seyahat-ipuclari-pdf - İRO – İstanbul Turist Rehberleri Odası

Turist
Rehberlerinden
Seyahat
ipuçları
T U R İ S T REHBERLERİ BİRLİĞİ
Turist
Rehberlerinden
Seyahat
ipuçları
Yayın Koordinatörü:
Şerif Yenen
Yayına Hazırlayanlar:
İnci Türkoğlu, Nur Öztürk,
Emel Budak
Katkıda Bulunanlar:
Sedat Bornovalı, Cüneyt Sadıç,
Emel Sedef D’haese, Özge Ersu,
Cem Çayan, Avni Erdem,
Çiğdem Özdemir
Çizimler:
Sönmez Karakurt
TURİST REHBERLERİ BİRLİĞİ
Birinci Basım / İstanbul, 2007
ISBN ...........................
Tüm yayın hakları TUREB (Turist Rehberleri Birliği)’ne aittir. İzinsiz
alıntı yapılamaz, hiç bir biçimde çoğaltılamaz.
Grafik tasarım ve uygulama:
Onsekiz İletişim Ltd Tel: (216) 369 84 44 www.on8.com.tr
Renk ayrımı ve baskı:
Erdem Reklamcılık Matbaacılık San ve Tic Ltd Tel: (212) 284 94 07
TUREB (Turist Rehberleri Birliği)
Soğancı Sokak No: 7/3 Cihangir, Beyoğlu, İstanbul
Tel: (212) 292 05 20 Faks: (212) 292 08 55
www.tureb.net
Seyahat ipuçları, seyahat öncesi, seyahat sırasında ve seyahat sonrası
yapılacaklar, dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin yararlı bilgileri
kapsamaktadır. Bu kitapçıkta verilen bilgilerin doğru olması için elden
gelen her türlü çaba harcanmış olmasına rağmen kitapçığın yalnızca bir
rehber olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Tüketiciler için çok yararlı
olacağını düşündüğümüz bu kitapçıktaki herhangi bir eksiklik veya
yanlışlık nedeniyle uğranılabilecek zararlarla ilgili bir yükümlülüğümüz
bulunmamaktadır.
G
İ
R
İ
Ş
Seyahate bilgi ve kültürümüzü arttırmak, yeni yerler görmek, dinlenmek ve
eğlenmek için çıkıyoruz.
Yeterli bilgi sahibi olmadığımız için gereğince hazırlık yapamadığımız zaman
ortaya çıkabilecek sorunlarla boğuşurken ne yazık
ki seyahate çıkma amaçlarımızdan uzaklaşırız..
Seyahatlerimizde deneyim
ve bilgimiz ne kadar fazla
olursa karşılaşacağımız
sorunlar o kadar azalır.
Peki, daha kusursuz ve doyurucu bir yolculuk için gerekli olan
ipuçlarını tüketiciye, profesyonel bir turist rehberinden daha iyi
kim özetleyebilir?
Profesyonel turist rehberleri olarak yolculuklar sırasında karşılaşılan sorunlar ve çözümleri konusunda sayısız deneyimlerimiz var.
Görevimiz, konuklarımıza seyahat ettikleri yöreyi en iyi biçimde
tanıtırken, bir yandan da ortaya çıkan sorunlara en akılcı çözümler üretmek. Bu deneyimlerimizden ve mesleğimizin gerektirdiği
ön hazırlık çalışmalarından yola çıkarak Türk turizm tüketicileri
için çok yararlı olacağını düşündüğümüz ipuçlarını bu kitapçıkta
toplamaya çalıştık.
İlk bakışta kitapçıkta yer alan bazı konular gereksiz ayrıntıları
içeriyor gibi görünse de dikkatle gözden geçirildiğinde ayrıntılarda ileride doğabilecek pek çok sorunun çözümü için ipuçlarını
bulmak mümkün olacaktır.
Seyahat ipuçları, Turist Rehberleri Birliği’nin turizmin adsız kahramanları profesyonel turist rehberlerinin deneyimlerinden süzerek turizm tüketicilerine sunduğu bir başvuru kitabı.
İyi seyahatler!
Şerif Yenen
TUREB Yönetim Kurulu Başkanı
İ
Ç
İ
N
D
E
K
İ
L
E
R
Seyahate
Hazırlık
Seyahatle İlgili Belgeler 16
1. Pasaportunuzun süresi dolmuş mu? 16
2. Pasaportunuzu iyi koruyun 16
3. Birçok ülke için önceden vize alınması gereklidir 17
4. Vizeniz kesinleşinceye kadar yurtdışı tur rezervasyonunuzu kesinleştirmemek bir çözüm olabilir 18
5. Her belgenin fotokopisini alın 18
6. Gerekli olabilecek tüm telefon numaralarını yanınıza
almayı unutmayın 19
Sağlıkla İlgili Konular 7. Reçeteleriniz 19
19
8. Sağlık sorunlarınızla ilgili bilgileri yanınızda bulundurun 20
9. Yola çıkmadan önce gerekli aşıları yaptırın 20
10. Yurt dışında satın alınması hem güç, hem de pahalı olan
ve kullanmak zorunda olduğunuz malzemelerin her birinden mümkünse yanınıza ikişer tane alın 21
11. Yola çıkmadan önce sağlıkla ilgili merkezler hakkında
bilgi edinin 22
12. Yola çıkmadan önce diş hekiminizi ziyaret edin 22
13. Beslenmeyle ilgili özel konuları önceden seyahat acentanıza, havayolları firmanıza veya gemi organizasyonuna bildirin 22
14. Şeker hastasıysanız önceden hazırlık yapın 23
15. Fiziksel engeliniz varsa seyahatiniz hakkında önceden
bilgi edinin 23
16. Fiziksel engelliyseniz uçakta en öndeki koltuğu isteyin Sigorta 23
24
17. Özel sigortanızın yurtdışı sağlık kapsamını kontrol edin 24
18. Seyahat acentanızın sunduğu bir sigorta paketi olup olmadığını öğrenin 24
Para 24
19. Gideceğiniz ülkenin para birimini öğrenin 24
20. Yurtdışında ATM (Bankamatik) kartları kullanılabilir 25
21. Para ve Seyahat Çekleri 25
22. Yanınızda hesap makinesi bulundurun ya da önceden
bir dönüşüm tablosu hazırlayın 27
23. Büyük alışverişlerinizi kredi kartınızla yapın ancak aşağıdaki konulara dikkat edin 27
Tüketici Hakları 28
24. Organize turlara katılmanın avantaj ve dezavantajlarını
iyi değerlendirin 28
25. Organize bir turdaki tüketici olarak uymak zorunda olduğunuz kuralları biliyor musunuz? 29
26. Seyahat düzenlemek seyahat acentalarının işidir. Turizm tüketicisi olarak haklarınızı arayabilmek istiyor
musunuz? 29
27. Tur düzenlemeye yetkili gerçek Seyahat Acentasını nasıl
tanırsınız? 30
28. Seyahat Acentaları, yaptıkları işlere göre üç gruba ayrılır, bunlar A, B, ve C gruplarıdır 30
29. Katılacağınız turda lisanslı bir “rehber” var mı? Bu
hizmet satın aldığınız turun ücretinin içine dahil olan
bir hizmettir 30
30. Tur sözleşmesinde tur fiyatına nelerin dahil veya hariç
olduğu açıkça belirtilmiş mi? 31
31. Seyahatinizin bilinçli olarak programlandığından emin
misiniz? 32
32. Katılacağınız turda ulaşım aracı olarak uçak belirtiliyorsa, bu uçağın tarifeli mi yoksa “charter” uçak mı
olduğunu öğrenin 32
33. Gittiğiniz ülkede araba kiralamak istiyor musunuz? 32
34. Otelleriniz hakkında doğru sorular sorun 32
35. İptal koşullarını inceleyin 33
36. Turunuzu satın alırken makbuzunuzu almayı unutmayın 33
37. Tura başlamadan önce, yazılı bir tur sözleşmesi yapılması ve bu sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunludur 33
38. Bu sözleşmeyi okuyup imzalamanız gerekiyor 34
39. Sözleşmede öngörülen fiyat ve koşullar değiştirilemez 34
40. Sözleşmenin Devri 35
41. Seyahat Acentasının Sözleşmeyi Feshetmesi 35
42. Turun broşürünü almayı unutmayın 35
43. Broşürde ne tür bilgiler olmalı? 36
44. Seyahat acentasının tüketiciye vermesi gereken başka
bilgi var mı? 36
Kültürel Hazırlık 37
45. Gideceğiniz ülke hakkında bilgi toplayın 37
46. Yola önyargısız çıkın 37
Valiz Hazırlamak 47. Valiz seçimi ve önlemler 38
38
48. Yanınıza ihtiyacınızdan fazlasını almayın ama valizinizi
tam olarak doldurun 38
49. Ütü kullanmadan giysilerdeki buruşuklukları yok edebilirsiniz 39
50. Eşyalarınızı toplarken ya da açarken gezinizin programını dikkate alın 39
51. Seçtiğiniz giysilerin renk uyumu, yükünüzü hafifletebilir 39
52. Beklenmedik hava koşullarına hazırlıklı olun 40
53. Gerçekten kullanacağınız kozmetikleri yanınıza alın 40
54. Bagajınıza isim-adres etiketi takın 40
55. Bagajınıza kırılabilir veya değerli şeyler koymayın 41
56. Bagaj kontrol-listesi hazırlayın 41
57. Seyahat arkadaşınızın bir kısım giysisini kendi valizinize, sizin bir kısım giysinizi de onun valizine yerleştirin 44
Yola Çıkmadan Önce 44
58. Komşularınıza ne zaman ve ne kadar süreyle evde olmayacağınız hakkında bilgi verin 44
59. Yola çıkmadan önce aşağıdaki listede yer alanları teker
teker aklınızdan geçirip yerlerini hatırlamaya çalışın: 44
60. Yola çıkmadan önce uçak rezervasyonlarınızı teyit edin 45
61. Evinizin ve evdeki hayvan ve bitkilerinizin bakımı için
gerekli ayarlamaları yapın 46
62. Uçuş saatinizden çok daha önce havaalanına gidin 46
İçki, Sigara ve Gümrüksüz Mağazalar (Duty Free) 46
63. Tiryakisi olduğunuz sigara ya da içkiler varsa bunları
yanınızda götürmelisiniz 46
64. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda sipariş verebilirsiniz 46
65. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda alışveriş limitleri
nelerdir? 47
Uçuş İşlemleri 47
66.Buluşma yerinde zamanında olmak çok önemlidir 47
67. Gezi programınızın detaylarını bir yakınınıza bırakın 48
Geziniz /
Seyahatiniz
Uçak Yolculuğu / Uçakta 50
68. Mümkün olduğunca çok hareket edin 50
69. Sırtınıza bir yastık koyun 50
70. Koltukta otururken yapılacak egzersizler sizi rahatlatacaktır 50
71. Uçağa biner binmez, saatinizi varacağınız ülkenin saatine göre ayarlayın 51
72. Bol bol sıvı alın 52
73. Kulaklarınızdaki basıncı giderin 52
74. Zaman Farkı Rahatsızlıkları (jet lag) 52
75. Uçağınız rötar yaparsa, bağlantılı uçuşa yetişmek için
koşturmayın 52
76. El bagajınıza bir kazak/süveter koyun 53
77. Bagajınız uçaktan hasarlı çıkarsa ya da hiç çıkmazsa,
havaalanından ayrılmadan önce havayolu firmasında
Kayıp Bagaj Formu (Lost Baggage Report) doldurun 53
10
Vardığınızda 54
78. Pasaport ve Gümrük kontrolleri istenmeyen çilelere dönüşmesin 54
79. Bir şehir haritası alın ve otelinizin yerini işaretlettirin 54
80. Lüks otellerin ön bürosu, ihtiyacınız olan cihazı size
temin edebilir 54
81. Değerli eşyalarınızı ve pasaportunuzu otellerde bulunan
kasalarda saklamanız gerekir 55
82. Otelde oda kapınızı mutlaka arkadan kilitleyin 55
83. Otel odasındaki minibarın ücretli olduğunu unutmayın 55
Yabancı Ülkede İletişim Kurmak 56
84. Yanınızda küçük bir lisan kitapçığı getirin 56
85. Kaldığınız otelin çevresi hakkında bilgi edinin 56
86. İndirimli telefon görüşme zamanlarını öğrenin 56
87. Ankesörlü telefonları nasıl kullanacağınızı öğrenin 56
88. Otelinizden uluslararası veya şehirlerarası telefon görüşmesi yapmadan önce ücretlerini öğrenin 57
Cep Telefonları, Posta Hizmetleri ve İnternet 57
89. Cep telefonunuzun uluslararası kullanıma açık olup olmadığını önceden kontrol etmeniz gereklidir 57
Kolay Alışveriş 90. Yanınızda fazladan bir çanta/valiz getirin 58
58
91. Kredi kartı kullanırken işlemin yanınızda yapılmasını
isteyin 58
92. Satın aldıklarınızın bir listesini tutun 58
93. Çantanızın içine plastik alışveriş poşeti veya filesi koyun 58
94. Gümrük harçlarını bilin 58
95. Gümrüksüz Mağazalar (Duty Free) konusunda dikkatli
olun 59
96. Hangi ülkelerden hangi malların yurt dışına çıkartılmasının yasak olduğunu öğrenin 59
97. Ölçülerinizi yanınızda getirin 60
98.Yola çıkmadan önce giysilerin beden ölçüleri hakkında
11
bilgilenin 60
99. KDV’den kurtulmak için büyük alışverişlerinizde ödemeyi kredi kartıyla yapın 60
Bahşiş 100.Bahşiş verilmeli mi? 60
60
101.Yerel rehber ve otobüs kaptanlarının bahşişleri, tur paketine dahil mi? 61
102.Restoran hesaplarında servis dahil olmayabilir 61
103.Ülkeye varır varmaz, bahşiş için kullanmak üzere önceden küçük banknotlar ve bozuk para edinin 61
Ziyaretler 61
104.Kendi hızınıza uyun 61
105.Müze ve alışveriş saatlerini öğrenin 61
106.Ülkelerin adetlerine ve geleneklerine hazırlıklı olun 62
Fotoğraf Çekimleri için İpuçları 62
107.Dini yerlerin ve tanımadığınız kişilerin fotoğrafını
çekmek için izin isteyin 62
108.Çektiğiniz fotoğrafların kısa notlarını alın 62
109.Fotoğraf makinanız yoksa veya makinenizi taşımak istemiyorsanız hiç olmazsa kullan-at tipi bir makine alın 62
110.Yanınıza çok fazla fotoğraf ekipmanı almayın 63
111.Fotoğraf makinesi veya kameranız için yanınıza yedek
pil alın 63
112.Yanınıza bol miktarda yedek film alın 63
113.Havaalanlarındaki x-ışını cihazlarına dikkat edin 63
Tek Başına Seyahat Edenler 64
114.Seyahat acentanıza veya rehberinize tek başınıza seyahat ettiğinizi bildirin 64
115.Oda arkadaşlıklarını deneyin Formda Kalmak 116.Yola çıkmadan önce mümkün olduğunca çok uyuyun 12
64
64
64
117.Normal egzersizlerinizi sürdürün 64
118.Günlük turlara çıkarak aldığınız kalorileri yakın 65
Sağlıklı Beslenme 65
119.Bol bol sıvı alın 65
120.Bazı ülkelerde kesinlikle musluk suyu içmeyin 65
121.Öğün atlamayın 66
122.Öğünleri abartmayın 66
123.Yemeğin nasıl hazırlandığını sorun 66
124.Ne yediğinizi bilin 66
125.Mümkün olan her yerde meyve ve sebze yiyin 66
Gemi
Seyahatleri
Güzergah Seçimi 68
126.Nehir ve denizdeki gemi yolculukları arasındaki fark
nedir? 68
127.Doğru gemiyi seçin 68
128.Güzergahınızı seçerken sağlık durumunuzu göz önüne
alın 70
Giyim Kuşam ve Yemek 70
129.Valiziniz hafif olsun 70
130.Duruma göre giyinin 70
131.Nehir seyahatlerinde yemek masanızı sürekli değiştirin 71
132.Deniz gemi seyahatlerinde yemek salonu oturma yerinizi belirleyin 71
133.Gemideki harcamalarınızı izleyin 71
134.Şarap ısmarlarken görgü kurallarına dikkat edin 72
135.Karada iken musluk suyu içecekseniz iki kere düşünün 72
13
Hizmetler 72
136.Çamaşır servisi ücretlidir ama kullanmaktan çekinmeyin 72
137.Elektrikli cihazlar için konvertör ve adaptör getirin 73
138.Gerektiği durumlarda kullanmak üzere Türkiye’yi nasıl
arayabileceğinizi öğrenin 73
139.Kruvaziyer firmasının belirttiği bahşiş kurallarını öğrenin 73
Eve
Dönüş
Otel ya da Gemiden Ayrılış 74
140.Otelden ya da gemiden ayrılırken ayrılış işlemlerinizi
tamamlayıp ekstra harcamalarınızı ödeyin 74
141.Odanızdan ayrılmadan önce odanızdaki tüm çekmece
ve dolapları kontrol edin 74
142.Para, pasaport vb eşyalarınızı kontrol edin 74
143.Biletinizi, pasaportunuzu ve paralarınızı aldığınızdan
emin olmadan hatta son bir kere daha kontrol etmeden
lobiden ayrılmayın 74
Gümrük 75
144.Hazırlıklı olun 75
145.Kuralları öğrenin 75
146.Gümrükten nelerin geçirilmesinin yasak olduğunu bilin 76
147.Beraberinizdeki eşyalara gümrük vergisi tahakkuk ettirilmesini önleyin 76
148.Elinizde kalan dövize dikkat edin Seyahatiniz Bittikten Sonra 149.Seyahat acentanıza bilgi verin Seyahatiniz Süresince Yaşadığınız Sorunlar 150.Reklamasyon nedir? 14
76
77
77
77
77
151.Memnuniyetsizliğinize neden olan sorunları doğru belirleyiniz 77
152.Belirlediğiniz eksikliğin giderilmesini isteyin 78
153.Eksikliği en kısa sürede seyahat acentanıza bildirin 78
154.Seyahat acentanızla görüşmeden tesisi terk etmeyin 78
155.Rahatsızlığınızı belgeleyin 79
156.Seyahatinizde size sunulan hizmetlerde bir eksiklik olduğunda turu reddetme, şikayet veya tazminat haklarınızı kullanabilirsiniz 79
