğu ve puant zamanı olarak bilinen zaman diliminde ihtiyaç duyulan kapasite bir miktar azalacak ve elektrik enerjisinin toplam tüketimindeki verimli kullanılma oranı artmış olacaktır. 109 IX EKLER 110 EK – 1 : MEVCUT SİSTEM (2007 Sonu İtibariyle) EÜAŞ TERMİK SANTRALLARI Kurulu Güç MW TAŞ KÖM. AMBARLI HOPA DOĞAL GAZ Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 630,0 4410 3803 50,0 350 83 TOPLAM 680,0 4760 3886 ALİAĞA-ÇEVRİM 180,0 1260 652 1,0 0 0 HAKKARİ ÇUKURCA TOPLAM 181,0 1260 652 ÇATALAĞZI-B 300,0 1950 1683 TOPLAM 300,0 1950 1683 1882 ÇAN 1-2 LİNYİT EÜAŞ MOTOR. FUEL-OIL SANTRAL ADI Proje Üretim Kapasitesi GWh 320,0 2080 ELBİSTAN A 1355,0 8808 3470 ELBİSTAN B 1-4 1440,0 9360 8608 KANGAL 457,0 2971 1688 ORHANELİ 210,0 1365 1250 SEYİTÖMER 600,0 3900 3422 TUNÇBİLEK 365,0 2373 1493 TOPLAM 4747,0 30856 21813 AMBARLI-D.GAZ 1350,9 9456 8544 BURSA D.GAZ 1432,0 10024 8000 TOPLAM 2782,9 19480 16544 8690,9 58305,8 44578,0 Proje Üretim Kapasitesi GWh Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 3037 TERMİK TOPLAM EÜAŞ BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI Kurulu Güç MW LİNYİT KEMERKÖY D. GAZ EÜAŞ BAĞLI ORTAKLIK SANTRAL ADI 630,0 4095 SOMA A 44,0 286 239 SOMA B 990,0 6435 4852 YATAĞAN 630,0 4095 3134 YENİKÖY 420,0 2730 1414 TOPLAM 2714,0 17641 12676 HAMİTABAT 1120,0 7840 7796 TOPLAM 1120,0 7840 7796 3834,0 25481 20472 EÜAŞ BAĞLI ORT. TOPLAMI 111 EÜAŞ HİDROLİK SANTRALLARI 62,0 27,0 702,6 138,0 2405,0 198,0 510,0 300,6 168,9 32,0 69,0 56,4 110,0 74,5 159,4 278,4 500,0 128,0 54,0 32,0 46,4 1800,0 189,0 1330,0 48,0 76,0 120,0 8,8 90,0 94,5 85,0 48,0 124,0 115,0 170,0 160,0 69,0 26,2 37,9 3,5 60,0 7,5 283,5 70,0 56,0 6,0 32,4 51,8 136,1 150 100 1632 569 8100 483 1669 1039 596 102 80 257 298 314 528 400 1217 300 190 142 206 7500 652 6600 80 250 332 20 588 146 198 220 515 444 413 300 350 100 122 13 350 33 725 315 307 20 170 124 367 Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 35 30 1236 360 7100 350 920 600 331 68 32 201 228 200 130 300 820 178 150 84 90 6800 462 5820 62 110 277 12 343 111 160 110 465 253 290 228 250 85 92 12 212 8 600 200 189 5 65 100 276 HİDROLİK TOPLAM 11350,4 39626 31039 EÜAŞ VE BAĞLI ORT. TOPLAMI 23875,3 123413 96089 HİDROLİK EÜAŞ SANTRAL ADI Kurulu Güç MW ADIGÜZEL ALMUS ALTINKAYA ASLANTAŞ ATATÜRK BATMAN BERKE BORÇKA ÇATALAN ÇAMLIGÖZE DEMİRKÖPRÜ DERBENT DİCLE DOĞANKENT GEZENDE GÖKÇEKAYA HASAN UĞURLU HİRFANLI KAPULUKAYA KARACAÖREN-1 KARACAÖREN II KARAKAYA KARKAMIŞ KEBAN KEMER KESİKKÖPRÜ KILIÇKAYA KOÇKÖPRÜ KÖKLÜCE KRALKIZI KÜRTÜN MANAVGAT MENZELET MURATLI ÖZLÜCE SARIYAR SUAT UĞURLU TORTUM YENİCE ZERNEK(HOŞAP) SEYHAN I SEYHAN II SIR KADINCIK I KADINCIK II YÜREĞİR KEPEZ I-II ŞANLI URFA DİĞERLERİ 112 Proje Üretim Kapasitesi GWh İŞLETME HAKKI DEVRİ SANTRALLARI Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 3642 0 650,1 650,1 3642 3642 3642 3642 Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 6334 12829 6407 12550 Kurulu Güç MW SANTRAL ADI İHD 620,0 30,1 Proje Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 3642 0 ÇAYIRHAN PARK HOLD. HAZAR 1-2 TOPLAM İHD TOPLAMI YAP İŞLET SANTRALLARI ANKARA GEBZE D.GAZ ADAPAZARI İZMİR 798,0 1595,4 797,7 1590,7 Proje Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 6334 