Yeni Ekonomi
Transkript
Yeni Ekonomi
1 Yeni Ekonomi Ekonomide değişim 21. yüzyılda bütün hızıyla devam eden bilgi teknolojilerindeki (Information Technology-IT) gelişmeler, çocuk, yetişkin, öğrenci, işçi, tacir ve sanayici gibi her kesimden insanları; eğitim, sağlık, ulaşım, haberleşme gibi çeşitli sektörleri; iktisat, işletme, hukuk ve tıp gibi çeşitli bilim dallarını, kısaca hayatın tüm alanlarını etkilemeye devam etmektedir. Bilişim dünyası olarak da ifade edilebilecek olan bu değişim “her an, her yerde ve her şekilde” hayatın içine girmiştir. Nasıl ki geçmişte buhar makinesi, demiryolu ve otomobil gibi araçlar gelişmişliğin ve değişimin simgesi olarak görülmüşse, 21. yüzyılın simgesinin de “internet” olduğu kabul edilmektedir. Bilgi teknolojisindeki gelişmelerin en çok etkilediği alan hiç şüphesiz ki ekonomi olmuştur. Bilgi teknolojilerinin gelişmesiyle beraber bir yandan e-ticaret, e-para, network etkisi, yeni makro iktisat, web zamanı, dijital bölünme (digital divide), on-line nüfus ve e-devlet gibi yeni kavramlar ortaya çıkarken; bir yandan da iktisadın kuralları, işleyişi ve söylemlerinde yaşanan değişimlerin nasıl ifade edileceği üzerinde önemli tartışmalar yaşanmaktadır. Eski ekonomiyi temsil ettiği kabul edilen dünyanın en büyük petrol platformları olan BP’nin Pompano ve Shell’in Bullwinkle petrol istasyonları, İstanbul Boğazı’ndan her gün geçiş yapan devasa gemiler, günlük hayatta kullanılan yüzlerce makine ve teçhizatlar, yeni ekonomiyi temsil ettiği kabul edilen bilgi teknolojisi ürünleriyle bir arada düşünüldüğünde ortaya çıkan tabloyu yorumlamak oldukça zor olmaktadır. Daha açık bir ifade ile, eski ekonomik yapı ile birlikte ekonomide yaşanan değişimlerin nasıl ifade edileceği meselesi ortaya çıkmaktadır. Nitekim, iktisatçılar ve gelecekle ilgili tahmin yapan profesyoneller arasında eski ve yeni ekonomi kavramları üzerinde önemli tartışmaların olduğu görülmektedir. Bazı iktisatçılar ekonomide yaşanan değişimlerin normal bir süreç olduğunu; buna benzer gelişmelerin endüstri dönemine geçişte de yaşandığını; dolayısıyla yeni ekonomi kavramının kullanılmasının doğru olmayacağını savunmaktadırlar. Buna karşılık bir kısım iktisatçılar da, ekonomide yaşanan değişimlerin eski ekonominin kuralları, kavramları ve söylemleri ile açıklanamayacağını; dolayısıyla yeni ekonominin ve bununla ilgili ortaya çıkan kuralların kabul edilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Toplumun çeşitli kesimlerinden insanlar ekonomide önemli değişikliklerin meydana geldiğini kabul etmektedir. Üzerinde anlaşamadıkları nokta, bunun iktisat disiplininde nasıl ifade edileceğidir. Bu kapsamda iktisat biliminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği akademik yazında tartışılmakta ve yeni görüşler ortaya konulmaktadır. Kaynak: YENİ EKONOMİ ve İKTİSAT BİLİMİ, Haydar Akyazı, Adem Kalça Sayfa 1