157.Seyahatinizde rehberinizle ilgili bir sorununuz olmuşsa
veya rehberiniz lisanslı değilse neler yapacaksınız? 80
Başvuru
Bilgileri
Seyahat Acentaları 82
Profesyonel Turist Rehberleri 84
Oteller 86
Seyahatle İlgili Faydalı Web Adresleri 86
Sağlıkla İlgili Bilgiler 87
Giyim Beden Ölçüleri 88
Çevirme Tabloları 89
Ağırlık ve Diğer Ölçüler 90
Uluslararası Zaman Dilimleri Haritası 90
Kredi Kartları Merkezleri 90
Bahşiş Tablosu 91
15
B
İ
R
İ
N S ECY Aİ H A TBE H
Ö AL
Z I RÜL I M
K
Seyahate
Hazırlık
Seyahatle İlgili Belgeler
1. Pasaportunuzun süresi dolmuş mu?
Birçok ülkenin elçilikleri ve konsoloslukları, vize
işlemleri için en az altı ay geçerliliği olan pasaport
isterler. Vize istemeyen ülkelerin de büyük bir kısmı ülkeye giriş izni vermek için altı ay geçerli bir
pasaporta sahip olmanızı ister. Dört veya beş ay geçerliliği olan pasaportlarıyla bazı ülkelerin kapısından geri çevrilen turistler olabilmektedir. Singapur
bunun tipik bir örneğidir. Bu nedenle pasaportunuzun süresini kontrol edin. Geçerlilik süresini uzatabilmek için gerekli bilgileri http://www.egm.gov.
tr/onlinepasaport.asp adresinde bulabilirsiniz.
Başvurular ise İl Emniyet Müdürlükleri Pasaport
dairelerine yapılır. TC Kimlik Numaranızı http://
tckimlik.nvi.gov.tr adresinden öğrenebilirsiniz.
2. Pasaportunuzu iyi koruyun.
Seyahate çıkmadan önce, seyahat anında ve sonrasında pasaportunuz çok değerli ve önemlidir, onu
iyi koruyun. Hiçbir şekilde yetkisiz kişilere teslim etmeyin ve valizinizin içine koymayın. Pasaportunuzun numarasını, geçerlilik süresini, veriliş yerini ve
tarihini, bir başka yere not edin, önemli sayfaların
fotokopilerini alın ve ayrıca 2 adet vesikalık fotoğrafınızla birlikte bütün bu bilgileri el çantanızın dışında bir yerde saklayın. Pasaportunuz siz yurt dı16
şındayken kaybolur veya çalınırsa derhal yerel polis
karakoluna ve en yakın Türkiye Büyükelçiliği’ne veya
Konsolosluğu’na haber verin. Böyle bir durumda,
gerekli işlemlerin yapılmasının ardından size geçici
bir pasaport verilecektir.
Türk büyükelçiliği ve konsolosluğunun bulunmadığı yerlerde, polis raporu sonrası düzenlenecek
geçici bir belge ile dönüş yapılabilmektedir. Yalnız,
pasaport kaybolduğu anda, eğer yeni pasaport temin etmek mümkün olmuyorsa artık sınır kontrolleri pek olmayan Schengen ülkeleri de dahil olmak
üzere, bir üçüncü ülkeye geçmek yerine, dönüş
programı izin veriyorsa, en kısa yoldan Türkiye’ye
dönmeye çalışılmalıdır.
3. Birçok ülke için önceden vize alınması
gereklidir.
Seyahatinizde ziyaret edeceğiniz veya transit geçeceğiniz ülkeler için önceden vize alınması gereklidir.
Bir seyahat acentasının düzenlediği turla yola çıkıyorsanız, vizeler için gerekli bilgileri seyahat acen17
S E Seyahata
YA H AT E H A
ZIRLIK
Hazırlık
tanız size verecek ve sizin sağladığınız belgelerle
başvurunuzu yapacaktır. Bunun yalnızca bir yardım
olduğunu, vizenizin alınmasının garanti edilmediğini unutmayın. Vizenizin verilip verilmemesi sizinle ve sunduğunuz belgelerin yeterliliği ile ilgilidir.
Eğer vizenizi doğrudan ilgili ülkenin konsolosluğundan şahsen alacaksanız, her ülkenin farklı koşulları
olduğunu ve önceden bilgi verilmeksizin koşulların
değiştirilebileceğini unutmayın. Hangi ülkelere vize
gerektiği konusunda Dışişleri Bakanlığı’nın http://
www.disisleri.gov.tr/MFA_tr adresinde bilgi bulabilirsiniz. Daha garantili yol ise, gideceğiniz ülkenin
konsolosluğunun web sitesine bakmaktır, çünkü ilgili web sitelerinde gerekli belgeler ve başvuru kuralları ayrıntılı olarak anlatılmakta hatta başvuru
formları bulunabilmektedir.
4. Vizeniz kesinleşinceye kadar yurtdışı
tur rezervasyonunuzu
kesinleştirmemek bir çözüm olabilir.
Vizeniz alınamazsa ve bu bilgi turunuzun başlamasından 2 gün önce gelirse, seyahat acentasının bu
turu başkasına satma şansı kalmaz, bu yüzden tur
bedelinizin bir kısmına ya da tamamına el konabilir.
Böyle bir durumla karşılaşmamak için yurtdışı turlara katılma kararını olabildiğince erken vermek,
vize için gereken belgeleri eksiksiz tamamlamak,
gerekirse vizeniz ile bizzat uğraşmak ve vizeniz
kesinleşinceye kadar yurtdışı tur rezervasyonunuzu
kesinleştirmemek doğru olabilir.
5. Her belgenin fotokopisini alın.
Pasaport, uçak bileti, nüfus cüzdanı, seyahat çekleri, kredi kartları, ülke vizeleri, seyahat acentası,
doktor, otel vb. adres ve telefonların en az ikişer
nüsha fotokopisini alın ve birini üzerinizde taşıyın,
diğerini güvenli bir yerde saklayın. Üçüncü bir
fotokopiyi de sizinle birlikte yolculuk etmeyecek
ama kolayca ulaşabileceğiniz ve gerekirse size faks
çekerek bu belgeleri iletebilecek bir yakınınıza verebilirsiniz.
18
6. Gerekli olabilecek tüm telefon
numaralarını yanınıza almayı
unutmayın.
• Kredi Kartınızı almış olduğunuz bankanın Kredi
Kartları Merkezi ve kartınızı iptal ettirmeniz gerektiğinde aramanız gereken bölümünün,
• Sağlık Sigortanızın Acil Durumlar için vermiş
olduğu,
• Pasaportunuzu almış olduğunuz Emniyet Müdürlüğü’nün,
• Seyahat Acentanızın,
• Rehberinizin,
• Kalacağınız otellerin,
• Acil durumlarda temasa geçilmesini istediğiniz
yakınlarınızın,
• Gittiğiniz ülkedeki Türkiye konsolosluk ve büyükelçiliklerinin telefonlarını yine iki kopya olarak hazırlayıp birini yanınıza alın diğerini ise kolayca ulaşabileceğiniz bir yakınınıza bırakın.
Sağlıkla İlgili Konular
7. Reçeteleriniz
Kullandığınız ilaçların başka ülkelerdeki ticari adları farklı olabileceği için doktorunuzdan ve eczacınızdan ilaçların markasını değil de içeriğinin veya
bileşenlerinin Latince isimlerini öğrenmeniz yararlı
olacaktır. Bazı doktorlar reçeteleri İngilizce olarak
yazabilmekte ve bu reçetelerle birçok ülkede ilaç
alınabilmektedir. İlaçlarınızın kutularını da yanını19
S E YA H AT E H A Z I R L I K
za alabilirsiniz zira aktif madde adı ve miktarı markanın hemen altında yazar. Ayrıca numaralı gözlüklerinizin reçetesini de yanınızda bulundurunuz.
Ne var ki 3-5 gün aynı şehirde kalınmadığı takdirde, gözlük yaptırmak vb. hem çok zor hem de çok
pahalıdır. Doktor reçetesi olmadan, eczaneler ilaç
vermeye yanaşmayabilir. Avrupa ülkelerinden yalnızca hafif ağrı kesiciler ve benzerlerinin reçetesiz
alınabildiğini unutmayın.
8. Sağlık sorunlarınızla ilgili bilgileri
yanınızda bulundurun.
Özel sağlık sorunlarınızla ilgili olarak doktorunuzdan, yabancı bir doktora göre sağlık bilgilerinizi
hazırlamasını isteyin. Bu raporda adınız, adresiniz,
sosyal güvenlik numaranız, sağlık sigortasıyla ilgili
bilgiler, acil durumlarda aranacak kişi ad, adres
ve telefonları, kan grubunuz, sağlık sorununuz
hakkında bilgi, halen almakta olduğunuz ilaçlar
ve dozajları, alerjiniz olan ilaçlar, daha önce hastanede yattıysanız nedenleri ve olduğunuz aşılar ve
tarihleri yer almalıdır.
9. Yola çıkmadan önce gerekli aşıları
yaptırın.
Bazı ülkeler, Angola, Benin, Bolivya, Burkina Faso,
Kamerun, Kolombiya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ekvador, Fransız Guyanası, Gabon, Gambiya,
Gana, Gine Bisseau, Liberya, Nijerya, Peru, Sierra Leone, Sudan, Venezuella ve Zaire gibi ülkelere
son üç ay içersinde gitmiş veya buralardan transit
olarak geçmiş kişilerden sarı hummaya karşı aşılandıklarına dair uluslararası aşı belgesi ister. Eğer
seyahat edeceğiniz ülkeler bunlardan biriyse, belirli
hastalıklara karşı aşı yaptırmanız gerekebilir. Bünyenizin bu aşılara tepki göstermesi söz konusu olabileceği için, seyahate çıkmadan belli bir süre önce
aşı olmanızda yarar vardır. Marmara Üniversitesi
Tıp Fakültesi’nce sağlanan bu hizmet hakkında
(216) 492 4750, 360 9600 numaralı telefonlardan
20
bilgi alabilirsiniz. Ayrıca http://saglik.tr.net adresinden de genel bilgilere ulaşılabilir.
Sıtma tehlikesi olan bölgelerde kinin tabletlerinin
önceden alınması, bunun dışında Tibet, Peru, Bolivya gibi yüksek rakımlı ülkelerde yükseklik hastalığına karşı ilaç kullanılması gerekebilir.
Aşılara ek olarak, seyahatten önce gerekli direncin
sağlanabilmesi için bazı ilaçların da alınması gerektiğini unutmayın.
Ayrıca Hepatit ve AIDS’e karşı her zaman dikkatli
olmak gerekmekle birlikte özellikle Güney Afrika
ve uzakdoğuda bazı ülkelerin büyük risk taşıdığını
anımsatmakta yarar var.
10. Yurt dışında satın alınması hem güç,
hem de pahalı olan ve kullanmak
zorunda olduğunuz malzemelerin her
birinden mümkünse yanınıza ikişer
tane alın.
Numaralı gözlükler, lensler veya protez gibi kullanmak zorunda olduğunuz malzemeler bunlara örnek
olarak verilebilir.
21
S E YA H AT E H A Z I R L I K
11. Yola çıkmadan önce sağlıkla ilgili
merkezler hakkında bilgi edinin.
Seyahatinizde ziyaret edeceğiniz bölgelerde güvenilir kişi ve kurumlar hakkında bilgi edinmek için
doktorunuza veya diş hekiminize başvurun. Ayrıca
özel sağlık sigortanız yurt dışında da geçerliyse size
başvurabileceğiniz kişi ve kurumların listesini ve
adreslerini vereceklerdir. İngilizce bilenlerin rahatlıkla www.iamat.org adresinden ulaşabileceği “International Association for Medical Assistance for
Travellers”e ücretsiz üye olabilir ve bilgi sağlayabilirsiniz. Ancak buraya en az 8-10 hafta önceden
başvuru yapılmalıdır.
12. Yola çıkmadan önce diş hekiminizi
ziyaret edin.
Tatildeyken diş ağrısı çekmemek için, yolculuk öncesinde dişlerinizi kontrol ettirmenizde ve olası kötü
sürprizlere karşı diş hekiminizin önereceği ilaçları
yanınıza almanızda büyük yarar var. Özellikle uzun
süreli uçuşlarda kabin basıncı, diş ağrısını kuvvetlendirir ve daha ilk günden sizi yola çıktığınıza
pişman edebilir.
13. Beslenmeyle ilgili özel konuları
önceden seyahat acentanıza,
havayolları firmanıza veya gemi
organizasyonuna bildirin.
Diyabetliyseniz, domuz eti yemek istemiyorsanız,
koşer mönü istiyorsanız, vejetaryenseniz, tuzsuz yemek zorundaysanız ya da benzeri başka talepleriniz
varsa, önceden bildirmek koşuluyla sizin için özel
yemekler hazırlanabilir. Türkiye’den ve Türkiye’ye
doğru yapılan uçuşlarda hiçbir firma domuz eti
servisi yapmaz ama yurtdışındaki iç hat uçuşlarda
ya da iki yabancı ülke arasında yapılan uçuşlarda
domuz eti servisi yapılması olasılığı vardır. Bunun
için biniş kartınızı alırken havalimanında işleminizi
yapan yer görevlisine bu talebinizi hatırlatırsanız
22
özel yemeğinizin uçağa yüklenmesini garanti altına
alabilirsiniz.
14. Şeker hastasıysanız önceden hazırlık
yapın.
Diyabet teşhisi yeni konduysa veya nadiren seyahate
çıkan biriyseniz mutlaka doktorunuzla görüşün.
Şeker hastalarının seyahatleri boyunca, insülin ve
diyet tedavilerini aksatmamaları, diyet ürünlerini
yanlarında bulundurmaları gerekir.
15. Fiziksel engeliniz varsa seyahatiniz
hakkında önceden bilgi edinin.
Otelinizin konumu ve koşulları, otobüste kaç saat
yolculuk edeceğiniz veya günde ne kadar ve hangi
koşullarda yürüyüş yapmanız gerekeceği hakkında
bilgi edinmeniz hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır.
16. Fiziksel engelliyseniz uçakta en
öndeki koltuğu isteyin.
Havayolu firmaları çoğu kez ön koltukları engelliler
için ayırır. Ön koltuk için doktorunuzdan bir yazı
alarak bir nüshasını uçuş işlemleri sırasında ilgililere gösterin, fakat bu koltukların uçuş gününden
önce garanti edilemeyeceği aklınızda bulunsun.
23
S E YA H AT E H A Z I R L I K
Sigorta
17. Özel sigortanızın yurtdışı sağlık
kapsamını kontrol edin.
Varsa özel sağlık sigortanızın yurt dışında başınıza
gelebilecek herhangi bir kaza veya hastalık halinde
neleri kapsadığını araştırın ve mümkünse poliçenizi
hırsızlık, bagaj kaybı veya hasarı gibi konuları da
içerecek şekilde genişletin.
18. Seyahat acentanızın sunduğu bir
sigorta paketi olup olmadığını öğrenin.
Seyahat acentalarının ve tur operatörlerinin bazıları, pek de pahalı olmayan ve gezinizi iptal etmeniz,
ertelemeniz veya aniden geri dönmeniz gibi acil
durumlarda sizi koruyabilen bir sigorta paketi önerebilir. Bu konuda bilgi almanızda ve koşulları iyice
değerlendirmenizde yarar var. Bu türden seyahat
sigorta paketleri çok önemlidir, haftalık ya da iki
haftalık turlar için toplam 20-30 Amerikan Doları civarındaki bu sigortalar kesinlikle tavsiye edilir.
Para
19. Gideceğiniz ülkenin para birimini
öğrenin.
Avrupa Birliği ülkelerinin hemen hemen hepsinde
artık tek para birimi olarak “Euro” kullanılmaktadır.Yola çıkmadan hemen önce gideceğiniz ülkede
kullanılan para birimini ve değerini mutlaka kontrol edip hesaplarınızı buna göre ayarlayın.
Bugünkü koşullarda hemen hemen her türlü dövizi
Türkiye’den satın almanız halinde az da olsa daha
karlı olduğunuzu söyleyebiliriz.