12829 6407 12550 TOPLAM İSKENDERUN 4781,8 1320,0 38120 9312 38120 9312 TOPLAM Yİ TOPLAMI 1320,0 6101,8 9312 47432 9312 47432 498,7 188,5 258,4 504,0 Proje Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 3478 1475 2134 3570 Güvenilir Üretim Kap. (2008 yılı) GWh 3478 1475 2134 3570 1449,6 672,0 4,2 16,0 10,0 2,5 84,0 3,0 16,5 11,2 11,0 10,6 9,6 9,6 7,0 2,3 12,5 100,0 10657 1886 23 36 47 12 432 16 90 51 41 47 40 34 28 12 58 148 10657 1886 23 36 47 12 432 16 90 51 41 47 40 34 28 12 58 148 982,0 7,2 10,2 3001 19 30 3001 19 30 17,4 2449,0 48,8 13706 48,8 13706 Kurulu Güç MW D. GAZ İ. KÖM Yİ SANTRAL ADI YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI Kurulu Güç MW YİD HİDROLİK YİD RÜZGAR YİD YİD TERMİK SANTRAL ADI TRAKYA ELEKTRİK ENRON ESENYURT (DOĞA) OVA ELEK. UNİMAR TOPLAM BİRECİK AHİKÖY I-II AKSU (ÇAYKÖY) BERDAN (ALARKO) ÇAL (LİMAK) (Denizli) ÇAMLICA (AYEN ENERJİ) DİNAR-II (METAK) FETHİYE GAZİLER (Iğdır) GİRLEVİK-II / MERCAN GÖNEN HASANLAR (ALARKO) KISIK (AYEN ENERJİ) SUÇATI (ERE EN.) SÜTCÜLER TOHMA MEDİK (ALARKO) YAMULA TOPLAM ARES (ALAÇATI) BORES (BOZCAADA) TOPLAM YİD TOPLAMI 113 MOBİL SANTRALLAR Proje Güvenilir Üretim Üretim Kurulu Güç MW Kap. (2008 Kap. (2008 yılı) yılı) GWh GWh 131,3 876 876 131,3 876 876 F.OİL MOBİL SANTRAL ADI SAMSUN 1 SAMSUN 2 TOPLAM 262,6 1752 1752 ADÜAŞ SANTRALLARI HİDROLİK MOTR. JEO. ADÜAŞ SANTRAL ADI Kurulu Güç MW BEYKÖY KUZGUN TERCAN ATAKÖY ÇILDIR İKİZDERE MERCAN 16,8 20,9 15,0 5,5 15,4 18,6 19,1 TOPLAM VAN ENGİL GAZ TOPLAM DENİZLİ JEOTERMAL TOPLAM ADÜAŞ TOPLAMI 114 Güvenilir Proje Üretim Üretim Kap. (2008 Kap. (2008 yılı) yılı) GWh GWh 87 87 36 0 51 28 8 8 30 20 110 100 78 48 111,3 15,0 400 0 291 0 15,0 15,0 0 105 0 95 15,0 141,3 105 505,0 95 386,0 Kurulu Güç MW LİNYİT TAŞ KÖMÜRÜ İTHAL MOTORİN KÖMÜR OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI FUEL-OİL SANTRAL ADI AKSEN (Gaziantep) AKDENİZ SEKA (Silifke) AKSU SEKA (MİLDA KAĞIT) AK TEKSTİL-1(Gaziantep) ALİAĞA PETKİM ANADOLU EFES BİRA I BALIKESİR SEKA(ALBAYRAK TURİZM) BİRKO (Bor) CAYCUMA SEKA(OYKA KAĞ.) CAY SEKA (AFYON)(GAP İNŞ:) ERDEMİR GÜL ENERJİ (Gaziantep) HABAŞ (Bilecik) HABAŞ (İzmir) HALKALI KAĞIT ISPARTA MENSUCAT İZMİT SEKA KIRKA BORAKS (Kırka) MED UNİON A.Ş. (EBSO) MOPAK (Dalaman) ORS (Polatlı) POLİNAS (Manisa) SAMUR A.Ş. (Esenboğa) S.ŞEHİR (ETİ) ALÜMİNYUM SUPER FİLM TÜPRAŞ İZMİR (ALİAĞA RAF.) TÜPRAŞ (Orta Anadolu-Kırıkkale) TÜPRAŞ (İzmit-Yarımca) TÜPRAŞ (Batman) TİRE-KUTSAN (Tire) DİĞERLERİ (İzole) TOPLAM TÜPRAŞ (Batman) DİĞERLERİ 21,1 20,0 8,0 13,0 170,0 3,8 9,3 11,5 10,0 8,0 75,0 25,0 18,0 36,0 5,1 10,7 18,0 8,2 3,4 26,2 7,4 10,0 7,4 11,9 25,3 44,0 24,0 84,1 10,3 8,0 62,3 Proje Üretim Kapasitesi GWh Güvenilir Üretim Kapasitesi GWh 168 168 20 87 1357 32 56 20 87 1357 32 56 795,0 10,3 8,0 70 60 450 193 144 288 39 85 23 32 27 106 52 75 60 35 203 306 168 545 72 37 195 4985 72 20,0 70 60 450 193 144 288 39 85 23 32 27 106 52 75 60 35 203 306 168 545 72 37 195 4985 72 20,0 TOPLAM ÇOLAKOĞLU-2 İÇDAŞ ÇELİK KAHRAMANMARAŞ KAĞIT 18,3 190,0 135,0 6,0 92 1425 948 45 92 1425 948 45 TOPLAM İSDEMİR KARDEMİR 331,0 220,4 35,0 2418 772 300 2418 772 300 TOPLAM ALKİM (ALKALİ KİMYA) (Dazkırı) BANDIRMA BORAKS(ETİ MADEN) PETLAS MARMARA KAĞIT (Bilorsa) DİĞERLERİ 255,4 3,4 10,7 6,0 2,0 157,1 1072 24 78 40 9 285 1072 24 78 40 9 285 179,2 436 436 TOPLAM 115 Kurulu Güç MW DOĞAL GAZ OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI NAFTA LPG SANTRAL ADI Proje Üretim Kapasitesi GWh Güvenilir Üretim Kapasitesi GWh ETİ BOR (EMET) EGE BİRLEŞİK ENERJİ GOODYEAR (Adapazarı) GOODYEAR (İzmit) MOPAK KAĞIT (Işıklar) ORTA ANADOLU MENSUCAT 10,4 12,8 9,6 4,2 4,6 10,0 82 107 79 35 33 65 82 107 79 35 33 65 TOPLAM AKÇA ENERJİ (MENDERES TEKS.) ALKİM KAĞIT ATAER ENERJİ (EBSO) DENTAŞ (Denizli) DESA (Işıklar) MENSA MENSUCAT TOROS (Ceyhan) TOROS (Mersin) SÖKTAŞ Aydın) 51,6 18,7 5,2 70,3 5,0 10,6 10,4 4,7 12,1 4,5 402 140 41 398 38 70 85 38 96 38 402 140 41 398 38 70 85 38 96 38 141,5 1,3 0,5 0,6 1,8 8,7 4,9 6,9 4,7 3,6 14,3 6,5 6,3 12,7 5,6 1,0 7,5 5,5 1,0 9,3 5,0 36,6 5,2 1,0 1,0 1,3 123,4 14,0 1,0 4,9 1,9 3,2 1,4 1,2 59,0 80,0 5,1 944 11 4 5 14 73 37 48 40 29 80 49 48 101 45 7 60 41 7 77 36 255 40 6 8 11 1047 113 8 38 15 25 12 9 452 480 30 944 11 4 5 14 73 37 48 40 29 80 49 48 101 45 7 60 41 7 77 36 255 40 6 8 11 1047 113 8 38 15 25 12 9 452 480 30 TOPLAM ACIBADEM Bursa ACIBADEM Kadıköy 1 ACIBADEM Kadıköy 2 AKATEKS Çorlu AKBAŞLAR AKIN ENERJİ (B.Karıştıran) AKMAYA (LÜLEBURGAZ) ALTINYILDIZ (Yenibosna) ALTINMARKA AMYLUM NİŞASTA (Adana) ARÇELİK (Çayırova) ARÇELİK (Eskişehir) ARENKO (Denizli) ATATEKS TEKSTİL ATLAS HALICILIK (Çorlu) AYDIN ÖRME AYKA TEKSTİL BAHARİYE HALI BAYDEMİRLER (Beylikdüzü) BEY ENERJİ (B.Karıştıran) BİL ENERJİ (Ankara) CAN TEKSTİL (Çorlu) ECZACIBAŞI BAXTER COGNİS (Tuzla)* ÇIRAĞAN SARAYI ÇOLAKOĞLU-1 DENİZLİ ÇİMENTO DOĞUŞ (B.Karıştıran) EDİP İPLİK (B.Karıştıran) EKOTEN TEKSTİL ELSE TEKSTİL ERAK GİYİM EROĞLU GİYİM ESKİŞEHİR ENDÜSTRİ ENERJİ(OSB) ERDEMİR EVYAP 116 Kurulu Güç MW OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI SANTRAL ADI FLOKSER Tekstil (Poliser) FLOKSER Tekstil (Süetser) FRİTOLAY GIDA GÜLLE ENTEGRE (Çorlu) GRANİSER GRANİT HABAŞ (Aliağa) HAYAT KAĞIT SAN. HAYAT KİMYA (İzmit) HAYAT TEMİZLİK İGSAŞ (Yarımca) İSKO (İnegöl) KALESERAMİK (Çan.seramik+Kalebodur) KARTONSAN (İzmit) KASTAMONU ENTEGRE KIVANÇ TEKSTİL KİL-SAN KOMBASSAN AMBALAJ (Konya) KOMBASSAN AMBALAJ (Tekirdağ) KORUMA KLOR KÜÇÜKÇALIK TEKSTİL MANİSA O.S.B. MAKSİ ENERJİ (HAMOĞLU) MARMARA PAMUK MERCEDES BENZ MODERN ENERJİ NUH ENERJİ 2 (Nuh Çimento) NUR YILDIZ (GEM-TA) ÖZAKIM ENERJİ (Gürsu) PAKGIDA (Düzce-Köseköy) PAKGIDA (Kemalpaşa) PAKMAYA (İzmit) SARKUYSAN (Tuzla) SİMKO (Kartal) STANDARD PROFİL SÜPERBOY BOYA SÖNMEZ FLAMENT ŞAHİNLER ENERJİ (B.Karıştıran) ŞIK MAKAS SWISS OTEL ( İstanbul) TAV Esenboğa TANRIVERDİ TEKBOY TEKSTİL TERMAL SERAMİK (Söğüt) TEZCAN GALVANİZ GR I-II TOPRAK ENERJİ (Eskişehir) TRAKYA İPLİK (Çerkezköy) TÜBAŞ YILDIZ ENTEGRE YILFERT (TÜGSAŞ GEMLİK GÜB.) TÜP MERSERİZE (B.Karıştıran) YALOVA ELYAF YILDIZ SUNTA (Köseköy) YONGAPAN (Kastamonu) YURTBAY (Eskişehir) ZEYNEP GİYİM DİĞERLERİ TOPLAM 117 Proje Üretim Kapasitesi GWh Güvenilir Üretim Kapasitesi GWh 2,1 2,1 0,5 6,3 5,5 224,5 7,5 5,2 15,0 11,0 9,2 21,6 24,0 7,5 3,9 3,2 5,5 5,5 9,6 8,0 84,8 7,7 8,7 8,3 87,3 73,0 1,4 7,0 6,9 5,7 6,9 7,7 2,1 6,7 1,0 4,1 26,0 1,6 1,6 3,9 4,7 2,2 4,6 3,7 9,0 4,2 1,4 6,2 8,0 5,7 12,3 5,2 9,7 7,8 1,2 104,7 17 17 4 47 42 1796 56 32 94 76 63 157 192 48 33 25 40 38 77 64 434 62 71 