24
20. Yurtdışında ATM (Bankamatik)
kartları kullanılabilir.
Önerimiz yine de bankanızla temasa geçerek, gideceğiniz ülkede bankamatik kartınızın ve şifrenizin
(pin code) geçerli olup olmadığını öğrenmeniz ve
yabancı bir ülkede bankamatik kullandığınız için
ekstra bir ücret ödeyip ödemeyeceğinizden emin
olmanızdır. Ayrıca, banka kartlarının arka yüzündeki manyetik şerit, bazı havaalanlarındaki X-ışınlı
güvenlik makinelerinden geçerken bozulabilir. Bu
yüzden anahtarlarınız, cep telefonunuz ve bozuk
paralarınızla birlikte banka kartlarınızı da makinelerin yanındaki özel kutu veya bölmelere koyunuz.
Yanınızda büyük miktarda nakit para taşımamaya
özen gösterin.
Kredi kartı olarak kullandığınız kartla geceleri ve
hafta sonlarında mümkün olduğunca para çekmemeye çalışın. Yanınızda ayrı bir bankamatik kartınız bulunmasına özen gösterin. Tek kart rahatlık
gibi gelir ama ATM bunu yutarsa kredi kartınızı da
yitirmiş olursunuz.
Yurtdışından kredi kartıyla nakit (cash-advance)
para çekmek, yüksek komisyonlar uygulanabileceği
için pahalıya mal olan bir yöntemdir. Her bankanın
farklı bir uygulaması olduğundan, emin olmak için
bankanızdan ayrıntıları öğrenmenizde yarar vardır.
Bu yüzden harcamalarınızı belirli noktalara dikkat
etmek (bkz. Kredi kartları) koşuluyla, kredi kartı ile
yapmanız daha iyi olacaktır.
21. Para ve Seyahat Çekleri
Türk Lirasının diğer birçok para birimine göre değerinin daha düşük olması ve kolay çevrilebilen türden bir para birimi olmaması nedeniyle yanınızda
ABD Doları veya Euro gibi bir para bulundurmanızı
öneririz. Ancak her ülkenin yabancı paraya farklı
gözle baktığını ve her yerde dolarla veya kredi kartıyla alışveriş yapamayacağınızı da unutmayın.
25
S E YA H AT E H A Z I R L I K
Bazı ülkelerde sadece o ülkelerin para birimi ile seyahat etmenize izin verileceği ve büyük şehirlerin
dışında otellerden başka hiçbir yerde döviz bürosu
bulunmayabileceği için, gideceğiniz ülkenin özel
koşulları hakkında bilgilenmeyi ihmal etmeyin.
Örneğin, Güney Amerika’da en yaygın yabancı para
birimi Amerikan Dolarıdır. Her ne kadar döviz bürolarında kabul edilmekteyse de, Euro henüz fazla
tanınmadığından verilen kur düşük olacaktır. Seyahat Çekleri birçok yerde kabul edilmektedir ve döviz
bürolarında ve bankalarda rahatça bozdurulabilir.
Brezilya’da Visa, Mastercard, American Express ve
Diners Club kartları geçmektedir.
Kredi Kartınızın önlü-arkalı fotokopisini almanızı,
Kartınızı almış olduğunuz bankanın Kredi Kartları
Merkezinin ve acil durumlarda aramanız gereken
bölümünün numaralarını da yanınızda bulundurmanızı daha önce anımsatmıştık.
Tatsız bir hırsızlık olayı karşısında gafil avlanıp
kredi kartsız kalmamanız için ayrı bir yerde tutacağınız ikinci bir kartın yararını bilmekle birlikte,
unutmamanız gereken diğer bir nokta da mümkün
olduğu kadar az sayıda kredi kartını yanınıza almanızdır. Fazladan yanınızda olacak her kartın ekstra
risk olduğunu unutmayın.
Yurt dışındaki döviz bürolarında gördüğünüz rakamlar size ilk anda çekici gelebilir ama unutmayın
ki birçok ülkede, üstelik de tanınmış döviz büroları
gerçek değerin çok üzerinde rakamlar afişe edebilirler. Ne kadar dövize karşılık ne kadar “net” para
alacağınızı paranızı teslim etmeden hesap makinesiyle hesaplatarak öğrenin. Daha sonra işlemi
geri çevirmek mümkün olmaz. Cazip görünen kur,
çoğu durumda brüt rakamdır veya alış değil satış
rakamıdır. Hatta belli miktarda bir para ve üzeri
miktarlar için geçerlidir ya da komisyon ve işlem
bedeli hariç tutulmuş olabilir.
Seyahat çekleri konusunda, hesaplarınızı bankalara
26
komisyon ödeyeceğinizi göz önünde bulundurarak
yapın ve sizin için en kazançlı ve en az riskli yönteme (nakit, kredi kartı ya da seyahat çeki) kendi
kendinize karar verin.
Bazı ülkelerin parasını yalnızca gerektiği kadar
bulundurmakta yarar vardır, çünkü birçok ülkede
geri dönerken yerel parayı geri vermekte zorlanabilirsiniz.
Hiçbir ülkede karaborsada para bozdurma vaadine
asla inanmayın ve böyle bir yola başvurmayın.
22. Yanınızda hesap makinesi bulundurun
ya da önceden bir dönüşüm tablosu
hazırlayın.
Her seferinde hesap makinesi kullanmak zor olacağı için yabancı para birimlerini Türk lirasına çeviren basit bir çizelge hazırlamanızı öneririz.
Örneğin:
1 Euro = 1.8 YTL
5 Euro = 9 YTL
10 Euro = 18 YTL
20 Euro = 36 YTL
50 Euro = 90 YTL
100 Euro = 180 YTL
(Not: Buradaki değerler yalnızca örnek olup yayına
hazırlık sırasındaki kurlar baz alınmıştır.)
Örnektekine benzer bir çizelgeyi, gideceğiniz ülkenin para birimini ve banknot tutarlarını dikkate
alarak ve gideceğiniz dönemdeki değerlerine göre
hesaplayarak hazırlayabilirsiniz.
23. Büyük alışverişlerinizi kredi kartınızla
yapın ancak aşağıdaki konulara dikkat
edin.
Farklı kredi kartlarının farklı uygulamaları vardır.
Yurtdışında kredi kartınızla alışveriş yapacağınız za27
S E YA H AT E H A Z I R L I K
man kartınız, bulunduğunuz ülkenin para birimine
göre tahsil edilebilir ve daha sonra bu değer ABD
dolarına çevrilip Türkiye’deki bankanıza ABD doları
olarak yansıyabilir. Bu durumda bankanız bunu en
yüksek kurdan size YTL olarak yansıtabilir. Sonuç
olarak alışverişiniz size çok daha pahalıya mal olabilir. Yurt dışındaki alışverişlerinizde Türkiye’de döviz
ödemeli “yurtdışı kredi kartı” kullanmanızı tavsiye
ederiz ama bütün bu olumsuz koşulları göz önüne
alarak kredi kartını kullandığınız bankanızla ayrıntılı
bir görüşme yapmanız en doğrusudur.
Tüketici Hakları
24. Organize turlara katılmanın avantaj
ve dezavantajlarını iyi değerlendirin.
Organize bir tura katılmaya karar vermeden önce
iyi düşünün. Unutmayın ki, organize turlarda sizden başka tüketiciler de olacaktır. Yani bu turlar
size özel turlar değildir. Bu turların sağlayacağı en
önemli avantajlar ücretlerinin uygunluğu, yeni insanlarla tanışmanız, tur süresince yaşanan güzellik
veya sıkıntıların paylaşımıdır. Dezavantajlar ise,
kişisel zamanınızdan ve tercihlerinizden özveride
bulunmak, çoğunluğa ve planlanan programa uymak zorunda olmanız olarak özetlenebilir.
Organize turlarda tur programı esastır. Programın
değiştirilmesi, zorunlu haller dışında, ancak seyahat acentasının, rehberin ve tura katılanların hepsinin değişikliği kabul etmesiyle mümkündür.
Rehberinize, yol arkadaşlarınıza ve kendinize eziyet
etmemek için vermeniz gereken karar, zamanınızı ve tercihlerinizin çoğunu diğer katılımcılarla
paylaşmaya hazır olup olmadığınızdır. Buna hazır
değilseniz organize tura katılmamanızda büyük
yarar vardır.
28
25. Organize bir turdaki tüketici olarak
uymak zorunda olduğunuz kuralları
biliyor musunuz?
Tur esnasında keyfi ve kişisel davranışlarla programın gecikmesine neden olanlar ile turda huzursuzluğa yol açanlar seyahat acentasını temsil eden
rehber tarafından grubun dışında bırakılabilir. Bu
durumda tüketicinin herhangi bir tazminat hakkı
olmayacaktır.
26. Seyahat düzenlemek seyahat
acentalarının işidir. Turizm tüketicisi
olarak haklarınızı arayabilmek istiyor
musunuz?
Seyahat düzenlemek, 1618 sayılı Seyahat Acentaları
ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile bu kanuna
dayalı Seyahat Acentaları Yönetmeliğine göre yal29
S E YA H AT E H A Z I R L I K
nız TÜRSAB’a bağlı seyahat acentalarına özgü bir
faaliyettir. Seyahat Acentası olmayan kişi veya kuruluşların düzenlediği seyahatler suç olduğu gibi, bu
türden turlara katılmanız durumunda tüketici haklarınızı aramanız neredeyse olanaksızdır.
27. Tur düzenlemeye yetkili gerçek
Seyahat Acentasını nasıl tanırsınız?
Seyahatinizi satın alacağınız seyahat acentasının
görünür bir yerinde “TÜRSAB (Türkiye Seyahat
Acentaları Birliği) Üyelik Belgesi” ile “Seyahat
Acentası İşletme Belgesi” bulunur. Kapının dışında
da pirinçten TÜRSAB levhası olacaktır. Emin olmak için TÜRSAB’a (Tel: 0212 259 84 04) danışabilir veya http://www.tursab.org.tr adresinden
kontrol edebilirsiniz.
28. Seyahat Acentaları, yaptıkları işlere
göre üç gruba ayrılır, bunlar A, B,
ve C gruplarıdır.
Seyahat Acentaları ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi
kitapçığın sonundaki referanslar bölümünde bulabilirsiniz.
29. Katılacağınız turda lisanslı bir
“rehber” var mı? Bu hizmet satın
aldığınız turun ücretinin içine dahil
olan bir hizmettir.
Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre bir seyahat
acentası tarafından düzenlenen her turda Kültür ve
Turizm Bakanlığı’ndan belgeli bir profesyonel turist
rehberi bulunması zorunludur. Seyahat acentası
hiçbir açıklama yapmamış olsa da, Bakanlıktan belgeli rehberin vereceği rehberlik hizmeti satın aldığınız turun ücretinin içine dahil olan bir hizmettir,
bu hizmet sunulmazsa seyahat acentası, tüketiciye
karşı sorumlu olur.
Herhangi bir tura çıkmadan önce, hem müşteri
memnuniyeti hem de mevzuat gereği turunuzda Kül30
tür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli bir profesyonel
turist rehberinin bulunmasına dikkat etmelisiniz.
Bazı firmalar, yabancı bir ülkedeki işlerini yerel bir
seyahat acentasına yaptırmakta; yerel acentalar da
sizinle ilgilenmesi için kendi ülkelerindeki rehberleri görevlendirmektedir. Bu rehberlerin ilgilenmesi
gereken birden fazla grup olabileceği için istediğiniz özel ilgiyi bulamayabilirsiniz. Bu nedenle turunuzda lisanslı bir Türk rehber bulunmasına dikkat
edin.
30. Tur sözleşmesinde tur fiyatına
nelerin dahil veya hariç olduğu açıkça
belirtilmiş mi?
Seyahat Acentasının hazırladığı tur programının
veya sözleşmesinin gerçekte neler söylediğini iyice
sorgulayın. Tur güzergahınızda hangi turların, müzelerin, ören yerlerinin, yemeklerin veya diğer hizmetlerin ödediğiniz ücrete dahil olduğu, hangilerinin ekstra ücret gerektirdiği açıkça yazılı mı? Hangi
şehir/kasaba/örenyeri/müze “sadece görülüyor” ya
da “gerçekten ziyaret ediliyor?” Kafanızda soru işaretleri varsa seyahat acentanıza sorun ya da bu turu
daha önce yapmış birisiyle konuşmak istediğinizi
bildirin. Aklınıza gelebilecek her türlü soruyu mutlaka sorun, emin olmadan karar vermeyin. Verilen
sözlü yanıtların broşür veya kataloglarda yazanlarla
çelişmesi durumunda geçerli olanın yazılı olanlar
olduğunu unutmayın, yanıtları yazılı olarak isteyin.
31
S E YA H AT E H A Z I R L I K
31. Seyahatinizin bilinçli olarak
programlandığından emin misiniz?
Seyahat acentanız, turda kalacağınız yerler hakkında ne kadar bilgiye sahip? Firmadan bir yetkili
yakın zamanda oraları ziyaret etmiş mi? Bazen cezbedici konfor ibareleri yalnızca vaat olabilir.
32. Katılacağınız turda ulaşım aracı
olarak uçak belirtiliyorsa, bu uçağın
tarifeli mi yoksa “charter” uçak mı
olduğunu öğrenin.
Her seyahat acentası, charter uçuş için dahi bilet
kesmek zorundadır. Tarifeli uçuşlardaki gecikmelerden havayolu firması sorumludur.
33. Gittiğiniz ülkede araba kiralamak
istiyor musunuz?
Gideceğiniz ülkede araba kiralamayı düşünüyorsanız rezervasyonları Türkiye’den yapmanızda yarar
var. Bunu seyahat acentanız ya da uluslararası hizmet veren zincir firmalar aracılığıyla yapabilirsiniz.
Gideceğiniz ülkede ehliyetinizin geçerli olup olmayacağını ya da uluslararası ehliyetin gerekli olup
olmadığını gitmeden önce öğrenmelisiniz.
34. Otelleriniz hakkında doğru sorular
sorun.
Kalacağınız oteller, görmek istediğiniz yerlere ne
kadar yakın? Odaların klimaları termostatlı mı
yoksa merkezi mi? Asansörler çalışıyor mu? Yangın
merdiveni var mı? Kahvaltıda neler var?
Sizin için önemli ise, otelde kalacağınız odada, iki
kişilik büyük yatak (double-bed / french-bed), tek
kişilik iki ayrı yatak (twin bed) bulunması konusundaki talebinizi seyahat acentanıza mutlaka önceden
bildirin.
32
35. İptal koşullarını inceleyin.
Bir tur alıyorsanız, seyahatten vazgeçme hakkınız
var mı? İptal etmeniz halinde, paranızın geri ödenmesi koşullarını dikkatle inceleyin. Ödemek zorunda olacağınız bir bedel var mı? Bir sürprizle karşılaşmamak için, fikrinizi değiştirdiğiniz takdirde tam
olarak neler olacağını iyice anlayın. Emin olmadıkça
kesin rezervasyonunuzu yaptırmayın.
36. Turunuzu satın alırken makbuzunuzu
almayı unutmayın.
Turun ödemesini nasıl yaparsanız yapın, verdiğiniz
nakit veya senetler için mutlaka makbuz alın.
37. Tura başlamadan önce, yazılı bir tur
sözleşmesi yapılması ve bu
sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye
verilmesi zorunludur.
Bu sözleşmede yer alması zorunlu bilgiler:
a) Sözleşme taraflarının, isim, unvan, açık adres,
telefon ve varsa diğer erişim bilgileri,
b) Hareket, dönüş tarihi ve saatleri ile kesintiler
dahil turun süresi,
c) Tur sırasındaki duraklama yerleri ve nakil
bağlantıları dahil turun güzergahı, ulaşım
araçlarının cinsi, konaklama yeri ve sınıfı,
bunların süreleri, yemek öğün sayısı, rehber
ve turun ücreti ile tura dahil diğer hizmetlere
ilişkin bilgiler,
d) Tur öncesi ve tur sırasındaki fesh etme koşulları,
e) Seyahat acentasının kusuru veya sözleşmeye
kısmen ya da tamamen uymaması hallerinde
ödeyeceği tazminat ile ödenmiş olan paranın
iadesine ilişkin bir taahhüt,
33
S E YA H AT E H A Z I R L I K
f) Mücbir sebep sayılan haller ve bu hallerde
tarafların hak ve sorumlulukları,
g) Turun Türk Lirası olarak vergiler dahil fiyatı ve
ödeme şekli,
h) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk
Lirası olarak toplam satış fiyatı,
ı) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve
sözleşmede belirtilen faiz oranının yüzde otuz
fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
j) Peşinat tutarı,
k) Ödeme planı,
l) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki
sonuçları.
38. Bu sözleşmeyi okuyup imzalamanız
gerekiyor.
Okumadan atacağınız imza sonrasında “ben bunu
okumamıştım” biçiminde itiraz hakkınız olmadığını
unutmayın.
39. Sözleşmede öngörülen fiyat ve
koşullar değiştirilemez.
Ancak, liman ve havaalanına iniş vergileri gibi harç,
vergi ve ücretler ile döviz kurlarından kaynaklanan
fiyat değişikliklerine bu hüküm uygulanmaz.