68 650 514 7 60 55 43 55 60 14 49 8 29 180 13 11 33 39 16 34 29 17 17 4 47 42 1796 56 32 94 76 63 157 192 48 33 25 40 38 77 64 434 62 71 68 650 514 7 60 55 43 55 60 14 49 8 29 180 13 11 33 39 16 34 29 29 9 40 50 46 29 9 40 50 46 41 61 62 9 275 41 61 62 9 275 1368,6 9430,3 9430,3 Kurulu Güç MW DİĞER Güvenilir Üretim Kapasitesi GWh 3,2 22 22 İZAYDAŞ (İzmit çöp) 5,2 37 37 KEMERBURGAZ 4,0 7 7 ADANA ATIK 0,8 6 6 72 13,2 72 BANDIRMA ASİT(ETİ MADEN) 11,5 88 88 BANDIRMA BAĞFAŞ 10,0 57 57 21,5 145 145 1,2 2 2 TOPLAM OYMAPINAR (ETİ ALİMİNYUM) 1,2 540,0 2 1620 2 1170 TOPLAM 540,0 1620 1170 TOPLAM RÜZGAR Proje Üretim Kapasitesi GWh BELKA (Ankara) TOPLAM SUNJÜT BARAJLI AKARSU OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI BİOGAZ SANTRAL ADI BAĞCI SU ÜRÜNLERİ 0,3 1,7 1,7 KAREL (PAMUKOVA) 9,3 55,0 40,0 MOLU 3,4 10,6 10,6 MURGUL BAKIR 4,7 7,5 7,5 YEŞİLLİLER (Kırşehir) 0,5 1,0 1,0 18,2 76 61 558,2 1696 1231 3.734,6 21.693,7 21.228,3 TOPLAM HİDROLİK TOPLAM OTOPRODÜKTÖR SANTR. TOPLAMI 118 DOĞAL GAZ SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ NAFTA SANTRAL ADI Proje Üretim Kapasitesi GWh Güvenilir Üretim Kap. GWh 21,0 15,6 173 173 36,6 10,4 5,2 45,0 126,6 98,0 10,4 38,5 127,2 15,2 82,0 34,8 34,9 41,0 23,1 410,0 142,8 8,7 6,9 12,2 126,1 32,9 3,9 64,4 2,4 49,2 130,2 64,5 64,1 120,0 144,8 2,3 145,9 44,3 7,8 11,7 8,7 38,0 5,9 17,5 1,6 90,0 65,8 50,3 188,5 7,2 15,9 173 85 42 370 817 805 85 317 1044 173 85 42 370 817 805 85 317 1044 567 278 279 348 157 3383 1071 60 55 95 1008 270 30 505 19 403 850 520 520 930 1251 19 1259 348 58 89 70 326 47 141 13 752 525 429 1439 59 122 567 278 279 348 157 3383 1071 60 55 95 1008 270 30 505 19 403 850 520 520 930 1251 19 1259 348 58 89 70 326 47 141 13 752 525 429 1439 59 122 2776,8 21860 21860 Kurulu Güç MW AK ENERJİ (Yalova) AK ENERJİ (Denizli) TOPLAM AK ENERJİ (Akal) AK ENERJİ (Alaplı) AK ENERJİ (İzmir-Batıçim) AK ENERJİ (Bozüyük) AK ENERJİ (Çerkezköy) AK ENERJİ (B.Karıştıran) AK ENERJİ (Yalova) AK ENERJİ (Kemalpaşa) AK ENERJİ (Uşak OSB) ALARKO ALTEK ALİAĞA Çakmaktepe Enerji ANTALYA ENERJİ AYEN OSTİM BERK ENERJİ (BESLER) BİS ENERJİ (Bursa San.) BOSEN (Bursa San.) BOZ ENERJİ BURGAZ ELEKTRİK CAM İŞ ELEKTRİK (Tuzla) CAM İŞ ELEKTRİK (Mersin) CAM İŞ ELEKTRİK (B.Karıştıran) CAN ENERJİ ÇEBİ ENERJİ ÇELİK ENERJİ (Uzunçiftlik) ÇERKEZKÖY ENERJİ ENERJİ-SA (Adana) ENERJİ-SA (Mersin) ENERJİ-SA (Çanakkale) ENERJİ-SA (KENTSA)Köseköy ENTEK (Köseköy-İztek) ENTEK (KOÇ Üniversite) ENTEK Demirtaş KAREGE ARGES METEM ENERJİ (Hacışıramat) METEM ENERJİ (Peliklik) NOREN ENERJİ NUH ENERJİ 1 (Nuh Çimento) SAYENERJİ (Kayseri OSB) SÖNMEZ ELEKTRİK T ENERJİ TURCAS ZORLU ENERJİ (Bursa) ZORLU ENERJİ (B. Karıştıran) ZORLU ENERJİ (Sincan) ZORLU ENERJİ (Kayseri) ZORLU ENERJİ (Pınarbaşı/Kayseri) ZORLU ENERJİ (Yalova) TOPLAM 119 SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ SANTRALLARI Proje Üretim Kurulu Güç MW Kapasitesi GWh 1,4 10 5,7 45 1,0 8 ATIK SANTRAL ADI 8,1 24,0 24,3 34,1 157,2 11,4 24,4 25,6 62 175 180 250 1044 80 180 190 62 175 180 250 1044 80 180 190 TOPLAM 301,0 2099,2 2099,2 TERMİK TOPLAMI BEREKET (DENİZLİ) BEREKET ( DALAMAN) BEREKET (FESLEK) BEREKET (GÖKYAR) BEREKET (MENTAŞ) EKİN ENERJİ (BAŞARAN HES) ERE-BİRKAPILI ERE- AKSU- ŞAHMALLAR ERE- SUGÖZÜ -KIZILDÜZ EŞEN-II (GÖLTAŞ) ELTA (DODURGA) İÇTAŞ YUKARI MERCAN İSKUR (SÜLEYMANLI HES) KURTEKS Karasu Andırın HES MOLU ENERJİ (BAHÇELİK HES) ÖZGÜR ELEK. K.MARAŞ Tahta HES PAMUK (Toroslar) SU ENERJİ (ÇAYGÖREN HES) TEKTUĞ-KARGILIK TEKTUĞ-KALEALTI HES TEKTUĞ-KEBANDERESİ YAPISAN HACILAR YPM ALTINTEPE HES YPM BEYPINAR HES YPM KONAK HES 3122,5 3,7 37,5 9,5 11,6 39,9 0,6 48,5 14,0 15,4 43,4 4,1 14,2 4,6 2,4 4,2 12,5 23,3 4,6 23,9 15,0 5,0 13,3 4,0 3,6 4,0 24194,1 12 179 41 43 163 5 171 45 55 170 12 44 18 19 30 54 112 19 83 52 32 90 18 18 19 24194,1 12 179 25 23 140 0 17 7 8 0 12 20 4 19 30 54 28 4 19 11 20 54 10 9 10 HİDROLİK TOPLAMI ALİZE ENERJİ (Delta Plastik) ANEMON ENERJİ (İNTEPE) BARES (BANDIRMA) DOĞAL ENERJİ (BURGAZ) DENİZLİ ELK. (Karakurt-Akhisar) ERTÜRK ELK. (TEPE) MARE MANASTIR 362,8 1,5 30,4 30,0 14,9 10,8 0,9 39,2 1503 5 92 105 48 28 3 129 714 4 83 95 48 24 2 129 TOPLAM MENDERES JEOTERMAL 127,7 8,0 410 56 384 56 8,0 3621,0 56 26162,5 56 25348,0 RÜZGAR HİDROLİK FUEL OIL TOPLAM AKSA ENERJİ (Hakkari) KAREN I-II KIZILTEPE KARKEY (SİLOPİ) PS3-A -1 PS3-A -2 (İDİL) SİİRT JEOT. SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ AKSA ITC-KA ENERJİ MAMAK EKOLOJİK ENERJİ (Kemerburgaz) Güvenilir Üretim Kap. GWh 10 45 8 TOPLAM ÜRETİM ŞİRKETİ TOPLAMI 120 EK – 2 : 2007 YILINDA İŞLETMEYE GİREN VE DEVRE DIŞI OLAN ÜRETİM TESİSLERİ ÜNİTENİN ADI MOBİL TOPLAM HABAŞ (Aliağa-ilave) BOSEN MODERN ENERJİ ARENKO ALTINMARKA GIDA TEKBOY ENERJİ VELSAN AKRİLİK AKBAŞLAR ORS RULMAN Acıbadem Sağlık Hiz.ve Tic.A.Ş(Kadıköy Hast.)(İstanbul/Kadıköy) Acıbadem Sağlık Hiz.ve Tic.A.Ş(Kozyatağı Hast.)(İstanbul/Kadıköy) Acıbadem Sağlık Hiz.ve Tic.A.Ş(Nilüfer/BURSA) AKATEKS Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. FLOKSER TEKSTİL SAN.AŞ.(Çatalça/istanbul)(Poliser Tesisi) FLOKSER TEKSTİL SAN.AŞ.(Çatalça/istanbul)(Süetser Tesisi) FRİTOLAY GIDA SAN.VE TİC. AŞ. KIVANÇ TEKSTİL SAN.ve TİC.A.Ş. KİL-SAN KİL SAN.VE TİC. A.Ş SÜPERBOY BOYA SAN.ve Tic.Ltd.Şti.(Büyükçekmece/İstanbul) SWİSS OTEL(Anadolu Japan Turizm A.Ş (İstanbul) TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşetme AŞ./ANKARA STARWOOD NUH ENERJİ-2(Nuh Çim.) KAREN AKTEKS TÜPRAŞ İZMİT RAFİNERİ AKBAŞLAR UŞAK ŞEKER (NURİ ŞEKER) BOR ŞEKER SUSURLUK ŞEKER AFYON ŞEKER AĞRI ŞEKER ALPULLU ŞEKER BURDUR ŞEKER ÇARŞAMBA ŞEKER ÇORUM ŞEKER ELAZIĞ ŞEKER ELBİSTAN ŞEKER ERCİŞ ŞEKER EREĞLİ ŞEKER KASTAMONU ŞEKER KÜTAHYA ŞEKER (BAHA ESAD TEKAND) MALATYA ŞEKER BOĞAZLIYAN ŞEKER KARTONSAN ESKİŞEHİR END.ENERJİ ESKİŞEHİR ŞEKER (KAZIM TAŞKENT) İGSAŞ DESA DENTAŞ SÜPER FİLMCİLİK ATAER ENERJİ BİL ENERJİ EDİP İPLİK EGE BİRLEŞİK ENERJİ İSKO ITC-KA Enerji Üretim Aş.(Mamak)(İlave) BİS Enerji Üretim AŞ.(Bursa)(İlave) Aliağa Çakmaktepe Enerji A.Ş.(Aliağa/İZMİR) BİS Enerji Üretim AŞ.(Bursa)(Düzeltilme)) BİS Enerji Üretim AŞ.(Bursa)(İlave) BOSEN ENERJİ ELEKTRİK AŞ. Mamara Elektrik Üretim A.Ş. NUH ENERJİ-2(Nuh Çim.) SAYENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. (Kayseri/OSB) T ENERJİ ÜRETİM AŞ.