Seyahat acentası, turdan önce, yukarıda belirtilen
nedenlerle meydana gelen fiyat artışını tüketiciye
vakit geçirmeksizin bildirir. Bu durumda tüketici
herhangi bir tazminat ödemeden sözleşmeden dönme hakkını kullanır ya da değişiklikleri ve fiyat üzerindeki etkisini açıkça belirten ek sözleşmeyi kabul
eder.
Tüketici, sözleşmeden döndüğü takdirde; seyahat
34
acentasının kendisine ikame bir tur sunabilmesi
halinde eşdeğerde bir başka tur alma ya da sözleşme kapsamında ödemiş olduğu tüm bedeli 10 gün
içinde geri alarak sözleşmeden dönme haklarından
birini kullanabilir.
40. Sözleşmenin Devri
Tüketici, tura devam etmesinin mümkün olmaması
durumunda, hareketten en az 7 gün önce seyahat
acentasına niyetini bildirerek rezervasyonunu,
tur açısından geçerli tüm koşulları yerine getiren
bir üçüncü kişiye devredebilir. Bu durumda, turu
devreden ve devralan, sözleşmeye taraf seyahat
acentasına karşı, bakiye tutarın ve söz konusu devirden doğan tüm ilave masrafların ödenmesinden
müteselsilen sorumludurlar.
41. Seyahat Acentasının Sözleşmeyi
Feshetmesi
Seyahat acentasının sözleşmeyi feshetmesi halinde
tüketicinin uğradığı zarar oranında tazminat hakkına sahip olur. Ayrıca, seyahat acentası, tüketicinin
o güne kadar yaptığı tüm ödemeleri ve tüketiciyi
borç altına sokan tüm belgeleri 10 gün içinde tüketiciye iade eder.
Sözleşmenin feshi, kayıt edilen tüketici sayısının,
turun düzenlenmesi için gerekli olan sayıya ulaşmaması ve bu durumun bir fesih sebebi olduğunun
sözleşmede yer alması ya da seyahat acentası gerekli tüm özeni göstermiş olmasına rağmen, mücbir
sebeplerden kaynaklanması halinde tüketicinin tazmin hakkı doğmaz.
42. Turun broşürünü almayı unutmayın.
Seyahat acentası, tur hakkında bilgi isteyen tüketiciye tanıtım amaçlı bir broşür vermek zorundadır.
Broşürün içerdiği hususlar, seyahat acentası için
bağlayıcıdır. Söz konusu özelliklerde yapılacak
değişiklikler ancak broşürde açıkça belirtilmek ve
35
S E YA H AT E H A Z I R L I K
sözleşme akdedilmeden önce tüketiciye bildirilmek
şartıyla, sözleşme akdedildikten sonra ise tarafların
açık mutabakatı ile değiştirilebilir.
43. Broşürde ne tür bilgiler olmalı?
Broşürde olması gereken bilgiler aşağıdaki gibi
özetlenebilir:
a) Vergiler dahil fiyat ve ödeme koşulları,
b) Gidilecek yer ve ulaşım biçimi,
c) Kalınacak yerin özellikleri,
d) Yemek ve gezi planı,
e) Tur programı,
f) Uluslararası seyahatlerde pasaport ve vize
koşulları,
g) Seyahat acentasının, tura katılacak tüketici
sayısının yeterli olmadığı durumda turun iptalini
tüketiciye bildireceği en son tarih.
44. Seyahat acentasının tüketiciye
vermesi gereken başka bilgi var mı?
Seyahat acentasının sözleşme akdedilmeden önce
tüketiciye yazılı olarak vermesi gereken bilgiler
şunlardır:
a) Seyahat acentasının yerel temsilcisinin
adı, adresi ve telefon numarası ile bunların
bulunmaması halinde tüketicinin zor durumda
kaldığında başvurabileceği yerel irtibat
noktasının adı, adresi ve telefon numarası,
b) Varsa ara durakların zamanı, yeri ve ulaştırma
bağlantıları ile yolcu tarafından kullanılacak
ulaşım aracının özellikleri,
36
c) Reşit olmayan kişilerin yurt dışına yolculuğu
veya yurt dışında kalmaları halinde, tüketici
veya tüketicinin kaldığı yerle doğrudan teması
sağlayacak bilgiler,
d) Tüketici tarafından iptal masraflarını ya
da kaza veya hastalık halinde ülkesine geri
gönderilme de dahil olmak üzere yardım
masraflarını teminat altına alacak, isteğe bağlı
bir sigorta sözleşmesi yapılmasıyla ilgili bilgiler.
Kültürel Hazırlık
45. Gideceğiniz ülke hakkında bilgi
toplayın.
Ziyaret etmeyi planladığınız ülke hakkında Türkçe veya yabancı dilde hazırlanmış rehber kitaplar
edinin. Güncel bilgi için internet sitelerini araştırın.
Daha önce o ülkeye gitmiş dostlarınıza hoşlandıkları
yerleri, değişik yemeklerin yendiği restoranları v.b.
sorun. Profesyonel ve deneyimli bir rehber eşliğinde
gidiyorsanız bunlara gerek olmayacaktır. Gideceğiniz ülkenin tarihi, kültürü, idari şekli ve insanları
hakkında önceden bilgi sahibi olmanız o ülkeyi daha
iyi anlamanıza ve sevmenize katkıda bulunacaktır.
46. Yola önyargısız çıkın.
Türkiye’den ayrılıp başka bir ülkeye doğru yola
çıktığınızda, eve dönünceye kadar Türkiye’deki yaşam tarzınızdan uzaklaştığınızı unutmayın. Aslında
seyahat bunun için yapılır. Seyahatiniz boyunca
esnek olmaya çalışın ve beklenmedik durumlardan
kendinize eğlence çıkarın. Sizi kuşatan yeni sesler,
kültürler, insanlar ve görüntülerle kucaklaşın. Yiyecekleri deneyin, o ülkenin dilini konuşmaya çalışın,
ülkenin insanlarına sorular sorun, onlara gülümseyin. Böylece eve döndüğünüzde güzel anılarla dolu
daha bilge bir insan olacaksınız.
37
S E YA H AT E H A Z I R L I K
Valiz Hazırlamak
47. Valiz seçimi ve önlemler
En pratik çözüm kendisi de hafif olan kumaş veya
naylondan yapılmış bir valiz seçmenizdir.
Valizinizin mutlaka asma ve/veya şifreli bir kilidi
olması gerekir. Valizinizden herhangi bir eşya çalındığı zaman havayolu firmaları, bunu genellikle
“yolcunun ihmali” olarak değerlendirir. Bu nedenle, havaalanında valizinizi naylon ile sardırmanızı
da tavsiye ederiz.
Valizinizi teslim alan görevli görülür derecede hasarlı olması halinde bunu belgeleyecektir. Sağlam
valiziniz yolculuğun sonunda elinize hasarlı olarak
geçerse, bulunduğunuz havaalanını terk etmeden
önce ilgili kayıp eşya ofisine başvurup durumu
belgelendirin.
48. Yanınıza ihtiyacınızdan fazlasını
almayın ama valizinizi tam olarak
doldurun.
İhtiyacınız olan her şeyi bir kenara çıkartıp kümelere ayırın, sonra da her şeyin yalnızca yarısını valize
yerleştirin ve birkaç dakika boyunca valizinizle evin
içinde şöyle bir dolaşın ve ne kadar ağır olduğunu
anlayın. Özellikle gümrüklü kısımlarda hamal bulmanın ne kadar zor olduğunu unutmayın. Eğer seyahatinizin tümü bir gemide geçecekse veya tek bir
şehirde tek bir otelde kalacaksanız, yalnızca bir kez
valiz açma ve toplama derdiniz olacağından biraz
daha fazla eşya alabilirsiniz.
Valizinizi tam olarak doldurursanız içindekiler alt
üst olmayacak ve kolay kolay buruşmayacaktır.
Kazak ve iç çamaşırlarınızı rulo yapıp valizin alt
kısmına yerleştirebilirsiniz. Daha üste ise kırışan
giysilerinizi fazla katlamadan koymanız iyi olur.
38
49. Ütü kullanmadan giysilerdeki
buruşuklukları yok edebilirsiniz.
Giysilerinizi çok fazla katlamayın. Her kat arasına kuru temizlemecilerin verdiği türden plastik
poşetler serin ve her katı mümkün olduğunca düz
bir yüzey halinde yerleştirin. Kalacağınız yere varır
varmaz giysilerinizi çıkartıp dolaplara asın. Duş yaparken giysilerinizi banyoda asılı tutarsanız, oluşan
buhar, kırışıklıkların giderilmesine yardımcı olacaktır. Ancak yine de yanınıza katlanabilen türden
küçük bir seyahat ütüsü almanız iyi olur.
50. Eşyalarınızı toplarken ya da açarken
gezinizin programını dikkate alın.
Aşağı yukarı hangi gün nerede olacağınızı ve ne
giyeceğinizi planlayarak giysilerinizi seçerseniz
ve bunları programınızdaki sıraya göre valizinize
yerleştirirseniz kısa süreli kalışlarda, valizinizi tamamen boşaltmanıza gerek kalmadan eşyalarınızı
kolayca çıkartabilirsiniz.
51. Seçtiğiniz giysilerin renk uyumu,
yükünüzü hafifletebilir.
Seçtiğiniz giysilerin renkleri birbirine uyarsa bir
etekle birkaç bluz veya bir pantolonla birkaç kazak
39
S E YA H AT E H A Z I R L I K
giyme şansınız olur ve böylece diğer giysiler liste
dışı kalır. Takım elbiseler yerine spor ceket ve pantolon, uzun elbiseler yerine ise etek, pantolon ve bluz
gibi parça giysileri tavsiye ederiz.
52. Beklenmedik hava koşullarına
hazırlıklı olun.
Yola çıkmadan en az bir hafta önce gideceğiniz
ülkelerdeki hava durumu hakkında internetteki bir
çok siteden veya gazetelerin çoğundan bilgi edinebilirsiniz. Beklenmedik koşullar karşısında zorda
kalmamak için “kat kat” tekniğini uygulayın; yani,
balıkçı yaka ince bir kazak üzerine gömlek, onun
da üzerine bir süveter giyerseniz, sürpriz bir kötü
havada rahat edeceğiniz gibi, hava ısındığı zaman
da rahatça katlarınızı azaltabilirsiniz. Böylelikle
valizinizde de yer artacaktır.
53. Gerçekten kullanacağınız kozmetikleri
yanınıza alın.
Şampuan ve saç kreminizin numune boylarını
yanınıza alabilirsiniz ya da onları küçük şişelere
doldurarak yanınızda taşıyabilirsiniz. Seyahat sırasında sıvıları, tam dolu olmayan plastik şişelerde
taşımanızı öneririz. Yine de sızma olasılığına karşı
şişeyi naylon poşete koyup, ağzını iyice bağlayın ve
bantlayın. Hatta yanınıza yedek bant ve poşet alın.
Şampuan ve benzeri kozmetiklerin otellerde bulunmama, bulunsa da sizin istediğiniz kalitede olmama
ihtimalini göz ardı etmeyin.
54. Bagajınıza isim-adres etiketi takın.
Valiz ve çantalarınızın üzerindeki eski uçuşlara
ait olan etiketleri çıkartın. Her bir parçanın dışına
ve içine, ön yüzünde isminizin ve tur grubunuzun
adının, arka yüzünde ise adresinizin ve cep telefonu numaranızın yer aldığı birer etiket takın. Çoğu
seyahat acentası veya tur operatörü, kendi logolarının bulunduğu bu tür etiketleri size gönderecektir.
Her çantanın içine tur programınızın bir nüshasını
40
koyun. Valizinizi kolayca tanımanızı sağlamak için,
size özel, parlak renkli bir ip, kurdele, ponpon vs
gibi bir nesneyi valizin sapına yakın bir yere takabilirsiniz.
Uçak kabininin içine beraberinizde alacağınız el bagajının ağırlığı 8 kilogramı geçmemelidir. Bu sınırlama havayolu firmalarına göre değişebilmektedir.
55. Bagajınıza kırılabilir veya değerli
şeyler koymayın.
Para, mücevher, önemli belgeler (örneğin pasaport,
uçak bileti ya da seyahat acentanızın teslim ettiği
diğer belgeler), tüm ilaçlarınız, kibrit ve çakmakları el çantanızda taşımalısınız.
Bagajınız herhangi bir nedenle yerine zamanında
ulaşmazsa ilaçlarınız da valizinizdeyse büyük sorun
yaşayabilirsiniz. Dönüş yolculuklarında da “nasıl
olsa eve dönüyorum” demeyin. İneceğiniz alanda
hava şartları kötü olduğu için başka bir alana inip
zorunlu uzun bekleyişler veya uzun gecikmeler olabilir. Bu nedenle gece boyunca Ankara, hatta Bulgaristan ve Yunanistan havalimanlarında ilaçlarını
alamayıp zor anlar yaşayan yolcular olmuştur.
Değerli mücevher ve kürklerinizi evde veya güvenli
bir yerde bırakın.
56. Bagaj kontrol-listesi hazırlayın.
İhtiyacınız olan her şeyin bir listesini yapın. Valizinizi hazırlarken, bu listeyi madde madde işaretleyebilirsiniz.
 Ayakkabılar: Bir çift altı kaymayan türden,
rahat yürüyüş ayakkabısı mutlaka bulunmalıdır.
Akşamları giymek üzere şık bir ayakkabıya
gereksinim duyabilirsiniz. Ayakkabılarınızın
muhakkak daha önce bir kaç kez giydiğiniz ve
rahat ettiğinizden emin olduğunuz ayakkabılar
olmasında büyük yarar var.
41
S E YA H AT E H A Z I R L I K
 Terlik: Otel ve gemilerin ıslak mekanları ve halı




















42
kaplı odaları için terlik kullanmanızı öneririz.
Bu tür yerler mantar bulaşmasına neden
olabilir.
Bol miktarda T-Shirt. Gerektiğinde akşamları
da giyilebilmesi açısından yakalı olanlar tercih
edilmelidir.
Kot veya kadife pantolon gibi gerektiğinde ceket
ile de giyilebilecek rahat pantolonlar kullanışlı
olacaktır.
Bazı restoranlara ceket ve kravatsız
gidilemediği için pantolonlarınız ile uyumlu bir
ceket ve kravat.
Elektrikli (adaptörüyle birlikte) veya pilli
cihazlar.
Otel odasında kullanmak üzere piknik tipi
şişe açacağı, tirbüşon, çakı vb. (Eğer uçağa
binecekseniz bunları el bagajınızda taşımayın,
büyük valizinizin içinde uçağa gönderin).
Küçük bir el/yüz havlusu ve sabun.
Yerel para (para bozdurmaya vaktiniz oluncaya
kadar ilk harcamalara yetecek miktarda ve
olabildiğince bozuk miktarda).
Küçük bir çalar saat.
Küçük dikiş seti.
Paket içinde ıslak mendil.
Küçük paketler halinde oje çıkartıcı ıslak
mendil.
Kirlenen çamaşırlar için plastik poşetler.
Gezinizde not tutmanız için küçük bir not
defteri.
Elde çamaşır yıkamak için az bir miktar
çamaşır deterjanı.
Yalnızca gezilerinizde kullanmak üzere
hazırlayacağınız bir adres-telefon defteri
(evdeki asıl defterinizi yanınızda getirmeyin,
kaybolabilir).
Gideceğiniz ülkenin diliyle ilgili küçük bir
yardımcı kitap.
Önemli belgelerin fotokopileri.
Yağmurluk ve katlanabilir şemsiye.
Mayo
Güneşten koruyucu krem ve sinek kovucu losyon.
 Katlanabilir valiz veya çanta (gittiğiniz ülkeden
satın alacaklarınızı koyabilmek için).
 Küçük el feneri




















Ağrı kesici ilaç
Alerji ve soğuk algınlığı ilaçları
Vitamin
Mide için antiasit
Bağırsak düzenleyici (Anti-diyare ya da
rahatlatıcı ilaçlar)
Bandaj-Sargı Bezi-Yara Bandı
Alkollü yara temizleme pedi
Anti-bakteriyel krem veya merhem
Anti-bakteriyel el sabunu/solüsyonu
Anestezik sprey. (Düşme veya çarpma halinde
ağrı kesici olarak)
Kişisel tıbbi sorunlara ait malzemeler (diyabet
iğneleri, glikoz test malzemesi, astım nefes
açıcıları vb.)
Pamuklu kulak çubuğu
Cımbız
Makas (Eğer uçağa binecekseniz büyük
valizinizde taşıyın.)
Diş fırçası, diş macunu ve diş ipi
Buz torbası
Steril pamuk
Bagaj anahtarlarınızın yedeklerini asıl
anahtarlarla birlikte taşımayın. Kaybolursa
yedeğini kullanmanız gerekebilir.
Bitkisel çaylar
Rakı
El bagajınıza koyacaklarınız:
 Uçak veya otobüs yolculuğunda rahatça





kullanabilmek için süveter, kulak basıncı için
sakız veya şeker, boyun yastığı, kitap ya da
dergi.
Fotoğraf makinesi/video kamera ve bol miktarda
film (özellikle toptan alırsanız ülkemizde çok
daha ucuzdur).