(İSTANBUL) ZORLU EN.Kayseri (İlave 1 GT) SİİRT Mardin Kızıltepe KAREN İDİL 2 (PS3 A- 2) 121 ÜNİTE GÜCÜ (MW) -462,3 9,1 -123,5 5,2 0,7 0,1 0,1 0,1 -0,1 -0,3 0,5 0,6 1,3 1,8 2,1 2,1 0,5 3,9 3,2 1,0 1,6 3,9 -17,3 73,0 -24,3 0,8 -0,9 -3,8 1,7 -0,6 -0,6 -0,8 -1,0 -0,9 -0,8 -0,8 -0,8 -0,5 -0,8 -0,8 -0,8 -0,2 -0,7 -0,5 16,4 5,0 3,5 2,9 2,2 0,7 0,3 0,1 0,1 0,1 -0,1 -0,3 -1,8 1,4 43,0 34,8 28,3 48,0 142,8 -8,7 -73,0 5,9 1,6 7,2 25,6 34,1 24,3 24,4 KURULUŞ ADI OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM YAKIT CİNSİ DOGALGAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ FUEL-OİL FUEL-OİL FUEL-OİL FUEL-OİL LİNYİT LİNYİT LİNYİT MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN MOTORİN SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ SIVI+D.GAZ ÇÖP GAZI DOGALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ DOĞALGAZ FUEL-OİL FUEL-OİL FUEL-OİL FUEL-OİL SERVİSE GİRİŞ TARİHİ 02.05.2003 19.06.2003 23.10.2003 28.08.2003 30.07.2003 03.12.2003 03.12.2003 23.01.2003 20.03.2003 19.02.2003 05.12.2003 01.08.2003 19.09.2003 02.10.2003 30.12.2003 22.05.2003 30.05.2003 13.09.2003 11.09.2003 30.08.2003 18.01.2003 25.09.2003 30.12.2003 03.07.2003 04.04.2003 17.01.2003 .2007 .2007 .2007 .2007 ÜNİTENİN ADI İSKUR TEKSTİL (SÜLEYMANLI HES) BORÇKA HES TEKTUĞ(Keban Deresi) YPM Ener.Yat.AŞ.(Altıntepe Hidro.)(Sivas/Suşehir) YPM Ener.Yat.AŞ.(Beypınar Hidro.)(Sivas/Suşehir) YPM Ener.Yat.AŞ.(Konak Hidro.)(Sivas/Suşehir) KURTEKS Tekstil A.Ş./Kahramanmaraş(KARASU HES-Andırın) İSKUR TEKSTİL (SÜLEYMANLI HES) ÖZGÜR ELK.AŞ.(K.MARAŞ)(Tahta) ÖZGÜR ELK.AŞ.(K.MARAŞ)(Tahta)(İlave) HİDROLİK TOPLAM ÜNİTE GÜCÜ (MW) -4,6 300,6 5,0 4,0 3,6 4,0 2,4 4,6 6,3 6,3 332,1 ANEMON EN.ELEK.ÜRETİM.AŞ. ANEMON EN.ELEK.ÜRETİM.AŞ.(İlave) ANEMON EN.ELEK.ÜRETİM.AŞ.(İlave) BURGAZ RES (Doğal Enerji Üretim A.Ş.) BURGAZ RES (Doğal Enerji Üretim A.Ş.) DENİZ ELEK. ÜRETİM Ltd.Şti.(karakurt) MARE MANASTIR RÜZGAR ENERJİ(ilave) MARE MANASTIR RÜZGAR ENERJİ(ilave) RÜZGAR TOPLAM 8,0 15,2 7,2 4,0 10,9 10,8 11,2 20,0 87,3 GENEL TOPLAM 270,7 122 KURULUŞ ADI YAKIT CİNSİ SERVİSE GİRİŞ TARİHİ OTOPRODÜKTÖR EÜAŞ SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK HİDROLİK 30.12.2003 27.02.2003 08.05.2003 06.06.2003 06.06.2003 19.07.2003 28.11.2003 30.12.2003 03.05.2003 24.05.2003 SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR RÜZGAR 21.02.2003 16.08.2003 21.11.2003 14.08.2003 30.12.2003 27.05.2003 25.01.2003 12.04.2003 EK – 3 : 2008 - 2015 YILLARI ARASINDA İŞLETMEYE GİRMESİ ÖNGÖRÜLEN İNŞA HALİNDEKİ VE LİSANS ALMIŞ SANTRALLAR (EPDK Ocak 2008 İlerleme Raporlarına Göre – Senaryo - 1) YAKIT YIL SANTRAL ADI TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE GÜVENİLİR ÜRETİM ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2008 EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİNYİT F.OİL D.GAZ 1,7 110,6 176,4 8,4 712,9 1025,8 8,4 712,9 1025,8 288,7 1747,1 1747,1 1,1 45,0 483,2 6,9 306,6 1797,1 6,9 207,1 1586,7 529,3 2110,6 1800,7 160,0 200,0 103,0 57,2 6,8 121,4 488,0 473,0 322,0 100,0 20,0 477,9 418,0 337,0 131,0 7,0 15,0 300,8 648,4 1880,9 1208,8 1466,4 5738,6 4756,6 137,8 103,4 165,0 972,0 769,2 1064,3 972,0 769,2 1064,3 406,2 2805,5 2805,5 9,3 7,5 360,7 71,6 63,0 1288,7 58,4 63,0 1121,4 377,5 1423,3 1242,8 115,0 13,5 670,0 308,9 576,7 343,0 39,0 2118,0 1187,0 2238,6 176,0 29,0 1212,0 837,0 1362,4 HİDROLİK TOPLAMI 1684,1 5925,6 3616,4 YIL TOPLAMI 2467,8 10154,4 7664,7 TERMİK TOPLAMI EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER BİOGAZ JEO. RES YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ DSİ DSİ DSİ EPDK ALPASLAN-I OBRUK TORUL KILAVUZLU MANYAS 1 LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES HES HES HES HİDROLİK TOPLAMI YIL TOPLAMI 2009 EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER ASFAL. D.GAZ T.KÖM. TERMİK TOPLAMI EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER ÇÖP JEO. RES YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ DSİ DSİ EPDK AKKÖPRÜ MANYAS 2-3 DERİNER ERMENEK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES HES HES 123 YAKIT YIL SANTRAL ADI TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE GÜVENİLİR ÜRETİM ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2010 EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER D.GAZ 881,3 6684,5 6684,5 881,3 6684,5 6684,5 14,3 110,0 90,4 14,3 110,0 90,4 39,5 64,8 2385,3 118,0 200,0 9042,3 18,0 146,0 5097,6 HİDROLİK TOPLAMI 2489,6 9360,3 5261,6 YIL TOPLAMI 3385,2 16154,8 12036,5 474,7 887,6 3082,5 7094,8 3082,5 7094,8 1362,3 10177,3 10177,3 9,5 70,0 55,5 9,5 70,0 55,5 2632,8 9461,5 5370,3 HİDROLİK TOPLAMI 2632,8 9461,5 5370,3 YIL TOPLAMI 4004,6 19708,8 15603,1 744,7 840,0 5292,0 5880,0 5292,0 5606,4 1584,7 11172,0 10898,4 0,0 0,0 0,0 1353,7 4758,1 2685,1 HİDROLİK TOPLAMI 1353,7 4758,1 2685,1 YIL TOPLAMI 2938,4 15930,1 13583,5 TERMİK TOPLAMI EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER ÇÖP YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ EPDK ÇİNE TOPÇAM LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES 2011 EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİNYİT İTH.KÖM. TERMİK TOPLAMI EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER JEO. YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 2012 EPDK EÜAŞ LİSANS ALMIŞ PROJELER AMBARLI - B DGKÇ İTH.KÖM. D.GAZ TERMİK TOPLAMI YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 124 YAKIT YIL SANTRAL ADI TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE GÜVENİLİR ÜRETİM ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2013 EPDK TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 1133,8 4663,1 2627,7 HİDROLİK TOPLAMI 1133,8 4663,1 2627,7 YIL TOPLAMI 1133,8 4663,1 2627,7 TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 1200,0 3833,0 2459,0 HİDROLİK TOPLAMI 1200,0 3833,0 2459,0 YIL TOPLAMI 1200,0 3833,0 2459,0 TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 540,0 1705,0 1129,0 HİDROLİK TOPLAMI 540,0 1705,0 1129,0 YIL TOPLAMI 540,0 1705,0 1129,0 LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 2014 DSİ ILISU HES 2015 DSİ YUSUFELİ HES Not: DSİ kapsamındaki projeler ile EÜAŞ tarafından yaptırılan Ambarlı – B D.G.K.Ç. Santralı inşa halinde, bunun dışındaki projeler ise lisans almış santrallar olarak dikkate alınmıştır. 