Küçük dürbün (varsa).
Gözlükleriniz ve sürekli kullandığınız ilaçlar.
Saç fırçası
Pasaport ve diğer önemli belgeler
43
S E YA H AT E H A Z I R L I K
57. Seyahat arkadaşınızın bir kısım
giysisini kendi valizinize, sizin bir
kısım giysinizi de onun valizine
yerleştirin.
Böylece, bir valiz kaybolduğu takdirde her ikinizin
de giyecek bir şeyleri bulunur. Eğer yalnız seyahat
ediyorsanız ve yanınızda bir çanta bir de valiz varsa giysilerinizi bölüştürerek yerleştirin. El çantanıza
bir günlük ihtiyacınızı sığdırabiliyorsanız daha da iyi
olur.
Yola Çıkmadan Önce
58. Komşularınıza ne zaman ve ne kadar
süreyle evde olmayacağınız hakkında
bilgi verin.
Değerli eşyalarınızı bankada kiralık kasaya koyun.
Bir yakınınızdan size gelen önemli postaları düzenli olarak kontrol edip almasını rica edin. Posta
kutunuz dolup taşarsa evde uzun zamandır kimse
bulunmadığını anlayacak olan hırsızlara hedef
oluşturursunuz. Yedek anahtarlarınızdan birini bir
arkadaşınıza emanet edin. Elektrikli aletleri prizden çekin. Hatta evin sigorta şalterini indirin. Yolculuğunuz 15 günden fazla sürecekse, buzdolabını
boşaltın. Pencere ve kapı kilitlerini kontrol edin.
59. Yola çıkmadan önce aşağıdaki listede
yer alanları teker teker aklınızdan
geçirip yerlerini hatırlamaya çalışın:
 Pasaportunuz
 Biletleriniz
 Para / kredi kartlarınız / varsa seyahat
çekleriniz
 Sigorta belgeleriniz ve yurtdışındaki telefon
numaraları
44
 Kredi kartlarınız için acil durum telefonları
 Gerekli ise aşı belgeleriniz
 Pasaport, ehliyet, nüfus cüzdanı, biletleriniz gibi
belgelerin fotokopileri
 Bagajınıza adresinizin yazılı olduğu bir etiket,
birkaç tane de yedek etiket.
 Acil durumlarda temasa geçilmesini istediğiniz
yakınlarınızın temas bilgileri
 Gideceğiniz yerle ilişkili haritalar ve rehber















kitaplar
Seyahat sigortası (özellikle tavsiye edilir)
Ehliyetiniz
Cep telefonunuz ve şarj cihazı
Sürekli kullandığınız ilaçlarınız (hazım ilacı,
ağrı kesici, vitaminler, soğuk algınlığı, alerji)
Fotoğraf makinesi / video kamera / film / pil
Priz adaptörü (Genellikle havalimanlarından
temin edilebilir)
Seyahat ütünüz / dikiş seti
İlk yardım malzemeleri
Gömlek / Pantolon / Ceket
Kıyafetinize uygun aksesuarlar, kemer, kravat
İç çamaşırı / çorap
Terlik / ayakkabı / spor ayakkabı
Pijama
Diş fırçası ve macunu
Tarak
60. Yola çıkmadan önce uçak
rezervasyonlarınızı teyit edin.
Teyit ederken veya herhangi bir konuda talepte
bulunduğunuz zaman, konuştuğunuz kişinin adını
ve konfirmasyon (teyit) numarasını not edin, böylece herhangi bir karışıklık olduğu zaman, sözleriniz daha inandırıcı olacaktır. Seyahat acentanızla görüşüp bilet teyitlerini (özellikle uluslararası
uçuşlarda) kimin yapacağını öğrenin. Kendiniz de
doğrudan havayolları firmasını arayarak uçuş konfirmasyonunuzu yapabilirsiniz. Eğer charter ile
uçacaksanız, seyahat acentanızın bildirdiği ayrıntılara dikkat edin.
45
S E YA H AT E H A Z I R L I K
61. Evinizin ve evdeki hayvan ve
bitkilerinizin bakımı için gerekli
ayarlamaları yapın.
Evcil hayvanlarınızın evinizde ya da başka bir yerde
bakılması için gerekli ayarlamaları yapın. Bakımlı
bir çevre, evde birilerinin yaşadığı hissi uyandırır.
Bir arkadaşınız, aileden biri veya komşunuzdan düzenli olarak evinize gelip ortalığı kolaçan etmesini
isteyin.
62. Uçuş saatinizden çok daha önce
havaalanına gidin.
Havayolu firmaları, uluslararası uçuşlar için yolcuların en az iki saat önce havaalanında bulunmalarını
ve uçuş işlemlerine başlamalarını istemektedir. Biraz
daha erken vardığınız takdirde hiç acele etmeden
işlemlerinizi rahatlıkla tamamlayabilir, arta kalan
zamanda gümrüksüz satış mağazalarından yararlanıp (her zaman ve her ülkede fiyatlar sanıldığı kadar
uygun olmamakla birlikte) gazete ve dergilerinizi
alabilirsiniz.
İçki, Sigara ve Gümrüksüz Mağazalar
(Duty Free)
63. Tiryakisi olduğunuz sigara ya da
içkiler varsa bunları yanınızda
götürmelisiniz.
Örneğin yurt dışında Rakı bulunmaz ve sigaralar da
gelişmiş ülkelerde çok daha pahalıya satılır.
64. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda
sipariş verebilirsiniz.
Türkiye’den çıkarken ve Türkiye’ye girerken ilk ve en
son gümrüksüz alışveriş yapabilme şansınız Ulus46
lararası Havalimanı gidiş ve geliş terminallerindeki
Duty Free Mağazalarıdır. Ancak alışveriş için zamanınızı harcamak istemiyorsanız, ya da almanız gereken
ürünleri seyahat boyunca yanınızda taşımak istemiyorsanız eşiniz, arkadaşlarınız siparişlerini önceden
görmek istiyorlarsa, Atatürk Havalimanı’ndaki Duty
Free mağazaları internet üzerinden görerek sipariş
verme imkanı sunuyor. Verdiğiniz siparişler dönüş
yaptığınızda geliş katında size teslim ediliyor. Gidiş
katındaki mağazaların geliş katındakilerden daha
zengin çeşit sunduğunu da gözönüne aldığınızda
bu, oldukça büyük bir kolaylık.
Bunun için www.atu.com.tr adresine gidip, ön siparişi (pre-order) tıklamanız ve siparişinizi vermeniz yeterli.
65. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda
alışveriş limitleri nelerdir?
Türkiye’ye giriş yapan yolcular için kişi başına alışveriş limiti sigarada 600 adet (3 karton), alkollü
içeceklerde 2x100 cl şişe veya 4x75 cl şişe, çikolatada 2 kg, kahve 1.5 kg, puroda 150 adet ve tütün
ürünlerinde 500 gr’dır.
Uçuş İşlemleri
66.Buluşma yerinde zamanında olmak çok
önemlidir.
Tarifeli uçaklarla grup uçuşlarında veya charter
uçuşlarda, seyahat acentanızın bildireceği şekilde
ve yerde seyahat acentası görevlileri size yardımcı
olacaktır. Buluşma yerine zamanında gelemez, hareket saatini kaçırırsanız herhangi bir para iadesi
olmayacaktır.
Gümrük kontrolünden zamanında geçin ve uçağa
biniş kapısını belirleyin. Bazı hava limanlarında bir
47
S E YA H AT E H A Z I R L I K
kapıdan diğerine gitmenin yarım saat sürdüğü zamanlar olabilir.
67. Gezi programınızın detaylarını bir
yakınınıza bırakın.
Herhangi bir acil durum söz konusu olduğunda size
ulaşılabilmesi için güzergah ve kalınacak otellerin
ad, adres, telefon ve web sitesi bilgileri de dahil bütün ayrıntıları, tanıdıklarınızdan bir veya iki kişiye
bırakın.
48
İ
K
İ
NG ECZ İ N
İ İ Z / SBE Y Ö
A H LA T Ü
İ N İM
Z
Geziniz /
Seyahatiniz
Uçak Yolculuğu / Uçakta
68. Mümkün olduğunca çok hareket edin.
Hareket ettiğiniz takdirde ayaklarınız ve bilekleriniz daha az şişeceği için, sık sık uçağın koridorunda
yürüyün. Otururken ayaklarınızı, el bagajınızın üzerine koyarsanız, koltuğun kenarı bacaklarınızdaki
kan dolaşımını engellemez.
69. Sırtınıza bir yastık koyun.
Uçaktaki yastıklardan birini, ya da yanınızda getireceğiniz silindir biçimli yastığı belinize destek olarak kullanabilirsiniz. Boyun yastıkları ve şişirilebilen yastıklar da uzun uçuşlar için çok yararlıdır.
70. Koltukta otururken yapılacak
egzersizler sizi rahatlatacaktır.
50
Başınızı yavaşça öne-arkaya ve sağa-sola hareket
ettirerek boynunuzu rahatlatın. Omuzlarınızı kaldırıp indirerek kaslarınızı rahatlatın. Ağzınızı mümkün olduğunca açıp, dilinizi çıkartarak ve gözlerinizi
faltaşı gibi açarak yüz kaslarınızı da rahatlatabilirsiniz. (Çevrenizdekilere bu yaptıklarınızın nedenini
anlatırsanız, onlar da size katılır ve rahatlarlar) Alt
ve üst karın kaslarınızı birkaç kere ardı ardına sıkıp
gevşetin. Ayaklarınızı uzatın ve ayak parmaklarınızı oynatın. Ellerinizi uzatın, parmaklarınızı açıp,
yumruk şeklinde kapayarak hareket ettirin.
71. Uçağa biner binmez, saatinizi
varacağınız ülkenin saatine göre
ayarlayın.
Böylece gideceğiniz ülkenin saat sistemine göre düşünme sürecine çabuk ve kolayca girersiniz.
51
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
72. Bol bol sıvı alın.
Uçuş boyunca saat başı bir bardak su içmeye çalışın.
Dehidrasyonu (su kaybını) artırması nedeniyle alkol
almamayı tercih edin. Ayrıca kabindeki havanın
kuruluğundan etkilenmemek için yüz ve ellerinizde nemlendirici kullanın ya da yüzünüze su serpin.
Kahve içmemeye çalışın. Özellikle uzun uçuşlarda
kahvenin uyarıcı etkisi sizi rahatsız edecektir.
73. Kulaklarınızdaki basıncı giderin.
Uçağın kalkmasından hemen önce ağzınızı kapatıp,
burnunuzdan nefes vermeye çalışarak kulaklarınızı
rahatlatın. Uçuş sırasında sık sık yutkunun, sakız
veya şeker çiğneyin, kulaklarınızda basınç arttıkça
başlangıçtaki nefes verme egzersizini yapın. Bunu
özellikle kendinizi üşür gibi hissettiğinizde yapın.
Kulak ağrılarına karşı çok duyarlıysanız, uçağın
kalkmasından 30-45 dakika kadar önce doktorunuzun önerdiği bir ilaç alın.
74. Zaman Farkı Rahatsızlıkları (jet lag)
Zaman dilimleri arasında yaşanan farklılıklardan
kaynaklanan yeme-içme düzeninin bozulması veya
uyku düzeninin bozulması söz konusu olabilir. Bunlarla birlikte uyuyamama, terleme, halsizlik ve hazımsızlık görülebilir. Yolculuk süresince daha önce
önerilmiş olan egzersizleri yapmak, vücudun sıvı
gereksinimini fazlasıyla karşılamak, sigara ve alkolden uzak durmak, yol boyunca uzun süreli uyumamak, gidilen ülkede gece olmadan uyumamak bu
türden rahatsızlıkların azalmasını sağlayacaktır.
75. Uçağınız rötar yaparsa, bağlantılı
uçuşa yetişmek için koşturmayın.
Bağlantılı uçuşunuzu kaçırırsanız, rötara sebep
olan havayolu firması, biletinize tekrar rezervasyon
yapmak ve biletinizin geçerliğini sağlamak durumundadır. Gerekirse bu havayolu firması, masrafı
52
kendilerine ait olmak üzere size otel konaklaması
ve daha sonraki ilk uçuşa rezervasyon sağlamak zorundadır.
Tarifeli olmayan uçuşlarda yani “charter” uçuşlarda gün kaybına neden olmayan rötarlar (yaklaşık 5
saat) olağan kabul edilir ve sorumluluk doğmaz.
76. El bagajınıza bir kazak/süveter
koyun.
Uçağın içinde sıcaklığın düşmesine hazırlıklı olun.
Bu yüzden yanınıza alacağınız el bagajınızda bir
süveter bulunmasında yarar olacaktır.
77. Bagajınız uçaktan hasarlı çıkarsa ya
da hiç çıkmazsa, havaalanından
ayrılmadan önce havayolu firmasında
Kayıp Bagaj Formu (Lost Baggage
Report) doldurun.
Havaalanından ayrılmadan önce valiz ve çantalarınızda herhangi bir hasar olup olmadığını dikkatle
kontrol edin ve gerekirse zabıt tutturun. Havaalanından ayrıldıktan sonra yapılan başvurular dikkate
alınmaz. Bu bürolar genellikle bagajların alındığı
bölümde olur.
Bagajın çıkmaması durumunda, havayolu firmasına
tur güzergahınızı bildirdiğiniz takdirde kayıp bagajınız bulunur bulunmaz size, bulunduğunuz yerde
teslim edilecektir. Bagajınız kayıpken yapmak durumunda kaldığınız alışverişlerin fişlerini saklarsanız, bunları havayolu firmasının tazmin etmesi
kolaylaşır.
53
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
Vardığınızda
78. Pasaport ve Gümrük kontrolleri
istenmeyen çilelere dönüşmesin.
Bazı ülkelerde pasaport ve gümrük kontrolleri nedeniyle beklemek gerekebilir. Pasaport ve Gümrük
kontrolleri genelde pek sıkı olmamakla birlikte, olası bir kontrolde yapılabilecek ters bir davranış, ima,
şaka hem uzun saatler boyu beklenmesine hem de
kötü muameleye neden olabilir. Bu nedenle herhangi bir kontrol sırasında yapılması gereken kesinlikle
tüm sorulara net cevap verilmesi, sakin kalınarak
istenilenlerin en kısa sürede yapılmasıdır. Bu arada
havaalanı görevlilerinin genellikle yabancı dil bilmediklerini de hatırlatmakta özellikle fayda var.
Bütün ilaçlarınızı bavulda değil yanınızda taşıdığınız çantada bulundurun. Gümrük geçişlerinde
gereksiz sorgu ve bekleme yapılmaması için ilaçlarınızı orijinal ambalajında muhafaza edin.
79. Bir şehir haritası alın ve otelinizin
yerini işaretlettirin.
Otelin çevresinde kısa bir yürüyüş yapmayı bile
planlasanız bir harita üzerinde otelinizin yerini işaretletin. Ayrıca, otelin ismini ve adresini içeren bir
kibrit kutusu, broşür veya kartı mutlaka yanınıza
alın. Grupla seyahat ediyorsanız rehberinizden veya
kaldığınız otelin ön büro personelinden yerel toplu
taşıma sistemi ve taksilerin kullanımı hakkında
bilgi alın.
80. Lüks otellerin ön bürosu, ihtiyacınız
olan cihazı size temin edebilir.
Kalacağınız otellerin çoğu 5 yıldız veya delüks ise,
seyahat ütüsü, saç kurutma makinesi, voltaj adaptörleri gibi cihazları ücretsiz temin edebilirsiniz;
dolayısıyla bunları valizde taşımanız gerekmez.
54
81. Değerli eşyalarınızı ve pasaportunuzu
otellerde bulunan kasalarda
saklamanız gerekir.
Hiçbir otel, odanızda bıraktığınız nakit para mücevher ve benzeri eşyalardan sorumlu tutulamaz.
Otelden dışarı çıkarken, harcamalara yeterli olacak
miktarda para, bir kredi kartı ile pasaportun kimlik bölümünün fotokopisinin taşınması yeterli olacaktır. Kasaya sığmayan değerli eşyalarınızı valize
kilitleyin.
82. Otelde oda kapınızı mutlaka arkadan
kilitleyin.
Otelde odanıza girdikten sonra oda kapınızı arkadan kilitleyin. Eğer rahatsız edilmek istemiyorsanız
veya siz odada yokken odanıza girilmesini istemiyorsanız “Do not disturb!” uyarısını kapıya asın.
83. Otel odasındaki minibarın ücretli
olduğunu unutmayın.
Otelde odadaki minibardan yararlanacaksanız, bu
55
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
ürünlerin ayrı ücrete tabi olduğunu ve genellikle
dışarıda satıldığından daha pahalı olduğunu gözönünde bulundurun.
Yabancı Ülkede İletişim Kurmak
84. Yanınızda küçük bir lisan kitapçığı
getirin.
Gittiğiniz ülkenin dilini bilmiyorsanız o ülkenin dilinde bazı sözcükleri öğrenmeniz iyi olur. “Lütfen”
ve “teşekkür ederim”in yanı sıra “acaba tuvalet
nerede?” “anlamıyorum,” “lütfen yavaş konuşur
musunuz?” gibi faydalı cümleleri de öğrenmenizi
öneririz. İngilizce biliyorsanız otel personeliyle
dünyanın neresinde olursanız olun anlaşma şansınız
yüksek ama yine de herkesin İngilizce bilmediğini
unutmayın.
85. Kaldığınız otelin çevresi hakkında bilgi
edinin.
Gece dışarıda dolaşmanın güvenli olup olmadığı konusunda da rehberinizden ya da otelinizin danışma
servisinden bilgi alın ve tedbiri elden bırakmayın.
86. İndirimli telefon görüşme zamanlarını
öğrenin.
Hem paradan tasarruf edersiniz hem de o saatlerde
hatlar çok yoğun olmadığı için aradığınız numarayı
daha kolay düşürürsünüz. Bazı oteller uzun uzun
çaldırılan uluslararası numaraları da ücretlendirmektir. Örneğin aradığınız numarayı sekiz defa
çaldırmak yerine üç-dört defa çaldırdıktan sonra
kapatıp bir daha aramak daha akıllıca olabilir.
87. Ankesörlü telefonları nasıl
kullanacağınızı öğrenin.
56
Ankesörlü telefonların jetonla mı yoksa madeni
parayla mı çalıştığını, jetonla çalışıyorsa jetonu
nereden ve kaç paraya alabileceğinizi öğrenin.
Parayla çalışıyorsa, para üstü veriyor mu? Bu soruları rehberinize, otel ön bürosuna veya postaneye
sorabilirsiniz.
88. Otelinizden uluslararası veya
şehirlerarası telefon görüşmesi
yapmadan önce ücretlerini öğrenin.
Otellerden yapılacak telefon görüşmeleri normalden
daha pahalıdır. Telefon kartı, uluslararası “smart
card” gibi uygulamalar veya kredi kartınızı kullanabileceğiniz telefonlar daha hesaplı olacaktır. İstediğiniz numarayı arayıp hemen sizi geri aramalarını
istemek de iyi ve ekonomik bir çözüm olabilir. Postanelerdeki kontörlü telefonları da kullanabilirsiniz.
Ücretsiz numara bile çevirmeden önce, ücrete tabi
olup olmadığını resepsiyona sorun.
Cep Telefonları, Posta Hizmetleri ve
İnternet
89. Cep telefonunuzun uluslararası
kullanıma açık olup olmadığını önceden
kontrol etmeniz gereklidir.
GSM teknolojisiyle çalışan cep telefonları, eğer
kullanmakta olduğunuz operatörün anlaşması varsa, büyük şehirlerde kullanılabilir. Ancak bunun
için kullanmış olduğunuz Operatör ile görüşmeniz
ve hattınızı, yurtdışı kullanıma ve uluslararası
dolaşıma (roaming) açtırmanız gerekmektedir. Ne
var ki, yurtdışında cep telefonunuzu kullanmanın
kendi ülkenizden çok daha pahalı olduğunu unutmayın. Üstelik sizi arayanlarla konuştuğunuzda da
ücretin büyük bir bölümü sizden tahsil edilecektir.
Bu yüzden telefonunuzu kapalı olarak taşımanız ve
yalnızca görüşme yapacağınız zamanlarda açmanız
iyi bir fikir olabilir.
57
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
Büyük merkezler kadar küçük şehirlerde de bulunan
internet kafeler iletişimin kolay ve ucuz şekilde kurulabilmesini sağlar. Mektup, kartpostal veya paket
göndermek için postaneler kullanılmalıdır.
Kolay Alışveriş
90. Yanınızda fazladan bir çanta/valiz
getirin.
Katlanabilir bir valiz veya el çantasını, geziniz sırasında satın alacaklarınızı taşımak amacıyla valizinizin en altına yerleştirin. Gümrükten rahat
geçebilmek için aldığınız tüm eşyaları bu çantada
toplayın.
91. Kredi kartı kullanırken işlemin
yanınızda yapılmasını isteyin.
Alışverişlerde kredi kartı kullandığınızda kopyalama ve sahtecilik girişimlerini önlemek için işlemin
yanınızda yapılmasına dikkat edin.
92. Satın aldıklarınızın bir listesini tutun.
Gümrük formlarını kolayca doldurabilmek için listenize o eşya için yabancı para ve TL cinsinden ne
ödediğinizi de kaydedin.
93. Çantanızın içine plastik alışveriş
poşeti veya filesi koyun.
Bazı ülkelerde bu tür malzemeler kolayca bulunmayabilir. Hatta birçok Avrupa mağazasında bile
müşterilerin kendi poşetleriyle gelmesi isteniyor.
94. Gümrük harçlarını bilin.
Aldığınız bir şeyin fiyatı gözle görünenden daha
fazla olabilir. Her ülkenin kuralları farklı olduğun58
dan en güncel ve doğru bilgi için ziyaret edeceğiniz
ülkenin konsolosluğuna başvurun.
95. Gümrüksüz Mağazalar (Duty Free)
konusunda dikkatli olun.
Çoğunun fiyatları aslında düşük değildir. İstisnalar
arasında Amsterdam Schipol Havaalanı (fotoğraf
makineleri ve mücevherat), Atina Havaalanında
Lalaounis ve Zolatas (altın) ve Tel Aviv’de H. Stern
(mücevherat) sayılabilir. Bangkok, Hong Kong ve
Rio havaalanlarındaki dükkanlar da oldukça iyidir.
96. Hangi ülkelerden hangi malların yurt
dışına çıkartılmasının yasak olduğunu
öğrenin.
İster sanat eseri isterse antika olsun, örneğin değerli bir mücevheri satın almadan önce, o ülke sınırlarından sorunsuz çıkarabileceğinizden emin olun.
Ayrıca ülkenize döndüğünüz zaman gerekli olabileceği için satıcının adını, adresini ve faks numarasını
not edin. Eğer aldıklarınızın adrese teslim edilmesini isterseniz bu işlem birkaç ay sürebilir. Özellikle
fosil, mercan ve fildişi konusunda kısıtlamaların olduğunu unutmayın. Örneğin Mısır’dan doldurulmuş
59
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
timsah çıkarmak yasaktır. Ayrıca yurda dönmeden
önce uğrayacağınız başka bir ülke varsa bu ülkeye
bazı ürünlerin girmesi yasak olabilir, dikkatli olun.
97. Ölçülerinizi yanınızda getirin.
Satın almak istediğiniz eşyaların bir listesini yapın,
yurt dışında kıyaslama yapabilmek amacıyla yurt
içindeki fiyatlarını öğrenin. Yakınlarınıza giysi almak istiyorsanız ölçülerini yanınıza alın ve bir de
mezura bulundurun.
98.Yola çıkmadan önce giysilerin beden
ölçüleri hakkında bilgilenin.
Bazı ülkelerde giysilerin beden numaraları farklıdır. İstediğiniz bedeni söylerken “Fransız ölçüsüne
göre” deyin, çünkü bizde Fransız beden ölçüleri kullanılmaktadır.
99. KDV’den kurtulmak için büyük
alışverişlerinizde ödemeyi kredi
kartıyla yapın
Satıcı sizin kredi hesabınıza dolar cinsinden bir
KDV kredisi gönderecektir. KDV iadesi için satıcıdan aldığınız faturayı havaalanında gümrük yetkililerine onaylatmanız gereklidir. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiyi gümrük yetkililerinden alabilirsiniz.
Bahşiş
100.Bahşiş verilmeli mi?
Her ülkenin bahşişe yaklaşımı farklıdır. Singapur
ve Tahiti gibi kültürlerde bahşiş bırakmak rahatsız
edici bir davranıştır. Japonya ve Yeni Zelanda’da ise
bahşişler genellikle hesabın içine dahil edilmiştir.
Bu konuda bilgiyi seyahat acentanız ve rehberinizden alabilirsiniz.
60
101.Yerel rehber ve otobüs kaptanlarının
bahşişleri, tur paketine dahil mi?
Dahil değilse, seyahat acentanız veya rehberiniz
size uygun miktar konusunda yardımcı olacaktır.
Tur sonunda rehberinize bahşiş vermeniz önerilir.
Kişi başı ve gün başı 3.00 Amerikan Doları uluslararası bir standart olarak kabul edilir.
102.Restoran hesaplarında servis dahil
olmayabilir.
Servis hesaba dahil değilse, bozuk paraları veya
hesabın %3-10’u arasında bir miktarı hizmetin
kalitesine bağlı olarak bırakabilirsiniz.
103.Ülkeye varır varmaz, bahşiş için
kullanmak üzere önceden küçük
banknotlar ve bozuk para edinin.
Gitmeden önce hazırlamanızda yarar var. Yabancı
ülkelerde bahşiş için birer ABD Doları veya EURO
banknotlar çok işe yarar.
Ziyaretler
104.Kendi hızınıza uyun.
Paranızın karşılığını almak için her şeyi görmeniz
gerekmiyor! Eğer tur sırasında aynı gün içinde çok
fazla etkinlik varsa, bazılarına katılmayıp, bir kenarda dinlenebilirsiniz. Kendinizi yormayın.
105.Müze ve alışveriş saatlerini öğrenin.
Hayal kırıklığına uğramamak için, gideceğiniz yerlerin ne zaman açık olduğunu öğrenin. Özel bir etkinliğe katılmak istiyorsanız önceden telefon edin.
61
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
106.Ülkelerin adetlerine ve geleneklerine
hazırlıklı olun.
Yerel adetlere uymaya özen gösterin ve hazırlıklı
olun. Örneğin, tropik ve Latin ülkelerinin çoğunda
öğle vaktinde her yer, uzun bir siesta için kapanır.
İspanya’da restoranların çoğu gece geç vakte kadar
açılmaz. Çoğu Fransız restoranında salata, en son
servis edilir. İtalya’da saat 14:30’dan 19:00’a kadar restoranların büyük bir bölümü kapalıdır.
Fotoğraf Çekimleri için İpuçları
107.Dini yerlerin ve tanımadığınız kişilerin
fotoğrafını çekmek için izin isteyin.
Çoğu kültürde fotoğraf çekmek bir tabudur ya da bu
düşünceden rahatsız olabilirler. Bazen de fotoğraf
çekmenize izin verenlerin bir kısmı verdikleri poz
için sizden ücret bekleyebilir. Bazı ülkelerde ören
yerlerinde ve müzelerde fotoğraf ve/veya video filmi
çekmek yasak veya ücrete tabidir.
108.Çektiğiniz fotoğrafların kısa notlarını
alın.
Film makaralarını veya dijital makinanızın hafıza
kartlarını numaralarsanız tarih, yer ve önemli saydığınız noktaları not edersiniz, böylece resimlerinizi düzenlemeniz kolaylaşacaktır. Eve döndüğünüz
zaman bir seyahat güncesi veya albümünü kolayca
hazırlayabilirsiniz.
109.Fotoğraf makinanız yoksa veya
makinenizi taşımak istemiyorsanız hiç
olmazsa kullan-at tipi bir makine
alın.
Kullan-at tipi fotoğraf makineleri hem fazla pahalı
62
değil hem de pratiktir. Son dönemde cep telefonları
da bu işi görmektedir.
110.Yanınıza çok fazla fotoğraf ekipmanı
almayın.
Hem ağırlık yapar hem de gümrükten geçerken çok
zaman kaybettirir.
111.Fotoğraf makinesi veya kameranız
için yanınıza yedek pil alın.
Çekilemediği için gezginlerin üzüldüğü fotoğrafların baş sorumlusu, pilin bitmesidir. Bazı piller her
ülkede kolayca bulunamayacağı gibi normalden çok
daha pahalı olabilir.
112.Yanınıza bol miktarda yedek film alın.
Her zaman planladığınızdan daha fazla filme veya
hafıza kartına ihtiyacınız olacağını unutmayın. Fazladan filminiz varsa, verecek birilerini bulabilirsiniz
ama istemek zor olabilir.
Türkiye’de, özellikle toptan alındığı zaman, filmler
çok uygun fiyata satılmaktadır. Dia pozitif (slide)
çekenlere özel uyarı: İngiltere gibi bazı ülkelerde
slide filmlerin satış fiyatına film banyosu dahildir.
Bu nedenle hem Türkiye’ye göre daha yüksek bir fiyat ödenir, hem de banyo en az 3-4 gün süre gerektirdiği için, turda olanlara uygun değildir.
113.Havaalanlarındaki x-ışını cihazlarına
dikkat edin.
Özellikle az gelişmiş ülkelerde seyahat ederken,
riske girmeyip filmlerinizi ve makinenizi güvenlik
görevlisine vererek elle kontrol edilmesini rica edin
ya da fotoğraf malzemesi satan dükkanlardan x-ışını korumalı poşet satın alın.
63
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
Tek Başına Seyahat Edenler
114.Seyahat acentanıza veya rehberinize
tek başınıza seyahat ettiğinizi
bildirin.
Seyahat eğlencesinin bir kısmını da yeni arkadaşlar
edinmek oluşturur. Seyahat acentanız veya rehberiniz sizin gibi başka tek başına seyahat edenler olup
olmadığını size söyleyebilir. Çoğu kez sizin, tek başına seyahat eden diğer kişiler veya büyük gruplarla
birlikte oturmanız sağlanacaktır.
115.Oda arkadaşlıklarını deneyin.
Seyahatlerde kurulan dostluklar uzun ömürlü olur.
Bazı seyahat acentaları, tek başına seyahat edenlere odayı da paylaşmalarını önerir. Böylece tek
kişilik fark ödemekten kurtulursunuz. Ancak kararınız kişisel tercihlerinize ve alışkanlıklarınıza göre
tümüyle size ait olmalıdır.
Formda Kalmak
116.Yola çıkmadan önce mümkün
olduğunca çok uyuyun.
Seyahata çıkmadan önce uykusuzsanız bunun üzerine bir de yol yorgunluğu eklendiğinde vardığınız
yerde uyku düzeniniz normale dönene kadar keyfiniz kaçabilir, hatta belki de çok güzel saatler kaçırabilirsiniz. Bu yüzden yola çıkmadan önce uyku
sorununuz olmamalı.
117.Normal egzersizlerinizi sürdürün.
Normalde spor yapıyorsanız, biraz değiştirmek
durumunda kalsanız bile seyahatiniz sırasında
64
da egzersizlerinizi yapmaya devam edin. Örneğin
asansöre binmek yerine merdivenleri kullanın. Uçak
yolculuğu için önerilen basit egzersizleri odanızda
da yapabilirsiniz.
118.Günlük turlara çıkarak aldığınız
kalorileri yakın.
Bir katedralin veya dağın tepesine çıkmak iyi bir
egzersiz olacaktır. Yürüyüşünüzü kendi hızınızda
rahat şekilde yapın. Yokuş yukarı çıkarken öne
doğru eğilebilirsiniz. Yokuş aşağı inerken sakın hızlanmayın. Daha fazla kalori yakmak için kollarınızı
da hareket ettirin.
Sağlıklı Beslenme
119.Bol bol sıvı alın.
Aşırı terlemeden kaynaklanan hafif su kaybı (dehidrasyon) sizi yorgunluğa ve hastalığa daha duyarlı
hale getirebilir. Yanınızda bir şişe su bulundurun ve
susamamış olsanız bile arada bir su içmeye çalışın.
Su yerine meyve suları veya alkolsüz içecekler de
içilebilir. Seyahatiniz sırasında ihtiyacınız olmasa
bile hiçbir tuvalet molasını veya fırsatını kaçırmayın.
120.Bazı ülkelerde kesinlikle musluk suyu
içmeyin.
Buna doğrudan çeşme suyu veya çeşme suyundan
elde edilmiş buzlu içecekler de dahildir. Duş alırken
su yutmamaya çalışın. Hatta dişinizi fırçalamak
için dahi şişe suyu kullanın. Dışarıda yemek yerken
şişe suyu isteyin ve garsonun şişeyi yanınızda açmasına dikkat edin. Örneğin, Türkiye’nin doğusunda
sadece Singapur ve Japonya’da musluk suyuna
güvenebilirsiniz.
65
G E Z İ N İ Z / S E YA H AT İ N İ Z
121.Öğün atlamayın.
Çevre turları enerji ister. Gün boyunca küçük porsiyonlar yediğiniz takdirde kendinizi daha iyi hissedersiniz. Ekonomik olmak istiyorsanız, pahalı bir
restorana gitmek yerine, ekmek, peynir, meyve alıp
bir parkta piknik bile yapabilirsiniz. Böylece yerel
yaşamdan güzel bir kesiti gözlemlemeniz de mümkün olur.
122.Öğünleri abartmayın.
Yeni yiyecekler tatmanızda ve farklı yemeklerle
ilgilenmenizde hiçbir sakınca yok, fakat porsiyonlarınızı küçük tutmaya çalışın.
123.Yemeğin nasıl hazırlandığını sorun.
Seyahatinizin eğlenceli geçmesi kısmen yeni lezzetler keşfetmenize bağlıdır. Fakat zengin ve ağır
yemeklerde aşırıya kaçmayın. Eğer sakındığınız
ya da alerjiniz olan özel gıdalar varsa, siparişinizi vermeden önce lütfen sorun ve öğrenin. Ziyaret
ettiğiniz ülkenin dilinde sizi ilgilendirdiği kadarıyla
“tuzsuz,” “tereyağsız,” “buğulama” veya “ızgara”
gibi terimleri öğrenmeniz faydalı olacaktır.