125 EK – 3 (Devam): 2008 - 2015 YILLARI ARASINDA İŞLETMEYE GİRMESİ ÖNGÖRÜLEN İNŞA HALİNDEKİ VE LİSANS ALMIŞ SANTRALLAR (EPDK Ocak 2008 İlerleme Raporlarına Göre – Senaryo - 2) YIL SANTRAL ADI YAKIT TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE ÜRETİM GÜVENİLİR ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2008 EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER F.OİL D.GAZ 70,6 90,9 459,3 467,1 459,3 467,1 161,5 926,4 926,4 1,1 45,0 404,2 6,9 306,6 1463,0 6,9 207,1 1201,2 450,3 1776,5 1415,2 160,0 200,0 103,0 57,2 6,8 130,9 488,0 473,0 322,0 100,0 20,0 687,7 418,0 337,0 131,0 7,0 15,0 445,2 657,9 2090,7 1353,2 1269,7 4793,6 3694,8 137,8 167,2 165,0 972,0 1157,2 1064,3 972,0 1157,2 1064,3 470,0 3193,5 3193,5 7,5 30,0 63,0 103,6 63,0 92,7 37,5 166,6 155,7 115,0 13,5 670,0 308,9 289,5 343,0 39,0 2118,0 1187,0 1050,4 176,0 29,0 1212,0 837,0 673,3 HİDROLİK TOPLAMI 1396,9 4737,4 2927,3 YIL TOPLAMI 1904,4 8097,5 6276,5 TERMİK TOPLAMI EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER BİOGAZ JEO. RES YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ DSİ DSİ DSİ EPDK ALPASLAN-I OBRUK TORUL KILAVUZLU MANYAS 1 LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES HES HES HES HİDROLİK TOPLAMI YIL TOPLAMI 2009 EPDK EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER ASFAL. D.GAZ T.KÖM. TERMİK TOPLAMI EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER JEO. RES YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ DSİ DSİ EPDK AKKÖPRÜ MANYAS 2-3 DERİNER ERMENEK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES HES HES 126 YIL SANTRAL ADI YAKIT TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE ÜRETİM GÜVENİLİR ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2010 TERMİK TOPLAMI EPDK 0,0 0,0 0,0 1,5 11,6 11,6 1,5 11,6 11,6 39,5 64,8 280,2 118,0 200,0 885,8 18,0 146,0 525,2 HİDROLİK TOPLAMI 384,5 1203,8 689,2 YIL TOPLAMI 386,0 1215,4 700,8 170,0 887,6 1300,0 7094,8 1300,0 7094,8 1057,6 8394,8 8394,8 9,5 70,0 55,5 9,5 70,0 55,5 2640,8 8554,8 4849,7 HİDROLİK TOPLAMI 2640,8 8554,8 4849,7 YIL TOPLAMI 3707,9 17019,6 13300,0 607,9 654,5 840,0 4320,0 4480,0 5880,0 4320,0 4480,0 5606,4 2102,4 14680,0 14406,4 0,0 0,0 0,0 1275,9 5220,1 2943,6 HİDROLİK TOPLAMI 1275,9 5220,1 2943,6 YIL TOPLAMI 3378,3 19900,1 17350,0 LİSANS ALMIŞ PROJELER ÇÖP YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) DSİ DSİ EPDK ÇİNE TOPÇAM LİSANS ALMIŞ PROJELER HES HES HES 2011 EPDK EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER LİNYİT İTH.KÖM. TERMİK TOPLAMI EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER JEO. YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 2012 EPDK EPDK EÜAŞ LİSANS ALMIŞ PROJELER LİSANS ALMIŞ PROJELER AMBARLI - B DGKÇ İTH.KÖM. T. KÖM. D.GAZ TERMİK TOPLAMI YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) EPDK LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 127 YIL SANTRAL ADI YAKIT TİPİ SANTRAL KURULU GÜCÜ PROJE ÜRETİM GÜVENİLİR ÜRETİM (MW) (GWh) (GWh) 2013 EPDK TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 531,2 2110,7 1191,9 HİDROLİK TOPLAMI 531,2 2110,7 1191,9 YIL TOPLAMI 531,2 2110,7 1191,9 TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 1200,0 3833,0 2459,0 HİDROLİK TOPLAMI 1200,0 3833,0 2459,0 YIL TOPLAMI 1200,0 3833,0 2459,0 TERMİK TOPLAMI 0,0 0,0 0,0 YENİLENEBİLİR(RÜZ.+JEOT) 0,0 0,0 0,0 540,0 1705,0 1129,0 HİDROLİK TOPLAMI 540,0 1705,0 1129,0 YIL TOPLAMI 540,0 1705,0 1129,0 LİSANS ALMIŞ PROJELER HES 2014 DSİ ILISU HES 2015 DSİ YUSUFELİ HES Not: DSİ kapsamındaki projeler ile EÜAŞ tarafından yaptırılan Ambarlı – B D.G.K.Ç. Santralı inşa halinde, bunun dışındaki projeler ise lisans almış santrallar olarak dikkate alınmıştır. 128