124.Ne yediğinizi bilin.
Uzun süre güneşte bırakılmış salata ve yiyeceklerden sakının. Soğuk saklamanın soru işaretli olduğu
yerlerde süt ürünlerini de tavsiye etmeyiz. Biraz
dikkatle, gezginlerin başını çok sık ağrıtan diyare
(ishal) ve benzer rahatsızlıkları önlemek mümkündür.
125.Mümkün olan her yerde meyve ve
sebze yiyin.
Bu sayede peklikten korunabilirsiniz. Fakat, suyun
temizliği şüpheli olan bir yere gidiyorsanız dikkatli olun. Böyle durumlarda yanınızda lifli destek
66
ürünleri bulundurmalısınız. Birkaç gün peklik çektiyseniz hemen ilaç almak yerine doğal yöntemleri
denemenizde yarar var.
Diyelim ki, her şeye rağmen diyare (ishal) başladı.
O zaman şunlara dikkat edin: Salata vb, ağır, yağlı,
bol baharatlı gıdaları kesin. Beslenmenizi bir süre
gazı gitmiş kola, koyu çay, muz, haşlanmış patates,
lapa üzerine kurmalısınız. Ayrıca bol sıvı ve mineral (özellikle su, tuz ve maden suyu) almalısınız.
Yanınızda yedek iç çamaşırı, hijyenik malzeme
(tuvalet kağıdı, ped, ıslak mendil, kolonya, sabun
vb) bulundurun. Ayrıca doktorunuzun önerdiği ilacı
kullanın.
67
Ü
Ç
Ü
N
CG EÜM İ S B
ÖH A
L T LÜE RMİ
E YA
Gemi
Seyahatleri
Güzergah Seçimi
126.Nehir ve denizdeki gemi yolculukları
arasındaki fark nedir?
Denizde yapılan gemi seyahatleri dünyayı gezmek
için muhteşem bir yoldur; nehir boyunca yapılan
gemi seyahatleri ise sizi belirli bir güzergah üzerindeki kültürel yaşama yakınlaştırır. Nehir seyahati,
deniz seyahatine nazaran büyük dalgalarla boğuşulması gerekmediği için daha sakindir. Nehir gemileri
daha küçük olduğu için, büyük okyanus gemilerinin
yanaşamadığı bir çok iç limana yanaşabilir. Nehir
gemilerinin kapasitesi genellikle 150 kişinin altındadır. Verilen hizmet de buna bağlı olarak daha özel
ve kişiseldir; inmek ve binmek için uzun kuyruklar
oluşmaz.
Tercihiniz denizde gemi seyahati ise, kruvaziyer
firmaları arasındaki en önemli fark sundukları atmosferdir. Büyük gemilerde şatafatlı hizmetler ve
eğlence olanakları sizi beklerken küçük gemilerde,
nehir gemilerinin sunduğu sıcak ortam ve manevra
kabiliyeti öne çıkar. Seyahat acentanız sizi, yolcuların yaş ortalaması, turun eğiticiliği, sıradanlığı
veya seçkinliği hakkında bilgilendirecektir.
127.Doğru gemiyi seçin.
Turunuzu belirlerken seyahat acentanızdan geminin
68
özellikleri hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz: Manzaralı restoran, güverte gezinti kordonu, kitaplık,
sauna, spor odası, bar, lobi, dans salonu var mı?
Kabin/kamaraların büyüklüğü ne kadar? Kabin/
kamaralarda klima var mı? Banyo ortak mı yoksa
özel mi?
Nehir gemileri, okyanus gemilerinden daha küçüktür, dolayısıyla tesisleri de sayı ve çeşit açısından
azdır. Kabinleri daha küçüktür. Bazı nehir gemileri,
neredeyse yürüme hızında giden mavna veya çarklı tip gemi olabilir, bu durumda eski moda buharlı
gemi seyahati hoş bir deneyim olacaktır.
Deniz ve okyanus gemileri dört boydan (minik, küçük, orta, ve büyük) klasik okyanus gemilerinden
özgün hava gemilerine kadar çok değişik tiplerde
olabilir. Büyük okyanus gemilerinde dış kabinler/
69
G E M İ S E YA H AT L E R İ
kamaraların lumboz veya penceresi bulunur ancak yürüyüşe çıkanlardan rahatsız olabilirsiniz
veya manzarayı göremeyebilirsiniz. İç kamaraları
tercih etme konusunu dikkate alın, hatta sizi deniz
tutuyorsa, geminin ortalarında bir kamarayı tercih
etmeniz iyi olur.
128.Güzergahınızı seçerken sağlık
durumunuzu göz önüne alın.
Çoğu nehir seyahatleri, kentlerin Arnavut kaldırımı
döşeli veya düzgün olmayan yüzeyli sokaklarında
bir miktar yürüyüş gerektirir. Ayrıca bir çok iskelede yürüyüş rampası veya asansör bulunmaz.
Büyük okyanus gemileri çoğu kez açıkta demirlemek durumundadır ve karaya özel küçük teknelerle
çıkılır. Fiziksel durumunuz konusunda kendinize
pek güvenmiyorsanız, rezervasyon yapmadan önce
doktorunuzla görüşmenizi öneririz.
Giyim Kuşam ve Yemek
129.Valiziniz hafif olsun.
Mekan kısıtlaması nedeniyle bazı nehir gemilerine
kişi başı bir büyük parça valiz ve bir küçük parça
el valizi getirmenize izin verilebilir. Çoğu deniz
gemileri için kişi başı iki büyük parça valiz ve bir
küçük parça el valizi standarttır. Kesin ayrıntılar
için seyahat acentanız veya kruvaziyer firmasıyla
temasa geçebilirsiniz. Gemi seyahatine çıkarken
otel konaklaması ve karadaki etkinlikleri de dikkate almalısınız.
130.Duruma göre giyinin.
Nehir gemilerinde, bir tane resmi yemek olabilir,
dolayısıyla yanınıza en az bir takım şık kıyafet alın.
Okyanus gemilerinde ise gösterişli akşam yemekleri
ve eğlence çok daha sıktır. Genellikle denizde geçen
70
her hafta iki akşam yemeği resmi olup erkeklerin
takım elbise, kadınların da tuvalet veya kokteyl
elbisesi giymesi gerekir. Resmi olmayan akşam
yemeklerinde erkekler spor ceket giyip kravat takmalıdır; kadınlar ise elbise veya pantalonlu takım
giyebilir. Sıradan akşam yemekleri için erkekler de
kadınlar da spor kıyafet giyebilir. Kahvaltıya üzerinizde şort ile giderseniz kimseyi rahatsız etmezsiniz
fakat mayo ile yemek salonuna girmek çok uygunsuz
bir davranıştır. Güverte etkinlikleri ve kıyıda yoğun
yürüyüş veya ören yeri ziyareti için alçak topuklu,
tercihen yürüyüş ayakkabıları düşünebilirsiniz.
131.Nehir seyahatlerinde yemek masanızı
sürekli değiştirin.
Çoğu nehir gemisinde tüm yemeklerde, öğle ve
akşam yemeği için bir tek yer olmak üzere açık
oturma düzeni uygulanır. Yemek salonunun farklı
yerlerinde oturarak hem manzaraya bakış açınızı
değiştirebilir hem de başka yolcularla da tanışma
fırsatı yaratabilirsiniz.
132.Deniz gemi seyahatlerinde yemek
salonu oturma yerinizi belirleyin.
Deniz kruvaziyer turlarında genellikle iki yemek
oturma düzeni vardır. Tüm seyahatiniz boyunca size
ayrılan masada oturacaksınız. Gemiye ilk bindiğinizde doğru kamaranıza gidin ve yemek salonundaki
yerinizi gösteren kartı arayın. Bu kart odanızda hazır
değilse Şef Garson ile temasa geçin. Yerinizi değiştirmek istiyorsanız ricanızı Şef Garsona yolculuğun
erken bir aşamasında uygun bir dille anlatın.
133.Gemideki harcamalarınızı izleyin.
Genellikle bar içkileri yolculuk ücretine dahil değildir. Birçok gemide, otellerde olduğu gibi yaptığınız
tüm harcamaları kamara hesabınıza yazdırabilir ve
turun sonunda size iletilen toplu hesabı bir seferde
ödeyebilirsiniz.
71
G E M İ S E YA H AT L E R İ
134.Şarap ısmarlarken görgü kurallarına
dikkat edin.
Şarap ve diğer alkollü içecekler genellikle tur fiyatına dahil değildir. Akşam yemeğinde kendinize
bir şişe şarap ısmarlıyorsanız bunu masa arkadaşlarınızla paylaşmanız hoş bir görgü gereğidir. Masa
arkadaşlarınız da bir başka akşam aynı şeyi yapacaktır. Bundan kaçınmanın yolu, lokantada kadeh
şarap siparişi vermenin mümkün olup olmayacağını
sormaktır.
135.Karada iken musluk suyu içecekseniz
iki kere düşünün.
Nehir ve deniz gemilerindeki çeşme suyunun içilebilir olup olmadığını öğrenin. Karada iken suyun kalitesi hakkında rehberinizden veya danışmadan bilgi alabilirsiniz. Su kalitesi hem ülkeden ülkeye hem
de kentten kente çok değişmektedir. Emin olmadıkça kesinlikle açık su veya musluk suyu içmeyin.
Hizmetler
136.Çamaşır servisi ücretlidir ama
kullanmaktan çekinmeyin.
Özellikle gemide ya da birkaç gün kalınan otellerde
bırakın çamaşırlarınızı otel veya gemi personeli yıkasın. Böylece valizinizde yer kazanırsınız.
Nehir gemilerinde de çamaşırınızı yıkatmanız
mümkündür. Kendi çamaşırlarınızı kendinizin yıkayabileceği çamaşırhane ve kuru temizleme tesisleri
bulunmadığını aklınızdan çıkarmayın. İç çamaşırı
ve çorap gibi ufak tefek şeyleri elde yıkamak için
yanınıza küçük bir miktar deterjan almanızı öneririz.
72
Deniz gemilerinin çoğunda çamaşır yıkama ve kuru
temizleme hizmeti ile kendi çamaşırlarınızı kendinizin yıkayabileceği çamaşırhaneler bulunmaktadır.
137.Elektrikli cihazlar için konvertör ve
adaptör getirin.
Nehir ve deniz gemilerinde elektrik genellikle 220
volttur.
138.Gerektiği durumlarda kullanmak üzere
Türkiye’yi nasıl arayabileceğinizi
öğrenin.
Gemideyken odanızdan veya geminin radyo odasından uydu telefon servisini kullanarak telefon
görüşmesi yapabilirsiniz. Yönetim ofisinden faks
veya telgraf gönderebilirsiniz. Hatta bazı okyanus
gemilerinde e-posta da alıp gönderebilirsiniz. Tüm
bunlar çoğunlukla ücretlidir. Karadayken telefon
kartı ve yerel tesisleri kullanarak daha düşük ücretlerle gereksinimlerinizi giderebilirsiniz.
139.Kruvaziyer firmasının belirttiği bahşiş
kurallarını öğrenin.
Çoğu gemi seyahati turlarında gemi personeline verilecek olan bahşişler tur fiyatına dahil değildir. Kişi
başı, günlük 7 ile 9 Amerikan Doları bahşiş ortalama
bir rakamdır. Bu rakam toplamdır, gemi personeli
bahşişleri bir havuzda toplayıp kendi kurallarınca
paylaşırlar.
73
D Ö R D Ü N C Ü
Ü ÜM
EBV EÖ DLÖ N
Ş
Eve
Dönüş
Otel ya da Gemiden Ayrılış
140.Otelden ya da gemiden ayrılırken
ayrılış işlemlerinizi tamamlayıp ekstra
harcamalarınızı ödeyin.
Bu ödemeleri bir önceki akşamdan ya da sabah kahvaltısından önce yaparsanız çıkış anına sıkıştırmamış, sizinle birlikte seyahat edenleri de bekletmemiş
olursunuz.
141.Odanızdan ayrılmadan önce
odanızdaki tüm çekmece ve dolapları
kontrol edin.
Çekmecelerinizi kullanmamış olsanız bile bunu
yapmayı ihmal etmeyin çünkü odanızı temizlemeye
gelen kat görevlileri temizlik esnasında size ait olan
eşyaları dolaplara kaldırmış olabilir.
142.Para, pasaport vb eşyalarınızı kontrol
edin.
Yatağınızın altında, yastığınızın içinde veya kasada
para, pasaport vb bırakıp bırakmadığınızı kontrol
edin.
143.Biletinizi, pasaportunuzu ve
paralarınızı aldığınızdan emin olmadan
hatta son bir kere daha kontrol
etmeden lobiden ayrılmayın.
74
Gümrük
144.Hazırlıklı olun.
Uçaktan çıkar çıkmaz pasaportunuzu ve yurt dışında yaptığınız alışverişlerin fiş ve faturalarını kolayca çıkarabileceğiniz bir yerde hazır bulundurun.
145.Kuralları öğrenin.
Normalde her Türk vatandaşı 300 EURO karşılığı,
ticari olmayan yabancı mal/eşyayı gümrükten muaf
olarak yurda getirebilir. Bundan sonraki 1500 EURO’luk kısım %10 gümrük vergisine tabidir. Değeri
daha fazla olan mallar ise ticari ithalat kapsamına
girer.
300 EURO’luk kısım yanınızda getirdiğiniz eşyalar için geçerlidir. Postayla gelen normal paketler,
üzerindeki değeri 100 EURO’dan fazlaysa gümrüğe tabidir. Çeşitli sebeplerle (bayram gibi) hediye
olarak gelen paketlerde 300 EURO’luk kısım muaftır. Yetişkinler için 300 EURO, 15 yaşın altındaki
çocuklar için ise 145 EURO değerinde beraberinde
75
EVE DÖNÜŞ
getirilen hediyelik eşya muafiyeti vardır. Daha detaylı bilgiyi http://www.gumruk.gov.tr/Brosurler.
aspx adresinde Yolcu İşlemleri başlığı altında bulabilirsiniz.
146.Gümrükten nelerin geçirilmesinin
yasak olduğunu bilin.
Yurt içine getirilmesi yasak veya belirli mercilerce önceden izin verilmesi gereken mallar hakkında
http://www.gumruk.gov.tr/Brosurler adresinden
bilgi alabilirsiniz. Örneğin gerçek antika ve sanat
eserleri gümrükten muaf olmasına karşın Kültür
Bakanlığı’nın izni gerekmektedir. Bu konuyla ilgili
http://www.mfa.gov.tr/MFA_tr adresinde de oldukça ayrıntılı bilgi vardır.
147.Beraberinizdeki eşyalara gümrük
vergisi tahakkuk ettirilmesini önleyin.
Tura çıkarken beraberinizde değerli ithal eşya götürüyorsanız, satın alınmasıyla ilgili fatura vb belgeyi
veya başka bir aidiyet belgesini yanınıza alın. Aksi
taktirde gümrük görevlileri sizden gümrük vergisi
ve harcı tahsil etmek isteyebilir. Yurt dışına çıkarken kamera ve benzeri cihazları seri numaralarıyla
birlikte gümrüğe kaydettirin. Mücevheratınız sigortalıysa veya değerliyse, ilgili belgelerin fotokopilerini yanınızda getirin.
148.Elinizde kalan dövize dikkat edin.
Gittiğiniz ülke yüksek enflasyon yaşanan bir ülkeyse ya da parası kolay bozdurulamayan türden ise
yanınıza almış ya da bozdurmuş olduğunuz miktarı
dönmeden önce tüketin ya da Dolar veya Euro’ya
çevirin.
76
Seyahatiniz Bittikten Sonra
149.Seyahat acentanıza bilgi verin.
Seyahatinizden memnun kalsanız da kalmasanız da,
seyahat acentanıza bir mektup yazın veya geziyle ilgili değerlendirme formunu doldurun. Dürüst olun.
İyi ve kötü deneyimlerinizi belirtin. Ciddi seyahat
acentaları bu tür değerlendirmelere çok önem verirler ve gelecekteki programlarını müşterilerinden
gelen bilgiye göre yaparlar.
Seyahatiniz Süresince Yaşadığınız
Sorunlar
150.Reklamasyon nedir?
Turizm tüketicilerine sunulan hizmetlerde, vaat
edilen hizmetin eksik sunulması durumunda eksik
hizmet için tüketicinin talep ettiği tazminata reklamasyon denir.
151.Memnuniyetsizliğinize neden olan
sorunları doğru belirleyiniz.
Bu iş için şu sorulara cevap arayınız:
• Seyahat acentasının bana verdiği bilgiler doğru
mu?
• Tesis olması gereken nitelikte mi?
• Seyahat acentasınca taahhüt edilen hizmetleri
alıyor muyum?
• Hizmet (işletme) kalitesi olması gereken nitelikte
mi?
• Eksik olan ne?
77
EVE DÖNÜŞ
Özellikle son soruya vereceğiniz cevap çok önemli.
Cevabın somut olmasına dikkat edin. Somut olarak
eksikliği belirleyiniz. Örneğin, broşürde otel odalarında TV görünüyordu, ama sizin odanızda yok.
152.Belirlediğiniz eksikliğin giderilmesini
isteyin.
Bu isteğinizi öncelikle eksikliğin yaşandığı tesis
işletmesinden ya da rehberinizden istemek yerinde
olacaktır. İsteğinizin karşılanmaması halinde bunun
yazılı olarak kendinize bildirilmesini sağlayın.
153.Eksikliği en kısa sürede seyahat
acentanıza bildirin.
Eksikliği, açık ve somut olarak derhal seyahat
acentanıza bildirin. Telefon, faks ile veya seyahat
acentanızı temsil eden rehberinize yapacağınız
bildirim sonucunda eksikliğin giderilmesi sağlanacak ya da bu eksikliğin sorumlusuna yapılacak
ödemeden gerekli kesinti yapılacak ve bu bedel size
ödenecektir.
Unutmayın, seyahat acentanıza bildirmeden, eksikliği tesise ekstra bir bedel ödeyerek gidermeye
çalışmanız halinde, bu bedelin size aynen geri
ödenmesi ciddi gecikmelere yol açabilir. Çünkü, siz
bu durumda eksikliğin sorumlusundan bu bedelin
tahsilini güçleştirmiş olursunuz.
154.Seyahat acentanızla görüşmeden
tesisi terk etmeyin.
Tesis, sizin kalamayacağınız kadar kötü durumda
ya da tesis dolu olduğu için sizi alamıyor. Seyahat
acentanızla görüşmeden kendi başınıza hareket etmeyin. Seyahat acentanız ihbarınız sonucu çözüm
üretecektir. Bu çözüme uygun davranın. Bu sorun
nedeniyle uğradığınız sıkıntıya ilişkin haklarınız
yok olmayacaktır. Size önerilen çözüm üretilmedi
ise siz kendi başınıza hareket edebilir ve zararınızın
tazminini isteyebilirsiniz.
78
155.Rahatsızlığınızı belgeleyin.
Sizi rahatsız eden her şeyi, açık olarak yazdığınız
bir tutanağı bu hususları gören kişilere imzalatın. Özellikle tesis işletmecisi ve seyahat acentası
temsilcisinin imzaları bulunması yerinde olacaktır.
Tutanağın bir suretini saklayın ve diğer suretini seyahat acentanıza mümkünse tatil bitmeden veya en
geç tatil bitiminden sonraki bir hafta içinde teslim
edin.
156.Seyahatinizde size sunulan
hizmetlerde bir eksiklik olduğunda
turu reddetme, şikayet veya
tazminat haklarınızı kullanabilirsiniz.
Sözleşmeye taraf seyahat acentası sözleşmeden doğan yükümlülüklerin gereği gibi ifa edilmemesinden
dolayı sorumludur.
Ancak sözleşmenin gereği gibi ya da hiç ifa edilmemesi tüketicinin kusuruna veya mücbir bir sebebe
79
EVE DÖNÜŞ
dayanıyorsa, seyahat acentası sorumlu tutulamaz.
Tur sırasında, seyahat acentasının sözleşmenin
esaslı unsurunu oluşturan hizmetlerden bir veya birkaçını sağlamaması ya da sağlamayacağının anlaşılması durumunda; seyahat acentası, turun devam
etmesi için tüketiciye ilave maliyet getirmeyen eşdeğerde alternatif düzenlemeler yapar ve sözleşmede
yer alan hizmetler ile sunulan hizmetler arasındaki
farkı tazmin eder.
Söz konusu düzenlemeleri yapmak mümkün değilse, ya da bunlar haklı nedenlerle tüketici tarafından
kabul edilmez ise; seyahat acentası tüketicinin
hareket yerine veya kabul edeceği herhangi bir
dönüş noktasına geri dönmesi için eşdeğerde ulaşım
imkanı sağlar. Tüketicinin yaptığı tüm ödemeleri 10
gün içinde iade eder ve gerekli hallerde tüketicinin
zararını tazmin eder.
İster seyahatinizi yarıda keserek ister tamamladıktan sonra, geri döndüğünüzde, elinizdeki belgelerle,
sizi tatmin edecek yanıtı alana kadar sırasıyla turu
satın aldığınız seyahat acentasına, TÜRSAB’a ve
bulunduğunuz ildeki Tüketici Sorunları Hakem
Heyetine başvurabilirsiniz. Tüketici dernekleri ise
her aşamada başvurabileceğiniz ve destek alabileceğiniz kurumlardır.
157.Seyahatinizde rehberinizle ilgili bir
sorununuz olmuşsa veya rehberiniz
lisanslı değilse neler yapacaksınız?
Turu satın aldığınız seyahat acentasına, TÜRSAB’a
ve bulunduğunuz ildeki Tüketici Sorunları Hakem
Heyetine başvurabileceğiniz gibi turist rehberlerinin kendi örgütlenmeleri doğrultusunda Turist Rehberleri Birliği (TUREB)’ne de elinizdeki belgelerle
gidebilirsiniz:
www.tureb.net
Tel: 212-292 0520
80
81
B E Ş İ N BCA Şİ V U R UB B Ö
İ L GL İ LÜE RMİ
Başvuru
Bilgileri
Seyahat Acentaları
Seyahat acentaları kâr amacıyla turistlere ulaştırma, konaklama, gezi, spor ve eğlence sağlayan,
onlara turizmle ilgili bilgiler veren, bu konuya
ilişkin tüm hizmetleri gören ve turizm ekonomisine
ve genellikle ödemeler dengesine katkıda bulunan
ticari kuruluşlardır.
Seyahat Acentalarının Kuruluş ve İşleyişi
Seyahat acentaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın
vereceği işletme belgesi ile kurulurlar. Türk Ticaret
Kanunu hükümleri saklıdır.
Gruplandırma
Seyahat acentaları gördükleri hizmetlere göre üç
grupta toplanırlar:
1. “A” grubu seyahat acentaları: TÜM seyahat
acentalığı hizmetlerini görürler.
2. “B” grubu seyahat acentaları: Uluslararası
kara, deniz ve hava ulaştırma araçları ile (A)
grubu seyahat acentalarının düzenleyecekleri
turların biletlerini satarlar.
3. “C” grubu seyahat acentaları: Yalnız Türk
vatandaşları için yurt içi turlar düzenlerler.
82
“B” ve “C” grubu seyahat acentaları kendi hizmetleri dışında kalan diğer seyahat acentalığı hizmetlerini göremezler. Ancak kendilerine (A) grubu seyahat acentalarının verecekleri hizmetleri görürler.
Yabancı uyruklu seyahat acentaları yurtdışına tur
tertip edemezler.
“A” grubu seyahat acentaları, yurt dışına tertipleyecekleri turlarda kara ulaştırma araçlarını kullanmak istedikleri takdirde, kendilerinden dış hatlara
karayolu ile yolcu nakliyatı ruhsatnamesi istenmez.
Ancak, aracın Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca tespit edilen vasıflara uygunluğu aranır.
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB)
1618 sayılı yasaya istinaden 1973 yılında kuruldu. Tüm seyahat acentaları, TÜRSAB üyesi olmak
zorundadır. TÜRSAB şu anda 4000’i aşan üyesiyle
dünyanın en büyük 5. birliğidir.
83
BAŞVURU BİLGİLERİ
Profesyonel Turist Rehberleri
Yönetmeliğe uygun olarak rehberlik mesleğini icra
etme yetkisini kazanmış, yerli veya yabancı turistlere, gezi öncesinde seçmiş oldukları dilde rehberlik
eden, onlara tanıttıkları bölgenin kültürel ve doğal
mirası ile ilgili bilgi aktaran, tur operatörü veya
seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımlanan
gezi programının, tüketici açısından satıldığı şekilde yürütülmesini sağlayan ve bu programı seyahat
acentası adına yöneten kişiler Profesyonel Turist
Rehberi olarak tanımlanır.
Profesyonel turist rehberleri Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belgelendirilir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları dahilinde “Profesyonel turist rehberliği
kimlik kartı olmadan rehberlik yapılamaz. Yapanlar
hakkında 13/01/2007 tarih ve 5571 sayılı yasa ile değişik 14/09/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ve diğer
ilgili kanunlar uyarınca gerekli işlemler yapılır.”
(Kültür ve Turizm Bakanlığı Profesyonel Turist
Rehberliği Yönetmeliği Madde 31)
“Seyahat acentaları, turlarda veya sadece tek bir
otelde konaklamayı ve konaklanacak otele ulaşımı
içerenler hariç olmak üzere paket turlarda; paket
tur veya tur başına kırkbeş kişiye kadar en az bir
rehber bulundurmak; tek araç kapasitesi kırkbeş
kişiyi aşan araçlarda bir rehber bulundurmak; turistlere, rehberler dışında herhangi bir kimse vasıtasıyla Türkiye’nin tarihi, doğası, kültürü ve turizmi
ile ilgili rehberlik faaliyeti niteliğinde bilgi vermemekle yükümlüdürler.”
(1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu Madde 10/a)
Profesyonel turist rehberi olabilmek için üniversitelerin “Turist Rehberliği” bölümünü bitirmek, ya
da Bakanlık tarafından açılan kurs ve sınavlarda
başarılı olmak gerekir.
84
Profesyonel turist rehberi seyahatinizde size neler
sağlar?
• Hizmet kalitesini kontrol edebilirsiniz.
• Edineceğiniz bilgilerin doğru ve güncel olduğuna güvenebilirsiniz.
• İletişim konusunda güçlük çekmeyeceksiniz. Profesyonel rehber grupla nasıl iletişim kuracağı konusunda eğitim alır. Gerekiyorsa esneklik gösterebilecek ya da değişen
koşullara grubun uyumunu sağlayabilecektir. Grup içinde
sorun daha az olur, ya da olsa bile kısa sürede çözülür.
• Profesyonel rehber, turun ve seyahati satın aldığınız
acentanın toplam kalitesinin de bir işaretidir.
• Bakanlık ve meslek kuruluşları tarafından yapılan denetimlerle karşılaşabilirsiniz ve rehberiniz hakkında tutanak düzenlenmesi hiç de hoş değildir.
• Resmi görevlilerle çözümlenmesi gereken bir durum
ortaya çıktığında (hırsızlık vb) profesyonel bir rehber yasadışı konumda olmadığı için krizi çok daha iyi yönetebilecektir.
• Tur için ödediğiniz para, profesyonel rehberlik hizmetini
de kapsar. Belgesiz rehberlik söz konusu ise size vaat
edilen hizmet sunulmamış demektir.
• Profesyonel rehberin seyahat boyunca bağlı olduğu
acenta kadar gruba karşı da sorumlulukları bulunur. Yükümlülüğünü yerine getirmemişse hakkınızı arayabilirsiniz.
• Tur boyunca zamanınızı iyi kullanmış olacak, para/zaman açısından dezavantajlı olmayacaksınız.
• Yabancı ziyaretçiler söz konusu ise ülkemiz en iyi biçimde temsil edilmiş olacaktır.
Kaçak rehberlik yasadışıdır ve tüketici haklarını
hiçe sayar.
Rehberinizin lisanslı olmaması durumunda ya da
rehberinizle ilgili yorumlarınız için lütfen aşağıdaki adreste yer alan Rehber Değerlendirme Formunu
doldurunuz:
http://www.tureb.net/tuketicihaklari
85
BAŞVURU BİLGİLERİ
Oteller
Türkiye
http://www.turob.org
http://www.hotelguide.com.tr
http://www.hotel-d.com
http://www.hotelbul.com
Uluslararası
http://www.hotel-base.com
http://www.hotel-r.com
http://www.citybreaksguide.com
http://www.hotels-tours.com
http://www.expedia.com
Seyahatle İlgili Faydalı Web Adresleri
Turizm ve Kültür Bakanlığı
www.turizm.gov.tr adresinde “Seyahat Kılavuzu”
menüsü
TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği)
www.tursab.org.tr adresinde “Tüketici Bilgileri”
menüsü
Türkiye’nin Yurtdışındaki Temsilcilikleri
http://www.mfa.gov.tr/MFA_tr adresinde “Dış
Temsilciliklerimiz” menüsü
CNN Travel Guide
http://www.cnn.com/TRAVEL
86
Sağlıkla İlgili Bilgiler
Türkçe
Sağlık Bakanlığı
http://www.saglik.gov.tr
Türk Tabipleri Birliği
http://www.ttb.org.tr
Türkiye Diyabet Vakfı
http://www.turkdiab.org
Türk Kalp Vakfı
http://www.tkv.org.tr
Seyahat Sağlığı Kliniği
http://abone.turk.net/travmed
Uluslararası
International Society of Travel Medicine
http:///www.istm.org
Center for Disease Control
http://www.cdc.gov
International Association for Medical Assistance to
Travellers
http://www.iamat.org
Society for the Advancement of Travel for the Handicapped
http://www.access-ability.org/travel.html
Society for Accessible Travel & Hospitality
http://www.sath.org
87
BAŞVURU BİLGİLERİ
Giyim Beden Ölçüleri
Burada verilen ölçüler genel bilgi içindir. Üretici
ülke veya firmaya göre farklılıklar gösterebilir.
A: ABD
J: JAPONYA
İ: İNGİLTERE
G: GENEL
ERKEK
A
J
İ
G
Ceket
38S
A6
385
48-6
Palto
39R
A7
39R
50-6
Kazak
38E
SAB4
38ES
44-4
39S
AB5
39S
46-4
40S
AB6
40S
48-4
41R
AB7
41R
50-4
15 ¾
40
15 ¾
40
16
41
16
41
16 ½
42
16 ½
42
17
43
17
43
17 ½
44
17 ½
44
18
45
18
45
8
25
6½
41
8½
26
7
42
9
26 ½
7½
42
9½
27
8
43
10
27 ½
8½
43
10 ½
28
9
44
11
28 ½
9½
44
11 ½
29
10
45
12
29 ½
10 ½
46
Gömlek
Ayakkabı
88
KADIN
A
J
İ
G
Elbise
8
7
10
38
Takım
10
9
12
40
Manto
12
11
14
42
14
13
16
44
16
15
18
46
18
17
20
48
Kazak
10
M
34
40
Bluz
12
M
36
42
14
L
38
44
16
L
40
46
18
LL
42
48
20
LL
44
50
5
22 ½
3½
34 ½
5½
23
4
35
6
23 ½
4½
35 ½
6½
24
5
36
7
24 ½
5½
37
7½
25
6
38
8
25 ½
6½
38 ½
8½
26
7
39
9
26 ½
7½
39 ½
10
27
8
40
Ayakkabı
Çevirme Tabloları
TERMOMETRE (Fahrenhayt dereceyi Santigrat’a
çevirmek)
Fahrenhayt değerden 32 çıkartın. Kalanı 9’a bölün,
5 ile çarpın ya da daha pratik bir yol olarak ikiye
bölün, santigrat karşılığını bulacaksınız. Örneğin,
25 santigrat, 77 derece Fahrenhayt’tır, ya da yaklaşık 80 derece Fahrenhayt.
UZAKLIK (kilometre ile mil)
1 mil yaklaşık olarak 1.6 kilometredir. Yani 10 mil
= 16 km, 100 mil = 160 km
1 km = 0.62 mil, 100 km = 62 mil.
89
BAŞVURU BİLGİLERİ
Ağırlık ve Diğer Ölçüler
-DEN
-YE çevirmek - ile
için
çarpın
cm
inç
0.394
inç
cm
2.54
feet (fit)
metre
metre
ABD galonu
0.305
feet (fit)
litre
3.281
3.785
Litre
ABD galonu
0.264
Gram
ons
0.035
Ons
gram
28.35
Mil
kilometre
1.609
Kilometre mil
0.621
Uluslararası Zaman Dilimleri Haritası
http://www.timeanddate.com/worldclock
Kredi Kartları Merkezleri
Yurt dışındayken kredi kartınız çalınır, kaybolur veya
bozulursa bilgi alabileceğiniz adresler:
VISA
http://www.visa.com
MASTERCARD
http://www.mastercard.com
AMEX
http://www.americanexpress.com
DINERS CLUB
http://www.dinersclub.com
90
Bahşiş Tablosu
Ülke
Restoran
Taksi
Berber/
Kuaför
Küçük
Hizmetler
AVUSTRALYA
Hesaba dahil
ama %5-10
isteğe bağlı
ekstra
%10
1.00 Av.$
1.00 Av.$
BREZİLYA
(Hesaba dahil
değilse) %10
%10
%10
%10
MISIR
(Hesaba dahil
değilse) %10
Yok
%10-20
25-50
piaster
(kuruş)
ALMANYA
Hesaba dahildir
ama garson için
bozuk paraları
masada bırakın
%10
0.50-1.50
EURO
0.50-1.00
EURO
HONG KONG
(hesaba dahil
değilse) %15
%10
%10-20
2 HK$
MEKSİKA
%15
İsteğe bağlı %10
PORTEKİZ
(asla hesaba
dahil değildir)
%5-10
%5-10
100-500
escudo
100-200
escudo
RUSYA
(hesaba dahil
değilse) %1015
%10-15
%10-15
20 kopeks
(kuruş)
İSPANYA
Hesaba dahildir
ama ekstradan
%5-10 masaya
bırakılır
%10-15
%10-15
10-25
peseta
İSVİÇRE
Hesaba dahildir
%15
%15
yok
İNGİLTERE
(hesaba dahil
değilse) %1015
%10-15
%10-15
1.00 pound
50-100
peso
91
NOTLAR
92
93
NOTLAR
94
95
NOTLAR
96
97
NOTLAR
98